รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์

เอกสารรายงานผลโครงการวจิัยและพัฒนาฉบับสมบรูณ โครงการประยกุตใชแผนที่สถานการณรวม เพ่อืจําลองภารกิจการชวยเหลอืทางทหารในสถานการณฉกุเฉิน เทคโนโลยีการจาํลองยุทธและฝกเสมอืนจรงิ ระยะเวลาดําเนนิการโครงการ4ป ต้งัแตปงบประมาณพ.ศ.2561–2564 สถาบันเทคโนโลยีปองกันประเทศ



บทสรปุ ผบู รหิ าร พระราชบัญญัติจัดระเบียบราชการกระทรวงกลาโหม พ.ศ.2551 มาตรา 8 (3) กําหนดให กระทรวงกลาโหม มีอํานาจหนาท่ีในการปกปอง พัฒนาประเทศเพ่ือความมั่นคง ตลอดจนสนับสนุน ภารกิจอื่นของรัฐในการพัฒนา การปองกันและแกไขปญหาจากสถานการณฉุกเฉิน และการชวยเหลือ ประชาชน และตามพระราชกฤษฎีกาแบงสวนราชการและกําหนดหนาที่ของสวนราชการ กองบัญชาการกองทัพไทย พ.ศ.2552 มาตรา 12 กําหนดใหหนวยบัญชาการทหารพัฒนา มีหนาท่ี สนับสนุนภารกิจของรัฐในการพัฒนาชาติ การปองกันและแกไขปญหาจากภัยพิบัติ และการชวยเหลือ ประชาชน โดยดําเนินการตามแนวทางการปฏิบัติงานรวมระหวางพลเรือนกับทหารในการบรรเทา สาธารณภัย และดํารงการติดตอส่ือสารและประสานการปฏิบัติอยางใกลชิดระหวางพลเรือนกับทหาร ในพ้ืนที่ โครงการประยุกตใชแผนที่สถานการณรวมเพื่อจําลองภารกิจการชวยเหลือทางทหารใน สถานการณฉุกเฉิน มีวัตถุประสงคเพื่อวิจัยและพัฒนาตอยอดแผนที่สถานการณรวมในรูปแบบ 3 มิติ ดวยภาพถายจากอากาศยานไรคนขับ เพ่ือแสดงผลการปฏิบัติหนาท่ีของทหารขณะปฏิบัติภารกิจใน สถานการณฉุกเฉิน และเพื่อจําลองภาพสถานการณฉุกเฉินในระบบ C4ISR โดยมีผลผลิตที่ตองสงมอบ ใหหนว ยบัญชาการทหารพฒั นานําไปทดลองใชงานตาม MOU/MOA คอื ระบบแผนทีส่ ถานการณรวม ในรูปแบบ 3 มิติดวยภาพถายจากอากาศยานไรคนขับ ระบบสงสัญญาณการปฏิบัติหนาท่ีของทหาร ขณะปฏิบัติภารกิจ และระบบจําลองภาพสถานการณฉุกเฉินในระบบ C4ISR มีระยะเวลาในการ ดาํ เนินการโครงการ 4 ป ตัง้ แตป งบประมาณ พ.ศ.2561 – 2564

กิตตกิ รรมประกาศ คณะทํางานบริหารโครงการขอขอบพระคุณ พลอากาศเอก ดร. ปรีชา ประดับมุข ผอ.สทป. นาวาอากาศเอก คมสันต ประพันธกาญจน รอง ผอ.สทป. (กลุมวิจัย) พลอากาศตรี ผศ.ดร.สุธี จันทร พนั ธุ รอง ผอ.สทป. (กลุม บรกิ ารทางวิชาการและเทคโนโลย)ี พลตรี ดร.ชรตั ิ อมุ สัมฤทธิ์ รอง ผอ.สทป. (กลุมกลยุทธและพัฒนากิจการ) และ ดร. วิศรุต ขันธิกุล รอง ผอ.สทป. (กลุมสนับสนุน) ที่กรุณาสละ เวลาทําการประเมินคุณคาของเอกสารรายวิจัยฉบับสมบูรณนี้ และขอขอบคุณ พลเอก ดร. สุภมนัส ภารพบ ท่ีปรึกษาโครงการ ท่ีใหคําปรึกษาและคาํ แนะนําทด่ี ีและมีประโยชนตอการวิจัยและพัฒนาของ โครงการ และขอขอบคุณทีมงานบริหารและวิจัยโครงการในระหวางปงบประมาณ พ.ศ.2561 – 2564 ทีท่ ําใหโครงการสาํ เร็จลุลวงตามวัตถุประสงคข องโครงการ นาวาอากาศเอก ดร.ชํานาญ ขมุ ทรพั ย ผอู ํานวยการโครงการ สถาบนั เทคโนโลยีปอ งกันประเทศ

สารบัญ บทท่ี หนา บทที่ 1 บทนํา 1 1.1 ความเปนมาและความสาํ คญั ของปญ หา 1 1.2 การศึกษาความตองการของหนวยผใู ช 4 1.3 คาํ ถามสาํ คัญและโจทยก ารวิจยั 8 1.4 วัตถปุ ระสงคของโครงการ 9 1.5 ขอบเขตในการดําเนนิ งานโครงการ 9 1.6 กรอบแนวคิดของโครงการ 10 1.7 ประโยชนและความคุมคาของโครงการ 11 11 1.7.1 ประโยชนข องโครงการ 12 1.7.2 ความคุมคาของโครงการ บทท่ี 2 การทบทวนนโยบายและงานวิจัยที่เกย่ี วขอ ง 14 2.1 การทบทวนนโยบายทีเ่ กี่ยวขอ ง 14 2.1.1 นโยบายเกี่ยวกบั อากาศยานไรค นขับในภารกิจฉกุ เฉนิ เหตุภัยพิบตั ิ 14 และสาธารณภยั 2.1.2 นโยบายเก่ียวกบั ระบบส่ือสารในภารกจิ ฉุกเฉนิ เหตุภัยพิบตั แิ ละสาธารณภัย 15 2.1.3 นโยบายเก่ียวกบั การอาํ นวยการปฏิบัติในภารกิจฉุกเฉินเหตุภัยพบิ ัติ 16 และสาธารณภัย 2.1.4 นโยบายเกี่ยวกับระบบแผนท่ีสถานการณรว มในภารกจิ ฉกุ เฉินเหตุภัยพิบัติ 18 และสาธารณภยั 2.2 การทบทวนงานวจิ ัยที่เก่ยี วของ 20 2.2.1 งานวิจัยเก่ยี วกบั UAV ในภารกิจฉุกเฉินเหตุภัยพบิ ตั แิ ละสาธารณภัย 20 2.2.2 งานวิจยั เกีย่ วกบั ระบบสอ่ื สารในภารกิจฉุกเฉินเหตุภยั พิบตั ิและสาธารณภยั 21 2.2.3 งานวจิ ัยเกีย่ วกบั C4ISR ในภารกิจฉุกเฉนิ เหตภุ ัยพบิ ัตแิ ละสาธารณภัย 22 2.2.4 งานวิจยั เกี่ยวกับระบบแผนทสี่ ถานการณรวมในภารกิจฉุกเฉินเหตภุ ยั พบิ ัติ 23 และสาธารณภยั บทท่ี 3 เทคโนโลยแี ละการประยุกตใ ชเ ทคโนโลยี 25 3.1 เทคโนโลยีอากาศยานไรคนขบั และการถา ยภาพสําหรับแผนทีส่ ถานการณร ว ม 25

3.1.1 อากาศยานไรค นขบั สาํ หรับการถา ยภาพ 3 มติ ิ 25 3.1.2 การถายภาพสาํ หรับการจัดทาํ แผนทีส่ ถานการณร ว ม 3 มติ ิ 26 3.1.3 การจดั ทาํ แผนท่สี ถานการณร ว ม 3 มิติ 29 3.2 เทคโนโลยีการส่อื สารสําหรับภารกจิ ฉกุ เฉนิ เหตภุ ยั พิบตั แิ ละสาธารณภัย 30 3.2.1 เทคโนโลยกี ารสอ่ื สาร 30 3.2.2 เทคโนโลยีอากาศยานไรคนขบั สําหรับติดตงั้ ระบบส่อื สาร 31 3.2.3 การสอ่ื สารสําหรบั อาํ นวยการปฏบิ ตั ใิ นภารกจิ ฉกุ เฉนิ เหตุภัยพบิ ตั ิ 33 และสาธารณภยั 3.2.4 การทดสอบระบบสอื่ สารในภารกจิ ฉกุ เฉนิ เหตุภัยพิบัติและสาธารณภัย 36 3.3 เทคโนโลยีการจาํ ลองสาํ หรบั ภารกิจการชวยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉุกเฉนิ 38 3.3.1 หลักการจําลองภารกิจการชว ยเหลอื ทางทหาร 38 3.3.2 เทคโนโลยกี ารจําลองภารกจิ การชวยเหลอื ทางทหาร 39 3.3.3 การจําลองภารกิจการชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉุกเฉนิ 40 3.4 การประยุกตใชเ ทคโนโลยีในภารกจิ ฉุกเฉินเหตภุ ัยพิบตั แิ ละสาธารณภยั 41 3.4.1 การบรู ณาการเทคโนโลยใี นภารกิจฉุกเฉินเหตภุ ยั พบิ ตั แิ ละสาธารณภัย 41 3.4.2 การอํานวยการปฏบิ ัตเิ พ่อื การบรรเทาภัยพบิ ตั ิและสาธารณภยั 43 3.4.3 การประยกุ ตใชเทคโนโลยใี นภารกิจฉุกเฉินเหตภุ ัยพบิ ตั แิ ละสาธารณภยั 44 บทท่ี 4 งบประมาณแผนการดาํ เนินงานโครงการตามตวั ชว้ี ัดประจําปง บประมาณ 47 4.1 งบประมาณโครงการระหวางปง บประมาณ พ.ศ.2561-2564 47 4.1.1 งบประมาณโครงการ พ.ศ. 2561 47 4.1.2 งบประมาณโครงการ พ.ศ. 2562 47 4.1.3 งบประมาณโครงการ พ.ศ. 2563 48 4.1.4 งบประมาณโครงการ พ.ศ. 2564 48 48 4.2 การดําเนินงานโครงการตามตวั ชี้วดั ประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2561 48 4.2.1 ตวั ช้วี ดั ประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2561 49 4.2.2 การดําเนินงานโครงการตามตวั ชว้ี ัดประจาํ ปง บประมาณ พ.ศ. 2561 56 56 4.3 การดําเนนิ งานโครงการตามตัวชี้วัดประจาํ ปง บประมาณ พ.ศ. 2562 56 4.3.1 ตวั ชีว้ ัดประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2562 62 4.3.2 การดําเนนิ งานโครงการตามตวั ชีว้ ัดประจาํ ปง บประมาณ พ.ศ. 2562 62 62 4.4 การดาํ เนนิ งานโครงการตามตวั ช้วี ดั ประจาํ ปงบประมาณ พ.ศ. 2563 4.4.1 ตวั ชวี้ ัดประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2563 4.4.2 การดาํ เนนิ งานโครงการตามตัวชี้วัดประจาํ ปงบประมาณ พ.ศ. 2563

4.5 การดําเนนิ งานโครงการตามตัวชี้วดั ประจาํ ปงบประมาณ พ.ศ. 2564 68 4.5.1 ตัวช้วี ัดประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2564 68 4.5.2 การดําเนนิ งานโครงการตามตัวชวี้ ัดประจาํ ปง บประมาณ พ.ศ. 2564 68 73 4.6 สรุปงบประมาณและการดาํ เนินงานโครงการตามตวั ช้ีวัด 73 4.6.1 สรุปงบประมาณ 73 4.6.2 สรปุ การดาํ เนินงานโครงการตามตวั ช้วี ัด บทที่ 5 ผลการวจิ ยั และพฒั นาและการอภปิ รายผล 75 5.1 ผลการวจิ ยั และพัฒนา 75 5.1.1 การวจิ ยั และพฒั นาตอยอดแผนท่สี ถานการณร วมในรูปแบบสามมติ ิ 75 ดวยภาพถา ยจาก UAV 79 5.1.2 การแสดงผลการปฏบิ ัติหนาท่ีของทหารขณะปฏบิ ตั ิภารกิจ 86 ในสถานการณฉ ุกเฉนิ 90 5.1.3 การจาํ ลองภาพสถานการณฉ กุ เฉนิ ในระบบ C4ISR 90 91 5.2 การอภปิ รายผลการวจิ ัยและพัฒนาตนแบบระบบจาํ ลองสถานการณ 92 5.2.1 อภปิ รายผลการวิจยั และพัฒนาแผนทีส่ ถานการณรวมดวยภาพถายจาก UAV 5.2.2 อภิปรายผลการแสดงผลการปฏบิ ัติหนาทีข่ องทหารขณะปฏิบัติภารกจิ ในสถานการณฉ กุ เฉิน 5.2.3 อภปิ รายผลการจําลองภาพสถานการณฉ ุกเฉนิ ในระบบ C4ISR บทท่ี 6 บทสรปุ และขอ เสนอแนะ 93 6.1 สรปุ ผลการดาํ เนนิ งาน 93 6.1.1 การตอ ยอดแผนที่สถานการณรว มในรปู แบบสามมิติดวยภาพถา ยจาก UAV 93 6.1.2 การแสดงผลการปฏบิ ัติหนาที่ของทหารขณะปฏบิ ัติภารกิจในสถานการณฉุกเฉนิ 94 6.1.3 การจาํ ลองภาพสถานการณฉกุ เฉนิ ในระบบ C4ISR 95 6.2 ปญ หาและขอ ขอ ขอ ง 96 6.2.1 ปญหาและขอขัดของภายใน สทป. 96 6.2.2 ปญหาและขอ ขัดขอ งภายนอก สทป. 97 6.3 ขอ เสนอแนะ 98 บรรณานุกรม 100 ภาษาไทย 100 ภาษาองั กฤษ 104

ภาคผนวก 108 111 ภาคผนวก ก เอกสารประกอบการดําเนนิ งานโครงการประจาํ ปงบประมาณ พ.ศ.2561 114 ภาคผนวก ข เอกสารประกอบการดําเนินงานโครงการประจําปงบประมาณ พ.ศ.2562 117 ภาคผนวก ค เอกสารประกอบการดาํ เนนิ งานโครงการประจําปงบประมาณ พ.ศ.2563 119 ภาคผนวก ง เอกสารประกอบการดําเนนิ งานโครงการประจาํ ปงบประมาณ พ.ศ.2564 ภาคผนวก จ เอกสารประกอบการประเมนิ เอกสารวจิ ัยฉบบั สมบรู ณโดยผูบรหิ าร สทป.

สารบัญรปู ภาพ รูปท่ี หนา 1.1 การนําเสนอตอ ผแู ทนศนู ยบ รรเทาสาธารณภยั ทร. 4 1.2 การนําเสนอที่กองอาํ นวยการรกั ษาความมัน่ คงภายใน 5 1.3 การนาํ เสนอที่ ศทย.อย. 5 1.4 การนาํ เสนอตอ กร.ทร. 6 1.5 การนําเสนอกบั เจา หนาที่ Asian Disaster Preparedness Center 6 1.6 การนาํ เสนอกบั กับผแู ทน นทพ. 7 1.7 ความตอ งการขอ มูลของ นพค.31 อ.ปว จ.นาน 8 1.8 กรอบแนวคิดการรับมือกบั ภยั พบิ ตั ิ 10 1.9 การปฏิบัติภารกจิ และการฝก บรรเทาภยั พบิ ัตแิ ละสาธารณภัย 11 3.1 UAV ถา ยภาพแผนที่สถานการณ (ซาย) และรวมในรูปแบบสามมติ ิ 25 3.2 DSM (ซา ย) และแผนที่ภาพถายทางอากาศมาตราสวนใหญ 1:5,000 (ขวา) 27 3.3 ภาพออรโธและ DSM ขนาด 3.96 ซม. ทาวังผา 28 3.4 ภาพ Orthoimage และ DSM ขนาด 6.12 ซม. 29 3.5 กรอบแนวคดิ ในการศึกษาและรวบรวมขอ มลู ความตอ งการทางดาน 29 เทคนคิ ของ นทพ. 3.6 UAV ตดิ ต้ังอุปกรณถ า ยทอดสญั ญาณสอื่ สารดว ยภาพและเสยี ง 30 3.7 การทดสอบเพ่อื ประเมินความพรอมของ Hawk eye 32 3.8 สว นปกและลาํ ตวั ของ FUVEC 33 3.9 โครงขายระบบส่อื สารในภารกิจฉุกเฉนิ เหตุภยั พิบตั ิและสาธารณภัย 33 3.10 สถานถี ายทอดสัญญาณภาคอากาศ 34 3.11 ชุดเผชญิ เหตุ 35 3.12 รถ Mobile GCS ปรบั ปรุงสําหรับสถานบี ัญชาการเหตุการณ 35 3.13 สถานคี วบคมุ และบังคบั บญั ชา 36 3.14 การทดสอบระบบสือ่ สารในพ้นื ทภ่ี ยั พบิ ตั แิ ละสาธารณภยั 37 3.15 แผนที่สถานการณรวม 3 มิติ ของการบรรเทาภยั พบิ ตั แิ ละสาธารณภัย 38 3.16 ซอฟตแ วรส าํ หรบั การผลติ แผนที่สถานการณร ว มเพ่ือจําลองภารกจิ 39

การชวยเหลือทางทหาร 3.17 ภารกิจการชวยเหลือทางทหารและแผนที่สถานการณฉุกเฉนิ เหตอุ ุทกภัย 41 3.18 การเชื่อมโยงสญั ญาณจากชุดเผชิญเหตเุ ขาสถานคี วบคุมและบญั ชาการ 41 เหตกุ ารณ 3.19 สถาปตยกรรมระบบระบบอาํ นวยการปฏิบตั เิ พอ่ื การบรรเทาภัยพิบัติ 43 และสาธารณภัย 3.20 การอํานวยการภัยพิบตั ิและสาธารณภัยของ นทพ. ตามแนวคดิ ของโครงการ 44 3.21 การไหลของขอมลู นาํ เขา ระบบจากชุดเผชญิ เหตไุ ปยงั สถานีควบคุม 45 และบังคบั บัญชา 4.1 การสาํ รวจความตอ งการแผนทส่ี ถานการณรว ม 3 มติ ิ ในภารกิจ 49 ของ สนภ.3 จ.เชียงใหม 4.2 ESC และมอเตอร 51 4.3 ตนแบบระบบ Mobile C4ISR (ซายสดุ ) และการทดสอบระบบ 51 4.4 การประชมุ รว มกบั นทพ. เมอื่ 6 ธ.ค.60 52 4.5 การจําลองอุทกภัยในรปู แบบแผนที่สถานการณ 3 มติ ิ 53 4.6 การใชง านเครือขา ยบรอดแบนดสาํ หรบั การจดั การภยั พิบัติ 54 4.7 การรบั -สงสญั ญาณขอมลู ตาํ บลที่ตงั้ ของผูป ฏิบตั ิผานระบบสง สญั ญาณ 56 ที่ตดิ ตั้งบน UAV 4.8 รถควบคุมภาคพนื้ เคลอื่ นที่ (Mobile GCS) สําหรบั ทดสอบ FUVEC 57 4.9 แนวคดิ รถควบคุมและส่งั การ Mobile C4ISR 58 4.10 ประชมุ หารือ ผบ.นพค. 31 รอง ผบ.นพค.31 เสธ.นพค.31 และเจา หนาท่ี 59 ผเู ก่ยี วของ 4.11 การนาํ เสนอแนวคิด Mobile C4ISR แกศูนยก ารทหารราบ 59 4.12 การถา ยทอดเทคโนโลยี Mesh Communication 61 4.13 อุปกรณเ ทคโนโลยรี ะบบสงสัญญาณการปฏบิ ัตหิ นาทีข่ องทหาร 61 4.14 การนําเสนอผลงานวจิ ัยในการประชมุ วิชาการนานาชาติ 62 4.15 ตน แบบระบบควบคุมและส่ังการปรากฎในกลอ งสีแดง 63 4.16 อปุ กรณค อมพิวเตอรและการตดิ ตงั้ ในรถควบคมุ 63 4.17 แผนกําหนดพน้ื ท่ีทดสอบจากขอ มลู โปรแกรม Google Earth 65 4.18 ภาพถายจากการสํารวจ (จากซายไปขวา) ศาลเจาหลวงภคู า วัดเฮ้ยี 66

วดั พระธาตุจอมพริก 4.19 การจดั ทํา DTM บรเิ วณดอยภูคา 67 4.20 ขอมลู ภมู ิสารสนเทศระดบั ครวั เรอื น อ.ทา วงั ผา จ.นา น 67 4.21 การหารือการจดั ทาํ รา ง MOA กบั นทพ. 68 4.22 ภาพพิธีลงนามบนั ทึกขอตกลง 68 4.23 สถาบนั การศึกษาท่ีรวมทาํ การทดสอบทดลองระบบแผนท่สี ถานการณ 69 4.24 ภาพถายทางอากาศจากกลอง Multi Spectral ท่ตี ดิ ต้งั บน eBee Plus 70 4.25 คณะนักวจิ ัยจาก สทป. นทพ. ละ ม.เชยี งใหม เขาพับนายอําเภอทาวงั ผา 71 5.1 สถาปตยกรรมในการสรางระบบแผนทสี่ ถานการณร วมบนเว็บ 75 5.2 แผนท่สี ถานการณรวมบนเวบ็ 77 5.3 การเตรียมแผนท่สี ถานการณร วมสามมิติ เพื่อการทดสอบระบบส่ือสาร 77 5.4 ผลการถา ยภาพคลมุ พ้นื ที่กวางพนื้ ที่ อ.ทาวังผา 78 5.5 แผนการบนิ และการแสดงผลภาพถา ยแบบ Corridor คลุมถนนสามมติ ิ 79 5.6 การทดสอบ Hawk eye 79 5.7 แบบอากาศยานไรน กั บินปกน่ิงขึน้ -ลงทางด่ิงท่ีตอ งรบั การปรับแบบใหม 82 5.8 การทดสอบระบบสื่อสารในที่ตง้ั สทป. 83 5.9 การทดสอบระบบสือ่ สารในพื้นที่ อ.ทา วังผา จ.นา น 84 5.10 การทดสอบระบบสือ่ สารในพนื้ ท่ี นพค.31 85 5.11 ผลการพัฒนาตน แบบในสวนระบบ Mobile C4ISR 86 5.12 ทดสอบการควบคุมและบงั คับบญั ชการ 87 5.13 การประเมนิ ความเสียหายจากอทุ กภัยใน จ.นา น 88 5.14 ตัวอยา งวดิ โี อผลการจําลองสถานการณน า้ํ ทวมเออ ลนตลิ่งแบบสามมิติ 88 5.15 พ้ืนทเ่ี หมาะสมจากการวิเคราะห (ซา ย) และภาพถา ยจากการสํารวจพ้นื ที่ (ขวา) 89 5.16 การทดสอบสงสัญญาณภาพการลาดตระเวณระหวาง จ.นครราชสมี า และ จ.ลพบุรี 90

ตารางที่ สารบัญตาราง หนา 4.1 เทคโนโลยีที่บรู ณาการสําหรบั การเตรียมการและการเผชิญเหตุ 54 ในระหวางสถานการณฉกุ เฉนิ และการอับสัญญาณส่ือสาร 4.2 ชัน้ ขอมลู (Data layer) สาํ หรบั การสรา งฐานขอมูลของแตละ SOP 64 4.3 พืน้ ทแ่ี ละตําแหนง ในการทดสอบ 66 5.1 การประเมนิ ความพรอ มของอากาศยานไรคนขับแบบปกนิ่ง 80 5.2 ข้ันตอนการตรวจสอบความพรอมกอ นการสงเคร่ืองขน้ึ บนิ 81

บทที่ 1 บทนํา 1.1 ความเปน มาและความสําคญั ของปญหา จากการเปล่ียนแปลงทางสภาวะแวดลอมของโลกสงผลใหเกิดปญหาทางกายภาพ หรือภัยพิบัติตาง ๆ ขึ้นท่ัวโลก อาทิ แผนดินไหว แผนดินถลม สึนามิ ภูเขาไฟระเบิด อุทกภัย ตลอดจนภัยพิบัติอ่ืน ๆ ซ่ึง สรางความเสียหายตอชีวิต ทรัพยสิน ระบบเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดลอมเปนอยางมาก เหตุการณ ภัยพิบัติที่รายแรงที่สุดในประวัติศาสตรไดเกิดข้ึนมาแลวหลายคร้ัง เชน เหตุการณนํ้าทวม ในป พ.ศ.2185 ทําใหเมืองไคเฟง มณฑลเหอหนาน จมอยูใตนํ้า มีผูบาดเจ็บและเสียชีวิตรวม 600,000 คน ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรมและรัฐบาลไดวางยุทธศาสตรชาติใหเปนครัวของโลก เน่ืองจาก ทรัพยากรธรรมชาติมีความอุดมสมบูรณ พืชผลและผลิตภัณฑทางการเกษตร เชน ขาว เปนตน นํารายไดเขาประเทศจากการสงออกคิดเปนมูลคา 174,853 ลานบาท ยางพาราการสงออกมีมูลคาสูงสุด เปนประวัติการณรวม 113,726.3 ลานบาท ออยและน้ําตาลมูลคาการสงออกรวม 102,103 ลานบาท เปนตน (รายงานสถานการณ สินคาเกษตร พ.ศ.2557 และแนวโนมป 2558, ธนาคารแหงประเทศไทย) ท้ังนี้ ไมร วมถงึ ผลไมแ ละผลิตผลทางการเกษตรอนื่ ๆ อยา งไรกต็ ามมูลคาการสงออกดังกลาวกับเปรียบเทยี บ ไมไดกับความสูญเสียท่ีเกิดข้ึน อุทกภัยท่ีมีความสูญเสียมากที่สุดคือมหาอุทกภัย พ.ศ.2554 ในพืน้ ท่ี 64 จังหวดั และกรุงเทพมหานคร มผี ูเดือดรอ น 5,247,125 ครวั เรือน จํานวน 16,224,302 คน เสียชีวิต 1,026 คน รวมมูลคาความเสียหายสูงถึง 1.44 ลานลานบาท มูลคาความเสียหายโดยรวมน้ี ทาํ ใหก ารบรหิ ารจดั การภัยพิบัติเปนประเดน็ ทาทายที่จะมีความสาํ คัญเปน อยางมาก ตามพระราชบัญญัติจัดระเบียบราชการกระทรวงกลาโหม พ.ศ.2551 มาตรา 8 (3) กระทรวงกลาโหม (กห.) มีอํานาจหนาท่ีในการปกปอง พิทักษรักษาผลประโยชนแหงชาติ และการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยเปนประมุข พัฒนาประเทศเพื่อความม่ันคง ตลอดจนสนับสนุนภารกิจอื่นของรัฐในการพัฒนา การปองกันและแกไขปญหาจากภัยพิบัติ และการชวยเหลือประชาชน กห. กําหนดวิสัยทัศนให “มีกองทัพชั้นนํา มีบทบาทสําคัญในดาน ความมั่นคงของรัฐ และมีบทบาทนําในการสงเสริมความมั่นคงของภูมิภาค” ดวยการยึดถือ แนวความคิดทางยุทธศาสตรการปองกันประเทศท่ีสําคัญหลัก ๆ ในน้ันคือการสรางความรวมมือดาน ความมั่นคง (Security Cooperation) และการผนึกกําลังปองกันประเทศ (United Defence) โดยกําหนดประเด็นยุทธศาสตรรองรับซ่ึงประเด็นยุทธศาสตรท่ี 1 เปนการสรางความรวมมือดาน

ความม่ันคงกับตางประเทศใหความสําคัญกับการสรางความสําคัญกับตางประเทศ การพัฒนา ความรวมมือดานความมั่นคงและความรวมมือทางทหาร และการสรางความม่ันคงอาเซียน และในประเด็นยุทธศาสตรที่ 4 การพัฒนาประเทศและชวยเหลือประชาชนน้ัน ใหความสําคัญ กับการพัฒนาคุณภาพชีวิตและความเปนอยูของประชาชน การปองกันและบรรเทาสาธารณภัย และการคุมครองและอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ โดยในระยะที่ 1 (พ.ศ2560–2564) มีเปาหมายสําคัญ ให กห. สรางความรวมมือดานความมั่นคงกับตางประเทศ ตามกรอบความเรงดวนท่ีรัฐบาลกําหนด มีความพรอมท้ังในดานกําลังพลยุทโธปกรณ หลักนิยม การฝกศึกษา และการพัฒนา ขีดความสามารถในการปฏิบัติภารกิจปองกันประเทศ และการแกไขปญหาของชาติในมิติตาง ๆ การวิจยั พัฒนาและอตุ สาหกรรมปองกนั ประเทศท่ีมงุ สูก ารผลิตใชใ นราชการและเพ่ือการพาณชิ ย ในหวงเวลาที่ทรัพยากรจํากัดและตองบริหารสถานการณวิกฤตอันเนื่องมาจากภัยพิบัติ กระทรวงกลาโหมตองปฏิบัติภารกิจทางทหารที่ไมใชภารกิจการรบโดยการสงกําลังเขาสนับสนุน การพัฒนาประเทศ การปองกันและแกไขปญหาภัยพิบัติ การใหความชวยเหลือประชาชน ดังน้ัน โครงการน้ีจึงสอดคลองกับภารกิจทางทหารท่ีไมใชการรบ โดยมีเปาหมายเพื่อยกระดับการเตรียม ความพรอมรับมือภัยพิบัติ และภารกิจการตอบสนองขณะประเทศประสบสภาวะวิกฤต และขาดสัญญาณการส่ือสาร โดยการจัดทําแผนท่ีสถานการณรวมจากขอมูลภาพถายที่ได จากอากาศยานไรคนขับ การสถาปนาระบบสื่อสารข้ึนเองเพื่อสนับสนุนการเขาชวยเหลือของทหาร ในพ้ืนที่ฉุกเฉิน และการขยายขีดความสามารถของแผนท่ีสถานการณ แนวคิดและผลผลิตของ โครงการฯ จงึ สรา งผลกระทบในเชิงบวกกับหนวยงานดา นความมนั่ คง โดยกอใหเ กิดความเขาใจรวมกนั ในภารกิจการควบคุมและส่ังการตั้งแตระดับยุทธศาสตร ยุทธการ และยุทธวิธีไปพรอม ๆ กัน อีกท้ัง โครงการยังสงผลดีในแงของเศรษฐกิจเนื่องจากเปนเคร่ืองมือนําไปสูการปฏิบัติภารกิจทางทหาร เพ่ือเตรียมการรับมือ ตอบสนอง และบรรเทาภัยพิบัติ เชน นํ้าทวม เปนตน ซ่ึงสงผลโดยตรง ตอความสญู เสียทางเศรษฐกจิ ของประเทศ การสนับสนุนภารกิจการชวยเหลือผูประสบภัยและบรรเทาภัยพิบัติ เปนภารกิจสําคัญภายใต ความรวมมือระหวางประเทศสมาชิกอาเซียนท้ัง 10 ประเทศ และตามพระราชกฤษฎีกาแบงสวนราชการ และกําหนดหนาท่ีของสวนราชการ กองบัญชาการกองทัพไทย กองทัพไทย กระทรวงกลาโหม พ.ศ.2552 มาตรา 12 หนวยบญั ชาการทหารพัฒนา หรอื นทพ. มหี นา ท่พี จิ ารณาเสนอความเห็นเกี่ยวกับนโยบาย อํานวยการ ประสานงาน และดําเนินการพัฒนาประเทศเพื่อเสริมสรางความมั่นคงของชาติ สนับสนุน ภารกิจของรัฐในการพัฒนาชาติ การปองกันและแกไขปญหาจากภัยพิบัติและสาธารณภัย ตลอดจน ปฏิบัติภารกิจอ่ืนใดตามท่ีไดรับมอบหมาย กองทัพไทยในฐานะหนวยงานดานความม่ันคงหลัก เอกสารวิจัยฉบับสมบูรณ โครงการประยุกตใ ชแ ผนที่สถานการณรวมเพอ่ื จําลองภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉิน Page |2

ของประเทศตองสนับสนุนภารกิจการชวยเหลือดังกลาว ระบบส่ือสารรวมและการปฏิบัติภารกิจ ในรูปแบบเครือขายจึงเปนเสาหลักของการปฏิบัติการรวมเพื่อสนับสนุนการบริหารจัดการทรัพยากร ดานความมั่นคง ในแผนการปองกันและบรรเทาภัยพิบัติภายใตแนวคิดหลักของประชาคมอาเซียน และเปนหน่ึงในสามเสาหลักของของการรวมตัวเปนสมาคมเศรษฐกิจอาเซียน ขีดความสามารถ ในการตอบสนองในสถานการณคับขันหรือฉุกเฉินดวยความรวดเร็ว มีประสิทธิภาพ และเปนมืออาชีพ จึงเปนปจจัยและขอพิจารณาหลัก ในกองทัพบกนั้นการสื่อสารทางเสียงใชระบบสื่อสารของ กองบัญชาการกองทัพไทย การบูรณาการการติดตอสื่อสารภายใตเครือขายดาวเทียมและเครือขาย การปฏิบัติการติดตอส่ือสารรวมระหวางกองทัพบทและกองบัญชาการกองทัพไทย (กรมการสื่อสารทหาร) จึงมีความเปนไปไดสูงมาก เนื่องจากการสนับสนุนภารกิจการชวยเหลือผูประสบภัยและบรรเทาภัยพิบัติ โดยแยกตวั ออกจากระบบใหญของกองทพั ยังคงขาดการสถาปนาเครือขา ยการตดิ ตอ สอ่ื สาร โครงการประยุกตใชแผนที่สถานการณรวมเพ่ือจําลองภารกิจการชวยเหลือทางทหาร ในสถานการณฉุกเฉนิ นมี้ แี นวคิดการสถาปนาระบบส่ือสารติดตั้งบนอากาศยานไรค นขบั (Unmanned Aerial Vehicle) หรือ UAV ในโครงการประยุกตใชแผนท่ีสถานการณรวมเพื่อจําลองภารกิจการ ชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน สอดคลองกับวิสัยทัศนของ กห. ในการเปนเครื่องมือให ทหารนําไปใชชวยฝกกอนทําการปฏิบัติภารกิจฉุกเฉนิ และขณะเกิดเหตุฉุกเฉินจะสามารถปรับไปใชใ น การปฏิบัติภารกิจได น่ันคือ โครงการฯ น้ีไดรับการออกแบบใหเปนโครงการฯ ท่ีทําภารกิจได 2 หนาที่ (Dual-function) และสถานการณหรือเหตุฉุกเฉินที่ทหารจะเขาไปชวยเหลือเปนทั้งที่มีผลกระทบตอ ประชาชนและทหารที่กําลังปฏิบัติหนาท่ี จึงเปนโครงการฯ ท่ีนําไปใชงานได 2 ทาง (Dual-use) จึง ไดร ับความสนใจจากหลาย ๆ ฝา ยท่เี ก่ยี วของทัง้ ใน กห. และนอก กห. การสถาปนาระบบส่ือสารติดต้ัง บ น UAV เ ป น แ น ว คิ ด ก า ร พึ่ ง พ า ร ะ บ บ ส่ื อ ส า ร ข อ ง ต น เ อ ง ใ น พื้ น ท่ี ส ถ า น ก า ร ณ ขณะเกิดเหตุฉุกเฉินและอยูในพื้นที่หางไกลจากโครงสรางพื้นฐานดานการสื่อสารของรัฐ ทั้งนี้เน่ืองจาก ระบบสื่อสารและถายทอดสัญญาณเปนศูนยกลางและมีความสําคัญท่ีสุดขณะเกิดสถานการณฉุกเฉิน ตาง ๆ เชน ภัยพิบัติ สาธารณภัย เปนตน และเปนหัวใจหลักของโครงการประยุกตใชแผนท่ีสถานการณ รวมเพื่อจําลองภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉินเกิดจากการบูรณาการ UAV ถายทอดสัญญาณขณะทหารปฏิบัติภารกิจฉกุ เฉนิ ประยุกตใชแผนที่สถานการณร วมเพ่ือจาํ ลองภารกิจ การชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉินในโปรแกรมคอมพิวเตอรเพ่ือสรางความเขาใจรวม ในสถานการณ สามารถนําผลลัพธที่ไดรบั จากการบูรณาการ UAV ถายทอดสัญญาณขณะทหารปฏบิ ตั ิ ภารกจิ ฉุกเฉนิ ไปตอยอดเทคโนโลยีหลกั ของสถาบันเทคโนโลยีปองกันประเทศ (สทป.) การพฒั นาธรุ กจิ รวมกบั ภาคการศึกษาและภาคเอกชนในประเทศ เอกสารวิจัยฉบบั สมบูรณ โครงการประยกุ ตใ ชแผนที่สถานการณร ว มเพ่ือจาํ ลองภารกจิ การชว ยเหลือทางทหารในสถานการณฉกุ เฉนิ Page |3

ดังนั้นโครงการประยุกตใชแผนท่ีสถานการณรวมเพ่ือจําลองภารกิจการชวยเหลือทางทหาร ในสถานการณฉุกเฉิน จึงนําแนวคิดในการสรางความตระหนักรูสถานการณมาประยุกตใช เพื่อให ผูบังคับบัญชาที่สั่งการอยูในพ้ืนที่หางไกลที่ศูนยควบคุมและสั่งการ ไดออกคําสั่งและหนทางปฏิบัติ รวมถึงการตัดสินใจตอการปฏิบัติภารกิจฉุกเฉิน ซ่ึงทหารที่ปฏิบัติการในพื้นท่ีปฏิบัติการจะรับคําสั่ง ไปปฏิบัติ หลักการและเหตุผลท่ีเปนพื้นฐานของแนวคิดน้ีจะเปนการรวมการเทคโนโลยีท่ีเก่ียวของ เพ่ือปรับปรุงความตระหนักรูสถานการณเพื่อการเตรียมการรับมือภัยพิบัติ และตอบสนองตอภัยพิบัติ ท่ีเกิดข้ึนอยางทันทวงทีในขณะที่เกิดเหตุฉุกเฉินหรือเกิดภาวะระบบส่ือสารสัญญาณในพ้ืนที่ลม ความสําคัญของแนวคิดการประยุกตใชแผนที่สถานการณรวมเพื่อจํากลองภารกิจการชวยเหลือ ทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน จึงต้ังอยูบนพ้ืนฐานความจําเปนของเจาหนาท่ีผูปฏิบัติในพ้ืนที่ เกิดเหตุฉุกเฉิน ที่จะสงขาวสถานการณใหผูกํากับดูแลและผูกําหนดนโยบายหรือตัดสินใจใหทันสมัย ใกลเคียงเวลาจริง วัตถุประสงคหลักของแนวคิดนี้จึงเปนการสรางภาพสถานการณรวมดวยการบูรณาการ เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศและการจําลองยุทธ ในการจําลองการปฏิบัติทางทหารในพ้ืนท่ีขณะเกิดเหตุ ฉกุ เฉินและไรส ญั ญาณติดตอ ส่ือสาร 1.2 การศกึ ษาความตอ งการของหนว ยผูใ ช โครงการประยุกตใ ชแผนท่ีสถานการณรวมเพื่อจําลองภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉิน ตระหนักถึงความจําเปนในการรวบรวมความตองการของหนวยผูใชซึ่งจะเปนผูนําผลผลิตของโครงการ ไปทดสอบทดลองและรายงานผลการประยุกตใชเคร่ืองมือของโครงการในภารกิจสถานการณฉุกเฉิน จงึ ไดดาํ เนนิ การเก็บรวบรวมและศึกษาความตอ งการของหนวยผใู ชต ามเหลาทพั ตามหว งเวลาดังตอไปนี้ รปู ที่ 1.1 การนาํ เสนอตอ ผแู ทนศูนยบ รรเทาสาธารณภยั ทร. เอกสารวิจยั ฉบับสมบูรณ โครงการประยกุ ตใ ชแผนที่สถานการณรว มเพ่ือจาํ ลองภารกจิ การชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉนิ Page |4

7 ต.ค.58 ผูอํานวยการโครงการฯ นําเสนอโครงการประยุกตใชแผนที่สถานการณรวมเพื่อจําลอง ภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน ตอ น.อ.กิตติพงษ จันทรสมบูรณ (ร.น.) ผูแทน ศบภ.ทร. (รปู ที่ 1.1) เพ่ือขอรับการสนบั สนุนความตองการในการดําเนนิ โครงการฯ ในสวน ทร. รปู ที่ 1.2 การนาํ เสนอทก่ี องอํานวยการรกั ษาความม่ันคงภายใน 6 ม.ค.59 ผูอํานวยการโครงการฯ นําเสนอโครงการประยุกตใชแผนที่สถานการณรวมเพื่อจําลอง ภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน ตอ พล.ท.ภูมิพิพัฒน ฉวีพัฒน ผอ.ศูนยติดตาม สถานการณ กอ.รมน. ไดรับการสนับสนุนความตองการในการดําเนินโครงการฯ ในสวน กอ.รมน. (รปู ท่ี 1.2) รูปท่ี 1.3 การนาํ เสนอที่ ศทย.อย. เอกสารวิจัยฉบับสมบูรณ โครงการประยกุ ตใชแผนท่ีสถานการณร ว มเพอื่ จําลองภารกิจการชว ยเหลือทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉนิ Page |5

23 ก.พ.59 ผูอํานวยการโครงการฯ นําเสนอโครงการประยุกตใชแผนท่ีสถานการณรวมเพ่ือจําลอง ภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน ตอ น.อ.ดนัย สนธิชัย ผูแทน อย. (รูปที่ 1.3) เพ่ือรับทราบความตองการในการดําเนินโครงการฯ ในสวน ทอ. และหารือกับ ผบ.พัน.3 กรม ปพ.อย. (SAR & CCT) และหนวยงานดูแลภารกิจควบคุมและบังคับบัญชา (Command, Control หรือ C2) ใน ศทย.อย. รปู ที่ 1.4 การนาํ เสนอตอ กร.ทร. 7 ก.ค.59 ผูอํานวยการโครงการฯ นําเสนอโครงการประยุกตใชแผนที่สถานการณรวมเพื่อจําลอง ภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน ตอ พล.ร.ต.รัษฎางค ธีรเนตร รอง จก. กร.ทร. (รูปที่ 1.4) และประสานเพื่อรอรับความตองการอยางเปนทางการในการนําผลผลิตโครงการฯ ไปทดสอบ ทดลอง และใชงานในภารกจิ ของ กร.ทร. รปู ที่ 1.5 การนําเสนอกบั เจาหนา ท่ี Asian Disaster Preparedness Center เอกสารวจิ ยั ฉบบั สมบรู ณ โครงการประยกุ ตใชแผนที่สถานการณรวมเพอ่ื จําลองภารกจิ การชว ยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉนิ Page |6

8 ก.ค.59 ผอ.โครงการฯ นําเสนอโครงการประยุกตใชแผนท่ีสถานการณรวมเพื่อจําลองภารกิจ การชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉิน กับ เจาหนาท่ี Asian Disaster Preparedness Center (รูปที่ 1.5) ท่ีเปนองคกรระหวางประเทศรับผิดชอบเร่ืองการเตรียมความพรอมใหประเทศในเอเชีย ในการรบั มือกบั ภยั พิบตั ิ แจง วาขาดเครอ่ื งมอื ในการฝก อบรมผูปฏบิ ัตขิ ณะเกดิ เหตฉุ ุกเฉินจากภัยพิบัติ รูปที่ 1.6 การนาํ เสนอกับกบั ผแู ทน นทพ. 27 ก.ค.59 ผอ.โครงการฯ หารือโครงการประยุกตใชแผนท่ีสถานการณรวมเพ่ือจําลองภารกิจ การชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน กับผูแทน นทพ. (รูปที่ 1.6) ท่ีมีภารกิจและโครงสราง การจัดหนวยศนู ยฝ กบรรเทาสาธารณภยั และยินดเี ปน หนวยใชผลผลติ โครงการ และนักวิจัยโครงการไดเขารวบรวมขอมูลความตองการและองคความรูในการวิจัย และพัฒนาจาก นทพ. (ปรีชา ประดับมุข, 2561) โดยการสํารวจความตองการการประยุกตใชแผนท่สี ถานการณ 3 มติ ิ ในภารกิจบรรเทาสาธารณภัยของ นทพ. (กัมปนาท ศิริเรือง, 2562) เพื่อใหการดําเนินการวิจัย และพัฒนาสามารถดําเนินการไดตรงตามภารกิจการบรรเทาสาธารณภัยของ นทพ. ซึ่งครอบคลุมทั่วประเทศ สทป. จึงดาํ เนินการสํารวจความตอ งการแผนทส่ี ถานการณร ว มสามมติ ิ ของ นทพ. เพ่มิ เติม จากขา ราชการ นทพ. สังกัดสํานักงานพัฒนาภาค 3 เชียงใหม ระหวาง 8 – 10 ส.ค.61 สังกัดสํานักงานพัฒนาภาค 4 พัทลุง ระหวาง 5 – 7 ก.ย.61 และสังกัดสํานักงานพัฒนาภาค 2 อุดรธานี ระหวาง 12 – 14 ก.ย.61 และพบวาความตองการการประยุกตใชแผนท่ีสถานการณ 3 มิติ ในภารกิจการคนหาผูประสบภัย และการนําผูประสบภัยออกจากพ้ืนท่ีอันตรายเปนสิ่งสําคัญและไดคาทางสถิติสูงสุด และโครงการ เอกสารวิจยั ฉบบั สมบรู ณ โครงการประยกุ ตใชแ ผนท่ีสถานการณร ว มเพ่อื จาํ ลองภารกิจการชวยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉกุ เฉิน Page |7

ไดนํามาเปนสวนหนึ่งของการวิจัยและพัฒนาหนทางการปฏิบัติมาตรฐานในการอํานวยการปฏิบัติ บรรเทาสาธารณภัยและภัยพบิ ัติ อีกท้ัง สุริยะเวช บุญธรารัตน และคณะ (2562) นักวิจัยในโครงการไดศึกษาความตองการขอมูล เบ้ืองตนสําหรับพัฒนา Mobile4RU (Mobile for Response Unit) เพ่ือการเผชิญเหตุสาธารณภัย และภัยพิบัติ เพื่อประเมินความตองการขอมูลขณะเกิดเหตุภัยพิบัติและขอมูลที่จําเปนสําหรับ เจาหนาที่ผูปฏิบัติงานบรรเทาสาธารณภัย โดยการวิเคราะหปจจัยเชิงบวกและปจจัยเชิงลบจาก การตอบแบบสอบถามสําหรับการพัฒนาโปรแกรมประยุกต Mobile4RU และพบวาเจาหนาท่ีเผชิญเหตุ นพค.31 ดังแสดงรูปที่ 1.7 มีแนวโนมตองการเคร่ืองมือในการใหขอมูลเบื้องตนสําหรับการเผชิญเหตุ ทแ่ี สดงพิกัด ตาํ บล ทตี่ ั้งของสถานท่ีเกดิ เหตุ และควรแสดงภาพ วดิ ีโอ เสยี งสถานการณไ ด รูปที่ 1.7 ความตองการขอมลู ของ นพค.31 อ.ปว จ.นา น 1.3 คาํ ถามสําคญั และโจทยการวจิ ยั จากผลการรวบรวมขอมูลความตองการและองคความรูในการวิจัยและพัฒนาจาก นทพ. (ปรีชา ประดับมุข, 2561) สามารถรวบรวมจากการพัฒนาขอมูลความตองการ และองคความรู ในการวิจัยและพัฒนารวมกบั นทพ. 3 ขอ ดงั ตอไปน้ี 1) หนวยผูใชตองการเครื่องมือสื่อสารเพ่ือเช่ือมเขากับศูนยบัญชาการท่ีเสียคาใชจายนอยกวา และทันเวลามากกวา ผานระบบดาวเทียม 2) หนวยผูใชตองการความตระหนักรูดวยแผนท่ีสถานการณรวมใน C2 (Command, Control) ทีช่ วยในการตดั สนิ ใจไดด กี วา แนวทางการปฏิบัติเดิม 3) หนวยผูใชตองการอํานวยการปฏิบัติระหวางผูบังคับบัญชาและผูปฏิบัติไดรวดเร็ว และมปี ระสทิ ธิภาพมากกวา C2 เดมิ ทใ่ี ชง าน เอกสารวิจัยฉบับสมบรู ณ โครงการประยกุ ตใ ชแผนท่ีสถานการณรว มเพือ่ จาํ ลองภารกจิ การชวยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉุกเฉนิ Page |8

1.4 วตั ถุประสงคข องโครงการ 1) เพ่ือวจิ ัยและพฒั นาตอยอดแผนท่สี ถานการณรวมในรปู แบบสามมติ ดิ วยภาพถา ยจาก UAV 2) เพื่อแสดงผลการปฏบิ ตั ิหนา ท่ขี องทหารขณะปฏิบัติภารกิจในสถานการณฉกุ เฉิน และ 3) เพ่ือจําลองภาพสถานการณฉุกเฉินในระบบ C4ISR (Command, Control, Communication, Computer, Intelligence, Surveillance, Reconnaissance) 1.5 ขอบเขตในการดาํ เนินงานโครงการ การอาํ นวยการเพื่อการบรรเทาภัยพิบัตแิ ละสาธารณภัยภายในกระทรวงกลาโหมตามทีก่ ลาวไวแลว ขางตน เปนไปตามภารกิจและหนาที่รับผิดชอบท่ีมุงเนนการปฏิบัติภารกิจท่ีไมใชการรบของ กระทรวงกลาโหม ดังนั้นขอบเขตของการวิจัยและพัฒนาจึงเปนการประยุกตใชเทคโนโลยกี ารจําลองยุทธ และการฝกเสมือนจริง เทคโนโลยีการสื่อสารทางทหาร และเทคโนโลยีอากาศยานไรคนขับมาเปน เครื่องมือชวยในการควบคุมและสั่งการเพ่ือการจัดการสาธารณภัยและภัยพิบัติ ตามแนวทาง การอาํ นวยการปฏิบัตเิ พ่ือการบรรเทาภัยพบิ ตั ิและสาธารณภัยของหนวยบญั ชาการทหารพัฒนา โดยต้ังอยูบนพ้ืนฐานของความความสามารถในการอํานวยการปฏิบัติแบบเคล่ือนที่ การศึกษา ทดลองจนกระท่ังไดหนทางปฏิบัติมาตรฐาน (Standard Operating Procedure) หรือ SOP ของประเทศไทยเอง ประกอบดวย 1) การประเมินความเสียหาย 2) การเขาพื้นที่ยากลําบาก 3) การคนหาตําแหนง ผูป ระสบภัย 4) การกูภัยและกูชีพ และ 5) การนําผูประสบภัยออกจากพืน้ ทอ่ี ันตราย ท้ังน้ีเพื่อเตรียมการและตอบสนองภัยพิบัติท่ีจะเกิดขึ้น เปาหมายผลผลิตโครงการจะเกิดระบบจําลอง และระบบเคร่ืองชวยฝกภัยพิบัติ ซ่ึงสามารถนําไปใชในการฝกรวม/ผสมกับกองกําลังนานาชาติ ในภารกิจการใหความชวยเหลือทางมนุษยธรรมและการบรรเทาภัยพิบัติ (Humanitarian Aid and Disaster Relief) หรอื HADR ขอบเขตในการวิจัยและพัฒนาตนแบบท้ังระบบเพื่อยกระดับความพรอมทางเทคโนโลยีที่มี ในปจจุบัน (Technology Readiness Level: TRL) เขาสูระบบตนแบบขนาดใหญ TRL 5 (Large Scale Prototype) ท่ีผานการทดสอบในสภาพแวดลอมท่ีวางแผนไว และเทคโนโลยีระบบยอยของ โครงการฯ ประกอบดวย UAV, Simulation และ ICT (Infromation and Communication Technology) คือ 1) ตนแบบระบบทําแผนท่ีสถานการณรวมสามมิติ 2) ตนแบบระบบรับสงสัญญาณ การส่อื สารติดตง้ั บน UAV และ 3) ตนแบบระบบ C4ISR แบบเคลอ่ื นท่ี เอกสารวิจยั ฉบับสมบรู ณ โครงการประยุกตใ ชแผนท่ีสถานการณร ว มเพอ่ื จาํ ลองภารกิจการชว ยเหลือทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉนิ Page |9

รปู ที่ 1.8 กรอบแนวคดิ การรับมือกับภัยพิบัติ (ดดั แปลงจาก Kumsap et al (2016)) 1.6 กรอบแนวคิดของโครงการ การออกแบบแนวคิดของโครงการดังแสดงในรูปท่ี 1.8 และประกอบดวยระบบยอยหลายระบบ ที่ตองการวิเคราะหความเขากันไดและการใชงานกอนท่ีจะจัดซื้อจัดจาง การจัดซ้ือจะรวมถึง การฝกอบรมและการถายทอดเทคโนโลยี ระบบยอยจะตองผานการทดสอบและประเมินโดยขั้นตอน การจัดหาท่ีเหมาะสมและมาตรฐานท่ีเกี่ยวของภายใน สทป. กอนท่ีจะดําเนินการบูรณาการระบบ หนวยผูใชที่โครงการประสานงานไว จะเขารวมในเหตุการณการทดสอบภาคสนามของระบบเพ่ือเพิ่ม ประสิทธิภาพของภารกิจทางทหารสําหรับการจัดการเหตุฉุกเฉินและการขาดระบบสื่อสาร ผลการทดสอบจะถูกรวบรวมและวิเคราะหเพ่ือการปรับเปลี่ยนและการปรับเปลี่ยนท่ีจําเปน กอนการสาธิตข้ันและในทายที่สุดเทคโนโลยีท่ีผานการทดสอบอยางครบถวนจะถูกนําไปทดสอบ และทดลองในพนื้ ท่ี ดวยการฝกอบรมหรือการฝก ซอมของหนวยทหารและหนวยงานของรฐั ทีเ่ ก่ยี วของ ในพื้นท่ี และระยะสุดทายของโครงการนั้นระบบที่บูรณาการอยางสมบูรณและจะถูกสงมอบไปยัง เอกสารวิจยั ฉบับสมบูรณ โครงการประยกุ ตใชแ ผนที่สถานการณร วมเพือ่ จําลองภารกจิ การชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉิน P a g e | 10

หนวยผูใชเพื่อทดสอบและประเมินกับภารกิจในสถานการณฉุกเฉินเหตุภัยพิบัติและสาธารณภัย และสถาบันการศึกษาภายใตบันทึกความเขาใจกับ สทป. จะไดรับเชิญเขารับการถายทอดองคความรู ที่เกี่ยวของ เพ่ือการจัดการความรูอยางย่ังยืน ระบบยอยของโครงการท่ีถือวามีศักยภาพในเชิงพาณิชย จะไดร ับการยืน่ จดรายชื่อส่ิงประดิษฐแ ละนวัตกรรมระดับประเทศ รูปท่ี 1.9 การปฏิบตั ิภารกจิ และการฝก บรรเทาภัยพบิ ัติและสาธารณภยั (ชํานาญ ขมุ ทรพั ย, 2561) การสือ่ สารขอ มูลในภารกจิ การชวยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉินเหตุภยั พบิ ัตแิ ละสาธารณภัย จะไปเปนไปตามการอํานวยการปฏิบัติในรูปที่ 1.9 ซ่ึงในการเตรียมความพรอม (Preparedness) กอนเกิดอุทกภัย UAV จะทําหนาท่ีบินถายภาพพื้นที่ที่คาดการณวาจะเกิดอุทกภัยตามหลักการ ลาดตระเวน (Reconnaissance) พรอมกรรมวิธีการเฝาตรวจ (Surveillance) และการสํารวจภาคพื้น (Ground Survey) เพ่ือความถูกตองของขอมูลในการจัดเตรียมแผนที่สถานการณ 3 มิติ การเขาบรรเทา (Relief) เหตุอุทกภัยดวย UAV ท่ีทําหนาที่ลาดตระเวนไดจนถึงระดับความสูง 9,000 ฟุต เพื่อส่ือสารสัญญาณขอมูลจากอุปกรณสื่อสารสัญญาณแบบพกพา Man Pack จากพ้ืนท่ีเขาสู ระบบอํานวยการปฏิบัติแบบเคล่ือนท่ีหางออกไปไดถึง 150 กม. เพื่อวิเคราะหขอมูล ภาพ หรือวิดีโอ กอนสงขา วสารที่ไดผ า นโครงขา ยการส่อื สารปกติเขา สศู นู ยอาํ นวยการสถานการณฉกุ เฉนิ 1.7 ประโยชนและความคุมคา ของโครงการ 1.7.1 ประโยชนข องโครงการ 1.7.1.1 ประโยชนจากผลลัพทของโครงการ การนําระบบไปเปนเคร่ืองมือในการดําเนินกลยุทธ เนื่องจากการกําหนดวัตถุประสงคโครงการในการจําลองภาพสถานการณฉุกเฉินในระบบ C4ISR (Command, Control, Communication, Computer, Intelligence, Surveillance, เอกสารวิจยั ฉบับสมบูรณ โครงการประยกุ ตใ ชแผนที่สถานการณรวมเพอ่ื จําลองภารกจิ การชว ยเหลือทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉิน P a g e | 11

Reconnaissance) ซึ่งสอดคลองกับที่คณะกรรมการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย กําหนดแนวทาง ปฏิบัติในการส่ือสารและโทรคมนาคม โดยใหความสําคัญในการแลกเปล่ียนขอมูล (Information) และขาวสาร (Intelligence) เพื่อแจงเตือนภัยแกประชาชน ประสานงาน ควบคุม ส่ังการ และรายงาน ผลการปฏิบัติงาน ระหวางหนวยเผชิญเหตุดวยกัน กับหนวยงานท่ีมีหนาทสี่ นับสนนุ การเผชิญเหตุดานตาง ๆ โดยตองจัดใหมีระบบการติดตอส่ือสารที่ใชการไดในภาวะฉุกเฉินและตองมีมากกวา 2 ระบบข้ึนไป การติดตอส่ือสารระหวางกองบัญชาการปองกัน และบรรเทาสาธารณภัยแตละระดับตองสามารถ กระทาํ ไดตลอด 24 ช่วั โมง และตอ งจัดใหมมี ากกวา 2 ชองทางขน้ึ ไป 1.7.1.2 ประโยชนจากผลกระทบของโครงการ ในเชิงเศรษฐศาสตรนั้นโครงการจะสามารถสนับสนุน ภารกิจทางทหารและสนับสนุนภารกิจอ่ืนของรัฐในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย การรวมกับ ภาครัฐอ่ืนในการแกไขปญหาภัยพิบัติ เปนการลดความสูญเสียทางเศรษฐกิจของประเทศ เนื่องจาก สาธารณภัยและภยั พิบตั สิ รา งความเสียหายใหแกประเทศไทยเปนมูลคา มหาศาล 1.7.2 ความคุมคา ของโครงการ 1.7.2.1 ความคมุ คาดานการเงนิ และเศรษฐกจิ โครงการมุงสนับสนุนภารกิจทางทหารและสนับสนุนภารกิจอ่ืนของรัฐในประเทศเพื่อการปองกัน และบรรเทาสาธารณภัย การรวมกับภาครัฐอื่นในการแกไขปญหาภัยพิบัติ ซ่ึงเปนการลดความสูญเสีย ทางเศรษฐกิจของประเทศ เน่ืองจากสาธารณภัยและภัยพิบัติไดสรางความเสียหายใหแกประเทศไทย เปนมูลคามหาศาลมาโดยตลอด โครงการฯ น้ีขอรับงบประมาณสะสมจากสํานักงบประมาณ ตลอดโครงการทั้งสิ้น xxx,xxx,xxx บาท จะเห็นไดวาจะเกิดความคุมคาทางดานการเงิน และเศรษฐกิจประเทศไทยเปนอยางมาก และอุทกภัยที่มีความสูญเสียมากท่ีสุดคือมหาอุทกภัย ป พ.ศ. 2554 ในพ้ืนท่ี 64 จังหวัด และกรุงเทพมหานคร มีผูเดือดรอน 5,247,125 ครัวเรือน จํานวน 16,224,302 คน เสียชีวิต 1,026 คน รวมมูลคาความเสียหายสูงถึง 1.44 ลานลานบาท มูลคาความเสยี หายนเ้ี ปน มลู คา มากกวาคาใชจา ยโครงการทง้ั 3 ป ถึงเกอื บ 9,000 เทา 1.7.2.2 ความคมุ คา ดานเทคโนโลยี กห. ใหความสําคัญกับการบรรเทาภัยพิบัติและบรรเทาสาธารณภัย จึงมีความจําเปนในการพัฒนา ระบบส่ือสารใหมีความเหมาะสมกับสถานการณ โดยใหมีขนาดเล็ก กะทัดรัด มีความคลองตัว ในการเคลื่อนยาย ใหความสําคัญในการแลกเปลี่ยนขอมูลและขาวสาร เพ่ือประสานงาน ควบคุม ส่ังการ และรายงานผลการปฏิบัติงาน ดังน้ันระบบสื่อสารของโครงการจึงกอใหเกิดความเชื่อม่ัน ในการชวยเหลือประชาชนดานการบรรเทาภัยพิบัติและบรรเทาสาธารณภัย การบูรณาการเทคโนโลยี เอกสารวจิ ัยฉบับสมบูรณ โครงการประยกุ ตใชแผนท่ีสถานการณรวมเพ่ือจาํ ลองภารกิจการชว ยเหลือทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉิน P a g e | 12

UAV การสรางตัวแบบและการจําลอง และสารสนเทศและการสื่อสาร โดยสถาปนาระบบสื่อสาร ติดตั้งบน UAV เพ่ือบินถายทอดสัญญาณที่ความสูง 9,000 ฟุต สําหรับการสื่อสารสัญญาณขอมูล จากอุปกรณ Man Pack ในพื้นที่เขาสูระบบอํานวยการปฏิบัติแบบเคล่ือนที่หางออกไปไดถึง 150 กม. สามารถแสดงผลการปฏิบัติหนาที่ของทหารขณะปฏิบัติภารกิจในสถานการณฉุกเฉิน มาตอยอด เปนแผนที่สถานการณร วมในรูปแบบสามมิติดวยภาพถา ยจาก UAV จึงตอบสนองความตระหนักรูดว ย แผนที่สถานการณรวม ในการบัญชาการและควบคุมเพ่ือชวยในการตัดสินใจไดดีกวาแนวทาง การปฏิบัติเดิม อีกท้ังแนวคิดน้ีเปนการจําลองภาพสถานการณฉุกเฉินใหขอมูลจากพ้ืนท่ีเกิดเหตุ ผานกระบวนการวิเคราะหในระบบอํานวยการแบบเคล่ือนที่หรือ Mobile C4ISR เพ่ือเชื่อมโยง การอาํ นวยการปฏบิ ัตริ ะหวา งผบู งั คบั บญั ชาและผปู ฏิบตั ไิ ดร วดเร็ว อีกท้ัง นทพ. มีการใชระบบสื่อสารผานดาวเทียม BGAN Explorer ในพื้นท่ีภัยพิบัติเพ่ืออํานวยการ บรรเทาสาธรณภัยใหเกิดประสิทธิภาพ โดยหลักการทํางานของระบบดังกลาว เปนการเช่ือมโยง เคร่ืองมือการสื่อสารข้ันพื้นฐาน เชน โทรศัพทเคลื่อนท่ี (Mobile phone) แท็บเล็ต (Tablet) และคอมพิวเตอรโนตบุก (Notebook) ผานระบบการเชื่อมตอแบบไรสาย (Wi-Fi) ที่ปลอยสัญญาณ จากอุปกรณ BGAN Explorer ท่ีติดต้ังหรือพกพาไปกับหนวยภาคพ้ืนในพื้นท่ีสถานการณ โดยระบบ BGAN Explorer และสงตอขอมูลภาพ เสียง และขอความ ผานระบบดาวเทียมเขาสูอินเตอรเน็ต เพ่ือเชื่อมเขากับศูนยบัญชาการณที่อยูหางออกไป ซึ่งการใชงานในระบบดังกลาวจําเปนตอง เสียคาใชจายสําหรับโทรศัพทและอินเตอรเน็ต ในกรณีที่ใชงานตลอด 1 วัน หรือ 24 ชม. คิดเปน คาใชจายประมาณ xxx,xxx,xxx บาท รวมถึงกอนใชงานในระบบสื่อสาร BGAN Explorer ตองประสานงานกับ กสทช. เพื่อขออนุญาตในการใชงานระบบดังกลาว ซ่ึงเปนการใชงบประมาณสูง และไมทนั ตอ สถานการณท เ่ี กดิ ข้ึนอยา งฉุกเฉนิ เอกสารวจิ ัยฉบบั สมบูรณ โครงการประยุกตใชแ ผนที่สถานการณรว มเพือ่ จาํ ลองภารกิจการชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉนิ P a g e | 13

บทที่ 2 การทบทวนนโยบายและงานวิจัยทเี่ กยี่ วของ 2.1 การทบทวนนโยบายทีเ่ กย่ี วของ 2.1.1 นโยบายเกยี่ วกับอากาศยานไรค นขบั ในภารกิจฉุกเฉินเหตภุ ยั พิบตั แิ ละสาธารณภยั คณะอนุกรรมาธิการพิจารณากฎหมายฯ (2563) รายงานผลการศึกษาอากาศยานไรคนขับ กับการสนับสนนุ แผนยุทธศาสตรชาติอากาศยานไรคนขับ ในแงประโยชนและผลกระทบทางเศรษฐกจิ และสังคมในหลายดาน ซ่ึงเมื่อนํามาเกย่ี วโยงกบั แผนยุทธศาสตรชาติ จะมีผลการสนับสนุนยทุ ธศาสตร ชาติ ยุทธศาสตรชาติดานการสรางการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เปนมิตรตอส่ิงแวดลอม อากาศยานไร คนขับสามารถนําไปใชเพื่อพัฒนาระบบภูมิศาสตรสนเทศ (Geo-Information System) เชน การสํารวจระยะไกล (Remote Sensing) เปนตน เพื่อเพิ่มความแมนยําในการบริหารจัดการ ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอ ม โดยสามารถทน่ี าํ องคความรูใ หมม าตอ ยอดอดตี และบรหิ ารจัดการ ทรพั ยากรที่หายากไดอยางมปี ระสิทธิภาพ และประสทิ ธิผล ขอสังเกตและขอเสนอแนะของคณะกรรมาธิการ ในบันทึกการประชุมคณะกรรมาธิการการ ปองกันและบรรเทาผลกระทบจากภัยธรรมชาติและสาธารณภัย คร้ังที่ 25 เม่ือวันพุธที่ 15 ก.ค. 63 (เพชรดาว โตะ มนี า, 2563) ในภารกิจการดบั ไฟปา คอื ควรนาํ UAV มาใชในการสํารวจพนื้ ทท่ี ีเ่ กดิ ไฟปาข้ึน เพื่อลดความเสี่ยงภัยของเจาหนาท่ีผูปฏิบัติงานในการเขาไปสารวจพ้ืนที่เกิดไฟปา ในการน้ี ทอ. ไดชี้แจงวา UAV มีเครื่องยนตขนาดเล็ก จึงมีขีดความสามารถจํากัด ในการยกปริมาณนํ้าที่จะใช ในการดับไฟปา ซ่ึงวัตถุประสงคหลักของ UAV เปนภารกิจในการจัดเก็บขอมูลรูปภาพ วิดีโอ และจัดสงขอมูลดังกลาวกลับมายังศูนยบัญชาการควบคุม ซ่ึงเมื่อนํามาใชในการดับไฟปา จะทําใหได ภาพถายทางอากาศที่ชัดเจน และยอมจะสามารถบรรเทาภัยท่ีเกิดจากไฟปาไดอยางรวดเร็ว และมปี ระสทิ ธิภาพมากยงิ่ ขนึ้ กองการศึกษาวิจัยทางยุทธศาสตรและความม่ันคง (2556) กลาวถึงบทบาทของ UAV ในรูปแบบอ่ืน นอกจากบทบาททางความมั่นคง โดยมีการนําไปใชในกิจการพลเรือนหลากหลายขึ้น เชน สหรัฐอเมริกาใชภารกิจการตรวจตราทางดวนที่มีระยะทางกวา 6 ลานกิโลเมตร เพื่อความเส่ียง ในการสงเจาหนาท่ีไปปฏิบัติหนาท่ี การสํารวจสัตวปาโดยสํานักสํารวจธรณีวิทยาสหรัฐอเมริกา (U.S. Geological Survey) ใช UAV ขนาดเล็กติดต้ังกลองบันทึกภาพสํารวจนกกระเรียนเนินทราย

(Sandhill Crane) ท่ีหายากและใกลสูญพันธุ การวิจัยช้ันบรรยากาศโดยองคการบรหิ ารการบินอวกาศ สหรัฐอเมริกา หรือ นาซา ไดสง UAV ข้ึนไปเพ่ือศึกษาการเปลี่ยนแปลงของไอน้ําที่สงผลกระทบ ตอภูมิอากาศโลก และการบรรเทาความเดือดรอนจากภัยพิบัติท่ีมีการใช UAV อยางกวางขวาง ตั้งแตการเขาไปในพื้นท่ีมีรังสีเขมขนเปนอันตรายตอคนปฏิบัติงาน การใชงานหลังเกิดอุบัติเหตุ นิวเคลยี ร การคน หาผรู อดชวี ิตท่ีตดิ อยใู นซากปรักหักพงั เปน ตน ในดานการวิจัยและพัฒนา สทป. ไดลงนามบันทึกความเขาใจวาดวยความรวมมือดานการวิจัย และพัฒนาระบบยานไรคนขับ และตอตานระบบยานไรคนขับ รวมกับ ทบ. เพ่ือวิจัยและพัฒนา ตนแบบยุทโธปกรณสมัยใหมตอบสนองความตองการและเสริมสรางขีดความสามารถในภารกิจ ดานการปองกันประเทศของกองทัพบกจากภัยคุกคามรูปแบบใหมท่ีนับวันจะยิ่งมีความสลับซับซอน มากยิ่งขึ้น (กรุงเทพธุรกิจ, 2563) ทั้งสองฝายตกลงแลกเปล่ียนและเสริมสรางองคความรู แนวคิด ประสบการณ การวิจัยและพัฒนา ขอมูลทางวิชาการ การประชาสัมพันธ จากการรวมมือในการวิจัย และพัฒนาตนแบบยุทโธปกรณ และเพ่ือเขาสูกระบวนการพิจารณารับรองตนแบบผลงานวิจัยสําหรับ นํามาใชใน ทบ. โดยจะมีการจัดทําบันทึกขอตกลงความมือ (Memorandum of Agreement) หรือ MOA ในโครงการยอย อีก 3 โครงการ ไดแก โครงการรวมวิจัยและพัฒนาหุนยนตยุทธวิธี โครงการรวมวิจัยและ พั ฒ น า ร ะ บ บ อ า ก า ศ ย า น ไ ร ค น ขั บ ข น า ด ก ล า ง ( Medium Unmanned Aircraft System) และโครงการรวมมือวิจัยและพัฒนาระบบตอตานอากาศยานไรคนขับ (Counter Unmanned Aircraft Systems) การเสริมสรา งความรแู ละประสบการณใ หผเู กีย่ วของกบั การใชง าน UAV น้ัน สาํ นักงานการบนิ พลเรือน แหงประเทศไทย (CAAT) ไดมอบใบรับรองสถาบันฝกอบรมดานการบิน (Certificate of Training Organisation Approval) แกศูนยฝกระบบอากาศยานไรคนขับของ สทป. (สํานักงานการบินพลเรอื น แหงประเทศไทย, 2563) โดยศูนยฝกระบบอากาศยานไรคนขับ สถาบันเทคโนโลยีปองกันประเทศ (DTI-UTC) เปนสถาบันฝกอบรมดานการบินท่ีผานการรับรองตามประกาศขอบังคับของ CAAT ในการจัดตั้งศูนยฝกระบบอากาศยานไรคนขับ ตามมาตรฐานสากลแหงแรกของประเทศ และหนึ่งใน ภูมิภาคอาเซียน เพื่อตอบสนองความตองการในการพัฒนาบุคลากรของกระทรวงกลาโหม หนวยงานความมั่นคง และบุคคลท่ัวไป รองรับการขยายตัวของการใชงานระบบอากาศยานไรคนขับ ภายในประเทศทเี่ ติบโตขนึ้ อยางรวดเรว็ 2.1.2 นโยบายเก่ียวกบั ระบบสื่อสารในภารกจิ ฉุกเฉินเหตภุ ัยพบิ ัติและสาธารณภัย เอกสารวิจัยฉบบั สมบูรณ โครงการประยุกตใ ชแ ผนท่ีสถานการณรว มเพ่อื จาํ ลองภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉนิ P a g e | 15

คณะกรรมการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย (2558) กําหนดแผนการปองกัน และบรรเทา สาธารณภัยแหงชาติ พ.ศ. 2558 ใหหนวยงานที่อยูภายใตสังกัดกระทรวงหลักท่ีเก่ียวของ จัดการ ความเสี่ยงจากสาธารณภัยรวมกัน โดย นทพ. เปนผูปฏิบัติหลักของ กห. ท้ังน้ีหนวยงานหลัก ในกรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย หรือ ปภ. ทําหนาที่เปนหนวยงานกลางของรัฐ ในการดําเนินการเก่ียวกับการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยของประเทศ ตามมาตรา 11 แหงพระราชบัญญัติปองกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 โดยมีหนาท่ีจัดใหมีการศึกษาวิจัย เพ่ือหามาตรการในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยใหมีประสิทธิภาพ และแนะนําใหคําปรึกษา และอบรมเกี่ยวกับการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแกหนวยงานของรัฐ องคกรปกครองสวนทองถิ่น และหนวยงานภาคเอกชน โดยยึดกรอบแนวทางการปฏิบัติตามหลักมาตรฐานสากล และพระราชบัญญัติปองกันและบรรเทาสาธารณภัย ดําเนินการตามแนวทางการปฏิบัติงานรวม ระหวางพลเรือนกับทหารในการบรรเทาสาธารณภัย และดํารงการติดตอส่ือสาร และประสาน การปฏิบตั อิ ยา งใกลช ิดระหวางพลเรือนกบั ทหารในพื้นที่ กห. กําหนดวิสัยทัศนใหกองทัพไทยเปนกองทัพช้ันนําในอาเซียน มีบทบาทสําคัญในดาน ความม่ันคงของรัฐและการสงเสริมความมั่นคงของภูมิภาค โดยกําหนดประเด็นยุทธศาสตรท่ี 4 ท่ีใหความสําคัญกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตและความเปนอยูของประชาชน การปองกัน และบรรเทา สาธารณภัย และการคุมครองและอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ และในหวงเวลาที่ทรัพยากรจํากัด และตองบริหารสถานการณวิกฤตอันเนื่องมาจากภัยพิบัติ ดังน้ันการสนับสนุนภารกิจการชวยเหลือ ผูประสบภัยและบรรเทาภัยพิบัติ โดยเฉพาะอยางย่ิงภายใตความรวมมือระหวางประเทศสมาชิกอาเซียน กองทัพไทยซ่ึงเปนเสาหลักภายในกระทรวงกลาโหมในการสนับสนุนภารกิจการชวยเหลือดังกลาว จึงตองเตรียมความพรอมของระบบส่ือสารรวมและการปฏิบัติภารกิจในรูปแบบเครือขาย ของการปฏิบัติการรวม เพื่อสนับสนุนการบริหารจัดการทรัพยากรดานความม่ันคง ในแผนการปองกัน และบรรเทาภัยพิบัติภายใตแนวคิดหลักของประชาคมอาเซียน สุรเดช เคารพครู (2558) ไดอภิปราย ถึงความจําเปนใหกองทัพไทยพัฒนาขีดความสามารถของกําลังพลในการปฏิบัติการส่ือสารรวม พัฒนาระบบส่ือสารใหมีขนาดเล็ก กะทัดรัด มีความคลองตัวในการเคล่ือนยาย และพัฒนาองคความรู ดานการสื่อสารและสารสนเทศของประเทศในกลุมอาเซียน ดังนั้นขีดความสามารถการตอบสนอง ในสถานการณคับขันหรือฉุกเฉินดวยความรวดเร็ว มีประสิทธิภาพ และเปนมืออาชีพ จึงเปนปจจัย และขอพิจารณาหลักในการพัฒนาการสื่อสารรวมเพ่ือการอํานวยการปฏิบัติรวมเพ่ือภารกิจ การบรรเทาภัยพบิ ัตแิ ละสาธารณภยั 2.1.3 นโยบายเกยี่ วกับการอาํ นวยการปฏิบัติในภารกิจฉุกเฉินเหตุภัยพบิ ัตแิ ละสาธารณภยั เอกสารวิจยั ฉบบั สมบรู ณ โครงการประยกุ ตใ ชแผนที่สถานการณร วมเพอื่ จาํ ลองภารกิจการชวยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉกุ เฉิน P a g e | 16

กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย (2560) กําหนดแผนยุทธศาสตรกรมปองกัน และบรรเทา สาธารณภัย 2560-2564 เปนกรอบทิศทางการดําเนินงานภารกิจการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย ในอนาคต โดยยุทธศาสตรท่ี 1 เพื่อการเพ่ิมศักยภาพการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย การชวยเหลือสงเคราะหและฟนฟูใหมีประสิทธิภาพและมีมาตรฐานตามหลักสากล ประกอบดวย 4 เปาประสงค คือ 1) การลดความเส่ียงและความสูญเสียจากสาธารณภัย 2) การจัดการความเส่ียง จากสาธารณภัยมีประสิทธิภาพมีมาตรฐานเปนท่ียอมรับในระดับสากล 3) การชวยเหลือสงเคราะห ผูประสบภัยฟนฟูบูรณะพื้นที่ประสบสาธารณภัยดวยความรวดเร็วท่ัวถึงและเปนธรรม และ 4) ทรัพยากรในการจัดการสาธารณภัยมีเพียงพอและมีความพรอมตอการปฏิบัติงาน และ 6 กลยุทธ คือ 1) พัฒนาเพิ่มประสิทธิภาพกลไกการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย 2) ชวยเหลือสงเคราะหผูประสบภัย ฟนฟูบูรณะพื้นที่ประสบสาธารณภัย ดวยความรวดเร็วท่ัวถึง และเปนธรรม 3) พัฒนาการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยใหเปนไปตามมาตรฐานตามหลักสากล และพัฒนามาตรฐานใหเทียบเทาในระดับสากล 4) ศึกษาวิจัยและพัฒนาองคความรูทางดาน การจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย 5) พัฒนาและลงทุนในเทคโนโลยี นวัตกรรม และทรัพยากร ในระบบเตือนภัย ระบบสือ่ สาร และจดั การสาธารณภัย ใหเพยี งพอและมีความพรอ มตอการปฏิบัติงาน และ 6) พัฒนาระบบในการติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย ในแตล ะระดบั ศูนยฝกบรรเทาสาธารณภัย (2564) เปนหนวยงานหลักของ นทพ. ในดานการจัดการฝกอบรม และผลิตครูในการปฏิบัติการดานการบรรเทาสาธารณภัย ตลอดจนการวิจัยพัฒนา หลักสูตรการฝก การปฏิบัติงาน โดยมงุ เนน ถึงความเปนมาตรฐานสากล เปนทยี่ อมรับ เชือ่ มั่น และศรัทธา ทง้ั ในกองทพั ไทย และภาคสวนตาง ๆ จนถึงระดับภูมิภาคอาเซียน มีพันธกิจดานการจัดหลักสูตร ดําเนินการจัดการ ศึกษา และฝกอบรมความรูดานการคนหาและชวยชีวิต รวมถึงการชวยเหลือบรรเทาสาธารณภัยใหแก กําลังพลภายในกองทัพไทย สวนราชการและประชาชนไดอยางมีมาตรฐานมีความทันสมัย ตอสถานการณสาธารณภัย เปนที่ยอมรับในระดับสากลมีความสอดคลองสนับสนุนแผนปองกัน และบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติและสามารถตอบสนองตอภารกิจที่ไดรับมอบหมายไดอยาง มีประสิทธิภาพ ในการอํานวยการปฏิบัติเพ่ือการบรรเทาภัยพิบัติและสาธารณภัยภายใน กห. น้ัน Chamnan Kumsap และคณะ (2016) ไดเสนอโครงรางโครงการวิจัยและพัฒนาของสถาบัน เทคโนโลยีปองกันประเทศ (องคการมหาชน) ที่มุงเนนการปฏิบัติภารกิจท่ีไมใชการรบของ กห. โดยยกตัวอยางอุทกภัยรายแรงที่เกิดข้ึนในประเทศไทยเม่ือป พ.ศ. 2554 สาระสําคัญของโครงการ อยูที่การประยุกตใชเทคโนโลยีการจําลองยุทธและการฝกเสมือนจริงมาเปนเคร่ืองมือชวย เอกสารวิจัยฉบบั สมบรู ณ โครงการประยุกตใ ชแ ผนที่สถานการณรว มเพ่ือจาํ ลองภารกิจการชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉนิ P a g e | 17

ในการประเมินภัยพิบัติ การเสนอใหมีการศึกษาทดลองจนกระทั่งไดขั้นตอนมาตรฐานการปฏิบัติงาน (Standard Operating Procedure) หรือ C4ISR ของประเทศไทยเอง ท้ังน้ีเพื่อเตรียมการ และตอบสนอง ภัยพิบัติที่จะเกิดขึ้น เปาหมายผลผลิตโครงการจะเกิดระบบจําลองและระบบเครื่องชวยฝกภัยพิบัติ ซ่ึงสามารถนําไปใชในการฝกรวม/ผสมกับกองกําลังนานาชาติในภารกิจการใหความชวยเหลือ ทางมนษุ ยธรรมและการบรรเทาภัยพิบตั ิ (Humanitarian Aid and Disaster Relief) หรอื HADR การอํานวยการปฏิบัติแบบเคล่ือนที่เพื่อการบรรเทาภัยพิบัติและสาธารณภัย นทพ. (หนวยบัญชาการทหารพัฒนา, 2560) กําหนดแนวทางการควบคุมการปฏิบัติไว ซึ่งประกอบเขากับ การส่ือสารขอมูลและขาวสารภายในระบบอํานวยการปฏิบัติ (ชํานาญ ขุมทรัพย, 2561) ซึ่งประกอบดวย 1) การประเมินความเสียหาย ตองใหไดขอมูลในการปฏิบัติที่มีความถูกตอง ทันสมัย และพรอมรับสถานการณร วม สามารถประเมินคาความเสียหายของพ้ืนที่ไดอยางถกู ตอง ท้ังจากขอมูล ที่เตรียมการไวลวงหนาและขอมูลทันสมัยลาสุด 2) การเขาพ้ืนที่ยากลําบาก ตองใชการคํานวณ และวิเคราะหเชิงพ้ืนที่การเขาถึงดวยยานพาหนะของหนวย ตองเปนขอมูลขาวสารซ่ึงเตรียม ความพรอ มสาํ หรับผูบัญชาการเหตกุ ารณ รายงานใหผ อู าํ นวยการเหตุการณตดั สนิ ใจสงความชวยเหลือ เขาไปยังพ้ืนท่ีตามธรรมชาติของการเขาถึงพื้นท่ีนั้น ๆ 3) การคนหาตําแหนงผูประสบภัย ท่ีสามารถ รายงานตําแหนงการปฏิบัติหนาท่ีของเจาหนาท่ี ผานการถายทอดสัญญาณส่ือสารท่ีระบุพิกัด ของการปฏิบัติผานระบบอํานวยการปฏิบัติแบบเคลื่อนที่ของการบัญชาการเหตุการณ และสามารถ ระบุตําแหนงของผูประสบอุทกภัยได พรอมทั้งแสดงผลบนแผนท่ีสถานการณ เพ่ือใหผูบังคับบัญชา ประจําศูนยอํานวยการจัดสงกําลังเขาชวยเหลือผูประสบภัยไดอยางแมนยํา 4) การกูภัยและกูชีพ เพ่ือใหการสงทีมกูภัยหรือทีมกูชีพเขายังตําบลที่ต้ังตามรายงาน และดําเนินไปตามขั้นตอนมาตรฐาน ในการกูภัยและกูชีพ ขาวสารท่ีไดรับจากระบบอํานวยการปฏิบัติ และขอมูลจากแหลงอ่ืน ๆ ที่เช่ือถือได จะถูกนําเขาสูกระบวนการตัดสินใจของผูอํานวยการสถานการณ โดยภาพขาวสารท้ังหมดน้ีจะปรากฎ บนหนาจอภายใตการควบคุมของผูบัญชาการเหตุการณ และ 5) การนําผูประสบภัยออกจากพื้นที่ อันตราย ตองมีขอมูลของศูนยพักพิงช่ัวคราวและเสนทางเขาออกพ้ืนท่ีลําบากสําหรับใชวางแผน การปฏิบัติ มีเซ็นเซอรในการลาดตระเวน และการเฝาตรวจเพ่ือทําหนาที่เสมือนตาและหู ของผอู ํานวยการศนู ยใ นการเห็นภาพสถานการณใ กลเคียงเวลาจรงิ ขณะควบคมุ การปฏิบัติ และตองทํา การสื่อสารแบบสองทางไป-กลับ จากระบบการถายทอดสัญญาณสื่อสารที่สถาปนาข้ึน เพื่ออาํ นวยการปฏบิ ัติ 2.1.4 นโยบายเก่ยี วกบั ระบบแผนที่สถานการณร ว มในภารกจิ ฉกุ เฉินเหตภุ ยั พิบตั ิและสาธารณภยั เอกสารวิจยั ฉบับสมบรู ณ โครงการประยกุ ตใ ชแผนที่สถานการณรว มเพ่อื จําลองภารกจิ การชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉนิ P a g e | 18

รมว.กห. (ประยุทธ จันทรโอชา, 2563) มีนโยบายเรงดวนดานการสนับสนุนรัฐบาลในการแกไขปญหา ท่ีสําคัญของชาติ ดวยการพัฒนาประเทศ การบรรเทาภัยพิบัติ และการชวยเหลือประชาชน เพ่ือให ประเทศไทยเอาชนะอุปสรรคและความทาทายตาง ๆ กาวตอไปอยางมั่นคงและแข็งแกรง ดวยความรวมมือจากภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม และประชาชนทุกคน ดวยการบูรณาการ รวมกับสวนราชการหรือหนวยงานที่เกี่ยวของในการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย โดยเฉพาะ การปองกันและลดผลกระทบจากสาธารณภัย และการใหความชวยเหลือประชาชนไดอยางทันทวงที รวมทั้งพัฒนาศักยภาพ และขีดความสามารถของกําลังพลเคร่ืองมือ และยุทโธปกรณใหเปนมาตรฐานสากล เพ่ือใหการสนับสนุนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยและการชวยเหลือประชาชนเปนไป อยางมีประสิทธิภาพ ตลอดจนเสริมสรางความรวมมือกับมิตรประเทศ และองคการระหวางประเทศ ในการชว ยเหลอื ดา นมนษุ ยธรรม และการบรรเทาภัยพิบตั ทิ ั้งในกรอบอาเซยี น และสหประชาชาติ กองทัพไทยมีนโยบายเฉพาะทางดานการฝก เพื่อเตรียมความพรอมในการปฏิบัติภารกิจดาน การชวยเหลือมนุษยธรรม และบรรเทาภัยพิบัติ รวมถึงการเตรียมกําลัง และใชกําลังรวมกันไดอยาง ประสานสอดคลอง และมีประสิทธิภาพ สามารถตอบสนองตอนโยบายรัฐบาลได ซ่ึงนโยบายเฉพาะ ทางดานการฝกประกอบดวย 2 ดาน ไดแก 1) ดานกิจการพลเรือน ตองเรงรัดการเสริมสราง ศูนยฝกบรรเทาสาธารณภัยกองทัพไทยใหมีขีดความสามารถในการฝกอบรมการบรรเทาภัยพิบัติ อยางเปนรูปธรรมโดยเร็ว มีเปาหมายในการแสดงบทบาทนํา และเปนศูนยฝกดานการชวยเหลือ มนุษยธรรมและบรรเทาภัยพิบัติ (Humanitarian Assistance and Disaster Relief : HADR) ของอาเซียน และ 2) ดานยุทธการ เปนการบูรณาการการฝกของกองทัพไทยทุกระดับใหสอดคลอง กับการเตรียมกําลัง และใชกําลังตามแผนดานตะวันออก รวมท้ังนําการปฏิบัติการที่ใชเครือขาย เปนศูนยกลาง (Network Centric Operation: NCO) มาใชในการฝก โดยจัดทําแผนท่ีสถานการณ ที่ใชเฉพาะในการฝก เพ่ือลดความหวาดระแวงของประเทศเพื่อนบาน และสนับสนุนการขยายเครือขาย การติดตอส่ือสาร และระบบควบคุมบังคับบัญชา C4I (Command, Control, Communication, Computer, Intelligence) ของตํารวจตระเวนชายแดนใหสามารถปฏิบัติการรวมกับกองทัพไทยได อยางมีประสิทธิภาพ พรอมทั้งตองพัฒนาการฝกผสม การฝกรวม/ผสมกับมิตรประเทศอยางเปนระบบ รวมทั้งแสวงประโยชนในการนําเทคนิคยุทธวิธีมาประยุกตใชในการปรับปรุงการฝกและการพัฒนา หลกั นยิ มของ ทท. ใหท นั สมัย ผบ.นทพ. มีวิสัยทัศน นทพ. ในการ “เปนหนวยงานหลักช้ันเยี่ยมของกองทัพไทย ในดาน การพัฒนาเพ่ือความมั่นคง โดยเตรียมความพรอมของทรัพยากร บุคคล ชุมชน พ้ืนที่ เพ่ือปองกันภัย คุกคามทุกรูปแบบ และประชาชนมีความเช่ือมั่น ศรัทธาตอกองทัพไทย และนโยบาย ผบ.นทพ. เอกสารวิจัยฉบับสมบูรณ โครงการประยุกตใชแผนที่สถานการณรวมเพอื่ จาํ ลองภารกจิ การชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉกุ เฉนิ P a g e | 19

ประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2564 (หนวยบัญชาการทหารพัฒนา, 2564) ดานยุทธการ ขอ 18 พัฒนาระบบสารสนเทศควบคุมโครงการใหเชื่อมโยงกับระบบแผนท่ีภูมิศาสตรใหเปนเคร่ืองมือ อํานวยการไดอยางมีประสิทธิภาพ และขอ 19 พัฒนาขีดความสามารถ ศปก.นทพ.ศบท./ศบภ.นทพ. ใหสามารถควบคุม อํานวยการการปฏิบัติงานไดอยางมีประสิทธิภาพ และดานกิจการพลเรือน ขอ 6 บูรณาการ วางแผน และประสานกับทุกภาคสวน ในการเตรียมการชวยเหลือผูประสบภัยพิบัติ ท่ัวประเทศไดทันตอสถานการณ และขอ 7 จัดทําแผนปองกันและบรรเทาสาธารณภัยของ นทพ. ใหมคี วามสอดคลองกบั แผนบรรเทาสาธารณภยั กองทัพไทย 2560 2.2 การทบทวนงานวิจัยทเี่ กย่ี วขอ ง 2.2.1 งานวจิ ัยเก่ียวกับ UAV ในภารกิจฉกุ เฉินเหตภุ ัยพิบตั ิและสาธารณภยั เน่ืองจาก UAV ไมจําเปนตองมีนักบินที่เปนมนุษยบนยาน จึงสามารถประดิษฐ และปรับแตง แพลตฟอรมไดอยางงายดายทําใหประหยัดคาใชจายในการใชงานมากข้ึน ขอดีอ่ืน ๆ ของ UAV คือการใชงานท่ีรวดเร็วมีความพรอมใชงานสูง การทํางานที่แข็งแกรง และยืดหยุนเหมาะสําหรับ การจัดการภัยพิบัติ และยิ่งพ้ืนที่ประสบภัยกวางขวางมากเทาไหรภูมิประเทศก็ยิ่งไมสามารถเขาถึง ไดมากขึ้นเทาน้ัน ดังน้ันจึงเปนขอไดเปรียบที่จะใหความชวยเหลืออยางรวดเร็วทางอากาศ (Hans-Peter Kurz, 1997) มีขอเสนอแนะวา UAV เปนสวนหน่ึงของตัวแปรในการอัปเดตที่สามารถ นํ ามาซ่ึ งข อได เปรี ยบในการตั ดสิ นใจในปฏิ บั ติ การรั กษาสั นติ ภาพในด านความปลอดภั ย การรักษาความปลอดภัย การรับรูสถานการณ และการสั่งการ และการควบคุม (Cetin and Zagli, 2012) การส่ือสารมีความสําคัญอยางยิ่งในทุกขั้นตอนของการจัดการภัยพิบัติ แมแตความลาชาเล็กนอย ทเี่ กิดจากการสือ่ สารที่ไมส มบรู ณห รือไมถูกตองกเ็ ปน สิ่งสําคญั ยิ่ง นอกเหนือจากการไดมาซ่ึงภาพถายทางอากาศและวิดีโอทั่วไปแลว UAV ยังสามารถทําหนาที่ เปนอุปกรณในการถายทอดการสื่อสารทางอากาศในกรณีที่โครงสรางพ้ืนฐานการสื่อสารสาธารณะ หยุดชะงักและดับลงจากภัยพิบัติ การถายทอดสัญญาณการสื่อสารสามารถกําหนดใหเปนสถานี ภาคอากาศท่ีถายทอดขอความจากสถานีหน่ึงไปยังสถานีถัดไป หรือระหวางจุดตางๆ เพ่ืออํานวย ความสะดวกในการสื่อสารระหวางหนวย UAV ยังสามารถขยายขอบเขตภารกิจ หรือสรางโครงสราง พื้นฐานการสื่อสารชั่วคราว เพื่อใหหนวยกูภัย หนวยงานในพื้นที่ และกองบัญชาการภาคพ้ืน สามารถสื่อสารขอ มลู ประสานความชว ยเหลือ และใชทรพั ยากรทม่ี อี ยูไดอ ยางมปี ระสิทธิภาพ เช่ือไดวา UAV จะประสบความสําเร็จในฐานะแพลตฟอรมคนหาและชวยชีวิตทางอากาศ และเปนศูนยกลางการส่ือสารที่สนับสนุนคําส่ังการปฏิบัติงานดวยการถายทอดสัญญาณการสื่อสาร เอกสารวิจยั ฉบับสมบูรณ โครงการประยกุ ตใ ชแ ผนท่ีสถานการณร ว มเพื่อจาํ ลองภารกจิ การชว ยเหลือทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉนิ P a g e | 20

การถายภาพทางอากาศ และการบันทึกวิดีโอขณะเวลาจริง (Hans-Peter Kurz, 1997) ซ่ึงจะชวย เพ่ิมประสิทธิภาพในการบรรเทาภัยพิบัติ และสาธารณภัยไดอยางมีนัยสําคัญ โดยเปนแพลตฟอรมใหม ี ชองทางการส่ือสารสําหรับหนวยงานท่ีเกี่ยวของกับ การดําเนินการเพ่ือใหสามารถประสานทรัพยากร และบุคลากรกูภัยไดอยางมีประสิทธิภาพ ชวยประเมินความเสียหาย และรายงานกลับไปยัง ยานพาหนะในพ้ืนที่ที่มีสัญญาณส่ือสารได อํานวยความสะดวกใหมีการตรวจสอบเสนทางท่ีสามารถ เขาถึงได โดยระบุอันตรายเพิ่มเติมที่อาจเกิดข้ึนได โดยเฉพาะอยางยิ่งเม่ือปฏิบัติภารกิจการคนหา และชวยชีวิตดวยการรับภาพถายทางอากาศและวิดีโอขณะเวลาจริง ระบบสื่อสารติดต้ังบน UAV จะเปนรากฐานสําหรับการวิจัยเพ่ิมเติมในการปรับปรุง UAV หลากหลายรุน เพ่ือขยายความพยายาม ในการบรรเทาภัยพิบัติอยา งทันทวงทเี พ่ือหลีกเลยี่ งการสูญเสียชวี ิตท่อี าจเกิดขนึ้ ได 2.2.2 งานวิจัยเกยี่ วกับระบบส่อื สารในภารกจิ ฉกุ เฉนิ เหตภุ ัยพิบัติและสาธารณภัย ในงานวิจัยของ Gu และคณะ (2017) มีวัตถุประสงคเพ่ือพัฒนากรอบแนวคิดการตอบสนอง สถานการณฉุกเฉิน โดยจัดหมวดหมู และจําแนกการปฏิบัติการฉุกเฉินในสภาพแวดลอมปจจุบัน ดวยการเช่ือมตอเครือขายการสื่อสารแบบโตตอบข้ันสูง ชวยใหเกิดการบูรณาการ และความสามารถ ในการแลกเปล่ียนขอมูลระหวางกันของระบบที่หลากหลายเพื่อการจัดการเหตุฉุกเฉิน ฟงกชั่นการจัดการ เหตุฉุกเฉินท้ังระบบอาศัยระบบสั่งการ และควบคุมในการดําเนินการและกิจกรรมตาง ๆ ใชทฤษฎี การบัญชาการ และการควบคุมเหตุการทางทหารตามกรอบแนวคิดตรวจสอบการจัดการขอมูล ในปฏิบัติการภัยพิบัติจากสองมุมมอง คือ แนวด่ิงเปนการบังคับบัญชา และแนวระดับ เปนการทํางานรวมกัน การวิจัยนี้แสดงใหเห็นวาไมมีกรอบการทํางานที่ใชงานไดกับระบบแบงปน ขอมูลในยุคปจจุบัน เอกสารน้ีสรางโครงสรางเครือขายการตอบสนองเพ่ือรวมโหนดการดําเนินงาน ท้ังหมดเขาดวยกัน เพื่อการจัดการกับเหตุการณท่ีอุบัติเหตุหลาย ๆ เหตุการณ ซึ่งจําเปนอยางยิ่ง ทีจ่ ะตอ งมกี ารแบงปน ขอมลู ท่ีสอดคลอ งกบั ขัน้ ตอนของกระบวนการตัดสินใจ พนิดา จงสุขสมสกุล (2557) กลาวไววาลักษณะของการสื่อสารขณะเกิดภัยพิบัติน้ําทวมใหเกิด ประสิทธิภาพและประสิทธิผลน้ัน ขอมูลจะตองมีความนาเช่ือถือได (Reliability) มาจากแหลงขอมูล ที่เปนท่ียอมรับอยางเปนทางการโดยมีการดําเนินงานดานการส่ือสารเพื่อการจัดการน้ําอยางเปนระบบ มีการตรวจสอบขอมูล และเผยแพรขอมูลอยางถูกตองเหมาะสม มาจากแหลงขอมูลที่มี ความหลากหลาย (Diversity) จํานวนมากเพียงพอท่ีจะใชอางอิงอยางถูกตอง เปนกลาง และรวดเร็ว เนื่องจากภยั พิบตั ิท่รี ุนแรงจะมีชว งเวลาในการเกิดส้นั การเตรียมการมเี วลาจํากัดในการรับสงขอมูลขา วสาร ผานเทคโนโลยีการสื่อสารที่ทันสมัยเพ่ือใหทันตอการบรรเทาความเดือดรอนใหกับประชาชน กระบวนการในการแปลงขอมูล (Data) เพื่อใหเปนขอมูลขาวสาร (Information) ทั้งขอมูลเตือนภัย เอกสารวิจัยฉบบั สมบูรณ โครงการประยกุ ตใ ชแ ผนที่สถานการณร วมเพื่อจําลองภารกจิ การชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉกุ เฉิน P a g e | 21

ที่สามารถคาดการณพยากรณอากาศดวยภาษาที่งาย เน้ือหาครอบคลุมความตองการอยากรู และส่ือสารเขาถึงกลุมเปาหมายที่มีอยางหลากหลายหรือใหตรงกับกลุมผูรับสารเฉพาะประสิทธิผล ของการส่ือสารที่สําคัญที่สุด คือ จะตองทําใหเกิดความตระหนักในการลดทอนความเสี่ยงภัยนํ้าทวม ของประชาชนแตล ะคน Lisa Dethridge และ Brian Quinn (2016) ศึกษาการใชเวทีออนไลนใหผูเขารวมโครงการ ปฏสิ มั พนั ธ สอื่ สาร และจําลองเหตุกาณณขึ้นในสภาพกราฟฟกสส ามมิติ โดยใชเปนเครื่องมือในการชวยตัดสินใจ ท่ีเตรียมหรือซักซอมเจาหนาที่ผูปฏิบัติในสถานการณฉุกเฉินตางๆ แนวคิดนี้สามารถนําไปปรับใช ในสถานการณฉุกเฉินเมื่อมีขอมูลตางๆ ไหลเขาสูระบบเปนจํานวนมากและตองผานการบัญชาการ เหตุการณเดียว (Single Incident Command) การสื่อสารของผูอยูในหรือประสบเหตุการณจะเปน แหลงขอมูลสําคัญในการรับรูสถานการณ Kurniawan Adi Saputro (2016) นําเสนอกรณีศึกษาดาน กลยุทธการสื่อสารที่ใชในอาสาสมัครดานการขาวของ Jalin Merapi ในระหวางเกิดภัยพิบัติภูเขาไฟ Merapi ท่ีประเทศอินโดนีเซียในป ค.ศ. 2010 ใชหลักการเชื่อมตอเขากับผูประสบภัยโดยตรงเพ่ือ เพม่ิ ขีดความสามารถในการชวยเหลือและการรบั บริจาค ส่ิงทค่ี วรตระหนกั คือการแปลความหมายของขอ มลู ท่สี อื่ สารกันในสื่อออนไลน โดย Philip Pond (2016) ใหความสําคัญกับการตระหนักรูสถานการณ (Situational Awareness) โดยศึกษาลึกลงไปถึงวิธีท่ีใช Twitter ในการเปน เครอื่ งมอื ใหไดมาซ่ึงขา วสารเกย่ี วกบั สถานการณใ นระดบั ทองถิน่ ที่เกดิ เหตุ ขา วสาร เหลาน้ันจะถูกนําไปใชในการส่ือสารเพ่ือตอบสนองภัยพิบัติท่ีเกิดขึ้น และสรางการฟนฟูเขาสูสภาวะปกติ เอกสารน้ีถกเถียงในหัวขอการพึ่งพาการแปลความหมาจจากขอมูลที่สงผาน Twitter มากจนเกินไป และเสนอแนะใหมีการอางอิงขอมูลจากแหลงอื่นๆ ในการประเมินเหตุการณและแปลความหมาย จากขอ มูล Twitter ในแงของการตระหนกั รูส ถานการณ และเสนอแนะใหเ พ่มิ เติมตัวแปรทางดานเวลา และตัวแปรเชิงพื้นท่ีเพื่อใหเกิดการประเมินสถานการณไดดีย่ิงข้ึน อีกทางเลือกหน่ึงคือ Samanthi W. Durage และคณะ (2017) ซ่ึงประยุกตใชระเบียบวิธีวิจัยดานการสรางตัวแบบและการจําลองเพื่อวิเคราะห การตรวจจับ การแจงเตือน และการติดตอส่ือสารเม่ือเกิดพายุทอรนาโดในทุงหญาแพร่ีประเทศแคนาดา จนกระท่ังเกิดแนวทางปฏิบัติและการนําไปใชงานจริงเพ่ือกระบวนการตรวจจับ การแจงเตือน และการประเมนิ เหตุการณพ ายุทอรน าโด โดยเนน กระบวนการการมสี วนรว มของหนวยงานที่เกีย่ วของ เพ่อื กาํ หนดมาตรการบรรเทาเหตุ เสริมสรา งคณุ คาและประโยชนอันเกดิ แกส งั คม 2.2.3 งานวิจัยเก่ียวกบั C4ISR ในภารกิจฉกุ เฉินเหตุภัยพิบตั แิ ละสาธารณภัย Primayanti (2019) ทําการศึกษาmuj มีวัตถุประสงคเพื่อวิเคราะหถึงหนึ่งในเทคโนโลยีท่ีใช ในระบบท่ีสามารถประยุกตใช C4ISR ได และจําเปนตองมีประสิทธิภาพโดยเฉพาะอยางย่ิงสําหรับ เอกสารวิจัยฉบบั สมบูรณ โครงการประยกุ ตใชแ ผนท่ีสถานการณรว มเพื่อจําลองภารกจิ การชวยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉิน P a g e | 22

เมืองอัจฉริยะในอินโดนีเซียเพ่ือการบรรเทาสาธารณภัย งานวิจัยนี้ใชแนวคิด C4ISR ประยุกต กับการบรรเทาภัยพิบัติตามแนวคิดเมืองอัจฉริยะ และแนวคิดของการทําสงครามแบบอสมมาตร ในการวิเคราะห วิธีการวิจัยท่ีใชเปนผลจากการศึกษานี้เปนวิธีการเชิงคุณภาพ ท่ีเปนการวิเคราะห เชิงพรรณนาซึ่งอธิบายปรากฏการณที่ศึกษา โดยอาศัยขอมูลที่รวบรวม และประมวลผล จากนั้น วิเคราะหโดยใชทฤษฎีท่ีเก่ียวของเพ่ือใหไดขอสรุป ผลการศึกษาน้ีคือ: ดวยการใชเทคโนโลยี C4ISR ระบบสามารถรวบรวมขอมูลจากแหลงและสถานท่ีตางๆ รวมทั้งจากจุดที่เกิดขึ้น และสามารถ กาํ หนดกลยทุ ธ และการตดั สินใจทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพโดยอาศยั ขอมลู จาก C4ISR เชน การใช UAV รวมกบั เคร่ืองวัดแผนดินไหว และคอมพิวเตอรการประมวลผลประสิทธิภาพสูง และกระจายขอมูลไปยัง อปุ กรณอ ่นื ๆ โดยตรง Mark (2021) กลาววา ไมมีขีดความสามารถใดสําคัญไปกวาการบังคับบัญชา การควบคุม การส่ือสารคอมพิวเตอร การขาวกรอง การเฝาระวัง และการลาดตระเวน หรือ C4ISR ระบบ C4ISR ชวยลดความประหลาดใจ เพิ่มเวลาเตือนเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน อํานวยความสะดวกในการแบงปนขอมูล ภายในเครือขาย การตอบสนองเหตุฉุกเฉิน และชวยใหผูมีอํานาจตัดสินใจในระดับสูงสามารถตัดสนิ ใจ ไดโดยมีขอมูลดีข้ึน แมวาฮารดแวรหรือระบบอาวุธจะมีความสําคัญอยางมากในยามฉุกเฉิน แตระบบ อาวุธกม็ ีประโยชนอ ยางจาํ กดั หากไมม รี ะบบ C4ISR ข้นั สงู รองรับ หวั ใจสาํ คญั ของ C4ISR คือเทคโนโลยี สารสนเทศซึ่งเปนขอบเขตไตหวันมีความไดเปรียบในการแขงขันระดับนานาชาติมายาวนาน เนื่องจาก ไตหวันเปนหนึ่งในประเทศท่ีมีนวัตกรรมดานนี้มากท่ีสุดในโลก โดยมีสถานะเปนโหนดที่ซอนเรนแตมี ความสําคัญอยางย่ิงในหวงโซอุปทานเทคโนโลยีสารสนเทศทั่วโลก และเปนผูถือสิทธิบัตรของ นวัตกรรมดานน้ีจํานวนมากที่สุดแหงหนึ่งของโลก ซึ่งมีความขัดแยงกันกับที่ภาคเอกชนของไตหวัน เปนผูนําระดับโลก แตหนวยงานดานการปองกัน และความมั่นคงแหง มาตุภูมิของประเทศยงั คงลาหลัง ในการใชประโยชนจากการปฏิวัติขอมูล น่ันคือไตหวันยังมีโอกาสอีกมากท่ีจะใชประโยชนจาก C4ISR สาํ หรับการปองกนั อนั ตรายทั้งหมด ดว ยการปรับปรุงระบบบญั ชาการ และควบคมุ เพอ่ื ชวยเตรียมความพรอ ม ผูนําทางพลเรือน และทางทหารของเกาะ ใหพรอมสําหรับสถานการณฉุกเฉินเหตุภัยพิบัติ และสาธารณภัย 2.2.4 งานวจิ ยั เก่ียวกบั ระบบแผนที่สถานการณร ว มในภารกจิ ฉกุ เฉนิ เหตภุ ัยพบิ ัติและสาธารณภัย DeMeritt (2012) รายงานไววา Federal Emergency Management Agency (FEMA) ไดจัดทํา Regional Catastrophic Preparedness Grant Program (RCPGP) เพื่อสนับสนุนการวิจัยท่ีลํ้าสมัย เก่ียวกับวิธีการ และเครื่องมือในการรับมือเหตุฉุกเฉิน ภาพแผนที่สถานการณรวม (Common Operating Picture) หรือ COP ท่ีใชระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร (Geographic เอกสารวจิ ยั ฉบบั สมบรู ณ โครงการประยุกตใชแ ผนท่ีสถานการณรวมเพ่ือจาํ ลองภารกิจการชวยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉิน P a g e | 23

Information Systems) หรือ GIS แสดงใหเห็นพ้ืนที่ที่ไมสามารถเขาถึงไดเนื่องจากอุปสรรค หลากหลายปจจัยภายในพ้ืนที่ที่ไดรับผลกระทบและแผนท่ีนํ้าทวมที่จัดทําโดย US Army Corps of Engineers และ West Virginia National Guard แผนท่ีดังกลาวมีการรวมแผนท่ีน้ําทวมที่ชวยใหผูใช สามารถระบไุ ดว า ทพ่ี ักพิงและโรงพยาบาลอยทู ่ไี หนและแสดงแบบออฟไลน COP คือความสามารถในการรับรูสถานการณหลัก (Situational Awareness) หรือ SA สําหรับ การตัดสินใจท่ีมีประสิทธิผลการดําเนินการของเจาหนาท่ีอยางรวดเร็ว และการปฏิบัติภารกิจ ท่ีเหมาะสม เปนสวนหนึ่งของ C4ISR ในบริบทของการแกไขสถานการณฉุกเฉินเหตุภัยพิบัติ และสาธารณภัยจึงเปนการรวมขอมูลเพ่ือทีมกูภัยระบบเฝาระวังดวย UAV เพ่ือใหไดขอมูลท่ีเหนือกวา และเพ่ิมการรับรูสถานการณใหทันเวลาย่ิงข้ึน Stone รายงานใน (Stone, 2017) วา ทร.สหรัฐฯ ไดดําเนินการข้ันตอไปในการปรับใชการตรวจจับการขุดใหม แพลตฟอรมเซน็ เซอรเพื่อสงมอบการรับรู สถานการณในบริเวณกวางอยางรวดเร็วเก่ียวกับภัยคุกคามของทุนระเบิดในเสนทางเดินเรือ และพื้นท่ี ปฏิบัติการ ขอพิจารณาดานความปลอดภัยไดเพ่ิมความสําคัญของการขาวกรอง การเฝาตรวจ และการลาดตระเวน (Intelligence, Surveillance, Reconnaissance) หรอื ISR สามารถสกดั ไดจ าก ขอมูลภาพถายที่ไดมาจาก UAV หรือดาวเทียม (Stevenson, 2017) โครงสรางพื้นฐานสําคัญท่ีไดมา จากขีดความสามารถของกองกําลังในพ้ืนท่ี เมื่อนําไปใชใน COP เปนการสราง SA เพ่ือปอนใหกับ ผูมีอํานาจในการตัดสินใจเมื่ออํานวยการดวยขอมูลท่ีจัดเตรียมไวใน COP ได ในขณะที่สภาพแวดลอม ในการปฏิบัติงานมีความสําคัญตอชุดเผชิญเหตุ (Response Unit) ภาพรวมของการปฏิบัติภารกิจใน พื้นท่ีเกิดเหตุก็มีความสําคัญ และเปนกุญแจสูความสําเร็จของการอํานวยการปฏิบัติในแตละภารกิจ เสมอมา ซ่ึงสอดคลองกับการกําหนดแนวความคิดในปจจุบันท่ีมุงเนนไปที่การรับรูสถานการณ ทสี่ ามารถนาํ มาฝก ได โดยการรับรูสถานการณท ดี่ ี และทนั เวลาข้นึ เพ่ือประโยชนใ นการตดั สินใจท่ีดีข้นึ เอกสารวิจยั ฉบบั สมบูรณ โครงการประยกุ ตใชแ ผนท่ีสถานการณรวมเพอ่ื จาํ ลองภารกจิ การชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉนิ P a g e | 24

บทท่ี 3 เทคโนโลยีและการประยุกตใ ชเทคโนโลยี 3.1 เทคโนโลยีอากาศยานไรคนขับและการถา ยภาพสําหรบั แผนทส่ี ถานการณร วม 3.1.1 อากาศยานไรคนขับสาํ หรบั การถายภาพ สามมติ ิ 3.1.1.1 ความสาํ คัญและความจาํ เปน ในการใชงาน โจทยก ารวิจัยของโครงการกาํ หนดโดยหนวยผูใชทีต่ องการความตระหนักรดู วยแผนทสี่ ถานการณร วมใน C2 (Command and Control) ท่ีชวยในการตัดสินใจไดดีกวาแนวทางการปฏิบัติเดิม ดังน้ันโครงการจึงจัดหา ครุภัณฑระบบอากาศยานไรค นขับ มาพัฒนาระบบพัฒนาแผนท่ีสถานการณรว มสามมิติ โดยเคร่ืองมือดังกลาว มีขีดความสามารถในการใชบินถายภาพเพ่ือผลิตแผนที่สามมิติ ซ่ึงจะนําขอมูลแผนที่ภาพถายท่ีไดไปใช ในการวางแผนและการฝกการคาดการณ การฝกตอบสนอง และการฟนฟูผูประสบสถานการณฉุกเฉินรวมกับ แผนท่ีสถานการณรวมได อีกทั้งขอมูลแผนท่ีภาพถายยังสามารถนําไปปรับแตงสถานการณขณะเวลาจริง พรอ มการนําภาพถา ยและวิดโี อจาก UAV มาปรบั ภาพสถานการณใหเ สมือนจริงได รปู ที่ 3.1 UAV ถายภาพแผนท่สี ถานการณ (ซาย) และรวมในรูปแบบสามมิติ 3.1.1.2 คุณลกั ษณะเฉพาะครุภัณฑ ระบบแผนทสี่ ถานการณร วมในรปู แบบสามมิตดิ วย UAV (รูปท่ี 3.1 ซาย) และอุปกรณรับสญั ญาณดาวเทียม นาํ รอ ง (รูปท่ี 3.1 ขวา) มคี ุณลักษณะดังตอ ไปน้ี 1) ลําตัวอากาศยานไรคนขบั และอุปกรณป ระกอบการบินอตั โนมตั ิพ้ืนฐานติดต้ังภายในลําตัว จํานวน 1 ชุด โดยลําตัวและปก ทําจากวัสดุ EPP foam โครงสราง ทําจาก carbon structure และ composite parts มีมอเตอรขับเคล่ือนแบบ Electric pusher propeller, 160 W brushless DC Low-noise motor มีระบบ วทิ ยสุ อื่ สารขอมลู ท่ีคล่ืนความถี่ 2.4 GHz Radio link สามารถรบั สงขอมลู /คําส่งั ระหวา ง eMotion กบั USB Ground Mode ไดไมนอยกวาระยะ 3 กิโลโมตร (กม.) สามารถวางแผนการบินแบบอัตโนมัติได มีอัตราเร็วใน การบินอยูในชวง Cruise speed ท่ี 40-90 กิโลโมตร/ช่ัวโมง (กม./ชม.) บินไดนานสุดไมนอยกวา 40 นาที

ครอบคลุมพ้ืนท่ีถายภาพไดมากกวา 8 ตารางกิโลเมตร (ตร.กม.) บินไดท่ีความเร็วลมตานไมมากกวา 45 กม./ ชม. ได มีความแมยําในการรอนลงอัตโนมัติไมมากกวา 5 เมตร (ม.) คาความละเอียด Ground Sampling Distance (GSD) ต่ําสุดไมมากกวา 1.5 เซนติเมตร (ซม.) ตอจุดภาพ มีคาความแมนยําแนวระดัง/ด่ิงสมบูรณ (โดยไมใ ช GCPs) ถึง 3 ซม. 2) มีสายอากาศและเครื่องรับสัญญาณ GNSS RTK Antenna และ receiver ใหความแมนยํา X,Y,Z ถงึ 3 ซม. / 5 ซม. 3) ประกอบดวย Radio tracker (receiver & transmitter) มีระยะใชงานไมนอยกวา 20 กม. ที่ความถ่ี ใชงานในชวง UE / AUS / NZ (433.050-434.750 MHz จาํ นวน 1 ชดุ 4) ระบบกลองถายภาพพรอมโปรแกรม ประกอบดวยกลอง WX RGB (18.2 MP) กลอง NIR/RE/RGB ใชโปรแกรม Pix4Dmapper Pro จัดการขอ มูลภาพถา ย 5) มีโปรแกรมวางแผนและความควบคมุ การบนิ จํานวน 1 ลขิ สทิ ธ์ิ 6) สามารถปรบั มุมถายภาพไดใ นชว ง (Oblique imager) 0 to -50° 7) ใหคาระยะ GSD ต่ําสุดมีคาไมมากกวา 1.5 ซม./จุดภาพ และใหคาระยะ Absolute horizontal /vertical accuracy (ใชส ัญญาณ GCP) ตํ่าสดุ 3 ซม. / 5 ซม. 8) คา Absolute horizontal/vertical accuracy (ไมใชส ญั ญาณ GCP) อยใู นชว ง 1-5 ซม. 9) แบตเตอรี Lithium-polymer battery packs จํานวน 2 กอ น และเคร่อื งชารจ แบตเตอรี จํานวน 2 ชุด 11) อุปกรณเสริมอื่น ๆ ประกอบดวย Spare propeller, Remote control และอุปกรณประกอบ, Carry case with foam protection และคูมือการใชง าน 3.1.2 ภาพถา ยสาํ หรบั การจัดทาํ แผนที่สถานการณร วมสามมติ ิ 3.1.2.1 ภาพถายสาํ หรบั การจดั ทาํ แผนทีส่ ถานการณรวมสามมติ ิ การจําลองภูมิประเทศ (Terrain Modeling) ดวยภาพถายรายละเอียดสูง (Fine resolution imagery) เร่มิ ตน จากการผลติ แบบจาํ ลองพื้นผิวเชงิ เลข (Digital Surface Model หรอื DSM) ทีล่ ะเอียด ดังแสดงในรูปท่ี 3.2 ซา ย สามารถกําหนดใหทําการสรางใหไดละเอียดถึง 1 จุดภาพท่ีมีความละเอียดถึง 5 ซม. ซ่ึงแบบจําลองพ้ืนผิว ภูมิประเทศจะตองทาํ การจําแนก เชน อาคาร สิ่งกอสราง ตนไม ออกจากจุดความสูงหนาแนน (Point Cloud) เพ่ือนํามาสรางเปนแบบจําลองภูมิประเทศ โดยภาพในโครงการมีจํานวนมากขั้นตอนการตอภาพหรือ การโมเสกจึงมาความจําเปนโดยโปรแกรมจะทําการสรางเสนรอยตอ (Seam Line) โดยอัตโนมัติและทําการเลือก บริเวณกลางภาพท่ีมีภาพจํานวนมากมาเช่ือมตอกันผลการเชื่อมตอภาพจะไดภาพท่ีถูกดัดแกดวยแบบจําลอง พื้นผิวที่มีความละเอียดทําใหวัตถุที่มีความสูงที่ปรากฏบนภาพแตละภาพไดรับการดัดแก ทําใหไดแผนท่ี ภาพถายทางอากาศที่แสดงตําแหนงของวัตถุจริงตามการฉายแบบต้ังฉาก การผลิตแผนท่ีภาพถายทางอากาศ จากอากาศยานไรคนขับถือวามีความละเอียดเชิงพ้ืนและเชิงตําแหนงสูงมาก ทําใหสามารถมองเห็นและ แปลความหมายภาพวัตถุท่ีมีขนาดเล็กไดเปนอยางดี จากนั้นจะทําการประเมินความถูกตองของแผนที่ ภาพถายทางอากาศและแบบจําลองภูมิประเทศ ซึ่งไดทําการสํารวจรังวัดคาพิกัดดังท่ีกลาวมาแลว เปนการเปรียบเทียบคา พิกดั ทางราบกบั แผนทภ่ี าพถา ยทางอากาศ และคา พิกัดทางดิง่ กับแบบจําลองพ้นื ผวิ ภมู ิประเทศ เอกสารวจิ ยั ฉบบั สมบูรณ โครงการประยุกตใ ชแ ผนที่สถานการณรวมเพื่อจาํ ลองภารกจิ การชวยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉิน P a g e | 26

ตาม The National Standard for Spatial Data Accuracy (NSSDA) นอกจากนั้นจากทําการเปรียบเทียบ คาความสูงของวัตถุ เชนความสูงของ อาคาร ตนไม (รูปที่ 3.2 ขวา) ท่ีไดจากขอมูลภาคสนามรังวัดดวย เครื่องวัดแบบเลเซอร เพื่อตรวจสอบความถูกตองของแบบจําลองพ้ืนผิวเชิงเลข หรือวัตถุจากแบบจําลองพื้นผิว เชิงเลข หลงั จากน้นั จะนาํ ไปใชส าํ หรบั การสรางฐานขอ มูลเชงิ เลขในขน้ั ตอนตอ ไป DSM จําลองความสูงของพื้นผิว โดยแตละจุดภาพจะใหคาพิกัดแผนที่และความสูงของพ้ืนผิวน้ัน ๆ เชน หลังคาของอาคาร ยอดไม เปนตน ที่ละเอียดสามารถกําหนดใหทําการสรางใหไดละเอียดถึง 1 จุดภาพ จุดภาพละ 3-5 ซม. ตามรูปขางลาง โดย DSM น้ี จะถูกนําไปใชในการดัดแกภาพออรโธ (Ortho Image) จึงจะไดภาพถายทางอากาศที่มีตําแหนงถูกตองท่ีดัดแกแลวท้ังทางราบและทางด่ิง กลายเปนแผนท่ีภาพถาย ทางอากาศที่มีความละเอียดถึง 5 ซม. เม่ือเทียบเปนมาตราสวนแลวเทากับ 1:5,000 ซึ่งเปนแผนที่ภาพถาย ทางอากาศมาตราสวนใหญ ซึ่งจากขอมูลในตอนตนสามารถผลิตแผนที่ภาพถายทางอากาศไดถึง 1:3,000 DSM ที่มีความละเอียดทําใหวัตถุท่ีมีความสูงท่ีปรากฏบนภาพแตละภาพไดรับการดัดแก ทําใหไดแผนที่ ภาพถายทางอากาศท่ีแสดงตําแหนงของวัตถุจริงตามการฉายแบบต้ังฉาก การผลิตแผนที่ภาพถายทางอากาศ จาก UAV ถือไดวามีความละเอียดเชิงพื้นและเชิงตําแหนงสูงและถูกตองมากท่ีสุดในปจจุบัน ทําใหสามารถ มองเหน็ และแปลความหมายภาพวตั ถุท่ีมีขนาดเลก็ ไดเปน อยา งดี รปู ท่ี 3.2 DSM (ซา ย) และแผนทีภ่ าพถา ยทางอากาศมาตราสวนใหญ 1:5,000 (ขวา) ทีมนักวิจัยไดนําเสนอแนวคิดระบบแกหนวยบัญชาการทหารพัฒนา ทั้งนี้เพ่ือใหหนวยนําระบบไปประกอบ การปฏิบัติภารกิจและการฝกบรรเทาภัยพิบัติและสาธารณภัย โดยระบบไดรับการออกแบบตามวัตถุประสงค การแสดงผลการปฏิบัติหนาท่ีของทหารขณะปฏิบัติภารกิจในสถานการณฉุกเฉิน จึงตรงตามความตองการ เคร่ืองมือสื่อสารของหนวยบัญชาการทหารพัฒนา เพ่ือเช่ือมเขากับศูนยบัญชาการท่ีเสียคาใชจายนอยกวา และทันเวลามากกวาผานระบบดาวเทียม การวิจัยและพัฒนาระบบเปนการตอยอดแผนท่ีสถานการณรวม ในรูปแบบสามมิติดวยภาพถายจากอากาศยานไรคนขับ จึงตอบสนองความตองการการตระหนักรูดวยแผนที่ สถานการณรวมในการบัญชาการและควบคุม เพื่อชวยในการตัดสนิ ใจไดดีกวาแนวทางการปฏิบัติเดิม ดวยการ วิจัยและพัฒนาโครงการประยุกตใชแผนที่สถานการณรวมเพ่ือจําลองภารกิจการชวยเหลือทางทหาร ในสถานการณฉุกเฉนิ เพอ่ื จําลองสภาพพื้นท่ีในกรณีเกิดภัยพิบัตดิ านอุทกภยั โดยกาํ หนดจุดอางอิงในพื้นท่ีและ ทําการสมมุติระดับน้ําใหสูงจากระดับของจุดอางอิง 2.5 เมตร เกิดผลการวิเคราะหโดยในแตละพ้ืนที่จะเกิด น้ําทวมไมเทากัน ท้ังนี้ขึ้นอยูกับรายละเอียดของ Digital Elevation Model (DEM) ท่ีใชมีรายละเอียด 5 ม. ของกรมพัฒนาที่ดิน เอกสารวจิ ยั ฉบบั สมบรู ณ โครงการประยกุ ตใชแ ผนท่ีสถานการณร ว มเพือ่ จาํ ลองภารกจิ การชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉนิ P a g e | 27

จากนั้นจึงนําผลลัพทท่ไี ดไปประมาณความเสยี หายทีเ่ กดิ ในพ้ืนที่ศึกษา โดยใชขอมูลแผนที่ดิจิทัลและแผนที่ ภาพถายดิจิทัลของกรมที่ดิน แผนที่ดิจิทัลเสนทางคมนาคม และแผนท่ีดิจิทัลแสดงตําแหนงของสถานท่ีสําคัญ เชน โรงเรียน โรงพยาบาล และโรงงานอุตสาหกรรม ของ GISTDA เพื่อประกอบการวางแผนการบรรเทา สาธารณภัยในพื้นที่ ภายหลังการวิเคราะหแ ละประมวลผลปริมาณน้ําและความเสียหายทคี่ าดวาจะเกดิ ข้นึ แลว จึงนําผลในรูปแบบสามมติ ิไปจําลองในโปรแกรมจําลองแผนทส่ี ถานการณฉุกเฉิน อยางไรก็ตามผลการประเมิน ที่ไดเกิดจากการใช DEM รายละเอียด 5 ม. และพื้นที่ศึกษาเปนพ้ืนท่ีราบทั้งหมด ทําใหไมเห็นความแตกตาง ระหวางพื้นที่ท่ีมีระดับความสูงของนํ้าทวมนอย ซึ่งจากขอมูล 5 ม. เปนท่ีพ้ืนท่ีมีระดับความสูงจากระดับทะเล ปานกลางมาก ทําใหสถาบันเทคโนโลยีปองกันประเทศขยายขีดความสามารถดานการนําอากาศยานไรคนขับ มาผลิตภาพออรโธเพ่ือการจําลองภูมิประเทศสามมิติ หไดรายละเอียดที่ดียิ่งขึ้น เพื่อผลในการจําลองและ ประเมินความเสียหายที่เกิดขึ้นใหมีความถูกตองที่สุด โดยเฉพาะอยางย่ิงในพื้นท่ีที่มีความสูงต่ําแตกตางกัน อยา งชดั เจน เชน พ้นื ทีท่ ม่ี ีภูเขาสลบั ซับซอ น เปนตน ในระหวางวันท่ี 3 - 8 ก.พ.62 ทีมงานนักวิจัยโครงการประยุกตใชแผนที่สถานการณรวมเพื่อจําลองภารกิจ การชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน ไดปฏิบัติงานที่หนวยพัฒนาเคล่ือนที่ 31 สํานักงานภาค 3 หนวยบัญชาการทหารพัฒนา (นพค.31 สนภ.3 นทพ.) อ.ปว จ.นาน เพ่ือการจัดทําภาพถายออรโธและ DSM สําหรับผลิตแผนท่ีภาพถายสามมิติ โดยใชอากาศยานไรคนขับ (e-Bee) ทดสอบถายภาพในพื้นท่ีรวมกับ RTK (Real Time Kinetics) ถายภาพเพื่อการจัดทําแผนที่สถานการณรวมสามมิติ ในพ้ืนท่ีหมู 1 ต.ศรีภูมิ อ.ทาวัง ผา จ.นาน และ บ.กอกจูน อ.ปว จ.นาน โดยผลการปฏิบัติในทาวังผาพ้ืนท่ีท่ี 1 ถายภาพทั้งหมด 359 ภาพ คลุมขนาดพ้ืนที่ 1.281 ตร.กม. ขนาดรายละเอียดของภาพท่ีได 3.96 ซม. เวลาในการถายภาพพรอมบันทึก ขอมูล 28 นาที 29 วินาที ประมวลผลเพื่อสราง Orthoimage และ DSM ผาน Cloud server ของ Pix4D ไดผ ลตามรูปท่ี 3.3 รปู ที่ 3.3 ภาพออรโธและ DSM ขนาด 3.96 ซม. ทาวงั ผา เอกสารวจิ ยั ฉบบั สมบรู ณ โครงการประยุกตใชแผนท่ีสถานการณรวมเพือ่ จําลองภารกจิ การชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉนิ P a g e | 28

พ้ืนที่บานกอกจูน ถายภาพท้ังหมด 143 ภาพ คลุมขนาดพ้ืนท่ี 1.094 ตร.กม. ขนาดรายละเอียดของภาพที่ ได 6.12 ซม. เวลาในการถายภาพพรอมบันทึกขอมูล 8 นาที 55 วินาที ประมวลผลเพื่อสราง Orthoimage และ DSM ผา น Cloud server ของ Pix4D ไดผลตามรปู ท่ี 3.4 รปู ท่ี 3.4 ภาพ Orthoimage และ DSM ขนาด 6.12 ซม. 3.1.3 การจัดทาํ แผนทสี่ ถานการณรว ม สามมิติ รปู ท่ี 3.5 กรอบแนวคดิ ในการศึกษาและรวบรวมขอ มลู ความตอ งการทางดา นเทคนคิ ของ นทพ. กอนการจัดทําแผนที่สถานการณรวมสามมิติ นักวิจัยในโครงการ (กัมปนาท ศิริเรือง, 2562) ไดทําการศึกษาและรวบรวมขอมูลความตองการทางดานเทคนิคของผูควบคุมและสั่งการในศูนยอํานวยการ และผูปฏิบัติในภารกิจบรรเทาสาธารณภัยของ นทพ. เพ่ือใชเปนแนวทางในการดําเนินงานโครงการประยุกต ใชแผนท่ีสถานการณรวมเพ่ือจําลองภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน ของ สทป. ใหสามารถสนับสนุนภารกิจบรรเทาภัยพิบัตและสาธารณภัยแก นทพ. ได อยางมีประสิทธิภาพ ภายใตสมมติฐาน การวิจัย คือ ปจจัยคุณสมบัติของแผนท่ีสถานการณรวมสามมิติ สงผลทางบวกตอความตองการประยุกต ใชแผนที่สถานการณรวมสามมิติ ในภารกิจบรรเทาภัยพิบัติและสาธารณภัยของ นทพ. และความรุนแรงของ สาธารณภยั ในระดับท่ี 2 ของอุทกภยั สงผลทางบวกตอ ความตองการประยุกตใ ชแผนทส่ี ถานการณร วมสามมิติ ในภารกิจบรรเทาบรรเทาภัยพิบัติและสาธารณภัยของ นทพ. โดยทําการสํารวจระดับความตองการ เอกสารวิจยั ฉบบั สมบรู ณ โครงการประยุกตใชแผนท่ีสถานการณรว มเพื่อจาํ ลองภารกิจการชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉนิ P a g e | 29

การประยุกตใชแผนท่ีสถานการณรวมสามมิติจากปจจัยอิสระ 3 สวน ไดแก 1) ระดับความสําคัญของการใช แผนที่สถานการณรวมสามมิติตอระดับความรุนแรงจากสาธารณภัยในแตละประเภท 2) ระดับความสําคัญ ในคุณสมบัติของแผนท่ีสถานการณรวมสามมิติในภารกิจบรรเทาสาธารณภัยและ 3) ระดับความสําคัญ ของลักษณะหรือรูปแบบการใชแผนท่ีสถานการณรวม สามมิติในภารกิจการจัดการสาธารณภัย ในภารกิจ บรรเทาภยั พบิ ัติและสาธารณภัยของ นทพ. (รูปท่ี 3.5) กําหนดประชากรเปาหมายคือ ผูที่มีสวนเก่ียวของในภารกิจบรรเทาภัยพิบัติและสาธารณภัยของ นทพ. รวมประชากร 750 คน ประกอบดวย ศูนยบรรเทาภัยพิบัติ หนวยพัฒนาเคลื่อนท่ีภาคที่ 1 จังหวัดฉะเชิงเทรา ศูนยบรรเทาภัยพิบัติ หนวยพัฒนาเคล่ือนท่ีภาคท่ี 2 จังหวัดอุดรธานี ศูนยบรรเทาภัยพิบัติ หนวยพัฒนา เคลื่อนที่ภาคท่ี 3 จังหวัดเชียงใหม ศูนยบรรเทาภัยพิบัติ หนวยพัฒนาเคล่ือนที่ภาคที่ 4 จังหวัดพัทลุง ศูนยบรรเทาภัยพิบัติ หนวยพัฒนาเคล่ือนท่ีภาคที่ 5 จังหวัดนครราชสมี า เครื่องมือท่ีใชในงานวิจัยและคุณภาพ ของเคร่ืองมือ ในงานวิจัยคร้ังน้ีผูวิจัยไดสรางแบบสอบถาม (Questionnaire) สําหรับศึกษาความตองการ ประยุกตใชแผนที่สถานการณรวมสามมิติ ในภารกิจบรรเทาสาธารณภัยของ นพท. ประกอบไปดวย 4 สวน คือ 1) แบบสอบถามระดับความตองการประยุกตใชแผนที่สถานการณรวมสามมิติ ในภารกิจบรรเทาภัยพิบัติ และสาธารณภัยของ นทพ. จํานวน 5 ขอ 2) แบบสอบถามระดับความสาํ คัญของการใชแผนท่ีสถานการณรว ม สามมิติตอระดับความรุนแรงจากภัยพิบัติและสาธารณภัยสาธารณภัยในแตละประเภท จํานวน 15 ขอ 3) แบบสอบถามระดับความสําคัญในคุณสมบัติแผนท่ีสถานการณรวมสามมิติ จํานวน 5 ขอ 4) แบบสอบถาม ระดับความสําคัญของลักษณะ/รูปแบบการประยุกตใชแผนท่ีสถานการณรวมสามมิติในภารกจิบรรเทาสาธารณภัย จํานวน 12 ขอ และ 5) เปนแบบสอบถามขอเสนอแนะเพ่ิมเติม มีลักษณะเปนแบบสอบถามปลายเปด (Open ended question) สําหรับแบบสอบถามในหัวขอท่ี 1-4 ผูวิจัยใชแบบสอบถามปลายปด (Close ended question) แบบประมาณคา (Rating Scale) โดยแบงเปน 10 ระดับ โดยระดับท่ี 1 หมายถึงปจจัยดังกลาว มีระดับความสําคัญ/ระดับความตองการต่ําท่ีสุด และระดับท่ี 10 หมายถึง ปจจัยดังกลาวมีระดับความสําคัญ/ ระดบั ความตองการสูงทส่ี ุด สาํ หรบั ผลการศึกษาจะกลาวถึงตอ ไปในบทท่ี 4 3.2 เทคโนโลยกี ารสื่อสารสาํ หรบั ภารกจิ ฉุกเฉนิ เหตภุ ัยพิบัตแิ ละสาธารณภัย 3.2.1 เทคโนโลยีการสื่อสาร รปู ที่ 3.6 UAV ติดตงั้ อปุ กรณถา ยทอดสัญญาณส่ือสารดวยภาพและเสยี ง เอกสารวจิ ยั ฉบับสมบรู ณ โครงการประยกุ ตใชแผนที่สถานการณร วมเพ่อื จาํ ลองภารกจิ การชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉิน P a g e | 30

3.2.1.1 ความสาํ คญั และความจําเปนในการใชงาน โจทยการวิจัยของโครงการกําหนดโดยหนวยผูใชที่ตองการเคร่ืองมือสื่อสารเพื่อเช่ือมเขากับศูนยบัญชาการ ท่ีเสียคาใชจายนอยกวาและทันเวลามากกวาผานระบบดาวเทียม โดบขอมูลในระบบอํานวยการปฏิบัติ ในระบบสงสัญญาณการปฏิบัติหนาท่ีของทหารขณะปฏิบัติภารกิจในสถานการณฉุกเฉินตองมีความถูกตอง ส่ือสารสัญญาณขอมูลจากพื้นที่เขาสูระบบอํานวยการปฏิบัติแบบเคล่ือนท่ีหรือศูนยบัญชาการเหตุการณ ท่ีหางออกไปไดไกล เพื่อใหศูนยบัญชาการเหตุการณสงผานผลการวิเคราะหขอมูล ภาพ หรือวิดีโอ ผาน โครงขายการสื่อสารเขาสูเจาหนาที่ชุดเผชิญเหตุไดใกลเคียงเวลาจริง (รูปที่ 3.6) ดังนั้นโครงการจึงดําเนินการ เพ่ือจดั หาอปุ กรณรบั -สง สญั ญาณ GPS ตดิ ตามบคุ คลสาํ หรับวิจัยและพัฒนาระบบสง สัญญาณการปฏิบตั ิหนาท่ี ของทหารขณะปฏิบัติภารกิจในสถานการณฉุกเฉิน อุปกรณภาคสงเพ่ือถายทอดสัญญาณภาพและพิกัดทหาร ปฏิบัติภารกิจขณะเวลาจริงสําหรับติดต้ังบน UAV สําหรับวิจัยและพัฒนาระบบสงสัญญาณการปฏิบัติหนาท่ี ของทหารขณะปฏิบัติภารกิจในสถานการณฉุกเฉิน อุปกรณภาครับการถายทอดสัญญาณภาพและพิกัดทหาร ปฏิบัติภารกิจขณะเวลาจริงในศูนยควบคุมและบังคับบัญชา สําหรับวิจัยและพัฒนาระบบสงสัญญาณการ ปฏิบัติหนาท่ีของทหารขณะปฏิบัติภารกิจในสถานการณฉุกเฉิน และระบบแมขายคอมพิวเตอรรองรับขอมูล เฝาตรวจและลาดตระเวนสถานการณฉุกเฉิน สําหรับวิจัยและพัฒนาระบบสงสัญญาณการปฏิบัติหนาท่ี ของทหารขณะปฏบิ ัติภารกิจในสถานการณฉกุ เฉิน 3.2.1.2 คณุ ลักษณะเฉพาะครภุ ัณฑ ระบบสงสัญญาณการปฏิบัติหนาที่ของทหารขณะปฏิบัติภารกิจในสถานการณฉุกเฉิน เปนระบบที่เพิ่มขีด ความสามารถในขอ 3.2.1.1 ใหตรงความตองการในการอํานวยการปฏิบัติแบบเคลื่อนท่ีเพื่อการบรรเทาภัยพิบัติ และสาธารณภัย เพิ่มจุดเชื่อมตอสัญญาณในลักษณะโครงขายสื่อสารเปน Point-to-2 Points และส่ือสารขอมูล ได 3 nodes ของการส่ือสาร มีขีดความสามารถในการ uplink และ downlink วิดีโอได 2 ชองสัญญาณ สามารถสงสัญญาณเสียงไดอีก 1 ชองสัญญาณ รับสัญญาดาวเทยี ม GPS ได 2 ตําบลที่ต้ัง คือ ท่ีอุปกรณรับ-สง สัญญาณ GPS ติดตามบุคคล และอุปกรณรับ-สงเพ่ือถายทอดสัญญาณ มีอุปกรณรับ-สงสญั ญาณ ขนาด 20 W ประกอบไปดว ยอปุ กรณดงั ตอ ไปน้ี 1) คอมพิวเตอรบริหารจัดการระบบรับ-สงสัญญาณการปฏิบัติหนาที่ของทหารขณะปฏิบัติภารกิจ ในสถานการณฉุกเฉิน จาํ นวน 1 เครอื่ ง 2) ระบบถายทอดสญั ญาณภาคอากาศ จาํ นวน 1 ชดุ 3) ระบบถา ยทอดสญั ญาณภาคพน้ื จาํ นวน 1 ชุด 4) ระบบถา ยทอดสญั ญาณวทิ ยสุ ําหรบั ตดิ ตัง้ บนอากาศยานไรคนขับของ สทป. จาํ นวน 1 ชุด 5) ระบบถา ยทอดสัญญาณภาคบุคคล (Man Pack) จํานวน 1 ชุด 6) อุปกรณจําลองการสงสัญญาณการปฏิบัติหนาท่ีของทหารขณะปฏิบัติภารกิจในสถานการณฉุกเฉิน จาํ นวน 1 ชุด 3.2.2 เทคโนโลยอี ากาศยานไรค นขบั สําหรบั ติดตงั้ ระบบส่ือสาร เอกสารวจิ ัยฉบบั สมบูรณ โครงการประยกุ ตใ ชแผนที่สถานการณร วมเพ่อื จาํ ลองภารกิจการชว ยเหลือทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉิน P a g e | 31

รูปท่ี 3.7 การทดสอบเพ่ือประเมนิ ความพรอ มของ Hawk eye โครงการไดดําเนินการเตรียมความพรอมดาน UAV เพ่ือพัฒนาตนแบบระบบรับสงสัญญาณการสื่อสาร ติดตั้งบน UAV โดยขอรับการสนับสนุนอากาศยานไรคนขับแบบปกน่ิง (Hawk eye) และเครื่องมือ จากโครงการองคประกอบพ้ืนฐานอากาศยานไรคนขับของ สทป. เพ่ือตอยอดและใชในโครงการ โดยมี การประเมินความพรอมของ Hawk eye สําหรับใชติดต้ังอุปกรณตางๆ ในดานความพรอมของ Hawk eye สําหรับใชติดต้ังอุปกรณในการสนับสนุน เชน กลองถายภาพ อุปกรณการติดตอสื่อสาร เปนตน (รูปท่ี 3.7) เพื่อใหสอดคลองกับการสนับสนุนและประยุกตใชงานของโครงการ และจัดทําลําดับขั้นตอนการทํา Pre Flight Check (ปรัชญา เรียนพืชน และคณะ, 2561) คุณลักษณะเฉพาะและขีดความสามารถของ Hawk eye คือ ความยาว 4 ม. ปกกาง 6.5 ม. เพดานบิน 8,000 ฟุต หรือ 2,438 ม. นํ้าหนักบรรทุก 40 กิโลกรัม (กก.) (เฉพาะ Payload) ระยะเวลาปฎิบัติการ 5 ชม. และระยะปฎิบัติการ 100-150 กม. ผลการปฎิบัติงานทําใหทราบวาระยะเวลาการบิน (Flight Time) ของ Hawk eye อยู 20 นาที ในการปฎิบัติภารกิจ Take off และทําการบินแบบ Orbit ดวยรัศมี 500 ม. ทร่ี ะดบั ความสงู ไมเ กิน 150 ม. โดยกําหนดวงจรการบินทป่ี ฏบิ ัตเิ ปนการบินวนรอบ Runway ที่ระดับความสูงไมเกิน 150 ม. ทีมงานมีขอเสนอแนะ คือ ลอหนาของอากาศยานเปนยางชนิดตันซึ่งทําใหเกิด อาการกระเดง ส่ันและกระเพ่ือมของลําตัวอากาศยานในการ Take off และ landing ควรจะเปล่ียนเปนยาง ชนิดเติมลมและเปลี่ยนโชคหรือแหนบทดแทนของเดิมที่ใชอยูเพ่ือใหเกิดความเสถียรและสามารถรับแรง ของอากาศยานไดไ มเ กิดอาการดังกลา ว ดังน้ันโครงการพิจารณาตนแบบการสถาปนาระบบส่ือสารตองสามารถพึ่งพาระบบส่ือสารดวยตนเองได แมในพ้ืนที่สถานการณฉุกเฉินอยูในพื้นท่ีหางไกลจากโครงสรางพื้นฐานของรัฐ แตดวยคุณลักษณะเฉพาะ ของ Hawk eye ทําใหมีขอจํากัดดานความตองการพื้นที่ในการ Take off และ landing จึงยังไมมีความเหมาะสม มากพอในการสถาปนาระบบสื่อสารเพ่ือเชื่อมโยงสัญญาณสื่อสารเขาสูศูนยควบคุมและสั่งการ โครงการจึงขอ อนุมัติหลักการขอรับการสนับสนุนเครื่องมือและอุปกรณโครงการองคประกอบพ้ืนฐานอากาศยานไรคนขับ (ปรีชา ประดับมุข, 2561-3) เพ่ือใชในโครงการ โดยขอรับสนับสนุนอากาศยานไรนักบินปกน่ิงขึ้น-ลงทางด่ิง (FUVEC) ดังแสดงในรูปท่ี 8 พรอมอุปกรณ จํานวน 5 รายการ ประกอบดวย โครงสราง (Airframe) ระบบควบคุม อัตโนมัติ (FCS) ระบบควบคุมภาคพื้น Day-Night Payload และรถควบคุมภาคพ้ืนเคลื่อนที่ (Mobile GCS) สําหรับทดสอบ FUVEC และการบริการ เพ่ือประยุกตใชงานใหเกิดประโยชนในพัฒนาตอยอดองคความรู เอกสารวิจัยฉบบั สมบรู ณ โครงการประยุกตใ ชแ ผนที่สถานการณรวมเพ่ือจําลองภารกจิ การชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉิน P a g e | 32

แนวคิด และตนแบบในการสถาปนาระบบสื่อสารแบบพึ่งพาตนเองในพื้นที่สถานการณฉุกเฉินท่ีมีขอจํากัด ดานความตอ งการพน้ื ทใี่ นการ Take off และ landing รูปท่ี 3.8 สวนปกและลาํ ตวั ของ FUVEC 3.2.3 การสื่อสารสาํ หรับอาํ นวยการปฏิบตั ใิ นภารกจิ ฉุกเฉินเหตุภยั พบิ ัติและสาธารณภัย รูปท่ี 3.9 โครงขา ยระบบส่ือสารในภารกิจฉกุ เฉนิ เหตุภยั พิบตั แิ ละสาธารณภัย โครงขายการสื่อสารสําหรับภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉินดังแสดงในรูปที่ 3.9 เปนเคร่ืองมือในการวางแผน การควบคุมและส่ังการ การฝกตอบสนอง และการฟนฟูสถานการณฉุกเฉิน เมื่อขาดสัญญาณการติดตอสื่อสารในพื้นที่เกิดเหตุ เพื่อใหการควบคุมและส่ังการภารกิจการชวยเหลือทางทหาร ในสถานการณฉุกเฉิน เปนไปอยางมีประสิทธิภาพ สามารถประเมิน และติดตามผลการปฏิบัติภารกิจได จากศูนยควบคุมและสั่งการขณะเวลาจริง ขอมูลในระบบอํานวยการปฏิบัติในระบบสงสัญญาณการปฏิบัติหนาที่ ของทหารขณะปฏิบัติภารกิจในสถานการณฉุกเฉิน จะถูกสงผานในโครงขายระบบส่ือสาร ดังอธิบายไวในรูปที่ 1.9 ซึ่งจะเปนระบบที่คงไวซ่ึงขีดความสามารถในการส่ือสารระหวางชุดเผชิญเหตุ (Response Unit) เอกสารวจิ ัยฉบบั สมบรู ณ โครงการประยุกตใ ชแผนที่สถานการณร วมเพ่อื จําลองภารกจิ การชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉกุ เฉนิ P a g e | 33

และสถานีควบคุมและบังคับบัญชา (Command and Control Station) ผานสถานีถายทอดสัญญาณภาคอากาศ (Aerial Relay Station) โดยมีการวิเคราะหขอมูลและสารสนเทศเพื่อสรางขาวกรองท่ีสถานีบัญชาการเหตุการณ (Incident Command Station) โดยแตล ะสถานีมขี ีดความสามารถเชงิ ปฏิบตั ิการดังน้ี 3.2.3.1 สถานถี ายทอดสญั ญาณภาคอากาศ สถานีถายทอดสัญญาณภาคอากาศดังแสดงในรูปที่ 3.10 สามารถถายทอดสัญญาณภาพ เสียง และวิดีโอ จากชุดเผชิญเหตุไดใกลเคียงเวลาจริง เปนเวลาตอเน่ืองยาวนานถึง 6 ชม. และสามารถถายทอดสัญญาณ ไปยังสถานีบัญชาการเหตุการณที่อยูไกลออกไปไดถึง 150 กม. อีกท้ังยังติดต้ังกลองท่ีมีขีดความสามารถ ในการสงขอมูลวิดีโอแบบออนไลน (Video Streaming Camera) เพ่ือพัฒนาระบบเฝาตรวจ ใหสถานี บัญชาการเหตุการณและสถานีควบคุมและบังคับบัญชาตรวจพบการตองการความชวยเหลือไดใกลเคียงเวลาจริง โดยการใชขาวกรอง ท่ีไดจาก C4ISR ในการตัดสินใจเขาปฏิบัติภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน ไดใกลเ คียงเวลาจริง รปู ท่ี 3.10 สถานถี ายทอดสัญญาณภาคอากาศ 3.2.3.2 ชดุ เผชญิ เหตุ ชุดเผชิญเหตุดังแสดงในรูปท่ี 3.11 เปนชุดอุปกรณสําหรับเจาหนาท่ีชุดเผชิญเหตุจํานวน 12 คน เพื่อการรวบรวม ขอมูล ขาวสาร จากพื้นท่ีสถานการณดวยอุปกรณสมารทโฟนระบบปฏิบัติการแอนดรอยดจํานวน 5 เคร่ือง (เจาหนาท่ี 2 คนตอ 1 เคร่ือง) ที่ติดตั้งโปรแกรมประยุกตสําหรบั รับ/สงขอมูลใคร อะไร เม่ือไหร ท่ีไหน และทําไม เขาและออกจากโนตบุคโดยใชเจาหนาที่ชุดเผชิญเหตุ 1 คน สําหรับซ่ึงเช่ือมตอกับสมารทโฟนแบบไรสาย ดวย Access Point ในการทํากิจกรรมที่ระบุไวในโปรแกรมประยุกต แลวเชื่อมโยงสัญญาณเขาสูระบบ ถา ยทอดสัญญาณภาคบุคคล (Man Pack) โดยใชเ จา หนา ทีช่ ดุ เผชญิ เหตอุ ีก 1 คน ดแู ลรบั ผดิ ชอบ Man Pack เอกสารวิจัยฉบบั สมบรู ณ โครงการประยุกตใ ชแผนที่สถานการณรว มเพือ่ จาํ ลองภารกิจการชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน P a g e | 34

รปู ท่ี 3.11 ชดุ เผชญิ เหตุ 3.2.3.3 สถานีบัญชาการเหตุการณ โครงการปรับปรุงรถควบคุมภาคพื้นเคล่ือนที่ หรือ Mobile GCS ท่ีกลาวถึงในหัวขอ 3.2.2 สําหรับ การพฒั นาระบบควบคุมและส่ังการในสถานการณฉ กุ เฉิน พรอมผลการศกึ ษาการวัดสัญญาณรบกวนท่ีนาํ ตามสาย ของรถปรับปรุงใหเหมาะสําหรับการควบคุมและส่ังการแบบเคล่ือนท่ีในภารกิจการชวยเหลือทางทหาร ในสถานการณฉุกเฉิน โดยภายในรถจะประกอบดวยคอมพิวเตอรรองรับขอมูลและขาวสารที่ถายทอด ผานสถานีภาคอากาศจากชุดเผชิญเหตุมาดําเนินการจัดทําขาวกรอง ดวย Socet GXP พรอมการอัพเดต ขาวสารผานการเฝาตรวจดวยอากาศยานไรคนขับ และภาพถายจากการลาดตระเวนถายภาพดวย e-Bee มาจัดทําแผนที่สถานการณรวมดวย Pix4D เพื่อจําลองภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน ดวย Titan Vanguard โดยประยุกตใชรถควบคุมภาคพื้นเคล่ือนที่เปนสถานีบัญชาการเหตุการณ เพ่ือการพัฒนา ระบบควบคุมและส่ังการในสถานการณฉุกเฉิน สําหรับอํานวยการปฏิบัติภารกิจการชวยเหลือทางทหาร ในสถานการณฉุกเฉนิ ดังแสดงในรปู ที่ 3.12 รปู ที่ 3.12 รถ Mobile GCS ปรบั ปรงุ สาํ หรับสถานีบัญชาการเหตกุ ารณ 3.2.3.4 สถานคี วบคุมและบังคบั บัญชา โครงการพัฒนาระบบคอมพิวเตอรดังแสดงในรูปท่ี 3.13 เพื่อการประยุกตเปนสถานีควบคุมและบัญชาการ เหตุการณฉุกเฉิน โดยจะมุงการสนับสนุนการฝกภารกิจการบรรเทาสาธารณภัยและภัยพิบัติของ กห. เอกสารวิจัยฉบับสมบรู ณ โครงการประยกุ ตใชแ ผนที่สถานการณรว มเพือ่ จาํ ลองภารกิจการชวยเหลือทางทหารในสถานการณฉุกเฉิน P a g e | 35

และใชเปนตนแบบระบบควบคุมและสั่งการ โดยสถานีน้ีจะมีขีดความสามารถเชนเดียวกับสถานีบัญชาการ เหตุการณแตจะมีขีดความสามารถทางดานระบบคอมพิวเตอรมากกวา มีพื้นท่ีในการจัดเก็บขอมูลตาง ๆ ไดมากกวา และอยูหางออกไปจากสถานบี ญั ชาการเหตกุ ารณไดต ัง้ แต 30-150 กม. ใชก ารติดตอ สื่อสารกบั สถานีบัญชาการ เหตุการณดวยระบบโทรคมนาคมท่ีใชการไดของ กห. ขอมูล ขาวสาร และขาวกรองจะถูกนํามาใช เปนเคร่ืองชวยในการตัดสินใจตามหนทางปฏิบัติมาตรฐานประกอบดวย การประเมินความเสียหาย การเขาพื้นที่ยากลําบาก การคนหาตําแหนงผูประสบภัย การกูภัยและกูชีพ และการนําผูประสบภัยออกจาก พื้นท่ีอันตราย ผานการพัฒนาบันทึกขอตกลงในการศึกษาการอํานวยการปฏิบัติเพื่อการบรรเทาภัยพิบัติและ สาธารณภยั กบั ภาคการศึกษาที่มบี นั ทกึ ความเขาใจกับ สทป. รูปท่ี 3.13 สถานีควบคุมและบังคบั บญั ชา 3.2.4 การทดสอบระบบส่อื สารในภารกิจฉุกเฉนิ เหตุภยั พบิ ตั แิ ละสาธารณภยั ระบบส่ือสารในภารกิจฉุกเฉินเหตุภัยพิบัติและสาธารณภัยเปนการคงไวซึ่งขีดความสามารถในการสื่อสาร ระหวางชุดเผชิญเหตุและสถานีควบคุมและบังคับบัญชา ผานสถานีถายทอดสัญญาณภาคอากาศ โดยมี การวิเคราะหขอมูลและสารสนเทศเพื่อสรางขาวกรองที่สถานีบัญชาการเหตุการณ การทดสอบแนวคิด Communication Mesh ครั้งน้ีดําเนินการในพื้นท่ีน้ําทวม ต.บานแพน และ ต.หัวเวียง อ.เสนา จ.พระนครศรีอยุธยา เพื่อการเช่อื มโยง 4 สถานหี ลัก ทก่ี ลา วไวใ นหัวขอ 3.2.3 อยางไรรอยตอ ดังแสดงในรูปท่ี 3.14 เอกสารวิจัยฉบับสมบรู ณ โครงการประยุกตใ ชแ ผนท่ีสถานการณร วมเพื่อจําลองภารกจิ การชว ยเหลือทางทหารในสถานการณฉ กุ เฉนิ P a g e | 36

รูปท่ี 3.14 การทดสอบระบบสื่อสารในพน้ื ทภี่ ยั พบิ ตั แิ ละสาธารณภัย รูปที่ 3.14 เปนการทดสอบขีดความสามารถของ Man Pack ในพื้นที่การเกิดอุทกภัยท่ีสามารถรายงาน ตําแหนงการปฏิบัติหนาที่ของเจาหนาที่ ผานการถายทอดสัญญาณจาก UAV ที่ระบุพิกัดของการปฏิบัติการ บนอากาศ เปนขอมูลพ้ืนฐานใหระบบอํานวยการปฏิบัติแบบเคล่ือนที่ของการบัญชาการเหตุการณ สามารถ ระบุตําแหนงของผูประสบอุทกภัย พรอมท้ังแสดงผลบนแผนที่สถานการณรวมสามมิติ จะทําใหผูบังคับบัญชา ประจําศูนยอํานวยการจัดสงกําลังเขาชวยเหลือผูประสบภัยไดอยางแมนยํา อีกท้ังการวิเคราะหบนขอมูล ภูมิสารสนเทศเชิงพ้ืนท่ีจะทําใหตัดสินใจเลือกยานพาหนะและเสนทางท่ีเหมาะสมในการเขาถึงตําแหนงของ ผูประสบภัยได การกูภัยและกูชีพ การสงทีมกูภัยหรือทีมกูชีพเขายังตําบลที่ต้ังตามรายงานและขาวสารที่ไดรับ จากระบบอํานวยการปฏิบัติและขอมูลจากแหลงอ่ืน ๆ ท่ีเชื่อถือไดจะถูกนําเขาสูกระบวนการตัดสินใจ ของผูอํานวยการสถานการณ เชน อุปกรณและการปฐมพยาบาลเบ้ืองตน เปนตน จากรูปที่ 3.15 (ซาย) จะเห็นหนาตางแผนที่สถานการณรวม สามมิติแสดงตําแหนงของเจาหนาท่ีภูภัย (เครื่องหมายดาว) แสดงตําแหนงเดียวกันบนแผนท่ีภูมิประเทศ 2 มิติ (ภาพกลาง) พรอมภาพขณะเวลาจริงของการเฝาตรวจดวย UAV (ภาพบนขวา) และสถานการณจริงท่ีเจาหนาท่ีกูภัยมองเห็นได (ภาพลางขวา) ภาพขาวสารท้ังหมดนี้จะ ปรากฎบนหนาจอภายใตการควบคมุ ของผบู ญั ชาการเหตุการณ เอกสารวจิ ยั ฉบับสมบูรณ โครงการประยุกตใ ชแ ผนท่ีสถานการณร วมเพอ่ื จาํ ลองภารกจิ การชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉนิ P a g e | 37

รูปท่ี 3.15 แผนท่สี ถานการณรวม สามมิตขิ องการบรรเทาภยั พิบตั ิและสาธารณภัย 3.3 เทคโนโลยีการจาํ ลองสาํ หรบั ภารกิจการชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉนิ 3.3.1 หลกั การจําลองภารกิจการชวยเหลอื ทางทหาร การจําลองภารกิจการชวยเหลือทางทหารเปนการถอดแบบภารกิจและหนาท่ีรับผิดชอบที่มุงเนน การปฏิบัติภารกิจที่ไมใชการรบของ กห. ตออุทกภัยโดยเฉพาะอยางยิ่งที่อุบัติอยางรายแรงในประเทศไทย เมื่อป พ.ศ.2554 โครงการใชหลักการประยุกตใชเทคโนโลยีการจําลองยุทธและการฝกเสมือนจริง มาเปนเคร่ืองมือชวยในการประเมินภัยพิบัติ การเสนอใหมีการศึกษาทดลองจนกระท่ังไดข้ันตอนมาตรฐาน SOP ของประเทศไทยเอง ท้ังนี้เพ่ือเตรียมการและตอบสนองภัยพิบัติท่ีจะเกิดข้ึน เปาหมายผลผลิตโครงการ จะเกิดระบบจําลองและระบบเคร่ืองชวยฝกภัยพิบัติซ่ึงสามารถนําไปใชในการฝกรวม/ผสมกับกองกําลัง นานาชาติในภารกิจการใหความชวยเหลือทางมนุษยธรรมและการบรรเทาภัยพิบัติ ดังที่นักวิจัย (Chamnan Kumsap และคณะ, 2017-1) ไดนําเสนอแนวคิดการสรางความตระหนักรูสถานการณโดยการแสดงภาพ สถานการณรวม เพ่ือชวยใหผูบังคับบัญชาตัดสินใจในการปฏิบัติภารกิจในภาวะฉุกเฉินของเจาหนาท่ีผูปฏิบัติ ในพ้ืนที่เกิดเหตุ แนวคิดน้ีเปนการบูรณาการเทคโนโลยี UAV การจําลองยุทธและการฝกเสมือนจริง และ เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร เพื่อการเตรียมการกอนเกิดเหตุภัยพิบัติและการเขาปฏิบัติภารกิจทันตอเหตุการณ ทั้งนี้อยูภายใตการประสบเหตุระบบการส่ือสารลมเหลวหรือขาดสัญญาณการติดตอสื่อสาร หรือการประเมินเหตุการณ ความเสื่อมโทรมของสภาพแวดลอมอันจะนําไปสูภัยพิบัติขนาดใหญ ซ่ึง (Chamnan Kumsap และคณะ, 2017-2) ไดอภิปรายกจิ กรรมการประยุกตใชเ ทคโนโลยี UAV และการจําลองภมู ปิ ระเทศสามมิติ (Three Dimensional Terrain Modelling) เพื่อสะทอนใหเห็นการทํางานของชุมชนในระดับองคการบริหารสวนตําบลและ ประชาชนในพื้นท่ีในการฟนฟูสภาพผืนปาของ ต.แมทา อ.แมออน จ.เชียงใหม ใหกลับคืนสูสภาพปกติ หลังจากผานเหตุการณการสัมปทานเหมืองแรและการสัมปทานปาไมเปนเวลาเกือบทศวรรษ งานเขียนนี้ มีบทสรุปคือเทคโนโลยี UAV และการจําลองภูมิประเทศสามมิติสามารถชวยเหลือชุมชนในการประเมิน และวางแผนสรางความอุดมสมบรู ณของทรพั ยากรธรรมชาติและการฟนฟูปาเขาสูสภาวะปกตไิ ด เอกสารวจิ ัยฉบบั สมบรู ณ โครงการประยุกตใชแ ผนที่สถานการณร ว มเพือ่ จาํ ลองภารกจิ การชว ยเหลอื ทางทหารในสถานการณฉ ุกเฉิน P a g e | 38