สรุปผลโครงการทักษะชีวิต

บทท่ี 1 บทนำ ควำมเปน็ มำและควำมสำคัญ กำรจัดกำรศึกษำเพื่อพัฒนำทักษะชีวิต มีควำมสำคัญต่อกำรเรียนรู้ของประชำชนและกำรพัฒนำ คุณภำพของประชำชน กระบวนกำรจัดกำรศึกษำท่ีสมบูรณ์จึงเปรียบเสมือนเหรียญสองด้ำน ด้ำนหนึ่งคือกำร พัฒนำประชำชนในด้ำนวิชำกำรกำรเรียนรู้ตำมหลักสูตร อีกด้ำนหน่ึงคือกำรพัฒนำประชำชนทำงด้ำนจิตใจ ด้ำนคุณธรรมท้ังนี้เพ่ือให้ผู้เรียนเกิดกำรเรียนรู้ไปพร้อมๆกัน มีกำรนำเอำไปใช้ในกำรพัฒนำคุณภำพชีวิตของ ตนเองครอบครัว สังคม และประเทศชำติ และสถำนศกึ ษำมนี โยบำยในกำรส่งเสรมิ ใหผ้ ูเ้ รียนได้ประพฤติปฏิบัติ ประชำธิปไตย ทั้งนี้เพ่ือ ให้ประชำชนมีควำมรู้ มีทักษะในกำรดำเนินวิถีชีวิต และเป็นพลเมืองที่ดีของ ประเทศชำติ สบื ไป ศูนยก์ ำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอัธยำศยั อำเภอสุวรรณคหู ำ จึงไดด้ ำเนนิ กำรจัดกจิ กรรม เพื่อพัฒนำทักษะชวี ิต หลกั สูตร กำรปลูกผกั ปลอดสำรพษิ พชื ผกั เปน็ อำหำรทค่ี นไทยนยิ มนำมำใชร้ บั ประทำน กนั มำกเนือ่ งจำกมคี ณุ คำ่ ทำงอำหำร ทง้ั วิตำมินและแร่ธำตตุ ำ่ งๆ ทเี่ ปน็ ประโยชนต์ อ่ ร่ำงกำยสูง แต่คำ่ นยิ มใน กำรบรโิ ภคผกั นั้นมกั จะเลือกบรโิ ภคผกั ทสี่ วยงำมไมม่ ีร่องรอยกำรทำลำยของหนอนและแมลงศตั รูพืช จงึ ทำให้ เกษตรกรทป่ี ลกู ผัก จะต้องใช้สำรเคมปี ้องกนั และกำจดั แมลงฉีดพ่นในปรมิ ำณที่มำก เพอื่ ใหไ้ ด้ผกั ท่ีสวยงำม ตำมควำมต้องกำรของตลำดเม่ือผูซ้ อื้ นำมำบริโภคแล้วอำจไดร้ ับอันตรำยจำกสำรพษิ ทตี่ กค้ำงอยูใ่ นพืชผักนน้ั ได้ เพื่อเปน็ กำรแก้ปัญหำดงั กล่ำว กศน.จงึ เลง็ เห็นคณุ คำ่ ของผักทนี่ ำมำบรโิ ภค จงึ ทำกำรปลกู ผักปลอดภัยจำก สำรพิษ เอำวธิ ีกำรป้องกนั และกำจัดศัตรพู ืชหลำยวิธีมำประยกุ ต์ใชร้ ่วมกนั เป็นกำรทดแทนหรอื ลดปรมิ ำณกำร ใช้สำรเคมีให้นอ้ ยลง เพอื่ ควำมปลอดภัยของนักเรยี นผูบ้ รโิ ภคและส่งิ แวดลอ้ ม วตั ถปุ ระสงค์ 1. เพื่อให้ประชำชนท่ัวไปในอำเภอสุวรรณคหู ำไดผ้ กั ปลอดสำรพิษไว้บรโิ ภค 2. เพอื่ ให้ประชำชนในอำเภอสวุ รรณคหู ำได้ควำมรูค้ วำมสำมำรถและทกั ษะกำรปลกู พืชผกั สวนครวั 3. เพ่อื ใหป้ ระชำชนในอำเภอสุวรรณคูหำสำมำรถนำควำมรู้ทีไ่ ด้ไปประยุกต์ใชใ้ นชวี ิตประจำวัน

เปำ้ หมำย จำนวน 19 คน เชิงประมำณ ประชำชนทัว่ ไป ตำบลดงมะไฟ เชงิ คุณภำพ ประชำชนทว่ั ไปในอำเภอสวุ รรณคูหำ ไดร้ บั บริโภคผกั ทป่ี ลอดสำรพิษ เหน็ ควำมสำคญั ของพืชผักสวนครัว และสำมำรถนำไปใช้ในกำรพฒั นำและใชใ้ นกำรดำรงชวี ิตตอ่ ได้ ขอบเขตของโครงกำร 1. ด้ำนเนื้อหำ โครงกำรนมี้ ่งุ ให้ผูเ้ รยี นกลมุ่ เปำ้ หมำยที่เขำ้ รับกำรอบรมสำมำรถนำ ควำมรู้ ทักษะ และประสบกำรณ์กำรเรียนรู้ต่ำงๆ ไปใชใ้ นชวี ิตประจำวันได้ 2. ด้ำนระยะเวลำ ระยะเวลำในกำรดำเนนิ งำน วนั ท่ี 4 มถิ ุนำยน 2564 ณ กศน. ตำบลดงมะไฟ อำเภอสวุ รรณคหู ำ จงั หวดั หนองบวั ลำภู 3. ด้ำนประชำกรและกลมุ่ ตวั อย่ำง ประชำชนตำบลดงมะไฟ จำนวน 19 คน และครู กศน.ตำบลดงมะไฟ จำนวน 3 คน ประโยชนท์ ค่ี ำดว่ำจะได้รบั - ประชำชนตำบลดงมะไฟท่ีเขำ้ รว่ มโครงกำรไดบ้ ริโภคผกั ทป่ี ลอดสำรพิษ - ประชำชนทเี่ ขำ้ ร่วมโครงกำรอยู่รว่ มกับสงั คมได้อยำ่ งมีควำมสขุ และสำมรถนำควำมรทู้ ่ีได้ไปใชใ้ น ชวี ิตประจำวัน ตัวช้ีวัด ตัวช้วี ัดผลผลิต รอ้ ยละ 80 ของประชำชนทีเ่ ข้ำรว่ มโครงกำร ตำบลดงมะไฟ ทเี่ ขำ้ ร่วมโครงกำรเหน็ ควำมสำคัญของ พืชผกั สวนครวั ไดบ้ รโิ ภคผักปลอดสำรพษิ ตัวชว้ี ัดผลลัพธ์ ประชำชนตำบลดงมะไฟ ที่เข้ำรว่ มโครงกำรสำมรถนำควำมร้ทู ไ่ี ดไ้ ปใช้ในชีวติ ประจำวนั ได้อยำ่ งมี ควำมสขุ

บทท่ี 2 เอกสำรทเี่ กย่ี วขอ้ ง ควำมหมำยและควำมสำคญั ของกำรปลกู ผกั ปลอดสำรพษิ ก ำ ร ป ลกู ผัก ป ล อ ด ภัย จ ำ ก ส ำ ร พษิ พชื ผักเปนพชื อำหำรทค่ี นไทยนยิ มนำมำใช รับประทำนกันมำกเนอ่ื งจำกมีคณุ คำทำงอำกำรทงั้ วิตำมนิ และแรธำตตุ ำงๆ ท่เี ปนประโยชนตอรำงกำยสงู แต คำนยิ มในกำรบรโิ ภคผักน้ัน มกั จะเลือก บริโภคผกั ทสี่ วยงำมไมมีรองรอยกำรทำลำยของหนอนและแมลง ศัตรพู ืช จงึ ทำใหเกษตรกรทป่ี ลกู ผกั จะตองใชสำรเคมปี องกนั และกำจดั แมลงฉีดพนในปรมิ ำณท่ีมำก เพื่อใหได ผักท่สี วยงำมตำมควำม ตองกำรของตลำด เมอ่ื ผซู ื้อนำมำบริโภคแลวอำจไดรบั อนั ตรำยจำกสำรพิษทีต่ กคำงอยู ในพืชผักนัน้ ได เพ่ือเปนกำรแกปญหำดังกลำว เกษตรกรจึงควรหนั มำ ทำกำรปลูกผกั ปลอกภยั จำกสำรพิษ โดย นำเอำ วธิ กี ำรปองกันและกำจดั ศัตรูพืชหลำยวิธมี ำประยุกตใชรวมกัน เปนกำรทดแทนหรอื ลดปรมิ ำณกำรใช สำรเคมใี หนอยลง เพื่อควำมปลอดภัยของเกษตรกร ผบู รโิ ภคและสง่ิ แวดลอม ควำมหมำยของผกั ปลอดภัยจำก สำรพษิ ผักปลอดภัยจำกสำรพิษ หมำยถงึ ผลผลิตพชื ผักท่ีไมมสี ำรเคมปี องกนั และกำจัดศตั รูพชื ตกคำง อยู หรือมีตกคำงอยไู มเกินระดับมำตรฐำนท่กี ระทรวงสำธำรณสุขกำหนดไว ในประกำศกระทรวง สำธำรณสขุ ฉบับที่ 163 พ.ศ. 2538 ลงวันที่ 28 เมษำยน 2538 เรื่อง อำหำรทีม่ สี ำรพิษตกคำง ขอดขี องกำรปลกู ผกั ปลอดภยั จำกสำรพษิ 1. ทำใหไดพชื ผักท่มี คี ณุ ภำพ ไมมสี ำรพษิ ตกคำง เกิดควำมปลอดภัยแกผบู รโิ ภค 2. ชวยใหเกษตรกรผปู ลูกผักมสี ขุ ภำพอนำมัยดขี น้ึ เนอื่ งจำกไมมีกำรฉดี พนสำรเคมปี องกัน และกำจดั ศตั รูพชื ทำใหเกษตรกรปลอดภยั จำกสำรพิษเหลำน้ดี วย 3. ลดตนทนุ กำรผลิตของเกษตรกรดำนคำใชจำยในกำรซื้อ สำรเคมีปองกันและกำจัดศตั รูพชื 4. ลดปริมำณกำรนำเขำสำรเคมปี องกันและกำจดั ศตั รูพืช 5. เกษตรกรจะมี รำยไดเพมิ่ มำกขน้ึ เนื่องจำกผลผลติ ทไ่ี ดมคี ุณภำพ ทำใหสำมำรถขำยผลผลิต ไดในรำคำสูงข้ึน 6. ลดปริมำณ สำรเคมปี องกันและกำจัดศัตรูพืชทจี่ ะปนเปอนเขำไปในอำกำศและน้ำ ซ่ึงเปน กำรอนุรกั ษทรพั ยำกรธรรมชำติ และลดมลพิษของสิ่งแวดลอมไดทำงหนึ่ง วธิ กี ำรผลติ ผกั ปลอกภัยจำกสำรพิษ ในกำรปลกู ผักปลอดภัยจำก สำรพษิ นัน้ จะใชหลักกำรปลกู พืชผักโดยกำรใชสำรเคมใี นกำรผลิต ใหนอยที่สุด หรือใชตำมควำมจำเปนและ จะใชหลัก “กำรปองกนั และกำจัดศัตรพู ชื โดยวธิ ีผสมผสำน หรอื ไอพเี อ็ม” แทนแตกำรทจ่ี ะปองกันและกำจดั ศัตรูพชื ใหไดผลนน้ั จะตองเลอื กวธิ ีทปี่ ระหยดั เหมำะสม และมปี ระสิทธิภำพ ซง่ึ ผปู ลกู จะตองเขำใจเรื่องตำงๆ ทเ่ี กีย่ วของ ดงั น้ี กำรปลูกผกั ปลอดภัยจำกสำรพิษ ❀ 3 1. สำเหตุกำรระบำดของศัตรูพชื 1.1 ศตั รูพชื เคล่อื นยำยจำกแหลงหนง่ึ ไปยังอีกแหลงหน่งึ ที่มีควำม เหมำะสมมำกกวำ ทำใหมี กำรขยำยพันธแุ ละระบำดทำควำมเสยี หำยเพ่ิมข้นึ 1.2 สภำพแวดลอมและสภำพ ทำงนิเวศนเปลย่ี นแปลงไปทำใหศัตรูพืชมกี ำรขยำยพันธุไดดขี ึน้ เพิ่มจำนวนมำกขนึ้ หรือมผี ลตกำรพฒั นำสำย พันธุใหมีควำมตำนทำน และมีประสทิ ธิภำพในกำรเขำ ทำลำยมำกขนึ้ เชน กำรกำจดั งู ทำใหหนูระบำด กำรใช สำรเคมี ทำใหแมลงท่ีกนิ แมลงศัตรพู ืชตำย เปนตน 1.3 สภำพแวดลอมทำงเศรษฐกจิ และสงั คมของมนษุ ยที่ เปลย่ี นแปลงไป ทำใหควำมตองกำร ผลติ ในกำรบรโิ ภคเปล่ียนไป ทำใหควำมตองกำรผลผลิตในกำรบริโภค เปล่ียนไป ทำใหควำมตองกำรผล ผลิตทีแ่ ตกตำงกนั ไปตำมควำมตองกำรของบริโภค ทำใหบำงครั้งรองรอยกำร ทำลำยของศตั รพู ืชเพียงจุด เดยี ว กถ็ อื วำผลผลติ ตกเกรดไมไดมำตรฐำน มีกำรระบำดของศัตรูพืชได 2. กำร ควบคุมศัตรูพืชใหประสบผลสำเร็จ มีหลกั กำรงำยๆ 2.1 ตองปองกันไมใหเกดิ โรคในแปลงปลกู เชน กำรใชพนั ธุ

ที่ปรำศจำกโรคและแมลง กำรไม นำช้นิ สวนของพชื ทมี่ ีโรคแมลงเขำมำในแปลงปลูก เปนตน 2.2 ถำมีศตั รพู ืช เขำมำในแปลงปลกู หรอื แสดงอำกำรเปนโรคแลว ตองยบั ย้ังกำรแพรระบำด 2.3 และถำมีกำรระบำดแลวตอง กำจดั ใหหมดไป อยำงไรกต็ ำมสำเหตสุ ำคัญทกี่ อใหเกดิ กำรระบำดของศัตรพู ชื ในแปลงปลูก คือ ตัวเกษตรกร เอง ที่ละเลยกำรควบคมุ ดูแลทำใหศตั รูพืชสะสมในแปลงปลกู จนถึงระดบั ทไ่ี มสำมำรถควบคมุ กำจดั ได 3. วิธีกำรควบคุมศัตรพู ชื อยำงมีประสิทธิภำพ มขี น้ั ตอนดังน้ี 3.1 ตองศกึ ษำชนิดของศัตรพู ืชในแปลงปลูกนัน้ ๆ ก อน 3.2 สำรวจสถำนกำรณศตั รพู ชื ในแปลงปลูก 3.3 พิจำรณำแนวโนมกำรระบำดของศัตรพู ืชแลวจึงหำ แนวทำงปองกันและกำจัดตอไป 3.4 เมือ่ ควบคุมกำรระบำดใหอยใู นระดับทไี่ มกอใหเกิดควำมเสยี หำยมำกขึ้น แลวใหเลอื กใชวิธี กำรที่เหมำะสมเพือ่ ลดปริมำณ หรอื รักษำระดับกำรเขำทำลำยใหคงทีห่ รอื ลดลง 3.5 ในกรณี ทไี่ มสำมำรถควบคุมสถำนกำรณศตั รูพืชดวยวิธกำรอนื่ ๆ ไดมีควำมจำเปนทจ่ี ะตอง ใชสำรเคมีใหเลือกใช สำรเคมที ถ่ี ูกตองเหมำะสมกบั ชนิดศตั รพู ืชและกำรระบำดตำมคำแนะนำวธิ ีกำรใช ในฉลำก 4. ผลดีของกำรปองกันและกำจดั ศัตรพู ชื โดยวิธผี สมผสำน 4.1 ลดปรมิ ำณศัตรูพชื ใหตำ่ กวำระดบั ทจี่ ะกอใหเกิดควำมเสยี หำยแกพชื 4.2 ลดปรมิ ำณกำรใชสำรเคมปี องกนั และกำจดั ศตั รพู ืช 4.3 มคี วำมปลอดภัยตอสขุ ภำพของเกษตรกรผบู รโิ ภครวมไปถงึ สภำพแวดลอม กำรปลกู ผกั ปลอดภัยจำก สำรพิษ ❀ 4 5. วิธีกำรผสมผสำนในกำรควบคุมศัตรพู ืช จะเปนกำรนำเอำวธิ ีกำรปองกนั และกำจัดศัตรู พืชหลำยวิธีมำ ประยกุ ตใชรวมกนั โดยวิธีกำรปลูกผกั ปลอดภัยจำกสำรพิษน้มี ขี อแนะนำใหเกษตรกร เลอื กใชวิธีกำรปอกกนั และกำจัดศัตรูพืช ทดแทนกำรใชสำรเคมดี งั น้ี 5.1 กำรเตรียมแปลงปลูก 5.2 กำรเตรยี มเมล็ดพนั ธุ 5.3 กำร ปลกู และกำรดแู ล 5.4 กำรใหธำตอุ ำหำรเสรมิ 5.5 กำรใชกับกัดกำวเหนียว 5.6 กำรใชกับดกั แสงไฟ 5.7 กำร ใชพลำสติกหรอื ฟำงขำวคลุมแปลงปลกู 5.8 กำรปลกู ผักในโรงเรือนมุงตำขำยไนลอน 5.9 กำรควบคมุ โดยชวี วิธี 5.10 กำรใชสำรสกดั จำกพืช 5.11 กำรใชสำรเคมปี องกันและกำจัดศตั รพู ชื (กรณที ใ่ี ชวิธกี ำรปองกันและกำจัด ศตั รพู ืชขำง ตนไมไดผล) กำรเตรียมแปลงปลูก เนอ่ื งจำกเมล็ดพืชผักสวนใหญมีขนำดเล็ก มีระบบรำกละเอียดอ อน ถำเกษตรกรเตรยี มดินไมดี กอำจมผี ลกระทบตอกำรงอกของเมล็ดและกำรเจริญเติบโตของพชื ผักได ดงั นนั้ กอนกำรปลูกพชื ควรมี กำรปรับสภำพดินใหเหมำะสมเสยี กอน โดยเฉพำะในพื้นทที่ ีเ่ คยมกี ำรปลูกผักหรอื พชื ชนดิ อืน่ โดยกำร ปลอยนำ้ ใหทวมแปลงแลวสบู ออก เพอื่ ใหนำ้ ชะลำงสำรเคมแี ละกำจดั แมลงตำงๆ ท่ีอำศยั อยู ในดิน แลว จึงทำกำรไถพลิกหนำดินตำกแดดไว เพ่ือทำลำยเชือ้ โรคและแมลงศัตรูที่อำศยั อยใู นดนิ อีกคร้งั จำกนัน้ เกษตรกรควรจะปรบั สภำพควำมเปนกรดเปนดำงของดนิ ใหอยใู นสภำพทเี่ ปนกลำง โดยใชปนู ขำว ปูน มำรล หรือ แรโดโลไมท อัตรำ 200-300 กิโลกรัม/ไร แลวรดน้ำตำมหลงั จำกกำรใสปูนขำวเพอ่ื ปรบั สภำพดนิ ท่เี ปนกรดใหเปนกลำงนอกจำกนคี้ วรเพ่ิมควำมอุดมสมบรู ณของดินดวยกำรใสปุยอนิ ทรีย เชน ปยุ คอก ปุยหมกั ในอัตรำ 1,000-2,000 กิโลกรัม/ไร ซ่งึ จะชวยใหตนพชื ผักมคี วำมแข็งแรง สำมำรถตำนทำนตอกำรเขำทำลำย ของโรคและแมลงได โรยปนู ขำวเพ่ือปรับสภำพดนิ กำรปลกู ผกั ปลอดภัยจำกสำรพิษ ❀ 5 กำรเตรยี มเมลด็ พันธุ กอนนำเมลด็ พนั ธุผักไปปลกู ในแปลงปลูกหรอื แปลงกลำเกษตรกรควรทำควำมสะอำดเมล็ด พันธกุ อน ตำมขนั้ ตอนดังนี้ 1. คดั แยกเมลด็ พนั ธุ โดยกำรคัดเมลด็ ท่เี สีย เมลด็ วชั พชื ท่มี ีอยูปะปน และสิ่งเจอื ปนตำงๆ ออก 2. แชเมลด็ พันธุในน้ำอนุ ทีอ่ ุณหภูมิ 50-55 องศำเซลเซียสเปนเวลำ 15-30 นำทจี ะชวย ลดปริมำณเช้ือ โรคท่ีติดมำกบั เมล็ดพนั ธแุ ละยังกระตนุ กำรงอกของเมล็ดอกี ดวย 3. ในพ้นื ทีท่ ีม่ กี ำรระบำดของโรครำน้ำคำง

และโรคใบจุดควรคลกุ เมลด็ พนั ธดุ วยสำรเคมี เชน เมทำแลก็ ซนิ 35 เปอรเซ็นต SD (เอพรอน) และไอโปรได โอน (รอฟรลั ) อตั รำ 10 กรมั / เมลด็ พนั ธุ1 กิโลกรมั กำรปลกู และกำรดูแล กำรเลอื กวิธกี ำรปลกู ระยะปลูก เปนเทำใดนน้ั จะขน้ึ อยกู ับชนิดของพืชผักท่เี กษตรกรเลอื กปลกู แตมขี อแนะนำ คอื เกษตรกรควรปลูกผกั ใหมี ระยะหำงพอสมควร อยำใหแนนจนเกนิ ไป เพอ่ื ใหมกี ำร ระบำยอำกำศท่ดี เี ปนกำรปรบั สภำพแวดลอมไมให เหมำะสมตอกำรระบำดของโรค นอกจำกนคี้ วรหมั่น ตรวจแปลงอยเู สมอ โดยอำจเลอื กสำรวจเปนจดุ ๆ ประมำณ 10-20 จุด/ไร ถำพบวำมีกำรระบำดของ โรคและแมลงในระดับทกี่ อใหเกิดควำมเสยี หำยแกพชื ผกั นัน้ กค็ วรดำเนินกำรกำจดั โรคและแมลงที่พบ ทันที กำรใหธำตุอำหำรเสรมิ แกพืช จะมคี วำมจำเปนตอพชื ผกั ในบำงชนดิ เทำนน้ั ท้งั น้ีเพ่ือสรำงควำมตำนทำนโรคใหแกพืชนัน้ เชน พชื ในตระกูลกะหลำ่ จะตองกำรธำตุ โบรอนเพ่ือสรำงควำมตำนทำนโรคไสกลวงดำ มะเขือเทศจะตองกำร ธำตแุ คลเซยี มเพื่อสรำงควำมตำนทำนโรค ผลเนำ เปนตน กำรสมุ ตรวจนบั โรคและแมลง กำรปลูกผกั ปลอดภยั จำกสำรพษิ ❀ 6 กำรใชกับดกั กำวเหนยี ว กบั ดกั กำวเหนียวนี้มีคณุ สมบตั ไิ มมีสไี มมีกลนิ่ และไมมพี ิษตอส่ิงแวดลอม จะใชในกำรควบคุม ปริมำณตัวเต็ม วัยของแมลงศตั รพู ชื ไดหลำยชนดิ เชน เพลีย้ ไฟ แมลงวนั เจำะผล แมลงวนั ของหนอนชอน ใบ ผเี ส้อื กลำงวนั ชนดิ ตำงๆ ท้งั ของหนอนคบื และหนอนใย เปนตน โดยท่วั ไปมักจะนยิ มใชกำวเหนยี วมำ ทำบนวสั ดทุ ี่มสี ีเหลือง เชน แผนพลำสตกิ หรือกระปองนำ้ มันเครื่อง เนื่องจำกแมลงมักชอบสีเหลอื งโดย กบั ดกั นีจ้ ะใชลอแมลงใหบนิ มำตดิ กำวเหนยี วท่ีทำไวสำหรบั กำรติดต้ังน้ัน ควรติดตัง้ กับดักในแปลงผกั ให สูงประมำณ 30 เซนติเมตร หรือ สงู กวำยอดตนผกั เมื่อเจริญเตบิ โตเตม็ ท่ีแลว โดยจะใชกบั ดักประมำณ 60-80 กับดกั /พื้นท่ี 1 ไร ในชวงท่มี ีกำร ระบำดมำก (ฤดรู อน, ฤดฝู น) สวนในฤดหู นำวมกี ำรระบำด นอย อำจใชเพยี ง 15-20 กบั ดกั /ไร วิธีกำรทำกำว เหนียว วัสดทุ ใี่ ชประกอบดวย 1. นำ้ มันละหงุ 550 ซซี ี 2. น้ำมนั ยำงสน 380 กรมั 3. ไขคำรนัววำ (Canova wax) 60 กรมั ขั้นแรกเคี่ยวนำ้ มันระหงุ จนเดือดแลวจงึ เติมน้ำมนั ยำงสนและไขคำรนวั วำลงไป คนชำๆ ใหเขำ กันดีแลวจงึ ยกออกจำกเตำ ตั้งทง้ิ ไวใหเย็นกอนนำไปใชเปนกับดกั กำวเหนียวตอไป กำรใชกบั ดกั แสงไฟ เป นกำรใชแสงไฟจำกหลอดฟลอู อรเรสเซนต (หลอดนีออน) หรือหลอดไฟแบล็คไลท ลอแมลง ในเวลำกลำงคนื เชน ผีเสือ้ หนอน กระทหู อม หนอนกระทผู ัก ใหมำเลนไฟและตกลงในภำชนะท่บี รรจุ น้ำมันเคร่ืองหรอื น้ำที่ รองรบั อยดู ำนลำง กำรติดตง้ั กบั ดักและแสงไฟจะติดตงั้ ประมำณ 2 จดุ /พนื้ ที่ 1 ไร โดยตดิ ต้งั ใหสูงจำกพน้ื ดิน ประมำณ 150 เซนติเมตร และใหภำชนะที่รองรับอยหู ำงจำกหลอดไฟ 30 เซนตเิ มตรและควรปดสวนอนื่ ๆ ที่ จะทำใหแสงสวำงกระจำยเปนบรเิ วณกวำงเพ่อื ลอจบั แมลงเฉพำะ ในบรเิ วณแปลง มใิ ชลอแมลงจำกทอี่ ืน่ ใหเข ำมำในแปลง กบั ดกั กำวเหนยี ว กำรปลูกผกั ปลอดภยั จำกสำรพิษ ❀ 7 กำรใชพลำสติกหรือฟำงขำวคลมุ แปลง ปลกู เปนกำรควบคุมปรมิ ำณวัชพืชและเกบ็ รักษำควำมชืน้ ในดนิ ไวไดนำน ทำใหประหยัดนำ้ ที่ใชรด แปลงผกั กำรใชพลำสตกิ หรอื ฟำงขำวคลมุ แปลงปลกู นี้ ควรใชกบั พืชผักทมี่ ีระยะปลูกแนนอน ในแปลง ท่ีพบกำรระบำด ของโรคทม่ี เี ช้อื ไวรัสเปนสำเหตุ และมีเพลยี้ ออนหรือแมลงเปนพำหะ แนะนำใหใช พลำสตกิ ทีม่ ีสีเทำ-ดำ โดย ใหดำนทม่ี สี ีเทำอยดู ำนบน เนอ่ื งจำกสเี ทำจะทำใหเกดิ จำกสะทอนแสง จงึ ชวยไลแมลงพำหนะได กำรปลกู ผัก ในโรงเรอื นมุงตำขำยไนลอน พืน้ ท่ที จี่ ะใชปลูกผกั ในโรงเรอื น ควรเปนพืน้ ท่ที ่สี ำมำรถปลูกผกั ไดอยำงตอเนื่อง ไมนอยกวำ 3 ป เพอ่ื จะไดคุมคำตอกำรสรำงโรงเรือนและกำรใชตำขำยไนลอน โครงสรำงของโรงเรอื นอำจทำด วย เหล็กหรอื ไมกไ็ ดขึน้ อยกู ับเกษตรกรวำตองกำรจะใชพนื้ ทน่ี ี้ปลูกผักนำนเทำใด สวนตำขำยท่ใี ชน้นั จะใช มุ งตำขำยไนลอนทมี่ ีขนำด 16 ชองตอควำมยำว 1 นว้ิ โดยมุงสีขำวมคี วำมเหมำะสมกับกำรปลกู ผัก เนอื่ งจำก แสงผำนไดเกือบปกตสิ วนมงุ สฟี ำไมคอยเหมำะสม เนือ่ งจำกแสงผำนไดเพยี งรอยละ 70 เทำ นน้ั กำรใชกบั ดกั

แสงไฟ กำรใชพลำสติกหรอื ฟำงขำวคลุกแปลงปลูก กำรปลกู ผกั ปลอดภยั จำกสำรพิษ ❀ 8 กำรปลกู ผักใน โรงเรือนมุงตำขำยนี้ จะไมสำมำรถปองกนั แมลงศตั รพู ืชผกั ไดทกุ ชนิด มเี พยี ง หนอนผีเส้อื และดวงหมัดผกั เท ำนั้นท่สี ำมำรถปองกันได สวนเพลยี้ ออน เพล้ียไฟ หนอนแมลงวันชอบ ใบแมลงหวีข่ ำวและไร ซ่ึงเปนแมลง ขนำดเล็กจะไมสำมำรถปองกนั ไดรอยเปอรเซ็นต ซ่ึงถำหำกใชมุงไน ลอนทีม่ คี วำมถ่เี พมิ่ ข้นึ เปน 24 และ 32 ช องตอนวิ้ แลวจะปองกนั ไดแตอำจมีปญหำเร่อื งอณุ หภูมิและ ควำมชืน้ ภำยในมงุ ขอควรระวงั สำหรับกำรปลกู ผกั ในโรงเรือนมุงตำขำย ❖ อยำใหมีหนอนผเี สือ้ หรอื หนอนตำงๆ หลุดเขำไปในโรงเรอื นไดเพรำะหนอนตำงๆ เหลำน้ี จะสำมำรถขยำยพันธไุ ดอยำงรวดเร็ว ❖ ในกำรยำยกลำ จะตองตรวจดกู ลำผัก อยำใหมไี ขตวั หนอน หรือดกั แดตดิ เขำไปในโรงเรอื น ❖ ควรดูแลอยำใหมงุ ตำขำยชำรดุ ฉีดขำด เพรำะอำจทำใหดวงหมัดผกั เลด็ ลอดเขำไปไดอำจจะ มีกำรรองดวยผำหรือแผนยำงบริเวณทมี่ ีกำรเสียดสรี ะหวำงตำขำยกับโครงสรำงเพ่อื ปอง กนั กำรฉดี ขำด ❖ มุงตำขำยจะตองปดมดิ ชิดตลอดเวลำ และควรทำประตูเปนแบบสองช้นั ❖ กำรปลูกผักใน โรงเรอื นมุงตำขำยไมสำมำรถปองกนั แมลงขนำดเล็กไดดงั น้ัน จงึ อำจจะตอง ใชวธิ ีกำรกำจัดศตั รูพืชอน่ื ๆ รวมด วย ❖ ผกั ท่ปี ลูกไดในมงุ ตำขำยไนลอน ประเภทกนิ ใบ ไดแก คะนำ ผกั กำดขำว กวำงตุง ฮองเตตง้ั โอปวยเลง ขน้ึ ฉำย เปนตน ประเภทกินดอก ไดแก กะหลำ่ ดอก บล็อกโคล่ี เปนตน ประเภทกินฝกและผล ไดแก ถว่ั ฝ กยำว มะเขอื เปรำะ ถ่ัวลนั เตำ เปนตน กำรควมคมุ โดยชวี วิธี เปนกำรใชส่ิงมีชวี ติ ควบคุมศัตรูพชื ซึ่งไดแก แมลง ตวั ห้ำ ตวั เบียน ท่ีทำลำยแมลงศตั รูพืชชนิด อนื่ หรืออำจใชส่งิ มชี วี ิตเลก็ ๆ เชน เชือ้ บักเตรีเชอ้ื ไวรสั เช้ือรำ ไส เดือนฝอย เปนตน ในกำรควบคุมซึง่ มี รำยละเอียด ดังน้ี เชอ้ื บกั เตรีทน่ี ยิ มใชในกำรควบคมุ แมลง คอื เชือ้ บที ี (BT) โดยแมลงท่ไี ดรับเชือ้ บกั เตรชี นิดน้ี เขำไปแลว น้ำยอยในลำไสของแมลงจะละลำยผลึกของเช้ือบกั เตรี ทำ ใหเกดิ สำรพษิ ทำลำยระบบยอย อำหำรและอวยั วะของแมลง ทำใหขำกรรไกรแข็ง กนิ อำหำรไมไดเคลือ่ นไหวช ำลง และตำยไปในทสี่ ุด เชอ้ื บกั เตรที ม่ี ีขำยเปนกำรคำจะมี 2 กลมุ คือ 1. Kurstaki ไดแก แบคโทรฟนเอชพี ดับเบิ้ลยูพ,ี เซ็นทำรีย่ ดู ีจี มีประสิทธภิ ำพในกำรกำจดั หนอนในผกั หนอนกระทหู อม และหนอนคบื กะหลำ่ 2. Aizawai ไดแก ฟลอรแบค เอชพี, ฟลอรแบค เอฟซ,ี ธรู ไี ซด เอชพีมีประสิทธภิ ำพในกำร กำจัดหนอนใยผกั และหนอนคบื กะหล่ำ เทำนั้น กำรปลกู ผักปลอดภยั จำกสำรพิษ ❀ 9 ดงั น้นั กำรทจ่ี ะใชเชือ้ บกั เตรใี หไดผล ควรเลือกชนดิ ของเชอื่ ใหตรงกับแมลงศตั รู และควรฉีด พนเมือ่ หนอนยังเปนตวั ออนอยู หลีกเลีย่ งแสงในขณะ ฉดี พน และไมควรใหน้ำหลังจำกฉีดพนเชอื้ บักเตรี แลว เชอื้ ไวรัส เชื้อไวรสั ที่ใชในกำรควบคมุ คอื เอ็นพวี ี (NPV) โดยใชในกำรกำจดั หนอนหลอดหอมหรอื หนอน หนังเหนียว ซง่ึ เชอ้ื ไวรัสชนิดน้ีจะเขำไปทำลำยระบบต ำงๆ ของรำงกำย ทำใหหนอนลดกำรกนิ อำหำร เคลือ่ นไหวชำ ลำตวั มสี ีซีดลง มจี ดุ สขี นุ หรือสม แลวจะใชขำ เทยี มเกำะที่ตนพืชหอยหวั ลงมำตำยในทส่ี ดุ เชื้อรำ ทีใ่ ชในกำรควบคุม คือ ไตรโครเดอรมำจะควบคมุ เช้อื สำเหตขุ องโรครำกเนำ โคนเนำ เนำคอดิน ของมะเขอื เทศและผักกำดหวั โดยจะใชเชอื้ รำผสมกับรำขำวและปุ ยหมัก ในอัตรำ 1:10:40 แลวใชรอง กนหลุมหรือโรยรอบโคนตน ไสเดือนฝอย จะชวยควบคมุ ดวงหมดั ผกั โดย ชอนไชเขำสรู ะบบเลอื ดหรอื กระเพำะอำหำร เมอ่ื เขำไปแลวจะถูก ยอยทำลำย จำกนัน้ จะปลดปลอยเชอ้ื บักเตรี ทเี่ ปนอันตรำยตอแมลงออกมำ ทำใหแมลงตำยในท่ีสุด ใน กำรใชไสเดือนฝอยน้ัน เกษตรกรควรเก็บรักษำไวใน ทเี่ ย็น และใชไสเดือนฝอยในกำรควบคมุ หลงั จำก กำรใหนำ้ แกตนพชื ชวงเวลำเย็นๆ เนอ่ื งจำกไสเดือนฝอยจะไม ทนทำนตอสภำพที่แหงแลง หรือถกู แสง แดด กำรใชสำรสกดั จำกพชื พืชทีน่ ิยมนำมำใชสกดั เปนสำรควบคุม โรคและแมลง คือ สะเดำ เนอ่ื งจำกในสะเดำมีสำร อะซำดิแรคตนิ (Azadirachtin) ซ่ึงมคี ณุ สมบัติชวยในกำรป

องกันและกำจดั แมลงไดโดย • สำมำรถใชฆำแมลงไดบำงชนดิ • ใชเปนสำรไลแมลง • ทำใหแมลงไมกนิ อำหำร • ทำใหกำรเจรญิ เติบโตของแมลงผดิ ปกติ • ยบั ยัง้ กำรเจริญเตบิ โตของแมลง • ยับย้งั กำรวำงไขและกำรลอกครำบ ของแมลง • เปนพษิ ตอไขของแมลง ทำใหไขไมฟก • ยับย้ังกำรสรำงเอนไซมในระบบยอยอำหำรของแมลง วิธี กำรใชคือ นำเอำผลสะเดำหรือสะเดำท่บี ดแลว 1 กโิ ลกรมั แชในน้ำ 20 ลิตร ทิง้ คำงคนื ไว 1 คืน แตถำ เกษตรกรมเี ครอ่ื งกวนสวนผสมดงั กลำว ก็จะลดเวลำเหลอื เพียง 3-4 ชวั่ โมง จำกนั้นกรอง เอำแตน้ำมำผสมดวย สำรจับใบประมำณ 1 ชอนโตะ แลวนำไปรดพืชผักทนั ทีสวนกำกของสะเดำทีเ่ หลอื ใหนำไปโรยโคนตนเพือ่ ปรบั ปรงุ สภำพดิน และกำจดั แมลงในดินไดอกี ดวย กำรปลูกผักปลอดภยั จำกสำรพิษ ❀ 10 ขอควรระวงั พชื บำงชนิดเม่อื ไดรับสำรนแ้ี ลวอำจเกดิ อำกำรใบไหมเห่ียวยนหรอื ตนแคระ แกรน็ ดังนี้เมอ่ื พบอำกำรตำงๆ เหลำน้ี ก็ควรจะงดใชสำรสกดั จำกสะเดำทันที ชนดิ ของแมลงที่สำมำรถกำจดั ไดดวยสะเดำ 1. ชนิดท่ใี ชแลวไดผลดี ได แก หนอนใยผกั หนอนหนงั เหนียว หนอนกระทชู นดิ ตำงๆ หนอน กัดกนิ ใบ หนอนเจำะยอด หนอนชอนใบ หนอนมวนใบ หนอนหัวกระโหลก 2. ชนดิ ท่ีใชแลวไดผลปำนกลำง ไดแก เพลี้ยจกั จน่ั หนอนเจำะ สมอฝำย หนอนตนกลำถั่ว แมลงหวีข่ ำว แมลงวันทอง เพลย้ี ไกแจเพลยี้ ออน 3. ชนดิ ท่ใี ชแลวไดผลนอย ไดแก หนอน เจำะฝกถวั่ เพลยี้ ไฟ ไรแดง มวนและดวงชนดิ ตำงๆ พชื ผักท่ใี ชสำรสกดั จำกสะเดำไดผล ไดแก ผกั คะนำ กวำง ผักกำดหอม กะหลำ่ ปลีกะหล่ำดอก แตงกวำ แตงโม แตงเทศ มะเขือเทศ มะเขอื ยำว หนอไมฝร่งั ขำวโพดออน พริกขหี้ นู ตำลึง มะนำว มะกรูด กำรใชสำรแคมีปองกันและกำจดั ศัตรพู ชื จำกขอมูลที่ไดกลำวมำแลวขำงตน ในกำรปฏบิ ตั ิจริงของเกษตรกรนั้น เกษตรกรตองหมนั่ ตรวจ แปลงปลูกพชื ของตนอยำงสมำ่ เสมอ เพอ่ื เปนกำ รพยำกรณสถำนกำรณของศัตรูพชื ในแปลงของตน เมอื่ ทรำบสถำนกำรณแลวจงึ พิจำรณำเลอื กใชวิธีกำรปอง กนั และกำจัดทเี่ หมำะสม แตในกรณีท่ไี มสำมำรถ ควบคุมหรอื ไมมวี ธิ กี ำรควบคุมใดที่ใชไดผลแลว เกษตรกร อำจใชสำรเคมใี นกำรควบคมุ ศตั รูพชื นนั้ ๆ ได โดยพจิ ำรณำจำก 1. เปนสำรเคมที ่เี หมำะสมกับศัตรูพชื ชนดิ น้นั 2. สำรเคมีนัน้ สลำยตัวไดเรว็ 3. ใชในอตั รำที่เหมำะสมตำมคำแนะนำ 4. เวนระยะกำรเก็บเก่ียวผลผลติ ตำม คำแนะนำ ทงั้ นเ้ี พื่อไมกอใหเกดิ อันตรำย หรอื มสี ำรพิษตกคำงในพชื ผกั นนั้ และมคี วำมปลอดภยั ตอ ผบู รโิ ภค อกี ดวย บทท่ี 3 วธิ กี ำรดำเนนิ กำร ในกำรดำเนินงำนจัดโครงกำรพัฒนำทกั ษะชวี ิต หลกั สตู ร กำรปลูกผักปลอดสำรพิษ กศน.ตำบลดงมะไฟ มี รำยละเอยี ดดังตอ่ ไปน้ี ขั้นตอนกำรวำงแผน (plan) ขั้นตอนกำรลงมือทำ (Do) ขั้นตอนกำรตรวจสอบ (Check) ขั้นตอนกำรปรับปรุงแก้ไข (Act) ขนั้ ตอนกำรวำงแผน (plan) 1. ดำเนนิ กำรประชำคมกลมุ่ ผสู้ นใจเข้ำร่วมโครงกำร

2. ได้กลมุ่ เปำ้ หมำย 3. เตรียมหลักสูตร เสนอโครงกำรเพื่อขออนมุ ัติ 4. แต่งต้ังคณะทำงำนภำยในตำบล คณะกรรมกำรนิเทศกิจกรรม 5. ประสำนวทิ ยำกร ขั้นตอนกำรลงมอื ทำ (Do) 1. ดำเนินกำรประสำนงำนผทู้ ่ีเกีย่ วข้อง ครู กศน.ตำบล ครู ศรช. ผนู้ ำชุมชน คณะกรรมกำรหมบู่ ำ้ นและชำวบ้ำนจัดเตรียม สถำนท่ี 2. นำประชำชนทีส่ นใจมำเขำ้ รว่ มกจิ กรรม 3. ประเมนิ ผลโครงกำรโดยใหผ้ ูเ้ ข้ำรว่ มโครงกำรออกแบบประเมนิ ควำมพงึ พอใจในกำรเขำ้ ร่วม โครงกำร 4. รวบรวมข้อมูลจำกแบบประเมนิ 5. สรปุ ผลควำมพึงพอใจของผู้เขำ้ รว่ มโครงกำร ข้ันตอนกำรตรวจสอบ (Check) 1.เครือ่ งมือที่ใช้ในกำรตรวจสอบ แบบประเมินควำมพงึ พอใจของผู้เขำ้ รว่ มโครงกำร 2. กำรเกบ็ รวบรวมขอ้ มูล กศน.ตำบลดงมะไฟ ไดด้ ำเนินกำรเก็บรวบรวมขอ้ มลู จำกผู้เข้ำรว่ มโครงกำร - ประชำชนกลมุ่ เปำ้ หมำย จำนวน 15 คน 3.กำรวิเครำะห์ขอ้ มูล กำรประเมนิ ผลกำรดำเนนิ งำนของโครงกำรกระบวนกำรเรียนร้แู ละพัฒนำ ทกั ษะชีวิต กศน.ตำบลดงมะไฟ ดำเนินกำรวเิ ครำะหข์ อ้ มลู ดังน้ี 3.1 แบบประเมินตอนที่ 1 ขอ้ มลู ทั่วไป วเิ ครำะหห์ ำค่ำรอ้ ยละ 3.2 แบบประเมนิ ตอนท่ี 2 ควำมพงึ พอใจตัวบ่งชขี้ องโครงกำร 3.2.1 ให้คะแนนตำมน้ำหนกั แบบประเมินฉบบั สมบูรณ์ ตำมเกณฑ์ มำตรฐำนของ สมศ. โดยมีเกณฑใ์ หค้ ะแนน ดังนี้ ระดับ 5 หมำยถงึ ดำเนนิ งำนได้ตำมเกณฑข์ องตวั บง่ ชด้ี ีมำก ระดบั 4 หมำยถึง ดำเนนิ งำนไดต้ ำมเกณฑ์ของตวั บ่งช้ดี ี ระดับ 3 หมำยถงึ ดำเนินงำนได้ตำมเกณฑข์ องตวั บ่งช้พี อใช้ ระดบั 2 หมำยถงึ ดำเนนิ งำนไดต้ ำมเกณฑข์ องตัวบ่งชป้ี รับปรงุ ระดับ 1 หมำยถงึ ดำเนนิ งำนไดต้ ำมเกณฑข์ องตวั บ่งชีต้ ้องปรบั ปรุง 3.2.2 วิเครำะห์ข้อมลู โดยกำรหำคำ่ เฉลีย่ รอ้ ยละควำมพึงพอใจ 3.3 แบบประเมนิ ตอนท่ี 3 ขอ้ คิดเหน็ และขอ้ เสนอแนะอน่ื ๆ วิเครำะหด์ ้วยเนือ้ หำ

(Content analysis)

บทท่ี 4 ผลกำรดำเนนิ งำน กำรจดั กจิ กรรมโครงกำรพัฒนำทักษะชวี ิต หลักสตู ร กำรปลูกผักปลอดสำรพษิ ณ กศน.ตำบลดง มะไฟ อำเภอสุวรรณคูหำ จงั หวดั หนองบัวลำภู สรุปผลกำรดำเนนิ งำนไดด้ ังน้ี ชอ่ื โครงกำร วนั ที่ดำเนนิ กำร เป้ำท่ไี ด้รับจดั สรร ผล คดิ เปน็ ร้อยละ โครงกำรพฒั นำ 4 มถิ ุนำยน 2564 15 19 100 ทักษะชวี ติ หลักสตู ร กำรปลกู ผักปลอดสำรพิษ กำรประเมนิ ควำมพงึ พอใจในกำรดำเนนิ งำนตำมโครงกำรพัฒนำทักษะชวี ิต หลักสูตร กำรปลูกผัก ปลอดสำรพิษ กศน.ตำบลดงมะไฟ ของผู้รับบริกำรทเี่ ข้ำรว่ มโครงกำร โดยเสนอรำยละเอยี ดตำมลำดบั คอื สัญลกั ษณท์ ี่ใช้ในกำรวเิ ครำะหข์ ้อมลู ลำดบั ขั้นตอนในกำรวิเครำะห์ขอ้ มลู ผลกำรวเิ ครำะห์ข้อมูล และกำร แปลควำมหมำยข้อมูลดงั ตอ่ ไปน้ี สัญลกั ษณ์ท่ีใชใ้ นกำรวิเครำะหข์ ้อมูล กำรเสนอผลกำรประเมินครง้ั นไ้ี ดก้ ำหนดสัญลกั ษณท์ ี่ใช้ในกำรวิเครำะห์ข้อมูล ดงั น้ี N แทน ขนำดของกล่มุ ผู้ประเมินกำรใชค้ ่มู อื (Sample size) % แทน ค่ำรอ้ ยละ (Percentage) ลำดบั ขัน้ ตอนในกำรวเิ ครำะห์ข้อมลู กำรวเิ ครำะห์ขอ้ มลู ผู้ประเมนิ ได้เสนอผลกำรวเิ ครำะห์ขอ้ มูลเปน็ ตอนๆ เรียงลำดบั ดงั นี้ ตอนที่ 1 กำรวเิ ครำะห์ข้อมลู เกี่ยวกับขอ้ มูลทว่ั ไป ตอนที่ 2 กำรวิเครำะหข์ อ้ มลู ด้ำนควำมพงึ พอใจของผรู้ ับบริกำร ตอนท่ี 3 กำรวเิ ครำะห์ข้อมลู ขอ้ คิดเห็นและข้อเสนอแนะอ่นื ๆ ในกำรสรุปผลกำรดำเนนิ งำนโครงกำรพัฒนำทกั ษะชีวติ หลกั สตู ร กำรปลูกผักปลอดสำรพษิ ณ กศน.ตำบลดงมะไฟ อำเภอสุวรรณคหุ ำ จงั หวดั หนองบวั ลำภู ไดจ้ ัดทำเครอื่ งมือเป็นแบบสอบถำม วดั ระดบั ควำมคิดเหน็ และควำมพงึ พอใจในกำรดำเนนิ กำรพฒั นำซึง่ แบง่ ออกเป็น 3 ส่วนคือ ส่วนแรกเปน็ คำถำม

ปลำยเปดิ มำตรำส่วนประมำณคำ่ (Rating scales) สว่ นที่ 2 มำตรำสว่ นประมำณค่ำของ ลิเคริ ์ท likert’s Scales 5 ระดับ สว่ นทส่ี ำมเปน็ คำถำมปลำยเปดิ ขอ้ เสนอแนะอ่ืนๆ ส่วนทสี่ ำมเป็นคำถำม ปลำยเปิดเนอ้ื หำสำระทต่ี อ้ งกำรพฒั นำในคร้ังตอ่ ไป ซ่งึ ในกำรเก็บรวบรวมนั้น ไดแ้ จกแบบสอบถำมแก่ ผู้เขำ้ ร่วมโครงกำรกระบวนกำรเสรมิ สร้ำงและพัฒนำทักษะชวี ิต จำนวน19 คน ได้แบบสอบถำมคืนจำนวน 19 ฉบบั จำกผเู้ ขำ้ รว่ มโครงกำร คิดเป็นรอ้ ยละ 100 กระทำกำรวิเครำะหข์ ้อมลู ตำมประเภทและลักษณะ ของขอ้ มูล โดยหำคำ่ เฉลย่ี เปน็ ค่ำร้อยละ ซง่ึ ไดว้ ดั ระดบั ควำมคิดเหน็ และควำมพงึ พอใจทม่ี ตี อ่ โครงกำรจะ ปรำกฏดงั นี้ สรปุ ผลกำรวิเครำะหข์ อ้ มลู ควำมพงึ พอใจ โครงกำรพัฒนำทกั ษะชีวติ หลกั สตู ร กำรปลูกผกั ปลอด สำรพษิ ตอนท่ี 1 ขอ้ มลู ทว่ั ไป รำยกำรขอ้ มลู พืน้ ฐำน จำนวน ร้อยละ (ƒ) (%) 1.เพศ 1.1 ชำย 3 15.79 1.2 หญิง 16 84.21 รวม 19 100.00 2.อำยุ 2.1 ต่ำกว่ำ 15 ปี 00 2.2 อำยุ 15 – 39 ปี 6 31.58 2.3 อำยุ 40 – 59 ปี 7 36.84 2.4 อำยุ 60 ปขี น้ึ ไป 6 61.58 รวม 19 100.00 3.ระดบั กำรศกึ ษำ 3.1 ป.4 2 6.05 3.2 ป.6 2 6.05 3.3 ม.ตน้ 5 26.32 3.4 ม.ปลำย 10 52.63 3.5 ปวช. 3.6 ปวส. 0 3.7 ปรญิ ญำตรี 00 3.8 อนื่ ๆ 00 0 รวม 19 100.00 4.อำชพี 4.1 ผู้นำท้องถิน่ 00 4.2 อบต/เทศบำล 00

4.3 พนักงำนรัฐวิสำหกิจ 00 4.4 ทหำรกองประจำกำร 00 4.5 เกษตรกร 19 100 4.6 รบั รำชกำร 00 4.7 ค้ำขำย 00 4.8 รบั จำ้ ง 00 4.9 อสม. 00 4.10 แรงงำนตำ่ งด้ำว 00 4.11 วำ่ งงำน 00 4.12 อน่ื ๆ 00 รวม 19 100.00 จำกตำรำง ผลกำรวเิ ครำะห์ขอ้ มูลควำมพงึ พอใจของผู้เข้ำรว่ มโครงกำรพฒั นำทักษะชีวิต หลกั สตู ร กำรปลกู ผักปลอดสำรพษิ ผลกำรวเิ ครำะหป์ รำกฏวำ่ ผูเ้ ข้ำร่วมโครงกำร 19 คน เปน็ เพศหญงิ จำนวน 16 คน คิด เปน็ ร้อยละ 84.21 เพศชำย จำนวน 3 คน คิดเป็นร้อยละ 15.74 ดำ้ นอำยุ อำยุ 40 - 59 ปี จำนวน 7 คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ 36.84 อำยุ 60 ปี ข้ึนไป จำนวน 6 คน คิดเปน็ รอ้ ยละ 31.58 อำยุ 15-39 ปี จำนวน 6 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 31.58 ระดับกำรศึกษำ ม.ปลำย จำนวน 10 คน คิดเปน็ รอ้ ยละ 52.63 ม.ต้น จำนวน 5 คน คดิ เปน็ ร้อยละ 26.32 ป.4 จำนวน 2 คน คิดเป็นรอ้ ยละ 6.05 และประถม ป.6 จำนวน 2 คน คดิ เป็นรอ้ ยละ 6.05 ดำ้ นอำชีพ เกษตรกร จำนวน 19 คน คดิ เป็นร้อยละ 100

สรุปผลกำรวเิ ครำะหข์ ้อมูลควำมพึงพอใจ โครงกำรพฒั นำทกั ษะชีวิต หลกั สูตรกำรปลูกผักปลอดสำรพษิ ตอนท่ี 2 ควำมพึงพอใจในกำรใหบ้ รกิ ำร ตำรำงที่ 2.1 จุดมุ่งหมำย/เนื้อหำหลกั สูตร ข้อ รำยกำรประเมนิ ควำมพึงพอใจ ระดบั ควำมพงึ พอใจ/จำนวน หมำย มำก มำก ปำน นอ้ ย น้อย เหตุ ตอนที่ ๑ ควำมพงึ พอใจด้ำนเนอื้ หำ ทสี่ ุด กลำง ที่สุด 1 เนอ้ื หำตรงตำมควำมตอ้ งกำร 15 4 2 เนอ้ื หำเพยี งพอต่อควำมต้องกำร 78.95 21.05 19 3 เนอ้ื หำปจั จุบนั ทันสมยั 100 19 4 เนื้อหำมีประโยชนต์ อ่ กำรนำไปใช้ในกำรพัฒนำคุณภำพ 100 ชีวิต 19 100 ตอนที่ ๒ ควำมพึงพอใจด้ำนกระบวนกำรจดั กจิ กรรมกำรอบรม 5 กำรเตรยี มควำมพร้อมก่อนอบรม 15 4 78.95 21.05 6 กำรออกแบบกิจกรรมเหมำะสมกบั วตั ถุประสงค์ 16 3 84.21 15.79 7 กำรจดั กิจกรรมเหมำะสมกับเวลำ 16 3 84.21 15.79 8 กำรจดั กจิ กรรมเหมำะสมกบั กลมุ่ เป้ำหมำย 19 100 9 วธิ กี ำรวดั ผล/ประเมินผลเหมำะสมกับวตั ถุประสงค์ 15 4 78.95 21.05 ตอนท่ี ๓ ควำมพึงพอใจต่อวิทยำกร 10 วิทยำกรมคี วำมรูค้ วำมสำมำรถในเรอื่ งท่ีถ่ำยทอด 19 100 11 วิทยำกรมีเทคนคิ กำรถ่ำยทอดใช้สื่อเหมำะสม 15 4 78.95 21.05 12 วทิ ยำกรเปดิ โอกำสให้มสี ่วนรว่ มและซักถำม 19 100

ตอนท่ี ๔ ควำมพงึ พอใจดำ้ นกำรอำนวยควำมสะดวก 19 13 สถำนที่ วัสดุ อุปกรณ์และสงิ่ อำนวยควำมสะดวก 100 19 14 กำรสื่อสำร กำรสร้ำงบรรยำกำศเพ่ือใหเ้ กิดกำรเรียนรู้ 100 16 3 15 กำรบริกำร กำรชว่ ยเหลือและกำรแกป้ ัญหำ 84.21 15.79 สรปุ ควำมคดิ เหน็ และควำมพึงพอใจของผ้รู ับบริกำร โครงกำรพัฒนำทักษะชวี ิต หลกั สตู ร กำรปลูกผักปลอด สำรพษิ สรปุ ได้ดังนี้ ตอนที่ 1 ควำมพึงพอใจด้ำนเนอ้ื หำ ผตู้ อบแบบสอบถำมมคี วำมพึงพอใจดำ้ นเนื้อหำ ดงั น้ี มีเนือ้ หำปัจจบุ ันทนั สมยั และเนื้อหำมี ประโยชน์ต่อกำรนำไปใชใ้ นกำรพฒั นำคณุ ภำพชวี ิต เนอ้ื หำมคี วำมเพยี งพอตอ่ ควำมตอ้ งกำร ตอบดีมำกรอ้ ย ละ 100 เน้ือหำตรงตำมควำมตอ้ งกำร ตอบดีมำกรอ้ ยละ 78.95 และตอบดรี ้อยละ 21.05 ตำมลำดับ และตอบดี รอ้ ยละ 33.33 ตอนท่ี 2 ควำมพึงพอใจด้ำนกำรจดั กจิ กรรมกำรอบรม ผู้ตอบแบบสอบถำมมคี วำมพงึ พอใจด้ำนกำรจดั กิจกรรมเหมำะสมกบั กล่มุ เปำ้ หมำย ตอบดีมำกรอ้ ย ละ 100 กำรเตรยี มควำมพรอ้ มก่อนกำรอบรม จดั กจิ กรรมเหมำะสมกบั เวลำ ตอบดมี ำกร้อยละ 84.21 ตอบ ดีรอ้ ยละ 15.79 และ วธิ ีกำรวัดผล ประเมนิ ผลเหมำะสมกับวัตถุประสงค์ และกำรเตรยี มควำมพรอ้ มกอ่ น กำรอบรม ตอบดีมำกร้อยละ 78.95 ตอบดรี ้อยละ 21.05 ตำมลำดบั ตอนท่ี 3 ควำมพงึ พอใจตอ่ วิทยำกร ผู้ตอบแบบสอบถำมมคี วำมพงึ พอใจดำ้ นวทิ ยำกรมคี วำมรู้ควำมสำมำรถในเรอ่ื งที่ถำ่ ยทอด ตอบดีมำก ร้อยละ 100 วิทยำกรเปดิ โอกำสใหม้ สี ่วนร่วมและซกั ถำม ตอบดมี ำกรอ้ ยละ 100 วทิ ยำกรมเี ทคนคิ กำร ถ่ำยทอดใชส้ ่อื ที่เหมำะสม ตอบดีมำกร้อยละ 78.95 และตอบดีร้อยละ 21.05 ตำมลำดบั ตอนท่ี 4 ควำมพงึ พอใจดำ้ นกำรอำนวยควำมสะดวก ผ้ตู อบแบบสอบถำมมีควำมพึงพอใจดำ้ นสถำนที่ วัสดุ อปุ กรณ์และสง่ิ อำนวยควำมสะดวก และด้ำน กำรส่ือสำร กำรสร้ำงบรรยำกำศเพ่อื ใหเ้ กดิ กำรเรยี นรู้ ตอบดมี ำกร้อยละ 100 และด้ำนกำรบริกำร กำร ชว่ ยเหลือและกำรแกป้ ญั หำ ตอบดีมำกร้อยละ 84.21 ตอบดรี ้อยละ 15.79 ตำมลำดับ บทท่ี 5 สรปุ ผลและขอ้ เสนอแนะ

กำรดำเนินงำนโครงกำรพัฒนำทักษะชวี ิต หลกั สตู ร กำรปลกู ผกั ปลอดสำรพษิ สรปุ ผลกำร ดำเนนิ งำนไดด้ ังน้ี 1. เพอ่ื ให้ประชำชนทัว่ ไปในอำเภอสวุ รรณคูหำไดผ้ กั ปลอดสำรพษิ ไว้บรโิ ภค 2. เพอ่ื ให้ประชำชนในอำเภอสวุ รรณคหู ำไดค้ วำมรคู้ วำมสำมำรถและทกั ษะกำรปลกู พืชผักสวนครัว 3. เพอ่ื ให้ประชำชนในอำเภอสวุ รรณคูหำสำมำรถนำควำมรู้ท่ีได้ไปประยุกตใ์ ชใ้ นชวี ติ ประจำวนั ผลลพั ธ์ (OUT COME) ประชำชนทว่ั ไปในอำเภอสวุ รรณคูหำ ไดร้ บั กำรบรโิ ภคผกั ท่ีปลอดจำกสำรพษิ เหน็ ควำมสำคญั ของ พชื ผักสวนครวั และสำมำรถนำไปใช้ในกำรพัฒนำและใช้ในกำรดำรงชีวิตตอ่ ไปได้ ดัชนวี ดั ควำมสำเรจ็ โครงกำร ตัวชีว้ ัดผลผลติ ( Outputs ) -ประชำชนท่ัวไปทเ่ี ขำ้ ร่วมโครงกำรร้อยละ 80 เห็นควำมสำคญั ของพืชผักสวนครัว ได้รบั กำร บริโภคผักทป่ี ลอดจำกสำรพษิ สำมำรถพฒั นำนำไปใชใ้ นกำรพฒั นำและใชใ้ นกำรดำรงชวี ิตต่อไปได้ ตวั ช้ีวัดผลลัพธ์ ประชำชนทัว่ ไปทเี่ ข้ำรว่ มโครงกำรสำมำรถนำควำมรทู้ ไ่ี ดไ้ ปใชใ้ นชีวิตประจำวนั ผลกำรดำเนนิ โครงกำร ประชำชนตำบลดงมะไฟ ที่เขำ้ ร่วมโครงกำรพฒั นำทักษะชวี ติ หลักสตู ร กำรปลูกผกั ปลอดสำรพษิ มีควำมพอใจในกำรจัดกจิ กรรมในระดบั ดีขึ้นไป ร้อยละ 100 และประชำชนท่ีเขำ้ รว่ มกจิ กรรมสำมำรถนำ ควำมรทู้ ไี่ ด้ไปใช้ในชีวิตประจำวัน ปัญหำ-อุปสรรค - แนวทำงแก้ไขปัญหำ - ข้อเสนอแนะ ประชำชนทเี่ ข้ำร่วมโครงกำรควรนำควำมรทู้ ี่ไดร้ ับไปใชใ้ นชวี ติ ประจำวัน

ภำคผนวก

ภำพประกอบกิจกรรมกิจกรรมกำรศกึ ษำเพื่อพัฒนำทักษะชวี ติ โครงกำรพฒั นำทกั ษะชีวิต หลกั สตู ร กำรปลูกผกั ปลอดสำรพิษ ดำเนินกำรวันที่ 4 มิถุนำยน 2564 ณ กศน. ตำบลดงมะไฟ อำเภอสุวรรณคหู ำ รับฟังการบรรยายวธิ ีการปลกู ผกั ปลอดสารพิษ โดยนายทรงศกั ดิ์ พรชยั ครู กศน.ตาบล

รบั ฟังกำรบรรยำย ประโยชนข์ องกำรปลูกผักปลอดสำรพษิ โดย นำงศุภชั ญำ พรชยั ครู กศน.ตำบล

ผ้เู ขำ้ รว่ มอบรมฝกึ กำรปฏบิ ัติ

ข้นั ตอนกำรทำแปลงสำธิตกำรปลูกผักปลอดสำรพษิ