88 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 เตรยี มความพร้อมสู่วัยเกษียณและพฒั นาทักษะ การขายสนิ คา้ ในรูปแบบออนไลน์ ส�ำ หรบั ผู้สูงอายุ ตำ�บลไผ่พระ อำ�เภอบางไทร จังหวดั พระนครศรีอยุธยา ตำ�ำ บลไผ่พ่ ระอำ�ำ เภอบางไทรจัังหวััดพระนครศรีอี ยุธุ ยา ภาพปััจจุบุ ััน สู่ภ�่ าพอนาคต ตั้ง�้ เป็น็ ตำ�ำ บลเมื่่อ� ปีี 2475 เดิมิ บริเิ วณนี้้เ� ป็น็ ป่า่ ไผ่่ เป็น็ ที่ร�่ าบลุ่�ม อุดุ มสมบููรณ์์ สาเหตุทุ ี่ช�่ ื่อ�่ ตำ�ำ บลไผ่พ่ ระเนื่่อ� งจากมีีต้น้ ไผ่ส่ ีีทอง ปัจั จุบุ ัันชุมุ ชนตำ�ำ บลไผ่พ่ ระมีีประเด็น็ หลัังจาก ซึ่ง� คล้า้ ยจีวี รของพระ มีีเขตการปกครอง 8 หมู่่�บ้า้ น 563 ครััว การวิเิ คราะห์ช์ ุมุ ชนโดยเครื่อ�่ งมือื (SWOT Analysis) เรืือน ประชากร 1,996 คน อาศััยอยู่่�บนเนื้้อ� ที่ป�่ ระมาณ 31.947 และวางแผนการพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บลที่ป�่ ระกอบด้ว้ ย ตาราเมตร (19,967 ไร่)่ ประชากรส่ว่ นใหญ่ร่ ้อ้ ยละ 80 ของ 1) ข้้อมููลทิิศทางการพััฒนาพื้้�นที่่�ที่่�ทางผู้้�นำำ�หมู่่�บ้้าน ผู้�้มีีงานทำ�ำ จะประกอบอาชีพี เกษตรกรรม รองลงมาเป็น็ อาชีพี มีีความต้อ้ งการให้ม้ หาวิทิ ยาลััยเข้า้ ไปมีีส่ว่ นร่ว่ มในการ รัับจ้า้ ง และอาชีพี ค้า้ ขาย โดยมีีประชากรที่เ�่ ป็น็ ผู้�้สูงอายุไุ ด้ร้ัับ พััฒนาชุุมชน ตามแนวทางการพััฒนา ในระยะถััดไป เบี้้ย� ยัังชีพี จำ�ำ นวน 148 คน ที่ใ�่ นการพััฒนาต่อ่ ไป และ 2) เสนอให้ม้ ีีการทบทวน เมื่่�อประเทศไทยก้้าวเข้้าสู่่�สัังคมผู้�้ สููงอายุุอย่่าง กิจิ กรรมขณะดำ�ำ เนินิ การ อย่า่ งต่อ่ เนื่่อ� ง เพื่่�อได้ข้ ้้อมููล สมบููรณ์ใ์ นปีี พ.ศ.2564 ดัังนั้น้� การจััดการรัับมือื กัับผู้�้สูงอายุุ สำำ�หรัับใช้เ้ ป็น็ แนวทางในการพััฒนา และแก้ไ้ ขปัญั หา จึงึ มีีความจำ�ำ เป็น็ อย่า่ งยิ่่ง� ตำ�ำ บลไผ่พ่ ระ อำ�ำ เภอบางไทร จัังหวััด ของชุุมชน ตามสถานการณ์์ที่�่เปลี่่�ยนแปลงได้้อย่่าง พระนครศรีอี ยุธุ ยา มีีผู้�้สูงอายุคุ ิดิ เป็น็ ร้อ้ ยละ 7.41 ส่ว่ นใหญ่ม่ ีี มีีประสิทิ ธิิภาพ นำำ�ไปสู่่�การจััดทำ�ำ แนวทางการพััฒนา ปัญั หาขาดแคลนรายได้้ การพััฒนาและการยกระดัับคุณุ ภาพ ศัักยภาพตำำ�บลไผ่พ่ ระ ที่ม�่ ีีการกำ�ำ หนดเป้า้ หมาย และ ชีวี ิติ ผู้�้สูงอายุใุ ห้ส้ ามารถพึ่ง่� พาตนเองได้้ มีีกิจิ กรรมที่ส่� ะท้อ้ น แนวทางสำ�ำ หรัับทำำ�กิิจกรรมในแผนพััฒนาคุุณภาพ ถึึงศัักยภาพในการดำ�ำ รงชีีวิิต การใช้้ชีีวิิตอย่่างมีีคุุณค่่า ไม่่ ชีีวิิตชุุมชนและท้้องถิ่่�นของตำำ�บลไผ่่พระ ในระยะที่�่ เป็็นภาระแก่่บุุตรหลาน และมีีความสุุขกัับการใช้้ชีีวิิตในวััย 2 ปีี 2565 ใน 4 ด้้าน คือื 1) การส่ง่ เสริิมคุุณภาพ เกษีียณ เพื่่�อให้้เกิิดการบููรณาการโครงการในพื้้�นที่่�เป็็นไป ชีีวิิต 2) การวางแผนส่่งเสริิมการผลิิตสิินค้้าชุุมชน อย่า่ งมีีประสิทิ ธิภิ าพและเป็น็ ไปตามความต้อ้ งการของพื้้น� ที่�่ และการตลาด 3) การบริิหารจััดการและการอนุรุ ัักษ์์ อย่า่ งแท้จ้ ริงิ มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ทรััพยากรธรรมชาติิ และ 4) ด้้านการทำำ�นุุบำำ�รุุง จึึงได้้จััดทํําโครงการยกระดัับพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตและยก ศิิลปวััฒนธรรม ศาสนา และประเพณีี ระดัับรายได้ใ้ ห้ก้ ัับคนในชุมุ ชนฐานรากและโครงการยกระดัับ คุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููงอายุุและเตรีียมความพร้้อมสู่�วั ยเกษีียณ กระบวนการ ในตำ�ำ บลไผ่่พระ อำ�ำ เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยา เพื่่อ� ให้ค้ นในชุมุ ชนสามารถบริหิ ารจััดการชีวี ิติ ตนเองได้อ้ ย่า่ ง 1. ศึึกษาปััญหา โดยใช้้เครื่่�องมืือทุุนชีีวิิต สมดุุลและมีีความเหมาะสม สามารถดํํารงชีีวิิต ตามหลััก ต้้นไม้้ปััญหา โอ่่งชีีวิิต หลัักการ 16 เป้้าหมาย ปรััชญาของเศรษฐกิจิ พอเพีียง ร่ว่ มกัับการส่ง่ เสริมิ ภููมิปิ ัญั ญา 2. ทบทวนแผนการพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บลไผ่พ่ ระ ท้อ้ งถิ่่น� เพิ่่ม� คุณุ ค่า่ และมููลค่า่ เสริมิ เศรษฐกิจิ ฐานรากในชุมุ ชน 3. วิิเคราะห์์ชุุมชนโดยเครื่�่องมืือ (SWOT เสริมิ สร้า้ งและพััฒนาสิ่่ง� แวดล้อ้ มชุมุ ชน และการจััดการชุมุ ชน Analysis) เพื่่�อแก้้ปััญหาความยากจนตามความ ตามแนว ทางการพััฒนาสัังคมในรููปแบบการรวมกลุ่�มทาง ต้อ้ งการของชุุมชน สัังคม สร้า้ งผู้�้นํําชุมุ ชน และปลููกฝังั จิติ อาสาให้ก้ ัับประชาชน เพื่่อ� ให้ช้ ุมุ ชนมีีความเข้ม้ แข็ง็ มั่่น� คง นํําไปสู่่�การพึ่ง่� พาตนเอง และช่ว่ ยเหลือื เกื้้อ� กููลกัันในชุมุ ชนได้อ้ ย่า่ งยั่่ง� ยืนื
ภาคีีเครืือข่่ายที่่�เกี่่ย� วข้้อง VRU SUCCESS STORY 2019-2022 89 องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลไผ่พ่ ระ มหาวิทิ ยาลััย ราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ อาสาสมััคร ผลตอบรับและเสยี งสะท้อนจากชุมชน สาธารณสุุขประจำำ�หมู่่�บ้้าน โรงพยาบาลส่่งเสริิมสุุข ภาพตำำ�บลไผ่่พระ สำำ�นัักงานพััฒนาชุุมชนอำ�ำ เภอ “กลุ่�มผู้้�สููงอายุุในตำำ�บลไผ่่พระ อำ�ำ เภอบางไทร บางไทร จัังหวััดพระนครศรีอี ยุธุ ยา เห็็นประโยชน์ข์ องมหาวิิทยา ผลผลิิต ลัยั ราชภัฏั วไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชูปู ถัมั ภ์์ ในฐานะ 1. มีีผลิติ ภััณฑ์ช์ ุมุ ชน ได้แ้ ก่่ ผลิติ ภััณฑ์พ์ ริกิ แกง เป็น็ หน่ว่ ยงานที่่�เข้้ามาช่่วยเตรียี มความพร้้อมสู่่�วัยั เกษีียณ สีีทอง พริกิ เผาสีีทอง ข้า้ วไรซ์เ์ บอร์ร์ี่� 5 ดาว ผลไม้ด้ อง และพััฒนาทักั ษะการขายสินิ ค้้าในรูปู แบบออนไลน์์ สีีทอง มููลไส้้เดือื นสีีทอง รวมไปถึึงการพัฒั นาสังั คมผู้้�สูงู อายุใุ นรูปู แบบการรวม 2. ผู้้�สูงอายุสุ ามารถเปิดิ บััญชีี Facebook และ กลุ่�มการสร้้างผู้้�นํําชุมุ ชนที่เ�่ ข้้มแข็ง็ และปลููกฝัังจิติ อาสา ไลฟ์ส์ ดเพื่่อ� จำำ�หน่า่ ยสิินค้า้ ได้้ ให้ก้ ัับประชาชน เพื่�อ่ ให้้ชุุมชนมีีความเข้้มแข็็ง มั่่น� คง 3. มีีช่่องทางการจััดจำำ�หน่่ายที่่�หลากหลาย นํําไปสู่่�การพึ่่�งพาตนเองและช่่วยเหลืือเกื้้อ� กููลกัันในชุมุ ชน ให้้เหมาะสมกัับวิิถีีชีีวิิตใหม่่ เช่่น จำำ�หน่่ายผ่่านสื่่�อ ได้้อย่า่ งยั่่�งยืืน” ออนไลน์์ Facebook Instagram TikTok เป็น็ ต้น้ ผลลัพั ธ์์ เชิงิ ปริมิ าณ 1. ผู้�้เข้า้ ร่ว่ มจำำ�นวน 30 – 50 คน 2. ได้ร้ ัับข้อ้ มููลศัักยภาพตำ�ำ บลที่ส่� อดคล้อ้ งกัับ เป้า้ หมายการพััฒนา 16 ประการ จำ�ำ นวน 1 ชุดุ ข้้อมููล เชิงิ คุณุ ภาพ 1. ชุุมชนมีีการกำ�ำ หนดอััตลัักษณ์์ ตำำ�แหน่่ง อาชีพี และทิศิ ทางการพััฒนาของตำำ�บลตามศัักยภาพ ของชุมุ ชน 2. ผู้�้สูงอายุใุ นพื้้น� ที่ต่� ำ�ำ บลไผ่พ่ ระ อำ�ำ เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีอี ยุธุ ยา เกิดิ ทัักษะการขายสินิ ค้า้ ใน รููปแบบออนไลน์ภ์ ายใต้บ้ ริบิ ทในยุคุ วิิถีีใหม่่ 3. ผู้้�สููงอายุุได้้รวมกลุ่�มกัันเพื่่�อแลกเปลี่�่ยน ความรู้แ้� ละประสบการณ์์ ชื่�่อทีมี ผู้�้รัับผิดิ ชอบโครงการ 1. อาจารย์์ชนััญชิิตา อรุณุ แข (ผู้�้จัดการพื้้�นที่)�่ 2. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.ณััฐพััชร์์ อภิวิ ััฒน์์ไพศาล 3. อาจารย์อ์ รวรรณ สิิทธิวิ ิิจารณ์์ 4. อาจารย์์เฉลิมิ พงษ์์ จัันทร์์สุุขา (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)
90 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ภาพปัจจุบนั สู่ภาพอนาคต สีสนั แหง่ ท่าเกษม ตำ�ำ บลท่่าเกษมเป็็นพื้�้นที่่� ที่่�ความต้้องการยก ระดัับพััฒนาและทัักษะอาชีีพ การแปรรููปและยกระดัับ จตงั�ำ หบวลดัทสา่ เรกะษแกม้วอำ�เภอเมอื งสระแก้ว คุุณภาพผลิติ ภัณั ฺฺฑ์เ์ พื่่อ� เพิ่่ม� มููลค่า่ ผลิติ ภัณั ฑ์์ชุุมชน และ สร้้างการรัับรู้้� สร้้างการท่่องเที่�่ยวเชิิงสร้้างสรรค์์ ตำ�ำ บลท่่าเกษม มีีเขตพื้้�นที่�่บางส่่วนอยู่่�ในเขต จากการวิเิ คราะห์์ 16 เป้า้ หมาย ตำ�ำ บลท่า่ เกษม วิเิ คราะห์ไ์ ด้้ เทศบาลตำำ�บลท่า่ เกษมมีีอาคารพาณิชิ ย์์ ซึ่่ง� เป็น็ ศููนย์ก์ ลาง 12 เป้้าหมาย ซึ่่�งสถานภาพตำำ�บล (Tambon Profile) การตลาดซื้้�อ-ขาย ของตำำ�บลตามแนว 2 ข้้างทางถนน จััดเป็็นตำ�ำ บลพอเพีียง (Sufficiency) ต้้องการพััฒนา สายสุวุ รรณศร ทั้ง�้ ในเขตเทศบาล และองค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ น เพื่่อ� เพิ่่�มขีดี ความสามารถให้้เกิดิ ความเข้้มแข็ง็ มากขึ้น� ตำ�ำ บล (อบต.) ท่า่ เกษม ตามแนว 2 ข้า้ งถนนสายสุวุ รรณศร ในการถอดบทเรีียนการดำ�ำ เนิินงานในปีีที่�่ผ่่าน ทางหลวงหมายเลข 33 ระหว่่างอำำ�เภอเมืืองสระแก้้ว มา ทำ�ำ ให้ท้ ราบว่า่ การบูรู ณาการ การดำำ�เนินิ งานร่ว่ มกับั ถึึงอำ�ำ เภออรััญประเทศ ลัักษณะภููมิปิ ระเทศ เป็น็ ที่ร่� าบลุ่�ม หน่ว่ ยงานภาครัฐั และเอกชนในพื้น�้ ที่�่ จะทำ�ำ ให้ก้ ารดำำ�เนินิ มีีคลองน้ำ��ำ (คลองนางชิงิ ) ไหลผ่า่ นตำ�ำ บล งานมีีความเชี่อ� มโยงกันั และเกิดิ ผลลัพั ธ์ท์ ี่เ�่ กิดิ ขึ้้น� ชุมุ ชน ภููมิปิ ัญั ญาท้อ้ งถิ่่น� ประชาชนในเขตตำ�ำ บลท่า่ เกษม สามารถนำ�ำ ไปใช้้ได้้จริิง อีีกทั้้�งทำำ�ให้้ชุุมชนเข้้าถึึงแหล่่ง ได้้อนุุรัักษ์์ภููมิิปััญญาท้้องถิ่่�น ได้้แก่่ การทอผ้้าขาวม้้า ข้้อมููลหรืือแหล่่งทุุนต่่าง ๆ ได้้ง่่าย ประเด็็นสำำ�คััญคืือ วิิธีีการทอเสื่่อ� จากต้น้ กก ฯลฯ ภาษาถิ่่น� ส่ว่ นมากร้อ้ ยละ ชุุมชนจะไม่่เกิิดความเบื่่�อหน่่ายที่่�มีีหน่่วยงานเข้้ามาทำ�ำ 90% พููดภาษาอีีสาน มหาวิิทยาลััยวไลยอลงกรณ์์ฯ กิจิ กรรมซ้ำ�ำ�ๆ เพราะถ้า้ หน่ว่ ยงานมีีแผนการดำ�ำ เนินิ งาน ได้้เล็็งเห็็นปััญหาดัังกล่่าวกัับการทบทวนศัักยภาพชุุมชน ที่ม�่ ีีลัักษณะคล้้ายกันั ก็ส็ ามารถจััดพร้อ้ มกันั ได้้ ในการขัับเคลื่่�อนโครงการยกระดัับเศรษฐกิิจและสัังคม รายตำ�ำ บลแบบบููรณาการภายใต้้กรอบแนวคิิดโมเดล เศรษฐกิิจใหม่่ (BCG Model) การพััฒนาเชิิงพื้้�นที่�่ ขึ้�น จากการดำ�ำ เนิินงานชุุมชนเข้้ามามีีส่่วนร่่วมในการ วิิเคราะห์์ปััญหา และความต้้องการของชุุมชน พบว่่า ชุุมชนมีีปััญหาเรื่่�องรายได้้ไม่่เพีียงพอต่่อรายจ่่าย และมีี ความต้้องการที่่�จะพััฒนาอาชีีพ และต่่อยอดผลิิตภััณฑ์์ ที่่�มีีอยู่่�เดิิมในชุุมชนให้้สามารถสร้้างรายได้้ที่�่เพิ่่�มขึ้�น แต่่ ยัังขาดองค์์ความรู้�้ในการแปรรููปผลิิตภััณฑ์์ให้้น่่าสนใจ และทัักษะการผลิิต ไม่่มีีแหล่่งวััตถุุดิิบในชุุมชน ทำ�ำ ให้้ จััดหาจากภายนอก ขาดทัักษะการทำ�ำ ช่่องทางการตลาด ที่่�ทัันเข้้าถึึงลููกค้้าได้้ง่่ายและตรงกลุ่�มเป้้าหมาย ซึ่่�งจาก การดำำ�เนิินโครงการทบทวนและวิิเคราะห์์ศัักยภาพและ วางแผนพััฒนาศัักยภาพชุุมชน ทำ�ำ ให้้ได้้แนวทางในการ พััฒนากลุ่�มอาชีพี และองค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำำ�บลท่า่ เกษม ได้ม้ ีีแผนงานในการที่จ�่ ะนำ�ำ ไปพััฒนาชุุมชนต่อ่
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 91 กระบวนการ ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่�เกี่่�ยวข้้อง กลุ่�มผู้้�นำ�ำ ชุุมชน กลุ่�มผู้�้ สููงอายุุ อสม.และ กระบวนการดำำ�เนิินงานของพื้้�นที่่�ตำ�ำ บลท่่าเกษม นายกองค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลพร้อ้ มด้ว้ ยทีีมบริหิ าร อำำ�เภอเมืืองสระแก้้ว จัังหวััดสระแก้้ว ภายใต้้โครงการ อบต.ท่า่ เกษม กลุ่�มพััฒนาบทบาทสตรีตี ำ�ำ บลท่า่ เกษม ยุุทธศาสตร์ม์ หาวิทิ ยาลััยพััฒนาท้้องถิ่่�น ประจำ�ำ ปีงี บประมาณ ผลผลิิต พ.ศ. 2565 ผ่า่ นกลไกแบบมีีส่ว่ นร่ว่ มทุกุ ภาคส่ว่ น ได้้แก่่ กลุ่�ม ได้้องค์์ความรู้้�และการพััฒนาทัักษะการทำำ� ผู้้�นำ�ำ ชุมุ ชน ตััวแทนกลุ่�ม กลุ่�มผู้�้สูงอายุุ อสม. และนายกองค์ก์ าร ขนมไทยที่�่หลากหลาย ที่่�สามารถทำ�ำ ได้้ในครััวเรืือน บริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลพร้อ้ มด้ว้ ยทีีมบริหิ าร อบต.ท่า่ เกษม เพื่่อ� เป็น็ เพื่่�อเป็็นอาชีีพเสริิมสำ�ำ หรัับวััยเกษีียณและผู้�้ที่�่สนใจ ตััวแทนตำ�ำ บลเข้า้ ร่ว่ มประชุมุ เพื่่อ� ทบทวนและวิเิ คราะห์ศ์ ัักยภาพ พััฒนาทัักษะการออกแบบผลิิตภััณฑ์์ให้้ทัันสมััย ตำ�ำ บลตามเป้้าหมาย 16 ประการ และวางแผนแนวทางการ การจััดชุุดเบรกเพื่่�อเพิ่่�มมููลค่่า และพััฒนารููปแบบ พััฒนาตำำ�บลให้้สอดคล้้องกัับกรอบการพััฒนา BCG และรสชาติใิ ห้ท้ ัันสมััยตรงตามความต้อ้ งการของกลุ่�ม (Bio-Circular-Green Economy) โดยการใช้้เครื่�องมืือช่่วย ลููกค้า้ ทุกุ ช่ว่ งวััย วิเิ คราะห์์ คือื SWOT Analysis การวิเิ คราะห์์สภาพแวดล้้อม ผลลััพธ์์ และศัักยภาพ เป็็นเครื่�่องมืือในการประเมิินสถานการณ์์ ผู้้�นำ�ำ ชุุมชนและกลุ่�มเป้้าหมายในชุุมชนเกิิด เพื่่�อวิิเคราะห์์จุุดแข็็งและจุุดอ่่อน จากสภาพแวดล้้อมภายใน การแลกเปลี่ย�่ นความคิดิ เห็น็ เพื่่อ� กำำ�หนดแผนพััฒนา ที่�ม่ องเห็็นและสามารถควบคุมุ ได้้ และ โอกาส อุุปสรรคจาก ของชุุมชนตนเอง เกิิดภาคีีเครืือข่่ายความร่่วมมืือ สภาพแวดล้้อมภายนอกตลอดจนผลกระทบที่�่มีีผลต่่อ ร ะ ดัั บ ตำำ � บ ล ผู้้ �สูู ง อ า ยุุ ไ ด้ ้ ร่ ่ ว ม ทำำ �กิิ จ ก รร ม แ ล ะ การพััฒนาชุุมชน(กระบวนการ) โอ่ง่ ชีวี ิติ หรืือโอ่ง่ เศรษฐกิิจ แลกเปลี่�่ยนองค์์ความรู้้�ประสบการณ์์ทุุกช่่วงวััย เครื่อ�่ งมือื ช่ว่ ยวิเิ คราะห์เ์ ศรษฐกิจิ ของชุมุ ชน หรืือบุคุ คล เกิิดกระบวนการทบทวนสภาพปััญหาและศัักยภาพ ว่่ามีีสิ่่�งใดเป็็นรายรัับ สิ่่�งใดเข้้ามาเป็็นประโยชน์์ หรืือเข้้ามา ชุุมชนเพื่่�อกำำ�หนดแนวทางการพััฒนา 1 ฉบัับ สนัับสนุนุ ชุมุ ชน และมีีสิ่่ง� ใดเป็น็ รายจ่า่ ย สิ่่ง� ใดรั่ว� ไหลออกไป ได้ท้ ราบปัญั หาและความต้อ้ งการของชุมุ ชน เพื่่อ� จััด หรืือเป็น็ ต้น้ ทุุนที่ต�่ ้อ้ งจ่า่ ย หากรู้�ท้ ี่ม่� าของรายรัับ และที่ไ่� ปของ ทำำ�แผนพััฒนาของชุมุ ชน 2 ประเด็น็ และได้แ้ นวทาง รายจ่า่ ย ก็จ็ ะเป็น็ ข้อ้ มููลในการจััดการด้ว้ ยการเพิ่่ม� รายรัับ และ การพััฒนาผลิิตภััณฑ์์ชุุมชนจากความต้้องการของ ลดรายจ่่ายต่่อไป (กระบวนการ2) และ Foresight tools คนในท้้องถิ่่น� จำ�ำ นวน 2 ผลิิตภััณฑ์์ ใช้้การคาดการณ์์และสร้้างภาพอนาคตที่่�มีีโอกาสเกิิดขึ้ �นใน ระยะกลางและระยะยาว เพื่่�อเตรีียมความพร้้อมในรัับมืือใน ชื่่อ� ทีมี ผู้้�รัับผิิดชอบโครงการ สิ่่�งที่�่คาดว่่าจะเกิิดขึ้ �น 1. อาจารย์์กีีรฉััตร วัันช่ว่ ย (ผู้้�จัดการพื้้�นที่่)� 2. อาจารย์พ์ ิิศิิษฐ์์ พิิภพพรพงศ์์ ผลตอบรบั หรอื เสยี งสะท้อนจากชุมชน 3. อาจารย์์ ดร.เทอดเกีียรติิ แก้้วพวง (อาจารย์์นัักพััฒนา) “ในด้้านของหน่ว่ ยงานในพื้้�นที่่�มองว่า่ เป็น็ โครงการที่่ด� ีี 4. อาจารย์ไ์ ชยวััฒน์์ สมสอางค์์ (อาจารย์์นัักพััฒนา) ที่ม�่ หาวิทิ ยาลัยั ในพื้้น� ที่ใ�่ ห้ค้ วามสำ�ำ คัญั ในการร่ว่ มพัฒั นาชุมุ ชน เพราะเชื่�อว่่ามหาวิิทยาลััยมีีองค์์ความรู้้�ต่่าง ๆ จึึงควรจะนำำ� ความรู้�นั้�นๆ มาช่่วยในการพััฒนาชุุมควบคู่�ไปกัับหน่่วยงาน ในพื้้�นที่”�่ นายญาณเดช ซอยสกุุล นายก อบต.ท่่าเกษม “ขอบคุุณที่�ม่ าหา อยากให้้มหาวิทิ ยาลััยเข้้ามาพื้้น� ที่เ�่ รื่�อย ๆ หาอะไรมาให้ท้ ำำ� ชาวบ้้านจะได้ม้ ีีรายได้้เสริมิ ” คุุณทัศั นีี สุรุ ะขััน
92 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 โครงการพัฒนาแปรรูปสมุนไพร ท้องถน่ิ สู่นำ�้มนั เหลืองไพล เพ่อื สุขภาพ ตำ�บลบา้ นแกง้ อ�ำ เภอเมืองสระแกว้ จงั หวดั สระแก้ว การยกระดัับการพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ และรายได้เ้ ริ่ม� ต้น้ ในปีี พ.ศ. 2562 จนถึึงปัจั จุบุ ััน ได้ด้ ำำ�เนินิ การวิเิ คราะห์ศ์ ัักยภาพ ของตำำ�บลบ้้านแก้้ง ค้้นหาปััญหาและความต้้องการต่่างๆ ร่ว่ มกัับองค์์การบริิหารส่่วนตำำ�บลบ้้านแก้ง้ ผู้้�นำ�ำ ชุมุ ชน รพ.สต. บ้้านแก้้ง รพ.สต.เขาสิิงโต รพ.สต.บ้า้ นคลองหมากนััด อาสา สมััครสาธารณสุขุ ประจำำ�หมู่่�บ้า้ นตำ�ำ บลบ้า้ นแก้ง้ และหน่ว่ ยงาน ภาพปััจจุุบััน สู่่�ภาพอนาคต ต่่างๆ มีีการจััดทำำ�แผนพััฒนาและยกระดัับผลิติ ภััณฑ์ช์ ุมุ ชนให้้ พื้้น� ที่ต�่ ำ�ำ บลบ้า้ นแก้ง้ พบปัญั หาการประชาสััมพัันธ์์ ได้ม้ าตรฐาน OTOP เกิดิ แผน/แนวทางในการพััฒนาผลิติ ภััณฑ์์ การท่่องเที่่�ยวการสร้้างการรัับรู้�้ของการท่่องเที่�่ยว ชุุมชนสู่�มาตรฐาน OTOP ประกอบด้้วยกระบวนการพััฒนา จำำ�กััดเฉพาะกลุ่�ม/เฉพาะชุุมชน เนื่่�องจากขาดการ กระบวนการผลิิต ความสะอาด กรรมวิิธีี และคุุณภาพของ เผยแพร่่ แนวคิิด การพััฒนาระบบการท่่องเที่่�ยว ผลิติ ภััณฑ์์ ได้แ้ ก่่ การถนอมไม้ไ้ ผ่่ การออกแบบฉลากและบรรจุุ และสร้้างการรัับรู้�้ สร้้างความสำ�ำ คััญกัับสิ่่ง� ดีีในชุมุ ชน ภััณฑ์์ที่่�เป็็นอััตลัักษณ์์ของชุุมชน พััฒนาช่่องทางการจำำ�หน่่าย พื้้น� ที่เ่� ป้า้ หมายในการพััฒนาการท่อ่ งเที่ย�่ ว คือื น้ำ��ำ ตก ผลิิตภััณฑ์์รููปการขายออนไลน์์ และการนำำ�ผลิิตภััณฑ์์เข้้าสู่� น้ำำ��โตน แต่่ยัังขาดการบริิหารจััดการอย่่างเป็็นระบบ กระบวนการของมาตรฐาน OTOP เกิิดการอบรมกระบวนการ และพััฒนาความสวยงามเป็็นระเบีียบ ปััญหาขยะ ผลิติ และพััฒนาผลิติ ภััณฑ์ช์ ุมุ ชน ได้แ้ ก่่ หน่อ่ ไม้ด้ อง น้ำ�ำ� ส้ม้ ควัันไม้้ นอกจากนี้้� บ้า้ นเขาสิงิ โต ที่พ่� บแหล่ง่ ท่่องท่่องเที่ย่� วที่�่ ไข่่เค็็ม เกิดิ แผนบริหิ ารจััดการกลุ่�มวิสิ าหกิิจชุุมชน แผนพััฒนา สำำ�คััญ คือื เขาสิิงโต ถ้ำ�ำ� นาคาและสกายวอล์์ค ปััญหา สััมมาชีีพ แผนการยกระดัับสิินค้า้ สู่� OTOP และแนวทางการ ที่�พ่ บ คืือ ขาดการประชาสััมพัันธ์์มีีเฉพาะกลุ่�มบุุคคล พััฒนาการท่อ่ งเที่�ย่ วเชิิงสร้้างสรรค์์ ที่ค�่ วามเชื่่�อเรื่อ�่ งโชคลาง ประกอบกัับยัังไม่่มีีส่ว่ นร่่วม ในการบริิหารจััดการและรัับผลประโยชน์์จากแหล่่ง ท่่องเที่�่ยว สืืบเนื่่�องจากประชาชนมุ่�งประกอบอาชีีพ เกษตรกรรมเป็็นหลััก นอกจากนี้้�ปััญหาของกลุ่�ม เปราะบาง มีีรายได้ห้ ลัักจากการประกอบอาชีพี รัับจ้า้ ง ทั่่�วไป จากการวิิเคราะห์์เปรีียบเทีียบรายรัับรายจ่่าย พบว่า่ มีีรายรัับไม่เ่ พีียงพอต่อ่ รายจ่า่ ย จากพฤติกิ รรม หรืือการดำ�ำ เนินิ ชีวี ิติ ในแต่ล่ ะวััน ส่ง่ ผลต่อ่ ครอบครััวบุตุ ร หลานขาดโอกาสด้า้ นการศึึกษา อีีกทั้ง้� มีีกลุ่�มผู้�้สูงอายุุ ในครััวเรืือนชุมุ ชนขาดการเลี้้ย� งดููและรายได้ใ้ นการดููแล
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 93 กระบวนการ ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่�เกี่่ย� วข้้อง องค์์การบริิหารส่่วนตำำ�บลบ้้านแก้้ง กำำ�นััน ผู้้�ใหญ่่บ้้าน เริ่ม� จากวางแผนการดำ�ำ เนินิ งานร่ว่ มกับั โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพตำ�ำ บลบ้า้ นแก้ง้ โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพ ชุมุ ชน ติดิ ต่อ่ ประสานทุกุ ภาคส่ว่ น จัดั เตรียี มวัสั ดุุ ตำ�ำ บลบ้า้ นเขาสิงิ โต โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพตำ�ำ บลบ้า้ นคลองหมากนััด อุุปกรณ์์ วััตถุุดิิบในการทำำ�น้ำำ��มัันสมุุนไพร อาสาสมััครสาธารณสุขุ ประจำ�ำ หมู่่�บ้า้ นตำ�ำ บลบ้้านแก้้ง จัดั กิจิ กรรมการอบรมเชิงิ ปฏิบิ ัตั ิกิ ารการพัฒั นา ผลผลิติ ทัักษะอาชีีพการทำ�ำ น้ำ��ำ มัันสมุุนไพร และการ น้ำำ�� มัันเหลือื งไพล ผลิติ จากสมุุนไพร ได้้แก่่ ไพล ขมิ้้น� ชััน อบรมเชิิงปฏิิบััติิการสร้้างอาชีีพและเตรีียม สรรพคุุณ บรรเทาอาการปวดเมื่่�อยตามร่า่ งกาย ความพร้้อม (การนวดแผนไทยด้้วยน้ำ�ำ� มััน ผลลััพธ์์ สมุุนไพร) สำำ�หรัับยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููง กลุ่�มผู้�้ สููงอายุใุ นตำ�ำ บลบ้า้ นแก้ง้ มีีผลิติ ภััณฑ์ท์ ี่ส่� ามารถนำ�ำ ไป อายุุก่่อนวัันเกษีียณ ประเมิินและติิดตามผล ต่อ่ ยอดสร้า้ งอาชีีพ สร้้างรายได้้เพิ่่ม� ขึ้น� ร้้อยละ 5 หลัังจากจััดกิิจกรรม สรุุปและรายงานผลกัับ ส่ว่ นงานที่เ่� กี่่ย� วข้อ้ ง ผลตอบรับหรือเสียงสะท้อนจากชมุ ชน “ขอบคุุณมหาวิิทยาลัยั ที่ม�่ ีีกิจิ กรรมให้้ความรู้�ดีๆ ทำำ�ให้้ผู้้�สููงอายุุ มีีแนวทางในการสร้้างรายได้้ เพราะตอนนี้้ผ� ู้้�สููงอายุไุ ม่่มีีรายได้้ อื่�น่ เลย นอกจากเบี้้�ยยังั ชีพี แล้ว้ ก็็จะไปทำำ�ไร่่ ทำ�ำ นาเหมืือนแต่ก่ ่อ่ น ก็ไ็ ม่ไ่ หวแล้ว้ การไปทำ�ำ กิจิ กรรมในครั้ง� นี้้น� ับั เป็น็ จุดุ เริ่ม� ต้น้ ในผู้้�สูงู อายุุ ได้น้ ำ�ำ ความรู้�เรื่อ� งการทำ�ำ น้ำำ��มัันสมุนุ ไพรไปสู่่�การสร้้างอาชีพี โดยการทำำ�ขายด้้วยกรรมวิธิ ีีการผลิิตที่�ไ่ ม่่ซัับซ้อ้ น ลงทุนุ ไม่ม่ าก และในพื้้น� ที่�ก่ ็ม็ ีีสมุนุ ไพรวัตั ถุุดิบิ อยู่�แล้้ว” ชื่อ�่ ทีีมผู้�้รัับผิิดชอบโครงการ 1. อาจารย์ว์ ิไิ ลลัักษณ์์ เรืืองสม (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่่�) 2. ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์์พรศิริ ิิ นาควััชระ 3. อาจารย์์ ดร.จารุณุ ีี มุุมบ้า้ นเซ่่า 4. อาจารย์์ ดร.ดาวราย ลิ่่ม� สายหั้�ว้ 5. อาจารย์์ ดร.เทอดเกีียรติิ แก้ว้ พวง (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)
94 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 สูงวัยสดใส ลดช่องวา่ งระหวา่ งวัย ใส่ใจสุขภาพ ตำ�บลสระแก้ว อ�ำ เภอเมืองสระแก้ว จังหวัดสระแก้ว ปีี พ.ศ.2564 มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ภาพปััจจุบุ ััน สู่ภ่� าพอนาคต ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ได้้ลงพื้้�นที่่�ตำำ�บลสระแก้้ว อำำ�เภอเมืืองสระแก้้ว จัังหวััดสระแก้้ว เพื่่�อวิิเคราะห์์หา ปััจจุุบัันประเทศไทยได้้ก้้าวเข้้าสู่่�สัังคมผู้�้ สููงอายุุ ศัักยภาพชุมุ ชน ต้น้ ทุุนด้้านต่่างๆ และร่่วมกัันวิเิ คราะห์์ โดยสมบููรณ์์ โดยการมีีสััดส่่วนจำำ�นวนประชากรที่�่อายุุ SWOT ทำ�ำ ประชาคมเพื่่�อหาปััญหา และความต้้องการ มากกว่า่ 65 ปีีขึ้�นไป ซึ่่ง� เป็็นกลุ่�มผู้�้ สููงอายุุ มากกว่า่ 7% ของชุุมชน ซึ่่�งทำ�ำ ให้้ทราบว่่า ตำำ�บลสระแก้้ว เคยมีีการ เมื่่�อเทีียบกัับประชากรทั้�้งประเทศ ปััญหาของผู้้�สููงอายุุ รวมกลุ่�มวิิสาหกิิจชุุมชนและกลุ่�มอาชีีพมาก่่อน แต่่ได้้ มัักเกี่�่ยวข้้องกัับทางด้้านสุุขภาพทางกายและสุุขภาพจิิต หยุุดดำ�ำ เนิินการไป และผู้้�สููงอายุุในชุุมชนไม่่มีีอาชีีพ เนื่่�องจากเกิิดจากความเสื่่�อมถอยของร่่างกาย อีีกทั้้�ง และไม่่มีีรายได้้เสริิม คณะผู้�้ ดำำ�เนิินงานจึึงเข้้าไปร่่วม วััยผู้้�สููงอายุุยัังประสบปััญหาทางด้้านสุุขภาพจิิต ได้้แก่่ สร้้างกลุ่�มและพััฒนาทัักษะอาชีีพต่่างๆ เช่่น การเพาะ มีีภาวะอารมณ์ท์ ี่แ�่ ปรปรวน มีีความเครียี ด วิติ กกัังวลง่า่ ย เห็็ดนางฟ้้า การแปรรููปดอกไม้้จัันทน์์ในรููปแบบใหม่่ ภาวะความเจ็็บป่่วยด้้วยโรคประจำำ�ตััว เป็็นต้้น เพื่่�อสร้้างมููลค่่าเพิ่่�ม การทำำ�เจลแอลกอฮอล์์ สเปรย์์ คณะสาธารณสุุขศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลย แอลกอฮอล์์ น้ำำ��มัันไพล ยาหม่่องไพล ลููกประคบ และ อลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ได้้เล็ง็ เห็็นความสำ�ำ คััญ น้ำ�ำ�ยาล้้างจาน ซึ่่�งเป็็นผลิิตภััณฑ์์ที่่�เป็็นประโยชน์์ ลด ของปััญหาทางด้้านสุุขภาพกายและสุุขภาพจิิตของผู้้�สููง รายจ่่าย และยัังสามารถจำำ�หน่่ายเป็็นรายได้้เสริิมให้้ อายุุ จึึงได้้จััดกิิจกรรมยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููงอายุุ ประชาชนอีีกด้้วย นอกจากนี้้�คณะดำำ�เนิินงาน ยัังได้้มีี และเตรีียมความพร้้อมสู่�วั ยเกษีียณ ตำ�ำ บลสระแก้้ว การอบรมส่ง่ เสริมิ การตลาดแบบออนไลน์์ อบรมให้ค้ วาม อำ�ำ เภอเมืืองสระแก้ว้ จัังหวััดสระแก้้ว เพื่่�อให้้ผู้้�สููงอายุุ รู้�้การทำำ�บััญชีีครััวเรืือน อบรมการสอน ซ่่อม ประกอบ และผู้้�ที่่�กำำ�ลัังจะเป็็นผู้้�สููงอายุุมีีความพร้้อมในการเป็็น สร้า้ ง ไฟฟ้า้ และประปา อย่า่ งง่า่ ยในครััวเรืือน โดยคำ�ำ นึึง ผู้้�สููงอายุุอย่่างมีีพละพลััง คืือ การมีีสุุขภาพดีีทั้�้งกาย ถึึงกลุ่�มเป้้าหมายคือื กลุ่�มเปราะบางได้แ้ ก่่ ผู้้�สููงอายุุ และใจ ไปสู่่�การมีีสุขุ ภาพที่ด่� ีีต่อ่ ไป และมีีการอบรมให้้ ความรู้้�เรื่�่องการใช้้สมุุนไพร การใช้้บำำ�บััดรัักษาโรค รวมถึึงการนวดผ่่อนคลายสำำ�หรัับผู้�้ สููงอายุุ
กระบวนการ VRU SUCCESS STORY 2019-2022 95 1. ประชุมุ ทบทวนศัักยภาพ ตํําบลสระแก้ว้ ภาคีีเครืือข่่ายที่่�เกี่่�ยวข้้อง อำำ�เภอเมืืองสระแก้้ว จัังหวััดสระแก้้ว โดยเข้้า ภาคีีเครืือข่า่ ย ได้แ้ ก่่ องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลสระแก้ว้ พบนายกองค์์การบริิหารส่่วนตำ�ำ บลสระแก้้ว อำำ�เภอเมืืองสระแก้ว้ จัังหวััดสระแก้้ว ผู้้�ใหญ่บ่ ้้าน ผู้�้ นำ�ำ ชุมุ ชน เพื่่�อรายงานผลการดำ�ำ เนิินงานในปีี 2564 และ วััด โรงเรียี นคลองหมีี วััดคลองหมีี แนวทางการดำำ�เนินิ งานในปีี 2565 ผลผลิติ 2.ประชุมุ วางแผนพััฒนาศัักยภาพตํําบลสระแก้ว้ เทีียนหอมอโรม่่า น้ำ�ำ�ต้ม้ สมุุนไพรเพื่่อ� สุขุ ภาพ อำำ�เภอเมืืองสระแก้้ว จัังหวััดสระแก้้ว รวมกััน ผลลััพธ์์ วิิเคราะห์์จุดุ แข็็ง จุดุ อ่่อน โอกาส แรงบัันดาลใจ ผู้�้ สููงอายุุ ผู้้�ดููแล และเด็ก็ ได้ท้ ำำ�กิจิ กรรมร่่วมกััน และ รวมถึึงผลลััพธ์ท์ ี่ช่� ุมุ ชนคาดหวััง เพื่่อ� เป็น็ แนวทาง ผู้้�เข้้าร่่วมกิิจกรรมสามารถนวดผ่่อนคลายสำำ�หรัับผู้�้ สููงอายุุได้้ ในการดำ�ำ เนิินกิิจกรรม ด้ว้ ยตนเอง และผู้เ�้ ข้า้ ร่ว่ มกิจิ กรรมสามารถทำ�ำ เทีียนหอมอโรม่า่ 3. อบรมให้ค้ วามรู้้� เรื่�่องการใช้้สมุนุ ไพร ได้ด้ ้ว้ ยตนเอง ช่ว่ ยลดรายจ่า่ ยได้ม้ ากถึึงร้อ้ ยละ 50 จากการที่่� แ ล ะ ก า รทำำ �น้ำ�ำ �ต้ ้ ม สมุุ น ไ พรสำำ � ห รัั บ ผู้้ �สูู ง อ า ยุุ ต้อ้ งพาผู้�้สูงอายุไุ ปนวดผ่อ่ นคลาย และลดความเสี่ย่� งการติดิ เชื้อ� เพื่่�อให้้ผู้้�สููงอายุุ และผู้�้ ดููแลได้้นำำ�ได้้ใช้้ในชีีวิิต ในช่ว่ งการแพร่่ระบาดของโรค COVID-19 ประจำำ�วััน และส่่งเสริิมสุขุ ภาพของผู้้�สููงอายุุ 4. อบรมเชิิงปฏิิบััติิการนวดเพื่่�อสุุขภาพ ผลตอบรบั หรอื เสยี งสะท้อนจากชุมชน เบื้้อ� งต้น้ สำ�ำ หรัับผู้�้สูงอายุแุ ละทำ�ำ เทีียนหอมผ่อ่ นคลาย สำำ�หรัับผู้้�สููงอายุุ โดยผู้้�สููงอายุุ ผู้้�ดููแล และเด็็ก “ผู้้�สููงอายุ ุ ผู้้�ดููแล และผู้�เข้า้ ร่่วมโครงการมีีความสนใจ ได้ท้ ำ�ำ กิจิ กรรมร่ว่ มกััน ซึ่ง� ทำ�ำ ให้ล้ ดช่อ่ งว่า่ งระหว่า่ งวััย ในการอบรมเชิงิ ปฏิิบัตั ิกิ ารนวดผ่อ่ นคลายด้้วยตนเอง กระชัับความสััมพัันธ์์ระหว่่างผู้้�สููงอายุุและเด็็ก สำ�ำ หรับั ผู้้�สููงอายุุ เนื่�อ่ งจากเป็็นการนวดที่ส่� ามารถทำำ�ได้้ง่่าย มากขึ้ น� เป็็นประโยชน์์ ใช้ไ้ ด้จ้ ริิงกัับตนเองและคนในครอบครััว และยิินดีีอย่่างยิ่่�งหากทางมหาวิิทยาลััยราชภัฏั วไลยอลงกรณ์ฯ์ มีีการจัดั กิจิ กรรมที่�เ่ ป็น็ ประโยชน์์เช่่นนี้้�อีีก” ตัวั แทนชุุมชน ชื่่�อทีีมผู้้ร� ับั ผิิดชอบโครงการ 1. อาจารย์์ธธิธิ า เวียี งปฏิิ (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่)่� 2. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์ก์ ริิช เรืืองไชย 3. อาจารย์อ์ ภิญิ ญา อุุตระชััย 4. อาจารย์์ ดร.ทิวิ ากร พระไชยบุญุ 5. อาจารย์์ ดร.เทอดเกีียรติิ แก้้วพวง (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) 6. อาจารย์ส์ ลิิลรดา รััตน์์พลทีี (อาจารย์์นัักพััฒนา)
96 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ภาพปัจั จุุบััน สู่่�ภาพอนาคต ภพCaััnัhณัฒdaฑนk์S์สaาูi่ลgn่�สาnาSยกatผtลa้u้าnrfทdeoอarแrKdลhะบaoรรจุุ จากการถอดบทเรีียน วิิเคราะห์์ และ สัังเคราะห์ข์ ้อ้ มููลจาก SWOT Analysis พบว่า่ ตำำ�บล ตำบลเขาฉกรรจ์์ อำเภอเขาฉกรรจ์์ เขาฉกรรจ์์ มีีต้้นทุุนทางด้้านภููมิิปััญญาท้้องถิ่่�นและ จัังหวััดสระแก้้ว วััฒนธรรม ด้้านทรััพยากรธรรมชาติิ พื้้�นที่�่บริิเวณ โดยรอบเขาฉกรรจ์์ มีีศัักยภาพพััฒนาเป็น็ พื้้น� ที่ส�่ ำ�ำ หรัับ ตำำ�บลเขาฉกรรจ์์ เป็็นหนึ่่�งในพื้้�นที่�่เป้้าหมาย การท่อ่ งเที่ย�่ ว และมีีผู้�้ นำ�ำ ชุมุ ชนที่เ�่ ข้ม้ แข็ง็ มีีการรวมกลุ่�ม ตามทิิศทางการพััฒนาของประเทศและนโยบายของ อาชีพี เพื่่�อประกอบอาชีีพเสริิมในด้้านของปััญหาใน มหาวิทิ ยาลััยฯ ด้ว้ ยเหตุนุ ี้้� คณะครุศุ าสตร์์ มหาวิทิ ยาลััย พื้้น� ที่�่ คืือ ปัญั หาด้้านกลุ่�มอาชีพี ยัังไม่เ่ ห็น็ ถึึงความ ราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ฯ จึึงได้้จััดทำ�ำ โครงการยกระดัับ สำ�ำ คััญและผลลััพธ์์จากการทำ�ำ อาชีีพเสริิมที่�่มาจาก คุณุ ภาพชีวี ิติ ชุมุ ชนและท้อ้ งถิ่่น� โดยในปีี 2562 กิจิ กรรม ภููมิปิ ััญญาท้้องถิ่่�น และขาดองค์ค์ วามรู้�้ในการพััฒนา การออกแบบผลิิตภััณฑ์์กระเป๋๋าผ้้าทอสานลายเป็็นชุุด ผลิิตภััณฑ์์ ปััญหาด้้านการตลาด คืือ ขาดตลาด กระเป๋๋าตามคอลเลกชััน จำำ�นวน 2 ขนาด ประกอบ รองรัับผลิิตภััณฑ์์ท้้องถิ่่�น ปััญหาด้้านการท่่องเที่่�ยว ด้ว้ ย กระเป๋๋าถือื ขนาดใหญ่่ และกระเป๋๋าใส่ค่ อมพิวิ เตอร์์ คืือ ขาดพััฒนาการแหล่่งท่่องเที่่�ยวบููรณาการร่่วม หรืือเอกสาร ปีี 2563 กิจิ กรรมการพััฒนาสายป่่านการ กัันทุุกภาคส่่วนในพื้้�นที่่� และปััญหาด้้านอื่่�น ๆ เช่่น ผลิิตผ้า้ ทอ ได้แ้ ก่่ 1) กิจิ กรรมต้น้ น้ำ��ำ คือื การจััดหาพัันธุ์์�ต้นฝ้า้ ย ปัญั หาสัังคมผู้�้ สููงอายุุ เนื่่อ� งจากลููกหลานส่ว่ นใหญ่ไ่ ป กิจิ กรรมกลางน้ำำ�� คืือ การย้อ้ มเส้น้ ใยฝ้้าย โดยใช้้สีีจาก เรียี นหนัังสือื และทำ�ำ งานในเมือื งหรืือในระบบโรงงาน ธรรมชาติิ 3) กิจิ กรรมปลายน้ำำ�� คือื การจัับคู่่�สีีลายผ้า้ อุตุ สาหกรรม ปีี 2564 แบ่ง่ กิจิ กรรมออกเป็็น 1) กิจิ กรรมต้น้ น้ำ�ำ� คืือ อบรมเชิงิ ปฏิบิ ััติกิ ารเพื่่อ� ส่ง่ เสริมิ การท่อ่ งเที่ย่� วในชุมุ ชน กระบวนการ และการเพื่่อ� พััฒนาผลิติ ภััณฑ์ท์ ้อ้ งถิ่่น� ให้ม้ ีีมาตรฐานและ เป็น็ ของที่ร�่ ะลึึกสำ�ำ หรัับนัักท่อ่ งเที่ย่� ว 2) กิจิ กรรมกลางน้ำ��ำ 1. ประชุุมร่่วมกัับหััวหน้้าส่่วนราชการระดัับ คือื การพััฒนาเส้น้ ทางการท่อ่ งเที่ย�่ วเชิงิ สร้า้ งสรรค์ต์ าม อำำ�เภอและระดัับตำ�ำ บลเพื่่�อทบทวนและวิิเคราะห์์ แนวทางความปกติใิ หม่่ (New Normal) และการยกระดัับ ศัักยภาพตำำ�บลเขาฉกรรจ์์ ตามเป้า้ หมาย 16 ประการ มาตรฐานสิินค้้าชุุมชนและพััฒนาผลิิตภััณฑ์์ท้้องถิ่่�น 3) ของกระทรวงการอุุดมศึึกษา วิทิ ยาศาสตร์์ วิจิ ััยและ กิจิ กรรมปลายน้ำ�ำ� คือื การออกแบบและผลิติ บรรจุภุ ััณฑ์์ นวััตกรรม ตราสินิ ค้้า และผลิติ ภััณฑ์ต์ ้น้ แบบ และผลิติ ภััณฑ์์สินิ ค้า้ 2. ประชุุมร่่วมกัับหััวหน้้าส่่วนราชการระดัับ ชุมุ ชนเป็น็ ของที่ร่� ะลึึกเพื่่อ� รองรัับการท่อ่ งเที่ย�่ ว และในปีี อำำ�เภอและระดัับตำำ�บลเพื่่�อวางแผนพััฒนาศัักยภาพ 2565 การพััฒนาต่อ่ ยอดตาม BCG Model เป็น็ การ ตำำ�บลเขาฉกรรจ์์ ตามโมเดลการพััฒนาเศรษฐกิิจ พััฒนาเศรษฐกิิจแบบองค์์รวมที่่�จะพััฒนาเศรษฐกิิจ แบบองค์ร์ วม BCG MODEL โดยใช้เ้ ครื่อ�่ งมือื SWOT 3 กิิจกรรม คืือ กิิจกรรมยกระดัับการท่่องเที่่�ยวเชิิง Analysis และ BUSINESS MODEL CANVAS สร้้างสรรค์์ “G” กิิจกรรมยกระดัับเกษตรมููลค่่าสููงพืืช เพื่่�อจััดทำำ�เขาฉกรรจ์์ Foresight MODEL CANVAS โกโก้้ “B” และกิจิ กรรมการบริหิ ารจััดการขยะชุมุ ชน “C” ประกอบด้ว้ ย 1) เขาฉกรรจ์์ Tourism Model Canvas เพื่่อ� ตอบโจทย์์ “G” คือื Green Economy 2) เขาฉกรรจ์์ Culture and Folk Wisdom Model Canvas เพื่่อ� ตอบ โจทย์์ “B” คือื Bio economy และ 3) เขาฉกรรจ์์ Society Model Canvas เพื่่อ� ตอบโจทย์์ “C” คือื Circular Economy
ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่ย� วข้้อง VRU SUCCESS STORY 2019-2022 97 1. สนง.พม.จัังหวััดสระแก้ว้ ได้้แก่่ ผ้้าทอลายค้้างคาว พวงกุุญแจตุ๊๊�กตารููปสััตว์์ และ 2. สนง.ทก.จัังหวััดสระแก้ว้ ช็อ็ กโกแลต 3) เกิดิ การออกแบบและผลิติ บรรจุภุ ััณฑ์์ ตราสินิ ค้า้ 3. วััดถ้ำ��ำ เขาฉกรรจ์์ จำ�ำ นวน 3 แห่ง่ ได้แ้ ก่่ วิสิ าหกิจิ ชุมุ ชนกลุ่�มผ้า้ ทอบ้า้ นพรสวรรค์์ 4. สวนรุกุ ขชาติเิ ขาฉกรรจ์์ วิสิ าหกิจิ อยู่่�เป็น็ สุขุ บ้า้ นสัันติสิ ุขุ เขาฉกรรจ์์ และสวนนายโญ เขา 5. ที่ท่� ำ�ำ การปกครองอำ�ำ เภอเขาฉกรรจ์์ ฉกรรจ์์ 4) เกิดิ องค์ค์ วามรู้ใ�้ นการดููแลผู้�้สูงอายุใุ นชุมุ ชน จำ�ำ นวน 6. สนง.พช.อำ�ำ เภอเขาฉกรรจ์์ 1 องค์ค์ วามรู้�้ คือื คู่่�มือื การดููแลผู้�้สูงอายุุ 7. สนง.กษ.อำ�ำ เภอเขาฉกรรจ์์ 8. สนง.สถ.อำ�ำ เภอเขาฉกรรจ์์ ผลลััพธ์์ 9. ทต.เขาฉกรรจ์์ กลุ่�มเป้้าหมายได้้รัับการยกระดัับการท่่องเที่่�ยวชุุมชน 10. อบต.เขาฉกรรจ์์ สร้า้ งรายได้เ้ พิ่่ม� ขึ้�นไม่่น้อ้ ยกว่่าร้อ้ ยละ 10 กลุ่�มเป้า้ หมายได้ร้ ัับ 11. รพ.เขาฉกรรจ์์ การยกระดัับกลุ่�มอาชีีพสู่่�สิินค้้า OTOP สร้้างรายได้้เพิ่่�มขึ้�น 12. รพ.สต.เขาฉกรรจ์์ ไม่่น้้อยกว่่าร้อ้ ยละ 10 13. วิสิ าหกิจิ ชุมุ ชนอยู่่�เป็น็ สุขุ บ้า้ นสัันติสิ ุขุ @ ผลตอบรับั หรือื เสียี งสะท้อ้ นจากชุมุ ชน เขาฉกรรจ์์ 14. วิสิ าหกิจิ ชุมุ ชนกลุ่�มทอผ้า้ บ้า้ นพรสวรรค์์ “รู้้�สึกึ ดีีใจมาก ๆ ที่ม�่ หาวิิทยาลัยั ฯ ไม่ท่ ิ้้�งชุมุ ชนเข้า้ มาจััด 15. โรงเรียี นผู้�้สูงอายุุ เทศบาลเมือื งวัังน้ำ��ำ เย็น็ กิจิ กรรมอย่่างต่่อเนื่อ�่ ง ทำ�ำ ให้เ้ กิิดการพัฒั นาสัมั มาชีพี และ สร้้างอาชีพี ใหม่ ่ ทำ�ำ ให้ม้ ีีผลิติ ภััณฑ์จ์ ำ�ำ หน่า่ ยให้้นัักท่่องเที่�ย่ ว ผลผลิติ หลากหลายรูปู แบบมากยิ่่ง� ขึ้น� รวมถึงึ การออกแบบลายผ้า้ ใหม่่ ๆ 1. กระบวนการต้น้ น้ำ��ำ คือื การประชุมุ คณะกรรมการ ที่�่ตอบโจทย์ค์ วามต้้องการของกลุ่�มลููกค้า้ รวมถึงึ การให้เ้ ศษวััสดุมุ าจัดั ทำ�ำ เป็็นผลิติ ภัณั ฑ์ท์ ี่ส�่ ร้า้ งรายได้”้ แกนนำ�ำ ขัับเคลื่่อ� นและจััดทำ�ำ แผนการท่อ่ งเที่ย่� วโดยชุมุ ชน นางสมััย ลากุุลเฟียี ตามแนวทางความปกติใิ หม่่ (New Normal) นำ�ำ มา ผู้้ช� ่ว่ ยผู้ใ้� หญ่บ่ ้้าน หมู่่�ที่่� 8 บ้้านพรสวรรค์์ สู่�การจััดทำ�ำ ข้อ้ มููลขนาดใหญ่่ (Community Big Data) ชื่อทีมผู้รบั ผิดชอบโครงการ 2. กระบวนการกลางน้ำ�ำ� ได้แ้ ก่่ 1) การพััฒนา 1. อาจารย์น์ พพล จัันทร์์กระจ่า่ งแจ้ง้ (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่�)่ เส้้นทางการท่่องเที่�่ยวเชิิงสร้้างสรรค์์ตามแนวทาง 2. อาจารย์์ ดร.กาญจนา เวชบรรพต ความปกติิใหม่่ (New Normal) 2) การแปรรููป 3. อาจารย์์ยุุภาพร นอกเมือื ง ผลิติ ภััณฑ์ข์ องกลุ่�มวิสิ าหกิจิ ชุมุ ชน (ผ้า้ ทอและโกโก้)้ 4. อาจารย์์อนัันต์์ ลากุลุ 3) การพััฒนาศัักยภาพบุุคลากรสู่่�พลัังขัับเคลื่่�อน 5. อาจารย์ว์ ราวุฒุ ิิ คำำ�พานุุช (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) โรงเรียี นผู้�้สูงอายุเุ พื่่อ� มุ่่�งสู่�ความพอเพีียง 6. อาจารย์์สลิิลรดา รััตน์พ์ ลทีี (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) 3.กระบวนการปลายน้ำ�ำ� ได้แ้ ก่่1)เกิดิ การพััฒนา ทัักษะด้้านการท่่องเที่�่ยวตามแนวทางความปกติิ ใหม่่ (New Normal) จำ�ำ นวน 2 ผลิติ ภััณฑ์์ ได้แ้ ก่่ ป้า้ ยประชาสััมพัันธ์์ และแผ่น่ พัับประชาสััมพัันธ์เ์ ส้น้ ทางการท่่องเที่่�ยว 2) เกิิดผลิิตภััณฑ์์สิินค้้าชุุมชน เป็น็ ของที่ร�่ ะลึึกเพื่่อ� รองรัับการท่อ่ งเที่ย่� ว จำ�ำ นวน 3 ผลิติ ภััณฑ์์
98 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 พระเพลิง Handmade Craft กระตบิ๊ มงคลเรียกทรัพย์ ต�ำ บลพระเพลิง อำ�เภอเขาฉกรรจ์ จังหวดั สระแก้ว ตำ�ำ บลพระเพลิงิ อำ�ำ เภอเขาฉกรรจ์์ จัังหวััดสระแก้ว้ ภาพปัจั จุบุ ันั สู่ภ�่ าพอนาคต ตั้�้งอยู่่�ห่่างจากที่�่ว่่าการอำ�ำ เภอเขาฉกรรจ์์ประมาณ 11 กม.มีีความหนาแน่่นของประชากรโดยเฉลี่�่ย 65 คน/ จากลงพื้้�นที่่�วิิเคราะห์์ศัักยภาพ โอกาส จุุดด้้อย ตารากิิโลเมตร และมีีอาณาเขตติิดกัับอำำ�เภอวัังน้ำำ��เย็็น และอุปุ สรรคของชุุมชน พบว่า่ ตำ�ำ บลพระเพลิิงมีีศัักยภาพ อำ�ำ เภอสนามชััยเขต จัังหวััดฉะเชิงิ เทรา พื้้น� ที่ใ�่ นตำ�ำ บลนัับว่า่ ด้้านทุุนธรรมชาติิของพื้้�นที่�่ เช่่น มีีธารน้ำำ��ไหลผ่่านที่�่ มีีความอุดุ สมบููรณ์ท์ างด้า้ นทรััพยากรดินิ และน้ำ�ำ� เนื่่อ� งจาก สามารถเป็็นแหล่่งพัักผ่่อนหย่่อนใจของนัักท่่องเที่�่ยวได้้ มีีคลองพระสะทึึงเป็็นแม่่น้ำ��ำ สายหลัักที่่�สามารถใช้้ “วััดถ้ำ�ำ�เขาจัันทร์”์ ศาสนสถานที่�ม่ ีีถ้ำ��ำ ค้้างคาวและเส้น้ ทาง ประโยชน์ใ์ นการอุปุ โภค บริโิ ภคได้ต้ ลอดทั้ง�้ ปีี ประชาชน เดิินเขาที่�น่ ่า่ ผจญภััย และ “หอดููช้้าง” ซึ่่ง� เป็น็ สถานที่ท�่ ี่�่มีี ส่่วนใหญ่่ในพื้้�นที่�่ทำำ�การเกษตร เพาะปลููกข้้าว อ้้อย ไว้้สำำ�หรัับดููช้้างป่่าในยามค่ำ�ำ� อีีกทั้้�งมีีประเพณีีที่่�โดดเด่่น มัันสำำ�ปะหลััง และพืืชผัักสวนครััว โดยในปีี 2564 ของอำ�ำ เภอ ได้้แก่่ ประเพณีีบุุญบั้�้งไฟ และประเพณีี มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ กวนข้้าวทิิพย์์ และจุุดเด่่นด้้านอาชีีพ คืือกลุ่�มทอเสื่่�อ ได้้ดำำ�เนิินกิิจกรรมร่่วมกัับคนในชุุมชนโดยการส่่งเสริิม กกตำ�ำ บลพระเพลิิง กลุ่�มทอผ้้าขาวม้้า และกลุ่�มนวด และพััฒนากระบวนการออกแบบลายเสื่่�อกกที่�่เป็็นอััต สมุุนไพรลููกประคบ ซึ่่�งถืือเป็็นกิิจกรรมที่่�ส่่งเสริิมราย ลัักษณ์์ของตำ�ำ บลพระเพลิิง และส่่งเสริิมการนวดด้้วย ได้้ให้้คนในท้้องถิ่่�นตำำ�บลพระเพลิิง และปััญหาอุุปสรรคที่่� ลููกประคบสมุนุ ไพรในท้อ้ งถิ่่น� และในปีี 2565 ได้้มีีการ พบในตำำ�บล คืือ การขาดอุปุ กรณ์ใ์ นการช่ว่ ยอำ�ำ นวยความ ดำำ�เนิินกิิจกรรมภายใต้้โครงการยกระดัับคุุณภาพชีีวิิต ปลอดภััยในพื้้น� ที่่� เช่่น การขาดไฟส่่องสว่่างตามรายทาง ผู้�้สูงอายุแุ ละเตรียี มความพร้อ้ มสู่�วัยเกษีียณ มีีวััตถุปุ ระสงค์์ ขาดน้ำ�ำ� สำำ�หรัับบริโิ ภคพื้้�นที่่ห� มู่�ที่่� 8 ปััญหาด้้านยาเสพติิดที่�่ เ พื่่� อ เ สริ ิ ม สร้ ้ า ง ก า รพััฒ น า อ า ชี ี พ ใ ห้ ้ แ ก่ ่ ผู้้ �สูู ง อ า ยุุ มีีในพื้้น� ที่่� ปัญั หาช้า้ งป่า่ ทำ�ำ ลายผลผลิติ ของเกษตรกรทำำ�ให้้ 2) เพื่่�อเสริิมสร้้างการยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููงอายุุให้้ ได้้รัับความเสีียหาย และปัญั หาด้า้ นสุขุ ภาพจิติ สภาพกาย สามารถพึ่่�งพาตนเองได้้ หลัังจากดำำ�เนิินกิิจกรรมแล้้ว และรายได้ข้ องผู้�้สูงอายุใุ นพื้้�นที่�่ดัังนั้�้น จึึงเป็็นที่่�มาของการ ผลลััพธ์์ที่่�ได้้ คืือ ผลิิตภััณฑ์์ชิ้�นใหม่่ คืือ กระติ๊๊�บมงคล ดำำ�เนินิ กิจิ กรรมในการส่ง่ เสริมิ ทัักษะอาชีพี Handmade Craft เรีียกทรััพย์์ และกระติ๊๊บ� ใส่่ของ ซึ่่�งทำำ�มาจากเศษเส้น้ กก กระติ๊๊�บมงคลเรีียกทรััพย์์ให้้กัับกลุ่ �มผู้้�สููงอายุุในตำำ�บล ที่�่เหลืือจากการทอเสื่่�อของกลุ่�ม และได้้แผนปฏิิบััติิการ เพื่่�อให้้เกิิดทัักษะอาชีีพ และสามารถเป็น็ ช่อ่ งทางสร้า้ ง ยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููงอายุุและเตรีียมความพร้้อม รายได้้ และพััฒนากลุ่�มผู้�้สููงวััยให้้มีีคุุณภาพและมีีคุุณค่่า สู่�วั ยเกษีียณ และได้้รัับความอนุุเคราะห์์ความร่่วมมืือ ในสัังคม ของหน่่วยงานภาครััฐ และประชาชนในพื้้�นที่�่ ในการ ร่ว่ มพััฒนาตำ�ำ บลเป็็นอย่่างดีี
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 99 กระบวนการ ภาคีเี ครืือข่่ายที่่เ� กี่่�ยวข้้อง ดำ�ำ เนิินการทบทวนแผนปฏิิบััติิการยกระดัับ ภาครััฐ : องค์์การบริหิ ารส่่วนตำ�ำ บลพระเพลิงิ กลุ่�ม อสม. พััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ และยกระดัับรายได้ใ้ ห้ก้ ัับคนในชุมุ ชน โรงเรีียนบ้้านพระเพลิิง ภาคประชาชน : กำ�ำ นััน ผู้�ใ้ หญ่่บ้้าน ตำำ�บลพระเพลิงิ โดยยึึดหลัักงาน 16 เป้้าหมาย ในการ กลุ่�ม อสม. กลุ่�มผู้้�สููงอายุุตำ�ำ บลพระเพลิงิ ดำำ�เนิินงานของกระทรวงการอุุดมศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ ผลผลิิต วิจิ ััยและนวััตกรรม นำำ�ข้อ้ มููลที่ไ�่ ด้ม้ าวิเิ คราะห์แ์ ละร่า่ งแผน ปฏิบิ ััติกิ ารยกระดัับพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ และยกระดัับรายได้้ เกิดิ ความรู้้� และทัักษะในการทำำ� Handmade Craft ให้ก้ ัับคนในชุมุ ชนฐานราก โดยมีีเป้า้ หมาย เพื่่อ� เสริมิ สร้า้ ง กระติ๊๊บ� มงคลเรียี กทรััพย์์ และสามารถนำ�ำ องค์ค์ วามรู้�้ใน การพััฒนาอาชีพี ให้แ้ ก่ผ่ ู้�้สูงอายุุ และเสริมิ สร้า้ งการยกระดัับ การขึ้้น� รููปหรืือการเย็็บกระติ๊๊บ� ข้้าวมาประยุกุ ต์์ คุุณภาพชีวี ิติ ผู้�้ สููงอายุุให้้สามารถพึ่�่งพาตนเองได้้ เป็น็ ผลิติ ภััณฑ์อ์ ื่่�นๆ ได้้ ผลลััพธ์ การพััฒนาทัักษะอาชีีพให้้แก่่ผู้�้ สููงอายุุ จำำ�นวน 1 อาชีีพ คืือ การทำ�ำ Handmade Craft กระติ๊๊�บมงคลเรีียกทรััพย์์ มีีแผนปฏิบิ ััติกิ ารยกระดัับพััฒนาคุุณภาพชีวี ิติ และยกระดัับ รายได้้ให้ก้ ัับคนในชุุมชน 1 ฉบัับ ผลตอบรับหรอื เสียงสะท้อนจากชมุ ชน “จากการเข้้ามาดำำ�เนิินงานในพื้้�นที่ต�่ ำ�ำ บลพระเพลิงิ ของเรา จะเห็็นได้ว้ ่า่ ประชาชนเกิดิ ความร่ว่ มมืือกันั ภายในตำำ�บล มีีการมองภาพอนาคตของตำำ�บลร่่วมกันั ระหว่า่ งภาครััฐกัับ ประชาชน มีีการสะท้อ้ นสิ่่�งที่อ�่ าจจะเกิดิ เป็็นมลภาวะ ต่่อสภาพแวดล้อ้ มของตำ�ำ บลในอนาคตและนำำ�ไปสู่่�การที่่จ� ะ ร่่วมพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ ของคนในตำำ�บลอย่า่ งจริงิ จังั และ ที่่ส� ำ�ำ คัญั จะเห็น็ ความเปลี่ย�่ นแปลงในกลุ่�มอาชีพี ไม่ว่ ่า่ จะ เป็็นกลุ่�มลููกประคบที่�่มีีการพััฒนารููปแบบให้ส้ วยงามขึ้น� กลุ่�มทอเสื่่อ� กกของตำำ�บลได้ร้ ัับมาตรฐานผลิติ ภััณฑ์ช์ ุมุ ชน และเป็น็ การร่ว่ มทำ�ำ งานระหว่่าง มหาวิทิ ยาลัยั หน่่วยงาน ภาครััฐ ผู้้�นำ�ำ ชุมุ ชน และประชาชนในพื้้น� ที่ �่ สิ่่�งเหล่า่ นี้้� คืือการพััฒนาอย่า่ งเป็็นรููปธรรม” นายกิิตติิ ปัักครึกึ (นายก อบต.พระเพลิงิ ) ชื่อ่� ทีมี ผู้้ร� ัับผิดิ ชอบโครงการ 1. อาจารย์์พััชริินทร์์ ร่ม่ โพธิ์์�ชื่น�่ (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่)�่ 2. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.วิิภาพร ตััณฑสวััสดิ์์� 3. อาจารย์์อรรถพร ธนููเพ็็ชร์์ 4. อาจารย์์เพ็็ญศรีี ชิติ บุตุ ร (อาจารย์์นัักพััฒนา) 5. อาจารย์ป์ รีีชญา รุ่�งวิกิ รััยกานต์์ (อาจารย์์นัักพััฒนา)
100 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 โคคลาน ส�ำ ราญสขุ ตำ�บลโคคลาน อำ�เภอตาพระยา จังหวดั สระแกว้ ภาพปััจจุบุ ันั สู่ภ่� าพอนาคต ตำ�ำ บลโคคลาน อำำ�เภอตาพระยา จัังหวััดสระแก้้ว กระบวนการ เป็็นพื้้�นที่่�ที่่�มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรม ราชููปถััมภ์์ กำำ�หนดเป็็นพื้้�นที่ย่� ุทุ ธศาสตร์์ ในการพััฒนาและ มหาวิิทยาลััยได้้เข้้าไปดำ�ำ เนิินกิิจกรรม ยกระดัับคุุณภาพชิิวิิตของประชาชนในชุุมชนและท้้องถิ่่�น วิิเคราะห์์ศัักยภาพ และร่่วมจััดทำ�ำ แผนพััฒนาตำำ�บล โดยในปีี พ.ศ. 2565 มหาวิทิ ยาลััยได้เ้ ข้้าไปดำ�ำ เนิินกิจิ กรรม โดยใช้เ้ ครื่อ�่ งมือื โอ่่งชีีวิติ นาฬิกิ าชีีวิติ SWOT Anal- วิิเคราะห์์ศัักยภาพ และร่่วมจััดทำำ�แผนพััฒนาตำำ�บลและ ysis เพื่่อ� วิเิ คราะห์์ศัักยภาพชุุมชน และหาแนวทางใน เข้้าไปดำำ�เนิินกิิจกรรมพััฒนาและยกระดัับคุุณภาพชีีวิิต การพััฒนาร่ว่ มกัันในทุกุ ภาคส่ว่ น ผู้้�สููงอายุุเพื่่อ� เตรียี มความพร้้อมสู่�วัยในการดููแลสุขุ ภาพของ ตนเองและการฝึกึ ทัักษะให้ก้ ้า้ วทัันเทคโนโลยีีในโลกปัจั จุบุ ััน ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่ย� วข้้อง มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ พััฒนาชุุมชน เกษตรอำ�ำ เภอตาพระยา สถาบัันวิิจััย วิิทยาศาสตร์แ์ ละเทคโนโลยีีแห่ง่ ประเทศไทย และวิสิ าหกิิจ ชุุมชนปลููกผัักปลอดภััยบ้า้ นมะค่่าปุ่�ม ผลผลิิต กระบวนการพััฒนาศัักยภาพผู้�้สูงอายุใุ นการปลููกผัักสลััด จากกลุ่ �มเกษตรปลอดสาร ผลลัพั ธ์์ ประชาชนมีีรายได้เ้ พิ่่�มขึ้�น ร้อ้ ยละ 20 ผลตอบรับหรือเสียงสะท้อนจากชมุ ชน “ชุุมชนรู้้�สึกึ ดีีใจอย่่างมากและยิินดีีให้้ความร่ว่ มมืือ ชื่�อ่ ทีีมผู้�้รับั ผิิดชอบโครงการ ในการเข้้าร่่วมโครงการ เนื่่�องจากเป็น็ โครงการที่�ด่ ีี 1. อาจารย์์คณิิต เรืืองขจร (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่)�่ และเป็็นประโยชน์์ต่อ่ ตััวชุมุ ชนเอง ได้้เสริมิ ทัักษะและองค์์ 2. อาจารย์ก์ ีีรฉััตร วัันช่่วย ความรู้�ในการประกอบอาชีีพเพิ่่ม� ขึ้�น” 3. อาจารย์์ฉััตรเกษม ดาศรีี คุุณบุุญรอด สร้้อยเพ็ช็ ร 4 .อาจารย์์ปุุณณานัันท์์ พัันธ์์แก่น่ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) สมาชิกิ กลุ่�มวิิสาหกิจิ ชุมุ ชน ปลููกผัักปลอดภัยั บ้้านมะค่่าปุ่่ม�
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 101 “จห๊ิ รดิ แบรนด์” สินคา้ จ้งิ หรดี ไทบ้าน ต�ำ บลตาพระยา อำ�เภอตาพระยา จงั หวัดสระแก้ว ตำำ�บลตาพระยาเป็็นชุุมชนพหุุวััฒนธรรมที่่�สะท้้อน ภาพปัจั จุุบััน สู่่�ภาพอนาคต วิถิ ีีชีีวิติ ผู้�้คนในพื้้�นที่่�ชายแดนไทย-กััมพููชา คนในชุุมชนส่่วนใหญ่่ มีีฐานะยากจนและรายได้้เฉลี่�่ยต่่อคนต่ำำ�� ที่�่สุุดในจัังหวััดสระแก้้ว ปััจจุุบัันชุุมชนตำำ�บลตาพระยาได้้เป็็น ยิ่่�งการแพร่่ระบาดโควิิด-19 ตั้้�งแต่่ปีี 2562 ทำ�ำ ให้้คนในชุุมชน ที่ร่�ู้�้จักมากยิ่่ง� ขึ้น� ภายหลัังการได้ร้ัับรางวััล U2T เกิิดปััญหาด้า้ นการเงินิ ที่ไ�่ ม่ส่ มดุลุ และหนี้้ส� ินิ เพิ่่ม� พููนขึ้น� อีีก ดัังนั้น้� National Hackathon 2021 ภายใต้้กรอบ มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ฯ ได้้เล็็งเห็็นปััญหาดัังกล่่าว แนวคิดิ Circular Economy ทั้ง�้ การพััฒนา ประกอบกัับการทบทวนศัักยภาพชุมุ ชนร่ว่ มกัับข้อ้ มููลแผนพััฒนา และฟื้น้� ฟููอาชีพี การเลี้้ย� งจิ้ง� หรีดี เกิดิ โรงเรืือน ท้้องถิ่่น� 5 ปีี ตั้ง�้ แต่่ปีี พ.ศ.2561 ภายใต้้การดำ�ำ เนิินขัับเคลื่่อ� น ต้้นแบบการเพาะเลี้้�ยงจิ้ �งหรีีดอิินทรีีย์์โดยใช้้ โครงการยกระดัับเศรษฐกิิจและสัังคมรายตำ�ำ บลแบบบููรณาการ เทคโนโลยีี IoT ผลผลิติ ถููกนำำ�ไปแปรรููปเป็็น (U2T) ที่ผ�่ ่า่ นมาทำ�ำ ให้ช้ ุุมชนมีีผลผลิติ ปลอดภััยจากต้้นแบบการ ผลิติ ภััณฑ์อ์ าหารใหม่ท่ ี่ส่� ามารถเข้า้ ถึึงผู้บ้� ริโิ ภค พััฒนาฟาร์ม์ จิ้ง� หรีดี โดยใช้้เทคโนโลยีี IoT เกิดิ องค์ค์ วามรู้้�ด้้าน ที่่ห� ลากหลายภายใต้้ตรา “จิ๊ห� ริิด แบรนด์์ (JI- การแปรรููปจิ้้�งหรีีดเป็็นผงโปรตีีนและจิ้ �งหรีีดพริิกทอดกรอบ RID BRANDs)” ได้้แก่่ ผลิติ ภััณฑ์์ที่�พ่ ร้อ้ มรัับ สมุนุ ไพร และสร้า้ งอาชีพี ใหม่ใ่ นชุมุ ชนทำ�ำ ให้ช้ ุมุ ชนเป็น็ ที่ร�่ ู้�้จักมาก ประทานสำ�ำ หรัับอิ่่�มหนึ่�่งมื้้�อและเป็็นขนมทาน ขึ้�นและมีีรายได้้จากการจำำ�หน่า่ ยผลิิตภััณฑ์์ตรา “จิ๊ห� ริดิ แบรนด์์ เล่น่ (Snack) คือื ผลิติ ภััณฑ์ผ์ งโปรตีีนจิ้ง� หรีดี (JIRID BRANDs)” ทั้ง�้ นี้้ม� หาวิิทยาลััยฯ มีีการดำ�ำ เนิินงานอย่่าง ผลิิตภััณฑ์์จิ้ �งหรีีดพริิกทอดกรอบสมุุนไพร ต่อ่ เนื่่อ� งจนในปัจั จุบุ ัันปีี 2565 เป็น็ โครงการขัับเคลื่่อ� นเศรษฐกิจิ สำ�ำ หรัับขนมไทยโบราณเสริิมโปรตีีนจิ้�งหรีีด และสัังคมฐานรากหลัังโควิดิ ด้ว้ ยเศรษฐกิจิ BCG (U2T for BCG คืือ ขนมไทยกลีีบลำำ�ดวน ขนมสอดโบราณ and Regional Development) ซึ่่�งมีีทีีมงาน “จิ้ง� หรีีดไทยบ้้าน” โดยจััดจำ�ำ หน่า่ ยแบบพรีอี อเดอร์์ (Pre-order) ที่�่ขัับเคลื่่�อนโดยเน้้นการยกระดัับผลิิตภััณฑ์์แปรรููปจิ้้�งหรีีดและ บนสื่่�อออนไลน์์และหน้้าร้้าน รวมถึึงการนำำ� ส่ง่ เสริมิ การตลาด Marketplace platform ตามแนวความวิถิ ีีใหม่่ สินิ ค้า้ ชุมุ ชนชนิดิ อื่่น� ๆ ที่ม�่ ีีอััตลัักษณ์ต์ าพระยา (New Normal) พร้อ้ มทั้ง้� เป็น็ แหล่ง่ จััดจำ�ำ หน่า่ ยและศููนย์ก์ ระจาย เข้้ามาร่่วมจำ�ำ หน่่ายด้้วย ซึ่่�งในอนาคตพื้้�นที่�่ สิินค้้าชุมุ ชน ชุุมชนตำ�ำ บลตาพระยาสามารถเป็็นแหล่่งจััด จำ�ำ หน่่ายและศููนย์์กระจายสิินค้้าชุุมชนทั้�้ง ภายในประเทศไทยและส่่งออกต่่างประเทศ เช่่น กััมพููชา จีีน ญี่่�ปุ่�น ยุุโรปและอเมริิกา เป็็นต้้น สามารถทำ�ำ ให้้ชุุมชนมีีรายได้้เพิ่่�มขึ้�น จากการจำำ�หน่่ายสิินค้้า เกิิดการรวมกลุ่�มทุุก ช่่วงวััย มีีกลุ่�มสััมมาชีีพหรืือกลุ่�มวิิสาหกิิจ ชุุมชน ตลอดจนสิินค้้าชุุมชนมีีมาตรฐานการ ผลิติ ปลอดภััยออกสู่่�สากล
102 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 กระบวนการ แบ่ง่ ออกเป็น็ 3 ขั้น�้ ตอน ได้แ้ ก่่ (1) ประชุมุ ชี้แ� จงให้ผ้ ู้�้ มีีส่ว่ นได้้ ส่ว่ นเสีียทราบถึึงการดำำ�เนินิ โครงการฯ ต้น้ น้ำ��ำ กลางน้ำำ�� ปลายน้ำ�ำ� การจััดกิจิ กรรมและการใช้ท้ รััพยากรโครงการร่ว่ มกัับภาคีีเครืือข่า่ ย (2) ทำ�ำ การวางแผนและติดิ ตามการทำำ�งานของบััณฑิติ และประชาชน ตามแนวทาง C-01 ถึึง C-06 และ (3) ประเมินิ ผลการดำ�ำ เนิินงาน ด้้านสัังคม เศรษฐกิจิ สิ่่�งแวดล้อ้ ม และปัญั หา/อุปุ สรรค์ท์ ี่�่พบจาก การดำ�ำ เนิินงาน ภาคีเี ครืือข่่ายที่่�เกี่่�ยวข้้อง ผลตอบรัับหรืือเสีียงสะท้อ้ นจากชุมุ ชน ผู้้�นำ�ำ ชุุมชน กลุ่�มผู้�้ สููงอายุุตำ�ำ บลตาพระยา “ตำำ�บลตาพระยาได้้มีีหน่ว่ ยงานต่่างๆ เข้า้ มาส่ง่ เสริิมอาชีีพ อบต.ตาพระยา สนง.พััฒนาชุมุ ชนอำำ�เภอตาพระยา ให้้กัับชาวบ้า้ นมากมายมาทำ�ำ แล้ว้ ก็ห็ ายไปไม่ต่ ่่อเนื่อ�่ ง อบจ.สระแก้ว้ มรภ.วไลยอลงกรณ์์ ทำ�ำ ให้ช้ าวบ้า้ นรู้�สึกถึงึ ความไม่จ่ ริงิ ใจและไม่อ่ ยากให้ค้ วามร่ว่ มมืิ�อ ผลผลิิต แต่พ่ อทีีม มรภ.วไลยอลงกรณ์ฯ์ เข้า้ พบท่า่ นนายก อบต. 1. เกิิดผลิติ ภััณฑ์ค์ ือื ผงโปรตีีนจิ้ง� หรีดี ตาพระยา (พันั เอกนิวิ ัฒั น์์ หาญประสพ) ชี้้�แจงรายละเอีียดและ พร้้อมรัับประทานและผงจิ้ �งหรีีดพริิกทอดกรอบ กระผมเป็็นผู้้�ประสานงาน การดำ�ำ เนิินงานของทีีม มรภ.วไลย สมุุนไพร อลงกรณ์ฯ์ เป็น็ ไปแบบต่อ่ เนื่อ่� งตั้้ง� แต่ป่ ี ี พ.ศ.2562 และเห็น็ ผล 2. เกิิดช่่องทางการจำ�ำ หน่่ายสิินค้้าคืือ เชิงิ ประจักั ษ์ท์ ี่ไ�่ ด้ร้ ับั รางวัลั U2T National Hackathon 2021 แบบมีีหน้า้ ร้า้ นและออนไลน์์ และทำ�ำ ให้ต้ ำ�ำ บลเราเป็น็ ที่ร่�ู้�จักั ว่า่ เป็น็ “ตำ�ำ บลจิ้ง� หรีดี ” มีีทั้้ง� ผลลัพั ธ์์ โรงเรือื น ผลิติ ภัณั ฑ์์ การจำ�ำ หน่า่ ยสินิ ค้า้ และชาวบ้า้ นมีีราย ได้เ้ พิ่่ม� ขึ้น� กระผมอยากให้ข้ ยายผลพัฒั นาในพื้้น� ที่อ่� ื่น่� ๆ และ เกิดิ การรวมกลุ่�มอาชีพี ทุกุ ช่ว่ งวััย และครััวเรืือน สนับั สนุนุ ให้ช้ าวบ้า้ นเล็ง็ เห็น็ ความตั้้ง� ใจของคณะทำ�ำ งาน เป้า้ หมายมีีรายได้เ้ พิ่่ม� ขึ้น� 4,219 บาท/เดือื น คิดิ เป็น็ พร้อ้ มทั้้ง� กระผมตัวั แทนชุมุ ชนตำ�ำ บลตาพระยาขอขอบคุณุ มรภ. ร้อ้ ยละ 13.62 ของการจำ�ำ หน่่ายผลิิตภััณฑ์์ วไลยอลงกรณ์ฯ์ และกระทรวง อว. ที่เ�่ ล็ง็ เห็น็ ปัญั หาชาวบ้า้ น เราและร่ว่ มแก้ป้ ัญั หาชาวบ้า้ นตำ�ำ บลตาพระยาของเรา ขอบคุณุ มากครับั ” นายระพีีพัฒั น์์ อู่�ตะเภา นัักพัฒั นาชุมุ ชนชำำ�นาญการ อบต.ตาพระยา ชื่�อ่ ทีมี ผู้้ร� ัับผิิดชอบโครงการ 1. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.ณััฐสิมิ า โทขัันธ์์ (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่)�่ 2. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.ณพััฐอร บััวฉุนุ 3. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.วีรี ะวััฒน์์ อุ่�นเสน่ห่ า 4. อาจารย์เ์ ฉลิมิ พงษ์์ จัันทร์ส์ ุขุ า (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) 5. อาจารย์ป์ รีชี ญา รุ่�งวิกิ รััยกานต์์ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 103 ตำ�บลทัพไทย ประทับใจเม่อื มาเยือน ต�ำ บลทัพไทย อ�ำ เภอตาพระยา จังหวดั สระแก้ว ตำำ�บลทััพไทยเป็็นพื้้�นที่่�ติิดชายแดนไทย-กััมพููชา ผลตอบรับหรือเสียงสะท้อนจากชุมชน เป็็นอีีกหนึ่่�งตำำ�บลที่่�น่่าสนใจและอยากเชิิญชวนทุุกคนให้้มา เที่่�ยวกััน ที่�่นี่�่ยัังมีีวิิถีีชีีวิิตแบบเรีียบง่่ายหลากหลาย “ขอบคุณุ มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ใน มีีวััฒนธรรม และเชื้อ� ชาติิ (ไทย-กััมพููชา มีีความอุดุ มสมบููรณ์์ พระบรมราชูปู ถัมั ภ์์ ที่่ม� าส่่งเสริมิ ทำ�ำ กิิจกรรมต่่างๆ ทางด้้านทรััพยากร เช่่นอ่่างเก็็บน้ำ�ำ�แต่่ระบบชลประทาน มีีประโยชน์์มาก อยากให้ม้ หาวิิทยาลััยทำำ�โครงการ มีีจุุดชมวิิว แหล่่งตััดหิินโบราณสระเพลง จุุดชมวิิวผาหิิน ดีีๆ แบบนี้้�อย่า่ งต่่อเนื่่�อง” ตััด ละลุทุ ััพไทย และโครงการในพระราชดำำ�ริิทัับทิมิ สยามที่่� คุณุ รมย์์ เกิดิ ปรีี มีีการรวมกลุ่�มอย่่างเข้้มแข็็งโดยเฉพาะการทำำ�เห็็ด ที่�พ่ ร้้อม ได้ร้ ัับการพััฒนา ต่อ่ ยอด ให้้เกิิดผลิติ ภััณฑ์์และรายได้เ้ พิ่่�ม “ชอบได้ท้ ี่ม่� าร่ว่ มกิจิ กรรม ได้้เรียี นรู้�สิ่�งใหม่่ๆ ขึ้น� ในชุมุ ชน ชาวบ้า้ นได้อ้ าชีีพเสริิม ขอบคุุณมากที่่�มา” คุณุ ล้้วน มุกุ แสง กระบวนการ ชื่�อ่ ทีมี ผู้ร�้ ับั ผิดิ ชอบโครงการ 1. อาจารย์์ ดร.ประวิิทย์์ ธงชััย (ผู้�้จัดการพื้้�นที่่�) โดยเริ่�มจากการทำำ�แผนโครงการ ประชุุมคณะกรรมการ 2. อาจารย์์ ดร.วุุฒินิ ัันท์์ สีีเตชะ ดํําเนิินโครงการเพื่่�อวางแผนสํํารวจบริิบทชุุมชนร่่วมกัับ 3. อาจารย์์เทพมานพ ลิิขิิตวิิเศษกุุล ผู้้�นํําชุมุ ชน, ดํําเนินิ โครงการลงพื้้น� ที่�่ โดยการแบ่่งกลุ่�มเพื่่อ� 4. ผู้�้ ช่่วยศาสตราจารย์์สมคเณ เกีียรติิก้อ้ ง สํํารวจข้้อมููลเบื้้�องต้้น และสรุุปผลการสํํารวจบริิบทชุุมชน 5. อาจารย์์ปุุณณานัันท์์ พัันธ์์แก่่น (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) และรายงานข้้อมููลการสํํารวจบริิบทชุุมชน ต่่อผู้�้ นํําชุุมชน 6. อาจารย์ไ์ ชยวััฒน์์ สมสอางค์์ (อาจารย์์นัักพััฒนา) และชาวบ้้าน ภาคีเี ครืือข่่ายที่่เ� กี่่ย� วข้้อง องค์์การบริิหารส่่วนตำ�ำ บลทััพไทย ผู้�้ นำ�ำ ชุุมชน ผู้�้ใหญ่่บ้้าน กำ�ำ นััน ตำ�ำ บลทััพไทย อำำ�เภอตาพระยา จัังหวััดสระแก้้ว ทั้�ง้ จำ�ำ นวน 12 หมู่่�บ้้าน และความร่ว่ มมือื กัับศููนย์ก์ ารเรีียนรู้�้ และพััฒนาการเกษตรหมู่่�บ้า้ นทัับทิมิ สยาม ผลผลิิต ชุุมชนมีีองค์์ความรู้้�ในการทำำ�ผลิิตภััณฑ์์ ได้้แก่่ การทำ�ำ น้ำ�ำ� พริกิ เห็ด็ และสเปรย์ก์ ระดููกไก่ด่ ำ�ำ เพื่่อ� ใช้ใ้ นครััวเรืือน และต่อ่ ยอดเพื่่อ� การทำ�ำ จำ�ำ หน่า่ ย รวมทั้ง้� กิจิ กรรมการส่ง่ เสริมิ การออกกำ�ำ ลัังกายในผู้้�สููงอายุุที่�่เสริิมทัักษะคนในชุุมชน สามารถดููแลสุขุ ภาพตนเองได้้เบื้้�องต้น้ ผลลัพั ธ์์ 1. องค์์ความรู้ใ้� นการเตรียี มความพร้้อมในการเข้า้ สู่่�สัังคมผู้้�สููงอายุุ 2. องค์์ความรู้�ใ้ นการทำำ�ผลิติ ภััณฑ์์พริกิ เห็็ด 3. องค์ค์ วามรู้้ใ� นการทำ�ำ ผลิิตภััณฑ์ส์ เปรย์์กระดููกไก่่
104 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 มีีวััตถุปุ ระสงค์์ 1) เพื่่อ� เสริมิ สร้า้ งการพััฒนาตำ�ำ บลทััพราช เป็็นชุุมชนสุุขภาวะ การดููแลผู้�้สููงอายุุ 2) เพื่่�อพััฒนา ร้อยเรอ่ื งราว ชาวทพั ราช ศัักยภาพผู้้�สููงอายุใุ นชุมุ ชนท้้องถิ่่�นอย่า่ งยั่่�งยืนื 3) เพื่่อ� พััฒนาให้้เกิิดศููนย์์การเรีียนรู้�้ สำำ�หรัับเป็็นชุุมชนสุุข ตำ�บลทัพราช อำ�เภอตาพระยา ภาวะผู้้�สููงอายุุ 4) เพื่่อ� เป็น็ การส่่งเสริมิ ให้เ้ กิิดผู้�้ นำ�ำ การ จงั หวดั สระแก้ว เปลี่�่ยนแปลงในชุุมชน 5) เพื่่�อสร้้างเครืือข่่ายความ ร่่วมมืือในการเสริิมสร้้างและพััฒนาตำำ�บลทััพราชเป็็น ตำำ�บลทััพราช อำำ�เภอตาพระยา จัังหวััดสระแก้้ว ชุุมชนสุขุ ภาวะ การดููแลผู้้�สููงอายุุ และในปีี พ.ศ. 2564 เป็น็ พื้้น� ที่ท�่ ี่ม่� หาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ มหาวิทิ ยาลััยเข้า้ ไปดำำ�เนินิ การดำำ�เนินิ โครงการยกระดัับ กำ�ำ หนดเป็็นพื้้�นที่่�ยุุทธศาสตร์์ ในการพััฒนาและยกระดัับ เศรษฐกิจิ และสัังคมรายตำ�ำ บลสร้า้ งรากแก้ว้ ให้ป้ ระเทศ คุุณภาพชีีวิิตของประชาชนในชุุมชนและท้้องถิ่่�น โดยมีีการ แบบบููรณาการ 1 ตำำ�บล 1 มหาวิิทยาลััย) โดยมีี เริ่�มต้น้ การพััฒนา ในปีี 2562 มหาวิิทยาลััยได้้เข้า้ ไปดำำ�เนินิ องค์์ประกอบหลััก กิิจกรรมแก้้ไขปััญหาความยากจนใน 2 หมู่่�บ้้าน จาก 17 กิิจกรรมที่�่ 1 การพััฒนาสััมมาชีีพและสร้้าง หมู่่�บ้า้ น ประกอบด้ว้ ย หมู่�ที่่� 3 บ้า้ นหนองปรืือ ได้เ้ ข้า้ ไปดำำ�เนินิ อาชีีพใหม่่ (การยกระดัับ OTOP / อาชีีพอื่่�นๆ) (A) กิิจกรรมเกี่�่ยวกัับการทำำ�เกล็็ดปลาเหลืือใช้้จากเส้้นทางการ ประกอบไปด้้วยกิิจกรรมดัังนี้้� 1. อบรมการพััฒนา ผลิิตปลาส้้ม นำำ�มาผลิิตเป็็นข้้าวเกรีียบจากเกล็็ดปลา ผลิติ ภััณฑ์จ์ ากกก “ลายขอสิิริวิ ััณณวรีีฯ” โดยผู้�้ คิิดค้้น คืืออาจารย์์เฉลิิมพงษ์์ จัันทร์์สุุขา และพื้้�นที่�่ กิิจกรรมที่่� 2 การสร้้างและพััฒนาCreative หมู่� 12 บ้า้ นคลองยาง เป็็นพื้้�นที่่�ที่ไ�่ ด้้รัับการพััฒนาการเลี้้ย� ง Economy(การยกระดัับการท่อ่ งเที่ย่� ว) (B) ประกอบไป จิ้�งหรีีดด้้วยการลดต้้นทุุนการเลี้้�ยงแบบครบวงจร อีีกทั้้�งยััง ด้้วยกิิจกรรมดัังนี้้� 1. อบรมแนวทางการพััฒนาตลาด มีีการส่่งเสริิมการเลี้้�ยงหนููนา และการต่่อยอดการทำ�ำ กลุ่�ม ชุุมชนและให้้ความรู้้เ� กี่ย�่ วกัับโควิิด 19 2. ประชุมุ ชี้แ� จง ดอกไม้้จัันทน์์ โดยอาจารย์ค์ ณิิต เรืืองขจร ในปีี พ.ศ. 2563 แนวทางการจััดระเบีียบตลาดชุมุ ชน มหาวิทิ ยาลััยฯ ได้เ้ ข้า้ ไปดำ�ำ เนินิ กิจิ กรรมยกระดัับคุณุ ภาพชีวี ิติ กิิจกรรมที่่� 3 การนำ�ำ องค์์ความรู้�ไ้ ปช่ว่ ยบริิการ ชุุมชนและท้้องถิ่่�น ในพื้้�นที่่�ตำ�ำ บลทััพราช อำำ�เภอตาพระยา ชุุมชน (Healthcare / เทคโนโลยีีด้้านต่่างๆ) (C) จัังหวััดสระแก้้ว เป็็นการส่่งเสริิมให้้เกิิดเป็็นชุุมชนสุุขภาวะ ประกอบไปด้้วยกิิจกรรมดัังนี้้� 1. ประชุุมเครืือข่่าย ผู้�้ ดููแลผู้้�สููงอายุุ ความร่่วมมืือขัับเคลื่่�อนการพััฒนาศัักยภาพผู้้�สููงอายุุ 2. อบรมกระบวนการ เทคนิิค และรููปแบบการจััดตั้้�ง โรงเรีียนผู้�้ สููงอายุุ 3. อบรมออกแบบหลัักสููตร และ การบริิหารโรงเรีียนผู้�้ สููงอายุุ 4. อบรมเชิิงปฏิิบััติิการ พััฒนาทัักษะแกนนำำ�ผู้�้ สููงอายุุ 5. ประชุมุ จััดตั้ง้� โรงเรียี น ผู้�้ สููงอายุุ กิิจกรรมที่่� 4 การส่่งเสริิมด้้านสิ่่�งแวดล้้อม/ Circular Economy (การเพิ่่�มรายได้้หมุุนเวีียนให้้แก่่ ชุมุ ชน)(D) ประกอบไปด้ว้ ยกิจิ กรรมดัังนี้้� 1. อบรมศิลิ ปะ ประดิิษฐ์จ์ ากฟางข้า้ ว
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 105 ภาพปััจจุบุ ััน สู่่ภ� าพอนาคต ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่ย� วข้้อง กลุ่�มวิสิ าหกิจิ ชุมุ ชนเป้า้ หมายพััฒนาชุมุ ชน กลไกลสำ�ำ คััญจากการถอดองค์ค์ วามรู้�้ อำ�ำ เภอตาพระยา องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลทััพราช จากโครงการครั้ง้� นี้้� คือื กระบวนการสร้า้ งการทำ�ำ งานแบบ สำ�ำ นัักงานการท่อ่ งเที่ย่� วจัังหวััดสระแก้ว้ ประชาชน มีีส่ว่ นร่่วมของมหาวิิทยาลััยฯและชุุมชนท้อ้ งถิ่่น� ในพื้้น� ที่่ต� ำำ�บลทััพราช กลุ่�มผู้�้ ค้้าตำ�ำ บลทััพราช ที่�่เน้้นการสร้้างผู้้�นำ�ำ ชุุมชนและท้อ้ งถิ่่น� และกระบวนการ กรมทางหลวงสระแก้้ว สำำ�นัักงานสาธารณสุุข สร้้างผู้�้ นำ�ำ เพื่่�อการพััฒนาตำ�ำ บล โดยใช้ก้ ระบวนการ อำำ�เภอตาพระยา โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพ กำ�ำ นััน ขัับเคลื่่อ� นโครงการดัังกล่า่ วจากภาคีีเครืือข่า่ ย ประกอบด้ว้ ย ตำ�ำ บลทััพราช ชมรมผู้�้สูงอายุตุ ำ�ำ บลทััพราช เยาวชน องค์์การบริิหารส่่วนตำ�ำ บลทััพราช โรงพยาบาลส่่งเสริมิ ชมรมทููบีีนััมเบอร์์วััน อาสาสมััครสาธารณสุุข สุขุ ภาพตำำ�บล ทั้ง�้ 3 แห่่งในพื้้�นที่่� รวมถึึงการนำ�ำ เยาวชน ตำ�ำ บลทััพราช วััดหนองติิม ในพื้้น� ที่ใ�่ ห้ม้ ีีบทบาทสำ�ำ คััญในการพััฒนาเป็น็ ผู้�้ดููแลผู้�้สูงอายุุ ผลผลิิต โดยการคำ�ำ นึึงถึึงปััญหาและความสำ�ำ คััญของปััญหา เสื่่�อกก กระเป๋๋าจากเสื่่อ� กก หุ่�นประดิิษฐ์์ ในพื้้�นที่�่เป็น็ หลััก จากฟางข้า้ ว โรงเรียี นผู้�้สูงอายุุ ข้า้ วเกรียี บเกล็ด็ ปลา ปลาส้ม้ ไร้้ก้า้ ง เมล่อ่ น ข้า้ วหอมมะลิิ กข 105 กระบวนการ ผลลัพั ธ์์ ประชาชนมีีรายได้เ้ พิ่่�มมากขึ้น� ร้้อยละ 20 ตำ�ำ บลทััพราช มีีการพััฒนารููปแบบการใช้้ และสามารถลดรายจ่า่ ยจากการเข้้าร่ว่ มกิจิ กรรม นวััตกรรม โดยการใช้้นวััตกรรมกระบวนการมีีส่่วนร่่วม ตั้�้งแต่่การวางแผน การฏิิบััติิ การประเมิินผลกิิจกรรม ผลตอบรับั หรือื เสียี งสะท้อ้ นจากชุมุ ชน และการปรัับปรุุงแก้้ไขปััญหา จากภาคีีเครืือข่่ายที่�่ได้้มีี การสร้้างความเข้้าใจและดำำ�เนิินกิิจกรรมตั้้�งแต่่เริ่ �มต้้น “ประชาชนรวมถึงึ ผู้้�นำ�ำ ชุมุ ชน ตำ�ำ บลทััพราช จนนำำ�ไปสู่่�การพััฒนาตำำ�บลแบบมีีส่ว่ นร่ว่ มและบููรณาการ ได้้ให้ค้ วามร่่วมมืือ ร่่วมแรง และร่ว่ มใจ ร่่วมกัับ มรภ.วไลยอลงกรณ์ฯ์ ในการพัฒั นาตำ�ำ บลทัพั ราช ในทุกุ ๆ มิิติ ิ ทำ�ำ ให้้การดำ�ำ เนินิ โครงการเป็็นไป ด้้วยความราบรื่น� สามารถพััฒนาและต่อ่ ยอด ให้้การดำำ�เนิินงานบรรลุวุ ััตถุุประสงค์์” นายโกเมศ เพชรโกมล กำ�ำ นัันตำำ�บลทััพราช ชื่อ่� ทีมี ผู้้�รับั ผิิดชอบโครงการ 1. อาจารย์ค์ ณิติ เรืืองขจร (ผู้�้จัดการพื้้�นที่)�่ 2. อาจารย์์ปุณุ ณานัันท์์ พัันธ์แ์ ก่่น (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)
106 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ความลับของทัพเสดจ็ ตำ�บลทัพเสดจ็ อำ�เภอตาพระยา จงั หวดั สระแกว้ ทััพเสด็็จเป็็นตำ�ำ บลหนึ่่�งในอำำ�เภอตาพระยา ทำำ�ให้้ศููนย์์เราเป็็นแหล่่งศึึกษาเรีียนรู้�้ สร้้างอาชีพี จัังหวััดสระแก้ว้ มีีเขตติดิ ต่อ่ กัับประเทศกััมพููชา ระยะทาง และแหล่ง่ ท่อ่ งเที่ย�่ วให้ค้ นในชุมุ ชน และเรายัังมีีผลิติ ภััณฑ์์ ค่อ่ นข้า้ งไกล มีีด่า่ นความมั่่น� คงทหาร รั้ว้� ลวดหนามขนาดใหญ่่ เด่่นของทััพเสด็จ็ คือื “ดัักแด้้ไหมอีีรี่่”� ซึ่่ง� เป็็นผลพลอยได้้ ริมิ ทาง และหลุมุ หลบระเบิดิ เป็น็ ระยะๆ หมู่่�บ้า้ นเป้า้ หมายของ จากกระบวนการเลี้้�ยงไหม ปััญหาที่่�พบคืือ เนื้้�อสััมผััสของ เราคืือ หมู่่�บ้้านที่่�เลี้้�ยงไหมอีีรี่่� หมู่่�บ้้านนี้้�เลี้้�ยงไหมอีีรี่่�เป็็น ดัักแด้้ค่่อนข้้างแข็็ง ทำำ�ให้้ไม่่เป็็นที่่�นิิยมรัับประทาน อาชีีพมหาวิิทยาลััยราชภััฎวไลยอลงกรณ์์ฯ ได้้เข้้ามา จึึงมีีแนวคิิดที่่�จะแปรรููปเพื่่�อยืืดอายุุการเก็็บรัักษาและเพื่่อ� ส่่งเสริิมอาชีีพ ตั้�้งแต่่ปีี 2562-2564 และยัังต่่อเนื่่�องมา เพิ่่�มมููลค่า่ เนื่่�องจากทััพเสด็็จเป็็นพื้้น� ที่่�ห่า่ งไกลผลิิตภััณฑ์์ จนถึึงปีี 2565 ผลการดำำ�เนิินการที่�่ผ่่านมาจนทำำ�ให้้เกิิด แปรรููปชนิดิ กึ่�ง่ แห้ง้ หรืือแห้ง้ จะตอบโจทย์์ปััญหา จึึงเป็็น ผลสำ�ำ เร็็จของโครงการ เริ่�มจากโจทย์์การพััฒนาศัักยภาพ ที่ม่� าของ “เส้น้ บะหมี่อ�่ บแห้ง้ จากดัักแด้ไ้ หมอีีรี่่”� นำ�ำ มาเพิ่่ม� การเลี้้ย� งไหมอีรี่ใ� ห้ไ้ ด้ม้ าตรฐานเราได้ร้ัับโอกาสจากประธาน มููลค่่าผ่่านการประยุุกต์์ใช้้องค์์ความรู้้�เทคโนโลยีีแปรรููป กลุ่�มผู้เ�้ ลี้้ย� งไหมอีรี่บ� ้า้ นน้อ้ ย (นางวัันดีี โคตรนาม) และเจ้า้ อาหาร เพื่่�อสร้้างความรู้�้ สร้้างอาชีีพ สร้้างผลิิตภััณฑ์์ หน้า้ ที่ส�่ ่ง่ เสริมิ ของบริษิ ััทโคคููนิคิ เข้า้ มาให้ค้ วามรู้�้ ทำ�ำ ให้ช้ ุมุ ชน ชุุมชนของตำำ�บลทััพเสด็็จ และมีีโอกาสนำ�ำ สิินค้้าชุุมชนไป เกิดิ การ up-skill และสร้า้ งความมั่่น� ใจและความมั่่น� คงของ ประชาสััมพัันธ์์ในหลายโอกาส และได้้รัับการตอบรัับเป็็น ตลาดรัับซื้้�อรัังไหมอีีรี่่� ด้้วยองค์์ความรู้�้และความตั้�้งใจ อย่่างดีี ปััจจุุบัันยัังคงพััฒนาผลิิตภััณฑ์์ให้้มีีคุุณภาพและ ทำำ�ให้้ผลผลิิตรัังไหมอีีรี่่�ของกลุ่ �มเลี้้�ยงไหมนั้�้นได้้รัับคำ�ำ พััฒนาบรรจุุภััณฑ์์ให้้เหมาะสม และดึึงดููดใจผู้้�บริิโภค ชื่�่นชมจากภาครััฐและเอกชนที่่�รัับซื้้�อ โดยการัันตีีจากการ เพื่่�อผลิิตจำำ�หน่่ายในอนาคต ตรวจคุุณภาพที่่ไ� ด้้เกรด A มาโดยตลอด จึงึ ทำำ�ให้ช้ ุมุ ชนมีี รายได้แ้ ละมีีอาชีีพเสริิมให้้กัับครอบครััว สมาชิกิ กลุ่�มเป็น็ ผู้เ�้ ชี่ย� วชาญการเลี้้ย� งไหมและเป็น็ ผู้�้ ค้้นพบไหมอีีรี่่�สีีทอง และได้้ขึ้�นทะเบีียนในชื่�่อ “ไหมมััน สำ�ำ ปะหลัังสระแก้ว้ ” ครั้ง้� แรกในประเทศไทย และความสำ�ำ เร็จ็ ของการส่่งเสริิมอาชีีพการเลี้้�ยงไหมคือื การรวมกลุ่�มและ จััดตั้�้งกลุ่�มวิิสาหกิิจชุุมชนภายใต้้ชื่�่อ “กลุ่�มผู้้�เลี้้�ยงไหมอีีรี่่� และแปรรููปผลิติ ภััณฑ์จ์ ากไหมอีีรี่่ต� ำำ�บลทััพเสด็จ็ ” เรามอง เห็น็ ถึึงโอกาสของกลุ่�มที่จ�่ ะได้ร้ ัับการสนัับสนุนุ งบประมาณ และองค์ค์ วามรู้ท้� ี่ม�่ ั่่น� คงจากหน่ว่ ยงานที่เ่� กี่ย่� วของจากภาค รััฐและเอกชนผ่่านการเป็น็ กลุ่�มวิิสาหกิจิ ชุุมชน การจััดตั้ง�้ “ศููนย์เ์ รียี นรู้ก�้ ารเลี้้ย� งไหมอีีรี่่ต� ำ�ำ บลทััพเสด็จ็ ” ได้อ้ นุเุ คราะห์์ พื้้น� ที่ข�่ องบ้า้ นป้า้ นาง จััดตั้ง�้ เป็น็ ศููนย์์ และได้ร้ัับการตอบรัับ เป็็นอย่่างดีีจากผู้ท้� ี่�ส่ นใจการเลี้้�ยงไหมอีีรี่่� เข้า้ ศึึกษาดููงาน สถานศึึกษาโรงเรียี นในตำ�ำ บล หน่่วยงานภาครััฐ
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 107 กระบวนการ ภาพปััจจุบุ ััน สู่�่ภาพอนาคต ในปีี 2565 ทางทีีมงานได้้ดำำ�เนิินการร่่วม ปัจั จุบุ ัันตำ�ำ บลทััพเสด็จ็ ยัังคงดำ�ำ เนินิ การเลี้้ย� งไหมอีรี่ใ� น กัับชุุมชนมาอย่่างต่่อเนื่่�อง เข้้ามาเยี่�่ยมเยืือนกลุ่�ม ช่่วงเดืือน มิิถุุนายน-มกราคม ของทุุกปีี เพราะมีีวััตถุุดิิบใบ ผู้้เ� ลี้้ย� งไหมอีีรี่่� และดำ�ำ เนินิ กิจิ กรรมยกระดัับพััฒนา มัันสำ�ำ ปะหลัังเพีียงพอต่อ่ การเลี้้ย� ง และยัังส่ง่ ขายให้ท้ั้ง้� บริษิ ััทโคคููนิกิ คุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับรายได้้ฯ โดยดำ�ำ เนิินการ และโครงการศิิลปาชีีพศึึกษาพััฒนาไหมไทย พื้้�นบ้้านไหมดา ทบทวนบริิบทชุุมชน วิิเคราะห์์ศัักยภาพและจััดทำำ� หลาและแมลงทัับกรมหม่่อนไหมสระแก้้ว และผลิติ ภััณฑ์์จาก แผนพััฒนาตำ�ำ บล นอกจากนี้้�ยัังดำำ�เนิินกิิจกรรม ดัักแด้้ไหมอีีรี่่�มีีการดำ�ำ เนิินการผลิิตเป็็นครั้้�งคราวในการนำำ� อบรมการดููแลสุขุ ภาพตััวเองเบื้้อ� งต้น้ และการเลือื ก ไปโชว์์ในงานแสดงสิินค้้าของมหาวิิทยาลััย และได้้รัับความ รัับประทานอาหารให้เ้ หมาะสมสำ�ำ หรัับผู้้�สูงอายุุ และ สนใจจากผู้้�เข้้าชมเป็็นอย่่างดีี โดยในอนาคตเรามุ่�งประเด็็น กิจิ กรรมอบรมการแปรรููปอาหารเพื่่อ� สุขุ ภาพสำำ�หรัับ ในการสร้า้ งและขยายกลุ่�มอาชีพี การเลี้้ย� งไหมอีีรี่่เ� พื่่อ� เป็น็ ช่อ่ ง ผู้�้ สููงอายุุ เส้น้ บะหมี่อ่� บแห้ง้ จากดัักแด้้ไหมอีีรี่่� และ ทางในการหารายได้้เสริิมให้้กัับชุุมชน เชื่�่อมโยงกลุ่�มอาชีีพ ผงโรยข้า้ วจากดัักแด้้ไหมอีีรี่่� การเลี้้�ยงไหม และการทอผ้้าในชุุมชนให้้เกิิดเป็็นกลุ่�มผลิิต เส้้นไหม สร้้างองค์์ความรู้�้ในการปั่่�นเส้้นไหมอีีรี่่� และพััฒนา ผลตอบรับหรือเสียงสะท้อนจากชุมชน เป็็นผลิติ ภััณฑ์ผ์ ้า้ ไหมอีีรี่่� ชุุมชนสร้า้ งรายได้้จากการเลี้้�ยงไหม เพื่่�อขายรัังไหม ขายเส้้นไหม และทอผ้้าไหมอีีรี่่� และที่ส่� ำ�ำ คััญ “มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรม คืือการแปรรููปผลิิตภััณฑ์์จากดัักแด้้ไหมอีีรี่่�ให้้มีีความน่่าสนใจ ราชูปู ถััมภ์ม์ ีีความตั้้�งใจในการเข้้ามาช่่วยในการ และหลากหลาย เพื่่�อสร้้างรายได้้ ลดรายจ่่าย ในครััวเรืือน พัฒั นาท้้องถิ่น่� และการทำ�ำ งานร่ว่ มกัับชุมุ ชนอย่่าง และผลัักดัันให้้เป็็นตำ�ำ บลไหมอีีรี่่ส� ีีทอง จริงิ จััง ซึ่�่งทุุกกิิจกรรมทำ�ำ ให้ป้ ระชาชนได้้รัับประโยชน์์ อย่า่ งแท้จ้ ริิงและช่่วยให้้เรามีีรายได้้ มีีอาชีพี ทำ�ำ ให้้ ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่�เกี่่�ยวข้้อง ไม่ต่ ้อ้ งไปหางานทำำ�ที่่ต� ่่างจัังหวัดั ห่า่ งไกลจาก องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลทััพเสด็จ็ , โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ ครอบครัวั ” สุุขภาพตำ�ำ บลทััพเสด็็จ, โครงการศิิลปาชีีพศึึกษาพััฒนาไหม นางประเทืือง สููนศิิลป์์ ไทย พื้้�นบ้้านไหมดาหลาและแมลงทัับ, สำ�ำ นัักงานพััฒนา ชื่่�อทีมี ผู้�้รับั ผิดิ ชอบโครงการ ชุมุ ชน, บริษิ ััทโคคููนิิคจํํากััด, มหาวิทิ ยาลััยเทคโนโลยีีสุุรนารีี, 1. อาจารย์์ ดร.จารุนุ ัันท์์ ไชยนาม (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่่�) กลุ่�มผู้้เ� ลี้้�ยงไหมอีีรี่่ต� ำำ�บลทััพเสด็จ็ 2. อาจารย์์พรรณีี พิมิ พ์์โพธิ์์� ผลผลิติ 3. อาจารย์ฉ์ ััตรชััย เสนขวััญแก้ว้ ข้อ้ มููลวิเิ คราะห์ต์ ำำ�บล แผนพััฒนาตำำ�บล เส้น้ บะหมี่�่ 4. อาจารย์เ์ พ็็ญศรีี ชิติ บุุตร (อาจารย์์นัักพััฒนา) อบแห้ง้ จากดัักแด้้ไหมอีีรี่่� และผงโรยข้้าวจากดัักแด้ไ้ หมอีีรี่่� 5. อาจารย์ไ์ ชยวััฒน์์ สมสอางค์์ (อาจารย์์นัักพััฒนา) ผลลััพธ์ การทบทวนศัักยภาพทำ�ำ ให้ท้ ราบปัญั หาและความต้อ้ งการ ของชุมุ ชนและเกิดิ แผนการพััฒนาตำ�ำ บล 1 แผน และผู้�้สูงอายุุ ได้้รัับความรู้�้ 2 ด้้าน ประกอบด้้วย ด้้านการดููแลสุุขภาพ อารมณ์์ สุขุ ภาพจิิตใจ และลดภาวะความเครียี ดในวััยเกษีียณ และการสร้า้ งทัักษะใหม่ก่ ารแปรรููปเส้น้ บะหมี่ส่� ด และผงโรยข้า้ ว จากดัักแด้้ไหมอีีรีี
108 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 “ตาหลัังใน ในฝันั ชุมุ ชนต้้นแบบ สุขุ ภาวะสููงวัยั ” ตำบลตาหลัังใน อำเภอวัังน้้ำเย็น็ จังั หวัดั สระแก้้ว โครงการยกระดัับเศรษฐกิิจและสัังคมรายตำ�ำ บล กระบวนการ สร้้างรากแก้้วให้้ประเทศแบบบููรณาการ 1 ตำำ�บล 1 มหาวิทิ ยาลััย ตำ�ำ บลตาหลัังใน อำ�ำ เภอวัังน้ำ�ำ� เย็น็ จัังหวััดสระแก้ว้ ทีีมงานโครงการยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููงอายุุ มหาวิิทยาลััยราชภััฎวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ และเตรีียมความพร้้อมสู่�วั ยเกษีียณ ตำ�ำ บลตาหลัังใน ปีพี ุุทธศัักราช 2564 ดำำ�เนิินการตามเป้า้ ประสงค์ก์ ระทรวง อำำ�เภอวัังน้ำำ�� เย็น็ จัังหวััดสระแก้ว้ จากวิิเคราะห์์โจทย์์การ การอุดุ มศึึกษา วิทิ ยาศาสตร์์ วิจิ ััยและนวััตกรรม (อว.) การ พััฒนาพื้้น� ที่่�ในโครงการยกระดัับพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิิตและ พััฒนาศัักยภาพกำำ�ลัังคน พััฒนาองค์์ความรู้�้ เทคโนโลยีี ยกระดัับรายได้้ให้้กัับคนในชุุมชนฐานรากโดยเอาปััญหา และนวััตกรรมใหม่่ ๆ ร่่วมกัับพััฒนาสััมมาชีีพ สร้้างร้้าย ตำำ � บ ล เ ป็ ็ น ที่�่ ตั้�้ ง จ า ก ก ร ะ บ ว น ก า รวิ ิ เ ค ร า ะ ห์ ์ ชุุ ม ช น ได้้ โดยพััฒนาจากพื้้�นฐานของตำำ�บลเป็็นหลัักและผลัักดััน ร่่วมกัันกัับตััวแทนผู้้�นำำ�ชุุมชน (ผู้้�ใหญ่่บ้้าน 21 หมู่่�บ้้าน) การใช้้ทรััพยากรในชุุมชนอย่่างมีีศัักยภาพเพื่่�อขัับเคลื่่�อน ไปสู่่�การกำำ�หนดโจทย์์พััฒนาพื้้�นที่�่ ได้้แก่่ ความต้้องการ ประเทศ ความสำำ�เร็็จของโครงการฯบรรลุุ 3 เป้้าหมาย ด้้านองค์์ความรู้�้ ด้้านทำำ�ผลิิตภััณฑ์์เพื่่�อสร้้างรายได้้ใน ด้า้ นพััฒนาคุณุ ภาพกลุ่�มเปราะบาง ด้า้ นการสร้า้ งสััมมาชีพี ชุุมชนโดย เช่่น การทำำ�ยาดม ยาหม่่อง เหรียี ญโปรยทาน ในพื้้�นที่่� และด้้านวิสิ าหกิิจชุมุ ชน ตามเทศกาลงานประเพณีี หรืือ การนวดไทยแบบ สร้้างรายได้ห้ มุุนเวียี นชุมุ ชน เป็็นต้้น ทีีมงานดำำ�เนินิ การยกระดัับคุณุ ภาพชีวี ิติ ผู้�้ สููงอายุุ และเตรีียมความพร้้อมสู่ �วั ยเกษีียณโดยการส่่งเสริิมและ สนัับสนุุนให้้ผู้้�สููงอายุุเข้้าไปมีีบทบาทในกิิจกรรมต่่าง ๆ ในชุุมชนและสัังคมให้้มากขึ้�น โดยเน้้นบทบาทในด้้าน การถ่่ายทอดภููมิิปััญญา และประสบการณ์์ที่่�มีีอยู่่�ไปสู่่�คน รุ่�นหลััง ซึ่่�งการจััดกิิจกรรมอบรมการทำ�ำ ผลิิตภััณฑ์์ยา หม่่องคลายเส้้นให้้กัับผู้�้ สููงอายุุ และอบรมการนวดผ่่อน คลายสำำ�หรัับผู้�้สูงอายุใุ นตำ�ำ บลตาหลัังใน อำ�ำ เภอวัังน้ำำ��เย็น็ จัังหวััดสระแก้้ว เพื่่�อทำำ�ให้้ผู้้�สููงอายุุการรู้้�สึึกถึึงคุุณค่่าใน ตนเองเป็น็ พื้้น� ฐานของสุขุ ภาพจิิตในผู้�้ สููงอายุุ ซึ่่ง� หากได้้ ใช้้เวลาหรืือมีีกิิจกรรมที่่�ส่่งเสริิมเพื่่�อการใช้้เวลาให้้เป็็น ประโยชน์์และมีีแนวทางในการดููแลตนเองได้้ทั้้�งสุุขภาพ กายและจิติ ในการดำ�ำ รงชีวี ิิตประจำำ�วััน
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 109 ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่�ยวข้้อง องค์์การปกครองส่่วนท้้องถิ่่�นตำ�ำ บลตาหลัังใน พััฒนาชุุมชนจัังหวััดสระแก้ว้ เกษตรจัังหวััดสระแก้ว้ เป็น็ ภาคีีเครืือข่่ายเพื่่�อพััฒนาตำ�ำ บล อสม. ตำ�ำ บลตาหลัังใน และ ผู้้�ใหญ่่บ้้าน ผลผลิติ 1. ยาหม่่องคลายเส้น้ 2. องค์์ความรู้้�ด้้านการนวดผ่่อนคลายทางการ เกษตรและเป็น็ มิิตรกัับสิ่่ง� แวดล้อ้ ม ผลลัพั ธ์์ ผลลััพธ์์เชิิงเศรษฐกิิจ : ชุุมชนมีีโอกาสนำำ� องค์์ความรู้้�ที่�่ได้้ไปต่่อยอดเพื่่�อสร้้างอาชีีพในอนาคต โดยมีีรายได้้เพิ่่ม� ขึ้น� ร้้อยละ 5 ผลลััพธ์์เชิงิ สัังคม : 1. เกิิดการร่่วมมืือจากหน่่วยงานภาครััฐและ ประชาชน 2. เกิิดการพััฒนาองค์์ความรู้�้ และพััฒนา ศัักยภาพคนในชุุมชน 3. กลุ่�มเปราะบางโดยเฉพาะกลุ่�มผู้้�สููงอายุุได้้มีี การสร้า้ งความตระหนัักคุณุ ค่า่ ตนเองจากการทำำ�กิจิ กรรม ผลตอบรับหรอื เสียงสะท้อนจากชุมชน 1. เกิิดทักั ษะทำำ�งานร่่วมกัันของคนในชุมุ ชน 2. ชุุมชนเกิิดการพััฒนาให้ม้ ีีสมรรถนะในการจััดการสููง ชื่่อ� ทีมี ผู้้ร� ับั ผิดิ ชอบโครงการ 1. ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์ป์ ัทั มาภรณ์์ เจริิญนนท์์ (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่่�) 2. อาจารย์จ์ ุฑุ าวรรณ นวลจัันทร์ค์ ง 3. อาจารย์น์ ัันทิภิ า แก้้วลีีลาวรรณ 4. อาจารย์ส์ ิิโรรััตน์์ จั่น� งาม 5. อาจารย์์เฉลิมิ พงษ์์ จัันทร์ส์ ุขุ า (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)
110 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ภาพปัจั จุบุ ััน สู่�ภ่ าพอนาคต “ทุ่่�งมหาเจริิญ” ชุุมชนต้้นแบบ ในอดีีตพื้้น� ที่ต่� ำำ�บลทุ่�งมหาเจริญิ ประชาชนใน เกษตรปลอดภัยั อย่่างยั่่�งยืืน พื้้�นที่�ส่ ่ว่ นมากร้อ้ ยละ 90 ประกอบอาชีีพเกษตรกรรม นิิยมปลููกพืืชเชิิงเดี่�่ยว เช่น่ อ้้อย มัันสำำ�ปะหลััง และ ตำ�บลทุ่งมหาเจรญิ อ�ำ เภอวงั น�ำ ้เยน็ ไม้ผ้ ลบางชนิิด เป็น็ ต้้น ซึ่่ง� การปลููกพืชื เชิงิ เดี่ย�่ วต้อ้ ง จงั หวัดสระแกว้ ใช้้ต้้นทุุนในการผลิิตค่่อนข้้างสููง รวมทั้�้งต้้องใช้้พื้้�นที่�่ ดิินขนาดใหญ่่และเก็็บผลผลิิตได้้ปีีละ 1 ครั้้�ง ส่่งผล ม ห า วิ ิ ท ย า ลัั ย ร า ช ภัั ฏ ว ไ ล ย อ ล ง ก รณ์ ์ ให้้เกษตรกรมีีรายได้้ปีีละ 1 ครั้้�ง เกษตรกรมีีรายรัับ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ได้้จััดทำ�ำ โครงการยกระดัับพััฒนา ช่่องทางเดีียวและอาจมีีรายได้้น้้อยหรืือขาดทุุนใน คุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับรายได้้ให้้กัับคนในชุุมชน สภาวะที่ร่� าคาผลผลิติ ตกต่ำ��ำ หรืือผลผลิติ ไม่ไ่ ด้ต้ ามเป้า้ หมาย ฐานราก ในพื้้�นที่�่ตำ�ำ บลทุ่�งมหาเจริิญ อำ�ำ เภอวัังน้ำ�ำ�เย็็น ดัังนั้�้ น มหา วิ ิ ท ย า ลัั ย ร า ชภััฏ ว ไ ล ย อ ล ง ก รณ์ ์ จัังหวััดสระแก้้ว โดยเริ่�มดำำ�เนิินโครงการระยะที่�่ 1 (พ.ศ. ในพระบรมราชููปถััมภ์์ จึงึ เข้า้ ไปให้ค้ วามรู้แ�้ ก่เ่ กษตรกร 2562) – โครงการระยะที่่� 3 (พ.ศ. 2564) ซึ่่�งโครงการได้้ และส่ง่ เสริมิ ด้า้ นอาชีพี ด้า้ นเกษตรประเภทอื่่น� ๆ มหาวิทิ ยาลััยฯ ดำ�ำ เนิินงานมาอย่่างต่่อเนื่่�อง เพื่่�อมุ่่�งพััฒนาโครงการให้้ จึงึ ได้จ้ััดโครงการยกระดัับพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ และยกระดัับ มีีคุุณภาพและความเข้ม้ แข็ง็ ยิ่่ง� ขึ้น� ในปีพี ุทุ ธศัักราช 2565 รายได้้ให้้กัับชุุมชนฐานราก ซึ่่�งมีีประชาชนและ มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ เกษตรกร หมู่�ที่�่ 1 – 28 ของตำำ�บลทุ่�งมหาเจริิญ จึงึ ได้จ้ััดทำ�ำ โครงการยกระดัับพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ และยกระดัับ เข้า้ ร่ว่ มโครงการดัังกล่า่ ว ผลการดำำ�เนินิ งานโครงการ รายได้้ให้้กัับคนในชุมุ ชนฐานราก (โครงการระยะที่�่ 4) ได้้ ที่่�ผ่่านมาส่่งผลให้้เกษตรกรมีีความรู้้�ในการทำ�ำ การ มีีการดำ�ำ เนินิ งานจนเกิดิ ผลสำ�ำ เร็จ็ พบว่า่ ตำ�ำ บลทุ่�งมหาเจริญิ เกษตรที่�่ถููกวิธิ ีแี ละมีีความปลอดภััย โดยปััจจุบุ ัันกลุ่�ม ส า ม า ร ถ พััฒ น า ศัั ก ย ภ า พ จ า ก ตำำ � บ ล ที่�่ อยู่่�รอ ด เกษตรกรชุุมชนบ้้านแก่่งสะเดา ตำำ�บลทุ่�งมหาเจริิญ (ปีี 2564) พััฒนาระดัับขึ้�นสู่่�ตำำ�บลมุ่�งสู่�ความพอ ได้้เป็็นชุุมชนต้้นแบบแนวคิิดในการเปลี่�่ยนพื้้�นที่�่ปลููก เพีียง (ปีี 2565) ความสำำ�เร็จ็ ในการดำ�ำ เนินิ โครงการพบ พืืชเชิิงเดี่�่ยว มาเป็็นการพืืชผัักสมุุนไพร จากจุุดเริ่�ม ว่่าสิ่่�งที่่�เห็็นชััดเจน คืือ ประชาชน มีีความสามััคคีี ร่ว่ ม ต้น้ ที่ท�่ ดลองปลููกเพื่่อ� ใช้ใ้ นการบริโิ ภคในครััวเรืือนและ แรงร่ว่ มใจในการพััฒนาอาชีพี พััฒนาชุมุ ชน เกิดิ การรวม ภายในชุุมชน ปััจจุุบัันสามารถยกระดัับขึ้�นเป็็นชุุมชน กลุ่�มในการจััดกิจิ กรรมต่า่ ง ๆ ภายในชุมุ ชน ประชาชนพื้้น� ที่่� ผลิิตพืืชผัักสมุนุ ไพรปลอดภััย (GAP) และสามารถส่ง่ อื่่น� ๆ เริ่ม� ตื่่น� ตััวเข้า้ มาร่ว่ มกิจิ กรรมเพื่่อ� เรียี นรู้�้ เพิ่่ม� พููนความรู้�้ ออกไปจำ�ำ หน่า่ ยไปยัังพื้้น� ที่น่� อกชุมุ ชน ในอนาคตชุมุ ชน ให้้กัับตนเอง ในการไปปรัับใช้้ยัังพื้้�นที่่�ของตนเองเพิ่่�ม มีีแนวคิดิ ในการฟื้น�้ ฟููระบบการท่อ่ งเที่ย่� วภายในชุมุ ชน มากขึ้�น รวมทั้ง้� หน่่วยงานภาครััฐ องค์์กรต่่าง ๆ เกิดิ การ โดยการนำำ�ศัักยภาพของพื้้�นที่่�การท่่องเที่�่ยวทางน้ำ�ำ� ตระหนัักรู้�้และเข้้ามาให้้ความร่่วมมืือในการพััฒนาชุุมชน เพื่่�อพััฒนาการท่่องเที่่�ยวของชุุมชนให้้เชื่่�อมโยงกัับ เกืือบทุุกมิิติิ ประชาชนเริ่�มสามารถพึ่่�งพาตนเองได้้ ด้้านการเกษตร และวิิถีีชีีวิิตวััฒนธรรมของคนใน เกิิดเศรษฐกิิจหมุุนเวีียนในชุุมชนอย่่างมีีนััยสำำ�คััญ ชุุมชน เพื่่�อให้้เป็็นแหล่่งท่่องเที่่�ยวอีีกหนึ่่�งแห่่งของ ประชาชนเริ่�มมีีคุณุ ภาพชีวี ิิตไปในทิศิ ทางที่�่ดีีขึ้้�น พื้้�นที่่�จัังหวััดสระแก้้ว เป็ ็นการสร้้างรายได้ ้ และขัับเคลื่่�อนเศรษฐกิิจของชุุมชนในอนาคต
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 111 กระบวนการ ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่�เกี่่ย� วข้้อง ภาคีีเครืือข่่ายที่�่ร่่วมมืือกัันในการพััฒนาชุุมชนตำ�ำ บล 1. ทบทวนแผนพััฒนาศัักยภาพตำำ�บล (SWOT ทุ่�งมหาเจริญิ ได้แ้ ก่่ Analysis) วิิเคราะห์์ศัักยภาพตำำ�บลตามหลัักการ 16 1. สำำ�นัักงานเจ้า้ ท่า่ ภููมิิภาค สาขาจัันทบุุรีี เป้า้ หมาย อว. ของนายแพทย์ป์ ระเวศ วะสีี 2. สำำ�นัักงานการท่อ่ งเที่ย่� วแห่ง่ ประเทศไทย สำำ�นัักงาน 2. การทบทวนและศึึกษาผลการดำำ�เนิินงาน นครนายก จากโครงการที่�่ผ่่านมา มีีการวิิเคราะห์์ข้้อมููล 3. ศููนย์์วิจิ ััยและพััฒนาการเกษตรปราจีีนบุรุ ีี การสัังเคราะห์์ข้้อมููล นำำ�หลัักการพััฒนาที่่�ยั่่�งยืืน 4. องค์ก์ ารบริหิ ารส่่วนจัังหวััดสระแก้้ว หลัักการพััฒนาชุุมชน และหลัักการ “บวร” เพื่่�อมา 5. สำำ�นัักงานการท่อ่ งเที่่ย� วและกีีฬาจัังหวััดสระแก้้ว ออกแบบกิิจกรรมเพื่่�อการพััฒนาพื้้�นที่�่อย่่างถููกต้้อง 6. สำำ�นัักงานเกษตรจัังหวััดสระแก้้ว และเหมาะสมกัับบริบิ ทของชุมุ ชน 7. สำ�ำ นัักงานพััฒนาชุุมชนจัังหวััดสระแก้ว้ 3. จััดกิิจกรรมอบรม การยกระดัับการผลิิต 8. โรงพยาบาลสมเด็จ็ พระยุพุ ราชสระแก้้ว สิินค้้าเกษตรปลอดภััยของชุุมชนให้้ผ่่านมาตรฐาน 9. ที่่ท� ำ�ำ การปกครองอำ�ำ เภอวัังน้ำ�ำ�เย็น็ ใบรัับรองแหล่่งผลิิต GAP ของพืืชผัักสมุุนไพร 10. สำ�ำ นัักงานเกษตรอำำ�เภอวัังน้ำ��ำ เย็น็ กิิจกรรมการพััฒนาระบบจำำ�หน่่ายสิินค้้าเกษตร 11. องค์ก์ ารบริิหารส่่วนตำำ�บลทุ่�งมหาเจริญิ ปลอดภััยของชุุมชน กิิจกรรมการพััฒนาระบบการ 12. โรงพยาบาลส่่งเสริิมสุขุ ภาพตำำ�บลทุ่�งมหาเจริิญ แปรรููปพืชื ผัักสมุนุ ไพรด้ว้ ยระบบพลัังงานแสงอาทิติ ย์์ 13. สำ�ำ นัักงานพััฒนาชุุมชนอำำ�เภอวัังน้ำำ��เย็น็ กิิจกรรมการพััฒนาระบบการท่่องเที่่�ยวของชุุมชน 14. โรงเรีียนบ้า้ นแก่ง่ สะเดา ตำำ�บลทุ่�งมหาเจริญิ และกิิจกรรมการอบรมเชิงิ ปฏิิบััติิ 15. วััดแก่่งสะเดา การให้้ความรู้้�การเตรีียมความพร้้อมในการเข้้าสู่ � ผลผลิติ ผู้�้ สููงอายุุและเพื่่�อส่่งเสริิมด้้านอาชีีพการผลิิตถุุงหอม 1. กิจิ กรรมการอบรมเชิงิ ปฏิิบััติิการในการผลิติ สิินค้้า สมุุนไพร เกษตรปลอดภััย เพื่่อ� การขอใบรัับรองแหล่ง่ ผลิติ GAP พืชื เกิดิ ศููนย์ก์ ารเรียี นรู้เ้� กษตรปลอดภััย (GAP) แบบครบวงจร จำ�ำ นวน 1 แห่่ง 2. กิจิ กรรมการอบรมเชิงิ ปฏิบิ ััติกิ าร การบริหิ ารตลาด สิินค้้าเกษตรปลอดภััยของชุุมชนการบริิหารจััดการวิิสาหกิิจ ชุุมชน เกิิดกลุ่�มวิิสาหกิิจชุุมชนกลุ่�มผลิิตผัักผลไม้้สมุุนไพร ปลอดภััยบ้้านแก่ง่ สะเดา จำำ�นวน 1 กลุ่�ม 3. กิจิ กรรมการถ่า่ ยทอดองค์ค์ วามรู้ก้� ารแปรรููปพืชื ผััก สมุนุ ไพร ด้ว้ ยระบบพลัังงานแสงอาทิติ ย์์ ได้น้ วััตกรรมตู้�้ อบพืชื ผัักสมุุนไพรด้ว้ ยระบบพลัังงานแสงอาทิิตย์์ จำำ�นวน 1 ผลงาน เกิิดผลิติ ภััณฑ์ถ์ ุุงหอมสมุนุ ไพร และลููกประคบสมุนุ ไพร 4.กิิจกรรมการอบรมเชิิงปฏิิบััติิการการพััฒนาระบบ การท่่องเที่�่ยวของชุุมชนตำ�ำ บลทุ่�งมหาเจริิญ ได้้แนวทางการ พััฒนาระบบการท่อ่ งเที่ย่� วของชุมุ ชนตำำ�บล จำำ�นวน 1 แนวทาง
112 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ผลตอบรับหรอื เสยี งสะท้อนจากชุมชน ผลลัพั ธ์์ 1. ประชาชนในพื้้�นที่่�ตำำ�บลทุ่�งมหาเจริิญ เข้้าร่่วม “ขอบคุณุ และให้้การชื่น� ชมมหาวิิทยาลัยั ราชภััฏ โครงการร้้อยละ 100 ตรงตามเป้า้ หมายที่�่กำำ�หนดไว้้ วไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์ ์ ที่เ�่ ข้้ามา 2. มีีเกษตรกรเข้า้ ร่ว่ มกลุ่�มวิสิ าหกิจิ ชุมุ ชนกลุ่�มผลิติ ผััก ดำ�ำ เนิินการในพื้้น� ที่�อ่ ย่่างต่่อเนื่อ�่ ง ซึ่�่งในโอกาส ผลไม้ส้ มุนุ ไพรปลอดภััยบ้า้ นแก่ง่ สะเดา จากเดิมิ มีีสมาชิกิ ของ ต่อ่ ไปต้อ้ งการให้้มหาวิทิ ยาลัยั ฯ เข้า้ มาพััฒนา กลุ่�ม จำ�ำ นวน 25 คน เพิ่่�มเป็็น 35 คน คิดิ เพิ่่ม� เป็น็ ร้้อยละ 40 คุณุ ภาพชีีวิิตของคนในชุุมชน โดยเฉพาะด้า้ นการ พื้้�นที่�่ปลููกผัักปลอดภััยจากพื้้�นที่่�เดิิม มีีจำำ�นวน 15 ไร่่ สร้้างเศรษฐกิิจให้เ้ กิิดการหมุนุ เวีียนภายในชุมุ ชน (ปีี 2564) เพิ่่�มเป็็น 20 ไร่่ (ปีี 2565) คิดิ เพิ่่�มเป็น็ ร้อ้ ยละ 33.33 ประชาชน มีีช่อ่ งทางในการสร้า้ งรายได้้แก่่ จากรายได้ก้ ารจำำ�หน่า่ ยสินิ ค้า้ เกษตรจากเดิมิ มีีรายได้ป้ ระมาณ ครัวั เรืือน การเพิ่่ม� ช่อ่ งทางการจัดั หน่่ายสินิ ค้า้ วัันละ 1,500 บาท เพิ่่�มมาเป็็นวัันละ 2,000 บาท คิิดเพิ่่ม� เป็น็ เกษตรปลอดภััยให้ม้ ากขึ้น� และประชาชนต้้องการ ร้้อยละ 33.33 และการเปิดิ ตลาดสินิ ค้า้ เกษตรกรในพื้้น� ที่�่หน้้า ให้้มหาวิิทยาลััยฯ เข้้ามาช่ว่ ยขัับเคลื่อ�่ นฟื้้�นฟูรู ะบบ วััดบ้้านแก่่งสะเดา เป็็นตลาดที่่�สร้้างขึ้�นมาใหม่่โดยเกิิดการ การท่อ่ งเที่่�ยวภายในชุุมชน โดยการนำำ�ศัักยภาพ รวมกลุ่�มของคนในชุุมชนที่�่ต้้องการนำ�ำ สิินค้้าทางการเกษตร ของพื้้�นที่ก่� ารท่อ่ งเที่ย�่ วทางน้ำ��ำ เพื่�อ่ พััฒนา มาจำำ�หน่า่ ยให้้กัับคนในชุมุ ชน โดยมีีซุ้้�มจำ�ำ หน่า่ ยสิินค้า้ จำำ�นวน การท่่องเที่�ย่ วของชุมุ ชนให้้เชื่อ� มโยงกับั 8 ซุ้�ม สามารถสร้้างเศรษฐกิิจหมุุนเวียี นภายในชุมุ ชน ด้้านการเกษตรและวิิถีีชีีวิิตวัฒั นธรรมของคน 3. มีีเกษตรกรเข้้าร่่วมเป็็นสมาชิิกของกลุ่�มวิิสาหกิิจ ในชุมุ ชน เพื่�อ่ ให้เ้ ป็น็ แหล่ง่ ท่อ่ งเที่่ย� วอีีกหนึ่่�งแห่ง่ กลุ่�มผลิิตผัักผลไม้้สมุุนไพรปลอดภััยบ้้านแก่่งสะเดา เพิ่่�มขึ้�น ของพื้้น� ที่�จ่ ัังหวััดสระแก้้ว เป็็นการสร้า้ งรายได้้ ร้้อยละ 50 และขับั เคลื่�อ่ นเศรษฐกิจิ ของชุุมชนในอนาคต” 4. ภาคีีเครืือข่่ายภาครััฐ ภาคเอกชน และภาค นางสาวญาณินิ ท์์ พรมศร นายกองค์์การบริิหาร ประชาชน จำำ�นวน 15 เครืือข่่าย ส่ว่ นตำ�ำ บลทุ่�งมหาเจริญิ จากการทบทวนและวิเิ คราะห์ศ์ ัักยภาพตำ�ำ บลตามเป้า้ หมาย ตำำ�บล 16 ประการ พบว่่าตำำ�บลทุ่�งมหาเจริิญ พััฒนาศัักยภาพ จากตำำ�บลที่�่อยู่่�รอด (ปีี 2564) พััฒนาระดัับขึ้�นสู่่�ตำำ�บลมุ่�งสู่� ความพอเพีียง (ปีี 2565) ชื่อ�่ ทีมี ผู้ร�้ ัับผิิดชอบโครงการ 1. อาจารย์ธ์ วััชชััย มููลตลาด (ผู้้�จัดการพื้้�นที่�)่ 2. อาจารย์์ศิริ ิวิ ิิมล ศรีมี ีีทรััพย์์ 3. อาจารย์์วิเิ ชียี ร พุทุ ธศรีี 4. อาจารย์ว์ ราวุฒุ ิิ คำำ�พานุชุ (อาจารย์์นัักพััฒนา)
โคกสูงสดใส เข้าใจชมุ ชน VRU SUCCESS STORY 2019-2022 113 ต�ำ บลโคกสูง อ�ำ เภอโคกสูง จังหวดั สระแก้ว กระบวนการ ภาพปััจจุบุ ันั สู่ภ่� าพอนาคต โครงการได้ม้ ีีการจััดกิจิ กรรมโดยใช้เ้ ครื่อ่� งมือื การวิเิ คราะห์ส์ ภาพแวดล้อ้ มภายในและสภาพแวดล้อ้ ม การดำำ�เนิินโครงการยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตและ ภายนอก รวมทั้ง�้ การสนทนากลุ่�ม การลงสำำ�รวจพื้้�นที่่� ยกระดัับรายได้้ให้้กัับคนในชุุมชนฐานราก ตำ�ำ บลโคกสููง ภายในชุมุ ชนเพื่่อ� ค้น้ หาปัญั หาความต้อ้ งการ พบว่า่ ชุมุ ชน อำำ�เภอโคกสููง จัังหวััดสระแก้้ว คณะทำ�ำ งานได้้ดำ�ำ เนิิน ไม่่มีีสิินค้้า OTOP ที่�่จะสร้้างรายได้้ให้้กัับประชาชน กิิจกรรมจำ�ำ นวน 2 กิิจกรรม ได้้แก่่ 1) กิิจกรรมวิิเคราะห์์ ไม่่มีีการจััดการน้ำ��ำ อย่่างเป็็นระบบ ประชาชนในพื้้�นที่่� ศัักยภาพ ปัญั หาของตำ�ำ บล ร่ว่ มกัับผู้บ�้ ริหิ ารเทศบาลตำ�ำ บลโคกสููง ไม่่มีีน้ำ��ำ ทำำ�การเกษตร และแผนการพััฒนาในอนาคต กำ�ำ นััน ผู้�้ใหญ่่บ้้าน พบว่่าในพื้้�นที่�่มีีปััญหาเกี่�่ยวกัับรายได้้ ชุุมชนต้้องการให้้มีีการพััฒนาส่่งเสริิมให้้ประชาชนมีี ของครััวเรืือน ปััญหาการจััดการน้ำ��ำ เพื่่�อการเกษตร และ อาชีพี เสริมิ รวมกลุ่�มอาชีพี เพื่่อ� สร้า้ งรายได้้ โดยเฉพาะ ปัญั หาสุขุ ภาพของประชาชน 2) กิจิ กรรมการฝึกึ อบรมการทำ�ำ การสร้า้ งรายได้ใ้ ห้้กัับกลุ่�มผู้้�สููงอายุุ สมุนุ ไพรแช่เ่ ท้า้ ให้ก้ ัับผู้�้สูงอายุใุ นตำ�ำ บลโคกสููง อำ�ำ เภอโคกสููง จัังหวััดสระแก้ว้ โดยผู้้�สููงอายุมุ ีีความรู้เ้� รื่อ่� งการดููแลสุขุ ภาพ ด้ ้ ว ย สมุุ น ไ พร แ ล ะ ไ ด้ ้ ฝึ ึ ก ก า รทำำ �สมุุ น ไ พร แ ช่ ่ เ ท้ ้ า โดยวิทิ ยากรจากโรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพตำ�ำ บลโคกสููง ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่�เกี่่�ยวข้้อง ผลตอบรบั หรอื เสยี งสะท้อนจากชมุ ชน การดำ�ำ เนิินโครงการมีีภาคีีเครืือข่่ายที่่�เข้้าร่่วม ได้แ้ ก่่ โรงพยาบาลส่่งเสริมิ สุุขภาพตำำ�บลโคกสููง กำ�ำ นััน ประชาชนในชุุมชนให้้ความสนใจในกิิจกรรม ผู้ใ�้ หญ่บ่ ้า้ น อาสาสมััครสาธารณสุขุ ประจำ�ำ หมู่่�บ้า้ น (อสม.) แ ล ะ เ ห็็ น ว่ ่ า กิิ จ ก รร ม มีีปร ะ โ ย ช น์ ์ ตร ง กัั บ ปั ั ญ ห า กลุ่�มผู้�้ สููงอายุุ กัั บ ค ว า ม ต้ ้ อ ง ก า ร แ ล ะ ส า ม า ร ถ นำำ � ค ว า ม รู้้ � จ า ก ผลผลิิต การจััดกิิจกรรมไปใช้ใ้ นการดููแลสุุขภาพได้้ จากการลงศึึกษาข้้อมููลชุุมชนต้้องการให้้มีีการ “รู้้�สึึกดีีใจที่ท่� างมหาวิทิ ยาลัยั ได้้เข้า้ มาช่ว่ ยพััฒนาคนใน พััฒนาส่่งเสริิมให้้ประชาชนมีีอาชีีพเสริิมการรวมกลุ่ �ม ชุุมชนให้ไ้ ด้ม้ ีีอาชีพี เสริิมมีีรายได้้เพิ่่�มขึ้น� และอยากให้้ อาชีพี ทำำ�สมุนุ ไพรแช่เ่ ท้า้ เพื่่อ� สร้า้ งรายได้้ โดยเฉพาะการ มาช่่วยส่ง่ เสริิมแบบนี้้เ� รื่�อยๆ” สร้า้ งรายได้ใ้ ห้ก้ ัับกลุ่�มผู้้�สููงอายุุ นางอำ�ำ พร เพชรสมบัตั ิิ ชาวบ้้านหมู่�ที่� 5 ตำ�ำ บลโคกสููง ผลลััพธ ชื่�่อทีมี ผู้�ร้ ับั ผิดิ ชอบโครงการ ทุุกภาคส่่วนที่�่เกี่�่ยวข้้องได้้ตระหนัักและเห็็น 1. อาจารย์์ ดร.จารุณุ ีี มุุมบ้า้ นเซ่่า (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่�่) ความสำำ�คััญของการมีีส่่วนร่่วมในการพััฒนาชุุมชนท้้อง 2. อาจารย์ว์ ิไิ ลลัักษณ์์ เรืืองสม ถิ่่น� และเห็็นความสำ�ำ คััญของการมีีส่ว่ นร่ว่ ม และสามารถ 3. อาจารย์์ ดร.ดาวราย ลิ่่�มสายหั้�้ว แก้้ไขปััญหาร่่วมกัับชุุมชนท้้องถิ่่�นได้้อย่่างแท้้จริิง ทำ�ำ ให้้ 4. อาจารย์์ดวงพร อุุไรวรรณ เกิดิ รายได้ใ้ ห้ก้ ัับคนได้้ชุุมชนเพิ่่�มขึ้�น ร้อ้ ยละ 10 5. อาจารย์์เพ็็ญศรีี ชิติ บุุตร (อาจารย์์นัักพััฒนา) 6. อาจารย์์สลิิลรดา รััตน์พ์ ลทีี (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)
114 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ภาพปัจั จุบุ ััน สู่ภ่� าพอนาคต พ“เหัฒด็ นจาากสรฟ้าางงอขา้าชว”ีพใตหอ่้ชยุมอชนด ตำำ�บลโนนหมากมุ่�นเป็็นตำ�ำ บลที่�่อยู่่�ในอำ�ำ เภอ โคกสููง จัังหวััดสระแก้้ว สภาพบริิบทของพื้้�นที่่�นั้�้นมีี ตำ�บลโนนหมากมุ่น อำ�เภอโคกสูง จังหวดั สระแกว้ ลัักษณะเป็็นชุุมชนชนบทเป็็นเขตพื้้�นที่�่ที่�่ห่่างจากตััว เมืือง อยู่่�ในการดููแลขององค์์การบริิหารส่่วนตำำ�บล การดำำ�เนิินงานที่�่ผ่่านมาตั้�้งแต่่ปีี 2562-2564 โนนหมากมุ่�น เป็็นเขตที่�่มีีความเจริิญทางด้้านวััตถุุ กระบวนการต้น้ น้ำ�ำ� คือื การสร้า้ งความร่ว่ มมือื กัับหน่ว่ ยงาน น้้อย ประชากรส่่วนใหญ่่ประกอบอาชีีพเกษตรกรรม ราชการที่่�เกี่่�ยวข้้องศึึกษาชุุมชนและจััดทำำ�ฐานข้้อมููล ประมง เลี้้ย� งสััตว์์ มีีทั้ง�้ หมด 6 หมู่่�บ้า้ น มีีครััวเรืือน ตำ�ำ บลโนนหมากมุ่�น อำำ�เภอโคกสููง จัังหวััดสระแก้้ว และ ทั้�้งหมด 800 ครััวเรืือน กิิจกรรมในตำ�ำ บลโนนหมาก จััดทำำ�แผนปฏิิบััติิการเพิ่่�มรายได้้ยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตของ มุ่�น เครื่อ�่ งมือื วิเิ คราะห์ช์ ุมุ ชน SWOT ร่ว่ มกัันวิเิ คราะห์์ คนในชุุมชน เพื่่�อสร้้างเครืือข่่ายความร่่วมมืือกัับเครืือข่่าย กัับคนในชุมุ ชนจนไปสู่่�แผนพััฒนาตำำ�บลโนนหมากมุ่�น ประชารััฐ อาทิเิ ช่่น ส่ว่ นปกครองอำ�ำ เภอ พััฒนาการอำำ�เภอ ในอนาคต ผลการวิิเคราะห์์พบว่่า คนในชุุมชนส่่วน เกษตรอำำ�เภอ องค์์การบริิหารส่่วนตำำ�บลโนนหมากมุ่�น ใหญ่่ประกอบอาชีีพการเกษตร มีีศัักยภาพในด้้าน กำ�ำ นััน ผู้�ใ้ หญ่่บ้้าน ผู้้�นำำ�ชุุมชน และหน่่วยงานเอกชนในพื้้น� ที่่� ผู้้�นำำ�ชุุมชนที่�่มีีความเข้้มแข็็งสามารถสร้้างแรงบัันดาล ที่�่มีีส่่วนเกี่�่ยวข้้องกัับการพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตชุุมชนในตำ�ำ บล ใจและแรงจููงใจให้้กัับลููกบ้้านได้้เป็็นอย่่างดีี มีีความ โนนหมากมุ่�น อำ�ำ เภอโคกสููง จัังหวััดสระแก้้ว เพื่่�อสำำ�รวจ สามััคคีีในการร่่วมทำ�ำ กิิจกรรมหรืืองานต่่างๆ ของ บริบิ ทชุมุ ชน ครััวเรืือนเป้า้ หมาย และจััดทำำ�ฐานข้อ้ มููลตำ�ำ บล หมู่่�บ้า้ น แต่่จุดุ ด้อ้ ยของตำ�ำ บลนี้้ค� ืือ ประชาชนที่อ่� ยู่่�ใน โนนหมากมุ่�น เพื่่อ� จััดทำ�ำ แผนปฏิบิ ััติกิ ารเพิ่่ม� รายได้ย้ กระดัับ พื้้�นที่�่ส่่วนใหญ่่เป็น็ ผู้�้ สููงอายุแุ ละร้อ้ ยละ 80 เป็็นผู้้ห� ญิิง คุุณภาพชีีวิิตของประชาชนในชุุมชน กระบวนการกลางน้ำำ�� ดัังนั้้�นการดำ�ำ เนิินกิิจกรรมด้้านการยกระดัับคุุณภาพ การเพาะเห็ด็ นางฟ้า้ ด้ว้ ยวััสดุจุ ากฟางข้า้ วเพื่่อ� สร้า้ งจิติ อาสา ชีวี ิติ ผู้้�สููงอายุแุ ละเตรียี มความพร้อ้ มสู่�วัยเกษีียณให้ก้ ัับ พััฒนาท้้องถิ่่�น วััตถุุประสงค์์ 1)เพื่่�อเสริิมสร้้างความรู้�้และ คนในชุมุ ชน ตำ�ำ บลโนนหมากมุ่�น อำ�ำ เภอโคกสููง จัังหวััด ทัักษะการผลิิตเห็็ดนางฟ้้า โดยใช้้วััสดุุจากฟางข้้าวให้้แก่่ สระแก้้ว เพื่่�อให้้คนในชุุมชนมีีการเตรีียมความพร้้อม กลุ่�มเป้า้ หมาย 2) เพื่่อ� พััฒนาอาชีพี การเพาะเห็ด็ ฟางโดย สู่�วัยเกษีียณ โดยมีีการจััดอบรมด้้านการดููแลสุุขภาพ ใช้ว้ ััสดุจุ ากฟางข้า้ ว 3) เพื่่อ� นำำ�วััสดุใุ นท้อ้ งถิ่่น� มาใช้ป้ ระโยชน์์ ของผู้�้เข้้าสู่�วั ยสููงอายุุ และการอบรมด้้านเศรษฐกิิจ เพื่่�อเพิ่่�มมููลค่่าให้้กัับฟางข้้าว และเกิิดการหมุุนเวีียนเศษ โดยการเพิ่่ม� ทัักษะ (Up-skilling) และเสริมิ ทัักษะใหม่่ วััสดุุธรรมชาติิให้้เกิิดประโยชน์์สููงสุุด (zero waste) 4) (Re-skilling) ด้้วยการถัักถุุงใส่่แก้้วเยติิให้้กัับกลุ่�ม กระบวนการปลายน้ำ�ำ� คือื ผลผลิติ ที่ไ�่ ด้จ้ ากเห็ด็ เพื่่อ� เป็น็ ช่อ่ งทาง ผู้้�สููงอายุุเดิิมที่�่อยู่่�ในชุุมชนและเพิ่่�มทัักษะใหม่่ให้้กัับ ในการสร้้างอาชีีพให้้กัับกลุ่�มเพาะเห็็ด จากการดำำ�เนิิน ผู้ท้� ี่เ�่ ตรียี มความพร้อ้ มสู่�วัยเกษีียณ ควบคู่่�กัับแนวคิดิ ที่่� กิจิ กรรมโครงการในพื้้น� ที่่� พบว่า่ ได้ร้ัับการตอบรัับเป็น็ อย่า่ งดีี จะช่่วยสร้้างความมั่่�นคงทางรายได้้ของผู้้�สููงวััย ประชาชนในพื้้น� ที่ต�่ ำำ�บลโนนหมากมุ่�น สามารถผลิติ เห็ด็ ขาย ได้้อย่่างยั่่ง� ยืนื เป็็นรายได้้เสริิมได้้ และมีีรายได้้เพิ่่�มขึ้�น ประกอบกัับยัังมีี หน่่วยงานต่า่ งๆ เข้า้ มาใช้ส้ ถานที่�แ่ ละอุุปกรณ์์ ไปจนถึึงให้้ กลุ่ �มเพาะเห็็ดบ้ ้านโนนสููงเป็ ็นผู้้ �ถ่ ่ายทอดองค์ ์ความรู้้ � ในการเพาะเห็็ดให้้กัับผู้้�สููงอายุุ คนพิิการและผู้้�ด้้อยโอกาส มาเรีียนรู้�้การทำ�ำ เห็ด็ นางฟ้า้ กัับชุมุ ชน
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 115 กระบวนการ มีีการดำำ�เนิินการวิิเคราะห์์ข้้อมููลศัักยภาพรายตำ�ำ บลโนนหมากมุ่�น โดยยึึดหลัักการ 16 เป้า้ หมายของนายแพทย์ป์ ระเวศ วะสีี ในการนำ�ำ มาวิิเคราะห์์ความต้้องการของชุุมชน และผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียใน ชุุมชน และนำ�ำ เครื่่�องมืือในการวิิเคราะห์์ชุุมชน SWOT เข้้ามาช่่วย ในการวางแผนพััฒนาศัักยภาพรายตำ�ำ บลโนนหมากมุ่�น ทำำ�ให้้เกิิด การพััฒนาอาชีพี ที่ต่� อบสนองความต้อ้ งการของประชาชนในพื้้น� ที่ไ�่ ด้้ อย่า่ งตรงตามความต้อ้ งการของชุมุ ชนและเกิดิ กลุ่�มผู้้�มีีส่ว่ นได้ส้ ่ว่ น เสีียเข้า้ มาร่ว่ มเป็น็ ภาคีีเครืือข่า่ ยเพื่่อ� การพััฒนาตำำ�บลโนนหมากมุ่�น ชื่�อ่ ทีีมผู้้�รัับผิดิ ชอบโครงการ ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่ย� วข้้อง 1. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.เจนจิริ า นามีี ภาครััฐ: มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรม (ผู้�้ จั ดการพื้้�นที่่)� ราชููปถััมภ์์, องค์์การบริิหารส่่วนตำำ�บลโนนหมากมุ่�น, โรงเรีียน 2. อาจารย์ป์ ณััท สุุขสร้อ้ ย บ้า้ นโนนหมากมุ่�น, ผู้้ใ� หญ่่บ้้าน หมู่�ที่�่ 1-6 3. อาจารย์์เพ็ญ็ ศรีี ชิิตบุตุ ร (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) ภาคประชาชน: ผู้แ้� ทนจากตำำ�บลโนนหมากมุ่�น หมู่�ที่�่ 1-6 กลุ่�ม OTOP นวััตวิิถีี ผลผลิติ 1. ผลการประเมิินศัักยภาพของตำำ�บลโนนหมากมุ่�น เป็็นตำ�ำ บลพอเพีียง 2. ความต้อ้ งการของชุมุ ชน และกลุ่�มผู้�้ มีีส่ว่ นได้ส้ ่ว่ นเสีีย ภายในชุุมชน 3. แผนพััฒนาศัักยภาพตำำ�บลจำ�ำ นวน 1 แผน ผลลััพธ์์ 1. เกิดิ แผนพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บลจำ�ำ นวน 1 แผน 2. ประชาชนในชุมุ ชนได้้รัับความรู้�้ 2 ด้้าน คืือ ด้า้ นการ ดููแลสุุขภาพอย่า่ งง่า่ ย และด้า้ นการฝึึกทัักษะการถัักแก้ว้ เยติิ ผลตอบรบั หรือเสียงสะท้อนจากชุมชน “ชุุมชนตำ�ำ บลโนนหมากมุ่�นได้ป้ ระโยชน์์อย่า่ งมากจากการที่�่ มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ เข้า้ มาช่ว่ ยเป็น็ องค์ก์ รในการประสานงานและติิดต่อ่ แสวงหา ความร่ว่ มมืือจากเครือื ข่่ายอื่น�่ ๆ เพื่�่อพััฒนาชุุมชน ซึ่่ง� สามารถ ช่ว่ ยให้ค้ นในชุุมชนเกิิดทักั ษะในการประกอบอาชีพี เสริิม ในครัวั เรืือน และยังั ช่ว่ ยให้้ความเป็น็ อยู่�ของประชาชนในชุมุ ชน มีีแนวโน้ม้ ไปในทางทีีดีีขึ้้น� ” นางสาวอรุณุ ีี ระวิิเวช
116 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ภาพปัจั จุุบััน สู่�่ภาพอนาคต หนองม่่วงสุุขภาพดีี ชีวี ีมี ีสี ุขุ ตำำ�บลหนองม่ว่ ง อำ�ำ เภอโคกสููง จัังหวััดสระแก้ว้ เป็น็ ที่ม�่ ีีความเจริญิ เติบิ โตในหลายด้า้ น แต่ย่ ัังพบปัญั หาที่่� ตำบลหนองม่่วง อำเภอโคกสูงู จังั หวััดสระแก้้ว สำ�ำ คััญคือื ปัญั หาความยากจน ปัญั หาหนี้้จ� ากการกู้�้ ยืมื เพื่่อ� นำ�ำ ทุุนมาลงทุนุ ในการประกอบอาชีีพ และปััญหาที่ส่� ำำ�คััญ กระบวนการ คืือ การไม่่มีีทุุนต่่อยอดเพื่่�อการประกอบอาชีีพตลอดจน ปัญั หาจากภััยแล้ง้ ในด้า้ นความต้อ้ งการ ได้แ้ ก่่ การมีีราย วางแผนประชุุมทีีมลงพื้้�นที่�่ชุุมชน เตรีียมความ ได้ท้ ี่ม่� ั่่น� คง การส่ง่ เสริมิ อาชีพี เพื่่อ� ให้ม้ ีีรายได้อ้ ย่า่ งต่อ่ เนื่่อ� ง พร้อ้ มของทีีมดำ�ำ เนินิ โครงการเป็น็ การเตรียี มความพร้อ้ ม การฝึกึ อบรมด้า้ นการส่ง่ เสริมิ อาชีพี ส่ง่ เสริมิ การสร้า้ งงาน เรื่�่องการเป็็นผู้�้ นำำ�กลุ่�มและผู้�้ ช่่วยผู้�้ นำำ�กลุ่�มโดยติิดต่่อ เพื่่อ� ให้ม้ ีีรายได้ท้ ี่เ�่ พีียงพอและมั่่น� คงตลอดจนการส่ง่ เสริมิ กัับเจ้้าหน้้าที่่� ผู้�้ นำ�ำ ชุุมชน ลงพื้้�นที่�่สำำ�รวจบริิบทชุุมชน สิินค้้า พััฒนาศัักยภาพแกนนำำ�ชุุมชนให้้เกิิดความรู้้� หมู่�ที่่� 1–14 เก็บ็ ข้อ้ มููลของชุมุ ชนและข้อ้ มููลเกี่ย่� วกัับปัญั หา ด้า้ นเกษตร ด้้านสาธารณสุุข และในปััจจุุบัันตำ�ำ บลหนอง ทางสุุขภาพของผู้้�สููงอายุุ สรุุปข้้อมููลที่ไ่� ด้้จากการลงพื้้น� ที่่� ม่ว่ งมีีจำ�ำ นวนผู้�้สูงอายุเุ พิ่่ม� ขึ้น� อย่า่ งมาก จากการสำ�ำ รวจพบ วางแผนเพื่่อ� สรุปุ ปัญั หาทางสุขุ ภาพและแนวทางการแก้ไ้ ข ว่า่ ผู้�้สูงอายุใุ นตำ�ำ บลหนองม่ว่ งมีีโรคเจ็บ็ ป่ว่ ย คือื โรคระบบ ปัญั หา และจััดกิจิ กรรมอบรมการออกกำำ�ลัังกายอย่า่ งง่า่ ย กล้า้ มเนื้้อ� เสื่่อ� ม เช่น่ การปวดเข่า่ จากโรคข้อ้ เข่า่ เสื่่อ� มในผู้�้ ให้้ผู้้�สููงอายุุและกิิจกรรมอบรมการประยุุกต์์ใช้้สมุุนไพร อายุุ จึึงได้ม้ ีีการจััดกิิจกรรม โดยการนำ�ำ สมุุนไพรท้อ้ งถิ่่�น ท้้องถิ่่�นมาทำำ�ยาพอกเข่่าสมุุนไพร โดยจััดกิิจกรรม ดัังนี้้� มาใช้้บรรเทาอาการของข้้อเข่่าเสื่่�อม และการออกกำำ�ลััง กิจิ กรรมที่่� 1 อบรมการออกกำ�ำ ลัังกายอย่า่ งง่า่ ยให้ผ้ ู้�้สูงอายุุ กายอย่า่ งถููกวิธิ ีี โดยใช้ย้ างยืดื ในผู้�้ สููงอายุุ เพื่่อ� ให้ผ้ ู้้�สููงอายุุ และกิจิ กรรมที่่� 2 อบรมการประยุกุ ต์ใ์ ช้ส้ มุนุ ไพรท้อ้ งถิ่่น� มา สามารถดููแลตนเองในเบื้้อ� งต้น้ ได้้ เพื่่อ� การมีีคุณุ ภาพชีวี ิติ ทำ�ำ ยาพอกเข่่าสมุนุ ไพร ที่่�ดีีของผู้้�สููงอายุใุ นชุุมชน ผลลัพั ธ์์ 1. ทำำ�ให้้ทราบข้้อมููลพื้้�นฐานของชุุมชนตำ�ำ บล หนองม่ว่ งและได้พ้ ััฒนาท้อ้ งถิ่่น� จำำ�นวน 1 แผน 2. ได้ส้ มุุนไพรพอกเข่า่ เพื่่�อใช้บ้ รรเทาอาการปวด ข้อ้ เข่า่ ในสููงอายุุ จำ�ำ นวน 1 สููตร ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่�ยวข้้อง ผลตอบรบั หรือเสียงสะท้อนจากชุมชน องค์์การบริหิ ารส่่วนตำำ�บลหนองม่่วง ผู้�้ นำำ�ชุมุ ชน ในตำ�ำ บลหนองม่ว่ ง และกลุ่�มผู้้�สููงอายุใุ นตำ�ำ บลหนองม่ว่ ง “อบต.หนองม่่วง นายกและเจ้า้ หน้า้ ที่ �่ มีีความยินิ ดีี ผลผลิติ อย่า่ งมากในการจัดั กิจิ กรรม และอยากให้้มีี 1. ข้้อมููลของชุุมชน การมีีส่่วนร่่วมของชุุมชน การจัดั กิจิ กรรมอย่่างต่่อเนื่อ่� ง เพื่�่อยกระดับั การพััฒนาพื้้น� ที่่ใ� ห้เ้ ป็น็ จุดุ ท่่องเที่่ย� ว และผลิิตภััณฑ์์ที่�ช่ ุุมชน คุณุ ภาพชีวี ิติ ให้ก้ ัับประชาชนในพื้้น� ที่”�่ สามารถทำำ�จำำ�หน่่ายในแหล่ง่ ท่่องเที่่�ยวได้้ ชื่�อ่ ทีมี ผู้�้รับั ผิิดชอบโครงการ 2. กระบวนการออกกำำ�ลัังสำำ�หรัับผู้�้ สููงอายุุ 1. อาจารย์์พลอยฌญารินิ ทร์์ ราวิินิจิ (ผู้�้จัดการพื้้�นที่�)่ โดยใช้ย้ างยืืด 2. อาจารย์อ์ ััษฎาวุฒุ ิิ โยธาสุุภาพ 3. อาจารย์์เพ็ญ็ ศรีี ชิติ บุตุ ร (อาจารย์์นัักพััฒนา) 3. ตำ�ำ รัับสมุุนไพรพอกเข่่า บรรเทาอาการปวด
บอกเล่าเร่อื งราวชาวหนองแวง VRU SUCCESS STORY 2019-2022 117 ตำ�บลหนองแวง อ�ำ เภอโคกสงู จังหวัดสระแก้ว ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่�เกี่่�ยวข้้อง องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลหนองแวงกำ�ำ นัันผู้ใ�้ หญ่บ่ ้า้ น พื้้�นที่�่ตำ�ำ บลหนองแวงมีีทรััพยากรธรรมชาติิ ผู้�้ นำ�ำ ชุมุ ชน โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพตำ�ำ บลหนองแวง ที่่�อุุดมสมบููรณ์์ผู้้�คนก็็อััธยาศััยดีียิ้้�มแย้้มและให้้ความ ผลผลิติ ร่่วมมืือทุุกครั้้�งเมื่่�อมาเยืือนมีีวััฒนธรรมที่�่หลาก เกิิดแนวทางในการแผนพััฒนา 3 ด้้าน ได้้แก่่ หลายผสมผสานกัันอย่่างลงตััวมีีวิิถีีชีีวิิตที่่�เรีียบ 1. การส่่งเสริิมอาชีีพชุุมชน คือื การรวมกลุ่�มทำ�ำ ไม้ก้ วาด ง่่าย(วััฒนธรรม) ส่่วนอาชีีพก็็เน้้นการทำำ�การเกษตร กลุ่�มสิ่่ง� ทอ กลุ่�มน้ำ�ำ� ยาล้า้ งจาน กลุ่�มทำ�ำ ไข่เ่ ค็ม็ การเลี้้ย� งเป็ด็ เป็น็ หลััก มีีทั้้ง� ปลููกพืชื เศรษฐกิิจและการเลี้้�ยงสััตว์์ การเพาะเชื้อ� เห็ด็ การเลี้้ย� งไก่พ่ื้้น� เมือื ง และการถัักไหมพรม 2.การอบรมเยาวชนด้า้ นยาเสพติดิ และการส่ง่ เสริมิ กิิจกรรม ภาพปััจจุุบัันสู่่อ� นาคต ทางด้้านกีีฬา 3.การส่่งเสริิมกิิจกรรมและพััฒนาแหล่่ง รวบรวมสิินค้้าเกษตรเพื่่�อจััดตั้�้งเป็็นศููนย์์จำำ�หน่่ายสิินค้้า จากการที่ค่� ณะทีีมงานได้ล้ งพื้้น� ที่ต�่ ำำ�บลหนอง การเกษตรและการฝึึกอบรมทำ�ำ ลููกประคบสมุุนไพรให้้กัับ แวงพบว่า่ มีีปัญั หาและความต้อ้ งการของประชาชนใน ผู้�้ สููงอายุุๆโดยใช้้สมุุนไพรที่่�สามารถหาได้้ในท้้องถิ่่�น พื้้�นที่�่ ได้้แก่่ ปััญหาความขััดแย้้งภายในชุมุ ชนในช่ว่ ง สามารถทำ�ำ ลููกประคบสมุนุ ไพรได้จ้ ำ�ำ นวน 24 ลููกและผู้�้สูงอายุุ ของการเลืือกตั้ง�้ ปัญั หายาเสพติดิ การทะเลาะวิวิ าท มีีความภาคภููมิิใจในการมีีส่่วนร่่วมจากการทำ�ำ กิิจกรรม ในกลุ่�มวััยรุ่�น ปัญั หาความยากจนปัญั หา ด้า้ นอาชีพี ที่�่ และเกิิดแนวคิิดในการปลููกสมุุนไพรเพื่่�อใช้้เป็็นยารัักษา ไม่ม่ ั่่น� คง ปัญั หาหนี้้ส� ินิ ที่เ่� กิดิ จากการกู้น�้ อกระบบและ เบื้้�องต้้นครััวเรืือน หนี้้�จากการกู้้�ยืืมเพื่่�อนำำ�มาลงทุุน นอกจากนี้้� ผลลััพธ์์ ยัังพบความต้้องการของประชาชนที่่�สำำ�คััญ คืือ จากการดำำ�เนินิ งานผู้เ้� ข้า้ ร่ว่ มกิจิ กรรมได้ต้ ระหนััก ความต้้องการมีีรายได้้ที่่�มั่่�นคง การส่่งเสริิมอาชีีพ และเห็็นความสำำ�คััญของการมีีส่่วนร่่วมในการพััฒนา เพื่่�อให้ม้ ีีรายได้อ้ ย่่างต่อ่ เนื่่อ� ง การฝึกึ อบรมด้้านการ ชุุมชนท้้องถิ่่�น ได้้องค์์ความรู้้�ด้้านศัักยภาพของตำ�ำ บล ส่ง่ เสริิมอาชีีพ สำำ�หรัับภาพอนาคตของตำำ�บลคืือ ด้้านปัญั หาและความต้้องการของชุุมชน เพื่่อ� จััดทำ�ำ แผน เป็็นตำำ�บลวิิถีีการเกษตรโดยใช้้ภููมิิปััญญาทางการ พััฒนาของชุมุ ชนจำำ�นวน 2 แผน ได้้แนวทางการพััฒนา เกษตรทั้ง�้ การจััดการน้ำ��ำ และเกษตรอินิ ทรียี ์์ ประชาชน ผลิิตภััณฑ์์ชุุมชนจากความต้้องการของคนในท้้องถิ่่�น มีีรายได้้และมีีอาชีีพที่�่หลากหลายพึ่�่งพาตััวเองได้้ จำ�ำ นวน 3 ผลิิตภััณฑ์์ มากขึ้ น� ผลตอบรบั หรือเสียงสะท้อนจากชมุ ชน กระบวนการ “ดีีใจมากๆ ที่ม�่ หาวิทิ ยาลัยั มาส่ง่ เสริมิ ความรู้�ให้ช้ าวตำ�ำ บล คณะทำำ�งานลงพื้้�นที่�่ตำ�ำ บลหนองแวงเพื่่�อ หนองแวง อยากให้ช้ าวบ้า้ นมีีอาชีีพเสริมิ และดููแลตัวั เอง ดำ�ำ เนิินกิิจกรรมค้้นหาศัักยภาพของตำำ�บลโดยใช้้วิิธีี ได้้ อยากให้้มาเรื่อ� ยๆ เป็็นกิจิ กรรมที่ด่� ีีมากๆ” การประชุุมเชิิงปฏิิบััติิการแบบมีีส่่วนร่่วมและการ นางสาวภานุมุ าต เกิิดทอง อบรมเชิงิ ปฏิบิ ััติกิ ารแบบมีีส่ว่ นร่ว่ มกัับผู้้�นำำ�ชุมุ ชนท้อ้ ง พนักั งานช่ว่ ยเหลืือคนไข้้ รพ.สต. หนองแวง ถิ่่�นทุกุ หมู่่�บ้า้ น ชื่อ่� ทีมี ผู้้�รับั ผิดิ ชอบโครงการ 1. อาจารย์์ ว่า่ ที่ร�่ ้อ้ ยตรีวี ุฒุ ิชิ ััย สายบุญุ จวง (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่)�่ 2. ผู้้�ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.สมทรง บรรจง ธิติ ิทิ านต์์ 3. ผู้้�ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.ชนิินทร สวณภัักดีี 4. อาจารย์์ ดร.วุฒุ ิินัันท์์ สีีเตชะ 5. อาจารย์์เฉลิิมพงษ์์ จัันทร์ส์ ุขุ า (อาจารย์์นัักพััฒนา) 6. อาจารย์ไ์ ชยวััฒน์์ สมสอางค์์ (อาจารย์์นัักพััฒนา)
118 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ภาพปจั จบุ นั สู่ ภาพอนาคต หมู่บา้ นสมนุ ไพร จากการลงพื้้�นที่่�ตั้้�งแต่่ปีี 2562 เรื่่�องการปลููก ได้ส้ ่ง่ เสริมิ การปลููกสมุนุ ไพรให้ไ้ ด้ม้ าตรฐาน และยกระดัับ ต�ำ บลวงั ใหม่ อ�ำ เภอวงั สมบูรณ์ การปลููกให้้ผ่่านมาตรฐาน SDGsPGS จนสามารถขาย จังหวัดสระแก้ว สมุุนไพรให้้กัับโรงพยาบาล และโรงงานต่่างๆ ภายใน ประเทศได้้ ในปีี 2563 ทางคณะเห็น็ ว่า่ การขายสมุนุ ไพร จากการดำ�ำ เนินิ งานที่ผ่� ่า่ นมาตั้ง�้ แต่ป่ ีี 2562- นั้้�นบริิษััทที่�่รัับซื้้�อต้้องการสิินค้้าในรููปแบบแห้้ง ทางกลุ่�ม 2564 ของชมรมแพทย์์แผนไทย ตำ�ำ บลวัังใหม่่ ยัังขาดโรงเรืือนตากสมุนุ ไพร เดิิมจะตากสมุนุ ไพรไว้ห้ น้้า อำำ�เภอวัังสมบููรณ์์ จัังหวััดสระแก้ว้ ซึ่่ง� เป็น็ พื้้น� ที่ป่� ลููก บ้า้ นไม่ม่ ีีที่บ่� ัังลม และฝน การตากจึงึ ต้อ้ งคอยเฝ้า้ สมุนุ ไพร สมุนุ ไพรมาอย่า่ งช้า้ นาน โดยมีีนายวินิ ััย สายเปลี่ย่� น ที่�่ตากไว้้ ทางคณะจึึงสนัับสนุุนวััสดุุในการสร้้างโรงเรืือน เป็็นผู้้�ขัับเคลื่่�อนและเป็็นผู้้�ที่�่ปลููกสมุุนไพรจาก ตากสมุุนไพร ทำ�ำ ให้้กลุ่�มสามารถตากสมุุนไพรได้้มากขึ้�น บรรพบุุรุุษ โดยเป็็นแบบวิิถีีดั้�้งเดิิม แต่่ยัังคงผลิิต และไม่ต่ ้อ้ งมานั่่ง� เฝ้า้ เมื่่อ� เวลาฝนตก สามารถไปทำ�ำ งานอื่่น� ๆ สมุุนไพรที่�่มีีคุุณภาพออกมา จากการทำ�ำ สมุุนไพร สร้า้ งรายได้เ้ สริมิ ในปีี 2564 ยัังเห็น็ ถึึงปัญั หาจากชิ้น� ส่ว่ น เ ป็ ็ น อ า ชี ี พ ม า ก ก ว่ ่ า 3 0 ปี ี มีีทั้้� ง คำำ �ดููถูู ก สมุุนไพรที่่ต� าก มีีการแห้ง้ ที่�ไ่ ม่่สม่ำำ�� เสมอกััน ทำ�ำ ให้ถ้ ููกกด ไม่เ่ ชื่อ่� มั่่น� จากคนรอบข้า้ ง แต่น่ ายวินิ ััย สายเปลี่ย�่ น ราคาจากพ่่อค้้า ทางมหาวิิทยาลััยจึึงสนัับสนุุนวััสดุุและ ไม่เ่ คยย่อ่ ท้อ้ จากคำ�ำ พููดดัังกล่า่ ว สามารถขายสมุนุ ไพร ร่่วมกัันออกแบบเครื่�่องสัับ และเครื่�่องล้้างสมุุนไพรกัับ จนส่ง่ เสีียให้ล้ ููกๆ เรียี นจบในระดัับปริญิ ญาตรีที ั้ง้� หมด วิทิ ยาลััยเทคนิคิ นครนายกขึ้น� ทำำ�ให้ช้ิ้น� ส่ว่ นสมุนุ ไพรที่ต�่ าก จนทำำ�ให้้ชาวบ้้านข้้างเคีียงเริ่ �มหัันมาสนใจมากขึ้ �น มีีความสม่ำำ��เสมอ ขายได้ใ้ นราคาที่ส่� ููงขึ้น� หลัังจากนั้น�้ ทาง จนปัจั จุบุ ัันในกลุ่�มมีีสมาชิกิ เพิ่่ม� ขึ้น� ทางมหาวิทิ ยาลััย คณะผู้ล�้ งพื้้น� ที่เ�่ ห็น็ ว่า่ ควรยกระดัับการผลิติ สมุนุ ไพรให้ผ้ ่า่ น เห็น็ ความตั้ง�้ ใจของนายวินิ ััย สายเปลี่่�ยน จึึงเข้า้ ไป อย. แต่ต่ ้อ้ งใช้เ้ วลาเพราะมีีขั้น�้ ตอนทางราชการมาก แต่ค่ ุุย ช่่วยเหลืือและสนัับสนุุนเครื่�่องมืือที่ช�่ ่่วยทำ�ำ ให้้การ กัับส่่วนราชการและชุุมชนทุุกฝ่่ายเห็็นชอบเรื่่�องยกระดัับ ผลิติ สมุนุ ไพรของกลุ่�ม สามารถต่อ่ ยอด และสร้้าง การผลิิตและแปรรููปสิินค้า้ ให้้ผ่า่ นมาตรฐาน อย. ต่่อไป รายได้เ้ พิ่่�มขึ้น� ได้้ โดยการทำ�ำ โรงเรืือนตากสมุุนไพร ในปีีงบประมาณ 2563 และเครื่�่องสัับ เครื่�่องล้้าง สมุุนไพร ในปีงี บประมาณ 2564 ทำำ�ให้้ผลผลิติ ที่�่ส่่ง ไปขายมีีชิ้้น� ส่่วนของสมุุนไพรที่�ส่ วยงาม และขนาด เท่า่ กััน ขายได้้ในราคาที่่�สููงขึ้น� อีีกด้้วย
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 119 กระบวนการ ภาคีีเครืือข่่ายที่่เ� กี่่ย� วข้้อง องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลวัังใหม่่ เกษตรอำำ�เภอ ในปีี 2565 ทางคณะทำ�ำ งานได้ล้ งพื้้น� ที่อ�่ ย่า่ งต่อ่ เนื่่อ� ง วัังสมบููรณ์์ พััฒนาการอำำ�เภอวัังสมบููรณ์์ ศููนย์์ฝึึกและ และดำ�ำ เนินิ กิจิ กรรมยกระดัับพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ และยกระดัับ พััฒนาอาชีพี ราษฎรไทยบริเิ วณชายแดนสระแก้้ว รายได้้ โดยดำำ�เนิินการทบทวนบริิบทชุุมชน วิิเคราะห์์ ผลผลิิต ศัักยภาพและจััดทำำ�แผนพััฒนาตำำ�บล โดยการจััดกิิจกรรม ได้ผ้ ลิติ ภััณฑ์์ยาม่่องสมุนุ ไพร แบ่่งออกเป็็น 3 ขั้้�นตอน ได้แ้ ก่่ (1) ประชุมุ ชี้แ� จงให้้ผู้้�มีีส่่วน ผลลััพธ์ ได้้ส่่วนเสีียทราบถึึงการดำ�ำ เนิินโครงการฯ ต้้นน้ำ��ำ กลางน้ำ��ำ การทบทวนศัักยภาพทำ�ำ ให้้ทราบปััญหาและ ปลายน้ำ��ำ การจััดกิจิ กรรมและการใช้ท้ รััพยากรโครงการร่ว่ ม ความต้อ้ งการของชุมุ ชน ผู้�้สูงอายุไุ ด้ร้ ัับความรู้้�ด้า้ นการ กัับภาคีีเครืือข่า่ ย (2) ทำ�ำ การวางแผนและติดิ ตามการทำ�ำ งาน ดููแลสุขุ ภาพ อารมณ์์ และจิติ ใจ ลดภาวะความเครียี ดใน ของบััณฑิติ และประชาชนตามแนวทาง C-01 ถึึง C-06 และ (3) วััยเกษีียณ สร้า้ งทัักษะการทำ�ำ ยาหม่อ่ งใช้เ้ องในครััวเรืือน ประเมินิ ผลการดำ�ำ เนินิ งาน ด้า้ นสัังคม เศรษฐกิจิ สิ่่ง� แวดล้อ้ ม สามารถลดค่า่ ใช้จ้ ่า่ ยในครััวเรืือนได้้ รายได้ช้ ุมุ ชนเพิ่่ม� ขึ้น� และปัญั หา/อุปุ สรรค์ท์ ี่พ�่ บจากการดำ�ำ เนินิ งาน การทำ�ำ ยาหม่อ่ ง คิิดเป็น็ ร้้อยละ 10 สมุนุ ไพรเพื่่อ� ใช้้ภายในกลุ่�ม ผลตอบรบั หรอื เสยี งสะท้อน จากชุมชน “ขอบคุณุ มหาวิทิ ยาลัยั ฯ ที่่�ส่ง่ อาจารย์ม์ าช่่วย ให้้กลุ่�มสามารถดำ�ำ เนินิ การและส่่งเสริิมให้ช้ าวบ้า้ น ใกล้้เคีียงมาปลูกู สมุุนไพรกันั มากขึ้�น ทำ�ำ ให้ก้ ลุ่�ม มีีผลผลิิตอย่า่ งต่อ่ เนื่อ่� ง จากที่�่กลุ่�มไม่ม่ ีีเครื่อ� งมืือ อะไรเลยในการทำ�ำ ขอบคุณุ อาจารย์ท์ ี่เ่� ข้า้ มาช่ว่ ยตลอด ไม่่ทอดทิ้้�ง ตอนนี้้ม� ีีโรงตากสมุนุ ไพร เครื่อ� งสับั และเครื่อ� งล้้างสมุุนไพรแล้ว้ และขอให้ม้ ีีกิิจกรรมหรืือ โครงการแบบนี้้ต� ่อ่ เนื่อ�่ ง เพื่อ�่ ช่ว่ ยให้ก้ ลุ่�มมีีความเข้ม้ แข็ง็ มากยิ่่ง� ขึ้�น” นายวินิ ััย สายเปลี่่�ยน ประธานวิสิ าหกิจิ ชุุมชนชมรม แพทย์แ์ ผนไทย ตำ�ำ บลวังั ใหม่่ ชื่อ่� ทีีมผู้้�รับั ผิดิ ชอบโครงการ 1. อาจารย์ฉ์ ััตรชััย เสนขวััญแก้้ว (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่่)� 2. อาจารย์ร์ ัังสรรค์์ ลีีเบี้้�ยว 3. อาจารย์ว์ ราวุฒุ ิิ คำ�ำ พานุชุ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) 4. อาจารย์์ปรีีชญา รุ่�งวิิกรััยกานต์์ (อาจารย์์นัักพััฒนา)
120 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 เรอื่ งเล่ารอยย้ิมชาวคลองไก่เถื่อน ตำ�บลคลองไก่เถอื่ น อำ�เภอคลองหาด จงั หวดั สระแกว้ จากการดำำ�เนิินโครงการยุุทธศาสตร์์ ภาพปัจั จุุบันั สู่่� ภาพอนาคต พััฒนาท้อ้ งถิ่่น� ของมหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ภายใต้ก้ ิจิ กรรมยกระดัับพััฒนา การดำ�ำ เนินิ กิจิ กรรมเกิดิ จากการร่ว่ มมือื ของมหาวิทิ ยาลััยฯ คุณุ ภาพชีวี ิติ และยกระดัับรายได้ใ้ ห้ก้ัับคนในชุมุ ชนฐานราก หน่่วยงานภาครััฐ ได้้แก่่ องค์์การบริิหารตำำ�บลคลองไก่่ ตำ�ำ บลคลองไก่เ่ ถื่่อ� น อำ�ำ เภอคลองหาด จัังหวััดสระแก้ว้ เถื่่�อน หน่ว่ ยงานทางด้า้ นทหาร หน่่วยงานด้า้ นการเกษตร โดยคณะเทคโนโลยีีอุุตสาหกรรมได้้ดำำ�เนินิ มาตั้ง�้ แต่่ พััฒนาชุุมชนและหน่่วยงานภาครััฐอื่่�น ๆ และชุุมชนร่่วม ปีี พ.ศ. 2561 - 2564 จะเห็น็ ได้ว้ ่่ามีีการพััฒนาพื้้น� ที่่� แสดงความคิิดเห็็น แลกเปลี่่�ยนเรีียนรู้้�ซึ่�งกัันและกัันและ ตำำ�บลคลองไก่เ่ ถื่่อ� น ออกมา 2 ด้า้ นคืือการยกระดัับ แนวทางการดำ�ำ เนินิ งาน ด้า้ นการสร้้างอาชีพี การลดภาระ การช่ว่ ยเหลือื ผู้�้ ป่ว่ ยด้า้ นการสร้า้ งต้น้ แบบ การช่ว่ ยเหลือื ค่่าใช้้จ่่ายและส่่งเสริิมแนวทางเศรษฐกิิจพอเพีียงตาม ผู้้�ป่่วยที่�่ไม่่สามารถช่่วยเหลืือตััวเองได้้ ในปีี พ.ศ. ศัักยภาพของชุุมชน รวมไปถึึงการเป็็นต้้นแบบของชุุมชน 2561-2562 และการยกระดัับคุณุ ภาพชีวี ิติ ของคนใน ที่ม�่ ีีองค์ค์ วามรู้้�ด้้านเทคโนโลยีีโดยเฉพาะต้น้ แบบการผลิติ ชุมุ ชนด้า้ นการพััฒนาระบบธนาคารน้ำ��ำ ใต้ด้ ินิ และการ น้ำ��ำ ดื่่�มชุุมชน สามารถสร้้างและแก้้ปััญหาเพื่่�อการใช้้งานที่่� พััฒนาระบบผลิิตน้ำ�ำ� ดื่่�มชุุมชนเพื่่�อลดภาระค่่าใช้้จ่่าย ต่อ่ เนื่่�อง สามารถถ่า่ ยทอดองค์ค์ วามรู้�้สู่�ชุมชนอื่่น� ๆ ได้้ ใน ของชุุมชน ในปีี พ.ศ. 2563-2564 โดยในปีี พ.ศ. ด้้านการสร้้างอาชีีพและรายได้้ของคนในชุุมชนจากสิินค้้า 2565 ได้้พััฒนาและขยายผลการนำำ�นวััตกรรมการ ชุมุ ชน เช่น่ ตะกร้า้ พลาสติกิ และอื่่น� โดยให้ม้ ีีการพััฒนาช่อ่ ง ระบบผลิติ น้ำ��ำ ดื่่ม� ชุมุ ชนกระจายไปสู่่�ชุมุ ชนอื่่น� ภายในตำ�ำ บล ทางการจััดจำ�ำ หน่า่ ยสู่่�ตลาด E-commerce หรืือออนไลน์์ เพื่่�อให้้ชุมุ ชนอื่่น� ๆ และการสร้้างองค์ค์ วามรู้�้ ควบคู่� และมีีศููนย์จ์ ำ�ำ หน่า่ ยสิินค้้าชุมุ ชน โดยให้้คนในชุุมชนมีีส่่วน ไปกัับการสร้า้ งอาชีพี ให้ก้ ัับกลุ่�มผู้�้ สููงอายุทุ ี่ก�่ ำำ�ลัังเข้า้ สู่� ร่ว่ มในการจััดการทั้ง้� ในด้า้ นสินิ ค้า้ และการบริกิ ารในอนาคต วััยเกษีียณ ให้ค้ นในชุมุ ชนสามารถบริหิ ารจััดการชีวี ิติ ตนเองได้อ้ ย่า่ งสมดุลุ ตามหลัักปรััชญาของเศรษฐกิจิ การพฒั นาอาชพี การสานตะกร้า พอเพีียง ร่่วมกัับการส่่งเสริิมภููมิิปััญญาท้้องถิ่่�น พลาสติกและพวงหรีดดอกไม้จันทน์ เพิ่่�มคุุณค่่าและมููลค่่า เสริิมเศรษฐกิิจฐานรากใน ชุมุ ชนพััฒนาสิ่่ง� แวดล้อ้ มชุมุ ชน และการจััดการชุมุ ชน เกิิดจากกลุ่�มสานตะกร้้าพลาสติิก หมู่�ที่�่ 1 บ้้าน ตามแนวทางการพััฒนาสัังคมในรููปแบบการรวมกลุ่ �ม คลองไก่่เถื่่�อน ตำ�ำ บลคลองไก่่เถื่่�อน อำำ�เภอคลองหาด ทางสัังคม สร้้างผู้�้ นำ�ำ ชุมุ ชน และปลููกฝัังจิิตอาสาให้้ จัังหวััดสระแก้้ว ต้้องการถ่่ายทอดความรู้�้การสานตะกร้้า กัับประชาชนให้้ชุุมชนมีีความเข้้มแข็็ง มั่่�นคง นำำ�ไป พลาสติิกให้้กัับคนในชุุมชนเพื่่�อเป็็นแนวทางในการสร้้าง สู่ �การพึ่�่งพาตนเองและช่่วยเหลืือเกื้้�อกููลกัันในชุุมชน รายได้้เสริิมให้้กัับคนในชุุมชนและสร้้างเป็็นผลิิตภััณฑ์์ ได้อ้ ย่่างยั่่ง� ยืืน ชุุมชน ในการนำำ�สินิ ค้า้ ไปแสดงและจำ�ำ หน่่ายในการต่า่ ง ๆ ได้้และสามารถเตรีียมความพร้้อมเพื่่�อขยายไปสู่่�การเข้้าสู่ � ตลาด E-commerce หรืือออนไลน์์ในอนาคตได้้ ภาคีีเครืือข่่ายที่่เ� กี่่�ยวข้้อง องค์์การบริหิ ารตำำ�บลคลองไก่เ่ ถื่่อ� น พััฒนาชุุมชนตำ�ำ บลคลองไก่เ่ ถื่่อ� น อำำ�เภอคลองหาด จัังหวััดสระแก้ว้
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 121 ผลผลิิต • ตะกร้า้ พลาสติิก • พวงหรีดี ดอกไม้จ้ ัันทน์์ ผลลััพธ์์ รายได้เ้ สริิมจากการสานตะกร้า้ พลาสติกิ และพวงหรีดี ดอกไม้้จัันทน์์ จากเดิมิ ประมาณ 2,000 บาทต่อ่ เดือื น เป็น็ 3,000 บาทต่อ่ เดืือน คิิดเป็น็ ร้้อยละ 50 ผลตอบรับหรือเสียงสะท้อนจากชมุ ชน “มีีความเสีียสละและคอยช่ว่ ยเหลืือชุมุ ชนตลอดมาและขอบคุณุ ทางมหาวิทิ ยาลัยั ที่ม�่ ีีกิจิ กรรมดีี ๆ มาสู่่�ชุมุ ชนและคาดหวังั ว่า่ จะ มีีกิจิ กรรมดีี ๆ แบบนี้้ร� ่่วมกับั ชุมุ ชนตลอดไป” นางลำำ�ดวน ก้้องกลางดง ผู้น�้ ำ�ำ กลุ่�มการสานตะกร้้า พลาสติิกและการทำำ�พวงหรีีดดอกไม้้จัันทน์์ การพัฒั นาระบบผลิติ น้้ำดื่่�มเพื่่อ� ลดค่่าใช้้จ่่าย ผลตอบรับหรือเสียงสะท้อนจากชมุ ชน ในชุมุ ชน “ให้้ความขอบคุุณทางมหาวิิทยาลััยที่�่นำำ�นวััตกรรม เกิิดจากแนวทางการพััฒนาเพื่่�อขยายผลระบบผลิิต ระบบผลิิตน้ำำ��ดื่่�มชุุมชนเพื่�่อลดภาระค่่าใช่่จ่่าย น้ำำ�� ดื่่�มชุมุ ชนไปสู่่�พื้้น� ที่อ่� ื่่�น ๆ ในตำำ�บลคลองไก่เ่ ถื่่�อน โดยปีนี ี้้ม� ีี ของคนในชุุมชนและยัังมีีความต้้องการให้้ทาง การขยายผลไปสู่่�หมู่�ที่�่ 3 บ้้านเขาตาง้อ้ ก ตำำ�บลคลองไก่เ่ ถื่่อ� น มหาวิทิ ยาลัยั คอยเป็น็ พี่เ่� ลี้้ย� งด้า้ นการให้ค้ วามรู้� การ อำำ�เภอคลองหาด จัังหวััดสระแก้ว้ เพื่่อ� ลดค่า่ ใช้จ้ ่า่ ยจากการซื้้อ� แก้้ไขปััญหาและการใช้้งานระบบผลิิตน้ำ�ำ� ดื่่�มชุุมชน น้ำ��ำ บริโิ ภค อย่า่ งยั่่�งยืืนในอนาคต” นายน้้อย สุุขทอง ผู้ใ้� หญ่บ่ ้้านหมู่่�ที่่� 3 ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่�เกี่่�ยวข้้อง บ้้านเขาตาง้้อก ตำ�ำ บลคลองไก่เ่ ถื่่อ� น องค์์การบริิหารตำำ�บลคลองไก่เ่ ถื่่อ� น หน่ว่ ยงานทหาร ในพื้้น� ที่่� อำำ�เภอคลองหาด จัังหวัดั สระแก้้ว ตำำ�บลคลองไก่เ่ ถื่่�อน พััฒนาชุมุ ชนตำำ�บลคลองไก่เ่ ถื่่�อน อำำ�เภอคลองหาด จัังหวััดสระแก้ว้ ชื่�อ่ ทีมี ผู้ร�้ ับั ผิดิ ชอบโครงการ ผลผลิติ 1. อาจารย์์ภุมุ รินิ ทร์์ ทวิชิ ศรีี (ผู้้�จัดการพื้้�นที่)่� ระบบผลิิตน้ำำ��ดื่่�มชุมุ ชน 2. อาจารย์์ศิลิ ปชััย กลิ่่น� ไกล ผลลัพั ธ์ 3. อาจารย์์วีีระพงศ์์ ทองสา ในชุมุ ชนมีีการซื้้�อน้ำ�ำ�ถัังขนาดบรรจุุ 18.9 ลิิตร บริิโภค 4. อาจารย์เ์ ทวกุุล จัันทร์ข์ ามป้อ้ ม ถัังละ 12 บาท โดยใน 1 สััปดาห์แ์ ต่่ละบ้้านจะใช้้น้ำ��ำ ประมาณ 6 5. อาจารย์์ปุณุ ณานัันท์์ พัันธ์์แก่่น ถััง คิดิ เป็น็ เงินิ 72 บาท หรืือประมาณ 288 บาท หลัังจากมีีการ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) ดำ�ำ เนินิ กิจิ กรรมการปรัับปรุงุ และพััฒนาระบบผลิติ น้ำ��ำ ดื่่ม� ชุมุ ชน 6. อาจารย์ป์ รีชี ญา รุ่�งวิกิ รััยกานต์์ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) ทำำ�ให้ช้ ุุมชนสามารถลดค่่าใช้จ้ ่า่ ยในการซื้้�อน้ำำ��ดื่่�มจากถัังละ 12 บาทเหลือื ถัังละ 5 บาทหรืือลดลง 7 บาทต่อ่ ถััง หรืือรายจ่่าย จากการซื้้�อน้ำ��ำ บริโิ ภคลดลงร้อ้ ยละ 61
122 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ซบั มะกรูดปจั จุบนั สู่อนาคตท่ยี ง่ั ยืน ต�ำ บลซบั มะกรดู อำ�เภอคลองหาด จังหวดั สระแกว้ ภาพปััจจุบุ ััน สู่่� ภาพอนาคต ในช่ว่ งสามปีที ี่ผ�่ ่า่ นมามหาวิทิ ยาลััยราชภััฎวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ได้ท้ ำ�ำ ตามปฏิธิ านปรััชญามหาวิทิ ยาลััย พื้้�นที่�่ของตำ�ำ บลซัับมะกรููดถููกการเชื่�่อม ที่�่พััฒนาและยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตทั้้�งในเรื่�่องการพััฒนา ต่่อเกษตรทฤษฎีีใหม่่ภายใต้้ปรััชญาเศรษฐกิิจ สััมมาอาชีีพและสร้้างอาชีีพใหม่่ การยกระดัับ OTOP พอเพีียงทั้�้งนี้้�พื้้�นที่่�อุุดมไปด้้วยทรััพยากรชีีวภาพ การพััฒนาและสร้า้ งเศรษฐกิจิ สร้า้ งสรรค์์ การนำ�ำ องค์ค์ วามรู้�้ ทางการเกษตร ที่่�สามารถนำ�ำ มาใช้้ให้้เกิิดความ ไปช่ว่ ยบริกิ ารชุมุ ชน และส่ง่ เสริมิ ด้า้ นสิ่่ง� แวดล้อ้ มเพิ่่ม� รายได้้ คุ้�มค่่า เพิ่่�มผลผลิิต สร้้างมููลค่่าเพิ่่�ม รวมไปถึึง หมุนุ เวียี นจากศัักยภาพพื้้น� ที่ต่� ำ�ำ บลซับั มะกรููด อำ�ำ เภอคลองหาด การลดของเสีียที่ม่� ีีในพื้้น� ที่�่ ด้ว้ ยการผสมผสานกัับ จัังหวััดสระแก้้ว เทคโนโลยีีที่�่จะช่่วยสร้้างสมดุุลให้้กัับพื้้�นที่่�ตำำ�บล ตำ�ำ บลซับั มะกรููดมีีเนื้้อ� ที่ป�่ ระมาณ 34,375 ไร่่ เป็น็ พื้้น� ที่�่ ซัับมะกรููดในอนาคต เกษตรกรรมถึึง 90% จึงึ ยกให้เ้ ป็น็ พื้้น� ที่ย่� กระดัับให้เ้ ป็น็ ตำำ�บล พอเพีียง มีีเป้้าหมายที่่�จะเป็็นพื้้�นที่�่การทำำ�เกษตรปลอดภััย อีีกด้้วย ในขณะที่่�ด้้านภููมิิศาสตร์์ของตำำ�บลล้้อมรอบไปด้้วย โรงงานอุุตสาหกรรม เป็็นไข่่แดงที่�่เป็็นพื้้�นที่�่สีีเขีียว ปััญหา มลพิิษที่�่กระทบมาในตำำ�บลเป็็นส่่วนหนึ่่�ง แต่่ปััญหา สิ่่ง� แวดล้อ้ มที่เ�่ กิดิ จากการเกษตรภายในตำ�ำ บลก็ม็ ีีด้ว้ ยเช่น่ กััน อาทิิเช่่น มููลสััตว์์จากโคนม วััสดุุเหลืือทิ้้�งทางการเกษตร เป็็นต้้น อย่่างไรก็็ตามพื้้�นที่�่ตำ�ำ บลซัับมะกรููด ก็็มากไปด้้วย ภููมิิปััญญาที่่�อยู่่�กัับกลุ่�มผู้�้ สููงอายุุ ซึ่่�งได้้อพยพมาอาศััยพื้้�นที่่� แห่่งนี้้�หล่อ่ เลี้้ย� งชีีวิติ จนถึึงปััจจุุบััน กระบวนการ การพััฒนาเชิิงพื้้�นที่�่แบบมุ่�งอนาคต ของตำ�ำ บลซัับมะกรููด อำำ�เภอคลองหาด จัังหวััด สระแก้ว้ ว่า่ แนวโน้ม้ สำ�ำ คััญที่จ�่ ะเกิดิ ขึ้น� ในทศวรรษ หน้้ามีีแนวโน้้มใดที่่�เป็็นผลกระทบและทิิศทาง ที่�่มีีความเป็็นไปได้้โดยวิิเคราะห์์จากบริิบทของ พื้้�นที่่ใ� นปััจจุุบััน การสร้้างวิสิ ััยทััศน์์ (Visioning) และผ่่านกระบวนการคิิดเชิิงออกแบบ (Design Thinking) และการมองภาพอนาคต Foresight มาวิิเคราะห์์ตำ�ำ บลถึึงโอกาสและความเป็็นไป ได้้ แต่่ทั้�้งนี้้�ทั้�้งนั้้�นต้้องมีีเครืือข่่ายที่่�มาช่่วยกััน สนัับสนุุนและส่่งเสริิมเพื่่�อสร้้างภููมิิคุ้ �มกัันที่�่เข้้ม แข็็งให้้กัับตำำ�บล
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 123 ภาคีีเครืือข่่ายที่่�เกี่่�ยวข้้อง ชื่�่อทีีมผู้�้รับั ผิดิ ชอบโครงการ ภาคีีเครืือข่่าย ต้้องได้้รัับความร่่วมมืือในทุุกภาค 1. อาจารย์ฉ์ ััตรเกษม ดาศรีี (ผู้้�จัดการพื้้�นที่)�่ ส่่วน ไม่่ว่่าเป็็นชุุมชน องค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่่�นหรืือ 2. อาจารย์ว์ นาลีี เพ็ช็ รรื่น่� องค์์การบริิหารส่ว่ นตำำ�บลซับั มะกรููด ภาครััฐที่�ม่ ีีส่ว่ นในการ 3. อาจารย์์วุุฒิวิ ััฒน์์ อนัันต์์พุฒุ ิิเมธ พััฒนา และตััวแสดงสอดแทรกที่ส�่ ำ�ำ คััญ คืือ มหาวิทิ ยาลััย 4. อาจารย์ป์ ุณุ ณานัันท์์ พัันธ์์แก่น่ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) ราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ด้้วยเป็็นส่่วน 5. อาจารย์ส์ ลิลิ รดา รััตน์์พลทีี (อาจารย์์นัักพััฒนา) วิชิ าการที่่เ� ติิมเต็็มให้ช้ ุมุ ชนได้้องค์์ความรู้�้ในการพััฒนา ผลผลิิต ผลผลิิตที่่�สร้้างอััตลัักษณ์์ จุุดเด่่นของพื้้�นที่่�หลากหลาย วััฒนธรรมและภููมิิปััญญา ไม่่ว่่าจะเป็็นเสื่่�อกก ที่่�ได้้รัับการ รัักษาแปรรููปต่่อยอดให้้สามารถเป็็นที่�่ยอมรัับของตลาดที่่� หลากหลายกลุ่�ม นอกจากนี้้ก� ารท่อ่ งเที่ย่� วเชิงิ เกษตรยัังเป็น็ หััวใจหลัักที่่�สร้้างรายได้ใ้ ห้้กัับชุมุ ชน ผลลัพั ธ์ 1.ด้ว้ ยการพััฒนาต่อ่ ยอดของการพััฒนาตำ�ำ บลซับั มะกรููด คืือกระเป๋๋าจากเสื่่�อกก และการจำ�ำ หน่่ายผัักไฮโดรโปนิิกส์์ สร้้างรายได้้ให้้กัับชุมุ ชนเพิ่่ม� ขึ้น� ได้ถ้ ึึง ร้อ้ ยละ 10 2. ที่่�เกิิดขึ้�นถืือได้้ว่่าเป็็นนวััตกรรมของชุุมชนที่่� ไม่เ่ คยมีีทั้้ง� การเรียี นรู้้�ผัักไร้ด้ ินิ จำำ�นวน 1 นวััตกรรม ผลตอบรับหรือเสยี งสะท้อนจากชุมชน “โครงการของมหาวิทิ ยาลัยั สร้้างความหวัังและ แสงสว่่างให้ก้ ัับชุมุ ชน และที่�ส่ ำ�ำ คััญในทุุกโครงการทั้้�งใน ระยะสั้้น� และต่่อเนื่่�องที่�่เกิดิ ขึ้้�นสามารถสร้้างมูลู ค่่าเพิ่่�มจาก เดิิมที่่�ดูไู ม่ม่ ีีมููลค่่าอย่า่ งน่า่ ประหลาดใจ ชุุมชนพร้้อมให้้ ความร่่วมมืือในการทำ�ำ กิิจกรรมเพราะด้้วยความวางใจและ จริงิ ใจของมหาวิทิ ยาลััยฯ ที่่ใ� ห้้กับั ชุุมชนอย่า่ งต่อ่ เนื่อ่� ง ถืือ ได้้ว่่ามหาวิิทยาลัยั ฯทำ�ำ ตามอุดุ มการณ์ท์ ี่่�สััญญาไว้้กัับชุมุ ชน ว่า่ มหาวิทิ ยาลััยจะไม่่ทิ้้ง� ใครไว้ข้ ้้างหลังั และอนาคตนี้้� อยากเห็็นมหาวิิทยาลัยั ฯเติบิ โตและขยายพรมแดน ของความรู้�ไปพร้อ้ มกับั ชุุมชนซัับมะกรููดของเรา” คุุณสัังวาลย์์ อ่่อนศรีี ประธานวิิสาหกิิจชุุมชนแผนดิิน ของพ่อ่
124 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 จดุ เริ่มตน้ ของการเดินทางไปกับมนั มว่ ง ตำ�บลเบญจขร อ�ำ เภอคลองหาด จังหวัดสระแกว้ กลุ่�มชุุมชนขนาดเล็็กจำ�ำ นวน 10 หมู่่�บ้้านที่�่ ภาพปััจจุบุ ััน สู่่� ภาพอนาคต ตั้�้งอยู่่�ภายในอ้้อมกอดแห่่งขุุนเขาทั้้�ง 5 ซึ่่�งเป็็นที่�่มา ของชื่อ�่ ตำ�ำ บล “เบญจขร” นั้น�้ แต่เ่ ดิมิ หมู่่�บ้า้ นเบญจขร จากการทำำ�งานในพื้้น� ที่�ใ่ นปีที ี่่ผ� ่่านมาได้น้ ำ�ำ มาสู่� เป็็นส่่วนหนึ่่�งของตำ�ำ บลซัับมะกรููด และเมื่่�ออำำ�เภอ การถอดบทเรีียนและสร้้างทิิศทางใหม่่เพื่่�อการพััฒนา สระแก้ว้ ได้้ยกฐานะขึ้น� เป็น็ จัังหวััด (เดิมิ เป็็นอำ�ำ เภอใน ร่่วมกััน โดยมีีเป้้าหมายร่่วมกัันคืือ “การส่่งเสริิมให้้ จัังหวััดปราจีีนบุุรีี) จึึงได้้มีีการแยกออกมาตั้�้งขึ้�นเป็็น ประชาชนในพื้้น� ที่อ่� ยู่่�ดีีกินิ ดีีอย่า่ งมีีสมดุลุ ” ทั้ง�้ ทางด้า้ นรายได้้ ตำำ�บลใหม่ต่ ั้ง�้ แต่ป่ ีี 2531 เป็น็ ต้น้ มาจุดุ เริ่ม� ต้น้ ของการ สุุขภาพและสัังคมแบบบููรณาการ พััฒนาเกิดิ ขึ้น� ไปใน 2564 โดยตำ�ำ บลเบญจขร อำำ�เภอ คลองหาด จัังหวััดสระแก้้ว เป็น็ พื้้น� ที่�ย่ ุทุ ธศาสตร์เ์ พื่่�อ กระบวนการ การพััฒนาของมหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ใน พระบรมราชููปถััมภ์์ ในการยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตของ กลไกลสำ�ำ คััญเพื่่อ� เปลี่ย�่ นผ่า่ นชุมุ ชนไปสู่่�การพััฒนา ประชาชน ซึ่่ง� ประกอบด้้วยคณาจารย์แ์ ละน้อ้ ง ๆ ใน ที่ย่� ั่่ง� ยืืนคืือ “ความร่ว่ มมือื ” (Collaborative) ซึ่่�งเกิดิ จาก โครงการยกระดัับเศรษฐกิิจและสัังคมรายตำำ�บลแบบ การถอดบทเรีียนการทำ�ำ งานร่่วมกัันกัับภาคีีเครืือข่่ายเพื่่�อ บููรณาการ 1 ตำ�ำ บล 1 มหาวิทิ ยาลััย หรืือที่�เ่ รีียกกััน สร้้างรููปแบบการทำ�ำ งานร่่วมกัันในอนาคต ประกอบไป ทีีม U2T ได้เ้ ข้า้ ไปในพื้้น� ที่�่ สำ�ำ รวจ วิเิ คราะห์ข์ ้อ้ มููล และ ด้ว้ ย องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำำ�บลเบญจขร กำำ�นััน ผู้ใ้� หญ่บ่ ้า้ น กำำ�หนดกิิจกรรมในการพััฒนาพื้้�นที่่�ภายใต้้กลไกการมีี โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุุขภาพตำำ�บลบ้้านน้ำำ��คำ�ำ รวมถึึงผู้�้ นำำ� ส่่วนร่่วมของภาคีีเครืือข่่ายส่่วนราชการในพื้้น� ที่่� นำำ�ไป ชุมุ ชนในทุกุ ภาคส่ว่ นโดยคำ�ำ นึึงถึึงปัญั หาเชิงิ พื้้น� ที่เ่� ป็น็ ฐาน สู่�การกำ�ำ หนดกิจิ กรรมสำำ�คััญ 5 ประเด็น็ สำ�ำ คััญประกอบ คิิดสำ�ำ คััญ ตั้�้งแต่ก่ ารวางแผน การปฏิบิ ััติิ การประเมิินผล ไปด้้วย กิิจกรรม และการปรัับปรุงุ แก้ไ้ ขปััญหา จากภาคีีเครืือข่า่ ย 1. การพััฒนาสััมมาชีีพและสร้้างอาชีีพใหม่่ ที่ไ่� ด้ม้ ีีการสร้า้ งความเข้า้ ใจละดำำ�เนินิ กิจิ กรรมตั้ง้� แต่เ่ ริ่ม� ต้น้ ด้้วยการจััดตั้้�งกลุ่ �มวิิสาหกิิจชุุมชนผลิิตภััณฑ์์จาก จนนำ�ำ ไปสู่่�การพััฒนาตำำ�บลแบบมีีส่ว่ นร่่วมและบููรณาการ มัันม่ว่ ง 2. การนำำ�องค์์ความรู้้�ไปช่่วยบริิการชุุมชน โ ด ย ก า รต่่ อ ย อ ด ก า รพััฒ น า ก ลุ่ � ม อ า ชีี พด้้ ว ย ก า ร สนัับสนุุนองค์์ความรู้�้เกี่่�ยวกัับการแปรรููปผลิิตภััณฑ์์ จากมัันม่่วง 3. การสร้้างและพััฒนาด้้านการท่่องเที่่�ยว โ ด ย ก า รพััฒ น า เ ส้้ น ท า ง ศึึ ก ษ า ธรร ม ช า ติิ แ ล ะ ประวััติิศาสตร์ท์ ้้องถิ่่น� 4. การส่ง่ เสริมิ ด้า้ นสิ่่ง� แวดล้อ้ ม ด้ว้ ยกลไกการ จััดการรููปแบบธนาคารใบไม้้ 5. การยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููงอายุุ หลัังเกษีียณด้้วยการทำ�ำ “ดอกไม้จ้ ัันทน์์โบราณ”
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 125 ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่�เกี่่�ยวข้้อง ในการขัับเคลื่่อ� นภารกิจิ เชิงิ พื้้น� ที่ใ่� ห้ป้ ระสบผลสำ�ำ เร็จ็ อย่่างยั่่�งยืืน ประกอบไปด้้วยภาคีีเครืือข่่ายที่�่เข้้ามาดำำ�เนิิน งานร่่วมกัันคืือ สำ�ำ นัักงานพััฒนาชุุมชนจัังหวััดสระแก้้ว องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลเบญจขร ศููนย์ป์ ่า่ ไม้ส้ ระแก้ว้ กำำ�นััน ผู้�้ใหญ่่บ้้าน โรงพยาบาลส่่งเสริิมสุุขภาพตำำ�บลบ้้านน้ำำ�� คำ�ำ กลุ่�มอาชีพี ต่า่ งๆ และประชาชนในพื้้น� ที่่�ตำำ�บลเบญจขร ผลผลิติ ผงมัันม่่วง ขนมจากมัันม่่วง (ชิิฟฟ่่อน แพนเค้้ก โดนััท นมสดมัันม่ว่ ง โดรายากิ)ิ ปุ๋๋ย� หมัักชีวี ภาพ และเส้น้ ทาง การท่่องเที่�่ยวเขาเบญจขร ดอกไม้้จัันทน์์แบบโบราณและ แบบแฟนซีี ผลลัพั ธ์์ ประชาชนมีีรายได้้เพิ่่�มมากขึ้�นร้้อยละ 10 และ สามารถลดรายจ่่ายลงหลัังจากการเข้า้ ร่ว่ มโครงการ ผลตอบรับหรอื เสยี งสะท้อนจากชุมชน “จากที่�ม่ หาวิิทยาลััยฯเข้้ามาช่ว่ ยพััฒนาพื้้น� ที่่�ร่ว่ มกัับ ประชาชนรวมถึงึ ผู้้�นำำ�ชุมุ ชน ได้ใ้ ห้ค้ วามร่่วมมืือ ร่่วมแรง และร่ว่ มใจในการพัฒั นาตำำ�บล ในทุกุ ๆมิติ ิิ ทำ�ำ ให้้การ ดำ�ำ เนิินโครงการเป็็นไปด้้วยความราบรื่�น สามารถต่่อยอด นำำ�ความรู้�ที่�มหาวิิทยาลััยฯ เข้า้ มาส่ง่ เสริิมพััฒนาเป็็นอาชีีพ เพื่อ�่ สร้้างรายได้้ให้้กัับชุมุ ชน รวมทั้้ง� เข้า้ มาช่่วยเพิ่่�มพื้้�นที่�่ ในการเรียี นรู้�การทำ�ำ ปุ๋๋ย� จากเศษวัสั ดุเุ หลืือทิ้้ง� เช่น่ เศษใบไม้้ และผัักตบชวา ให้ก้ ัับโรงเรียี นของเรา” คุุณประกัันเล็็ก โพธิิชััย ตำำ�แหน่ง่ ผู้อ้� ำำ�นวยการโรงเรีียนมหาธิิคุุณวิทิ ยา ชื่�่อทีมี ผู้�ร้ ับั ผิดิ ชอบโครงการ 1. อาจารย์ฉ์ ััตรเกษม ดาศรีี (ผู้้�จัดการพื้้�นที่)่� 2. อาจารย์ว์ นาลีี เพ็็ชรรื่่�น 3. อาจารย์์วุุฒิิวััฒน์์ อนัันต์พ์ ุุฒิเิ มธ 4. อาจารย์ป์ ุณุ ณานัันท์์ พัันธ์์แก่น่ (อาจารย์์นัักพััฒนา)
126 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 เกดิ กลุม่ สมนุ ไพรและนวดไทย กลุ่มผลิตภณั ฑห์ ม่อนไหม ชเรา่ือวงหเนลอา่ รงอตยะเยค้ิมียนบอน กระบวนการดำำ�เนิินงานทางผู้�้ ดำำ�เนิินงาน ตำ�บลหนองตะเคยี นบอน อำ�เภอวัฒนานคร เริ่ �มจากการส่่งเสริิมโดยการนำำ�ทรััพยากรท้้องถิ่่�น จังหวัดสระแก้ว เช่่น สมุนุ ไพร มาแปรรููปเป็น็ ผลิิตภััณฑ์์เครื่�อ่ งสำ�ำ อาง แก่่ชุุมชนให้้สามารถยกระดัับฐานะความเป็็นอยู่่� คณะสาธารณสุุขศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยราชภััฏ ของคนในชุุมชนให้้ดีีขึ้้�น โดยการผลิิตหรืือจััดการ วไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ได้ล้ งพื้้น� ที่ด�่ ำ�ำ เนินิ ทรััพยากรที่�่มีีอยู่่�ในท้้องถิ่่�นให้้กลายเป็็นสิินค้้าที่�่มีี กิิจกรรมในหมู่�ที่่� 6 บ้้านใหม่่ไทยพััฒนา ตำ�ำ บลหนอง คุณุ ภาพ มีีการแปรรููปผลิติ ภััณฑ์ใ์ นกลุ่�มผลิติ ภััณฑ์ส์ บู่่� ตะเคีียนบอน อำ�ำ เภอวััฒนานคร จัังหวััดสระแก้ว้ ภายใต้้ เหลวไพล ผลิติ ภััณฑ์ส์ บู่่�ก้อ้ นไพล มีีการปรัับปรุงุ บรรจุุ โครงการแก้้ไขปัญั หาความยากจน ในปีี 2562 เริ่ม� จาก ภััณฑ์์ และรููปแบบของผลิิตภััณฑ์์ให้้ตอบโจทย์์ตลาด การสำำ�รวจชุุมชน เพื่่�อให้้ได้้ข้้อมููลปฐมภููมิิ ร่่วมกัับการ เพิ่่ม� ขึ้�น ปรัับสููตรสบู่่�ไพล วิิเคราะห์์ข้้อมููลทุุติิยภููมิิ ทำำ�ให้้ทราบถึึงศัักยภาพของ ประชาชนในพื้้�นที่่� จึงึ ได้้ดำ�ำ เนินิ กิจิ กรรมในการส่ง่ เสริมิ ภาคีีเครืือข่่ายที่่�เกี่่ย� วข้้อง การรวมกลุ่�มเพื่่อ� ประกอบอาชีพี โดยนำ�ำ สมุนุ ไพรที่ม่� ีีอยู่่� 1. องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลหนองตะเคีียนบอน ในท้อ้ งถิ่่�น ได้้แก่่ ไพล ขมิ้้�นชััน มาแปรรููปเป็็นยาหม่อ่ ง 2. สำ�ำ นัักงานวััฒนธรรมจัังหวััดสระแก้้ว น้ำ�ำ� มัันไพล ใช่่ในครััวเรืือนและจำ�ำ หน่่ายเพื่่�อเป็็นรายได้้ 3. สำำ�นัักงานสาธารณสุุขจัังหวััดสระแก้้ว เสริมิ ในปีี 2565 ได้ย้ื่่น� เอกสารเข้า้ สู่�กระบวนการจดแจ้ง้ 4. กลุ่�ม Young smart farm เกษตรอิินทรีีย์์ เป็็นสถานที่�่ผลิิตเครื่่�องสำำ�อางมาตรฐานจากสำำ�นัักงาน 5. กระทรวงวััฒนธรรม จัังหวััดสระแก้้ว สาธารณสุขุ จัังหวััดสระแก้ว้ 6. เกษตรจัังหวััด ผลผลิิต ภาพปัจั จุุบััน สู่�่ ภาพอนาคต ผลิติ ภััณฑ์ย์ าหม่อ่ งไพล น้ำำ�� มัันไพล ผลิติ ภััณฑ์์ สบู่่�ก้้อนไพล สบู่่�เหลวไพล สถานที่�่ผลิติ เครื่อ�่ งสำำ�อาง เริ่�มต้น้ จากการชี้้แ� จง วััตถุุประสงค์ก์ ารดำ�ำ เนินิ ศููนย์์การเรียี นรู้�้ สมุุนไพร งานกัับหน่่วยงานที่่�รัับผิิดชอบและหน่่วยงานภาครััฐ ที่�่ร่่วมดำำ�เนิินโครงการ เพื่่�อระดมความคิิดเห็็นจาก ผลลัพั ธ์์ หน่่วยงาน วางกรอบในการพััฒนา ร่ว่ มในการกำ�ำ หนด สบู่่�เหลวอาบน้ำำ�� ไพล รายได้เ้ ดิมิ 9,000 บาท/ ทิิศทางการดำ�ำ เนิินการ รวมถึึงกำำ�หนดกลุ่�มเป้้าหมาย เดืือน รายได้้เพิ่่�มขึ้น� 1,000 บาท/เดือื น คิิดเป็็นร้้อย ในการพััฒนา ได้้รัับเกีียรติิจากองค์์การบริิหารส่่วน ละ 11.11 ตำ�ำ บลหนองตะเคีียนบอน แลกเปลี่�่ยนความคิิดเห็็นนำำ� ไปสู่่�การกำำ�หนดแนวทางการดำำ�เนิินโครงการร่่วมกััน ผลตอบรับหรือเสียงสะท้อนจากชมุ ชน ประชาชนต้้องการสร้้างผลิิตภััณฑ์์แปรรููปจากสิ่่�งที่�่มีีอยู่่� ในชุุมชน การเพิ่่�มมููลค่า่ จากผลผลิิต พััฒนาบรรจุภุ ััณฑ์์ “มีีความดีีใจ และขอขอบคุณุ คณาจารย์์ที่�ส่ ร้้างอาชีพี และตราสินิ ค้า้ ที่ม�่ ีีความเป็น็ อััตลัักษณ์ข์ องชุมุ ชน และมีี และรายได้เ้ สริมิ ตั้้ง� แต่ต่ ้น้ น้ำำ�� กลางน้ำำ�� และปลายน้ำ�ำ� ” รายได้้เพิ่่�มขึ้น� ทางกลุ่�มได้ม้ ีีการพััฒนาผลิติ ภััณฑ์์อย่่าง ผู้้�ใหญ่อ่ นุุชา ทุุมสุุข ผู้ใ้� หญ่่บ้้านหมู่่�ที่่� 6 บ้้านใหม่่ ต่่อเนื่่�อง และในอนาคตมีีแนวทางการสร้้างความเข้้ม ไทยพััฒนา ตััวแทนกลุ่�มสมุนุ ไพรและนวดไทย แข็ง็ ของกิจิ กรรมเพื่่อ� ให้ช้ ุมุ ชนมีีแนวทางการดำำ�เนินิ งาน อย่า่ งยั่่ง� ยืนื และมีีมาตรฐาน
เกิดิ ผลิติ ภัณั ฑ์ก์ ลุ่่�มอาชีีพแปรรููปกระท้อ้ น VRU SUCCESS STORY 2019-2022 127 จากการดำ�ำ เนิินงาน ผู้�้ ดำ�ำ เนิินงานได้้ใช้้แนวคิิด เกิดิ กลุ่่ม� อาชีพี เพาะเห็ด็ BCG model ในการแก้้ไขปััญหาโดยการมุ่่�งเน้้นการใช้้ ทรััพยากรชีวี ภาพอย่่างคุ้�มค่า่ คำำ�นึึงถึึงการนำำ�วััสดุตุ ่า่ งๆ โครงการมีีแนวทางการส่ง่ เสริมิ อาชีพี เพาะเห็ด็ กลัับมาใช้้ประโยชน์์ให้้มากที่่�สุุด และลดผลกระทบต่่อ ให้้กัับคนในชุุมชนที่�่มีีรายได้้น้้อยและผู้้�สููงอายุุที่่�ไม่่มีี โลกอย่า่ งยั่่ง� ยืนื ทางผู้้�ดำำ�เนินิ การมีีการแปรรููปผลิติ ภััณฑ์์ อาชีพี หรืือไม่ม่ ีีรายได้้ มารวมกลุ่�มกัันเพาะเลี้้ย� งเห็ด็ นางฟ้า้ กระท้้อนเพิ่่�มเติิมในการพััฒนาผลิิตภััณฑ์์จากกระท้้อน ที่่�สามารถสร้้างรายได้้ประจำำ� นางนึึง โพธิ์์�จัันทร์์ ผู้�้ นำ�ำ ที่่�ไม่่ได้้ขนาดตามมาตรฐานการส่่งออก โดยนำ�ำ เนื้้�อมา กลุ่�มอาชีพี เพาะเลี้้ย� งเห็ด็ มีีแนวคิดิ การสร้า้ งรายได้จ้ าก ต้้มและกรองเอาน้ำ�ำ� มาเป็็นเครื่�่องดื่่�มชากระท้้อน เนื้้�อที่�่ การเพาะเลี้้ย� งเห็ด็ กัับคนในชุมุ ชน กลุ่�มผู้้�สนใจในชุมุ ชน เหลืือจากการทำ�ำ ชากระท้้อนนำ�ำ มาแปรรููปเป็็นผลิิตภััณฑ์์ จึึงเข้้าร่่วมกิิจกรรมพััฒนากลุ่ �มอาชีีพเพาะเห็็ดร่่วมกัับ กระท้้อนหยีี เพื่่�อเพิ่่�มผลิิตภััณฑ์์เพื่่�อตอบโจทย์์ คณะผู้้�ดำ�ำ เนิินโครงการ ความต้อ้ งการของผู้�้บริโิ ภค ภาคีเี ครืือข่่ายที่่�เกี่่�ยวข้้อง 1. องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลหนองตะเคีียนบอน ภาคีเี ครืือข่่ายที่่เ� กี่่�ยวข้้อง 2. สำำ�นัักงานวััฒนธรรมจัังหวััดสระแก้ว้ 1.องค์์การบริหิ ารส่่วนตำำ�บลหนองตะเคีียนบอน 3. สำำ�นัักงานสาธารณสุุขจัังหวััดสระแก้ว้ 2.สำำ�นัักงานวััฒนธรรมจัังหวััดสระแก้้ว 4. กลุ่�ม young smart farm เกษตรอิินทรียี ์์ 3.สำ�ำ นัักงานสาธารณสุุขจัังหวััดสระแก้้ว 5. กระทรวงวััฒนาธรรม จัังหวััดสระแก้ว้ 4.กลุ่�ม young smart farm เกษตรอินิ ทรียี ์์ 6. เกษตรจัังหวััด 5.กระทรวงวััฒนธรรม จัังหวััดสระแก้้ว ผลผลิติ 6.เกษตรจัังหวััด กลุ่�มเห็ด็ และผลิติ ภััณฑ์ผ์ งชาหลินิ จืือบรรจุซุ อง ผลผลิติ ผลลัพั ธ์ ผลิติ ภััณฑ์บ์ าล์ม์ กระท้อ้ น ผลิติ ภััณฑ์แ์ ยมกระท้อ้ น ชาเห็ด็ หลิินจืือ รายได้เ้ ดิิม 15,000 บาท/เดืือน ผลิติ ภััณฑ์์ชากระท้้อน และผลิติ ภััณฑ์ก์ ระท้อ้ นหยีี รายได้้เพิ่่ม� ขึ้น� 2,000 บาท/เดือื น คิิดเป็็นร้้อยละ ผลลััพธ์์ 13.33 ชากระท้้อน+กระท้้อนหยีี รายได้้เดิิม 30,000 บาท/เดือื น รายได้เ้ พิ่่ม� ขึ้น� 4,000 บาท/เดือื น คิดิ เป็น็ ร้อ้ ยละ ผลตอบรับหรือเสียงสะท้อนจากชมุ ชน 13.33 บาล์ม์ กระท้้อน รายได้้เดิมิ 30,000 บาท/เดืือน รายได้้เพิ่่�มขึ้�น 7,000 บาท/เดืือน คิิดเป็น็ ร้อ้ ยละ 23.33 “มีีความดีีใจ และขอขอบคุณุ คณาจารย์ท์ ี่�เ่ ข้า้ ไป สร้า้ งอาชีพี และรายได้้เสริมิ ให้ก้ ับั ประชาชน ผลตอบรับหรือเสียงสะท้อนจากชมุ ชน และได้้มีีความภููมิใิ จที่เ�่ ป็น็ ส่ว่ นหนึ่่�งในการร่ว่ มพััฒนา ศักั ยภาพ และการถ่่ายทอดองค์์ความรู้�ที่ต� นเองมีี “ชุุมชนเกษตรอิินทรียี ์์ มีีความดีีใจ และขอขอบคุณุ เพื่อ�่ เพิ่่ม� ศัักยภาพให้้แก่่คนในตำ�ำ บล” คณาจารย์ท์ ี่�เ่ ข้า้ ไปสร้้างแนวทางการพัฒั นาผลิิตภััณฑ์์ นางนึึง โพธ์์จัันทร์์ ตัวั แทนกลุ่�มเห็็ด ซึ่�ง่ เป็น็ แนวทางการสร้้างเศรษฐกิิจแบบครบวงจร” นางสาวรัฐั รินิ ทร์์ สว่า่ งสาลีีรัฐั ประธานวิิสาหกิิจ ชื่�อ่ ทีีมผู้้ร� ัับผิดิ ชอบโครงการ 1. อาจารย์์ธธิิธา เวียี งปฏิิ (ผู้�้จัดดการพื้้�นที่)่� 2. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์น์ ััชชา ยัันติิ 3. อาจารย์จ์ ัันทรรััตน์์ จาริิกสกุลุ ชััย 4. อาจารย์์ ดร.รััฐพล ศิิลปรััศมีี 5. อาจารย์์ ดร.เทอดเกีียรติิ แก้ว้ พวง (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) 6. อาจารย์ป์ รีชี ญา รุ่�งวิิกรััยกานต์์ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)
128 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ตลอดระยะเวลาการดำ�ำ เนิินโครงการที่�่ผ่่านมา ภายในตำ�ำ บลคลองน้ำำ�� ใส ภายใต้โ้ ครงการยกระดัับพััฒนา พัฒนาคลองนา้ํ ใส คุณุ ภาพชีวี ิติ และยกระดัับรายได้ใ้ ห้ก้ ัับคนในชุมุ ชนฐานราก สู่การท่องเทย่ี ว ที่่ม� ีีการเริ่ม� ดำ�ำ เนิินการมาตั้�้งแต่่ปีี 2562 - 2563 ได้้พััฒนา เชงิ สร้างสรรคเ์ พิ่มมูลคา่ ส่่งเสริิมการเรีียนรู้้�การสร้้างอาชีีพ ภายใต้้ชื่�่อโครงการ ผลผลติ และแปรรูป “กบยิ้้�ม ไก่แ่ ย้้ม” ตำ�ำ บลคลองน้ำำ��ใส ส่ง่ เสริิมการสร้า้ งราย ได้้จากการเลี้้�ยงกบ และทำำ�อาหารไก่่ที่่�มีีส่่วนผสมของใบ ต�ำ บลคลองน�ำ ้ใส อำ�เภออรัญประเทศ ไชยา โดยได้้ดำ�ำ เนิินการอย่่างต่่อเนื่่�องตลอดระยะเวลา จงั หวดั สระแก้ว 2 ปีี และเพื่่�อเป็็นการขยายกลุ่�มการทำ�ำ งานและพััฒนา ผลิิตภััณฑ์ช์ ุมุ ชนใหม่ๆ่ ขึ้น� ในปีีที่�่ 3 ปีีงบประมาณ 2564 ตำำ�บลคลองน้ำำ��ใส ตั้�้งอยู่่�อำำ�เภออรััญประเทศ ได้ม้ ีีการส่ง่ เสริมิ และดำำ�เนินิ การจดทะเบีียนวิสิ าหกิจิ ชุมุ ชน จัังหวััดสระแก้้ว สภาพบริิบทมีีลัักษณะสัังคมชนบท อาหารไก่่จากใบไชยา นอกจากนี้้ม� ีีการสำำ�รวจศึึกษาข้อ้ มููล ดัังนั้้�นกิิจกรรมต่่างๆของชุุมชน เป็็นการรวมกลุ่�มของ และความต้้องการร่่วมกัับผู้�้ นำ�ำ ชุุมชนและองค์์การบริิหาร สตรีีทอผ้้า กลุ่�มผู้้�สููงอายุุ และกลุ่�ม OTOP นวััตวิิถีี ส่ว่ นตำ�ำ บลคลองน้ำ��ำ ใสเพิ่่ม� เติมิ พบว่่า ประชาชนและผู้�้ นำำ� หมู่� 1 คลองน้ำ�ำ� ใส ที่ม่�ุ่�งเน้น้ วิถิ ีีชีวี ิติ แบบท้อ้ งถิ่่น� สถาน ชุมุ ชนมีีความสนใจเรื่อ�่ งการประกอบอาชีพี เสริมิ สร้า้ งรายได้้ ที่่�สำ�ำ คััญภายในชุมุ ชนได้แ้ ก่ป่ ราสาทเขาน้อ้ ยสีีชมพูู ตั้ง�้ อยู่่� จากการนำำ�กาบมะพร้้าวเหลืือใช้้ภายในชุุมชนสู่ �การสร้้าง ภายในบริิเวณวััดเขาน้้อย อัันโบราณสถานสำ�ำ คััญและ นวััตกรรมสินิ ค้า้ ชุมุ ชน โดยการผลิติ สินิ ค้า้ จากการย้อ้ มสีีผ้า้ เป็น็ สััญลัักษณ์ป์ ระจำ�ำ จัังหวััดสระแก้ว้ เป็น็ แหล่ง่ ท่อ่ งเที่ย่� ว กาบมะพร้า้ ว เป็น็ ผลิติ ภััณฑ์ห์ น้า้ กากผ้า้ ถุงุ ผ้า้ ใส่แ่ ก้ว้ กาแฟ ที่่�มีีนัักท่่องเที่�่ยวกลุ่ �มปั่่�นจัักรยานเข้้ามาท่่องเที่�่ยว และกระเป๋๋าผ้า้ ด้ว้ ยวิธิ ีกี ารมััดย้อ้ มผ้า้ จากสีีกาบมะพร้า้ ว ในพื้้�นที่่�จำ�ำ นวนมาก เมื่่�อตำ�ำ บลคลองน้ำ��ำ ใส ได้้เริ่�มการ ดำ�ำ เนินิ โครงการยกระดัับเศรษฐกิจิ และสัังคมรายตำ�ำ บล ภาพปัจั จุุบันั สู่่� ภาพอนาคต ยกระดัับพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับรายได้้ให้้กัับ คนในชุมุ ชนฐานราก ตำ�ำ บลคลองน้ำ�ำ� ใส อำ�ำ เภออรััญประเทศ ดัังนั้้�นในปีีที่�่ 4 ปีีงบประมาณ 2565 ของการ จัังหวััดสระแก้้ว ทีีมผู้�้ ดำำ�เนิินโครงการได้้พััฒนาเครืือ ดำ�ำ เนิินโครงการ เพื่่�อให้้เกิิดความต่่อเนื่่�องและนำำ�ไปสู่่� ข่่ายความร่่วมมืือจากหน่่วยงานภาครััฐ เอกชน และ การประกอบอาชีพี อย่า่ งมั่่น� คงและยั่่ง� ยืนื โดยใช้เ้ ครื่อ่� งมือื ประชาชนในพื้้�นที่่� ได้้แก่่ องค์์การบริิหารส่่วนตำ�ำ บล การวิิเคราะห์์ SWOT ของชุุมชนทบทวนแผนโดยการใช้้ คลองน้ำ�ำ� ใส กลุ่�มทอผ้้าสตรีีคลองน้ำำ��ใส กลุ่�มผู้้�สููงอายุุ Bussiness Model Canvas และสัังเคราะห์เ์ ป็น็ กิิจกรรม วััดเขาน้้อย กลุ่�ม OTOP นวััตวิิถีีหมู่� 1 คลองน้ำ�ำ�ใส ดัังต่อ่ ไปนี้้� กิจิ กรรมการต่อ่ ยอดการย้อ้ มสีีกาบมะพร้า้ วจาก เพื่่�อสร้้างนวััตกรรมเพื่่�อชุุมชนเพื่่�อรวบรวมเป็็นฐาน ปีงี บประมาณ 2564 ได้เ้ กิดิ การพััฒนาเพื่่อ� ส่่งเสริมิ ให้เ้ กิดิ ข้้อมููลประชาชนที่�่เข้้าร่่วมในกิิจกรรม และเป็็นสมาชิิก ผลิิตภััณฑ์์ใหม่่จากการย้อ้ มสีีผ้้าจากกาบมะพร้้าว ในระบบนวััตกรรมเพื่่�อชุุมชนมีีรายได้้เพิ่่�มขึ้ �นไม่่น้้อย กว่่าร้้อยละ 10 จากการทำำ�การตลาด และการทำำ� ประชาสััมพัันธ์จ์ ากการออกร้า้ นจำ�ำ หน่า่ ยและแสดงสินิ ค้า้ ในงาน 5 ชาติพิ ัันธุ์�ของจัังหวััดสระแก้ว้
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 129 เป็็นผลิิตภััณฑ์์เสื้้�อหรืือกระเป๋๋าและเพิ่่�มเติิม ยกระดัับและแปรรููปสิินค้้าชุุมชน : ลวดลายขอ อัันเป็็นลวดลายพระราชทานแก่่กลุ่�มทอผ้้า ในจัังหวััดต่่างๆ นำ�ำ มาเป็็นต้้นแบบพััฒนาต่่อยอดตาม ผ้้าบาติกิ ย้้อมสีกี าบมะพร้้าว วิถิ ีีท้อ้ งถิ่่น� อัันเป็น็ เอกลัักษณ์์ นอกจากนี้้เ� พื่่อ� ให้ป้ ระชาชน (ลวดลายขอ) ประเภทเสื้�อ / กระเป๋า๋ ในตำำ�บลคลองน้ำ��ำ ใสสามารถดำำ�รงชีีวิิตตามหลัักปรััชญา เศรษฐกิิจพอเพีียง ชุุมชนสามารถเข้้าใจตนเองและ กระบวนการ บริิหารจััดการชุุมชน วิิถีีชีีวิิตความเป็็นอยู่่� เป็็นชุุมชน พึ่�่งพาตนเอง สร้้างรายได้้จากการพััฒนาสิินค้้าและ ฝึกึ ปฏิบิ ััติกิ ารพััฒนาผลิติ ภััณฑ์ช์ ุมุ ชนตั้ง�้ แต่่ ผลิติ ภััณฑ์์ของชุุมชน โดยกิจิ กรรมที่�่ 2 เป็็นการนำำ�กลุ่�ม ขั้น้� ตอนการย้อ้ มสีีผ้า้ การลงลวดลายขอ การตััดเย็บ็ ทอผ้า้ คลองน้ำ��ำ ใส เดิมิ ทำ�ำ การทอผ้า้ ขาวม้า้ เป็น็ เอกลัักษณ์์ เป็็นเสื้้�อบาติิก และกระเป๋๋าผ้า้ ท้้องถิ่่�น และภายในตำำ�บลคลองน้ำ��ำ ใสมีีการปลููกใบ ภาคีีเครืือข่่ายที่่เ� กี่่�ยวข้้อง ไชยาทุุกครััวเรืือนจึึงนำำ�มาคิิดค้้นและพััฒนาต่่อยอดทำ�ำ ผลิติ ภััณฑ์ล์ ููกประคบสมุนุ ไพรรวมสููตรผสมใบไชยาที่เ่� ป็น็ ภาคเอกชน: กลุ่�มทอผ้า้ สตรีีคลองน้ำ��ำ ใส พืชื ท้อ้ งถิ่่น� และห่อ่ ลููกประคบด้ว้ ยผ้า้ ขาวม้า้ ที่ท่� อจากกลุ่�ม ผลผลิติ ทอผ้้าคลองน้ำำ�� ใส เพื่่�อให้้ชุุมชนสามารถบริิหารพื้้�นที่่�ได้้ เต็ม็ ศัักยภาพ ซึ่่ง� จะนำ�ำ ไปสู่่�เป้า้ หมายของการบริหิ ารจััดการ เสื้้อ� บาติกิ และกระเป๋๋าผ้า้ ย้อ้ มสีีกาบมะพร้า้ ว ชุมุ ชนให้เ้ ข้ม้ แข็ง็ อย่า่ งยั่่ง� ยืนื และประชาชนสามารถพึ่ง�่ พา ลวดลายขอ ตนเองได้้อย่่างแท้้จริิง นอกจากนี้้�ยัังมีีกิิจกรรมส่่งเสริิม ผลลััพธ์์ การท่่องเที่่�ยวโดยชุุมชน โดยการสร้้างความร่่วมมืือกัับ องค์์การบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลคลองน้ำ��ำ ใส ผู้้�นำ�ำ ชุมุ ชนของทุกุ รายได้้เพิ่่�มขึ้�นร้อ้ ยละ 10 หมู่่�บ้า้ น ร่ว่ มกัันออกแบบแพคเกจโปรแกรมการท่อ่ งเที่ย�่ ว แบบ 2 วััน 1 คืืน แผนที่�่การท่่องเที่�่ยว และใช้้การถ่่าย ผลตอบรับหรือเสยี งสะท้อนจากชมุ ชน นำ�ำ เสนอประชาสััมพัันธ์ผ์ ่า่ นช่อ่ งWARAพาหลงโดยYoutuber ในการประชาสััมพัันธ์์เส้้นทางท่่องเที่�่ยว เพื่่�อให้้เกิิดการ กลุ่�มทอผ้้าสตรีีคลองน้ำำ��ใส เห็็นประโยชน์์ ประชาสััมพัันธ์ว์ งกว้า้ งแก่น่ ัักท่อ่ งเที่ย�่ วกลุ่�มเป้า้ หมายต่อ่ ไป ของมหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรม ราชููปถััมภ์ใ์ นฐานะเป็น็ หน่ว่ ยงานที่เ�่ ข้า้ มาช่ว่ ยต่อ่ ยอด ผลิิตภััณฑ์์และพััฒนาผลิิตภััณฑ์์สู่�การนำ�ำ ไปจััด จำำ�หน่า่ ยได้อ้ ย่า่ งแท้จ้ ริิง
130 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 การส่่งเสริมิ สุุขภาพชุมุ ชนเพื่่อ� ยกระดัับ สู่่� Wellness Health care การจดั ทำ�ำแผนที่ท่องเทยี่ วและพฒั นาแพคเกจ กระบวนการ โปรแกรมการท่องเทยี่ วเชิงสร้างสรรค์ กระบวนการ ฝึึกปฏิิบััติิการเรีียนรู้้�การทำ�ำ ลููกประคบ สมุุนไพรรวมสููตรผสมใบไชยา การจััดการใบไชยา 1. วิิเคราะห์์ศัักยภาพตำ�ำ บลด้้วยการใช้้เครื่�่องมืือ และห่อ่ ลููกประคบ และการออกแบบบรรจุภุ ััณฑ์์ SWOT Analysis ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่ย� วข้้อง 2. ร่ว่ มกัับผู้�้ นำ�ำ ชุมุ ชนออกแบบแผนที่ก�่ ารการท่อ่ งเที่ย่� ว และออกแบบแพคเกจโปรแกรมการท่่องเที่�่ยว ภาคเอกชน : กลุ่�มสตรีีทอผ้้าคลองน้ำ�ำ�ใส 3. ถ่่ายทำำ�สื่่�อประชาสััมพัันธ์์เส้้นทางท่่องเที่�่ยว และกลุ่ �มผู้้�สููงอายุุ และสถานที่ส่� ำ�ำ คััญภายในตำ�ำ บล นำำ�เสนอผ่า่ นโดยยููทููปเบอร์์ ในช่่อง WARA พาหลง ภาครััฐ : ภููมิิภููเบศร ศููนย์์การเรีียนรู้�้ ภาคีเครอื ข่ายทเ่ี ก่ี ยวข้อง สมุนุ ไพรและภููมิปิ ัญั ญาสุขุ ภาพบางเดชะ ภายใต้ก้ าร ภาครัฐ: องคก์ ารบริหารสว่ นตำ�ำบลคลองน้�้ำำใส ดููแลของโรงพยาบาลเจ้า้ พระยาอภััยภููเบศร ภาคเอกชน: กลุ่�มท่อ่ งเที่ย�่ วนวััตวิถิ ีีหมู่� 1 คลองน้ำ�ำ� ใส ผลผลิติ และYouTube ช่อ่ ง WARA พาหลง ผลผลติ ลููกประคบสมุุนไพรสููตรผสมใบไชยา 1. แผนที่ท�่ ่อ่ งเที่่�ยวตำำ�บลคลองน้ำำ��ใส ผลลััพธ์ 2. โบชวั รแ์ พคเกจโปรแกรมท่องเที่ยวคลองน้�้ำำใส 3. คลิิปท่่องเที่ย่� วคลองน้ำ�ำ� ใส YouTube ลดรายจ่า่ ยร้อ้ ยละ 5 ช่่อง WARA พาหลง ผลลพั ธ์ ผลตอบรบั หรอื เสียงสะท้อนจากชมุ ชน รายได้เพม่ิ ขึน้ รอ้ ยละ 5 กลุ่�มสตรีที อผ้า้ คลองน้ำ��ำ ใส และกลุ่�มผู้�้สูงอายุุ ผลตอบรบั หรือเสยี งสะท้อนจากชมุ ชน ได้้รัับความรู้้�เรื่่�องสมุุนไพร และประโยชน์์จากใบ ไชยา จากคุุณหมอที่่�มีีความรู้้�และความเชี่�ยวชาญ องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลคลองน้ำ��ำ ใส และกลุ่�มท่อ่ งเที่ย่� ว โดยตรงด้้านสมุุนไพร และนำำ�มาประยุุกต์์ใช้้ผ้้า นวััตวิิถีีหมู่� 1 คลองน้ำ��ำ ใส มีีความสนใจและมีีส่่วนร่่วมใน ขาวม้้าที่�่ทอกัันภายในกลุ่�มสตรีีทอผ้้าคลองน้ำ�ำ� ใส การพััฒนาด้า้ นการท่อ่ งเที่ย�่ ว เห็น็ ประโยชน์จ์ ากการส่ง่ เสริมิ จาก ลดค่่าใช้จ้ ่า่ ยในการแปรรููปผลิิตภััณฑ์ไ์ ด้้ มหาวิทิ ยาลััย และมีีแนวทางต่อ่ ยอดในการผลัักดัันการท่อ่ งเที่ย่� ว ชื่อ่� ทีีมผู้�้รัับผิิดชอบโครงการ เข้้าสู่ �แผนพััฒนาท้้องถิ่่�น 1. อาจารย์์พััชราภรณ์์ จัันทรฆาฎ (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่)�่ 2. อาจารย์์ ดร.พรนภา เตีียสุุธิิกุลุ 3. อาจารย์์ ดร.นภาพร สิงิ ห์์นวล 4. อาจารย์เ์ ฉลิมิ พงษ์์ จัันทร์ส์ ุขุ า (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) 5. อาจารย์ส์ ลิลิ รดา รััตน์์พลทีี (อาจารย์์นัักพััฒนา)
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 131 โครงการพัฒนาเคร่อื งดื่มไบโอติกเพ่อื สขุ ภาพและยกระดับ ผลิตภณั ฑ์ปยุ๋ อินทรยี เ์ พอ่ื การเกษตร ตำ�บลท่าขา้ ม อ�ำ เภออรัญประเทศ จงั หวัดสระแกว้ ภาพปััจจุบุ ันั สู่่� ภาพอนาคต ภาคีเี ครืือข่่ายที่่เ� กี่่�ยวข้้อง องค์ก์ ารปกครองส่ว่ นท้อ้ งถิ่่น� สำ�ำ นัักงานสาธาณสุขุ ตำ�ำ บลท่า่ ข้า้ มเป็น็ พื้้น� ที่ท่� ำ�ำ เกษตรมาตั้ง้� แต่ใ่ นอดีีต เป็็นการปลููกข้้าว เลี้้�ยงสััตว์์ มีีพื้้�นที่�่ป่่าไม้้มาก ฝนตก อำำ�เภออรััญประเทศ เป็็นภาคีีเครืือข่่ายเพื่่�อพััฒนาตำำ�บล ตามฤดููกาล ปััจจุุบัันป่่าไม้้ลดลง มีีถนนและไฟฟ้้าใน อสม. กำ�ำ นัันและผู้�้ใหญ่บ่ ้า้ น เมือื ง ปลููกมัันสำ�ำ ปะหลััง อ้อ้ ย ค้า้ ขายเพิ่่ม� ขึ้น� ในอนาคต ผลผลิิต อยากให้ก้ ารเกษตรในพื้้น� ที่เ�่ ป็น็ อินิ ทรียี ์์ ราคาผลผลิติ สููงขึ้น� และมีีตลาดรองรัับผลผลิติ 1. ตำำ� บ ล ท่่ า ข้้ า ม เ ป็็ น ตำำ� บ ล อยู่่�รอ ด แ ล ะ แ ผ น พััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บล กระบวนการ 2. การเตรีียมความพร้้อมให้้กัับผู้�้ สููงอายุุสำ�ำ หรัับ ศึึกษาข้้อมููลของตำ�ำ บลจากแหล่่งข้้อมููล การดููแลตนเองในวัันเกษีียณและทัักษะอาชีีพการทำ�ำ ชา ออนไลน์์ ขอความอนุเุ คราะห์น์ ััดประชุมุ ผู้�้ นำ�ำ ชุมุ ชน เพื่่อ� สมุนุ ไพรพื้้�นบ้า้ น ร่ว่ มกัันวิเิ คราะห์์และประเมิินศัักยภาพ โดยใช้้ SWOT ผลลััพธ์์ โอ่ง่ ชีวี ิติ และต้น้ ไม้ป้ ัญั หา จััดกิจิ กรรมยกระดัับคุณุ ภาพ ผู้้�สููงอายุุ กิิจกรรมที่่� 1 การทำำ�ชาสมุุนไพรพื้้�นบ้้าน 1. กลุ่ �มผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียเข้้ามาร่่วมเป็็นภาคีี การให้้ความรู้�้เกี่่�ยวกัับการดููแลสุุขภาพตนเองเบื้้�องต้น้ เครืือข่่ายเพื่่�อการพััฒนา ทราบจุุดแข็็งและศัักยภาพของ ให้ก้ ัับกลุ่�มเป้า้ หมายได้้มีีการลงมืือปฏิิบััติจิ ริิง ชุมุ ชน 2. ผู้�้ สููงอายุุสนใจการนำ�ำ สมุุนไพรพื้้�นบ้้านมา แปรรููปเป็็นชาสำำ�หรัับต้้มหรืือชงดื่่�มเพื่่�อสุุขภาพ ได้้รัับ องค์ค์ วามรู้้�เรื่อ�่ งการดููแลช่่วยเหลืือตนเอง 3. รายได้้จากการจำำ�หน่่ายผลิิตภััณฑ์์เพิ่่�มขึ้้�น ร้อ้ ยละ 5 และสามารถลดรายจ่า่ ยจากซื้้อ� ปุ๋๋ย� ร้อ้ ยละ 5 ผลตอบรบั หรอื เสียงสะท้อนจากชุมชน “ขอบคุณุ มหาวิทิ ยาลัยั ที่จ�่ ัดั กิจิ กรรมการทำ�ำ เครื่อ� ง ดื่ม่� ชาสมุนุ ไพรพื้้น� บ้า้ นและการดูแู ลสุขุ ภาพสามารถนำ�ำ ไป ใช้ป้ ระโยชน์์และดููแลสุขุ ภาพคนในชุุมชนได้้” ชื่่�อทีมี ผู้ร้� ัับผิิดชอบโครงการ นาง พชรพรรณ เพิ่่ม� สมบููรณ์์ 1. อาจารย์์ณััฐกานต์์ พิสิ ุุทธิ์์พ� ิบิ ููลวงศ์์ (ผู้�้จัดการพื้้�นที่�่) ตำำ�แหน่ง่ ผู้ใ�้ หญ่่บ้้าน หมู่� 4 บ้้านโคกสะแบง 2. อาจารย์์กฤติมิ า สระโพธิ์์ท� อง 3. อาจารย์ป์ ณััท สุุขสร้้อย 4. อาจารย์์ ดร.เทอดเกีียรติิ แก้ว้ พวง (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)
132 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 สดรอ้ากงไงมา้ปนรสะรด้าษิ งฐร์ดาอยกไดไม้ ้จันทน์ ตำ�บลบ้านดา่ น อ�ำ เภออรญั ประเทศ จงั หวัดสระแกว้ กระบวนการ ภาพปัจั จุุบันั สู่่� ภาพอนาคต คณะดำำ�เนิินงานจากการวิิเคราะห์์โจทย์์การ ตำำ�บลบ้้านด่่าน เป็็นชุุมชนในเขตพื้้�นที่�่ พััฒนาพื้้น� ที่ใ่� นโครงการยกระดัับพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ และ เศรษฐกิิจพิิเศษ ในตำ�ำ บลมีีทั้�้งหมด 7 หมู่่�บ้้าน ยกระดัับรายได้้ฯ ได้้นำ�ำ เอาสภาพปััญหาในตำ�ำ บลที่�่มีีมา ชุุมชนมีีศัักยภาพในด้้านผู้้�นำ�ำ ชุุมชนมีีความเข้้มแข็็ง วิเิ คราะห์ค์ วามต้อ้ งการชุมุ ชนกัับผู้้�นำำ�ชุมุ ชน (ผู้ใ้� หญ่บ่ ้า้ น 7 มีีความสามััคคีีและมีีความร่่วมมืือ ในการที่�่จะทำ�ำ หมู่�) และประชาชน สู่�การกำ�ำ หนดโจทย์พ์ ััฒนาพื้้น� ที่ส�่ ำ�ำ หรัับ กิิจกรรมหรืืองานต่า่ งๆ ของหมู่่�บ้า้ นร่ว่ มกััน ดัังนั้�้น โครงการยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููงอายุุฯ พบว่่า จากความสามััคคีีและความเข้้มแข็็งของชุุมชน ผู้�้ สููงอายุุ ต้อ้ งการทำำ�ดอกไม้จ้ ัันทน์์ ทีีมงานจึงึ จััดกิจิ กรรม จะทำ�ำ ให้ก้ ารดำำ�เนินิ งานเพื่่อ� พััฒนาชุมุ ชนตำ�ำ บลบ้า้ น อบรมเชิงิ ปฏิบิ ััติกิ าร เรื่อ� งการทำ�ำ ดอกไม้จ้ัันทน์ใ์ นรููปแบบต่า่ ง ๆ ด่่านบรรลุุผลสำ�ำ เร็็จไปได้้ด้้วยดีี จากการที่่�ชุุมชมมีี รวมทั้ง้� ดอกไม้ป้ ระดิษิ ฐ์ใ์ ห้แ้ ก่ผ่ ู้้�สููงอายุุ เพื่่อ� ทำำ�ให้ผ้ ู้้�สููงอายุุ กลุ่�มอาชีีพเป็็นทุุนเดิิม จะทำำ�ให้้เกิิดเป็็นผลิิตภััณฑ์์ มีีสุุขภาพจิติ และสุขุ ภาพกายที่ด�่ ีีขึ้้น� มีีกิิจกรรมที่ส่� ่ง่ เสริมิ ที่่�เป็็นเอกลัักษณ์ข์ องตำำ�บลได้้ เพื่่อ� เป็น็ การใช้เ้ วลาว่า่ งให้เ้ กิดิ เป็น็ ประโยชน์์ และสามารถ ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่�ยวข้้อง อาจเกิิดเป็น็ รายได้ห้ มุนุ เวียี นในอนาคต หน่่วยงานเกษตรอำำ�เภออรััญประเทศ รพ.สต.บ้้านด่่าน อบต.บ้้านด่่าน พช.สระแก้้ว ผลตอบรบั หรอื เสยี งสะท้อนจากชุมชน เกษตรจัังหวััดสระแก้้ว และสำ�ำ นัักงานพััฒนาฝีีมืือ แรงงาน เป็็นต้้น เพื่่�อพััฒนาตำำ�บล พััฒนาอสม. “เกิดิ ทักั ษะการทำ�ำ งานร่ว่ มกันั ในชุมุ ชน สนใจการเข้า้ ร่ว่ ม ผู้�้ใหญ่่บ้้านของตำ�ำ บลบ้้านด่่าน อบรมในกิจิ กรรมการทำำ�ดอกไม้จ้ ันั ทน์แ์ ละกิจิ กรรมอื่น�่ ๆ” ผลผลิิต นางสาวทองงาม เมา อาสาสมัคั รตำำ�บลบ้้านด่า่ น แผนพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บล ความต้้องการ ของชุุมชนตำำ�บลบ้้านด่่าน การจััดอบรมเชิิงปฏิิบััติิ ชื่อ่� ทีีมผู้้�รับั ผิิดชอบโครงการ การเพิ่่ม� ทัักษะการทำำ�ดอกไม้ป้ ระดิษิ ฐ์์ ในแบบต่า่ งๆ 1. อาจารย์ก์ ฤติมิ า สระโพธิ์์ท� อง (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่�่) ให้้กัับผู้�้ สููงอายุุ 2. อาจารย์์ ดร.เจนจิิรา นามีี ผลลััพธ์์ 3. อาจารย์ณ์ ััฐกานต์์ พิิสุุทธิ์์�พิบิ ููลวงศ์์ กิิ จ ก รร ม ที่่� ดำำ� เ นิิ น ง า น ตร ง ต า ม ค ว า ม 4. อาจารย์เ์ ฉลิมิ พงษ์์ จัันทร์์สุขุ า (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) ต้้องการของชุุมชน ทราบจุุดแข็็งและจุุดอ่่อนของ ตำ�ำ บล 2. เกิิดทัักษะการทำ�ำ ดอกไม้้จัันทน์์ในรููปแบบ ต่่าง ๆ 3. เกิิดกลุ่�มอาชีีพการผลิิตดอกไม้้จัันทน์์ ต.บ้า้ นด่า่ น จำ�ำ นวน 1 กลุ่�ม 4. สมาชิกิ กลุ่�มมีีรายได้้ เพิ่่ม� ขึ้�นร้้อยละ 10
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 133 โครงการแปรรูปสมนุ ไพรพ้นื ถิ่น กระบวนการ สู่บาลม สมุนไพรเพือ่ สุขภาพ จากการศึึกษาบริิบทชุุมชน ตําบลบานใหมหนองไทร อําเภออรญั ประเทศ ไดนํําเอาสภาพปญหาในตํําบลที่่�มีีมา จังหวดั สระแกว วิิเคราะห์ ความตองการชุุมชนร่่วม กัับผููนํําชุุมชนประชาชนสููการกํําหนด ภาพปจจุบนั สู ภาพอนาคต โจทยพััฒนาพื้้�นที่�่สํําหรัับโครงการยก ระดัับคุุณภาพชีีวิิตผููสููงอายุุฯ พบว่า ตํําบลบา้ นใหมห่ นองไทรเปนตํําบลที่ม�่ ีีพื้้น� ที่ต�่ ิดิ ตอกัับเทศบาล ผููสููงอายุุตองการ ที่�่มีีกิิจกรรมใน เมือื งอรััญประเทศซึ่ง� เปนศููนยก์ ลางของความเจริญิ ศููนยราชการศููนยก์ ารคา้ ยามว่างเพื่่�อสรางรายได้้เปนการแบ่ง และพาณิิชยกรรมชุุมชนมีีลัักษณะเปนชุุมชนกึ่�่งเมืืองกึ่�่งชนบท เบาภาระของครอบครััว และมีีอาชีีพที่�่ ประชาชนสวนใหญประกอบอาชีีพรัับจ้างในธุุรกิิจตางๆ และมีี สามารถกอเกิดิ รายได้ แตไมตองลงทุนุ บางสวนเปนชุมุ ชนอาชีพี เกษตรกรรมตํําบลบา้ นใหมห่ นองไทร อยููหา่ ง มาก จึงึ ไดดํําเนินิ จััดกิจิ กรรมอบรมเชิงิ จากอํําเภออรััญประเทศประมาณ 2 – 3 กิิโลเมตรในตํําบล ยัังไมมีี ปฏิบิ ััติกิ ารทํํางููนวดนิ้้ว� และบาลม์ สมุนุ ไพร ผลิิตภััณฑ์์ แต่่ชุุมชนมีีศัักยภาพในด้านผููนํําชุุมชนมีีความเข้มแข็็ง ใหแ้ กผููสููงอายุุ เพื่่อ� ทํําใหผููสููงอายุไุ ดมีี มีีความสามััคคีีและมีีความรวมมือื ในการที่จ่� ะทํํากิจิ กรรมหรืืองานตางๆ อุุปกรณ์ในการดููแลสุุขภาพ (นวดนิ้้�ว) ของหมููบา้ นรวมกััน เพื่่อ� พััฒนาชุมุ ชนบรรลุผุ ลสํําเร็จ็ ของกลุมุ่ อาชีพี เกิดิ และผลิิตภััณฑบาล์มสมุุนไพรเพื่่�อใชใ้ น เปนผลิิตภััณฑที่่�เปนเอกลัักษณข์ องตํําบลได้้ การนวดผอนคลาย และสรางรายได้้ อีีกชองทางหนึ่�่ง ภาคีีเครืือขายที่่เ� กี่่ย� วของ เทศบาลตํําบลบา้ นใหมห่ นองไทร เกษตรอํําเภออรััญประเทศ พััฒนาชุมุ ชนอรััญประเทศ เกษตร จัังหวััดสระแกว้ สํํานัักงานพััฒนาฝมือื แรงงาน อสม.ผููใหญ่บา้ นทั้้ง� 8 หมู่�ของตํําบลบ้านใหมห่ นองไทร ผลผลิติ ทัักษะการทํํางููนวดนิ้้�ว ทัักษะการทํําบาลม์ สมุนุ ไพร ผลลัพั ธ กิิจกรรมที่�่ดํําเนิินงานตรงตามความตองการของชุุมชน เกิิดทัักษะการทํํางููนวดนิ้้�วและการทํําบาล์มสมุุนไพรและเพิ่่�มรายได้้ ร้อ้ ยละ 7 ผลตอบรบั หรือเสยี งสะท้อนจากชมุ ชน ชื่่�อทีมี ผููรับั ผิิดชอบโครงการ 1. อาจารยพรรณีี พิมิ พโพธิ์์� (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่)�่ ชุมุ ชนตํําบลบ้านใหม่หนองไทรและสงเสริมิ ใหผูสู ููงอายุพุ ััฒนา 2. อาจารย์ ดร.จารุนุ ัันท ไชยนาม ทัักษะความรููดานอาชีีพจากการอบรมเชิงิ ปฏิิบััติิการใหกัับคนในชุมุ ชน 3. อาจารย์ ดร.เทอดเกีียรติิ แก้วพวง “ขอบคุณุ มหาวิทิ ยาลัยั ที่จ่� ัดั ดีีๆ ให้ค้ วามรู้� เป็น็ แนวทางการสร้า้ งอาชีพี (อาจารย์์นัักพััฒนา) รายได้ ้ พร้อ้ มกัับการส่่งเสริิมสุขุ ภาพให้้กลุ่�มผู้้�สููงอายุุ” นายสุกุ ิติ ติิ เติิมโชคอนัันต์์ ตำ�ำ แหน่ง่ ผู้�ช้ ่่วยผู้�ใ้ หญ่่บ้้านหมู่่�ที่่� 7 บ้้านใหม่่หนองไทร
134 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ภาพปัจั จุบุ ันั สู่่� ภาพอนาคต โครงการแปรรูปผลติ ภัณฑ์ บริิบทพื้้�นที่�่กึ่�่งเมืืองกึ่่�งชนบทมีีการ สมนุ ไพรและดอกหญ้าสู่ ลงทุนุ จากภาครััฐ ภาคเอกชนตามยุทุ ธ ศาสตร์์ ผลิตภณั ฑ์สร้างรายได้ทยี่ ั่งยนื การพััฒนาโครงสร้้างพื้้�นฐานถือื เป็็น “ระเบีียง เศรษฐกิิจ” ตำำ�บลป่่าไร่่จึึงมีีการพััฒนาเข้้าสู่� ตำ�บลปา่ ไร่ อำ�เภออรัญประเทศ จงั หวดั สระแก้ว สัังคมเมืือง แต่่สิ่่�งที่�่อาจจะสููญเสีียภููมิิปััญญา ท้้องถิ่่�น และผลิิตภััณฑ์์ชุุมชน สิ่่�งเหล่่านี้้�อาจ ป่ ่ า ไ ร่ ่ เ ป็ ็ น ตำำ � บ ล ห นึ่�่ ง ที่�่ อยู่่� ใ น อำำ � เ ภ ออรัั ญ ปร ะ เ ท ศ ได้้รัับผลกระทบจากการขยายตััวของกลุ่ �มทุุน จัังหวััดสระแก้้ว มีีความเป็็นมาจากหมู่่�บ้้านแห่่งนี้้�มีีต้้นไม้้ไผ่่พัันธุ์� ขนาดใหญ่่ การท่อ่ งเที่ย�่ ว และ นวััตกรรมสัังคม หนึ่่�งที่่�ชาวบ้้านเรีียกว่่า “ไม้้ไร่่” เกิิดขึ้�นตามธรรมชาติิโดยรอบ ที่เ�่ ปลี่ย�่ นไป รวมไปถึึงปัญั หาสิ่่ง� แวดล้อ้ มที่อ�่ าจ บริเิ วณพื้้น� ที่�่ และสมััยก่อ่ นยัังไม่ม่ ีีความเจริญิ เข้า้ มาสู่�พื้น� ที่จ�่ ึงึ มีีป่า่ ไม้้ เกิดิ ขึ้น� ตามมาด้ว้ ย ดัังนั้น�้ การสร้า้ งสััมพัันธ์เ์ พื่่อ� เป็น็ จำ�ำ นวนมากเลยเรียี กกัันติดิ ปากว่า่ “ป่า่ ไร่”่ สภาพบริบิ ทของพื้้น� ที่�่ การพััฒนาระหว่า่ งภาควิชิ าการเทศบาลตำ�ำ บล นั้น้� มีีลัักษณะภููมิิประเทศราบเรีียบ มีีการทำ�ำ การเกษตรในการทำ�ำ ป่า่ ไร่่ ผู้�้ นำ�ำ ชุมุ ชน และประชาชนสนัับสนุนุ แก้ไ้ ข นาปลููกพืชื ไร่่ และไม้ผ้ ล แหล่ง่ น้ำ�ำ� ที่ส่� ำ�ำ คััญได้แ้ ก่่ อ่า่ งเก็บ็ น้ำ��ำ ป่า่ ไร่่ใหม่่ ปััญหาต่่างๆให้้เกิิดประโยชน์์แก่่ตำำ�บลป่่าไร่่ มีีห้้วยเหี้้�ยและห้้วยทุ่ �งมนไหลผ่่านทางตอนเหนืือของพื้้�นที่�่มีีการ ได้ส้ ููงสุุด คมนาคมขนส่่งที่�่สะดวกขาดแหล่่งน้ำ�ำ� ที่�่จะนำ�ำ มาผลิิตน้ำำ�� ปะปาใน ช่ว่ งฤดููแล้ง้ ประชาชนมีีการประกอบอาชีพี เกษตรกรรมเป็น็ อาชีพี หลััก ผลตอบรบั หรอื เสยี งสะท้อนจาก ชมุ ชน กระบวนการ กลุ่�มผู้้�สููงอายุุ ที่�่เข้้าร่่วมกิิจกรรม ศึึกษาบริบิ ทชุมุ ชน ร่ว่ มวางแผนการดำ�ำ เนินิ โครงการร่ว่ มกัับ โครงการมีีความสุขุ สนุุกร่ว่ มกัับการฝึึกทัักษะ เทศบาลตำ�ำ บลป่า่ ไร่่ ผู้�้ นำำ�ชุมุ ชน วิเิ คราะห์ศ์ ัักยภาพ จััดกิจิ กรรมการ อาชีพี การทำำ�ไม้ก้ วาดดอกแซม และทำำ�ยาหม่อ่ ง พััฒนาชุมุ ชน และสรุุปผล สมุนุ ไพรได้เ้ อง เพื่่อ� การนำ�ำ ไปใช้ป้ ระโยชน์์ และ ภาคีีเครืือข่่ายที่่�เกี่่ย� วข้้อง จำ�ำ หน่า่ ยสร้า้ งรายได้้ ทำำ�ให้ม้ ีีสุขุ ภาพที่ด�่ ีีขึ้้น� การ มรภ.วไลยอลงกรณ์ฯ์ เทศบาลตำำ�บลป่า่ ไร่่ หน่ว่ ยงานภาค พััฒนาคุุณภาพชีีวิิตชุุมชนป่่าไร่่ร่่วมมืือจาก รััฐ เอกชน ผู้�้ นำำ�ชุมุ ชนและประชาชน เครืือข่า่ ยอื่่�น ๆ เพื่่อ� พััฒนาชุมุ ชนป่า่ ไร่ด่ ้ว้ ยกััน ผลผลิติ อย่่างมีีความสุุข กลุ่�มผู้�้ สููงอายุพุ ััฒนาทัักษะอาชีพี การทำำ�ไม้ก้ วาดดอกแซม และยาหม่่องสมุนุ ไพร ชื่อ่� ทีีมผู้ร�้ ัับผิิดชอบโครงการ ผลลัพั ธ์ 1. อาจารย์์พิศิ ิษิ ฐ์์ พิภิ พพรพงศ์์ เกิิดผลิิตภััณฑ์์จำ�ำ นวน 2 ผลิิตภััณฑ์์ ครััวเรืือนผู้�้เข้้าร่่วม (ผู้้�จั ดการพื้้�นที่�่) โครงการเกิดิ รายได้้เพิ่่�มขึ้น� ร้้อยละ 5 2. อาจารย์์กีีรฉััตร วัันช่ว่ ย 3. อาจารย์์ ดร.เทอดเกีียรติิ แก้ว้ พวง (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 135 ภูมปิ ัญญาท้องถ่ิน สร้างกลมุ่ สร้างอาชีพ “จักสานเมืองไผ่” ตำ�บลเมืองไผ่ อ�ำ เภออรญั ประเทศ จงั หวัดสระแก้ว พื้้�นที่่�ตำำ�บลเมืืองไผ่่ ในอดีีตมีีภููมิิปััญญาท้้องถิ่่�น ในด้้านการหััตถกรรม (จัักสาน) ของชาวบ้้านสำ�ำ หรัับใช้้ในชีีวิิต ต่่อมาได้้จััดกิิจกรรมแปรรููปไอศกรีีมกะทิิข้้าวเม่่า ประจำ�ำ วััน เช่น่ สานอวน, สุ่�ม, แห และสานของใช้จ้ ากเส้น้ ไผ่่ (ตอก) แหนมข้้าวเม่่า (สููตรโบราณ) ซึ่่�งมีีผู้�้ สููงอายุุที่�่ได้้ จัักตอกด้ว้ ยมือื เพื่่อ� นำ�ำ ไปมััดผัักเป็น็ กำ�ำ ๆ นำ�ำ ไปขายที่ต�่ ลาดชุมุ ชน เป็็นผู้้�ถ่่ายทอดสููตรโบราณ ผลการจััดกิิจกรรม แต่่ในปััจจุุบัันพบว่่าสููญหายไปมากแทบจะไม่่มีีคนทำำ� จะเหลืือก็็ อย่่างต่่อเนื่่�องดัังกล่่าวทำ�ำ ให้้เกิิดการรวมตััวและ แต่่คนรุ่�นเก่่า ๆ ที่�่มีีอายุุมากที่่�ยัังพอจะจดจำำ�และทำำ�ได้้ซึ่่�งเป็็น กระตุ้�นการเรีียนรู้�้ให้้กัับชาวบ้้านที่่�สนใจ และ ที่น่� ่า่ เสีียดายที่�่ภููมิิปัญั ญาเกี่ย่� วกัับการสานกำ�ำ ลััง จะสููญหายไป กิจิ กรรมด้า้ นภููมิปิ ัญั ญาท้อ้ งถิ่่น� ของตำ�ำ บลเมือื งไผ่่ ได้้เกิิดเป็็นแผนการจััดกิิจกรรมเพื่่�อสานต่่อด้้าน ภาพปัจั จุุบันั สู่�่ ภาพอนาคต ภููมิิปััญญาท้้องถิ่่�นเกี่�่ยวกัับงานจัักสาน โดยใช้้ ไม้้ไผ่เ่ ป็็นส่่วนประกอบในชิ้น� งาน มีีการถ่า่ ยทอด ทีีมผู้้�ดำ�ำ เนินิ โครงการได้ล้ งพื้้น� ที่เ�่ ยี่ย�่ มชุมุ ชน ได้ร้ ่ว่ มประชุมุ ความรู้้�ด้้านการสานเครื่�่องใช้้จากผู้้�รู้�ในชุุมชน หารืือกัับองค์์การบริิหารส่่วนตำ�ำ บลเมืืองไผ่่ ผู้�้ นำ�ำ ท้้องที่่� (กำ�ำ นััน/ และเกิดิ เป็น็ ชิ้น� งานจัักสาน ได้แ้ ก่่ ตะกร้า้ , โคมไฟ, ผู้้�ใหญ่่บ้้าน) และผู้้�นำำ�กลุ่�มอาชีีพ ในการพััฒนาอาชีีพ รายได้้ ชะลอม และได้้พััฒนาผลิิตภััณฑ์เ์ พิ่่ม� รููปแบบเป็น็ ซึ่่�งทำำ�ให้้เกิิดแนวคิิดในการฟื้้�นภููมิิปััญญาท้้องถิ่่�นเกี่่�ยวกัับงาน ของที่่ร� ะลึึก (ต่า่ งหูู, พวงกุญุ แจ) เป็็นการนำำ�เศษ จัักสานซึ่่�งเคยมีีในอดีีต แต่ใ่ นปััจจุุบัันสููญหายไปช่่วงหนึ่่�ง รวมทั้ง�้ วััสดุุจากไผ่่ที่่�เหลืือจากการสานงานชิ้้�นใหญ่่ ในพื้้น� ที่ม�่ ีีการปลููกไผ่ไ่ ว้ต้ ามชุมุ ชน จึงึ ได้เ้ กิดิ กิจิ กรรมการอบรมเชิงิ มาทำำ�งานชิ้�นเล็็ก ๆ ได้้ใช้้วััสดุุอย่่างคุ้�มค่่าและ ปฏิิบััติิการเกี่่�ยวกัับงานจัักสานให้้กัับผู้้�สนใจในชุุมชนทั้้�ง 8 ไม่เ่ หลืือทิ้้ง� แม้ว้ ่า่ กิิจกรรมการจัักสานผลิติ ภััณฑ์์ หมู่่�บ้้าน โดยมีีผู้ท�้ ี่�ม่ ีีความรู้�ค้ วามสามารถในงานจัักสาน 2 ท่า่ น จากไผ่ข่ องชุมุ ชนตำ�ำ บลเมือื งไผ่่ ยัังมีีสมาชิกิ ที่ส่� นใจ อยู่่�ในพื้้�นที่ห่� มู่�ที่่� 3 ตำ�ำ บลเมือื งไผ่่ คือื นางราวีี พิบิ ููลบท และนาย ไม่ม่ าก แต่ก่ ็ไ็ ด้ร้ ัับความสนใจในการเข้า้ ร่ว่ มอบรม ชาญชััย มาเจริิญ เป็็นต้้นแบบและเป็็นวิิทยากรในการถ่่ายทอด การสานชิ้น� งานต่า่ ง ๆ อย่า่ งสม่ำ��ำ เสมอ ซึ่่ง� ชิ้น� งาน ความรู้้�ด้า้ นงานจัักสานให้ก้ ัับผู้้�สนใจที่เ�่ ข้า้ ร่ว่ มกิจิ กรรมในโครงการ สามารถผลิติ และจััดจำ�ำ หน่า่ ยก่อ่ ให้เ้ กิดิ รายได้จ้ ริิง ปััญหาที่�่พบในชุุมชนตำ�ำ บลเมืืองไผ่่ พบว่่า ต้้องการพััฒนาอาชีีพ แต่่ในปััจจุุบัันกลุ่ �มจัักสานเป็็นการรวมกลุ่ �มกััน โดยเฉพาะส่่วนใหญ่่ ทำ�ำ นาปลููกข้้าว และทำ�ำ ข้า้ วเม่า่ เป็็นส่ว่ นใหญ่่ อย่่างไม่่เป็็นรููปธรรมและความตั้้�งใจ ของผู้�้ นำำ� มีีการรวมกลุ่�มเป็็นวิิสาหกิิจชุุมชนน้ำำ�� นมข้้าวเม่่า 100% สมาชิิก กลุ่�ม คืือ การขยายความรู้�ง้ านจัักสานให้ก้ ัับกลุ่�ม เป็น็ คนในชุุมชน และมีีส่่วนร่่วมในกิิจกรรมของกลุ่�มอยู่่�เสมอ เยาวชนและผู้�้ สนใจในชุมุ ชน เพื่่อ� ให้เ้ กิดิ การสานต่อ่ แต่่ก็็ยัังมีีชาวบ้้านบางส่่วนที่่�ทำ�ำ ข้้าวเม่่าและนำ�ำ ไปจััดจำำ�หน่่ายเอง ภููมิิปัญั ญาท้อ้ งถิ่่น� และส่ง่ เสริมิ ให้้เกิดิ เป็น็ อาชีพี ยัังต้้องการสร้้างรายได้้จากการแปรรููปข้้าวเม่่าให้้เป็็นผลิิตภััณฑ์์ สร้้างเสริมิ รายได้้ต่่อไป ของชุุมชนให้้มีีความหลากหลายมากขึ้�น มีีตราสิินค้้าและบรรจุุ ภััณฑ์์ที่�เ่ หมาะสม สร้้างมููลค่า่ เพิ่่�มให้้กัับข้้าวเม่่า ขายได้้ราคาและ ทำำ�ให้้มีีรายได้้มากขึ้ �น ข้อ้ มููลที่ไ�่ ด้จ้ ากการสำ�ำ รวจดัังกล่า่ ว จึงึ เกิดิ แผนการดำ�ำ เนินิ กิิจกรรมเกี่่�ยวกัับการแปรรููปข้้าวเม่่าให้้เป็็นผลิิตภััณฑ์์เพื่่�อเพิ่่�ม มููลค่่าต่่าง ๆ ได้้แก่่ แปรรููปผลิิตภััณฑ์ช์ ุมุ ชน เพื่่อ� เพิ่่ม� มููลค่า่ โดย ใช้้ข้า้ วเม่า่ ในตำ�ำ บลเมืืองไผ่่ ได้แ้ ก่่ ข้า้ วต้้มมััดข้้าวเม่า่ , ข้้าวเหนีียว แก้้วข้้าวเม่่า, หมี่่�กรอบข้้าวเม่่า (สููตรมะม่่วงหาวมะนาวโห่่, สููตรน้ำ��ำ ผึ้้ง� ) และข้้าวเม่า่ ทอด (ไส้้กล้้วย, ไส้้เผืือก)
136 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 กระบวนการ ผลตอบรัับและเสียี งสะท้อ้ นจากชุุมชน ในการเก็บ็ รวบรวมข้อ้ มููลและค้น้ พบปัญั หา “ยินิ ดีี และดีีใจ เป็็นอย่่างมากที่�ม่ หาวิิทยาลััยราชภัฏั ร่่วมกัับชุุมชน เก็็บข้้อมููลพื้้�นฐานชุุมชนจากหน่่วย วไลยอลงกรณ์ฯ์ ได้ใ้ ห้ค้ วามสำ�ำ คัญั กับั คนในตำ�ำ บลเมืืองไผ่่ งานราชการระดัับจัังหวััด อำำ�เภอ และตำำ�บล และ ได้้พยายามที่่�จะจัดั กิิจกรรมเพื่อ่� ช่่วยเหลืือชาวบ้า้ นให้้ นำำ�ข้้อมููลดัังกล่่าวมาประชุุมวางแผนร่่วมกัับคนใน สามารถมีีอาชีีพเสริมิ สร้้างรายได้้ให้้กัับตนเองเพิ่่�มขึ้�น ชุุมชน ได้้ และอยากให้้ทางคณะดำ�ำ เนินิ งานได้้สานต่อ่ ภููมิิปััญญา ผลผลิิต ด้้านจัักสานของเมืืองไผ่่ให้้ยั่่ง� ยืืนตลอดไป” 1. เกิิดผลิติ ภััณฑ์์ชุมุ ชนด้้านการจัักสาน นายเจริญิ กายบุตุ ร ผู้้ใ� หญ่บ่ ้้าน หมู่่�ที่่� 3 3 ชิ้น� งาน ได้้แก่่ โคมไฟ ตะกร้า้ และชะลอม 2. เศษเส้น้ ไผ่ท่ ี่เ่� หลือื ทิ้้ง� ก็น็ ำ�ำ มาจัักสานเป็น็ “รู้้�สึึกดีีใจ และรู้้�สึกึ ภููมิิใจที่่ท� างคณะทำำ�งานได้ม้ ีีกิจิ กรรม ของที่่ร� ะลึึกในรููปแบบของจิ๋ว� ต่่าง ๆ ที่จ่� ะช่ว่ ยพัฒั นาคนในชุมุ ชน และรื้�อฟื้้น� ภููมิปิ ััญญา ผลลัพั ธ์์ ด้้านจัักสานของชุมุ ชนขึ้�น ซึ่ง่� ตนเองก็ช็ื่�นชอบและภูมู ิใิ จ มีีประชาชนในพื้้�นที่�่ให้้ความสนใจและมา เป็น็ อย่า่ งมากที่ไ่� ด้เ้ ข้้ามาร่ว่ มกิจิ กรรมจักั สารของคณะ ร่่วมศึึกษาเรีียนรู้้�เกิินเป้้าหมายในแต่่ละครั้�้งของ ดำำ�เนินิ งาน และคิดิ ว่า่ จะนำ�ำ ความรู้�เหล่่านี้้ไ� ปต่อ่ ยอด การจััดกิิจกรรมอบรมงานจัักสาน และได้้รวมตััว เพื่อ�่ สร้า้ งรายได้ใ้ ห้ก้ ัับตนเองต่่อไป” กัันเป็็นกลุ่�มอาชีีพ และจำ�ำ หน่า่ ยทางออนไลน์์ทำำ�ให้้ นางสาวจำำ�รัสั เวียี งสมุทุ ร ชาวบ้้าน หมู่่�ที่่� 4 มีีรายได้้เพิ่่�มขึ้�นร้อ้ ยละ 13 ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่�ยวข้้อง ผู้ร้� ับั ผิดิ ชอบโครงการ มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ 1. ผู้�้ ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.ธัันยธร ติิณภพ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ (ผู้�้ จั ดการพื้้�นที่�่) 2. อาจารย์์ ดร.อััญชลีี เยาวราช 3. อาจารย์์ปริิยากร สว่า่ งศรีี 4. อาจารย์์วััชรพล วงศ์์จัันทร์์ 5. อาจารย์์วราวุุฒิิ คำำ�พานุุช (อาจารย์์นัักพััฒนา) 6. อาจารย์์ไชยวััฒน์์ สมสอางค์์ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)
VRU SUCCESS STORY 2019-2022 137 หนั มองหันทราย ชมุ ชนท่ี สขุ กายและสบายใจ ตำ�บลหนั ทราย อำ�เภออรญั ประเทศ จงั หวดั สระแกว้ โครงการฟื้้�นฟููและยกระดัับเศรษฐกิิจ และสัังค ภาพปััจจุุบััน สู่่� ภาพอนาคต มรายตํําบลแบบบููรณาการ เป็น็ โครงการที่ม�่ หาวิทิ ยาลััยใน พื้้น� ที่ท่�ั่่ว� ประเทศดำ�ำ เนินิ การในปีี 2564 มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏ ปััจจุุบัันตำำ�บลหัันทรายเป็็นพื้้�นที่�่กึ่่�งเมืือง วไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ซึ่่ง� เป็น็ หน่ว่ ยงานใน กึ่่�งชนบทที่�่กำ�ำ ลัังมีีการพััฒนาให้้เข้้าสู่่�สัังคมเมืือง พื้้�นที่่�จัังหวััดสระแก้้ว จึึงได้้ทำำ�การพััฒนารายตํําบลแบบ เนื่่�องจากมีีการลงทุุนจากภาครััฐ ภาคเอกชนเกิิด บููรณาการในพื้้�นที่�่ตำำ�บลหัันทราย อำ�ำ เภออรััญประเทศ ขึ้�นในพื้้�นที่่�หลายอย่่าง อย่่างไรก็็ดีีผลกระทบที่�่เกิิด จัังหวััดสระแก้้ว เพื่่�อฟื้้�นฟููเศรษฐกิิจและสัังคมในพื้้�นที่่� ขึ้�นตามมาในอนาคต คืือ ตำ�ำ บลหัันทรายมีีการ อย่่างเป็็นระบบ (Area Based System Integrator) ให้้ พััฒนาเข้า้ สู่่�สัังคมเมือื ง แต่ส่ิ่่ง� ที่อ่� าจจะสููญเสีียไปคือื เป็็นไปตามความต้อ้ งการของประชาชนในพื้้น� ที่�่ โดยมหา ภููมิิปัญั ญาท้อ้ งถิ่่น� ผลิติ ภััณฑ์ช์ ุุมชน ซึ่่ง� ได้ร้ ัับผลกระ วิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ทบจากการขยายตััวของกลุ่�มทุนุ ขนาดใหญ่่ และอาจ ต้อ้ งใช้อ้ งค์ค์ วามรู้้� เทคโนโลยีีและนวััตกรรมที่ม่� ีีอยู่่�ในการ รวมไปถึึงปัญั หาสิ่่ง� แวดล้อ้ มที่อ�่ าจเกิดิ ขึ้น� ตามมา ดััง ดำ�ำ เนินิ การและประสานความร่ว่ มมือื นกัับจัังหวััด องค์ก์ ร นั้�้น ภาพอนาคตของตำ�ำ บลหัันทรายจึึงเป็็นภาพที่�่ ปกครองส่่วนท้้องถิ่่น� และหน่่วยงานอื่่�นๆ สู่�การลดความ คนในชุมุ ชนมีีภููมิคิุ้�มกัันที่จ�่ ะรองรัับการเปลี่ย�่ นแปลง ยากจนอย่่างมีีเป้้าหมายชััดเจน (Targeted Poverty ที่ช�่ ุมุ ชนหัันทรายจะพััฒนาเข้า้ สู่่�สัังคมเมือื งมากขึ้น� ที่�่ Alleviation) ให้้เกิิดประสิิทธิิผลและเกิิดประสิิทธิิภาพ สามารถรัักษาทุุนทางสัังคม และประยุุกต์์ใช้ต้ ้้นทุุน อย่า่ งแท้้จริงิ เพื่่�อดำ�ำ รงชีีวิิตอย่่างพอเพีียง และแก้้ไขปััญหาชีีวิิต จากการดำ�ำเนินโครงการยกระดับเศรษฐกิจและ ที่�่ได้้รัับผลกระทบจากชุุมชนเมืืองได้้ สังคมรายตำ�ำบลสร้างรากแก้วให้ประเทศแบบบูรณาการ (1 ตำ�ำบล 1 มหาวิทยาลัย) พน้ื ที่ ตำ�ำบลหันทราย อำ�ำเภอ อรัญประเทศ จงั หวัดสระแก้ว ในการดำ�ำเนนิ โครงการของ มหาวิทยาลัยในพื้นที่จะมุ่งเน้นในการฟื้นฟูและยกระดับ เศรษฐกิจและสังคมรายตำ�ำบลแบบบูรณาการ โดยมีองค์ ประกอบหลัก 1. ส่ง่ เสริมิ ยกระดัับผลิติ ภััณฑ์ผ์ ้า้ ทอมือืสู่่�การเป็น็ กลุ่�ม วิิสาหกิิจชุุมชน หมู่� 2 และหมู่� 5 2. พััฒนาสร้้าง YouTuber น้้อย สำำ�หรัับการ ประชาสััมพัันธ์์ผลิิตภััณฑ์ช์ ุุมชนและการท่อ่ งเที่�ย่ ว 3. พััฒนาผ้า้ ทอมือื เป็น็ แหล่ง่ เรียี นรู้แ�้ ละฐานเรียี นรู้�้ เพื่่�อยกระดัับการท่อ่ งเที่ย�่ ว 4. ส่่งเสริิมตลาดออนไลน์์ในการขายผลิิตภััณฑ์์ ทาง Facebook 5. พััฒนาการออกแบบลายผ้า้ ที่ส�่ ะท้อ้ นความเป็น็ อััตลัักษณ์์ของชุุมชนและการแปรรููปผ้้าทอมืือเป็็นกระเป๋๋า และของใช้้ในครััวเรืือน
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
