ฺBook Success Story 2019-2022

38 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 การพฒั นาศกั ยภาพชุมชน โครงการพััฒนาท้้องถิ่่�นเพื่่�อแก้้ไขปััญหา ความยากจนและยกระดัับคุณุ ภาพชีวี ิติ ของประชาชน ตำ�บลระแหง อำ�เภอลาดหลุมแกว้ จังหวัดปทุมธานี ได้้เริ่�มขึ้�นในปีีงบประมาณ 2562 ซึ่่�งเป็็นหนึ่่�งใน โครงการยุทุ ธศาสตร์เ์ พื่่อ� แก้ไ้ ขปัญั หาของท้อ้ งถิ่่น� และ ดินิ ระแหงและปลาแดดเดีียวไร้้ก้้างเป็น็ สิินค้้า OTOP เสริิมพลัังให้้ท้้องถิ่่�นสามารถจััดการตนเองได้้อย่่าง การประชาสััมพัันธ์์ และส่่งเสริิมศัักยภาพตลาดระแหง ยั่่ง� ยืนื พบว่า่ พื้้น� ที่เ�่ ป้า้ หมายมีีลัักษณะสัังคมกึ่ง�่ ชุมุ ชนเมือื ง 100 ปีี ตามแนวทางความปกติใิ หม่่ (New Normal) และ อาชีีพหลัักคืือรัับจ้้าง ประชากรส่่วนหนึ่�่งย้้ายถิ่่�นฐาน การให้ค้ วามรู้ก้� ารทำำ�บััญชีคี รััวเรืือนผ่า่ นระบบ จากนอกพื้้น� ที่เ่� พื่่อ� มาประกอบอาชีพี รัับจ้า้ งในโรงงาน ฐานข้้อมููลออนไลน์์ อุตุ สาหกรรมใกล้เ้ คีียงกัับชุมุ ชน จากลัักษณะความจำ�ำ เป็น็ ทางสัังคมนี้้� ทำำ�ให้้ผู้้�สููงอายุุต้้องอยู่่�บ้้านเพีียงลำำ�พััง ภาพปัจั จุุบััน สู่�ภ่ าพอนาคต มีีความเสี่ย่� งต่อ่ การเกิดิ อุบุ ััติเิ หตุสุููง ส่ง่ ผลต่อ่ ชีวี ิติ ประจำ�ำ วััน ดัังนั้�้น ผู้้�ศึึกษาและประชาชนในพื้้�นที่่�เป้้าหมาย ตำำ�บลระแหง เป็็นตำำ�บลหนึ่ง่� ที่่ต� ั้้ง� อยู่่�ในเขตของ มีีต้้องการพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตและลดความเสี่่ย� งของ อำ�ำ เภอลาดหลุมุ แก้ว้ จัังหวััดปทุมุ ธานีี แบง่ เขตการปกครอง ผู้�้สููงอายุทุ ี่อ่� าศััยอยู่่�บ้า้ นเพีียงลำ�ำ พััง ด้้วยวิิธีีการสร้้าง ออกเปน 2 สวน คือื เทศบาลตำำ�บลระแหง และองค์การ กลุ่�ม/เครืือข่า่ ยผู้้�สููงอายุใุ นหมู่่�บ้า้ น จััดพื้้น� ที่ส�่ ่ว่ นกลาง บริิหารสวนตำ�ำ บล (อบต.ระแหง) พื้้�นที่่�มีีลัักษณะเป็็น เพื่่�อทำำ�กิิจกรรมบริิการทางสาธารณสุุขพื้้�นฐาน สัังคมกึ่�่งชุุมชนเมืือง ประชากรส่่วนใหญ่่ประกอบอาชีีพ กิจิ กรรมนัันทนาการ และจััดหาช่่องทางติิดต่่อกรณีี รัับจ้้าง และมีีการย้้ายถิ่่�นฐานมาจากนอกพื้้�นที่�่เพื่่�อมา ฉุกุ เฉินิ ต่อ่ มาในปีงี บประมาณ 2563 ดำ�ำ เนินิ การกิจิ กรรม ประกอบอาชีพี รัับจ้า้ งในโรงงานอุตุ สาหกรรมใกล้เ้ คีียงกัับ สร้า้ งการเรียี นรู้�้ พััฒนาอาชีพี ยกระดัับผลิติ ภััณฑ์ข์ อง ชุมุ ชน ดัังนั้น�้ ในโครงการยกระดัับพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ และ ชุุมชน วิิสาหกิิจชุุมชนท้้องถิ่่�น (OTOP) ดำำ�เนิินงาน ยกระดัับรายได้ใ้ ห้ก้ ัับคนในชุมุ ชนฐานราก จึงึ ใช้เ้ ครื่อ�่ งมือื ตามรููปแบบชุุมชนนวััตกรรมประเด็็นชุุมชนวิิสาหกิิจ วิเิ คราะห์ช์ ุมุ ชน เทคนิคิ SWOT ร่ว่ มกัันวิเิ คราะห์ก์ ัับคนใน เข้้มแข็ง็ ชุุมชนจนนำ�ำ มาสู่�แผนพััฒนาตำ�ำ บลระแหง และโครงการ โดยการรวมกลุ่�มเกษตรกรผู้�้เลี้้�ยงเป็็ดเพื่่�อ ยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููงอายุุและเตรีียมความพร้้อมสู่ � ดำำ�เนิินกิิจกรรมการเพิ่่�มมููลค่่าสิินค้้าจากการแปรรููป วััยเกษีียณ ได้้เตรีียมความพร้้อมด้้านอาชีีพสำ�ำ หรัับการ ไข่่เป็็ดเป็็นไข่่เค็็ม และการสร้้างอััตลัักษณ์์สิินค้้า ดำำ�เนิินชีีวิิตของผู้้�สููงอายุุในวััยเกษีียณ และสร้้างทัักษะ โดยการนำ�ำ ไข่่เป็็ดที่�่ได้้จากเกษตรกรผู้้�เลี้้�ยงเป็็ดใน อาชีีพให้้กัับผู้�้ สููงอายุุในวััยเกษีียณ (การปลููกและแปรรููป ชุุมชนมาแปรรููปเป็็นไข่่เค็็ม ที่�่ใช้้ดิินและวััสดุุท้้องถิ่่�น พืชื สมุนุ ไพรในชุมุ ชน) ดัังนั้น�้ แผนพััฒนาตำำ�บลในอนาคต เป็็นวััตถุุดิิบหลัักในการหมัักไข่่เค็็ม ตลอดจน ที่�่คาดหวัังไว้ใหชุุมชนมีีอาชีีพเสริิมเพื่่�อเพิ่่�มรายได้้ การสร้า้ งอััตลัักษณ์ส์ ิินค้า้ เพื่่อ� สร้้างบรรจุุภััณฑ์์ที่�เ่ ป็น็ ในชุุมชน เพิ่่�มชองทางและสงเสริิมการตลาดออนไลน์ เอกลัักษณ์แ์ ละดึึงดููดใจผู้บ้� ริโิ ภค โดยการสัังเคราะห์์ สนัับสนุุนให้ความรููการทำ�ำ ตลาดผ่านแพลตฟอรมตางๆ แนวความคิิดของผู้�้ผลิิต และใช้้วััสดุุที่่�เป็็นมิิตรกัับ อัันจะเป็็นการสรางความเข้มแข็็งของภาคประชาชน สิ่่�งแวดล้้อมมาจััดทำ�ำ เป็็นบรรจุุภััณฑ์์ และตราสิินค้้า ใหอยููอยา่ งมีีประสิทิ ธิิภาพและยั่่ง� ยืืน และในปีีงบประมาณ 2564 ได้ด้ ำ�ำ เนิินการขัับเคลื่่อ� น โครงการยกระดัับเศรษฐกิิจและสัังคมรายตำำ�บล สร้้างรากแก้ว้ ให้้ประเทศแบบบููรณาการ 1 ตำำ�บล 1 มหาวิิทยาลััย โดยมุ่�งเน้้นในการฟื้�้นฟููและยกระดัับ เศรษฐกิิจ และสัังคมรายตํําบลแบบบููรณาการ ซึ่่ง� จะ ประกอบด้ว้ ยองค์ป์ ระกอบหลัักๆ ได้แ้ ก่่ การยกระดัับ ผลิติ ภััณฑ์์ไข่่เค็ม็

กระบวนการ VRU SUCCESS STORY 2019-2022 39 1. ทบทวนแผนโดยการใช้เ้ ครื่อ่� งมือื SWOT เผสีลยี ตงอสบะทร้ัอ้บั นแลจะากชุมุ ชน Analysis 2. วิิเคราะห์์ศัักยภาพตำำ�บลตามหลัักการ “ชุมุ ชนเห็็นความสำำ�คัญั จากการพััฒนา 16 เป้้าหมายของนายแพทย์์ประเวศ วะสีี ของมหาวิทิ ยาลัยั ราชภัฏั วไลยอลงกรณ์์ ในฐานะ 3. วางแผนพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บล โดยการใช้้ เป็น็ องค์์กรที่่ใ� ห้้ความรู้้�ทางด้า้ นทักั ษะอาชีพี เพื่อ�่ พััฒนา เครื่อ�่ งมืือ SWOT Analysis ชุุมชนให้ย้ ั่่�งยืืน” 4. อบรมการปลููกและการใช้ป้ ระโยชน์์ รวมถึึง แปรรููปจากสมุนุ ไพรสำ�ำ หรัับผู้�้ สููงอายุุ ชื่อ�่ ทีมี ผู้้ร� ัับผิดิ ชอบโครงการ ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่�เกี่่�ยวข้้อง 1. อาจารย์ก์ ัันยารััตน์์ เอกเอี่่�ยม (ผู้้�จัดการพื้้�นที่่�) เทศบาลตำ�ำ บลระแหง อำำ�เภอลาดหลุุมแก้้ว 2. ผู้้�ช่ว่ ยศาสตราจารย์์องอาจ ทัับบุุรีี จัังหวััดปทุุมธานีี องค์์การบริิหารส่่วนตำำ�บลระแหง 3. ผู้�้ ช่่วยศาสตราจารย์์สุุวิทิ ย์์ ฉุยุ ฉาย อำำ�เภอลาดหลุุมแก้้ว จัังหวััดปทุุมธานีี สำำ�นัักงาน 4. อาจารย์์จิริ ััญญา โชตยะกุุล พััฒนาชุุมชน อำำ�เภอลาดหลุุมแก้้ว จัังหวััดปทุุมธานีี 5. อาจารย์ภ์ ััทรเวช ธาราเวชรัักษ์์ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) อาสาสมััครสาธารณสุุขประจำำ�หมู่่�บ้้าน (อสม.) และ ประชาชนตำ�ำ บลระแหง ผลผลิิต 1. แผนพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บลจำ�ำ นวน 1 แผน 2. ผลิิตภััณฑ์์ชุดุ สุมุ ยาสมุุนไพร 3. ผลิติ ภััณฑ์์น้ำ�ำ� กระชาย ผลลัพั ธ์์ ลดลงร้้อยละ 5 ของรายจ่่ายที่�่มีีกระทบถึึง สุขุ ภาพหรืือคุณุ ภาพชีวี ิิต เช่่น ยารัักษาโรค เป็น็ ต้น้ โดยการใช้ส้ มุนุ ไพรช่ว่ ยในการส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพผู้้�สูงอายุุ

40 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ยกระดับคณุ ภาพชวี ิตดา้ นการเกษตร และเตรียมความพร้อมดา้ นท่ีอยอู่ าศยั ผู้สูงอายุ ตำ�บลหน้าไม้ อำ�เภอลาดหลมุ แกว้ จงั หวดั ปทุมธานี ตำ�ำ บลหน้า้ ไม้้ อำ�ำ เภอลาดหลุมุ แก้ว้ จัังหวััดปทุมุ ธานีี การพััฒนาสััมมาชีพี และสร้้างอาชีพี ใหม่่ เป็น็ หนึ่ง�่ ในตำำ�บลที่ม�่ หาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ กระบวนการ การพััฒนาต่อ่ ยอดผลิติ ภััณฑ์เ์ ห็ด็ นางฟ้า้ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ มีีบทบาทในการขัับเคลื่่�อน การพััฒนาชุมุ ชนในมิติ ิติ ่า่ ง ๆ ที่ส�่ อดคล้อ้ งกัับแนวทาง จากแปลงปลููกของโรงเรียี นในตำ�ำ บลหน้า้ ไม้้ และการนำ�ำ พริกิ ของกระทรวงการอุุดมศึึกษา วิทิ ยาศาสตร์์ วิจิ ััยและ แกงจากกลุ่�มวิิสาหกิิจชุุมชนมา สร้้างอััตลัักษณ์์สิินค้้าและ นวััตกรรมที่ม่� ีีหลัักการ 16 เป้า้ หมาย ให้ช้ ุมุ ชนพ้น้ จาก บรรจุุภััณฑ์์ที่่�ก่่อให้้เกิิดรายได้้ “น้ำ�ำ� พริิกเห็็ดกรอบสามรส” ความยากจน เกิดิ เป็น็ ชุมุ ชนท้อ้ งถิ่่น� ที่ม�่ ีีความเข้ม้ แข็ง็ กิิจกรรมอบรมเชิิงปฏิิบััติิการน้ำ�ำ� พริิกเห็็ดกรอบสามรสด้้วย เพื่่อ� เป็็นตำ�ำ บลมุ่�งสู่�ความยั่่�งยืืน โดยมหาวิทิ ยาลััยจะ เห็ด็ นางฟ้า้ และพริกิ แกงจากกลุ่�มวิสิ าหกิจิ ชุมุ ชนโดยวิทิ ยาการ ใช้้องค์์ความรู้�้ เทคโนโลยีี นวััตกรรมที่ม�่ ีีอยู่่�ประสาน ที่ม่� ีีความเชี่�ยวชาญในการทำ�ำ น้ำ��ำ พริิกมาถ่า่ ยทอดองค์ค์ วามรู้�้ และร่่วมงานกัับองค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่่�นและ อบรม สาธิติ และให้ก้ ัับครููและนัักเรียี นได้ป้ ฏิบิ ััติติ าม หน่ว่ ยงานอื่่น� ๆ ที่เ่� กี่ย่� วข้อ้ งเพื่่อ� ให้เ้ กิดิ การบููรณาการ ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่�เกี่่�ยวข้้อง ยกระดัับเศรษฐกิจิ และสัังคม ทางคณะผู้�้ ดำ�ำ เนินิ งาน โรงเรีียนชุุมชนวััดหน้้าไม้้ ตำำ�บลหน้้าไม้้ จึงึ ได้ด้ ำ�ำ เนิินงาน 5 กิจิ กรรมหลััก ได้้แก่่ การพััฒนา อำ�ำ เภอลาดหลุมุ แก้ว้ จัังหวััดปทุมุ ธานีี สััมมาชีีพและสร้้างอาชีีพใหม่่ การสร้้างและพััฒนา ผลผลิติ Creative Economy การนำำ�องค์์ความรู้้�ไปช่่วย น้ำ��ำ พริิกเห็็ดกรอบสามรส บริกิ ารชุมุ ชน การส่ง่ เสริมิ ด้า้ นสิ่่ง� แวดล้อ้ ม / Circular ผลลััพธ์์ Economy และการเตรียี มความพร้อ้ มของผู้้�สููงอายุุ รายได้้เพิ่่�มขึ้ �นจากการขายน้ำ�ำ�พริิกเห็็ดกรอบ เข้้าสู่ �วั ยเกษีียณ สามรสร้้อยละ 25 ภาพปจั จุบัน สู่ภาพอนาคต ผลตอบรับั และเสียี งสะท้อ้ นจากชุุมชน โครงการยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตชุุมชนและ “ด้ว้ ยโรงเรียี นมีีเห็ด็ นางฟ้า้ จากแปลงปลูกู ของ ท้้องถิ่่�นในพื้้�นที่�่ตำ�ำ บลหน้้าไม้้ อำ�ำ เภอลาดหลุุมแก้้ว โรงเรียี นซึ่ง่� แต่เ่ ดิมิ มักั จะนำ�ำ มาใช้ใ้ นการทำ�ำ อาหารกลางวันั หรือื จัังหวััดปทุุมธานีี โดยดํําเนิินงานตามหลัักการ 16 ขายผลผลิติ ให้ก้ ับั ผู้้�ปกครอง แต่ด่ ้ว้ ยปริมิ าณเห็ด็ นางฟ้า้ เป้า้ หมาย เพื่่อ� ให้ค้ นในชุมุ ชนสามารถบริหิ ารจััดการ ที่ม�่ ีีมากจนทำ�ำ ให้บ้ ริโิ ภคไม่ห่ มดและขายไม่ท่ ันั การที่ท�่ าง ชีีวิิตตนเองได้้อย่่างสมดุุลและมีีความเหมาะสม มหาวิทิ ยาลัยั ฯ เข้า้ มาช่ว่ ยเสริมิ สร้า้ งองค์ค์ วามรู้�ให้เ้ กิดิ การ สามารถดํํารงชีวี ิติ ตามหลัักปรััชญาของเศรษฐกิจิ พอเพีียง ต่อ่ ยอดแปรรูปู เห็ด็ นางฟ้า้ เพื่อ�่ เพิ่่ม� มูลู ค่า่ ให้แ้ ก่ค่ ณะครูใู น ร่ว่ มกัับการส่ง่ เสริมิ ภููมิปิ ัญั ญาท้อ้ งถิ่่น� เพิ่่ม� คุณุ ค่า่ และ โรงเรียี น และนักั เรียี นในชุมุ นุมุ แปรรูปู อาหารทำ�ำ ให้้ มููลค่า่ เสริมิ เศรษฐกิจิ ฐานรากในชุมุ ชน เสริมิ สร้า้ งและ ทางโรงเรียี นมีีผลิติ ภัณั ฑ์น์ ้ำ��ำ พริกิ เห็ด็ กรอบสามรสที่ส่� ามารถ พััฒนาสิ่่ง� แวดล้้อมชุุมชน และการจััดการชุมุ ชนตาม เป็น็ แนวทางในการต่อ่ ยอดสร้า้ งอาชีพี และเพิ่่ม� รายได้ใ้ ห้ก้ ับั แนวทางการพััฒนาสัังคมในรููปแบบการรวมกลุ่ �ม โรงเรียี น” ทางสัังคม สร้า้ งผู้้�นํําชุมุ ชน และปลููกฝัังจิิตอาสาให้้ ดร.สายธาร คุ้้ม� ครอง ผู้้อ� ำำ�นวยการโรงเรียี นชุุมชน กัับประชาชน เพื่่อ� ให้ช้ ุมุ ชนมีีความเข้ม้ แข็ง็ มั่่น� คง นํําไปสู่่� วัดั หน้้าไม้้ และกรรมการศููนย์ส์ ่่งเสริิมพััฒนา การพึ่�่งพาตนเองและช่่วยเหลืือเกื้้�อกููลกััน ประชาธิิปไตยตำำ�บลคููบางหลวง ในชุุมชนได้อ้ ย่า่ งยั่่�งยืนื

การนำองค์ค์ วามรู้้�ไปช่่วยบริกิ ารชุมุ ชน VRU SUCCESS STORY 2019-2022 41 (Healthcare / เทคโนโลยีีด้้านต่่างๆ) กระบวนการ การส่่งเสริิมองค์์ความรู้�้ การอบรมเชิิง การส่งเสริมด้านสงิ่ แวดลอ้ ม / Circular Economy (การเพมิ่ ปฏิิบััติิการ การปรัับปรุุงแปลงปลููก การช่่วยเหลืือชุุมชนใน รายไดห้ มนุ เวยี นให้แก่ชุมชน) การยกระดัับการผลิติ ผัักของชุมุ ชนด้ว้ ยการการอบรมเชิงิ ปฏิบิ ััติิ การการส่ง่ เสริมิ องค์์ความรู้้� การอบรมเชิิงปฏิิบััติิการ การ กระบวนการ การส่ง่ เสริมิ ด้า้ นสิ่่ง� แวดล้อ้ มด้ว้ ย ปรัับปรุุงแปลงปลููก การช่ว่ ยเหลือื ชุมุ ชนในการยกระดัับการผลิติ ผัักของชุมุ ชนจาก การลดการตกค้้างของสารเคมีีกำ�ำ จััดศััตรููพืืชในสิ่่�ง วิทิ ยากรที่่ม� ีีความเชี่ย� วชาญ แวดล้อ้ มและลดโอกาสการเกิดิ ผลกระทบต่อ่ สุขุ ภาพ ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่�ยวข้้อง ลดรายจ่่ายจากการใช้้เงิินในการซื้้�อสารเคมีีกำำ �จัั ด ศููนย์์วิิจััยและพััฒนาการเกษตร จัังหวััดปทุุมธานีี ศััตรููพืื ช ด้ ้ ว ย ก า รอ บ ร ม เ ชิ ิ ง ปฏิิ บััติิ ก า ร ผลผลิติ การแปลงวััสดุเุ หลือื ใช้ใ้ ห้ม้ ีีมููลค่า่ เพิ่่ม� ด้ว้ ยการนำ�ำ มา ผัักจากแปลงปลููกที่่�ได้้จากการยกระดัับแปลงปลููก ทำำ�เป็็นปุ๋๋�ยอิินทรีีย์์ การนำำ�ฟางข้้าวที่่�เหลืือใช้้ ตามเกณฑ์ม์ าตรฐาน GAP มาเพาะเห็ด็ ฟาง ผลลััพธ์์ ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่ย� วข้้อง รายได้้เพิ่่�มขึ้ �นจากการยกระดัับแปลงปลููกตามเกณฑ์์ โรงเรีียนชุุมชนวััดหน้้าไม้้ ตำ�ำ บลหน้้าไม้้ มาตรฐาน GAP ร้้อยละ 15 อำำ�เภอลาดหลุมุ แก้ว้ จัังหวััดปทุมุ ธานีี ศููนย์ว์ ิจิ ััยและ พััฒนาการเกษตร จัังหวััดปทุมุ ธานีี ผลตอบรัับและเสีียงสะท้อ้ นจากชุุมชน ผลผลิิต ปุ๋๋�ยอิินทรีีย์์และเห็็ดฟาง “กิิจกรรมยกระดัับการปลูกู ผัักตามเกณฑ์ม์ าตรฐาน ผลลัพั ธ์์ รายจ่่ายลดลงจากการนำ�ำ วััสดุุเหลืือใช้้ GAP นี้้เ� ป็น็ กิจิ กรรมที่่�สอดคล้อ้ งกับั ความต้อ้ งการของ ทางการเกษตรมาแปรรููปเพิ่่�มมููลค่่าทั้้�งการทำ�ำ ปุ๋๋�ย โรงเรีียนเนื่อ่� งจากบริิบทของพื้้น� ที่ต�่ ำำ�บลหน้้าไม้เ้ ป็็นพื้้�นที่่� อิินทรียี ์์และการเพาะเห็็ดฟาง ร้อ้ ยละ 10 ทำ�ำ การเกษตร ผู้้�ปกครอง คนในชุมุ ชนทำำ�อาชีีพเกษตรกร ปลููกผักั ปลููกข้้าว การได้้เสริมิ องค์์ความรู้�ในการทำ�ำ ผลตอบรบั และเสียงสะท้อนจากชมุ ชน การเกษตรตามเกณฑ์ม์ าตรฐาน GAP นี้้จ� ะเป็็นการยกระดับั ชน “เดิมิ ที่ท�่ างโรงเรียี นจะซื้อ� ปุ๋๋ย� มาใส่ใ่ นแปลงปลูกู การทำ�ำ เกษตรของตำำ�บลหน้้าไม้้ เพิ่่ม� มููลค่่าให้ก้ ับั ผักั จากแปลงปลููกผัักของโรงเรียี นชุมุ ชนวััดหน้า้ ไม้้ทำำ�ให้้ลูกู ค้า้ ของโรงเรียี นเพื่่�อให้้ผลผลิติ ในแปลงปลููกเติบิ โต ที่�่จะมาซื้้�อผัักมีีความมั่่�นใจได้ว้ ่า่ ผักั ที่่ผ� ลิติ จากแปลงปลูกู ได้เ้ ป็น็ อย่่างดีีซึ่�่งปุ๋๋�ยที่�่ซื้้อ� มาใส่จ่ ะเป็น็ ปุ๋๋�ยเคมีีที่ข�่ าย ของโรงเรียี นมีีความปลอดภัยั ” ตามท้อ้ งตลาด ทำ�ำ ให้โ้ รงเรียี นมีีรายจ่า่ ยในเรื่อ� งของ คุณุ ครููวิิวััฒน์์ น้้อยประเทศ การจััดซื้้อ� ดังั นั้้น� การที่่ท� างมหาวิทิ ยาลััยฯ มาส่่งเสริิมองค์ค์ วามรู้�ในการทำำ�ปุ๋๋ย� อิินทรียี ์จ์ ะ เป็น็ การช่ว่ ยลดรายจ่า่ ยลงได้้ ส่่วนกิจิ กรรม การนำ�ำ ฟางข้า้ วที่เ่� หลืือใช้้มาเพาะเห็็ดฟางทำ�ำ ให้้ ทางโรงเรียี นได้เ้ พิ่่ม� ผักั ที่จ�่ ะนำ�ำ ไปใช้ท้ ำ�ำ อาหารกลาง วันั ให้้กัับนักั เรีียนและในอนาคตหากผลผลิติ มีีเป็น็ จำ�ำ นวนมากจะนำำ�ไปจำ�ำ หน่า่ ยในชุมุ ชนต่อ่ ไป” คุุณครููนััดดา สวาศรีี

42 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 การสร้างและพัฒนา Creative การด�ำ เนนิ การปรับปรุงสภาพแวดล้อม Economy (การยกระดบั การ ทีอ่ ยอู่ าศยั ของผู้สูงอายตุ �ำ บลหน้าไม้ ท่องเทีย่ ว) ตามหลัก Universal Design จำ�นวน 2 หลัง กระบวนการ การยกระดัับการท่อ่ งเที่่�ยวให้้ กระบวนการ จากการประชุุมเชิิงปฏิิบััติิการระหว่่าง กัับพื้้�นที่่�ตำำ�บลหน้้าไม้้โดยการนำำ�เสนอถึึงจุุดเด่่น ผู้้�จััดการพื้้�นที่�่ คณะทำำ�งาน วิิทยากรด้้านการออกแบบ และอััตลัักษณ์์ของพื้้�นที่�่นำำ�เสนอถึึงวิิถีีชีีวิิตของ นัักวิิชาการสาธารณสุุขและอาสาสมััครสาธารณสุุขประจำ�ำ ตำ�ำ บล เกษตรกร ผลผลิิตที่�่ได้้จากแปลงปลููกที่�่ได้้ปลููก หน้้าไม้้ ได้้ร่่วมกัันประเมิินปััญหาและเสนอแนะแนวทางในการ ตามมาตรฐาน GAP การต่อ่ ยอดแปรรููปผลิติ ภััณฑ์์ ปรัับปรุุง และจััดกิิจกรรมอบรมเชิิงปฏิิบััติิการการจััดสภาพ จากแปลงปลููกให้เ้ ป็น็ ผลิติ ภััณฑ์ท์ ี่ก�่ ่อ่ ให้เ้ กิดิ รายได้้ และ แวดล้้อมที่�่เอื้้�อต่่อคุุณภาพชีีวิิตผู้�้ สููงอายุุ ตามหลััก Universal การแปลงวััสดุุเหลืือทิ้้�งทางการเกษตรหมุุนเวีียน Design แก่่ภาคีีเครืือข่่าย โดยทางผู้�้จัดการพื้้�นที่แ่� ละทีีมงานได้้ นำำ�กลัับมาใช้ใ้ หม่ผ่ ่่านคลิปิ วีดี ีีโอ จััดทำำ�คู่่�มืือการจััดสภาพแวดล้้อมที่�่เอื้้�อต่่อคุุณภาพชีีวิิตผู้�้ สููง อายุุตามหลััก Universal Design พร้้อมทั้้�งได้้นำ�ำ เสนอผลการ ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่�ยวข้้อง ปรัับปรุงุ การจััดสภาพแวดล้อ้ มภายในบ้า้ นต้น้ แบบจำ�ำ นวน 2 หลััง โรงเรีียนชุุมชนวััดหน้้าไม้้ ตำำ�บลหน้้าไม้้ และเปิิดโอกาสให้้ภาคีีเครืือข่่ายประเมิินผลและให้้ข้อ้ เสนอแนะ อำำ�เภอลาดหลุุมแก้้ว จัังหวััดปทุุมธานีี ศููนย์์วิิจััย ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่ย� วข้้อง และพััฒนาการเกษตร จัังหวััดปทุมุ ธานีี โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพประจำ�ำ ตำ�ำ บลหน้า้ ไม้้ ผลผลิติ อำ�ำ เภอลาดหลุมุ แก้ว้ จัังหวััดปทุมุ ธานีี คลิิปวีดี ีีโอยกระดัับการท่่องเที่ย�่ วชุมุ ชน ผลผลิติ ผลลััพธ์์ บ้า้ นผู้�้สููงอายุทุ ี่ด�่ ำ�ำ เนินิ การปรัับปรุงุ สภาพแวดล้อ้ ม คลิปิ วีดี ีีโอยกระดัับการท่อ่ งเที่่�ยวชุมุ ชน ที่อ่� ยู่่�อาศััยตามหลััก Universal Design จำ�ำ นวน 2 หลััง ที่น�่ ำ�ำ ไปเผยแพร่จ่ ำำ�นวน 1 คลิปิ ผลลััพธ์์ จำ�ำ นวนหลัังคาเรืือนต้น้ แบบ 2 หลัังคาเรืือน ผลตอบรับและเสยี งสะท้อนจากชุมชน “ทางชุมุ ชนรู้้�สึึกขอบคุุณมหาวิทิ ยาลััย ผลตอบรับั และเสียี งสะท้อ้ นจากชุมุ ชน ราชภัฏั วไลยอลงกรณ์เ์ ป็น็ อย่า่ งยิ่่ง� ที่ใ�่ ห้ค้ วามสำ�ำ คัญั “ผลการประเมินิ ความพึงึ พอใจพบว่า่ ความพึงึ พอใจ กับั การให้้การสนัับสนุุนองค์ค์ วามรู้�เพื่�อ่ ส่่งเสริมิ ให้ช้ ุมุ ชนมีีการยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับ โดยรวมของการจัดั กิจิ กรรมนี้้อ� ยู่�ในระดับั มากที่ส�่ ุดุ (4.65 ± รายได้้ โดยมีีการให้ก้ ารช่ว่ ยเหลืือกัับชุุมชน 0.45 คะแนน) การปรับั ปรุงุ สภาพแวดล้อ้ มมีีความเหมาะสมและ ทั้้�งการแปรรููปผลิิตภััณฑ์์จากแปลงปลูกู การให้้ สามารถช่ว่ ยให้ผ้ ู้้�สูงู อายุมุ ีีคุณุ ภาพชีวี ิติ ที่ด�่ ีีขึ้้น� ลดโอกาสการลื่น่� ความรู้�ในการพัฒั นาผลิิตผลทางการเกษตรให้้ หกล้ม้ ที่จ�่ ะนำ�ำ ไปสู่่�การบาดเจ็บ็ ทุพุ พลภาพและเสีียชีวี ิติ ได้”้ มีีคุุณภาพดีี ได้้มาตรฐาน ปลอดภัยั ทั้้ง� ผู้�ผลิติ นายวรภพ แหลมภู่� และผู้�บริิโภค การส่ง่ เสริิมการแปลงวััสดุุเหลืือ ชื่อ�่ ทีมี ผู้ร�้ ับั ผิดิ ชอบโครงการ ทิ้้ง� ทางการเกษตรให้้มีีมูลู ค่่า รวมทั้้ง� มีีโฆษณา 1. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.วััชราภรณ์์ วงศ์ส์ กุลุ กาญจน์์ ประชาสัมั พัันธ์ผ์ ลิติ ภััณฑ์์ทางการเกษตร (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่)�่ ผ่า่ นช่่องทางต่า่ ง ๆ ทำ�ำ ให้เ้ ป็น็ การเพิ่่ม� ช่อ่ งทาง 2. อาจารย์อ์ รวรรณ ชำ�ำ นาญพุดุ ซา ทางการตลาด และนำำ�ไปสู่่�การมีีรายได้ท้ ี่่�เพิ่่ม� มาก 3. อาจารย์ข์ วััญแข หนุนุ ภัักดีี ขึ้�นของชุมุ ชน” 4. อาจารย์ณ์ ััฐกานต์์ ทองพัันธุ์์�พาน 5. อาจารย์ป์ รียี าภา เมือื งนก (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) คุณุ ครููวิลิ าวัณั ย์์ ฐิติ ะธรรมานนท์์ 6. อาจารย์ส์ มชััย แสนภููมีี (อาจารย์น์ ัักพััฒนา

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 43 การถ่ายทอดองคค์ วามรู้ในการดูแลสุขภาพ เพอ่ื พัฒนาคณุ ภาพชีวติ ผู้สูงอายุ ต�ำ บลบึงกาสาม อ�ำ เภอหนองเสือ จังหวดั ปทุมธานี วิ ิถีีชี ีวิ ิตของชาวตำำ�บลบึึงกาสาม ภาพปััจจุุบันั สู่ภ่� าพอนาคต อำ�ำ เภอหนองเสืือ จัังหวััดปทุุมธานีี เป็็นวิิถีีชีีวิิต แบบเกษตรกรรมเป็็นหลััก โดยพืืชที่่�เป็็นรายได้้ จากการลงพื้้น� ที่ข�่ องคณะผู้�้ ดำ�ำ เนินิ โครงการพััฒนาคุณุ ภาพ สำ�ำ คััญของตำ�ำ บลบึึงกาสามคือื ข้า้ วเจ้า้ และกล้ว้ ยหอม ผู้�้ สููงอายุุตำำ�บลบึึงกาสาม อำำ�เภอหนองเสืือ จัังหวััดปทุุมธานีี พื้้น� ที่ข่� องตำ�ำ บลบึึงกาสามมีีความเหมาะสมอย่า่ งยิ่่ง� พบว่า่ ผู้�้สูงอายุใุ นพื้้น� ที่ม�่ ีีสุขุ ภาพทางร่า่ งกายที่แ�่ ข็ง็ แรง มีีสุขุ ภาพ แก่่การเพาะปลููก โดยเฉพาะข้้าวเจ้้า เนื่่อ� งจาก จิิตใจที่�่ดีี จากผลการสำ�ำ รวจที่�่ให้้ผู้�้ สููงอายุุที่�่เข้้าร่่วมโครงการ เป็น็ พื้้น� ที่ท่� ี่ล่� ้อ้ มรอบไปด้ว้ ยระบบชลประทานของ ได้้ประเมิินสุุขภาพของตนเอง มีีผู้้�สููงอายุุประมาณร้้อยละ ฝั่่ง� ตะวัันออกของกรุงุ เทพมหานครทั้ง้� หมด มีีระบบ 25 เท่่านั้้�นที่�่ประเมิินว่่าตนเองมีีสุุขภาพไม่่แข็็งแรง ส่่วนการ คลองส่ง่ น้ำ��ำ ที่ท่� ำ�ำ ให้ม้ ีีน้ำ��ำ ใช้เ้ พาะปลููกอย่า่ งเพีียงพอ ประเมินิ คุณุ ภาพชีวี ิติ ของตนเองในด้า้ นต่า่ ง ๆ มีีคะแนนเฉลี่ย่� จนกระทั่่ง� ชาวนาในตำ�ำ บลบึึงกาสามสามารถที่จ�่ ะ อยู่่�ที่่� 4.66 คะแนน (จากคะแนนเต็ม็ 5) คณะผู้�้ ดำำ�เนินิ โครงการ ปลููกข้า้ วได้ป้ ีลี ะ 3 ครั้ง�้ ได้น้ ำ�ำ ผลจากการวิเิ คราะห์ข์ ้อ้ มููลเบื้้อ� งต้น้ นี้้ป� ระกอบกัับผลการ การมีีวิิถีีชีีวิิตแบบเกษตรกรรมในพื้้�นที่�่ พููดคุยุ ซักั ถามผู้�้ สููงอายุุ และผู้�้ นำำ�ชุมุ ชนในพื้้น� ที่ต�่ ำ�ำ บลบึึงกาสาม ที่ม�่ ีีความเหมาะสมกัับการทำ�ำ เกษตรกรรมเช่น่ นี้้� มาวิิเคราะห์์สภาพแวดล้้อมเพื่่�อกำำ�หนดกลยุุทธ์์โดยใช้้เทคนิิค ส่ง่ ผลต่อ่ ลัักษณะครอบครััวของชาวตำ�ำ บลบึึงกาสาม การวิิเคราะห์์ SWOT จากนั้�้นนำำ�ผลการวิิเคราะห์์มากำำ�หนด อย่า่ งสำ�ำ คััญ กล่่าวคืือ ทำ�ำ ให้้ครอบครััวส่่วนใหญ่่ เป็็นแนวทางการพััฒนางานด้้านสวััสดิิภาพของผู้�้ สููงอายุุด้้วย ของตำ�ำ บลบึึงกาสามมีีลัักษณะเป็น็ ครอบครััวขยาย การวิเิ คราะห์์ TOWS matrix ผลการวิิเคราะห์์นำำ�ไปสู่่�การร่า่ ง มีีการย้้ายถิ่่�นที่�่อยู่่�ออกนอกพื้้�นที่่�น้้อย แต่่ละ แผนการจััดตั้้�งชมรมผู้�้ สููงอายุุตำำ�บลบึึงกาสาม และแผนการ ครอบครััวในพื้้น� ที่ม่� ีีความสนิทิ สนมใกล้ช้ ิดิ กัันเป็น็ ดำำ�เนิินงานอย่า่ งคร่่าว ๆ ในระยะเวลา 4 ปีี อย่า่ งดีี ความสััมพัันธ์ร์ ะหว่า่ งช่ว่ งอายุเุ ป็น็ ไปอย่า่ ง ใกล้้ชิิด ซึ่่�งส่่งผลต่่อคุุณภาพชีีวิิตของผู้้�สููงอายุุ กระบวนการ ผู้�้ ดำำ�เนิินโครงการเริ่�มจากการรวบรวม ในชุมุ ชนทำ�ำ ให้ผ้ ู้�้สููงอายุไุ ม่ต่ ้อ้ งอยู่่�อย่า่ งโดดเดี่ย�่ ว ในครอบครััว และพื้้�นที่โ่� ดยรอบก็็เป็็นครอบครััว ข้้อมููลจากการดำ�ำ เนิินโครงการในพื้้�นที่�่ตำ�ำ บลบึึงกาสามในปีี ที่ร่� ู้�้จักกัันเป็น็ อย่า่ งดีี ก่อ่ นหน้า้ ข้อ้ มููลจากการลงพื้้น� ที่เ่� พื่่อ� ดำ�ำ เนินิ โครงการจััดทำ�ำ แผน พััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บลที่่�ได้้ดำ�ำ เนิินการในช่่วงเดืือนเมษายน 2565 เมื่่�อได้้ข้้อมููลเบื้้�องต้้นแล้้ว จึึงได้้ประสานงานกัับผู้�้ นำำ� ชุมุ ชนทั้ง�้ ในระดัับตำำ�บล ระดัับหมู่่�บ้า้ น ผู้�้ นำ�ำ ขององค์ก์ รปกครอง ส่่วนท้้องถิ่่�น และภาคีีต่่าง ๆ ในพื้้�นที่่� เพื่่�อร่่วมกัันออกแบบ การดำำ�เนิินกิิจกรรมส่่งเสริิมสุุขภาพผู้้�สููงอายุุ ร่่วมกัันเตรีียม การก่่อนการจััดกิิจกรรม และร่่วมกัันดำำ�เนิินกิิจกรรมในวัันที่่� 2 มิิถุุนายน 2565 โดยในการดำำ�เนิินกิิจกรรมในวัันดัังกล่่าว เกิิดขึ้�นภายใต้ค้ วามร่่วมมือื จากทุุกภาคส่่วนอย่า่ งแท้จ้ ริิง เช่่น ได้้รัับความอนุุเคราะห์์เรื่�่องสถานที่่�จากองค์์การบริิหาร ส่่วนตำำ�บลบึึงกาสาม ได้้รัับความอนุุเคราะห์์เรื่�่องวิิชาการ จากหลัักสููตรจิิตวิิทยา คณะมนุุษยศาสตร์์และสัังคมศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์ฯ์ เป็็นต้น้

44 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ผลตอบรัับและเสีียงสะท้้อนจากชุมุ ชน อีีกสิ่่�งหนึ่�่งที่่�ได้้จากจััดกิิจกรรมในวัันดัังกล่่าวคืือ การได้ร้ัับฟังั ความคิดิ เห็น็ ของผู้�้สูงอายุวุ ่า่ ต้อ้ งการให้ม้ ีี “ในช่ว่ งการดำ�ำ เนินิ โครงการในวันั ที่่� 2 มิถิ ุนุ ายน การจััดกิจิ กรรมอย่า่ งไรต่อ่ ไปในอนาคต ซึ่ง� คณะผู้�้ ดำ�ำ เนินิ 2565 ได้ร้ ับั ความร่ว่ มมืือจากผู้้�สูงู อายุใุ นพื้้น� ที่เ�่ ป็น็ อย่า่ งดีี โครงการได้น้ ำ�ำ มาร่า่ งเป็น็ แผนการจััดตั้ง�้ ชมรมผู้�้สูงอายุุ จนกระทั่่ง� มีีผู้้�สูงู อายุทุ ี่ไ�่ ด้ม้ าเข้า้ ร่ว่ มโครงการมากกว่า่ ตำำ�บลบึึงกาสาม หากแผนนี้้�ได้้รัับการสานต่่อจน จำ�ำ นวนที่ค�่ ณะผู้�ดำ�ำ เนินิ การได้ต้ ั้้ง� เป้า้ หมายไว้้ ในระหว่า่ ง เป็น็ รููปธรรมแล้ว้ คณะผู้�้ ดำ�ำ เนินิ โครงการมีีความมั่่น� ใจ การดำ�ำ เนินิ กิจิ กรรมทั้้ง� ในส่ว่ นของการอบรมเชิงิ ปฏิบิ ัตั ิกิ าร ว่า่ จะทำำ�ให้ค้ ุณุ ภาพชีวี ิติ ของผู้้�สููงอายุตุ ำำ�บลบึึงกาสาม และการสอบถามความคิิดเห็็นและความต้้องการ ที่�่มีีพื้้�นฐานที่่�ดีีอยู่่�แล้้วจะยิ่่�งได้้รัับการส่่งเสริิมให้้ดีี ของผู้้�สูงู อายุใุ นพื้้น� ที่ไ่� ด้ร้ ับั ความสนใจและการตอบรับั ยิ่่�งขึ้ �นไปอีีกในอนาคต เป็น็ อย่า่ งดีี เช่น่ ได้ร้ ับั ทราบความคิดิ เห็น็ ว่า่ ผู้้�สูงู อายุชุื่น� ชอบ ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่�ยวข้้อง ในกิิจกรรมที่�ม่ หาวิิทยาลััยจัดั และมีีความเห็น็ ว่่าความรู้� การดำ�ำ เนินิ โครงการนี้้ไ� ด้ร้ ัับความร่ว่ มมือื จาก ที่ไ่� ด้ร้ ับั สามารถนำ�ำ ไปใช้ใ้ นการดูแู ลสุขุ ภาพได้้ นอกจากนี้้� ภาคีีที่่เ� กี่่ย� วข้้อง ดัังนี้้� ยังั ได้ร้ ับั ข้อ้ เสนอแนะจากผู้้�สูงู อายุวุ ่า่ ในการจัดั กิจิ กรรม 1. ผู้้�นำำ�ชุุมชนในระดัับตำ�ำ บล ได้้แก่่ กำ�ำ นััน ครั้ง� ต่อ่ ๆ ต้อ้ งการให้เ้ ป็น็ กิจิ กรรมสันั ทนาการเป็น็ ต้น้ ” ตำำ�บลบึึงกาสาม 2. ผู้�้ นำ�ำ ชุมุ ชนในระดัับหมู่่�บ้า้ น ได้แ้ ก่่ ผู้ใ�้ หญ่บ่ ้า้ น ชื่่�อทีีมผู้�้รัับผิดิ ชอบ จากหมู่่�บ้้านต่า่ ง ๆ ในตำ�ำ บลบึึงกาสาม 1. อาจารย์์ บุญุ อนัันต์์ บุญุ สนธิ์� 3. ผู้�้บริิหารองค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่่�น 2. อาจารย์์ ดร.ปิิยะ กล้้าประเสริฐิ ได้แ้ ก่่ นายกองค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลบึึงกาสาม และ 3. อาจารย์ด์ วงพร อุุไรวรรณ เจ้า้ หน้า้ ที่�ข่ ององค์ก์ ารบริิหารส่่วนตำำ�บลบึึงกาสาม 4. ผู้้�ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ดร.กััมลาศ เยาวะนิจิ 4. ประชาชนในพื้้�นที่�่ ซึ่่�งมีีส่่วนร่่วมทั้้�ง 5. อาจารย์ภ์ ััทรเวช ธาราเวชรัักษ์์ ประชาชนทั่่�วไปที่�่มีีส่่วนร่่วมในฐานะผู้้�ร่่วมดำำ�เนิินการ และผู้�้ สููงอายุุเข้า้ ร่่วมโครงการ 5. หลัักสููตรจิติ วิทิ ยา คณะมนุษุ ยศาสตร์แ์ ละ สัังคมศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์ฯ์ ผลผลิิต ได้้ข้้อมููลสุุขภาพของผู้้�สููงอายุุ ความคิิด เห็น็ และความต้้องการของผู้�้ สููงอายุใุ นพื้้น� ที่่� ซึ่่�งเป็น็ ประโยชน์ต์ ่อ่ การร่า่ งแผนการดำ�ำ เนินิ งานด้า้ นผู้�้สูงอายุุ ในตำำ�บลบึึงกาสาม ส่่วนผู้�้ สููงอายุุได้้รัับความรู้้�ใน การดููแลสุุขภาพของตนเองในเบื้้�องต้้นจากการฟััง การอบรมเชิิงปฏิิบััติิการโดยวิิทยากรจากหลัักสููตร จิติ วิทิ ยา คณะมนุุษยศาสตร์แ์ ละสัังคมศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์ฯ์ ผลลััพธ์์ ร่่างแผนการจััดตั้้�งและแผนการดำ�ำ เนิินงาน ชมรมผู้�้สูงอายุตุ ำ�ำ บลบึึงกาสาม และแผนการดำ�ำ เนินิ งาน จำำ�นวน 1 แผน

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 45 โแคลระงพกฒั ารนยากครุณะดภบั าเพศชรวีษิตฐชกมุ จิ ชน ตำ�บลบงึ ช�ำ ออ้ อ�ำ เภอเมืองปทุมธานี จงั หวดั ปทุมธานี ม ห า วิ ิ ท ย า ลัั ย ร า ช ภัั ฏ ว ไ ล ย อ ล ง ก รณ์ ์ ผลจากการดำ�ำ เนินิ งานในปีี 2565 ตำ�ำ บลบึึงชำ�ำ อ้อ้ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ เป็็นมหาวิิทยาลััยที่�่พระราชา อำ�ำ เภอหนองเสือื จัังหวััดปทุมุ ธานีี คณะผู้�้ ทำ�ำ งานได้มุ้่�งเน้น้ ประสงค์์ให้้เป็็นมหาวิิทยาลััยเพื่่�อการพััฒนาท้้องถิ่่�น ให้้คนในชุุมชนสามารถนำำ�ภููมิิปััญญาท้้องถิ่่�นมาใช้้ใน ตามพระราชบััญญััติมิ หาวิทิ ยาลััยราชภััฏ พ.ศ. 2547 การสร้้างสรรค์์คุุณค่่าของสิินค้้าและบริิการท้้องถิ่่�น มาตรา 7 ที่ร่� ะบุใุ ห้ม้ หาวิทิ ยาลััยเป็น็ สถาบัันอุดุ มศึึกษา ด้า้ นการพััฒนาสิินค้้าชุุมชนสู่่�ตลาดออนไลน์แ์ ละออฟไลน์์ เพื่่�อการพััฒนาท้้องถิ่่�นเสริิมพลัังปััญญาของแผ่่น ซึ่ง� สามารถสร้า้ งอาชีพี และรายได้ร้ วมถึึงเป็น็ การให้ค้ วามรู้�้ ดิินหน่่วยงานภาครััฐที่่�มีี บทบาทในการขัับเคลื่่�อน ทางการเงินิ เพื่่อ� เปลี่ย่� นพฤติกิ รรมและสร้า้ งวินิ ััยทางการเงินิ การพััฒนาชุุมชนในมิิติิต่่าง ๆ โดยเริ่�มต้้นด้้วยการ มีีความพร้อ้ มสำำ�หรัับการแข่ง่ ขัันทางการค้า้ ในอนาคตและ บริิการวิิชาการตั้้�งแต่่ปีี 2562 – 2564 เรื่�่อยมาสู่� ชุมุ ชนสามารถพึ่�่งพาตนเองได้้อย่า่ งยั่่�งยืืน โครงการยกระดัับเศรษฐกิิจและสัังคมรายตำำ�บลแบบ บููรณาการ (1 ตำ�ำ บล 1 มหาวิิทยาลััย) เพื่่�อยกระดัับ ภาพปจั จุบัน สู่ภาพอนาคต เศรษฐกิิจและสัังคมรายตำ�ำ บลแบบบููรณาการ มีีการ จััดทำำ�ข้้อมููลขนาดใหญ่่ของชุุมชน (Community Big ผลจากการดำ�ำ เนิินงานในพื้้�นที่�่ตำ�ำ บลบึึงชำำ�อ้้อ Data) และจ้า้ งนัักศึึกษา บััณฑิติ จบใหม่่ และประชาชน อำำ�เภอหนองเสือื จัังหวััดปทุุมธานีี ในปีี 2565 จึงึ มุ่�งเน้้น ทั่่�วไปร่่วมพััฒนาพื้้�นที่่� ฟื้้�นฟููเศรษฐกิิจและสัังคมที่่�มีี ให้้คนในชุุมชนมีีสุุขภาพกาย สุุขภาพใจที่�่ดีี รวมถึึงการ ความครอบคลุุมในประเด็็นต่่าง ๆ ตามปััญหาและ พััฒนากลุ่�มให้เ้ กิดิ ความยั่่ง� ยืนื เพื่่อ� นำ�ำ ไปสู่่�การสร้า้ งรายได้้ ความต้อ้ งการของชุมุ ชน คณะทำ�ำ งานได้เ้ ข้า้ ไปดำ�ำ เนินิ และสร้้างความหลากหลายในด้้านอาชีีพ ด้้านการพััฒนา กิิจกรรมในพื้้�นที่�่ตำ�ำ บลบึึงชำ�ำ อ้้อ อำ�ำ เภอหนองเสืือ แปรรููปวััตถุุดิิบในชุุมชนเพื่่�อเพิ่่�มรายได้้ สามารถพึ่�่งพา จัังหวััดปทุุมธานีี เพื่่�อเข้้าไปมีีส่่วนร่่วมดำ�ำ เนิินการยก ตนเองได้้ รวมถึึงการคิิดต่่อยอดร่่วมกัันของคนในชุุมชน ระดัับเศรษฐกิิจและสัังคมรายตำำ�บลแบบบููรณาการ เช่่น พััฒนาด้้านการตลาด การจััดจำำ�หน่่ายสิินค้้าชุุมชน ทำำ�ให้้เกิิดผลลััพธ์์เชิิงเศรษฐกิิจและพััฒนาคุุณภาพ สู่่�ตลาดออนไลน์์ เป็็นต้น้ ชีีวิิตชุมุ ชน โดยได้ด้ ำ�ำ เนินิ กิจิ กรรมต่า่ ง ๆ เช่น่ กิจิ กรรม การอบรมให้ค้ วามรู้แ�้ ละออกแบบกิจิ กรรมการจััดบริกิ าร สุขุ ภาพ 5 มิิติิสำำ�หรัับผู้้�สููงอายุุในชุุมชนตำำ�บลบึึงชำำ�อ้้อ อำำ�เภอหนองเสืือ จัังหวััดปทุุมธานีี เพื่่�อยกระดัับ คุุณภาพผู้้�สููงอายุุและเตรีียมความพร้้อมผู้้�สููงอายุุ สู่่�สัังคมผู้้�สููงอายุโุ ดยสมบููรณ์์ (Aging Society) และ กิจิ กรรมการทำ�ำ น้ำ��ำ สมุนุ ไพร (น้ำ��ำ มัันเหลือื งน้ำ��ำ มัันไพล) ซึ่่�งเป็็นกิิจกรรมที่�่นำ�ำ ภููมิิปััญญาดั้�้งเดิิมและวััตถุุดิิบ ในชุุมชนที่�่มีีมาพััฒนาและต่่อยอดให้้เกิิดมููลค่่าเพิ่่�ม และสร้า้ งรายได้้ให้้กัับคนในชุุมชน ซึ่่ง� เป็น็ การพััฒนา คุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับรายได้้ให้้กัับคนในชุุมชน ตำำ�บลบึึงชำ�ำ อ้อ้ อำำ�เภอหนองเสือื จัังหวััดปทุมุ ธานีี

46 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ภาคีีเครืือข่่ายที่่เ� กี่่ย� วข้้อง ภาครััฐ: มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์,์ องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลบึึงชำ�ำ อ้อ้ เอกชน: ผู้�้ ประกอบการ, เกษตรกร ภาคประชาชน: ผู้�้ นำ�ำ ชุมุ ชน และประชาชนในชุมุ ชน ตำ�ำ บลบึึงชำ�ำ อ้อ้ อำ�ำ เภอหนองเสือื จัังหวััดปทุมุ ธานีี จำ�ำ นวน 30 คน ผลผลิิต 1. ได้ข้ ้อ้ มููลศัักยภาพตำ�ำ บลตามเป้า้ หมาย 16 ประการ 2. ได้ข้ ้อ้ มููลความต้อ้ งการของชุมุ ชน ผู้�้สูงอายุุ กระบวนการ ในชุมุ ชน และกลุ่�มผู้�้ มีีส่ว่ นได้ส้ ่ว่ นเสีีย 3. ได้แ้ ผนพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บลบึึงชำ�ำ อ้อ้ 1. ทบทวนแผนโดยการใช้้ Design Thinking อำ�ำ เภอหนองเสือื จัังหวััดปทุมุ ธานีี เพื่่อ� ยกระดัับคุณุ ภาพชีวี ิติ 2. วิเิ คราะห์ศ์ ัักยภาพรายตำำ�บลบึึงชำ�ำ อ้อ้ ตาม และรายได้ฯ้ หลัักการ 16 เป้า้ หมาย ผลลััพธ์์ 3. วิเิ คราะห์ค์ วามต้อ้ งการของชุมุ ชน ผู้�้สูงอายุุ เชิงิ ปริิมาณ และผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีีย 1. ได้ข้ ้อ้ มููลศัักยภาพตำ�ำ บลตามเป้า้ หมาย 16 ประการ 4. วางแผนพััฒนาศัักยภาพตำำ�บลบึึงชำำ�อ้อ้ โดย จำ�ำ นวน 1 ข้อ้ มููล การใช้้ Design Thinking 2. ได้แ้ ผนพััฒนาศัักยภาพตำำ�บล จำ�ำ นวน 1 แผน ผลตอบรับั และ 3. ได้้ผลิิตภััณฑ์ส์ ำ�ำ หรัับผู้�้ สููงอายุ1ุ ผลิิตภััณฑ์์ เชิิงคุณุ ภาพ 1. ชุมุ ชนมีีการกำ�ำ หนดกิจิ กรรมที่ส�่ อดคล้อ้ งตรงตาม เสียี งสะท้อ้ นจากชุุมชน ความต้้องการ 2. ผู้�้ สููงอายุุในชุุมชนมีีสุุขภาพกาย สุุขภาพจิิตที่่�ดีี “ประชาชนและผู้้�นำำ�ในพื้้น� ที่�่ตำ�ำ บลบึึงชำำ�อ้้อ ลดอาการเจ็็บป่่วย ได้ใ้ ห้ก้ ารชื่�นชมมหาวิทิ ยาลััยราชภัฏั วไลยอลงกรณ์์ 3. ได้้เครืือข่่ายการดำำ�เนิินงานโครงการ และเกิิด ในพระบรมราชูปู ถัมั ภ์์ ที่่�เข้้ามาดำำ�เนินิ การในพื้้�นที่�่ การสร้า้ งความร่ว่ มมือื ในการพััฒนาศัักยภาพตำำ�บลบึึงชำำ�อ้อ้ อย่่างต่่อเนื่่�อง และการให้้ความรู้� แนวคิิดและ อำ�ำ เภอหนองเสือื จัังหวััดปทุมุ ธานีี กิิจกรรมร่ว่ มกับั ชุมุ ชน เพื่่�อสร้า้ งรายได้ท้ ี่่เ� พิ่่�มขึ้�น เช่่น แนวคิิดด้้านการตลาด แนวคิิดการจัดั การ แนวคิิดการมีีส่ว่ นร่ว่ ม ฯลฯ ทำำ�ให้้เกิดิ ความผููกพันั ชื่อ�่ ทีมี ผู้ร�้ ัับผิดิ ชอบโครงการ จากเป็็นแค่ค่ นรู้�จักั หรือื คุ้�นเคยและต้้องทำ�ำ เปลี่�่ยน 1. อาจารย์์ภััทรภร พุฒุ พัันธ์์ (ผู้�้จัดการพื้้�นที่่�) ความรู้้�สึึกเป็น็ พี่�่ เป็็นน้้อง และมีีความอยากมาร่ว่ ม 2. ผู้้�ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.ภิิญญาพััชญ์์ นาคภิิบาล ทำำ�กิิจกรรมเพราะมีีความสุุข มีีความสนุกุ ที่ไ่� ด้้ร่่วม 3. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์ล์ ะเอีียด ขจรภััย กิจิ กรรมกับั ทางมหาวิทิ ยาลััยฯ ที่่ค� อยให้้ความช่ว่ ย 4. อาจารย์์นิริ ิินธนา บุษุ ปฤกษ์์ เหลืือซึ่่�งกัันและกันั อย่่างจริิงใจ คนในชุุมชนเกิิด 5. อาจารย์ว์ ิิณากร ที่�่รััก (อาจารย์์นัักพััฒนา) ความรัักใคร่ใ่ นกลุ่�มและเอื้้อ� อาทรต่่อกัันมากขึ้น� เมื่อ่� เวลาที่�่มีีกิิจกรรมจากทางมหาวิทิ ยาลััยฯ ลงสู่่�ชุุมชน”

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 47 พลงั ประชาชน รวมจิตใจผู้สูงวัย หวั ใจแกร่ง ต�ำ บลศาลาครุ อ�ำ เภอหนองเสอื จังหวดั ปทมุ ธานี การที่�่สัังคมก้้าวเข้้าสู่่�สัังคมผู้้�สููงอายุุ มีีประชากร ภาพปัจั จุบุ ััน สู่่ภ� าพอนาคต ที่ร่� อพร้อ้ มจะเกษีียณเป็น็ จำ�ำ นวนมาก การพััฒนาศัักยภาพของ ผู้�้สูงอายุุ จึงึ ถือื ว่า่ มีีความสำ�ำ คััญ ตำ�ำ บลศาลาครุุ อำ�ำ เภอหนองเสือื ปััจจุุบัันตำ�ำ บลศาลาครุุกำำ�ลัังเปลี่�่ยน จัังหวััดปทุมุ ธานีี จึงึ ได้น้ ำ�ำ องค์ค์ วามรู้เ�้ กี่ย่� วกัับการสร้า้ งอาชีพี และ ผ่่านเข้้าสู่่�สัังคมเมืืองเนื่่�องจากมีีการลงทุุนจาก การดููแลตนเองของผู้�้สูงอายุุ มาถ่า่ ยทอดให้ก้ ัับผู้�้สูงอายุใุ นตำ�ำ บล ภาครััฐ ภาคเอกชนเกิิดขึ้�นในพื้้�นที่�่ ภููมิิปััญญา ใ น เ รื่ �่ อ ง ก า รพััฒ น า อ า ชี ี พ ก า รปลูู ก ผัั ก ใ น ก ะ ล ะ มัั ง ท้้องถิ่่�นและผลิิตภััณฑ์์ชุุมชน ที่่�เป็็นเอกลัักษณ์์ และการออกกำำ�ลัังกายจากเชืือกยางยืดื ทำำ�ให้ผ้ ู้�้ สููงอายุใุ นตำ�ำ บล ข อ ง ชุุ ม ช น จ ะ ต้้ อ ง มีี ก า รพััฒ น า ค ว บ คู่ � ไ ปกัั บ มีีศัักยภาพในการดููแลตนเองพร้้อมกัับร่่างกายที่�่แข็็งแรง การพััฒนาชุุมชน จึึงได้้จััดโครงการยกระดัับ ส่ง่ เสริิมให้ม้ ีีคุุณภาพชีวี ิิตที่ด�่ ีีขึ้้น� พััฒนาคุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับรายได้้ให้้กัับ ตำ�ำ บลศาลาครุมุ ีีการดำ�ำ เนินิ โครงการยกระดัับเศรษฐกิจิ คนในชุุมชนฐานราก และ โครงการยกระดัับ และสัังคมรายตำำ�บลสร้้างรากแก้้วให้้ประเทศแบบบููรณาการ คุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููงอายุุและเตรีียมความพร้้อมสู่ � 1 ตำ�ำ บล 1 มหาวิทิ ยาลััย เดิมิ ในชุมุ ชน เพื่่�อเป็น็ การส่ง่ เสริมิ วััยเกษีียณ เพื่่�อเป็็นการพััฒนาต่่อเนื่่�องจากปีี ภููมิิปั ัญญาท้ ้องถิ่่�นและพััฒนายกระดัับกลุ่ �มอาชี ีพให้ ้เป็ ็น ที่่�ผ่า่ น รวมไปถึึงการแก้ป้ ัญั หาสิ่่ง� แวดล้้อมและ ที่่�รู้้�จััก และเป็็นอััตลัักษณ์์ของชุุมชน ทางโครงการ U2T เศรษฐกิิจภายในชุุมชน ดัังนั้�้น ภาพอนาคต ของมหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยองกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ของตำำ�บลศาลาครุุจึึงเป็็นภาพที่�่คนในชุุมชนมีี ได้้จััดการอบรมเชิิงปฏิิบััติิการ ให้้ประชาชนในชุุมชนที่่�มีี ภููมิิคุ้ �มกัันที่่�จะรองรัับการเปลี่�่ยนแปลงที่่�ชุุมชน ความสนใจได้้เข้้าร่่วมกิิจกรรม เพื่่�อเป็็นการรัับทราบและ ศาลาครุุจะพััฒนาเข้า้ สู่่�สัังคมเมือื งมากขึ้น� เป็น็ ประชาสััมพัันธ์ผ์ ลิติ ภััณฑ์ท์ ี่ม�่ ีีในชุมุ ชน มีีการคิดิ ค้น้ ผลิติ ภััณฑ์ใ์ หม่่ ชุมุ ชน Circular Economy คือื ระบบเศรษฐกิจิ ร่่วมกััน จากการสำ�ำ รวจการบริโิ ภคและวััตถุดุ ิบิ ที่ม�่ ีีอยู่่�ในท้อ้ งถิ่่น� หมุนุ เวียี น ที่ส�่ ามารถรัักษาทุนุ ทางสัังคม และนำำ� นอกจากนั้น้� ได้ว้ างแผนพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บลศาลาครุแุ ละส่ง่ เสริมิ หลัักปรััชญาของเศรษฐกิจิ พอเพีียงไปปรัับใช้ใ้ น การปลููกพืชื ผัักสวนครััวในกะละมัังเพื่่�อให้้ประชาชนได้้ประกอบ ชีีวิติ ประจำ�ำ วััน อาชีีพเสริิมมีีรายได้้ รองจากอาชีีพหลัักเป็น็ การหมุนุ เวียี นการ ปลููกพืชื ผัักภายในชุมุ ชน ด้า้ นเศรษฐกิจิ มีีการจััดตั้ง้� ตลาดชุมุ ชน กระบวนการ ตำำ�บลศาลาครุุ เพื่่อ� เป็น็ การซื้้อ� ขายแลกเปลี่ย�่ นผลิติ ภััณฑ์ช์ ุมุ ชน เกิิดรายได้ห้ มุนุ เวีียนภายในชุุมชน 1. ทบทวนแผนโดยการใช้้เครื่่�องมืือ SWOT Analysis 2. วิิเคราะห์์ศัักยภาพรายตำ�ำ บลศาลา ครุุตามหลัักการ 16 เป้้าหมายของนายแพทย์์ ประเวศ วะสีี 3. วางแผนพััฒนาศัักยภาพรายตำำ�บล ศาลาครุุ โดยการใช้เ้ ครื่อ�่ งมือื SWOT Analysis 4. อบรมและฝึึกปฏิิบััติิการปลููกพืืช ผัักสวนครััวในกะละมััง การออกกำำ�ลัังกายด้้วย เชืือกยางยืดื ให้ก้ ลุ่�มผู้�้สูงอายุุ และกลุ่�มเปราะบาง

48 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ภาคีเี ครืือข่่ายที่่�เกี่่�ยวข้้อง ผลตอบรัับและ องค์์การบริิหารส่่วนตำ�ำ บลศาลาครุุ เสีียงสะท้้อนจากชุมุ ชน ประธานสตรีีประจำำ�ตำำ�บลศาลาครุุ กลุ่�มผู้�้ใหญ่่ บ้้าน กำ�ำ นััน ตำำ�บลศาลาครุุ พร้อ้ มทั้้�งประชาชน “ประชาชนในตำ�ำ บลศาลาครุ ุ อำำ�เภอหนองเสืือ จัังหวัดั ปทุมุ ธานีี ในพื้้น� ที่�่ เห็น็ ความสำำ�คัญั จากการพััฒนาของมหาวิทิ ยาลััยราชภัฏั ผลผลิิต วไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ในฐานะเป็น็ องค์์กร 1. แผนพััฒนาศัักยภาพตำำ�บล ที่ใ�่ ห้้ความรู้้�ทางด้้านทัักษะอาชีพี เพื่่อ� พััฒนาชุุมชนให้้ยั่่ง� ยืืน จำ�ำ นวน 1 แผน เป็น็ กิจิ กรรมที่ใ่� ห้้โอกาสผู้้�สูงู อายุุได้พ้ ััฒนาตัวั เอง ทั้้�งแนวทาง 2. การปลููกพืืชผัักสวนครััวในกะละมััง การประกอบอาชีพี และการดููแลสุขุ ภาพ” 3. การออกกำ�ำ ลัังกายด้ว้ ยเชืือกยางยืืด ผลลัพั ธ์์ 1. ผู้้�สููงอายุใุ นวััยเกษีียณมีีทัักษะอาชีีพ อย่่างน้้อย 1 อาชีีพ 2. ประชาชนมีีทัักษะการดููแลรัักษา สุุขภาพ จำ�ำ นวน 2 กิจิ กรรม ได้แ้ ก่่ กิิจกรรมการ ยืดื หยุ่�นด้ว้ ยเชืือกยางยืืด ชื่�อ่ ทีมี ผู้ร�้ ับั ผิดิ ชอบ 1. อาจารย์์ ดร.สุุภััชฌาน์์ ศรีเี อี่�ย่ ม (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่�่) 2. ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.ธนััชพร บรรเทาใจ 3. ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.เมษา นวลศรีี 4. อาจารย์์ ดร.ตะวััน ไชยวรรณ 5. อาจารย์ภ์ ััทรเวช ธาราเวชรัักษ์์ (อาจารย์์นัักพััฒนา)

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 49 คลองห้าพัฒนา ประชาร่วมใจ ต�ำ บลคลองห้า อำ�เภอคลองหลวง จงั หวดั ปทมุ ธานี ตำ�ำ บ ล ค ล อ ง ห้้ า เ ป็็ น พื้้� น ที่่� เ ป้้ า ห ม า ย ที่�่ ในปีี พ.ศ. 2563 เกิดิ การแพร่ร่ ะบาดอย่่างหนััก มหาวิทิ ยาลััยวางกรอบเป็น็ พื้้น� ที่เ�่ ป้า้ หมายในการพััฒนา ของเชื้้�อไวรััสโคโรนา เศรษฐกิิจและสภาพสัังคมเกิิด เ นื่่� อ ง จ า ก เ ป็ ็ น ตำำ � บ ล ใ น จัั ง ห วัั ด ปทุุ ม ธ า นีี การเปลี่่�ยนแปลงอย่่างยิ่่�งใหญ่่ในทางที่่�ถดถอยลง โดยมหาวิิทยาลััย เริ่�มเข้้ามาร่่วมในการพััฒนาตำ�ำ บล มีีคนตกงานจำ�ำ นวนมาก ธุรุ กิจิ หลายด้า้ นได้ร้ ัับผลกระทบ คลองห้้าตั้้�งแต่่ ปีี 2556 หลัังจากการเกิิดน้ำ��ำ ท่่วมใหญ่่ อย่า่ งหนััก รััฐบาลมีีนโยบายในการช่ว่ ยเหลือื ผู้�้ ตกงานและ ในปีี 2554 การร่่วมพััฒนาผู้้�นำ�ำ ชุุมชนมีีความเข้้มแข็็ง พลิกิ ฟื้น�้ เศรษฐกิจิ โดยใช้ง้ บประมาณเงินิ กู้�้ ในการจััดสรรให้้ ทั้้�ง กำำ�นััน ผู้้ใ� หญ่่บ้า้ น แกนนำำ�ชุุมชน และอบต. โดยที่่� กัับกระทรวงการอุดุ มศึึกษา วิทิ ยาศาสตร์์ วิจิััย และนวััตกรรม ชาวบ้า้ นในชุมุ ชนให้ค้ วามร่ว่ มมือื ในการพััฒนาทุกุ ๆ มิติ ิิ ดำ�ำ เนิินโครงการจ้้างงานประชาชนที่่�ได้้รัับผลกระทบจาก ชุุมชนตำ�ำ บลคลองห้้ามีีการขยายตััวตามรููปแบบระนาบ สถานการณ์ร์ ะบาดของโรคติดิ เชื้อ� ไวรััสโคโรนา บางกลุ่�ม กล่า่ วคือื ขยายตััวออกบริิเวณรอบข้้างชุุมชนเดิิม ไม่่มีี ผู้�้ สููงวััยเดิมิ ที่พ�่ ึ่ง่� พาบุตุ รหลานในการจััดสรรรายได้เ้ พื่่อ� ใช้้ การสร้้างตึึกสููงหรืืออาคารพานิิชย์์เกิิน 4 ชั้น้� นอกจาก ในครอบครััวมีีการกระทบ ดัังนี้้�แล้้ว ถึึงเวลาหวนคำ�ำ นึึง ของหน่ว่ ยงานราชการ บริเิ วณตำำ�บลคลองห้า้ ในปัจั จุบุ ััน ว่่าผู้้�ที่่�เตรีียมพร้้อมสู่�วั ยเกษีียณและผู้้�สููงวััยควรดำำ�รงอยู่่� มีีประกอบอาชีีพพนัักงานบริิษััท รัับจ้้างทั่่�วไป และ ด้ว้ ยตนเองได้้ มีีสุขุ ภาพกายสุขุ ภาพจิติ ดีีมีีกิจิ กรรมร่ว่ มกััน เกษตรกรรม สาเหตุุที่�่ทำ�ำ งานพนัักงานบริิษััทเนื่่�องจาก อย่า่ งเหมาะสมอีีกทั้ง้� สามารถมีีแนวทางในการสร้า้ งเสริมิ มีีการขยายตััวของบริิษััทอุุตสาหกรรมมากขึ้ �นในชุุมชน อาชีีพเพิ่่�มรายได้้มีีการออกกำำ�ลัังกายดููแลสุุขภาพตาม และรอบข้้าง ทำำ�ให้พ้ ื้้�นที่เ่� กษตรกรรมน้อ้ ยลง และชุุมชน ช่ว่ งวััยอย่า่ งเหมาะสมเพื่่อ� ความยั่่ง� ยืนื ในการพััฒนาอย่า่ ง ปััจจุุบัันยัังมีีการขยายตััวของหมู่่�บ้้านจััดสรรมากขึ้ �น ยั่่ง� ยืนื ต่อ่ ไป ส่่งผลให้ม้ ีีประชากรแผงในชุุมชนมากตามไปด้้วย การพฒั นาสมั มาชพี และสร้างอาชพี ใหม่ ภาพปัจั จุุบััน สู่่�ภาพอนาคต กระบวนการ อบรมการพััฒนาสููตรขนมกะหรี่�ปั๊๊บ� เหตุุการณ์์ที่่�สำ�ำ คััญที่�่ส่่งผลต่่อการเปลี่่�ยนแปลง เกิิดขึ้�นหลัังจากน้ำำ��ท่่วมใหญ่่ในปีี 2554 ที่่�กระทบเชิิง และขนมไทย ผลผลิิตที่่�ได้้ คืือ สููตรการทำำ�ขนมกะหรี่� ระบบทั้้ง� ตำำ�บล ทำำ�ให้พ้ ื้้น� ที่�ก่ ารเกษตรเสีียหาย เกิิดการ ปั๊๊�บและขนมไทย อบรมวิิธีีการจดรัับรองมาตรฐาน อย. เลิิกจ้้างงานในชุุมชนและกรุุงเทพมหานคร ขาดอาหาร สิินค้้าขนมเปี๊๊�ยะไส้้สด กลุ่�มอาชีีพขนมอบคนคลองห้้า สภาพดิินเสื่่อ� มสภาพ เป็น็ ต้น้ หลัังจากปีี 2554 มีีหน่่วย ผลผลิติ ที่ไ�่ ด้ค้ ือื หลัักการการพััฒนาผลิติ ภััณฑ์เ์ พื่่อ� ให้ผ้ ่า่ น งานราชการเข้้ามาช่่วยเหลืืออย่่างต่่อเนื่่�อง และมููลนิิธิิ มาตรฐาน อย. และวิธิ ีกี ารจดรัับรองมาตรฐาน อย. สินิ ค้า้ ไจก้้า ประเทศญี่่�ปุ่�นเข้้ามาส่ง่ เสริมิ อาชีีพด้า้ นการเกษตร ขนมเปี๊๊ย� ะไส้้สด และอบรมการพััฒนาสููตรขนมกะหรี่�ปั๊๊บ� ทำ�ำ ให้้ชุุมชนมีีรายได้้เพิ่่�มขึ้�น เกิิดกลุ่�มและองค์์กรชุุมชน และขนมไทย ผลผลิติ ที่ไ�่ ด้้ คือื สููตรการทำ�ำ ขนมกะหรี่ป� ั๊๊�บ มากขึ้�น ในปัจั จุุบัันปีี 2563 ระบบการพััฒนาทั้ง�้ 4 มิติ ิิ และขนมไทย เกิิดขึ้�นเชิิงบวกอย่่างต่่อเนื่่�องจากผู้้�นำ�ำ ชุุมชนที่�่เข้้มแข็็ง โดยการบููรณาการการทำำ�งานร่่วมทั้้�งภาครััฐและเอกชน ในรููปแบบประชารััฐ

50 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ภาคีเี ครืือข่า่ ยที่่�เกี่่�ยวข้้อง ภาคีีเครืือข่่ายการพััฒนาในภาครััฐและ การนำองค์ค์ วามรู้้�ไปช่่วยบริิการชุมุ ชน ประชาชน ได้้แก่่ องค์์การบริิหารส่่วนตำำ�บลคลองห้้า (Healthcare /เทคโนโลยีีด้้านต่่างๆ)  กลุ่�มเครืือข่า่ ยผู้ใ�้ หญ่บ่ ้า้ นและกำ�ำ นััลตำ�ำ บลคลองห้า้ และ โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพตำำ�บลคลองห้า้ หมู่� 7 และ กระบวนการ หมู่� 13 เกษตรและสหกรณ์จ์ ัังหวััดปทุมุ ธานีี สำ�ำ นัักงาน เกษตรจัังหวััดปทุุมธานีี สำ�ำ นัักงานประชาสััมพัันธ์์ อบรมการจััดการขยะชุุมชน ผลผลิิตที่่�ได้้ คืือ จัังหวััดปทุุมธานีี ศููนย์์วิิจััยและพััฒนาการเกษตร กระถางต้้นไม้้รัักษ์์โลกจากเศษผ้้าเก่่า (นวััตกรรม ปทุุมธานีี กรมวิิชาการเกษตร สถานีีพััฒนาที่�่ดิิน ก า รสร้้ า ง มูู ล ค่่ า เ พิ่่� ม ใ ห้้ กัั บ วััสดุุ เ ห ลืื อทิ้้� ง สู่ � ผ ลิิ ตภัั ณ ฑ์์ ปทุุมธานีี สถาบัันวิิจััยวิิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี กระถางสร้า้ งอาชีพี ของคนในชุุมชน) แห่่งประเทศไทย (วว.) สำ�ำ นัักงานเกษตรอำำ�เภอ คลองหลวง สำ�ำ นัักงานพััฒนาชุมุ ชนอำำ�เภอคลองหลวง กCาirรcส่u่งlaเสrรEิิมcดo้้nานomสิ่่ง� yแว(กดาล้ร้อเพมิ่่�ม/รายได้้ กศน. อำ�ำ เภอคลองหลวง วิิสาหกิิจชุุมชนเกษตร หมุนุ เวียี นให้้แก่่ชุุมชน)  ปลอดภััยตำำ�บลคลองห้้า กลุ่�มขนมอบคนคลองห้้า วิิสาหกิิจชุุมชนสวนลุุงผู้�้ใหญ่่หมู่่�สิิบสอง ประชาชน กระบวนการ อบรมการผลิิตพืืชตามมาตรฐาน ตำำ�บลคลองห้้า GAP และอิินทรีีย์์ ผลผลิิตที่�่ได้้ ความรู้�้การผลิิตพืืช อิินทรีีย์์และแนวทางการตรวจรัับรองมาตรฐานอิินทรีีย์์ อบรมการผลิติ ดินิ ปลููกสารชีวี ภััณฑ์์ ปุ๋๋ย� หมัักและน้ำำ��หมััก เพื่่�อการผลิติ พืืชปลอดสาร ผลผลิิตที่ไ่� ด้้คือื การปรุงุ ดิิน เพื่่�อการผลิิตพืืชปลอดสาร ความรู้้�และสามารถนำำ�ไป ปฏิบิ ััติไิ ด้เ้ กี่ย่� วกัับ การผลิติ ดินิ ปลููก สารชีวี ภััณฑ์์ ปุ๋๋ย� หมััก และน้ำ�ำ�หมััก เพื่่�อการผลิิตพืืชปลอดสาร อบรมเทคนิิค การปลููกผัักอย่่างง่่ายสำ�ำ หรัับคนเมืือง ผลผลิิตที่�่ได้้คืือ การผลิติ ผัักตามแนวทางเกษตรคนเมือื งและเทคนิคิ การ ทำำ�แปลงผัักและการปลููกผัักในรููปแบบต่า่ ง ๆ กEcาoรสnรo้้mางyแล(กะพาัรฒั เพิน่่�มารCายreไดa้้หtiมvุeนุ เวียี น ให้้แก่่ชุุมชน)  กระบวนการ การยกระดัับการท่่องเที่ย่� วตำ�ำ บลคลองห้า้ จััดทำ�ำ สื่่�อประชาสััมพัันธ์แ์ ละแผนที่ก�่ ารท่อ่ งเที่ย่� ว เพื่่อ� สร้า้ งการรัับรู้แ้� ละวางแผนระบบการท่อ่ งเที่ย�่ วชุมุ ชน

ผลผลิิต VRU SUCCESS STORY 2019-2022 51 กิิจกรรม อบรมการพััฒนาสููตรขนมกะหรี่�ปั๊๊�บ และขนมไทย ตำ�ำ บลคลองห้้า อำ�ำ เภอคลองหลวง จัังหวััด ผลตอบรัับและเสียี งสะท้้อนจากชุุมชน ปทุมุ ธานีี องค์ค์ วามรู้ท้� ี่น�่ ำ�ำ ไปใช้ก้ ัับชุมุ ชน : เป็น็ การพััฒนา สููตรขนมที่เ่� หมาะสมต่อ่ การผลิติ ของชุมุ ชนโดยพััฒนาร่ว่ มกััน “ขอขอบคุณุ แทนประชาชน ในพื้้น� ที่ต่� ำ�ำ บลคลองห้า้ ที่่� ระหว่่างสำ�ำ นัักส่่งเสริิมการเรีียนรู้้�และบริิการวิิชาการกัับ มหาวิทิ ยาลัยั ไม่เ่ คยทอดทิ้้ง� ให้ค้ วามรู้�คอยสนับั สนุนุ คณะเทคโนโลยีีการเกษตร เทคโนโลยีีที่น�่ ำำ�ไปใช้ก้ ัับชุมุ ชน มาตลอดประชาชนในชุมุ ชนต้อ้ งการ : สููตรและวิิธีีการขนมกะหรี่�ปั๊๊�บและขนมชั้น�้ ให้ม้ หาวิทิ ยาลัยั เข้า้ มาฝึกึ อาชีพี ต่า่ งๆ ที่เ�่ ป็น็ กิิจกรรมอบรมพััฒนาบรรจุุภััณฑ์์และตราสิินค้้า การแปรรูปู ผลผลิติ ทั่่ว� ไป และผลผลิติ ทางการเกษตร ขนมกะหรี่ �ปั๊๊�บและขนมไทยเป็็นการพััฒนาบรรจุุภััณฑ์์ ช่ว่ ยเพิ่่ม� ช่อ่ งทางการการจำ�ำ หน่า่ ยสินิ ค้า้ และสร้า้ ง ที่�่เหมาะสมต่่อการผลิิตและจำ�ำ หน่่ายของชุุมชน โดยการ ตลาดชุมุ ชนเพิ่่ม� เติมิ ในสถานที่อ่� ื่น�่ ๆ ให้ค้ วามช่ว่ ย พััฒนาตามความต้อ้ งการของชุมุ ชน เหลืือประชาชนจากสถานการณ์ก์ ารระบาดของ กิิจกรรมอบรมการผลิิตผัักตามมาตรฐาน GAP เชื้อ� โควิดิ 19 และประชาชนอยากให้ม้ หาวิทิ ยาลัยั และอินิ ทรียี ์อ์ งค์ค์ วามรู้ท�้ ี่ถ่� ่า่ ยทอดให้ป้ ระชาชนเข้า้ ใจถึึงวิธิ ีี ประสานเครือื ข่า่ ยหน่ว่ ยงานภาครัฐั เข้า้ มาส่ง่ เสริมิ การปลููกผัักตามมาตรฐาน GAP และอินิ ทรียี ์ร์ วมถึึงพืชื ผััก กิจิ กรรมในชุมุ ชนมากขึ้น� ” ได้้รัับมาตรฐาน GAP ขณะนี้้�อยู่่�ระหว่่างยื่่�นจดทะเบีียน นางสาวศรีนี วล ทิิพาพงษ์ผ์ กาพันั ธ์์ กิจิ กรรมอบรมการผลิติ ดินิ ปลููก สารชีวี ภััณฑ์์ ปุ๋๋ย� หมััก กำ�ำ นันั ตำ�ำ บลคลองห้้า อำ�ำ เภอคลองหลวง และน้ำ�ำ�หมััก เพื่่�อผลิิตพืืชปลอดภััย ถ่่ายทอดองค์์ความรู้้� จังั หวัดั ปทุมุ ธานีี ที่ช�่ ่ว่ ยให้ป้ ระชาชนสามารถผลิติ ปัจั จััยการผลิติ พืชื ใช้เ้ องได้้ ชื่ือ� ทีีมผู้�ร้ ับั ผิิดชอบโครงการ เพื่่�อลดต้้นทุุนการผลิิตพืืช และส่่งเสริิมให้้ผลิิต 1. อาจารย์ว์ ิณิ ากร ที่่ร� ััก ตามแนวทางเกษตรปลอดภััย 2. อาจารย์ภ์ ััทรเวช ธาราเวชรัักษ์์ กิิจกรรมอบรมการผลิิตดิินปลููกสารชีีวภััณฑ์์ 3. อาจารย์์วิษิ ชญะ ศิิลาน้อ้ ย ปุ๋๋�ยหมัักและน้ำ�ำ�หมััก เพื่่�อการผลิิตพืืชปลอดสาร 4. อาจารย์ป์ รียี าภา เมือื งนก กิิจกรรมอบรมการจััดการขยะชุมุ ชน องค์์ความรู้�้ 5. อาจารย์์รวิิธร ฐานััสสกุุล ที่น่� ำำ�ไปใช้ก้ ัับชุมุ ชน : วิธิ ีกี ารทำำ�กระถางต้น้ ไม้ร้ ัักษ์โ์ ลกจาก 6. อาจารย์์ผกามาศ เลีียงธนะฤกษ์์ เศษผ้้าเก่่า นวััตกรรม : การสร้้างมููลค่่าเพิ่่�มให้้กัับวััสดุุ 7. อาจารย์์สมชััย แสนภููมีี เหลืือทิ้้�งสู่ �ผลิิตภััณฑ์์กระถางสร้้างอาชีีพของคนในชุุมชน 8. อาจารย์์วััชรากรณ์์ ถมจอหอ กิิจกรรมอบรมเทคนิิคการปลููกผัักอย่่างง่่าย สำำ�หรัับคนเมืือง องค์์ความรู้้�ที่่�นำำ�ไปใช้้กัับชุุมชน: วิิธีีการ ทำำ�เกษตรแบบคนเมือื ง และต้น้ แบบเกษตรคนเมือื งระดัับ ตำ�ำ บล กิิจกรรมจััดทำำ�สื่่�อประชาสััมพัันธ์์และแผนที่�่ การท่่องเที่�่ยวตำำ�บลคลองห้้าจััดทำำ�สื่่�อสำำ�หรัับใช้้ใน การสื่่อ� สารออกสู่�ภายนอก เพื่่อ� สร้า้ งการรัับรู้แ้� ละวางแผน ระบบการท่่องเที่ย่� วชุมุ ชน ผลลัพั ธ์์ กิิจกรรมผัักปลอดภััย รายได้้เดิมิ 15,000 บาท เพิ่่ม� ขึ้น� 7,000 บาท คิดิ เป็็นเพิ่่ม� ร้อ้ ยละ 46.67

52 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 สมุนไพรใกล้ตวั ดแู ลผู้สูงวัย ตำ�บลคลองเจ็ด อ�ำ เภอคลองหลวง จังหวดั ปทุมธานี ตามที่�่โครงการยกระดัับเศรษฐกิิจและสัังคม ภาพปััจจุุบััน สู่ภ่� าพอนาคต รายตำ�ำ บลสร้า้ งรากแก้ว้ ให้้ประเทศแบบบููรณาการ 1 ตำ�ำ บล 1 มหาวิทิ ยาลััย ตำ�ำ บลคลองเจ็ด็ อำ�ำ เภอคลองหลวง จัังหวััด ในการสร้้างโจทย์์ในการมองอนาคตเพื่่�อ ปทุุมธานีี ประจำำ�ปีีงบประมาณ 2564 โดยมหาวิิทยาลััย ตอบโจทย์เ์ ฉพาะพื้้�นที่�่ มีีการใช้เ้ ครื่่อ� งมืือบรรณมิติ ิิ ราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ มีีวััตถุปุ ระสงค์์ เพื่่อ� สำ�ำ รวจ ค้น้ หาแนวโน้ม้ ข้อ้ มููลเชิงิ ลึึก และทััศนคติิ โครงการในการนำำ�องค์ค์ วามรู้�้ เทคโนโลยีี และนวััตกรรมที่�่ ของชุมุ ชนร่ว่ มกััน การพยากรณ์ย์ ้อ้ นหลััง วิเิ คราะห์์ มีีอยู่่�มาบููรณาการโครงการในพื้้�นที่่�ร่่วมกัับทุุกภาคส่่วน SWOT Analysis ร่่วมกัับการใช้้การประชุุมกลุ่�ม ที่่�เกี่่�ยวข้้องอย่่างมีีประสิิทธิิภาพและเป็็นไปตามความ (Focus group) และการวิิเคราะห์์ภาพอนาคต ต้้องการที่�่แท้้จริิงของพื้้�นที่่� ไม่่ว่่าจะเป็็นระดัับจัังหวััด ในระยะ 3-5 ปีี ของตำ�ำ บลคลองเจ็็ด พบว่่า พื้้�นที่่� องค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่่�น และหน่่วยงานอื่่�นๆ เพื่่�อให้้ ตำำ�บลคลองเจ็็ด ประชากรในพื้้�นที่�่ 80% มีีอาชีีพ เกิดิ กระบวนการฟื้น้� ฟููเศรษฐกิจิ และสัังคมในพื้้น� ที่อ่� ย่า่ งเป็น็ ในการทำำ�เกษตรกรรม ไม่่ว่่าจะเป็น็ การปลููกพืืชผััก ระบบ (Area Based System Integrator) นำ�ำ ไปสู่่�การลด สวนครััวเพื่่�อส่่งไปยัังตลาดไท ผลไม้้ และยัังเป็็น ความยากจน (Targeted Poverty Alleviation) และความ พื้้�นที่�่ที่่�มีีการปลููกข้้าวเป็็นจำำ�นวนมาก ส่่งผลให้้ดิิน เหลื่่�อมล้ำ�ำ� ในสัังคมอย่า่ งมีีเป้้าหมายที่่ช� ััดเจน ไม่เ่ อื้้อ� ต่อ่ การผลิติ ทางการเกษตร ทำ�ำ ให้ศ้ ัักยภาพใน โดยมีีประชาชนในพื้้น� ที่ห่� มู่�ที่�่ 1 ถึึง หมู่�ที่่� 9 ตำ�ำ บลคลองเจ็ด็ การผลิิตของดิินลดลงหรืือไม่่อาจใช้้ประโยชน์์ อำำ�เภอคลองหลวง จัังหวััดปทุมุ ธานีี เป็น็ กลุ่�มเป้า้ หมายของ จากดิินได้้อย่่างเต็็มประสิิทธิิภาพ เนื่่�องจาก โครงการให้้ความสนใจเข้้าร่่วมโครงการไม่่น้้อยกว่่า 100 คุุณสมบััติิของดิินไม่่เหมาะสมต่่อการเจริิญเติิบโต ครััวเรืือน ซึ่่�งการดำ�ำ เนิินงานโครงการครั้้ง� นี้้� ได้้การสำำ�รวจ ของพืืช เช่่น คุุณสมบััติิทางเคมีีของดิินมีีสภาพ และเก็บ็ ข้อ้ มููลพื้้น� ที่ใ�่ นแต่ล่ ะด้า้ นทั้ง้� เชิงิ ปริมิ าณและคุณุ ภาพ เป็น็ กรดจััด เค็ม็ จััด ความอุดุ มสมบููรณ์์ หรืือปริมิ าณ ศึึกษาแผนพััฒนาตำำ�บล เพื่่อ� นำ�ำ มาวิิเคราะห์แ์ ละสัังเคราะห์์ ธาตุุอาหารพืืชลดลงและอยู่่�ในสภาวะไม่่สมดุุล ข้้อมููลประเมิินศัักยภาพตำำ�บลตามตััวชี้�วััดภาพรวมตำ�ำ บล เพื่่�อเป็็นการพััฒนาอย่่างยั่่�งยืืน เกษตรในพื้้�นที่่� ของโจทย์์การพััฒนาเพื่่�อแก้้ไขปััญหาความยากจนภายใต้้ ควรมีีความรู้้�ในเรื่่�องของคุุณภาพดิินที่่�เหมาะสม 16 เป้า้ หมาย โดยตำำ�บลคลองเจ็็ด มีีผลการประเมิินได้้ 12 สำ�ำ หรัับทำ�ำ การเกษตร รวมไปถึึงคุุณภาพและธาตุุ เป้า้ หมาย อยู่่�ในระดัับตำำ�บลมุ่�งสู่�ความพอเพีียง อาหารในดิินที่่�เหมาะสมต่่อพืืชชนิิดนั้้�นๆที่�่ทำ�ำ การ การดำำ�เนิินโครงการระยะที่�่ผ่่านมา ได้้ผลตอบรัับ เพาะปลููก จึงึ เกิดิ กิจิ กรรมในการพััฒนาในเรื่�่องดิิน จากประชาชนในพื้้น� ที่เ�่ ป็น็ อย่า่ งดีี ประชาชนในพื้้น� ที่ม�่ ากกว่า่ และธาตุอุ าหารในดินิ ในพื้้น� ที่ก่� ารเกษตรของตำ�ำ บล ร้้อยละ 70 ให้้ความสนใจในเข้้าร่่วมกิิจกรรมโดยวััดจาก คลองเจ็ด็ เพื่่อ� พััฒนาศัักภาพด้า้ นการเกษตรให้ก้ ัับ ตััวชี้ว�ััดผู้เ�้ ข้า้ ร่ว่ มโครงการที่ก่� ำ�ำ หนดไว้้ ประชาชนเกิดิ การมีีส่ว่ นร่ว่ ม เกษตรกรในชุุมชน เพื่่�อเป็็นการเพิ่่�มองค์์ความรู้้� แลกเปลี่ย่� นเรียี นรู้เ�้ พื่่อ� แก้ไ้ ขปัญั หาของชุมุ ชน ร่ว่ มแรง ร่่วมใจใน ยกระดัับการเกษตรในชุุมชน เพื่่อ� เพิ่่ม� รายได้้ให้ก้ ัับ การเข้า้ ร่ว่ มกิจิ กรรมต่า่ ง ๆ รวมทั้ง�้ หน่ว่ ยงาน องค์ก์ รต่า่ ง ๆ เกษตรในอนาคต เป็น็ ต้้น จากการจััดกิจิ กรรมดัังกล่า่ วทำ�ำ ให้ป้ ระชาชนเป้า้ หมาย มีีรายได้้เพิ่่�มขึ้น� โดยเฉลี่�ย่ 6,500 บาท/เดืือน จำำ�นวน 20 ครััวเรืือน คิิดเป็น็ รายได้้เพิ่่�มขึ้น� 800 บาท/เดืือน/ครััวเรืือน คิดิ เป็น็ ร้้อยละ 12.30

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 53 นอกจากนี้้�ประเทศไทยกำ�ำ ลัังประสบปััญหา ผลผลิิต สัังคมผู้�้ สููงวััย ซึ่่�งก่่อให้้เกิิดปััญหาทางด้้านสุุขภาพ 1. ผู้�้ นำำ�ชุมุ ชนทั้�ง้ 9 หมู่่�บ้า้ นรัับทราบถึึง กายและสุุขภาพจิิตของผู้้�สููงอายุุ จึึงได้้จััดกิิจกรรมยก แนวทางการพััฒนาและต่่อยอดโครงการในปีีที่่�ผ่่านมา ระดัับคุณุ ภาพชีวี ิติ ผู้�้ สููงอายุแุ ละเตรียี มความพร้อ้ มสู่�วัย 2. ได้้ผลิติ ภััณฑ์์สุขุ ภาพสำ�ำ หรัับผู้�้ สููงอายุุ เกษีียณ ตำำ�บลคลองเจ็็ด อำ�ำ เภอคลองหลวง จัังหวััด อย่า่ งน้้อย 2 ผลิิตภััณฑ์์ ปทุมุ ธานีี เพื่่อ� ให้ผ้ ู้้�สููงอายุุและผู้ท้� ี่�ก่ ำ�ำ ลัังจะเป็น็ ผู้�้ สููงอายุุ มีีความพร้อ้ มในการเป็็นผู้้�สููงอายุุอย่่างมีีพละพลััง และ ผลลััพธ์์ สามารถนำำ�ไปต่่อยอดเพื่่อ� เพิ่่�มรายได้อ้ ีีกทาง โดยได้้นำ�ำ 1. เกิดิ การรวมกลุ่�มของชุมุ ชนเพื่่�อการมุ่่�งสู่� เอาสมุนุ ไพรที่ม่�ีีอยู่่�ในหมู่่�บ้านมาทำ�ำ เป็น็ ยานวดแก้ป้ วดเมื่่อ� ย ชุุมชนเข้ม้ แข็ง็ 1 กลุ่�ม และยาดมแก้ว้ ิงิ เวีียน 2. กลุ่�มเป้า้ หมาย อย่่างน้อ้ ย 70% มีีความรู้้� ความเข้้าใจในการดููแลสุขุ ภาพของผู้้�สููงอายุุ กระบวนการ ผลตอบรบั และเสยี งสะท้อนจากชุมชน 1. ประชุุมทบทวนเป้้าหมายตำ�ำ บลและจััดทำำ� แผนการดำำ�เนินิ โครงการเพื่่อ� ยกระดัับคุณุ ภาพชีวี ิติ และ “ประชาชนในชุมุ ชนให้ก้ ารตอบรับั ทีีมงานจาก ยกระดัับรายได้้ให้้กัับคนในชุมุ ชนฐานราก มหาวิิยาลัยั ราชภัฏั วไลยอลงกรณ์ฯ์ เป็็นอย่า่ งดีีที่่� 2. อบรมส่ง่ เสริมิ ความรู้�้ ความเข้า้ ใจในการดููแล ทางมหาวิทิ ยาลัยั เข้า้ มาพัฒั นาคุณุ ภาพชีวี ิิตที่่ส� อดคล้อ้ ง สุุขภาพของผู้�้ สููงอายุุ กัับความต้้องการและนำ�ำ ไปสู่่�การขับั เคลื่�อ่ นแก้ไ้ ขปััญหา 3. อบรมการทำ�ำ ผลิติ ภััณฑ์ส์ ุขุ ภาพสำ�ำ หรัับผู้�้สูงอายุุ ของพื้้�นที่� ่ จากการจััดกิจิ กรรมสรุปุ ผลโครงการ (ยานวดแก้้ปวดเมื่่อ� ย และ ยาดมแก้้วิงิ เวีียน) และถอดบทเรีียนความสำำ�เร็็จ พบว่า่ ประชาชนในชุุมชน มีีความสนใจ และอยากให้ม้ ีีการจััดกิิจกรรมเพื่่�อต่่อยอด ภาคีเี ครืือข่่ายที่่เ� กี่่�ยวข้้อง กิจิ กรรมที่่ผ� ่่านมาอย่่างต่อ่ เนื่่�อง สำ�ำ หรับั เป็็นแนวทาง ในการดำำ�เนินิ งานโครงการนี้้เ� ป็น็ ช่ว่ งเวลาที่อ่� ยู่่� ในการประกอบอาชีีพเสริิมเพื่่�อเพิ่่ม� รายได้้ ในสถานการณ์์แพร่่ระบาดของโรคติิดเชื้ �อไวรััสโคโรนา ให้้กับั ครอบครััวต่่อไป” 2019 (Covid-19) อย่า่ งรุนุ แรงในพื้้น� ที่จ่� ัังหวััดปทุมุ ธานีี ชื่อ�่ ทีีมผู้�ร้ ัับผิดิ ชอบโครงการ จากวิกิ ฤติขิ องสถานการณ์ด์ ัังกล่า่ วผู้�้รับผิดิ ชอบโครงการ 1. อาจารย์์ ดร.นุุชรััฐ บาลลา (ผู้้�จัดการพื้้�นที่�่) ได้้มองเห็็นโอกาสในวิิกฤติิที่�่เกิิดขึ้�น ในการสร้้าง 2. ผู้้�ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.คมกฤษณ์์ แสงเงินิ ภาคีีเครืือข่่ายภาครััฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน 3. อาจารย์์ ดร.ราชาวดีี ยอดเศรณีี เกี่ย�่ วข้อ้ ง เพื่่อ� ดำำ�เนินิ งานโครงการให้บ้ รรลุวุ ััตถุปุ ระสงค์์ 4. อาจารย์์ ดร.ธนกร วัังสว่า่ ง จึงึ ได้ข้ อความร่ว่ มมือื จากหน่ว่ ยงานทั้ง้� ภาครััฐและภาค 5. อาจารย์์วิณิ ากร ที่�่รััก (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) เอกชน โดยมีีเครืือข่า่ ยที่ร�่ ่ว่ มมือื กัันในการพััฒนาชุมุ ชน เช่น่ องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำำ�บล ผู้บ�้ ริหิ าร ข้า้ ราชการ และ สมาชิกิ องค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่่น� กำ�ำ นััน ผู้�ใ้ หญ่บ่ ้้าน และองค์์กรภาคเอกชน ดัังนี้้� 1. องค์ก์ ารบริิหารส่ว่ นตำ�ำ บลคลองเจ็็ด 2. สำ�ำ นัักงานพััฒนาชุุมชนอำำ�เภอคลองหลวง 3. โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพตำำ�บลคลองเจ็ด็ 4. โรงเรีียนวััดอู่่�ข้า้ ว

54 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 สูงวยั วังพฒั นาสขุ ภาพดี มีอาชีพเสรมิ ตำ�บลวงั พัฒนา อำ�เภอบางซ้าย จังหวดั พระนครศรีอยุธยา  ตำำ�บลวัังพััฒนา อำำ�เภอบางซ้้าย จัังหวััด ภาพปัจั จุบุ ันั สู่่�ภาพอนาคต พระนครศรีีอยุุธยา ประชาชนในพื้้�นที่�่มีีการ ประกอบอาชีพี ที่ห�่ ลากหลาย เช่น่ เกษตรกรรม การ ผลจากการทบทวนศัักยภาพตำ�ำ บลโดยใช้แ้ บบสอบถาม รัับจ้า้ งทั่่ว� ไป เป็น็ แรงงานในโรงงานอุตุ สาหกรรม พบว่่าก่่อนเริ่�มโครงการตำ�ำ บลวัังพััฒนา จััดอยู่่�ในกลุ่�มตำำ�บล แต่่จากสถานการณ์์ปััจจุุบัันทำ�ำ ให้้ชุุมชนประสบ อยู่่�รอด มีีการดำำ�เนิินการในชุุมชนที่่�ผ่่านเกณฑ์์เป้้าหมาย ปัญั หาทั้ง้� ในด้า้ นเศรษฐกิจิ สัังคม และสิ่่ง� แวดล้อ้ ม จำำ�นวน 8 เป้า้ หมาย และเมื่่อ� สำ�ำ รวจความต้อ้ งการของชุมุ ชน ซึ่่�งมีีผลกระทบต่่อรายได้้และรายจ่่ายที่่�เกิิดขึ้ �นใน ด้ว้ ยเครื่�่องมือื Time Line, SWOT Analysis และ TOWS ครััวเรืือน นอกจากนี้้� กลุ่�มประชากรที่่�ประกอบ Matrix ทำ�ำ ให้้ชุุมชนและทีีมผู้้�จััดการพื้้�นที่�่มองเห็็นสภาพ อาชีีพเกษตรกรรมยัังได้้รัับผลกระทบโดยตรง ปััญหาและข้้อจำำ�กััดของพื้้�นที่�่ในปััจจุุบััน รวมถึึงจุุดแข็็งและ จากสถานการณ์์น้ำำ��ท่่วมขัังในพื้้�นที่�่ ทำำ�ให้้รายได้้ โอกาสของชุุมชนที่�่ส่่งผลให้้มองเห็็นภาพอนาคตของพื้้�นที่่� ในส่่วนของการเกษตรลดลง ประกอบกัับปััญหา ชััดเจนขึ้น� โดยใช้ว้ ิธิ ีกี ารในการทบทวนและวิเิ คราะห์ศ์ ัักยภาพ พื้้�นฐานในพื้้�นที่�่ในตำ�ำ บลวัังพััฒนา จึึงต้้องการ ตำำ�บล สำ�ำ รวจความต้อ้ งการของชุมุ ชนและผู้้�มีีส่่วนได้เ้ สีียใน หาแนวทางในการแก้้ปััญหา เช่่น การส่ง่ เสริิมให้้ ชุมุ ชน พบว่า่ ความเป็น็ อยู่่�ภายในชุมุ ชนตำำ�บลวัังพััฒนาส่่วน ประชาชนในพื้้�นที่�่มีีทัักษะด้้านการประกอบอาชีีพ ใหญ่จ่ ะพบว่า่ เป็น็ ช่ว่ งวััยเด็ก็ และวััยผู้้�สูงอายุอุ าศััยอยู่่�ในชุมุ ชน เพื่่อ� ให้เ้ กิดิ รายได้เ้ สริมิ จากการทำ�ำ งานประจำ�ำ หรืือ มากกว่า่ ช่ว่ งวััยอื่่น� ๆ และยัังขาดในเรื่อ� งของทัักษะด้า้ นอาชีพี อื่่น� ๆ สามารถหารายได้้เสริิมในช่่วงเวลาว่่าง และจาก ที่จ่� ะเข้า้ มาช่ว่ ยส่ง่ เสริมิ ด้า้ นรายได้ข้ องคนในชุมุ ชนให้ม้ ีีความ การสำำ�รวจสภาพบริิบทในชุุมชน พบว่่ามีีหลาย เป็็นอยู่่�ที่�ด่ ีีขึ้้�น ดัังนั้้�นเมื่่�อนำำ�ข้้อมููลมาวิิเคราะห์์ เพื่่�อวางแผน ครอบครััวที่�จ่ ะมีีเพีียงผู้้�สููงอายุุและเด็ก็ อาศััยอยู่่� และออกแบบกลยุุทธ์์ในการพััฒนาชุุมชนตำำ�บลวัังพััฒนา เท่่านั้้�น เนื่่�องจากคนวััยทำ�ำ งานจะเดิินทางเข้้าไป จึึงได้้เป็็นแนวทางในการดููแลสุุขภาพของผู้�้ สููงอายุุในตำ�ำ บล ทำำ�งานในตััวเมืือง และบางครััวเรืือนมีีการเดิิน ซึ่่�งเป็็นกำ�ำ ลัังหลัักที่�่อยู่่�ในพื้้�นที่�่ และส่่งเสริิมทัักษะด้้านการ ทางไปกลัับต่่างจัังหวััดที่่�ไม่่ไกลจากพื้้�นที่่�อาศััย ประกอบอาชีพี ของคนในชุมุ ชน เช่น่ สบู่่�สมุนุ ไพร และพิมิ เสน นััก อย่่างไรก็็ดีี พื้้�นที่่�วัังพััฒนา มีีอััตราการย้้าย น้ำำ�� เพื่่�อเป็็นแนวทางในการประกอบอาชีีพและรายได้้เสริิม เข้า้ มากกว่า่ อััตราการย้า้ ยออก โดยพื้้น� ที่ท่� ี่ม�่ ีีอััตรา ของคนในชุุมชน พร้้อมทั้�้งการต่่อยอดความเข้้มแข็็งด้้าน การย้้ายเข้้ามากที่�่สุดุ คือื พื้้�นที่่�หมู่�ที่่� 3 บ้า้ นเกาะ ผลิติ ภััณฑ์ช์ ุมุ ชนเพื่่อ� เพิ่่ม� มููลค่า่ เช่น่ การส่ง่ เสริมิ การออกแบบ หลวง ส่ว่ นอััตราการย้า้ ยออกของประชากรตำ�ำ บล และพััฒนาบรรจุภุ ััณฑ์แ์ ละการสร้า้ งรายได้ห้ มุนุ เวียี นในชุมุ ชน วัังพััฒนา พบมากในพื้้�นที่�่หมู่�ที่�่ 1 บ้้านข้้างวััด ประชาชนในชุุมชนอาศััยอยู่่�กัันเป็็นเครืือญาติิใน บริิเวณพื้้�นที่�่เดีียวกัันหรืือใกล้้เคีียงกััน บางส่่วน ที่�่ไม่ใ่ ช่เ่ ครืือญาติิ แต่่ก็็รู้�้จักสนิทิ สนมกััน สามารถ ช่ว่ ยเหลืือพึ่�ง่ พาอาศััยกัันได้้ มีีการไปมาหาสู่� ทำ�ำ กิิจกรรมต่า่ งๆ ร่่วมกัันได้้เป็็นอย่า่ งดีี

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 55 กระบวนการ ภาคีเี ครืือข่่ายที่่�เกี่่�ยวข้้อง องค์์การบริิหารส่่วนตำำ�บลบางยี่่�โท กลุ่�มอาชีีพ ทีีมผู้้�จััดการพื้้�นที่�่ได้้ใช้้แนวทางการดำำ�เนิินงาน ในตำำ�บลวัังพััฒนา และประชาชนในตำ�ำ บลวัังพััฒนา เชิิงปฏิิบััติิการแบบมีีส่่วนร่่วม (Participatory action ผลผลิิต research–PAR) ดำ�ำ เนินิ การศึึกษาและรวบรวมข้อ้ มููลความ 1. เกิดิ แผนการพััฒนาตำ�ำ บล จากกระบวนการ ต้อ้ งการของชุมุ ชนด้ว้ ยวิธิ ีกี ารอภิปิ รายกลุ่�ม (group discussion) ทบทวนแผนและวิเิ คราะห์์ข้อ้ มููลตำำ�บล ระหว่่างทีีมผู้้�จััดการพื้้�นที่�่ ปราชญ์์ชุุมชน และประชาชน 2. มีีการรวมกลุ่�มอาชีพี การทำ�ำ พิิมเสนน้ำ��ำ ตำ�ำ บลวัังพััฒนา ที่เ่� ข้า้ ร่ว่ มโครงการ โดยดำ�ำ เนินิ การให้ค้ วามรู้�้ ส่ง่ และสบู่่� และได้ผ้ ลิติ ภััณฑ์ใ์ หม่แ่ ละหีีบห่อ่ บรรจุภุ ััณฑ์ใ์ หม่่ เสริมิ และพััฒนาศัักยภาพของคนในตำำ�บล โดยเปิดิ โอกาสให้้ ให้ก้ ลุ่�มอาชีพี สมาชิกิ ที่เ�่ ข้า้ ร่ว่ มโครงการทุกุ คนมีีโอกาสได้แ้ ลกเปลี่ย่� นและ 3. ผู้้�สููงอายุใุ นตำำ�บลวัังพััฒนาได้ร้ ัับความรู้้แ� ละ แสดงความคิดิ เห็น็ อย่า่ งทั่่ว� ถึึง โดยแต่ล่ ะกลุ่�มย่อ่ ยจะมีีคณะ ทัักษะเกี่�่ยวกัับการบริหิ ารกายด้้วยตาราง 9 ช่่อง  กรรมการในทีีมผู้�้จัดการพื้้น� ที่เ�่ ป็น็ ผู้้�นำ�ำ อภิปิ ราย ซึ่่ง� มีีประเด็น็ ผลลัพั ธ์์ การอภิิปราย ดัังนี้้� 1) ทบทวนและวิเิ คราะห์์ศัักยภาพตำำ�บล 1. เกิดิ แผนในการพััฒนาชุุมชนจำ�ำ นวน 1 ฉบัับ 2) สำ�ำ รวจความต้้องการของชุุมชน และผู้้�มีีส่ว่ นได้ส้ ่่วนเสีีย และแนวทางในการพััฒนาผลิติ ภััณฑ์ช์ ุมุ ชนในตำ�ำ บลวัังพััฒนา 3) วิเิ คราะห์์ และสร้้างกลยุทุ ธ์ใ์ นการพััฒนาชุมุ ชน และ 4) 2. เกิดิ การพััฒนาทัักษะในการเสริมิ สร้า้ งอาชีพี ออกแบบและวางแผนการดำำ�เนิินงานเพื่่�อการพััฒนาชุุมชน ใหม่ใ่ นชุุมชน  จำ�ำ นวน 2 ผลิติ ภััณฑ์์ แบบบููรณาการในด้้าน เศรษฐกิจิ สัังคม สิ่่ง� แวดล้้อม 3. เกิิดความรู้�้ ด้า้ นการบริิหารร่่างกายของผู้้�สููง อายุุ จำ�ำ นวน 1 องค์ค์ วามรู้�้ ผ่า่ นกิิจกรรมตาราง 9 ช่่อง ผลตอบรัับและ ชื่อ�่ ทีมี ผู้ร�้ ัับผิิดชอบโครงการ เสียี งสะท้้อนจากชุมุ ชน 1. ผู้�้ช่วยศาสตราจารย์ว์ ิลิ ินิ ดา พงศ์ธ์ ราธิกิ (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่)�่ 2. รองศาสตราจารย์์ ดร.อรสา จรููญธรรม “ชาวบ้้านตำำ�บลวัังพััฒนามีีความประทัับใจใน 3. ผู้�้ช่วยศาสตราจารย์ธ์ ััญวรััตน์์ ปิ่่�นทอง ความตั้้�งใจในการทำ�ำ กิิจกรรม และมีีความสนใจใน 4. อาจารย์์สุชุ าวดีี สมสำำ�ราญ กิจิ กรรมผลิิตยาหม่่องและพิมิ เสนน้ำำ��ที่ม่� หาวิทิ ยาลััย 5. อาจารย์์เพ็ญ็ ศรีี ชิติ บุตุ ร (อาจารย์์นัักพััฒนา) ได้้นำ�ำ องค์์ความรู้�ใหม่ม่ าให้ก้ ับั คนในชุมุ ชน ทำำ�ให้้เรามีี กลุ่�มที่่จ� ะสามารถนำ�ำ ไปประกอบเป็น็ อาชีีพได้้ และใน ส่ว่ นของผู้้�สููงอายุุก็พ็ ร้อ้ มร่ว่ มทำำ�กิจิ กรรมอย่า่ งตั้้ง� ใจ มากในกิิจกรรมตาราง 9 ช่อ่ ง ซึ่่ง� ช่ว่ ยให้ผ้ ู้้�สููงอายุุ สนุุกสนาน กระฉับั กระเฉง และได้บ้ ริิหารร่า่ งกาย ผ่า่ นกิจิ กรรมสนุกุ ๆ ”

56 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ยกระดบั คณุ ภาพชีวติ ผู้สูงอายุ และเตรยี มความพร้อมสู่วัยเกษียณ ต�ำ บลกกแก้วบรู พา อ�ำ เภอบางไทร จงั หวัดพระนครศรอี ยธุ ยา จากการลงพื้้น� ที่ส่� ำำ�รวจชุมุ ชนปีี 2563 ชุมุ ชนมีีฐานทรััพยากรชีวี ภาพ ที่ม่� ีีความหลากหลาย และชุุมชนภููมิปิ ััญญาต่่างๆ มากมาย มีีการทำ�ำ นาลด สารเคมีี การเกษตร การทำำ�ขนม อาหาร การเพาะเลี้้ย� งสััตว์์ แต่ภ่ ููมิปิ ััญญา ดัังกล่า่ วขาดการสืบื สานการต่อ่ ยอดภููมิปิ ััญญาและองค์์ความรู้้� ขาดการนำ�ำ เสนอและประชาสััมพัันธ์ใ์ ห้แ้ พร่ห่ ลาย ดัังนั้น้� ในปีี 2564 โครงการหนึ่ง�่ ตำำ�บล หนึ่�่งมหาวิิทยาลััย เข้้ามาร่่วมพััฒนาการยกระดัับเศรษฐกิิจในชุุมชน โดยการพััฒนาชุุมชน 3 ด้้านประกอบด้้วย ด้้านการพััฒนาผลิติ ภััณฑ์ใ์ ห้ไ้ ด้้ มาตรฐาน ด้า้ นการท่อ่ งเที่ย่� ว และด้า้ นกลุ่�มเปราะบาง ซึ่่ง� ผลจากการพััฒนา พบว่่า ด้้านการพััฒนาผลิิตภััณฑ์์ชุุมชน ได้้จััดตั้�้งศููนย์์การเรีียนรู้�้เกษตร ทฤษฎีีใหม่่โดยมีีการประยุุกต์์ใช้้เทคโนโลยีีทางการเกษตรเข้้ามาทำ�ำ ให้้ได้้ ผลผลิติ ที่ม่� ีีคุณุ ภาพดีียิ่่ง� ขึ้น� และก่อ่ ตั้ง้� แบรนด์ส์ ินิ ค้า้ ชุมุ ชนกกแก้ว้ บููรพา ด้า้ น การท่อ่ งเที่ย่� ว มีีการพััฒนาร้า้ นค้า้ ในชุมุ ชนเพื่่อ� ให้เ้ กิดิ รายได้แ้ ละแลกเปลี่ย�่ น สิินค้้าภายในชุุมชน และด้้านการพััฒนากลุ่�มเปราะบางมีี การส่่งเสริิมการปลููกผัักปลอดสารพิิษเพื่่�อรัับประทานใน ชุมุ ชน ซึ่่�งผลจากการพััฒนาทั้้�ง 3 ด้้านส่ง่ ผลให้เ้ กิิดการสร้้างรายได้แ้ ละสร้า้ งอาชีพี เสริมิ ให้้กัับคนในชุมุ ชนจนถึึงทุุกวััน นี้้� นอกจากนี้้�คณะดำำ�เนินิ งาน ยัังได้้มีีการอบรมส่ง่ เสริมิ การตลาดแบบออนไลน์์ ในสถานการณ์ก์ ารแพร่ร่ ะบาดของโคโรน่า่ ไวรััส (COVID-19) อบรมให้ค้ วามรู้ก�้ ารทำ�ำ บััญชีคี รััวเรืือน อบรมการสอน ซ่อ่ ม ประกอบ สร้้าง ไฟฟ้้าและปะปา อย่า่ งง่า่ ย ในครััวเรืือน โดยคำ�ำ นึึงถึึงกลุ่�มเป้า้ หมาย คืือ กลุ่�มเปราะบางได้แ้ ก่่ ผู้้�อายุุ ภาพปััจจุบุ ันั สู่ภ่� าพอนาคต 1) ด้้านสัังคม โครงการครััวเรืือนต้้นแบบการปลููกผัักปลอด สารพิิษ 2) ด้้านเศรษฐกิิจ โครงการอาชีีพเสริิมผู้้�สููงอายุุและ ผลการลงพื้้�นที่�่ในชุุมชนเพื่่�อวิิเคราะห์์ กลุ่�มเปราะบาง โครงการตลาดนััดชุุมชน โครงการส่่งเสริิม สภาพปัญั หาในชุมุ ชน วัันที่่� 21 และ 29 เมษายน ผลิิตภััณฑ์์ให้้ได้้มาตรฐาน นอกจากการดำำ�เนิินการทำำ�แผน 2565 โดยเครื่อ� งมือื Time Line และ SWOT Analysis ร่่วมกัันกัับชุุมชนแล้้ว ในวัันที่�่ 21 และ 29 พฤษภาคม 2565 พบว่่าปััจจุุบัันชุุมชนพบกัับสภาพปััญหา มิิติิด้้าน มหาวิิทยาลััยมีีโครงการในการพััฒนาศัักยภาพผู้�้สูงอายุใุ นชุมุ ชน สัังคม ผู้�้สูงอายุปุ ่ว่ ยเบาหวานขาดการออกกำ�ำ ลัังกาย เพื่่�อนำ�ำ องค์์ความรู้�้ที่่�ได้้ไปประยุุกต์์ใช้้ในครััวเรืือนและนำำ�ไปสร้้าง มิติ ิดิ ้า้ นเศรษฐกิจิ ปัญั หาการว่า่ งงานของคนทุกุ ช่ว่ งวััย อาชีีพเสริิมเพิ่่�มรายได้้ โดยการฝึกึ อบรมการทำ�ำ ผลิติ ภััณฑ์ส์ มุนุ ไพร ปััญหาความต้้องการอาชีีพเสริิมและปััญหาการ สำ�ำ หรัับผู้�้สูงอายุุ น้ำ��ำ มัันเหลือื งเพื่่�อสุุขภาพสำ�ำ หรัับผู้้�สููงอายุุ ทำ�ำ การเกษตรที่ข�่ าดแคลนเทคโนโลยีี จากปัญั หาดััง กล่่าวชุุมชนจึึงมีีภาพอนาคตร่่วมกัันโดยการจััดทำ�ำ แผนในการพััฒนาชุมุ ชน โดยการนำ�ำ ผลการวิเิ คราะห์์ SWOT Analysis มาสร้า้ งเป็น็ แผนในการพััฒนา ชุมุ ชน ด้ว้ ยเครื่อ� งมือื TOWS Matrix ดำ�ำ เนินิ การ จััดทำ�ำ 21 และ 29 เมษายน 2565 จนได้แ้ ผนในการ พััฒนาร่ว่ มกัับชุมุ ชนจำ�ำ นวน 1 ฉบัับ ดัังนี้้�

กระบวนการ VRU SUCCESS STORY 2019-2022 57 1. การวิเิ คราะห์์ สัังเคราะห์ป์ ัญั หาของชุมุ ชน ผลตอบรบั และ จากกิิจกรรมในวัันที่�่ 21 และ 29 เมษายน 2565 เสยี งสะท้อนจากชุมชน ชุมุ ชนร่ว่ มกัันวิิเคราะห์ศ์ ัักยภาพชุุมชน 2. การวางแผนที่่�เหมาะสมสอดคล้้องกัับ “ชุุมชนให้ค้ วามสนใจ และร่ว่ มมืือกัับทีีมงาน วิิถีีชีวี ิิต หลัังจากชุุมชนวิเิ คราะห์์ปัญั หา ศัักยภาพใน ในการดำ�ำ เนิินโครงการเป็น็ อย่่างดีี อีีกทั้้�ง ชุุมชนนำำ�ผลที่่�ได้้มาดำำ�เนิินงานจััดกิจิ กรรม ยังั มีีความต้้องการให้้มหาวิิทยาลัยั เข้า้ มาพัฒั นาชุุมชน 3. การดำ�ำ เนิินกิจิ กรรม โดยการร่ว่ มกัันคิดิ เพื่อ่� ส่่งเสริิมอาชีพี และสร้า้ งรายได้ใ้ ห้ก้ ับั ประชากรใน ไปสู่่�การปฏิิบััติิ ชุมุ ชนอย่า่ งต่อ่ เนื่อ�่ ง” “การทำ�ำ กิจิ กรรมให้ก้ ับั ชุมุ ชนสามารถพัฒั นาความรู้้� ภาคีีเครืือข่่ายที่่�เกี่่ย� วข้้อง และทัักษะการทำำ�ผลิติ ภััณฑ์์สมุุนไพร (น้ำ�ำ�มัันเหลืือง 1. มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ เพื่�อ่ สุุขภาพ) ให้ก้ ับั สมาชิิกในชุุมชน อีีกทั้้�งยังั พััฒนา ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ต่่อยอดผลิติ ภัณั ฑ์์ เพื่่�อจำำ�หน่่ายในชุุมชนและใช้้ 2. องค์์การบริิหารส่ว่ นตำำ�บลไผ่พ่ ระ อำำ�เภอ ในครััวเรืือนได้”้ บางไทร จัังหวััดพระนครศรีีอยุธุ ยา นายวิิทยา รามศัักดิ์์� 3. โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพตำ�ำ บลไผ่พ่ ระ นายกองค์ก์ ารบริิหารส่่วนตำ�ำ บลไผ่พ่ ระ อำำ�เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีอี ยุุธยา ผลผลิิต 1. แผนการพััฒนาชุุมชน 1 ฉบัับ 2. ผลิิตภััณฑ์์สมุนุ ไพรสำำ�หรัับผู้้�สููงอายุุ (น้ำำ��มัันเหลืืองเพื่่อ� สุุขภาพ) ผลลัพั ธ์์ 1. แผนการพััฒนาชุุมชน 1 แผน 2. ค่า่ ใช้้จ่า่ ยในครััวเรืือนลดลง ร้้อยละ 10 ชื่่�อทีีมผู้�้รัับผิิดชอบโครงการ 1. อาจารย์์วิศิ รุุต ขวััญคุ้�ม (ผู้้�จัดการพื้้�นที่�่) 2. ผู้้�ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ไพริินทร์์ มีีศรีี 3. อาจารย์์ปััณณรััตน์์ วงศ์์พััฒนานิภิ าส 4. อาจารย์ณ์ ััฐรดีี อนุุพงค์์ 5. อาจารย์ป์ รียี าภา เมือื งนก (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)

58 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 การพัฒนาศักยภาพชมุ ชน ต�ำ บลกระแชง อำ�เภอบางไทร จงั หวดั พระนครศรีอยุธยา จากการลงพื้้�นที่�่สำ�ำ รวจชุุมชนปีี 2563 ชุุมชนมีีฐาน ทรััพยากรชีวี ภาพหลากหลายและชุมุ ชนมีีภููมิปิ ัญั ญาของดีีต่า่ งๆมากมาย ซึ่่�งมีีลัักษณะเฉพาะตััว ไม่่ว่่าจะเป็็นการจัักสานไม้้ไผ่่สีีสุุก ซึ่่ง� เป็็นไม้้ไผ่ท่ ี่�่มีีปลููกทุุกบ้้าน การทำำ�นาลดสารเคมีี การทำำ�ขนม อาหาร การทำ�ำ น้ำ�ำ� ปลา การเพาะเลี้้ย� งสััตว์น์ ้ำ��ำ การทำ�ำ เรืือกระแชง จำำ�ลองสิินค้้า OTOP 5 ดาว แต่่ภููมิิปััญญาดัังกล่่าว ขาดการสืืบสานการต่่อยอดภููมิิปััญญาและองค์์ความรู้้� ขาดการนำ�ำ เสนอ ประชาสััมพัันธ์์ให้แ้ พร่่หลาย ดัังนั้น�้ ในปีี 2564 โครงการหนึ่ง่� ตำ�ำ บลหนึ่ง่� มหาวิทิ ยาลััยเข้า้ มาร่ว่ มพััฒนาการยกระดัับ เศรษฐกิิจในชุุมชนโดยการพััฒนาชุุมชน 4 ด้้านประกอบด้้วย ด้้านสิ่่�งแวดล้้อม ด้้านการพััฒนาผลิิตภััณฑ์์ให้้ได้้มาตรฐาน ด้า้ นการท่อ่ งเที่ย�่ วและด้า้ นกลุ่�มเปราะบาง ซึ่่ง� ผลจากการพััฒนา พบว่่า ด้้านสิ่่�งแวดล้้อม ชุุมชนสามารถแปรรููปผัักตบชวา เป็็นผลิิตภััณฑ์์ชุุมชน 2 ผลิิตภััณฑ์์ ได้้แก่่ กระเป๋๋าจัักสาน และปุ๋๋ย� ดิินจาผัักตบชวา ด้้านการพััฒนาผลิิตภััณฑ์์ให้้ได้้มาตรฐาน ชุุมชนมีีความต่่อเนื่่�อง ชุุมชนและมหาวิิทยาลััย จึึงร่่วมกััน ผลิติ ภััณฑ์ห์ มวกจัักสาน ซึ่่ง� อยู่่�ระหว่า่ งผลการตรวจสอบ พััฒนาแผนพััฒนาชุุมชนเพื่่�อใช้้เป็็นแนวทางในการ ผลิิตภััณฑ์์ จากอุุตสาหกรรมจัังหวััดพระนครศรีอี ยุธุ ยา พััฒนาในลำ�ำ ดัับต่อ่ ไป และดำ�ำ เนินิ การพััฒนาศัักยภาพผู้�้สูงอายุุ ด้้านการท่่องเที่่�ยว มีีการพััฒนาโปรแกรม โดยผลการดำ�ำ เนินิ งานปรากฎดัังนี้้� การท่่องเที่�่ยวในชุุมชน การพััฒนานัักสื่่�อความหมาย ในชุมุ ชนและมีีการจััดตั้ง้� กลุ่�มวิสิ าหกิจิ ชุมุ ชนด้า้ นการท่อ่ งเที่ย�่ ว ภาพปัจจุบนั สู่ภาพอนาคต เชิิงสร้้างสรรค์์ของชุุมชนกระแชง และด้้านการพััฒนา ผลการลงพื้้�นที่�่ในชุุมชนเพื่่�อวิิเคราะห์์สภาพปััญหา กลุ่�มเปราะบางมีีการส่่งเสริิมการปลููกผัักปลอดสารพิิษ ในชุมุ ชน วัันที่�่ 21 เมษายน 2565 โดยเครื่อ� งมือื Time Line เพื่่อ� รัับประทานในชุมุ ชน ซึ่่ง� ผลจากการพััฒนาทั้ง้� 4 ด้า้ น และ SWOT Analysis พบว่า่ ปัจั จุบุ ัันชุมุ ชนพบกัับสภาพปัญั หา ส่่งผลให้้เกิิดการสร้้างรายได้้และสร้้างอาชีีพเสริิมให้้กัับ มิติ ิดิ ้า้ นสัังคม ผู้�้สูงอายุปุ ่ว่ ยเบาหวานขาดการออกกำ�ำ ลัังกาย คนในชุุมชนจนถึึงทุกุ วัันนี้้� มิิติิด้้านเศรษฐกิิจ ปััญหาการว่่างงานของคนทุุกช่่วงวััย ต่อ่ มาในปีี 2565 ตำ�ำ บลกระแชง อำำ�เภอบางไทร ปัญั หาความต้อ้ งการอาชีพี เสริมิ และปัญั หาการทำำ�การเกษตร จัังหวััดพระนครศรีอี ยุธุ ยา ได้เ้ ข้า้ ร่ว่ มประกวดหมู่่�บ้านศีีลห้า้ ที่�่ขาดแคลนเทคโนโลยีี มิิติิด้้านสิ่่�งแวดล้้อม คืือ ปััญหา ในระดัับประเทศ และเข้้าร่่วมประกวดชุุมชนต้้นแบบ ผัักตบชวา และปััญหามลพิิษทางอากาศจากการเผาตอ จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยาผลการนำ�ำ ผลงานเข้้าร่่วม จากการทำำ�นา ประกวดส่่งผลให้้ชุุมชนได้้รัับการคััดเลืือกเป็็นหมู่่�บ้้าน ศีีลห้้าในระดัับประเทศและเป็็นชุุมชนต้้นแบบในจัังหวััด พระนครศรีอี ยุธุ ยา และเพื่่อ� ให้ก้ ารดำ�ำ เนินิ งานการพััฒนา

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 59 จากปััญหาดัังกล่า่ ว ชุมุ ชนจึึงมีีภาพอนาคตร่่วมกััน 3. การดำ�ำ เนิินกิิจกรรม โดยการร่่วมกััน โดยการจััดทำำ�แผนในการพััฒนาชุุมชน โดยการนำำ�ผล คิิดไปสู่่�การปฏิบิ ััติิ การวิิเคราะห์์ SWOT Analysis มาสร้้างเป็็นแผนในการ ภาคีเี ครืือข่่ายที่่�เกี่่ย� วข้้อง พััฒนาชุมุ ชน ด้้วยเครื่�อ่ งมือื TOWS Matrix ดำำ�เนิินการจััด มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ทำำ� 22 เมษายน 2565 จนได้แ้ ผนในการพััฒนาร่ว่ มกัับชุมุ ชน ในพระบรมราชููปถััมภ์์, องค์์การบริิหาร จำ�ำ นวน 1 ฉบัับ ปรากฏดัังนี้้� ส่่วนตำำ�บลกระแชง อำำ�เภอบางไทร จัังหวััด 1. ด้้านสัังคม พระนครศรีีอยุุธยา, โรงพยาบาลส่่งเสริิมสุุข • ชุมุ ชนสุขุ ภาพดีี : โครงการออกกำ�ำ ลัังกายผู้้�สููงอายุุ ภาพตำ�ำ บลกระแชง อำำ�เภอบางไทร จัังหวััด • ชุมุ ชนปลอดภััยจากสารเคมีี : โครงการครััวเรืือน พระนครศรีีอยุุธยา ต้น้ แบบการปลููกพืชื ไม่ใ่ ช้ส้ ารเคมีี ผลผลิติ : แผนการพััฒนาชุุมชน และผลิติ ภััณฑ์์ 2. ด้้านเศรษฐกิจิ ยาหม่่องและผลิติ ภััณฑ์์ลููกประคบสมุนุ ไพร • ชุมุ ชนมีีอาชีีพเสริมิ ทุุกวััย : โครงการอาชีีพเสริิม ผลลััพธ์์ ผู้้�สููงอายุุ 1. แผนการพััฒนาชุุมชนโดยชุุมชน • ชุุมชนท่่องเที่่�ยว : โครงการการจััดการด้้านการ มีีเครืือข่่ายร่ว่ ม 2 เครืือข่า่ ย อบต.กระแชง ท่่องเที่่�ยว และรพ.ตำ�ำ บล • การได้ร้ ัับมาตรฐานผลิติ ภััณฑ์ช์ ุุมชน : โครงการ 2. ค่า่ ใช้จ้ ่า่ ยในครััวเรืือนลดลงร้อ้ ยละ 10 ส่่งเสริมิ ผลิิตภััณฑ์์ให้ไ้ ด้้มาตรฐาน • ตลาดชุมุ ชน : โครงการตลาดนััดชุมุ ชน ผลตอบรบั และเสยี งสะท้อน (ทุกุ วัันพระ) จากชมุ ชน • การได้้รัับมาตรฐานผลิิตภััณฑ์ช์ ุมุ ชน : โครงการ ส่่งเสริผิ ลิติ ภััณฑ์ใ์ ห้้ได้ม้ าตรฐาน “ตำำ�บลกระแชง ขอขอบคุุณหาวิิทยาลััย 3. ด้้านสิ่่�งแวดล้้อม ราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ • สิ่่ง� แวดล้อ้ ม : โครงการสร้า้ งมููลค่า่ เพิ่่�ม ที่่�มอบความรู้้�ทางด้้านทัักษะอาชีีพเพื่่�อพััฒนา จากผัักตบชวา ชุมุ ชนให้ย้ ั่่ง� ยืืน ” นอกจากการดำ�ำ เนินิ การทำำ�แผนร่ว่ มกัันกัับชุมุ ชนแล้ว้ ในวัันที่่� 21 – 22 พฤษภาคม 2565 มหาวิทิ ยาลััยมีีโครงการ นางวิไิ ล ทรััพย์บ์ ุญุ กำำ�นัันตำำ�บลกระแชง ในการพััฒนาศัักยภาพ ผู้�้สูงอายุใุ นชุมุ ชน เพื่่อ� นำ�ำ องค์ค์ วามรู้�้ ที่่�ได้้ไปประยุุกต์์ใช้้ในครััวเรืือนและนำำ�ไปสร้้างอาชีีพเสริิม ชื่อ�่ ทีีมผู้ร�้ ับั ผิิดชอบโครงการ เพิ่่ม� รายได้้ โดยการฝึกึ อบรมการทำ�ำ ลููกประคบสมุุนไพรและ 1. ผู้�้ ช่่วยศาสตราจารย์ก์ านต์ม์ ณีี ไวยครุุฑ การทำ�ำ ยาหม่อ่ งสมุุนไพร (ผู้�้ จั ดการพื้้�นที่)�่ 2. อาจารย์์ ดร.นลิินอร นุ้�ยปลอด กระบวนการ 3. อาจารย์ธ์ ีีรพงษ์์ น้อ้ ยบุญุ ญะ 4. อาจารย์์ธนณภััทร เพีียรช่า่ ง 1. การวิเิ คราะห์์ สัังเคราะห์์ปััญหาของชุุมชน 5. อาจารย์ป์ รียี าภา เมือื งนก (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) จากกิิจกรรมในวัันที่�่ 21 เมษายน 2565 ชุุมชนร่่วมกััน 6. อาจารย์ผ์ กามาศ เลีียงธนะฤกษ์์ วิิเคราะห์์ศัักยภาพชุมุ ชน (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) 2. การวางแผนที่�่เหมาะสมสอดคล้้องกัับวิิถีีชีีวิิต หลัังจากชุมุ ชนวิเิ คราะห์ป์ ัญั หา ศัักยภาพในชุมุ ชนนำ�ำ ผลที่ไ่� ด้้ มาดำ�ำ เนินิ งานจััดกิิจกรรม

60 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ซึ่่ง� ผลจากการดำ�ำ เนินิ งานเกิดิ การสร้า้ งนวััตกรรมและองค์์ ความรู้้�ผ่า่ นกิิจกรรมต่่าง ๆ ที่ไ่� ด้้เข้้าไปดำำ�เนินิ การในพื้้น� ที่�่ สร้างสขุ ผู้สูงวัย และเกิดิ การร่ว่ มกลุ่�มสััมมาชีพี การแปรรููปผลิติ ภััณฑ์ข์ ้า้ วตััง ใส่ใจคณุ ภาพชีวติ กลุ่�มการเลี้้�ยงไก่่เพื่่�อลดรายจ่่ายครััวเรืือน กลุ่�มการปลููก ผัักปลอดภััยในครััวเรืือน และกลุ่�มธนาคารขยะชุุมชน ตำ�บลแคตก อำ�เภอบางไทร รวมถึึงเกิิดผู้้�นำ�ำ และปราชญ์์ อีีกทั้ง�้ ผลจากการดำำ�เนินิ งาน จังหวดั พระนครศรอี ยุธยา ทำ�ำ ให้ป้ ระชาชนเป้า้ หมายมีีรายได้เ้ พิ่่ม� ขึ้น� และมีีทัักษะการ ประกอบอาชีพี มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรม ราชููปถััมภ์์ เป็็นมหาวิิทยาลััยที่�่พระราชาประสงค์์ให้้ ภาพปัจจุบัน สู่ภาพอนาคต เป็็นมหาวิิทยาลััยเพื่่�อการพััฒนาท้้องถิ่่�นตามพระราช บััญญััติมิ หาวิทิ ยาลััยราชภััฏ พ.ศ. 2547 มาตรา 7 ที่�่ จากการลงพื้้น� ที่ต�่ ำำ�บลแคตก พบปัญั หาของชุมุ ชน ระบุุให้้ มหาวิิทยาลััยเป็็นสถานบัันอุุดมศึึกษา เพื่่�อ ในด้า้ นการรวมกลุ่�ม ขาดความร่ว่ มมือื ของสมาชิกิ ในกลุ่�ม การพััฒนาท้้องถิ่่�นเสริิมพลัังปััญญาของแผ่่นดิิน ซึ่่�ง มีีอาชีีพทำำ�นาเป็็นอาชีีพหลััก และทำำ�งานโรงงาน สอดคล้้องกัับยุุทธศาสตร์์เพื่่�อยกคุุณภาพมาตรฐาน ซึ่ง� มีีรายได้ห้ ลัักไม่เ่ พีียงพอต่อ่ การใช้จ้ ่า่ ยภายในครััวเรืือน มหาวิิทยาลััยราชภััฏสู่่�คุุณภาพเป็็นเลิิศ โดยมีีส่่วนร่ว่ ม จากการประเมิินศัักยภาพตำำ�บลแคตก ประชาชนจึึงมีี ที่่�สำ�ำ คััญในการยกคุณุ ภาพมาตรฐานชีวี ิติ ของชุมุ ชน ท้อ้ งถิ่่น� ความสนใจในการเข้้าร่่วมอบรมการพััฒนาทัักษะอาชีีพ และพื้้�นที่�่ให้้มีีความเข้้มแข็็งและยั่่�งยืืน ที่�่สอดคล้้อง เพื่่�อสร้้างงานเป็น็ อาชีพี เสริมิ และการจััดตั้ง�้ กลุ่�มวิสิ าหกิจิ กัับแนวทางของกระทรวงการอุดุ มศึึกษา วิทิ ยาศาสตร์์ ชุมุ ชน ดัังนั้น้� ในโครงการยกระดัับพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ และ วิิจััยและนวััตกรรม ดัังนั้้�นจึึงเกิิดโครงการยกระดัับ ยกระดัับรายได้้ให้้กัับคนในชุุมชนฐานราก ใช้้เครื่�่องมืือ เศรษฐกิจิ และสัังคมรายตำำ�บลสร้า้ งรากแก้ว้ ให้ป้ ระเทศ วิิเคราะห์์ชุมุ ชน เทคนิิค SWOT Analysis และวางแผน แบบบููรณาการ 1 ตำ�ำ บล 1 มหาวิทิ ยาลััย ตำำ�บลแคตก การพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บล ร่ว่ มกัันกัับผู้�้ นำ�ำ ชุมุ ชน และตััวแทน อำำ�เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยา ประจำำ� ประชาชน และโครงการยกระดัับพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ ผู้�้สููง ปีีงบประมาณ 2564 อายุแุ ละเตรีียมความพร้้อมสู่�วั ยเกษีียณ ได้้เตรีียมความ โดยมหาวิิทยาลััยฯ มีีวััตถุุประสงค์์โครงการ พร้อ้ มการเป็น็ ผู้�้ สููงวััยที่ม�่ ีีสุขุ ภาพดีี และส่ง่ เสริมิ ทัักษะการ ในการนำ�ำ องค์์ความรู้้� เทคโนโลยีี และนวััตกรรมที่่� ทำำ�ผลิติ ภััณฑ์ส์ ุขุ ภาพสำำ�หรัับผู้้�สููงอายุุ เป็็นการสร้้างทัักษะ มีีอยู่่�มาบููรณาการโครงการในพื้้�นที่�่ร่่วมกัับทุุกภาค อ า ชี ี พ ใ ห้ ้ กัั บ ผู้้ �สูู ง อ า ยุุ ( น้ำ�ำ �มัั น ไ พ ล แ ล ะ พิิ ม เ ส น น้ำำ� � ) ส่่วนที่�่เกี่่�ยวข้้องอย่่างมีีประสิิทธิิภาพและเป็็นไปตาม ดัังนั้้น� แผนพััฒนาตำ�ำ บลในอนาคตที่�ค่ าดหวัังไว้้ให้ช้ ุุมชน ความต้้องการที่�่แท้้จริิงของพื้้�นที่�่ จากการวิิเคราะห์์ มีีอาชีพี เสริมิ เพื่่อ� เพิ่่ม� รายได้ใ้ นชุมุ ชน เพิ่่ม� ช่อ่ งทางและส่ง่ และสัังเคราะห์์ข้้อมููลประเมิินศัักยภาพตำ�ำ บล จึึงได้้ เสริิมการตลาดออนไลน์์สนัับสนุุนให้้ความรู้้�การทำ�ำ ตลาด ออกแบบกิิจกรรมเพื่่�อดำ�ำ เนิินงานในการพััฒนาพื้้�นที่�่ จะเป็็นการสร้้างความเข้้มแข็็งของภาคประชาชนให้้อยู่่� ให้้เหมาะสมกัับบริิบทและความต้้องการของชุุมชน อย่า่ งมีีประสิทิ ธิภิ าพและยั่่ง� ยืืนต่อ่ ไป ในการดำ�ำ เนิินการจะมุ่�งเน้้นในการฟื้�้นฟููและยกระดัับ เศรษฐกิิจ และสัังคมรายตำำ�บลแบบบููรณาการ พื้้�นที่�่ ตำำ�บลแคตกจะประกอบด้้วยโครงการหลัักๆ ได้้แก่่ โครงการส่ง่ เสริมิ การทำ�ำ บััญชีคี รััวเรืือน โครงการอบรม การคััดแยกขยะภายในครััวเรืือน โครงการการส่ง่ เสริมิ การแปรรููปผลิิตภััณฑ์์จากข้า้ ว (ข้า้ วตััง) และโครงการ ครััวเรืือนปลููกผัักปลอดภััย

กระบวนการ VRU SUCCESS STORY 2019-2022 61 1. ทบทวนแผนพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บล (SWOT ผลตอบรบั และ Analysis) เสยี งสะท้อนจากชุมชน 2.วิเิ คราะห์ศ์ัักยภาพตำ�ำ บลตามหลัักการ16เป้า้ หมาย ของนายแพทย์์ประเวศ วะสีี ประชาชนและผู้้�นำ�ในพื้้น� ที่ต�่ ำ�ำ บลแคตกได้้ให้้ 3.วางแผนการพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บลโดย การชื่�นชมมหาวิิทยาลััยราชภัฏั วไลยอลงกรณ์์ ใช้้ SWOT Analysis ร่่วมกัับผู้้�นำำ�ชุุมชน และตััวแทน ในพระบรมราชูปู ถัมั ภ์ ์ ที่่เ� ข้า้ มาดำ�ำ เนิินการในพื้้น� ที่�่ ประชาชน อย่า่ งต่อ่ เนื่อ่� งในโอกาสต่อ่ ไป ต้อ้ งการให้ม้ หาวิทิ ยาลัยั ฯ 4. อบรมให้ค้ วามรู้เ�้ ตรียี มความพร้อ้ มการเป็น็ ผู้�้สูงวััย เข้า้ มาพััฒนาคุณุ ภาพชีวี ิติ พัฒั นาศัักยภาพที่่ส� อดคล้อ้ ง ที่่�มีีสุขุ ภาพดีี และมีีพฤติกิ รรมสุุขภาพที่่พ� ึึงประสงค์์ และ กับั ความต้อ้ งการและนำำ�ไปสู่่�การขับั เคลื่่�อนแก้้ไขปัญั หา การประยุุกต์์ใช้้สมุุนไพรและการแปรรููปสมุุนไพร ของพื้้น� ที่เ�่ ป็็นสำำ�คัญั โดยเน้น้ การสร้้างพื้้�นที่�ร่ ููปธรรม เพื่่อ� ผลิติ น้ำ��ำ มัันเหลือื ง(น้ำ�ำ�มัันไพล) และพิมิ เสนน้ำ��ำ ในการ และการจัดั การความรู้� การพัฒั นาศักั ยภาพผู้้�นำ�ำ ชุุมชน ดููแลสุขุ ภาพผู้้�สููงอายุุ ให้้มีีทัักษะ ความรู้้� ความเข้้าใจและการกำ�ำ หนด ประเด็น็ ร่ว่ มกันั ในการขับั เคลื่อ�่ นเพื่อ่� นำ�ำ ไปสู่่�การขับั เคลื่อ�่ น ภาคีเี ครืือข่่ายที่่�เกี่่ย� วข้้อง แผนของชุมุ ชนท้อ้ งถิ่น�่ และบููรณาการกัับหน่่วยงาน องค์์การบริิหารส่่วนตำำ�บลบางยี่�่โท สำ�ำ นัักงาน ราชการและภาคีีที่่�เกี่ย�่ วข้้องในระดัับพื้้�นที่่� จากการจัดั พััฒนาชุมุ ชนอำำ�เภอบางไทร โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพ กิิจกรรมสรุุปผลโครงการ ข้้อมููล และถอดบทเรีียน ตำำ�บลแคตก สำ�ำ นัักงานปศุสุ ััตว์อ์ ำ�ำ เภอบางไทร สำำ�นัักงาน ความสำำ�เร็จ็ พบว่า่ กลุ่�มผู้้�สูงู อายุแุ ละผู้้�ก้้าวเข้้าสู่่�วัยั เกษตรอำำ�เภอบางไทร ศููนย์์วิิจััยและพััฒนาการเกษตร เกษีียณ ให้้ความสนใจในเข้้าร่ว่ มกิิจกรรม จัังหวััดชััยนาท มีีความร่ว่ มแรงร่ว่ มใจการเข้้าร่่วมกิจิ กรรม รวมทั้้ง� หน่ว่ ย ผลผลิติ งาน องค์์กรต่่าง ๆ ภายในพื้้�นที่�่ของชุมุ ชน 1. แผนพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บลแคตก ให้ค้ วามร่่วมมืือกับั มหาวิทิ ยาลัยั อย่่างเต็ม็ ที่�่ในการจััด จำำ�นวน 1 แผน กิจิ กรรม 2. ผลิิตภััณฑ์์สุุขภาพสำ�ำ หรัับผู้�้ สููงอายุุน้ำำ��มััน เหลือื ง(น้ำ�ำ� มัันไพล) และพิิมเสนน้ำำ�� ผลลััพธ์์ ลดรายจ่่ายร้อ้ ยละ 5 และเกิดิ ผลิิตภััณฑ์จ์ ำำ�นวน 2 ผลิิตภััณฑ์์ ได้้แก่่ น้ำ��ำ มัันเหลืือง(น้ำ�ำ�มัันไพล) และ พิิมเสนน้ำ�ำ�ผลิิตภััณฑ์ส์ ุขุ ภาพสำำ�หรัับผู้�้ สููงวััย ชื่�่อทีีมผู้้ร� ับั ผิดิ ชอบโครงการ 1. อาจารย์์วรุุณยุพุ า จุ้�ดศรีี (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่�)่ 2. อาจารย์์ภาคิณิ หมั่่น� ทุ่�ง 3. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ศิริ ิิพร นามเทศ 4. ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.กรรณิิกา อััมพุุช 5. อาจารย์์วิณิ ากร ที่�่รััก (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)

62 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 สูงวยั สตรองดมี ีตงั ค์ ต�ำ บลแคออก อำ�เภอบางไทร จงั หวัดพระนครศรอี ยุธยา มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรม โดยในปีพี .ศ. 2565 ได้ม้ ีีการทบทวนการวิเิ คราะห์ศ์ ัักยภาพ ราชููปถััมภ์์ เป็็นมหาวิิทยาลััยที่่�พระราชาประสงค์์ให้้เป็็น ตำำ�บลซึ่่�งผลการวิิเคราะห์์แสดงให้้เห็็นว่่าตำำ�บลแคออกยััง มหาวิทิ ยาลััยเพื่่อ� การพััฒนาท้อ้ งถิ่่น� ตามพระราชบััญญััติิ เป็น็ ตำ�ำ บลมุ่�งสู่�ความพอเพีียง (12 จาก 16 ประการ) มีีเป้า้ หมาย มหาวิิทยาลััยราชภััฎ พ.ศ. 2547 มาตรา 7 ที่�่ระบุุให้้ ที่่�ต้้องได้้รัับการส่่งเสริิมและพััฒนาในด้้านสััมมาชีีพ มหาวิทิ ยาลััยเป็น็ สถาบัันอุดุ มศึึกษา เพื่่อ� การพััฒนาท้อ้ ง เต็็มพื้้�นที่่� การจััดการวิิสาหกิิจ เกษตรทฤษฏีีใหม่่ และ ถิ่่�นเสริิมพลัังปััญญาของแผ่่นดิิน ซึ่่�งสอดคล้้องกัับแผน การพััฒนาคุุณภาพกลุ่�มปราะบาง จากผลการวิิเคราะห์์ ยุทุ ธศาสตร์เ์ พื่่อ� ยกคุณุ ภาพมาตรฐานมหาวิทิ ยาลััยราชภััฎ ศัักยภาพตำำ�บลร่่วมกัันของชุุมชนได้้สร้้างความตระหนััก สู่่�คุณุ ภาพเป็น็ เลิศิ โดยมุ่�งเน้น้ การพััฒนาคุณุ ภาพบััณฑิติ อีีกทั้ง้� สร้า้ งแรงกระตุ้�นและผลัักดัันให้ช้ ุมุ ชนสร้า้ งเป้า้ หมาย สู่่�นัักปฏิบิ ััติอิ ย่่างมือื อาชีีพ การยกคุณุ ภาพมาตรฐานชีวี ิิต ร่่วมกัันในการยกระดัับทั้�้งด้้านเศรษฐกิิจและสัังคม ของชุมุ ชน ท้อ้ งถิ่่น� และพื้้น� ที่ใ�่ ห้ม้ ีีความเข้ม้ แข็ง็ และยั่่ง� ยืนื อย่า่ งเป็น็ รููปธรรม ทั้้�งนี้้� มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรม ราชููปถััมภ์์ ซึ่่ง� เป็น็ อีีกหนึ่ง�่ หน่ว่ ยงานภาครััฐที่ม่� ีี บทบาทใน กระบวนการ การขัับเคลื่่อ� นการพััฒนาชุมุ ชนในมิติ ิิต่่างๆ ที่�ส่ อดคล้้อง กัับแนวทางของกระทรวงการอุุดมศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ 1. ทบทวนและวิเิ คราะห์ศ์ ัักยภาพตำ�ำ บลและสภาพ วิจิ ััยและนวััตกรรม ที่�ม่ ีีหลัักงาน 16 เป้้าหมาย ให้ช้ ุุมชน ปััญหาตำำ�บลแคออกตามเป้้าหมายตำำ�บล 16 ประการ ทั้ง�้ ประเทศพ้น้ จากความยากจน เกิดิ เป็น็ ชุมุ ชนท้อ้ งถิ่่น� ที่่� ประจำำ�ปีี พ.ศ. 2565 มีีความเข้้มแข็็งระดัับตํําบลใน 3 ลัักษณะ ได้้แก่่ ตํําบล 2. วิิเคราะห์์สถานการณ์์และศัักยภาพของชุุมชน พ้น้ ความยากลํําบาก ตํําบลมุ่�งสู่�ความ พอเพีียง และตํําบลมุ่�งสู่� ตำ�ำ บลแคออกโดยใช้้ SWOT analysis ความยั่่ง� ยืนื โดยการพััฒนามิติ ิดิ ้า้ นสัังคม เศรษฐกิจิ และ 3. จััดทำำ�แผนพััฒนาศัักยภาพตำำ�บลยกระดัับ สิ่่�งแวดล้้อมของตํําบลนั้�้นๆ อย่่างบููรณาการเพื่่�อให้้เกิิด คุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับรายได้้ของชุุมชนตำ�ำ บลแคออก โครงการในพื้้�นที่่�เป็็นไปอย่่างมีีประสิิทธิิภาพและเป็็นไป อำ�ำ เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีอี ยุธุ ยา ประจำ�ำ ปีี พ.ศ. ตามความต้อ้ งการของพื้้�นที่อ�่ ย่า่ งแท้้จริิง 2565 ร่ว่ มกัับผู้้�นำำ�ชุุมชน ตััวแทนประชาชน จากการที่�่มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ 4. จััดโครงการยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้�้ สููงวััยและ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ได้้ลงชุุมชนตำำ�บลแคออกใน เตรีียมความพร้้อมสู้�้วั ยเกษีียณ กิิจกรรมอบรมการออก โครงการยกระดัับเศรษฐกิจิ และสัังคมรายตำ�ำ บลแบบบููรณาการ กำำ�ลัังกายแบบ Drum fit ให้้แก่่ผู้�้ สููงอายุุ และอบรมการ (1 ตำ�ำ บล 1 มหาวิทิ ยาลััย) ในปีี พ.ศ. 2564 ใน 4 ประเด็น็ แปรรููปข้้าวเจ้้าเป็็นเส้้นก๋๋วยเตี๋๋�ยวและเมนููอาหารโฮมเมด คืือ การพััฒนาสััมมาชีีพและสร้้างอาชีีพใหม่่ การสร้้าง จากเส้น้ ก๋๋วยเตี๋๋�ยวให้้กัับผู้้�ที่่�อยู่่�ในวััยใกล้้เกษีียณ และพััฒนา Creative economy การนำำ�องค์์ความรู้�้ไป ช่ว่ ยบริิการชุุมชน และการส่่งเสริิมด้้านสิ่่�งแวดล้้อม /Circular economy นั้�้น ซึ่่�งมีีการดำ�ำ เนิินงานการ วิิเคราะห์ศ์ ัักยภาพตำำ�บลตามเป้้าหมาย 16 ประการเพื่่อ� ให้้เห็็นสภาพการณ์์ที่�่แท้้จริิงของตำ�ำ บล ทำำ�ให้้ทราบว่่า ตำ�ำ บลแคออกเป็็นตำ�ำ บลมุ่�งสู่�ความพอเพีียง (11 จาก 16 ประการ) มีีอีีกหลายประเด็น็ ที่ส�่ มควรได้ร้ัับการพััฒนาและ ส่่งเสริมิ เพื่่�อยกระดัับเป็น็ ตำ�ำ บลมุ่�งสู่�ความยั่่ง� ยืืน

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 63 ภาพปัจั จุุบััน สู่�่ภาพอนาคต ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่เ� กี่่�ยวข้้อง อ ง ค์์ ก า ร บ ริิ ห า รส่่ ว น ตำำ� บ ล บ้้ า น ก ลึึ ง จากการวิิเคราะห์์ศัักยภาพตำ�ำ บลและวิิเคราะห์์จุุด สำ�ำ นัักงานพััฒนาชุมุ ชนอำำ�เภอบางไทร โรงพยาบาล อ่่อน-จุดุ แข็ง็ โดยใช้้ SWOT analysis แสดงผลการวิิเคราะห์์ ส่่งเสริิมสุุขภาพตำ�ำ บลแคออก สำำ�นัักงานเกษตร ดัังนี้้� ด้า้ นสััมมาชีพี พบว่า่ แรงงานภาคการเกษตรส่ว่ นใหญ่ใ่ น อำำ�เภอบางไทร ศููนย์์วิิจััยและพััฒนาการเกษตร ตำ�ำ บลแคออกเป็น็ แรงงานสููงอายุุ เนื่่อ� งจากแรงงานที่อ่� ายุนุ ้อ้ ย จัังหวััดชััยนาท มีีอาชีพี หลัักคือื รัับจ้า้ งทั่่ว� ไป และยัังมีีกลุ่�มผู้�้สูงอายุทุ ี่ไ่� ม่ม่ ีีรายได้้ ผลผลิิต และอาชีพี ขาดการรวมกลุ่�มของผู้�้สูงอายุใุ นพื้้น� ที่�่ ขาดผู้�้ นำ�ำ กลุ่�ม 1. แผนพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บล ยกระดัับ ที่่�เข้้มแข็็งมีีกลุ่�มสััมมาชีีพเช่่น กลุ่�มกะหรี่�ปั๊๊�บ กลุ่�มจัักสาน คุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับรายได้้ของชุุมชนตำำ�บล กลุ่�มมะดัันแช่อ่ิ่่ม� กลุ่�มหมููแดดเดีียว การดำำ�เนินิ งานของกลุ่�ม แคออก อำ�ำ เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีีอยุธุ ยา ไม่่ต่่อเนื่่�องเนื่่�องจากขาดความรู้�้ ด้้านการทำำ�การตลาดของ ประจำ�ำ ปีพี .ศ. 2565 จำ�ำ นวน 1 แผน ผลิิตภััณฑ์์ และไม่่ได้้จดทะเบีียนเป็็นวิิสาหกิิจชุุมชน 2. ผลิิตภััณฑ์์อาหารจากเส้้นก๋๋วยเตี๋๋�ยวที่�่ ส่ว่ นด้า้ นการพััฒนากลุ่�มเปราะบาง พบว่า่ ผู้�้สูงวััยอยากมีีรายได้เ้ สริมิ แปรรููปจากข้า้ วเจ้้า 1 เมนูู แ ต่ ่ ข า ด ก า รส่ ่ ง เ สริ ิ ม ก า รพััฒ น า อ า ชี ี พอย่ ่ า ง ต่ ่ อ เ นื่่� อ ง 3. การออกกำำ�ลัังกายแบบ Drum fit จึงึ ไม่ส่ ามารถทำำ�ได้แ้ บบยั่่ง� ยืนื นอกจากนี้้ผ� ู้้�สููงวััยอยากทำำ�งาน สำำ�หรัับผู้้�สููงอายุุ หรืือประกอบอาชีีพที่�่มีีความเหมาะสมกัับช่่วงอายุุและสภาพ ผลลััพธ์์ ร่่างกาย ดัังนั้�้นในแผนพััฒนาชุุมชนตำ�ำ บลแคออกระยะ 3-5 ดััชนีีชี้้�วััดความสุุข (ตามดััชนีีชี้้ว� ััดความสุุข ปีีจึึงได้้มีีประเด็็นด้้านการพััฒนาสิินค้้าและร้้านค้้าชุุมชน ของคนไทย) ของผู้้�เข้้าร่่วมโครงการ เพิ่่�มขึ้�นจาก การสร้้างกลุ่�มอาชีีพและจดวิิสาหกิิจชุุมชน การส่่งเสริิมสุุข 27 เป็็น 32 คะแนน ภาพ โดยข้้อเสนอโครงการพััฒนาที่่�ส่่งผลต่่อความสำำ�เร็็จใน ชื่อ�่ ทีมี ผู้ร้� ับั ผิดิ ชอบโครงการ ประเด็็นดัังกล่า่ วสามารถสรุปุ สัังเขปได้ด้ ัังนี้้�คือื โครงการยก 1. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.อััณนภา สุขุ ลิ้้�ม ระดัับสินิ ค้า้ ชุุมชน โครงการเพิ่่�มมููลค่า่ ของวััตถุดุ ิบิ ในท้อ้ งถิ่่�น (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่)�่ โดยการแปรรููปเป็็นผลิิตภััณฑ์์ โครงการฝึึกอบรมและสร้้าง 2. ผู้้�ช่ว่ ยศาสตราจารย์์นัันท์ป์ ภััทร์์ ทองคำ�ำ อาชีีพเสริมิ โครงการยกระดัับคุณุ ภาพชีีวิิตของผู้�้ สููงอายุแุ ละ 3. ผู้�้ ช่่วยศาสตราจารย์์วััฒนีี บุุญวิทิ ยา ประชาชนตำ�ำ บลแคออก 4. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ภาสุุรีี ฤทธิเิ ลิิศ 5. อาจารย์์วิิณากร ที่�ร่ ััก (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) ผลตอบรับและเสยี งสะท้อนจากชมุ ชน “ประชาชนที่เขา้ รว่ มโครงการกล่าวว่าเปน็ โครงการกจิ กรรม ที่ดีมากสามารถนำ�ไปสร้างรายไดเ้ สริมให้แกค่ รอบครวั เนือ่ งจากทำ�ไดง้ า่ ยไมย่ ากใชเ้ ครือ่ งมืออปุ กรณท์ ี่มอี ยู่แลว้ ใน ครวั เรอื น และเป็นโครงการที่รสู้ ึกสนุกสนาน เพลิดเพลิน ตลอดทั้งกิจกรรมอกี ทั้งยงั ชว่ ยในการเคลอ่ื นไหวของ ร่างกายได้เป็นอย่างดี”

64 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 เส้นทางการพัฒนาผลติ ภณั ฑช์ ุมชนโคกช้าง ตำ�บลโคกช้าง อำ�เภอบางไทร จังหวดั พระนครศรีอยุธยา จากการลงพื้้�นที่่�สำำ�รวจชุุมชน พบว่่าชุุมชนมีี ภาพปััจจุบุ ันั สู่่ภ� าพอนาคต ฐานทรััพยากรที่่�หลากหลาย ชุุมชนมีีภููมิิปััญญาของดีี ต่่างๆมากมาย เช่่น การประมงพื้้�นบ้้าน ประเพณีีกวน ผลการลงพื้้�นที่่�ในชุุมชนเพื่่�อวิิเคราะห์์สภาพ ข้้าวทิิพย์์ เป็็นต้้น มีีเส้้นทางคมนาคมที่่�สะดวก แต่่ ปััญหาในชุมุ ชน โดยใช้้เครื่่อ� งมืือที่่�เรีียกว่า่ ต้น้ ไม้้ชุุมชน ทรััพยากรและภููมิปิ ัญั ญาดัังกล่า่ วขาดการต่อ่ ยอด ขาดการ พบว่า่ ปัจั จุบุ ัันชุมุ ชนพบกัับสภาพปัญั หา มิติ ิดิ ้า้ นสัังคม ผู้�้ ประชาสััมพัันธ์์ ดัังนั้น�้ ในปีี 2564 โครงการหนึ่ง�่ ตำำ�บลหนึ่ง่� สููงอายุมุ ีีอาการปวดเมื่่อ� ยเนื่่อ� งจากการทำำ�งานและมีีโรค มหาวิิทยาลััยได้้เข้้ามาร่่วมพััฒนาการยกระดัับเศรษฐกิิจ ประจำ�ำ ตััวตามอายุุและช่ว่ งวััย มิิติดิ ้้านเศรษฐกิจิ ปััญหา ในชุมุ ชนโดยการพััฒนาชุมุ ชน 4 ด้้านประกอบด้้วย ด้้าน การว่่างงานของคนทุุกช่่วงวััย ปััญหาความต้้องการ สิ่่�งแวดล้้อม ด้้านการพััฒนาผลิิตภััณฑ์์ให้้ได้้มาตรฐาน อาชีีพเสริิมและปััญหาการทำำ�การเกษตรที่่�ขาดแคลน ด้า้ นการท่อ่ งเที่ย�่ วและด้้านกลุ่�มเปราะบาง ซึ่่�งผลจากการ เทคโนโลยีี มิติ ิดิ ้า้ นสิ่่ง� แวดล้อ้ ม คือื ปัญั หาในการจััดการ พััฒนา พบว่่า ด้้านสิ่่ง� แวดล้้อม ชุมุ ชนสามารถเพิ่่ม� มููลค่่า กัับวััสดุุเหลืือใช้้ และปััญหามลพิษิ ทางอากาศ วััสดุุเหลืือใช้้ในครััวเรืือน เช่่น อ่่างล้้างมืือจากถัังน้ำำ��มััน จากปััญหาดัังกล่่าวชุุมชนจึึงมีีภาพอนาคตร่่วม ด้า้ นการพััฒนาผลิติ ภััณฑ์์ ชุมุ ชนได้ม้ ีีการแปรรููปผลิติ ภััณฑ์์ กัันโดยการจััดทำ�ำ แผนในการพััฒนาชุุมชน โดยการนำำ� จากผลผลิิตทางการเกษตรหลัักคืือข้้าวเป็็นสบู่่�น้ำ�ำ� ข้้าว ผลการวิิเคราะห์์ ต้้นไม้้ชุุมชน มาสร้้างเป็็นแผนในการ เพื่่อ� เป็น็ การเพิ่่ม� มููลค่า่ ของผลผลิติ เดิมิ ด้า้ นการท่อ่ งเที่ย่� ว พััฒนาชุุมชน จนได้้แผนในการพััฒนาร่่วมกัับชุุมชน มีีการพััฒนาเส้้นทางการท่่องเที่่�ยวในชุุมชน โดยการทำำ� จำำ�นวน 1 ฉบัับ ดัังนี้้� 1) ด้้านสัังคม โครงการเยาวชน จุุดเช็็คอิินและจััดทำ�ำ แผนที่่�การท่่องเที่�่ยว และด้า้ นการ ต้้นแบบด้า้ นสุุขภาพ 2) ด้า้ นเศรษฐกิจิ โครงการพััฒนา พััฒนากลุ่�มเปราะบางมีีการส่ง่ เสริมิ การดููแลสุขุ ภาพผู้�้สูงอายุุ ช่่องทางตลาดออนไลน์์ โครงการจััดการการท่่องเที่�่ยว โดยการให้้ความรู้�้เรื่่�องการดููแลสุุขภาพด้้วยตนเองและ โครงการส่ง่ เสริมิ ผลิติ ภััณฑ์ใ์ ห้ไ้ ด้ม้ าตรฐาน 3) ด้า้ นสิ่่ง� แวดล้อ้ ม การผลิิตผลิิตภััณฑ์์สุุขภาพสำำ�หรัับดููแลผู้้�สููงอายุุ เช่่น โครงการสร้า้ งมููลค่่าจากวััสดุเุ หลืือใช้้ สมุุนไพรลููกประคบ พิิมเสมน้ำ��ำ อีีกทั้้�งยัังส่่งเสริิมการ นอกจากการดำ�ำ เนินิ การทำ�ำ แผนร่ว่ มกัันกัับชุมุ ชนแล้ว้ สร้้างแกนนำำ�เยาวชนต้้นแบบด้้านสุุขภาพ เพื่่�อให้้การ มหาวิทิ ยาลััยมีีโครงการในการพััฒนาศัักยภาพผู้�้ สููงอายุุ ดำ�ำ เนิินงานการพััฒนาชุุมชนมีีความต่่อเนื่่�อง ชุุมชนและ ในชุุมชน เพื่่�อนำำ�องค์์ความรู้�้ที่�่ได้้ไปประยุุกต์์ใช้้ในครััว มหาวิิทยาลััยจึึงร่่วมกัันพััฒนาแผนพััฒนาชุุมชนเพื่่�อใช้้ เรืือนและนำ�ำ ไปสร้้างอาชีีพเสริิมเพิ่่�มรายได้้ โดยการฝึึก เป็น็ แนวทางในการพััฒนาในลำ�ำ ดัับต่่อไป อบรมการทำำ�พิิมเสนน้ำ�ำ�และการทำำ�สเปรย์์สมุุนไพร

กระบวนการ VRU SUCCESS STORY 2019-2022 65 1. การวิเิ คราะห์์ สัังเคราะห์์ปัญั หาของชุมุ ชน ผลตอบรับและเสียงสะท้อนจากชมุ ชน ชุุมชนร่ว่ มกัันวิเิ คราะห์ศ์ ัักยภาพชุมุ ชน 2. การวางแผนที่�่เหมาะสมสอดคล้้องกัับวิิถีี “ชุมุ ชนให้้ความร่่วมมืือกับั การดำำ�เนิินโครงการ และ ชีวี ิติ หลัังจากชุมุ ชนวิเิ คราะห์ป์ ัญั หา ศัักยภาพในชุมุ ชน อยากให้ม้ ีีการร่่วมกันั พัฒั นาอย่า่ งต่อ่ เนื่อ่� ง ผู้้�นำ�ำ ชุมุ ชน นำ�ำ ผลที่ไ่� ด้ม้ าดำำ�เนิินงานจััดกิจิ กรรม เกิดิ การรวมกลุ่�มในการทำ�ำ กิจิ กรรมร่่วมกัันในชุมุ ชน 3. การดำำ�เนินิ กิิจกรรม โดยการร่่วมกัันคิดิ ไป และทำำ�ให้ม้ ีีการก่อ่ ตั้้ง� วิสิ าหกิจิ ชุุมชนขึ้�นทำ�ำ ให้้คนใน สู่ �การปฏิิบััติิ ชุุมชนมีีการรวมกลุ่�มกัันในการทำ�ำ ผลิติ ภัณั ฑ์์ของชุมุ ชน มาจัดั จำำ�หน่่ายและทำ�ำ ให้เ้ กิดิ รายได้ห้ มุุนเวีียนภายใน ภาคีีเครืือข่า่ ยที่่�เกี่่ย� วข้้อง ชุมุ ชน ซึ่�่งปัจั จุุบัันคนในชุมุ ชนมีีแนวคิดิ ในการนำำ� 1. มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ผลผลิิตหรือื วััตถุุดิบิ ที่่�มีีในชุุมชนมาพััฒนาต่อ่ ยอดใน ในพระบรมราชููปถััมภ์์ การทำำ�ผลิติ ภัณั ฑ์ต์ ่่างๆ เพื่อ่� จัดั จำ�ำ หน่า่ ยในรูปู แบบ 2. องค์์การบริิหารส่ว่ นตำำ�บลโคกช้้าง อำ�ำ เภอ วิสิ าหกิจิ ประชาชนในชุุมชนเกิดิ รายได้้เสริิมจากการ บางไทร จัังหวััดพระนครศรีอี ยุธุ ยา รวมกลุ่�มกันั ในการทำ�ำ ผลิิตภััณฑ์ก์ ัันในชุมุ ชน ก่่อให้้เกิิด 3. โรงพยาบาลส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพตำ�ำ บลโคกช้า้ ง รายได้้ในช่่วงที่�ว่ ่่างจากการทำำ�การเกษตร หรืืออาชีพี อำ�ำ เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีอี ยุธุ ยา หลักั ของคนในชุมุ ชน และการรวมกลุ่�มกัันในชุุมชนยััง ผลผลิติ ก่่อให้เ้ กิดิ ความสามัคั คีีกันั ภายในชุมุ ชน” 1. แผนการพััฒนาชุุมชน ชื่่อ� ทีมี ผู้�้รับั ผิิดชอบโครงการ 2. ผลิติ ภััณฑ์์ทำ�ำ พิมิ เสนน้ำ��ำ และการทำ�ำ สเปรย์์ 1. อาจารย์์เจียี ระไน ปฐมโรจน์ส์ กุลุ (ผู้�้จัดการพื้้�นที่�่) สมุุนไพร 2. อาจารย์์ ดร.กล้้าณรงค์์ วงศ์พ์ ิทิ ัักษ์์ ผลลัพั ธ์์ 3. อาจารย์์นิิโรบล มาอุ่�น 1. แผนการพััฒนาชุมุ ชน 1 ฉบัับ 4. อาจารย์์อภิเิ ชษฐ์์ จำำ�เนีียรสุขุ 2. ค่า่ ใช้้จ่า่ ยในครััวเรืือนลดลงร้อ้ ยละ 5 5. อาจารย์ร์ วิธิ ร ฐานััสสกุุล (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) 3. ครััวเรืือนมีีรายได้เ้ พิ่่�มขึ้�นร้้อยละ 10

66 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ความสำ�เรจ็ ของชมุ ชนชา้ งน้อย ต�ำ บลชา้ งนอ้ ย อำ�เภอบางไทร จงั หวัดพระนครศรีอยุธยา ในการดํําเนิินการของมหาวิิทยาลััยมุ่�งเน้้นในการฟื้้�นฟููและ ยกระดัับเศรษฐกิจิ ฐานราก และสัังคมรายตํําบลแบบบููรณาการ การ พััฒนาตำ�ำ บลช้้างน้้อย เพื่่�อสร้้างความยั่่�งยืืนมากขึ้�นต้้องดำำ�เนิินการ ดัังนี้้ � 1. พััฒนากลุ่�มอาชีพี ให้ม้ ีีความเข้้มแข็ง็ สิินค้า้ มีีคุณุ ภาพ ได้ม้ าตรฐาน ส่ง่ เสริมิ ให้เ้ ป็น็ สินิ ค้า้ OTOP และพััฒนาระบบการตลาด ในรููปแบบต่่างๆ 2. เพื่่�อสร้้างการมีีส่่วนร่่วมของชุุมชนในการส่่งเสริิมสุุขภาพ จิิตและการป้้องกัันปัญั หาสุุขภาพจิติ 3. เพื่่อ� พััฒนาศัักยภาพเครืือข่่ายดููแลผู้�้ สููงอายุุ สามารถดููแล สุุขภาพผู้�้ สููงอายุุให้้มีีสุขุ ภาพจิิตที่�่ดีี ภาพปัจั จุบุ ััน สู่่�ภาพอนาคต ชุุมชนขาดความร่่วมมืือกัันและขาดความสามััคคีี เมื่่�อมีีการ ผลิิตสิินค้้าออกมาจำ�ำ หน่่าย จึึงไม่่สามารถร่่วมตััวเป็็นผลิิตภััณฑ์์ของ ชุุมชนได้้ ได้้ผลประโยชน์์เพีียงบางกลุ่�มและยัังขาดการทำำ�การตลาด นอกจากนี้้�กลุ่�มผู้้�สููงอายุุยัังไม่ม่ ีีความรู้ค�้ วามเข้า้ ใจในเรื่อ� งของสุขุ ภาพ กายและสุขุ ภาพใจ ทำำ�ให้้คุุณภาพชีีวิิตอาจจะยัังไม่่ดีีเท่่าที่�่ควร เมื่่�อได้้ รัับการอบรมให้ค้ วามรู้้� ทำ�ำ ให้ผ้ ู้้�สููงอายุเุ ริ่ม� มองเห็น็ แนวทางในการออก กำ�ำ ลัังกายเพื่่อ� มีีสุขุ ภาพที่แ�่ ข็ง็ แรงมากยิ่่ง� ขึ้น� รวมถึึงการทำำ�สุขุ ภาพจิติ ให้้ ดีีและสามารถอยู่่�ร่ว่ มกัับคนรอบข้า้ งได้เ้ ป็น็ อย่่างดีี

กระบวนการ VRU SUCCESS STORY 2019-2022 67 1. ประชุุมทบทวนเพื่่�อหาศัักยภาพ ผลตอบรับและเสยี งสะท้อนจากชมุ ชน ชุุมชน และต่่อยอดเพื่่�อพััฒนาเศรษฐกิิจ ภายในชุมุ ชน “ส่ว่ นราชการ เอกชน และประชาชนในพื้้�นที่่� มีีส่่วนร่ว่ มกับั การ 2. อบรมเชิงิ ปฏิบิ ััติกิ ารให้ก้ ัับผู้�้สูงอายุุ ดำำ�เนินิ โครงการมากขึ้น� เมื่่อ� เปรีียบเทีียบกัับปีกี ่อ่ นหน้้านี้้� ได้้ ชุุมชนช้า้ งน้อ้ ย รัับคำ�ำ ชมจากคนในพื้้น� ที่ �่ ว่า่ มหาวิทิ ยาลััยเข้้าไปให้ค้ วามช่่วย ภาคีเี ครืือข่่ายที่่เ� กี่่ย� วข้้อง เหลืืออย่า่ งจริงิ จังั ไม่ท่ อดทิ้้ง� ชาวบ้า้ นในพื้้�นที่ �่ นอกจากนี้้ช� ุุมชน กลุ่�มผู้้�นำ�ำ ชุมุ ชน กำ�ำ นัันและผู้ใ้� หญ่บ่ ้า้ น มีีความต้้องการให้้หน่่วยงานราชการในท้้องถิ่่น� เข้้ามามีีบทบาท ผลผลิิต ช่่วยเหลืือสนัับสนุนุ และ เปิิดโอกาสให้ก้ ลุ่�มผู้�เปราะบางและคน 1 . ก ร ะ ย า ส า รทธัั ญ พืื ช แ ฟ น ซี ี ว่่างงานในพื้้น� ที่ �่ ตำำ�บลช้้างน้อ้ ยได้ม้ ีีช่อ่ งทางการจำำ�หน่า่ ยสิินค้า้ และหมี่�ก่ รอบธััญพืืช ได้อ้ ย่า่ งต่อ่ เนื่�่องและมากขึ้�น นอกจากนี้้�ชุมุ ชนมีีความต้อ้ งการให้้ 2. ผู้�้สูงอายุไุ ด้ร้ัับความรู้�้ ด้า้ นการเตรียี ม หน่่วยงานราชการในท้้องถิ่่น� เข้า้ มามีีบทบาทช่ว่ ยเหลืือสนัับสนุนุ ความพร้อ้ มทั้้�งสุุขภาพกายและใจของตนเอง ทำำ�ให้ผ้ ู้้�สููงอายุุไม่่รู้้�สึึกไร้้ค่่า หรืือโดนทอดทิ้้ง� อยู่่�บ้า้ น แต่่การทำ�ำ ให้้ รวมถึึงการอยู่่�ร่ว่ มกัับคนในครอบครััว ผู้้�สูงู อายุเุ ข้า้ ใจในอารมณ์์ของตนเองและอยู่่�ร่่วมกัับทุกุ คนใน ผลลััพธ์์ สังั คมให้้ได้้ เป็็นเรื่�องที่ส�่ ำ�ำ คัญั อย่่างยิ่่ง� ” 1. จากการจำำ�หน่่ายสิินค้้าในตลาด ชื่�อ่ ทีมี ผู้ร�้ ัับผิดิ ชอบโครงการ ใกล้เ้ คีียงและการตลาดออนไลน์์ เช่น่ เพจเฟซบุ๊๊ก� 1. อาจารย์ส์ ิริ ินิ ดา คลี่ส่� ุนุ ทร (ผู้้�จัดการพื้้�นที่)�่ ทำำ�ให้้กลุ่ �มกระยาสารทและกลุ่ �มหมี่่�กรอบ 2. ผู้�้ ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.อมรรัักษ์์ สวนชููผล มีีรายได้้เพิ่่ม� มากขึ้น� ร้้อยละ 10 3. อาจารย์ก์ ััลยารััตน์์ สุุขนัันท์์ชนะ 2. ผู้�้เข้้าอบรมมีีความรู้�้ความเข้้าใจ 4. อาจารย์์กฤษสกุุล เจตนะวิบิ ููลย์์ เพิ่่ม� ขึ้น� ร้อ้ ยละ 90 ในการเตรียี มความพร้้อม 5. อาจารย์์วิิษชญะ ศิิลาน้้อย (อาจารย์์นัักพััฒนา) ทั้�ง้ กายและใจ

68 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ชโควี รภงากพาขรอพงัฒชมุนชาคนนต�ำ พบัฒลชน่าางงเหานลบ็กนพืน้ ฐานเศรษฐกจิ ต�ำ บลช่างเหล็ก อำ�เภอบางไทร จังหวัดพระนครศรอี ยธุ ยา ภาพปััจจุบุ ันั สู่�ภ่ าพอนาคต ตามที่ร่� ััฐบาล มีีแผนงานในการฟน�้ ฟููเศรษฐกิจิ และสัังคมที่่�ไดรัับผลกระทบจากการแพรระบาดของ จากการจััดทำ�ำ แผนพััฒนาชุุมชน ด้้วย SOAR COVID-19 ที่�่มุุ่งเน้นการรัักษาระดัับการจ้างงาน Analysis ซึ่่�งเป็็นการวิิเคราะห์์หาจุุดแข็็ง โอกาส ของผููประกอบการและกระตุุ้นศรษฐกิิจของประเทศ แรงบัันดาลใจและผลลััพธ์ใ์ นเชิงิ บวกที่จ่� ะเกิดิ ขึ้น� จากการ บนพื้้�นฐานเศรษฐกิจิ ชีีวภาพ เศรษฐกิจิ หมุุนเวียี น และ “พััฒนาคน พััฒนางานบนพื้้น� ฐานเศรษฐกิจิ ชีวี ภาพของ เศรษฐกิจิ สีีเขียี ว (Bio-Circular Green Economy : ชุุมชนตำำ�บลช่่างเหล็็ก” โดยการค้้นหาประสบการณ์์ BCG Economy) โดยมีีกระทรวงการอุดุ มศึึกษา วิทิ ยา เชิงิ บวกจากการตั้้ง� คำ�ำ ถาม การสััมภาษณ์์เพื่่�อนำำ�มาหา ศาสตร วิจิ ััยและนวััตกรรม (อว.) เปนหนว่ ยงานหลัักใน จุดุ แข็็งจากนั้น้� นำำ�จุุดแข็ง็ มาประเมินิ หาโอกาส และนำำ� การขัับเคลื่่อ� นยุทุ ธศาสตร BCG Economy เนื่่อ� งจาก อว. ข้้อมููลจากโอกาสมาสร้้างแรงบัันดาลใจและประเมิิน มีีความพรอมด้านบุุคลากรที่่�มีีความเชี่่�ยวชาญ หาภาพอนาคตของกิิจกรรมที่�่จะดำำ�เนิินการร่่วมกััน มีีองคค์ วามรูู เทคโนโลยีีและ นวััตกรรม ระหว่่างวิิทยาลััยนวััตกรรมการจััดการ มหาวิิทยาลััย เพื่่�อใหสอดรัับกัับนโยบายการฟ้�นฟููเศรษฐกิิจ ราชภััฎวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ และสัังคมหลัังสถานการณโ์ ควิดิ และยุทุ ธศาสตร BCG ภาคเอกชนและชุุมชน ได้้แก่่ การพััฒนาสิินค้้า Economy ทางวิิทยาลััยนวััตกรรมการจััดการ ตามอััตลัักษณ์์ชุุมชน การพััฒนาผลิิตภััณฑ์์ การทำำ� มหาวิิทยาลััยราชภััฎวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรม แผนการตลาด และการจำ�ำ หน่่ายสิินค้้าทางช่่องทาง ราชููปถััมภ์์ ได้ม้ ีีโอกาสเข้า้ ร่ว่ มในกิจิ กรรมภายใต อว. ร่่วม ออนไลน์์ โดยมีีสิินค้า้ 2 ผลิติ ภััณฑ์์ คือื เฉลวฮ้้องขวััญ กัับกลุ่�มวิิสาหกิิจชุุมชนในพื้้�นที่�่ ไปขัับเคลื่่�อน และน้ำำ��มัันนวดสมุนุ ไพร ทั้ง้� ในภาคการผลิติ และบริกิ ารในระดัับพื้้น� ที่่� เพื่่อ� ใหเ้ กิดิ การฟน�้ ตััวของเศรษฐกิจิ เพิ่่ม� และรัักษาระดัับการจา้ งงาน กระบวนการ ประกอบด้้วย การเพิ่่�มมููลค่าสิินค้า การตลาดและ การบริิการโดยการใชองค์ความรููและเทคโนโลยีี 1. การพััฒนาผลิติ ภััณฑ์์น้ำำ��มัันสมุนุ ไพรอู่่�ข้า้ ว ที่่�สำำ�คััญหลายด้าน อาทิิเช่น เทคโนโลยีีการผลิิต 1.1 ประชุมุ ทบทวนการพััฒนาผลิติ ภััณฑ์น์ ้ำ��ำ มััน การพััฒนาความรูู ด้านสิินค้า การแปรรููปผลิิตภััณฑ สมุุนไพรอู่่�ข้้าว กำ�ำ หนดจุุดมุ่�งหมายของการพััฒนา และการทำ�ำ ตลาดดิิจิิทััล ผลิิตภััณฑ์์และบรรจุภุ ััณฑ์์ 1.2 พััฒนาต้้นแบบน้ำ��ำ มัันสมุุนไพรอู่่�ข้้าว ร่่วมกัันระหว่่าง คณะอาจารย์์ อว. จ้้างงาน กลุ่�มแม่่ บ้้านตำ�ำ บลช่่างเหล็็ก และโรงพยาบาลสวนเบญจกิิติิ เฉลิิมพระเกีียรติิ 84 พรรษา โดยใช้้เทคโนโลยีีกลั่่�น และกรองสารละลาย 1.3 วิเิ คราะห์ค์ ุณุ ภาพของน้ำ��ำ มัันสมุนุ ไพรอู่่�ข้า้ ว โดยใช้เ้ ทคโนโลยีีในการวิิเคราะห์ค์ ุุณภาพสารสกััด 1.4 พััฒนากระบวนการผลิิตบรรจุุภััณฑ์์ วิเิ คราะห์์และตััดสิินใจในการเลืือกบรรจุุภััณฑ์์ โดยการ ลงมติิร่ว่ มกัันระหว่่าง

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 69 พัันธมิิตรหลัักในการดำ�ำ เนิินการ คืือ กลุ่�ม ผลผลิติ แม่่บ้้านตำำ�บลช่่างเหล็็ก โรงเรีียนวััดช่่างเหล็็ก โรง 1. ผู้�้ นำำ�ชุมุ ชน กลุ่�มอาชีีพ โรงเรีียนและผู้�้ ปกครอง พยาบาลสวนเบญจกิิติิเฉลิมิ พระเกีียรติิ 84 พรรษา ได้แ้ นวทางในการพััฒนาเจตคติเิ กี่่ย� วกัับการพััฒนาสินิ ค้้า โรงพยาบาลส่่งเสริิมส่่วนตำ�ำ บลช่่างเหล็็ก คณะ ตามอััตลัักษณ์ช์ ุมุ ชน การพััฒนาผลิติ ภััณฑ์์ การทำ�ำ แผนการตลาด อาจารย์์ที่�่ มรภ. วไลยอลงกรณ์์ และ อว. จ้า้ งงาน และการจำ�ำ หน่า่ ยสิินค้า้ ทางช่่องทางออนไลน์์ 1.5 ส่่งเสริมิ การตลาด พััฒนาช่่องทาง 2. เกิดิ การพััฒนาผลิิตภััณฑ์ใ์ หม่่ 2 ผลิติ ภััณฑ์์ คือื การจำำ�หน่่ายสิินค้้า และจััดทำำ�แผนการสร้้างความ เฉลวฮ้้องขวััญ และน้ำ��ำ มัันนวดสมุนุ ไพร สััมพัันธ์์กัับลููกค้้า ผลลัพั ธ์์ 2. การพััฒนาผลิิตภััณฑ์์เฉลวฮ้อ้ งขวััญ 1. ร้อ้ ยละ 80 ของผู้้�นำ�ำ ชุุมชน กลุ่�มอาชีีพ โรงเรีียน 2.1 ประชุุมทบทวนการพััฒนาผลิิตภััณฑ์์ และผู้้�ปกครองที่่�เข้้าร่ว่ มโครงการ ได้แ้ นวทางในการพััฒนา เฉลวฮ้้องขวััญ กำ�ำ หนดจุุดมุ่�งหมายของการพััฒนา สินิ ค้า้ ตามอััตลัักษณ์์ชุุมชน การพััฒนาผลิิตภััณฑ์์ การทำ�ำ ผลิิตภััณฑ์แ์ ละบรรจุุภััณฑ์์ แผนการตลาด และการจำำ�หน่า่ ยสิินค้า้ ทางช่่องทางออนไลน์์ 2.2 พััฒนาต้้นแบบเฉลวฮ้้องขวััญร่่วมกััน 2. กลุ่�มอาชีีพจำ�ำ นวน 2 กลุ่�ม ได้แ้ ผนการพััฒนา ระหว่า่ ง คณะอาจารย์์ อว.จ้า้ งงาน และกลุ่�มจัักรสาน ผลิิตภััณฑ์์หรืือบรรจุุภััณฑ์์ ไม้ไ้ ผ่ใ่ นกลุ่�มเกษตรกรโรงเรียี นวััดช่า่ งเหล็ก็ โดยการ 3. จากการจำ�ำ หน่่ายสินิ ค้า้ ในตลาดใกล้เ้ คีียงและการ พััฒนาต้้นแบบเฉลวฮ้้องขวััญจะใช้้ ไม้ไ้ ผ่่ในชุมุ ชน ตลาดออนไลน์์ เช่น่ เพจเฟซบุ๊๊ก� ทำำ�ให้ก้ ลุ่�มผู้้�ประกอบอาชีีพ 2.3 พััฒนากระบวนการผลิิตบรรจุุภััณฑ์์ ผลิิตเฉลวฮ้้องขวััญ และน้ำำ��มัันนวดสมุุนไพร มีีรายได้้เพิ่่�ม วิิเคราะห์์และตััดสิินใจในการเลืือกบรรจุุภััณฑ์์ โดย มากขึ้�นร้อ้ ยละ 10 การลงมติิร่่วมกัันระหว่่าง พัันธมิิตรหลัักในการ ดำ�ำ เนินิ การ คืือ กลุ่�มจัักรสานไม้้ไผ่ใ่ นกลุ่�มเกษตรกร ผลตอบรบั และเสยี งสะท้อนจากชมุ ชน โรงเรีียนวััดช่่างเหล็็ก คณะอาจารย์์ที่่� มรภ. วไลย อลงกรณ์์ และ อว. จ้้างงาน ส่่วนราชการ เอกชน และประชาชนในพื้้�นที่�่ 2.4 ส่ง่ เสริิมการตลาด พััฒนาช่่องทางการ มีีส่่วนร่่วมกัับการดำ�ำ เนิินโครงการมากขึ้�น เมื่่�อเปรีียบ จำำ�หน่่ายสิินค้้า และจััดทำ�ำ แผนการสร้้างความ เทีียบกัับปีีก่่อนหน้้านี้้� ได้้รัับคำ�ำ ชมจากคนในพื้้�นที่่�ว่่าการ สััมพัันธ์์กัับลููกค้้า พััฒนาผลิิตภััณฑ์์เฉลวฮ้้องขวััญ มีีความสวยงามมากขึ้�น ภาคีีเครืือข่่ายที่่�เกี่่�ยวข้้อง และน้ำ��ำ มัันนวดสมุุนไพรมีีลัักษณะการใช้้ที่�่สะดวกสบาย 1. องค์ก์ ารบริิหารส่ว่ นตำำ�บลบางยี่�โ่ ท และมีีกลิ่่�นหอมมากขึ้น� รวมถึึง คณาจารย์จ์ ากมหาวิยิ าลััย 2. โรงเรีียนวััดช่่างเหล็็ก บััญฑิติ จบใหม่แ่ ละประชาชนที่เ�่ ป็น็ คนในชุมุ ชน ได้้คอยให้้ 3. กลุ่�มแม่่บ้้านตำำ�บลช่่างเหล็ก็ คำ�ำ แนะนำำ�ในด้้านการวางแผนการทำ�ำ การตลาด และการ 4. โรงพยาบาลสวนเบญจกิติ ิเิ ฉลิมิ พระเกีียรติิ จำำ�หน่า่ ยสินิ ค้า้ ทางช่อ่ งทางออนไลน์์ ที่ส่� ะดวกในการติดิ ต่อ่ 84 พรรษา ระหว่า่ งผู้้�ซื้อ� และผู้�้ ค้้าเป็็นอย่า่ งมาก 5. โรงพยาบาลส่่งเสริิมส่ว่ นตำำ�บลช่่างเหล็ก็ ชื่อ่� ทีีมผู้ร�้ ัับผิดิ ชอบโครงการ 1. อาจารย์์ ดร. ศศิธิ ร หาสินิ (ผู้้�จัดการพื้้น� ที่)�่ 2. ผู้้�ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร. วนััสพรรััศม์์ สวััสดีี 3. อาจารย์์กััลยารััตน์์ สุุขนัันท์์ชนะ 4. อาจารย์ว์ ิิณากร ที่ร่� ััก (อาจารย์์นัักพััฒนา) 5. อาจารย์์วััชราภรณ์์ ถมจอหอ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)

70 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 และน้ำ�ำ�พริิกเห็็ด ตราบ้้านช้้าง อย14-2-01664-6- 0002 ซึ่่�งเป็็นเครื่่�องหมายแสดงการได้้รัับอนุุญาต สกู่การารพยัฒกนราะดชับมุ มชนาตชรา้ งฐใาหนญ่ ทำ�ำ ให้ช้ ุมุ ชนมีีผลิติ ภััณฑ์ท์ ี่ไ�่ ด้ร้ัับมาตรฐาน เพื่่อ� ต่อ่ ยอด เป็็นผลิิตภััณฑ์์ชุุมชน (มผช.) ต่่อไป เพิ่่�มตลาดและ จตังำ�หบวลัดช้าพงรใะหนญคร่ อศำ�รเีอภยอุธบยาางไทร รายได้ใ้ ห้ก้ ัับกลุ่�มวิสิ าหกิจิ น้ำ��ำ พริกิ แม่น่ างบางไทรและ คนในชุุมชน รายได้้เดิิมโดยเฉลี่�่ยของกลุ่�มเป้้าหมาย ช้้างใหญ่่เป็็นตำ�ำ บลที่่�อยู่่�ในอำ�ำ เภอบางไทร 5,617 บาท/เดืือน รายได้้เพิ่่�มขึ้�น 800 บาท/เดืือน จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยา อยู่่�ภายใต้้การดููแลของ คิดิ เป็น็ ร้อ้ ยละ 14.24 เทศบาลตำ�ำ บลราชคราม ประกอบไปด้้วย 4 หมู่่�บ้้าน นอกจากนั้�้นได้้จััดตั้้�งกลุ่�มสร้้างโรงเพาะเห็็ด สภาพบริบิ ทของพื้้น� ที่น่� ั้น้� มีีลัักษณะเป็น็ กึ่ง�่ เมือื งกึ่ง่� ชนบท ภููฐานดำ�ำ บ้้านช้้างและโรงเพาะเห็็ดฟางบ้้านช้้างเพื่่�อ เนื่่�องจากมีีโรงงานอุุตสาหกรรมจำ�ำ นวนหนึ่�่ง ประชาชน ให้้ประชาชนได้ป้ ระกอบอาชีีพเสริมิ มีีรายได้้ รองจาก ส่่วนใหญ่่ประกอบอาชีีพรัับจ้้างทำ�ำ นา ชุุมชนไม่่มีีแหล่่ง อาชีพี หลัักเป็น็ การหมุนุ เวียี นการปลููกพืชื ภายในชุมุ ชน ท่่องเที่�่ยวที่ส�่ ำำ�คััญ มีีปัญั หาของการรัับข่่าวสารเนื่่�องจาก ด้้านเศรษฐกิิจมีีการจััดตั้้�งตลาดชุุมชนบ้้านช้้าง เพื่่�อ การประชาสััมพัันธ์์ที่่�ไม่่ทั่่�วถึึง ความร่่วมมืือจากผู้�้ นำำ� เป็น็ การซื้้อ� ขายแลกเปลี่ย�่ นผลิติ ภััณฑ์ช์ ุมุ ชน เกิดิ รายได้้ ชุมุ ชนน้อ้ ย แต่ป่ ระชนชนในพื้้น� ที่ม่� ีีการช่ว่ ยเหลือื กัันอย่า่ ง หมุนุ เวียี นภายในชุมุ ชน และยัังส่ง่ เสริมิ ให้ก้ ลุ่�มเปราะ ดีี บางมีีทัักษะในการปั้้�นดินิ เพื่่�อเป็็นอาชีพี เสริมิ ตำ�ำ บลช้้างใหญ่่มีีการดำ�ำ เนิินโครงการยกระดัับ เศรษฐกิิจและสัังคมรายตำ�ำ บลสร้้างรากแก้้วให้้ประเทศ ภาพปััจจุบุ ััน สู่่ภ� าพอนาคต แบบบููรณาการ 1 ตำ�ำ บล 1 มหาวิิทยาลััย เดิิมวิสิ าหกิจิ ชุุมชนน้ำ��ำ พริิกแม่่นางบางไทรไม่่เป็็นที่�่รู้้�จัักของคนใน ปััจจุุบัันตำ�ำ บลช้้างใหญ่่กำ�ำ ลัังเปลี่่�ยนผ่่าน ชุมุ ชน เนื่่อ� งจากมีีกลุ่�มผู้บ้� ริโิ ภคน้อ้ ยที่ร�่ ู้�้จักผลิติ ภััณฑ์แ์ ละ เข้้าสู่่�สัังคมเมืืองเนื่่�องจากมีีการลงทุุนจากภาครััฐ ยัังไม่ม่ ีีมาตรฐานรัับรอง เพื่่อ� เป็น็ การส่ง่ เสริมิ ภููมิปิ ัญั ญา ภาคเอกชนเกิิดขึ้�นในพื้้�นที่�่ ภููมิิปััญญาท้้องถิ่่�นและ ท้้องถิ่่�นและพััฒนายกระดัับกลุ่ �มวิิสาหกิิจฯให้้เป็็นที่่�รู้้�จั ก ผลิิตภััณฑ์์ชุุมชน ที่่�เป็็นเอกลัักษณ์์ของชุุมชนจะต้้อง และเป็็นอััตลัักษณ์์ของชุุมชน ทางโครงการ U2T ของ มีีการพััฒนาควบคู่�ไปกัับการพััฒนาชุุมชน จึึงได้้จััด มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยองกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ โครงการยกระดัับพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับ ได้จ้ ััดการอบรมเชิงิ ปฏิบิ ััติกิ าร วิทิ ยากรจากกลุ่�มวิสิ าหกิจิ รายได้้ให้้กัับคนในชุุมชนฐานราก และ โครงการยก ชุุมชนฯ ให้้ประชาชนในชุุมชนที่�่มีีความสนใจได้้เข้้า ระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้�้ สููงอายุุและเตรีียมความพร้้อมสู่� ร่่วมกิิจกรรม เพื่่�อเป็็นการรัับทราบและประชาสััมพัันธ์์ วััยเกษีียณ เพื่่�อเป็็นการพััฒนาต่่อเนื่่�องจากปีีที่่�ผ่่าน ผลิิตภััณฑ์์ที่�่มีีในชุุมชน มีีการคิิดค้้นผลิิตภััณฑ์์ใหม่่ร่่วม รวมไปถึึงการแก้้ปััญหาสิ่่�งแวดล้้อมและเศรษฐกิิจ กัันจากการสำำ�รวจการบริิโภคและวััตถุุดิิบที่�่มีีอยู่่�ในท้้อง ภายในชุมุ ชน ดัังนั้�น้ ภาพอนาคตของตำ�ำ บลช้้างใหญ่่ ถิ่่�น ได้้มีีการยกระดัับวิิสาหกิิจชุุมชนน้ำำ��พริิกแม่่นาง จึึงเป็็นภาพที่�่คนในชุุมชนมีีภููมิิคุ้ �มกัันที่�่จะรองรัับการ บางไทร ปรัับปรุงุ สถานที่ผ่� ลิติ อาหาร ยื่่น� ขอและได้ร้ ัับใบ เปลี่�่ยนแปลงที่�่ชุุมชนช้้างใหญ่่จะพััฒนาเข้้าสู่่�สัังคม อนุญุ าตสถานที่ผ�่ ลิติ อาหาร ใบสำำ�คััญเลขที่�่ 14-2-01664 เมืืองมากขึ้�น เป็็นชุุมชน Circular Economy คืือ จากสำำ�นัักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) เป็็น ระบบเศรษฐกิิจหมุุนเวีียน ที่่�สามารถรัักษาทุุนทาง ขั้้น� ตอนแรก ต่อ่ มาได้้ขอเลขสารบบ คือื เลขประจำ�ำ ตััว สัังคม และนำำ�หลัักปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียงไป ผลิติ ภััณฑ์์อาหาร ได้้รัับเลขสารบบ 13 หลััก ดัังนี้้� พริิก ปรัับใช้ใ้ นชีีวิติ ประจำำ�วััน แกง ตราบ้้านช้้าง อย14-2-01664-6-0001

กระบวนการ VRU SUCCESS STORY 2019-2022 71 1. ทบทวนแผนโดยการใช้้เครื่�อ่ งมืือ SWOT ผลตอบรบั และเสยี งสะท้อนจากชมุ ชน Analysisและเครื่�อ่ งมืือโอ่่งชีวี ิติ 2. วิเิ คราะห์์ศัักยภาพรายตำำ�บลช้้างใหญ่่ตาม “ชุมุ ชนช้า้ งใหญ่่เห็็นความสำำ�คััญจากการ ตามหลัักการ 16 เป้า้ หมายของนายแพทย์ป์ ระเวศ วะสีี พััฒนาของมหาวิิทยาลััยราชภัฏั วไลยอลงกรณ์์ 3. วางแผนพััฒนาศัักยภาพรายตำำ�บลช้า้ งใหญ่่ ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ ในฐานะเป็็นองค์ก์ รที่ใ่� ห้้ความรู้� โดย การใช้้เครื่อ�่ งมือื SWOT Analysis ทางด้า้ นทัักษะอาชีพี เพื่อ่� พััฒนาชุมุ ชนให้้ยั่่ง� ยืืน” 4. อบรมการทำำ�น้ำ�ำ�ยาล้า้ งจานและการทำำ�น้ำำ�� ยา นางจรัสั ศรีี อุดุ ร ซัักผ้้าสำำ�หรัับผู้้�สููงอายุุ ประธานกลุ่�มวิิสาหกิิจชุุมชนน้ำ�ำ� พริิกแม่่นางบางไทร ภาคีีเครืือข่่ายที่่เ� กี่่ย� วข้้อง ภาครััฐ: เทศบาลตำำ�บลราชคราม, สำ�ำ นัักงาน เกษตรอำ�ำ เภอบางไทร, กำำ�นัันตำำ�บลช้้างใหญ่่, ผู้้�ใหญ่่ บ้า้ น หมู่�ที่�่ 1-4 , อาสาสมััครสาธารณสุขุ ประจำำ�หมู่่�บ้า้ น (อสม.) เอกชน: ผู้�้ ประกอบการโรงเพาะเห็็ดหมู่� 4 , เกษตรกร ภาคประชาชน: กลุ่�มวิสิ าหกิิจชุมุ ชนน้ำ��ำ พริกิ แม่่นางบางไทร ชมรมผู้�้ สููงอายุตุ ำำ�บลช้้างใหญ่่ ผลผลิติ 1. แผนพััฒนาศัักยภาพตำำ�บลจำำ�นวน 1 แผน 2. ผลิติ ภััณฑ์น์ ้ำ��ำ ยาล้า้ งจาน 3. ผลิติ ภััณฑ์์น้ำ�ำ� ยาซักั ผ้้า ผลลััพธ์์ 1. รายจ่่ายที่�่ลดลง ร้้อยละ 12 2. เครืือข่า่ ยเพิ่่ม� ขึ้น� จำ�ำ นวน 2 เครืือข่า่ ย ได้แ้ ก่่ อาสาสมััครสาธารณสุุขประจำ�ำ หมู่่�บ้้าน (อสม.) และ ชมรมผู้้�สููงอายุุตำำ�บลช้า้ งใหญ่่ ชื่�อ่ ทีีมผู้้ร� ัับผิดิ ชอบโครงการ 1. ผู้้�ช่ว่ ยศาสตราจารย์์กนกนาฏ พรหมนคร (ผู้�้ จั ดการพื้้�นที่่�) 2. อาจารย์ว์ ิศิ วรรธน์์ พััชรวิิญ์์ 3. อาจารย์์ธนััง ชาญกิจิ ชััญโญ 4. อาจารย์จ์ ุุฑามาศ เถีียรเวช 5. อาจารย์์ปรียี าภา เมืืองนก (อาจารย์์นัักพััฒนา)

72 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 การส่งเสรมิ และสนับสนนุ นวตั กรรมสงั คมเพื่อการพฒั นา ท้องถน่ิ แบบบูรณาการมหาวทิ ยาลัยสู่ตำ�บล ตำ�บลเชียงรากน้อย อ�ำ เภอบางไทร จงั หวัดพระนครศรีอยุธยา เป็็นชุุมชนที่�่มีีประชากรส่่วนใหญ่่ประกอบอาชีีพ ภาพปัจั จุบุ ััน สู่่ภ� าพอนาคต เกษตรกรรม ทำ�ำ นา และผู้ค�้ นอยู่่�แบบพึ่ง�่ พาอาศััยกััน มีีอยู่่� 4 หมู่่�บ้้าน ภายในตำ�ำ บลเชีียงรากน้้อย อำำ�เภอบางไทร จัังหวััด มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์ฯ์ เข้า้ ไป พระนครศรีีอยุุธยา บริเิ วณพื้้�นที่ใ�่ นตำ�ำ บลจะมีีแหล่ง่ น้ำำ�� และมีี คลองน้ำ��ำ ย่่อยสำ�ำ หรัับทำ�ำ การเกษตร สภาพแวดล้้อมเป็็นที่�่ราบ สนัับสนุนุ องค์ค์ วามรู้�้ ด้า้ นวิชิ าการ ด้ว้ ยศัักยภาพของ ลุ่�มมีีแม่่น้ำำ��ลำำ�คลองไหลผ่่าน เหมาะแก่่การทำำ�การเกษตร ชุุมชนและทรััพยากรท้้องถิ่่�นที่�่หลากหลาย ในส่่วนนี้้�ทำำ�ให้้เกษตรกรในชุุมชนสามารถทำำ�การเกษตร ในชุุมชนได้้รัับการส่ง่ เสริมิ จากมหาวิทิ ยาลััย เช่น่ ตามฤดููกาล และสามารถทำ�ำ การเลี้้�ยงสััตว์น์ ้ำำ�� และปลููกผัักเป็น็ ส่ง่ เสริมิ การออกแบบและพััฒนากระเป๋๋าช้า้ งเชียี งราก อาชีพี เสริมิ เพื่่อ� สร้า้ งรายได้เ้ พิ่่ม� เติมิ ให้ก้ ัับตััวเองและครอบครััวได้้ นำ�ำ แนวคิดิ วิถิ ีีชาวบ้า้ นร่ว่ มสมััยและการเชื่อ� มโยงเครืือ ในชุมุ ชนจะมีีตลาด “ตลาดชุุมชนวััดเชียี งรากน้อ้ ย” ที่เ�่ ปิิดใน ข่า่ ยผู้�้ ประกอบการ การผลิติ ปุ๋๋ย� อินิ ทรียี ์ช์ ุมุ ชนและการ ช่่วงเวลาบ่่ายของวัันพฤหััสบดีีในทุุกๆ สััปดาห์์ ตลาดนี้้�เป็็น สร้า้ งเสวียี นรัักษ์โ์ ลกโดยมีีเป้า้ หมายคือื ออกแบบและ ศููนย์ก์ ลางให้ก้ ัับชุมุ ชนและชุมุ ชนรอบข้า้ งเข้า้ มาขายผลิติ ภััณฑ์์ สร้า้ งชุดุ เร่ง่ การย่อ่ ยสลายวััชพืชื ชนิดิ เติมิ อากาศด้ว้ ย ชุมุ ชน และมีีกลุ่�มลููกค้า้ ที่ห�่ ลากหลายเดินิ ทางเข้า้ มาเพื่่อ� ทำำ�การ พลัังงานแสงอาทิติ ย์์ เพื่่อ� ให้เ้ กิดิ ความสามััคคีี เรีียนรู้้� ซื้้�อขายสำ�ำ หรัับคนที่�่จะมาขายของในตลาดจะต้้องทำำ�การจ่่าย แบบแบ่่งปััน และเข้้าใจถึึงกระบวนการที่�่แท้้จริิง ค่่าเช่่าพื้้�นที่�่ซึ่่�งรายได้้ส่่วนนี้้�จะมีีคณะกรรมการ ทำำ�การจััดเก็็บ จากกิิจกรรมไว้้ 3 ขั้�้นการเรีียนรู้้� คือื ขั้น�้ การเรียี นรู้�้ และนำ�ำ รายได้้เข้้าชุุมชน จากการลงพื้้�นที่�่พบว่่าในชุุมชนมีี ที่่� 1 : การทำ�ำ ปุ๋๋ย� หมัักแบบไม่ก่ ลัับกอง แม่โ่ จ้้ โดยเรียี น ปราชญ์์ชาวบ้้านที่่�มีีความเชี่�ยวชาญงานด้้านจัักสาน คุุณยาย รู้จ�้ ากวิธิ ีกี ารของอาจารย์ล์ ุงุ ขั้น้� การเรียี นรู้ท�้ี่�่ 2 : การ ที่ช�่ ื่อ่� สายหยุดุ อายุปุ ระมาณ 70 ปีี ที่ม่� ีีสุุขภาพแข็ง็ แรงมากๆ ใช้ว้ ััสดุทุ ี่ห�่ าได้ใ้ นท้อ้ งถิ่่น� และเป็น็ มิติ รต่อ่ สิ่่ง� แวดล้อ้ ม เป็็นที่�่นัับถืือของคนในชุุมชน ความสามารถของคุุณยายคืือ 100% ในการทำ�ำ ปุ๋๋ย� หมัักแบบไม่ก่ ลัับกอง และขั้น้� การ งานจัักรสานที่�่เป็็นอััตลัักษณ์์ของชุุมชน นอกจากนี้้�ชุุมชนมีี เรียี นรู้ท�้ี่�่ 3 : การประยุกุ ต์ใ์ ช้น้ วััตกรรมและเทคโนโลยีี ปร ะ วััติิ ศ า สตร์ ์ แ ล ะ วััฒ น ธรร ม ที่�่ เ ป็ ็ น น อััตลัั ก ษ ณ์ ์ ใ น มาใช้เ้ พื่่อ� เพิ่่ม� ประสิทิ ธิภิ าพและลดระยะเวลาในการ ชุุมชนที่�่ชวนให้้เข้้ามาเรีียนรู้้� จากการลงพื้้น� ที่พ่� ััฒนาชุมุ ชน ย่อ่ ยสลายของวััชพืชื และศึึกษากระบวนการแบบเชิงิ ลึึก ทำำ�ให้้เกิิดความสนใจของชาวบ้้านและเกิิดความร่่วมมืือกััน ผลิิตภััณฑ์์ปลาผงโรยข้้าวและปลานิิลแร่่เนื้้�อ ทำ�ำ งานเพื่่อ� การพััฒนาชุุมชนอย่่างยั่่�งยืืน ไร้ก้ ้า้ งแดดเดีียว โดยตู้�้ อบแห้ง้ พลัังงานแสงอาทิติ ย์์ ภาคีเี ครืือข่่ายที่่�เกี่่�ยวข้้อง “รุ่�นหลัังเต่า่ ” ใช้เ้ วลาอบแห้ง้ 3 ชั่ว� โมง อุณุ หภููมิิ การลงพื้้�นที่�่พััฒนาชุุมชนแบบมีีส่่วนร่่วมโดยมีีหน่่วย เฉลี่ย�่ 63 องศาเซลเซียี ส ในอนาคตมีีเป้า้ หมายใน งานในตำำ�บลที่บ่� ทบาทในการลงพื้้น� ที่ก่� ัับจ้า้ งงาน คือื การศึึกษา การประยุกุ ต์ใ์ ช้น้ วััตกรรมเพื่่อ� เข้า้ มาสร้า้ งรายได้ใ้ ห้ก้ ัับ ข้้อมููลบริิบทชุุมชน การวางแผนการพััฒนาเชิิงพื้้�นที่่�ร่่วมกัับ ชุมุ ชนอย่า่ งยั่่ง� ยืนื หน่ว่ ยงานในตำ�ำ บล ได้้แก่่ องค์ก์ ารบริิหารส่ว่ นตำ�ำ บลเชียี งราก น้อ้ ย สำ�ำ นัักงานพััฒนาชุมุ ชน สำำ�นัักงานเกษตรอำ�ำ เภอบางไทร อำำ�เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยา และกลุ่�มอาชีีพใน ชุมุ ชน เช่่น กลุ่�มทำ�ำ ไม้ก้ วาด กลุ่�มแม่่บ้้าน เป็็นต้้น

กระบวนการ VRU SUCCESS STORY 2019-2022 73 กระบวนการออกแบบอย่่างมีีส่่วนร่่วมของ ผลตอบรับั และเสียี งสะท้้อนจากชุุมชน คนในชุุมชน ภายใต้้การสนัับสนุุนของภาคีีเครืือข่่าย ร่่วมระหว่่างองค์์กรรััฐและเอกชน ร่่วมผลัักดัันใน ชุมุ ชนเกิดิ การคิดิ ที่จ�่ ะสร้้างนวัตั กรรมชุมุ ชนที่่� การแก้้ไขปััญหาของชุุมชนผ่่านเครื่่�องมืือการคิิดเชิิง ตอบโจทย์์การแก้้ไขปััญหาและส่ง่ เสริิมการต่อ่ ยอดเชิิง ออกแบบ (Design Thinking) การวิิเคราะห์์สภาพ พาณิิชย์์ ได้้แก่่ ตู้้�อบแห้้งพลัังงานแสงอาทิิตย์์ที่จ่� ะมา แวดล้้อมของชุุมชนด้้วย SOAR Analysis ที่่�ถููก พััฒนาต่่อยอดผลิติ ภัณั ฑ์์ปลาผงโรยข้า้ วและปลานิลิ แร่่ ออกแบบมาเพื่่�อสร้้างให้้ผู้�้ วิิเคราะห์์หรืือนัักกลยุุทธ์์ เนื้้�อไร้้ก้้างแดดเดีียวโดยกลุ่�มแม่บ่ ้้านในชุุมชน มองดูู มองเห็น็ ไปถึึงภาพสุดุ ท้า้ ยหรืือผลลััพธ์ข์ องการดำ�ำ เนินิ ตลาดในชุมุ ชนและขยายไปสู่่�ชุุมชนอื่�่นๆ การพััฒนาและ งานได้้อย่่างชััดเจน การสร้้างเป้้าหมายการพััฒนา ออกแบบเครื่อ� งเร่่งการย่อ่ ยสลายของวััชพืืช ช่ว่ ยใน ร่่วมกัับชุุมชนที่่�จะก่่อให้้เกิิดความเข้้มแข็็งและยั่่�งยืืน การกำ�ำ จััดผักั ตบชวาที่่ม� ีีจำ�ำ นวนมากในแหล่่งน้ำำ�� นำำ�มา ด้้วยหลัักการพััฒนาอาชีีพอย่่างยั่่�งยืืนและพึ่่�งตนเอง ทำำ�เป็น็ ดินิ พร้อ้ มปลูกู เพื่อ่� สร้า้ งรายได้ใ้ ห้ก้ ับั ชุมุ ชน นอกจาก ได้้ในมิิติิแผนการพััฒนาชุุมชนอย่่างยั่่�งยืืน 3ES+M นี้้ช� ุุมชนมีีเป้้าหมายการสร้้างชุมุ ชนต้้นแบบด้า้ นพลังั งาน (Education, Economy, Environment, Social, ทดแทน การนำ�ำ ทรัพั ยากรธรรมชาติิที่ม�่ ีีอยู่�ในชุมุ ชนมาใช้้ and Mind) โดยการวิเิ คราะห์ค์ วามยั่่ง� ยืนื และการพึ่่�ง ประโยชน์ส์ ููงสุุด เกิิดการร่ว่ มมืือกัันผลัักดัันให้เ้ กิดิ ชุมุ ชน ตนเองของชุุมชนตามแนวทางของโมเดลเศรษฐกิิจ ที่่�เข้ม้ แข็็ง และมีีการนำำ�นวัตั กรรมด้้านพลัังงานทดแทน ใหม่่ (BCG Economy) สู่�เป้า้ หมายการพััฒนาที่ย�่ ั่่ง� ยืนื มาประยุุกต์ใ์ ช้้ให้เ้ กิดิ ประโยชย์์สููงสุุดในชุุมชน (Sustainable Development Goals: SDGs) และ ได้้มีีการน้้อมนำำ�ปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง (Suf- ชื่่อ� ทีีมผู้�ร้ ับั ผิดิ ชอบโครงการ ficiency Economy Philosophy: SEP) ตลอดการ 1. อาจารย์์ ว่า่ ที่�ร่ ้้อยตรีีปิยิ ะพงษ์์ ยงเพชร (ผู้�้จัดการพื้้�นที่่�) พััฒนาต้้นน้ำำ�� -กลางน้ำำ��-ปลายน้ำ��ำ ภายใต้้หลัักแนวคิิด 2. อาจารย์ณ์ รััช พรนิธิ ิบิ ุญุ พััฒนานวััตกรรมเพื่่�อส่่งเสริิมคุุณภาพชีีวิิตและยก 3. อาจารย์ภ์ ััทรเวช ธาราเวชรัักษ์์ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) ระดัับเศรษฐกิิจฐานราก โดยการกำำ�หนดภาพอนาคต 4. อาจารย์ผ์ กามาศ เลีียงธนะฤกษ์์ (อาจารย์์นัักพััฒนา) (Foresight) อย่่างชััดเจนเพื่่�อให้้เกิิดการพััฒนาอย่่าง ยั่่ง� ยืืนต่อ่ ไป ผลผลิติ 1. ผลิิตภััณฑ์์ปลาเป็็นผงปลาโรยข้้าว 2. ผลิติ ภััณฑ์์จัักสานไม้้ไผ่่ชุมุ ชน 3. ปุ๋๋ย� อิินทรียี ์อ์ ััดเม็ด็ 4. ปลาแดดเดีียว 5. เปลเชืือกถัักชุุมชน ผลลััพธ์์ 1. ประชาชนในชุุมชนได้้แนวทางการพััฒนา ทัักษะอาชีพี ไม่่น้อ้ ยกว่่า 2 อาชีีพ 2. เกิิดผลิิตภััณฑ์์ชุมุ ชน จำ�ำ นวน 5 ผลิติ ภััณฑ์์ 3. เกิดิ นวััตกรรมชุมุ ชน 1 นวััตกรรม ได้้แก่่ ตู้�้ อบแห้้งพลัังงานแสงอาทิิตย์์

74 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ผลิตภัณฑ์บางไทร เพ่อื พัฒนาคุณภาพท่ีดีในชุมชน ต�ำ บลบางไทร อำ�เภอบางไทร จังหวดั พระนครศรอี ยธุ ยา ตำำ�บลบางไทร อำ�ำ เภอบางไทร จัังหวััด ภาพปจั จุบัน สู่ภาพอนาคต พระนครศรีีอยุุธยา ซึ่่�งอยู่่�ห่่างจากตััวจัังหวััดเป็็นระยะ ทาง 40 กว่่ากิิโลเมตร พื้้�นที่่�ส่่วนใหญ่่อยู่่�ติิดริิมแม่่น้ำำ�� ภาวะเศรษฐกิจิ โดยรวมของเทศบาลตํําบลบางไทร น้้อย ทำ�ำ ให้้ในช่่วงหน้้าน้ำ�ำ�หลากเกิิดน้ำ�ำ� ท่่วมบ่่อยครั้�้ง อยู่่�ในภาวะค่่อนข้้างต่ำำ��เมื่่�อเทีียบกัับสภาพเศรษฐกิิจ คนในชุุมชนประกอบอาชีีพเกษตรกรรม และออกนอก ท้้องถิ่่�นอื่่�นในภููมิิภาคเดีียวกััน สาเหตุุสํําคััญคืือ พื้้�นที่่�ทำำ�งานโรงงานเป็็นส่่วนใหญ่่ ทำำ�ให้้ภาพรวมรายได้้ สภาพไม่แ่ น่น่ อนในอาชีพี อาชีพี ใหม่ท่ ี่เ่� กิดิ ขึ้น� ในท้อ้ งถิ่่น� และเศรษฐกิิจในตำำ�บลค่่อนข้้างต่ำ��ำ เมื่่�อเทีียบกัับสภาพ มีีไม่ม่ ากและไม่ม่ั่่น� คง ตลอดจนไม่ม่ ีีตลาดรองรัับเพีียงพอ เศรษฐกิิจท้้องถิ่่�นอื่่�นในภููมิิภาคเดีียวกััน เนื่่�องจากมีี อีีกทั้้�งประชาชนบางกลุ่ �มยัังขาดความรู้�้ความสามารถ สาเหตุสุ ำ�ำ คััญหลายอย่า่ ง เช่น่ ความไม่่แน่่นอนในอาชีพี ในด้า้ นการประกอบอาชีพี ที่ถ�่ ููกวิธิ ีจี ากการนํําเทคโนโลยีี ราคาข้้าวตกต่ำำ�� ลง ตลอดจนผลผลิติ ไม่ม่ ีีตลาดรองรัับ สมััยใหม่ม่ าปรัับปรุุง หลัังจากได้้ลงพื้้�นที่�่สำำ�รวจ วิิเคราะห์์ศัักยภาพ ตำ�ำ บลบางไทรได้ร้ ัับโอกาสในการสร้า้ งอาชีพี จาก ชุุมชน ได้้มีีการวางแผนดำ�ำ เนิินโครงการเพื่่�อพััฒนา โครงการยกระดัับเศรษฐกิิจและสัังคมรายตำ�ำ บลแบบ ตำ�ำ บลบางไทร ให้ค้ นในชุมุ ชนมีีอาชีพี เสริมิ สร้า้ งรายได้้ บููรณาการ (U2T) เป็็นโครงการนำำ�ร่อ่ งดีีๆจากกระทรวง ในครอบครััวมากยิ่่�งขึ้�น โดยการร่่วมมืือกัันจััดตั้�้งกลุ่�ม การอุดุ มศึึกษา วิทิ ยาศาสตร์์ วิจิ ััย และนวััตกรรม หรืือ รััฐวิิสาหกิิจชุุมชน ในการผลิิตยาหม่่องนวดคลายเส้้น อว. ซึ่่ง� โครงการนี้้ม� ีีจุดุ เริ่ม� ต้น้ จากวิกิ ฤตการณ์์ โควิดิ -19 น้ำ�ำ�มัันเขียี ว และน้ำำ�� ยาซักั ผ้า้ ที่ม่� ีีเอกลัักษณ์แ์ ละเป็น็ สููตร ที่่�ส่่งผลกระทบกัับเศรษฐกิิจในประเทศเป็็นอย่่างมาก เฉพาะของตำ�ำ บลบางไทร มีีการว่า่ งงานเพิ่่ม� สููงขึ้น� ประชาชนขาดรายได้้ ดัังนั้น�้ มหา วิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ได้้ ใช้้องค์์ความรู้้� เทคโนโลยีี และนวััตกรรมที่่�มีีอยู่่�ทำำ�งาน ประสานและร่่วมงานกัับจัังหวััด และหน่่วยงานอื่่�น ๆ ซึ่่�งจะมุ่�งเน้้นในการฟื้้�นฟููและยกระดัับเศรษฐกิิจ สัังคม รายตำ�ำ บลแบบบููรณาการ และยกระดัับคุณุ ภาพชีวี ิิตของ คนในชุมุ ชน

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 75 กระบวนการ ผลตอบรับและเสยี งสะท้อนจากชุมชน 1. ทบทวนและวิเิ คราะห์ศ์ ัักยภาพตำำ�บลบางไทร 1. ประชาชนในพื้้น� ที่ต่� ำ�ำ บลบางไทร อำ�ำ เภอบางไทร อำำ�เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีีอยุธุ ยา จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยา รู้้�สึึกขอบคุุณมหาวิิทยาลััย 2. วางแผนยกระดัับเศรษฐกิิจและสัังคมราย ราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์ท์ ี่ไ่� ด้ม้ าให้้ ตำำ�บลแบบบููรณาการ โดยใช้้เครื่่�องมืือ SWOT และ คำำ�แนะนำ�ำ และโอกาส ในการสร้า้ งอาชีพี Business Model Canvas และแนวทางการพััฒนา 2. การจััดกิจิ กรรมอบรมทำำ�ให้้คนในชุุมชนได้้ ตำำ�บลระยะ 3-5 ปีี รัับองค์์ความรู้�้ใหม่่เกี่่�ยวกัับสมุุนไพรและได้้นำ�ำ ความรู้้� 3. จััดทำ�ำ แผนพััฒนาศัักยภาพตำำ�บลบางไทร ม า ต่ ่ อ ย อ ด อ ง ค์ ์ ใ น ก า รพััฒ น า อ า ชี ี พ ใ น อ น า ค ต อำ�ำ เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีอี ยุุธยา และลดอััตราการว่า่ งงานคนในชุุมชน 4. วางแผนยกระดัับคุุณภาพชีวี ิติ ผู้�้ สููงอายุุ 3. คำำ�แนะนำ�ำ การส่ง่ เสริิมการตลาดและการ (ยาหม่่องสมุนุ ไพร น้ำ��ำ ยาซักั ผ้้า) ให้้ข้้อมููลของมหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ 5. แผนยกระดัับคุณุ ภาพชีวี ิติ ผู้�้ สููงอายุุ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ตำำ�บลบางไทรมีีผลิิตภััณฑ์์ (ยาหม่อ่ งสมุนุ ไพร น้ำ��ำ ยาซักั ผ้้า) ที่โ�่ ดดเด่น่ และเป็น็ ที่ร่� ู้�้จักอย่า่ งแพร่่หลาย ภาคีีเครืือข่่ายที่่เ� กี่่ย� วข้้อง 4. คนในชุุมชนมีีความรู้�้ความเข้้าใจและ 1. องค์์การบริหิ ารส่ว่ นตำำ�บลบางไทร ตระหนัักถึึงการนำำ�สมุุนไพรและวััตถุุดิิบในชุุมชนมาใช้้ 2. พััฒนาชุมุ ชนอำ�ำ เภอบางไทร ให้เ้ กิิดประโยชน์์ 3. สำำ�นัักงานเกษตรอำ�ำ เภอบางไทร 4. ผู้�้ นำ�ำ ชุมุ ชน ทีีมผู้�้ใหญ่บ่ ้้าน กำำ�นััน ชื่่�อทีีมผู้ร�้ ับั ผิิดชอบโครงการ ตำ�ำ บลบางไทร 1. อาจารย์ศ์ ิิริวิ รรณ พลเศษ (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่)�่ ผลผลิติ 2. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.ชุมุ พล ปทุมุ มาเกษร 1. แผนพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บลจำำ�นวน 1 แผน 3. อาจารย์์กิติ ติิศัักดิ์์� วาดสัันทััด 2. แผนยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้�้ สููงอายุุและ 4. อาจารย์์ภััทราภรณ์์ เหนือื ศรีี เตรีียมความพร้อ้ มสู่�วัยเกษีียณ 5. อาจารย์์ปุณุ ณานัันท์์ พัันธ์แ์ ก่่น (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) ผลลัพั ธ์์ 1. ชาวบ้้านตำ�ำ บลบางไทรมีีกลุ่�มอาชีีพ (กลุ่�ม วิิสาหกิจิ ชุุมชน) ที่ส�่ ามารถเพิ่่ม� รายได้้ ร้้อยละ 10 2. คนในชุมุ ชนได้ร้ ัับการอบรมความรู้ใ�้ หม่่ เพิ่่ม� องค์ค์ วามรู้้� ที่ส่� ามารถนำำ�ไปใช้พ้ ััฒนาต่อ่ ยอดเพิ่่ม� รายได้้ ในอนาคต จำำ�นวน 2 ผลิิตภััณฑ์์ 3. คนในชุมุ ชนหัันมาใส่ใ่ จสุขุ ภาพของตน และ เล็ง็ เห็น็ ความสำ�ำ คััญของการใช้ส้ มุนุ ไพรมากขึ้น� ร้อ้ ยละ 20

76 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 สร้างอาชพี คนบางพลีจากสมุนไพรใกลต้ ัว ต�ำ บลบางพลี อ�ำ เภอบางไทร จังหวดั พระนครศรอี ยุธยา จากปััญหาทางเศรษฐกิิจของประเทศใน ภาพปัจั จุบุ ันั สู่�ภ่ าพอนาคต ปััจจุุบััน ทำำ�ให้้ประชาชนได้้รัับผลกระทบอย่่างรุุนแรง ส่่งผลให้้เกิิดปััญหาทางสัังคมตามมา นโยบายการ โครงการยกระดัับพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับ ฟื้้�นฟููเศรษฐกิิจและสัังคมของประเทศ จึึงมุ่�งเน้้นที่�่ รายได้้ให้้กัับคนในชุุมชนฐานราก และโครงการยก การฟื้น้� ฟููเศรษฐกิจิ ในระดัับชุมุ ชนรากหญ้า้ นั้น�้ คือื ระดัับ ระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้�้ สููงอายุุและเตรีียมความพร้้อมสู่�วั ย ตำำ�บล ให้้มีีการสร้้างงานการพััฒนาอาชีีพในตำ�ำ บล เกษีียณของตำำ�บลบางพลีี มีีเป้า้ หมายคือื การสร้า้ งสรรค์์ เพื่่�อให้้ชุุมชนในตำำ�บลสามารถพึ่�่งพาตนเองได้้ตาม ผลิติ ภััณฑ์ส์ มุนุ ไพรเพื่่อ� สุขุ ภาพบนพื้้น� ฐานภููมิปิ ัญั ญาไทย ปรััชญาเศรษฐกิิจพอเพีียง ดัังนั้�้นจากปััญหาดัังกล่่าว ได้้แก่่ น้ำ�ำ�สมุุนไพรกระชาย น้ำำ��ยาบ้้วนปากสมุุนไพร ข้้างต้้นโครงการยกระดัับพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตและยก ยาดมสมุุนไพร สุุมยาสมุุนไพร และยาหม่่องขี้�ผึ้้�ง ระดัับรายได้้ให้้กัับคนในชุุมชนฐานราก และโครงการ กระท่่อม โดยชุมุ ชนสามารถนำ�ำ ความรู้ไ�้ ปประกอบอาชีพี ยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููงอายุุและเตรีียมความพร้้อม สร้้างรายได้้ให้้แก่่ตนเองและครอบครััว ตลอดจน สู่่�วััยเกษีียณ มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ส่ง่ เสริมิ ให้ท้ ำำ�กิจิ กรรมร่ว่ มกัันในชุมุ ชน เนื่่อ� งจากปัจั จุบุ ััน ได้เ้ ป็น็ พี่เ�่ ลี้้ย� งให้แ้ ก่ต่ ำ�ำ บล โดยใช้อ้ งค์ค์ วามรู้�้ งานวิจิ ััย ตำ�ำ บลบางพลีียัังไม่ม่ ีีการรวมกลุ่�มเกิดิ ขึ้น� เพราะพื้้น� เพเดิมิ เทคโนโลยีี นวััตกรรมที่่�มีีมาพััฒนาพื้้�นที่่�ระดัับ ของชุุมชนไม่่ได้้เป็็นชุุมชนเกษตรกรรม แต่่เป็็นชุุมชน ตำ�ำ บล โดยตำ�ำ บลบางพลีี อำ�ำ เภอบางไทร จัังหวััด เมือื งซึ่่ง� อาชีพี ส่ว่ นใหญ่ม่ ากกว่า่ ร้อ้ ยละ 60 ทำ�ำ งานประจำ�ำ พระนครศรีอี ยุธุ ยา เป็น็ พื้้น� ที่ห่� นึ่ง�่ ที่ม�่ หาวิทิ ยาลััยได้ร้ ัับ ทำ�ำ ให้ไ้ ม่ไ่ ด้ม้ ีีเวลาว่า่ งในการรวมตััวหรืือทำ�ำ วิสิ าหกิจิ ชุมุ ชน เลืือกให้้มาทำำ�หน้้าที่�่เป็็นหน่่วยงานที่่�จะมาบููรณาการ ประกอบกัับไม่ม่ ีีคนว่า่ งงานที่ช่� ััดเจน แต่ท่ างชาวบ้า้ นและ โครงการและดููแลฟื้้น� ฟููเศรษฐกิจิ ในตำำ�บล ซึ่่�งจากการ ชุุมชนอยากมีีรายได้้เสริิมหรืืออาชีีพเสริิมที่่�ไม่่ยุ่ �งยาก ทบทวนการพััฒนาศัักยภาพตำำ�บลบางพลีี ตามโมเดล ทำ�ำ ได้้ง่่าย สามารถทำำ�ขายเองได้้ที่่�บ้้านในช่่วงเวลาว่่าง เศรษฐกิิจแบบ BCG และวางแผนการขัับเคลื่่�อน หลัังเลิิกงาน ดัังนั้�้นจึึงเกิิดโครงการนี้้�ขึ้�นมาเพื่่�อให้้ตรง กิิจกรรมการยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตและรายได้้ให้้กัับ กัับความต้อ้ งการของชุมุ ชนอย่า่ งแท้จ้ ริงิ สำ�ำ หรัับอนาคต ตำ�ำ บล ผลการดำ�ำ เนิินการพบว่่า แนวทางหนึ่�่งในการ ควรยกระดัับผลิติ ภััณฑ์ส์ มุนุ ไพรให้ม้ ากขึ้น� เน้น้ ทำ�ำ การตลาด สร้้างงานสร้้างอาชีีพในตำำ�บลให้้เกิิดขึ้�นนั้้�นคืือ อาชีีพ จะใช้้เรื่�่องการส่่งเสริิมการตลาดเข้้ามาช่่วย ทำำ�วิิจััยกัับ ที่�่มาจากสมุุนไพรใกล้้ตััว ไม่่ว่่าจะเป็็นพืืชผัักสวนครััว กลุ่�มเป้า้ หมาย อีีกกระบวนการที่เ�่ ราจะพููดถึึงก็ค็ ือื การไป ในบริิเวณบ้้านหรืือใต้้ร่่มต้้นไม้้ผล หรืือเกษตรกรบาง สััมภาษณ์์ เราจะเรีียกว่่าการวิเิ คราะห์ล์ ููกค้้า customer รายปลููกสมุนุ ไพรเป็น็ รายได้เ้ สริมิ ซึ่่ง� ทางมหาวิทิ ยาลััย persona เพราะไม่ร่ ู้้�ว่่ากลุ่�มคนที่�เ่ ขาเป็็นลููกค้้าที่่แ� ท้้จริิง เล็็งเห็็นว่่าจากวััตถุุดิิบที่�่มีีอยู่่�ในชุุมชนและองค์์ความรู้�้ แล้้วเขาต้อ้ งการอะไร เพราะฉะนั้้�นวิธิ ีีการที่�่จะรู้้�ข้้อมููล ที่่�มีีสามารถนำำ�มาสร้้างงานการพััฒนาอาชีีพในตำำ�บล จากลููกค้้าแล้้วต้้องไปสััมภาษณ์์ แล้ว้ เอามารวบรวม ให้้เกิิดขึ้�นได้้ ดัังนั้�้นจึึงเกิิดเป็็นการทำ�ำ ผลิิตภััณฑ์์จาก ข้อ้ มููล ข้อ้ มููลที่ไ่� ด้จ้ ะถููกเก็บ็ ไปพััฒนาผลิิตภััณฑ์เ์ ราเรีียก สมุุนไพรใกล้้ตััวเป็็นจำำ�นวน 5 ผลิิตภััณฑ์์ เพื่่�อให้้ ว่า่ การทำ�ำ persona นอกจากนั้น�้ เกิดิ การค้า้ ขายมากขึ้น� ชุุมชนได้้เลืือกไปใช้้ในการประกอบอาชีีพเสริิม ได้้แก่่ ตอนนี้้�ชาวบ้้านสามารถทำ�ำ ผลิิตภััณฑ์์เป็็นแล้้ว ซึ่่�งจะ น้ำ��ำ สมุุนไพรกระชาย น้ำำ�� ยาบ้้วนปากสมุุนไพร ยาดม สามารถสร้ ้างรายได้้ให้้แก่่ประชาชนในพื้้�นที่่� สมุุนไพร สุุมยาสมุุนไพร และยาหม่่องขี้�ผึ้้�งกระท่่อม อย่า่ งยั่่�งยืืนต่อ่ ไป เพื่่�อให้้มีีการสร้้างงานการพััฒนาอาชีีพในตำำ�บล เกิิดขึ้น� และก่่อให้้เกิิดรายได้้ต่่อไป

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 77 กระบวนการ ผลตอบรับั และเสียี งสะท้อ้ นจากชุมุ ชน โครงการมีีผลตอบรัับและเสีียงสะท้้อนจาก สำ�ำ หรัับโครงการนี้้�ของตำ�ำ บลบางพลีี จะเน้้น กระบวนการให้อ้ งค์ค์ วามรู้ท�้ ี่ส�่ ามารถนำ�ำ มาสร้า้ งงานการ ชุุมชนในด้้านบวก โดยเฉพาะผู้้�นำำ�ชุุมชนคืือ พััฒนาอาชีีพในตำำ�บลให้้เกิิดขึ้�นได้้ จากสมุุนไพรใกล้้ตััว กำำ�นัันธราพงษ์์ ขำำ�นิิล ผู้้�ใหญ่่บ้้านหมู่� 3 นายสุุทััศน์์ เป็น็ จำ�ำ นวน 5 ผลิิตภััณฑ์์ เพื่่�อให้้ชุุมชนได้เ้ ลือื กไปใช้ใ้ น รังั สิโิ ย ผู้ใ�้ หญ่บ่ ้้านหมู่� 1 นายอุทุ ัยั พุ่�มพวง ผู้ใ�้ หญ่่ การประกอบอาชีพี เสริมิ ได้แ้ ก่่ น้ำำ��สมุนุ ไพรกระชาย น้ำ��ำ ยา บ้้าน หมู่� 5 นายสมยศ รามศัักดิ์์� และกลุ่�มนััก บ้ว้ นปากสมุนุ ไพร ยาดมสมุนุ ไพร สุมุ ยาสมุนุ ไพร และยา วิิชาการพััฒนาชุุมชนตำำ�บลบางพลีี หม่่องขี้�ผึ้้�งกระท่่อม ซึ่่�งจะเป็็นการสอนทำำ�ผลิิตภััณฑ์์ “เนื่�่องด้้วยโครงการนี้้�ไปพััฒนาชุุมชน นำำ�องค์์ความรู้� ต่อ่ มาจะเป็็นการพััฒนาผลิิตภััณฑ์์เพื่่�อต่่อยอดหรืือ มาพััฒนาชุุมชน ให้้มีีประสิิทธิิภาพและ ปรัับเปลี่ย่� นให้เ้ กิดิ สิ่่ง� ที่เ่� หมาะสมแก่ต่ ำ�ำ บลบางพลีี และขั้น�้ ตอน เกิิดประสิิทธิิผลมากขึ้ �น ทำำ�ให้้ชุุมชนเห็็นว่่า ทดลองขายผลิติ ภััณฑ์์ องค์์ความรู้้�จากการดำำ�เนิินโครงการผลิิตภััณฑ์์จาก ผลผลิิต การนำำ�สมุุนไพรมาใช้้ประโยชน์์จำำ�นวน 5 ผลิิตภััณฑ์์ ได้อ้ งค์ค์ วามรู้แ้� ละผลิติ ภััณฑ์ท์ ี่ส่� ามารถนำำ�มาทำ�ำ (น้ำ�ำ�สมุุนไพรกระชาย น้ำ�ำ�ยาบ้้วนปากสมุนุ ไพร ยาดม เป็็นอาชีีพเสริิมได้้ คืือ สมุุนไพรกระชาย น้ำำ��ยาบ้้วนปาก สมุนุ ไพร สุมุ ยาสมุนุ ไพร และยาหม่อ่ งขี้�ผึ้้�งกระท่่อม) สมุุนไพร ยาดมสมุุนไพร สุุมยาสมุุนไพร และยาหม่่อง สามารถนำำ�มาประกอบอาชีีพเสริิมเพิ่่�มรายได้้แก่่ ขี้ผ� ึ้้ง� กระท่่อม ตนเองและครอบครััวในตำำ�บลบางพลีีต่่อไปได้้” ผลลัพั ธ์์ กลุ่�มเป้้าหมายได้้รัับการพััฒนาทัักษะด้้าน อาชีีพจนได้้ผลิิตภััณฑ์์จำ�ำ นวน 5 ผลิิตภััณฑ์์ และเกิิด ช่่องทางการจััดจำำ�หน่่ายออนไลน์์ จำ�ำ นวน 1 ช่่องทาง (Facebook: ผลิิตภััณฑ์์ตำ�ำ บลบางพลีี) ชื่�อ่ ทีีมผู้ร้� ัับผิิดชอบโครงการ 1. ผู้้�ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.ตีีรณรรถ ศรีีสุนุ นท์์ (ผู้้�จั ดการพื้้�นที่่�) 2. ผู้�้ ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.รััตถชล อ่า่ งมณีี 3. ผู้�้ ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.เยาวภา แสงพยััพ 4. อาจารย์ป์ รียี าภา เมือื งนก (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)

78 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 บางยี่โทเขม้ แขง็ ดว้ ยแรงใจ ตำ�บลบางยีโ่ ท อำ�เภอบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ตำำ�บลบางยี่�่โท อำ�ำ เภอบางไทร จัังหวััด ภาพปัจั จุบุ ันั สู่ภ�่ าพอนาคต พระนครศรีีอยุธุ ยา มีีขนาดประมาณ 9.39 ตาราง กิิโลเมตร หรืือประมาณ 5,870 ไร่่ มีีแม่่น้ำำ�� น้้อย ผลจากการทบทวนศัักยภาพตำ�ำ บลโดยใช้้ เป็็นแม่่น้ำ��ำ สายหลัักไหลผ่่านตลอดทั้�้งปีี ประชากร แบบสอบถาม พบว่่าก่่อนเริ่�มโครงการตำำ�บลบางยี่่�โท ส่ว่ นใหญ่ป่ ระกอบอาชีพี การเกษตร และการทำำ�งาน จััดอยู่่�ในกลุ่�มตำำ�บลอยู่่�รอด มีีการดำำ�เนิินการในชุุมชนที่�่ ในโรงงานอุุตสาหกรรม มีีประเพณีีและวิิถีีชีีวิิต ผ่า่ นเกณฑ์เ์ ป้้าหมายจำำ�นวน 8 เป้้าหมาย และเมื่่�อสำำ�รวจ ที่�่สอดคล้้องกัับพุุทธศาสนา ภููมิิปััญญาท้้องถิ่่�น ความต้อ้ งการของชุมุ ชนด้ว้ ยเครื่อ่� งมือื Time Line, SWOT เรื่่�องการจัับปลา และมีีแหล่ง่ ท่่องเที่�ย่ วคืือ ตลาด Analysis และ TOWS Matrix ทำำ�ให้ช้ ุมุ ชนและทีีมผู้�้จัดการ สายน้ำ�ำ� บางยี่�่โท แต่จ่ ากสถานการณ์ป์ ัจั จุบุ ัันทำ�ำ ให้้ พื้้น� ที่ม่� องเห็น็ สภาพปัญั หาและข้อ้ จำ�ำ กััดของพื้้น� ที่ใ่� นปัจั จุบุ ััน ชุมุ ชนประสบปัญั หาทั้ง้� ในด้า้ นเศรษฐกิจิ สัังคม และ รวมถึึงจุดุ แข็ง็ และโอกาสของชุมุ ชนที่ส่� ่ง่ ผลให้ม้ อง สิ่่ง� แวดล้อ้ ม จึงึ ต้อ้ งการหาแนวทางในการแก้ป้ ัญั หา เห็็นภาพอนาคตของพื้้�นที่�่ชััดเจนขึ้้�น ประกอบด้้วย 4 เช่่น การช่่วยเหลืือเด็็กและคนสููงอายุุ การมีีราย เป้้าหมายหลัักที่�่สััมพัันธ์์เกี่่�ยวข้้องกััน คืือ 1) การต่่อยอด ได้้เสริิมจากการทำำ�งานประจำำ� การมีีช่่องทางใน ความเข้้มแข็็งด้้านผลิิตภััณฑ์์ชุุมชนเพื่่�อเพิ่่�มมููลค่่า เช่่น การค้้าขาย เพื่่�อให้้มีีรายได้้เพิ่่�มขึ้น� มีีช่อ่ งทางการ ก า รส่ ่ ง เ สริ ิ ม ก า รออ ก แ บ บ แ ล ะ พััฒ น า บ รรจุุ ภัั ณ ฑ์ ์ ทำ�ำ งานในชุมุ ชนให้ม้ ากขึ้น� และส่ง่ เสริมิ การท่อ่ งเที่ย�่ ว 2) การฟื้้�นฟููและส่่งเสริิมศัักยภาพตลาดสายน้ำ�ำ�บางยี่่�โท ให้้กลัับมาได้้รัับความสนใจอีีกครั้้�ง รวมถึึงการใช้้ ตามแนวทางความปกติิใหม่่ 3) การพััฒนาเจตคติิ เทคโนโลยีีมาช่ว่ ยในการเกษตร และสิ่่ง� แวดล้อ้ ม ด้า้ นแวดล้้อมให้ก้ ัับเด็ก็ และเยาวชน และ 4) การส่่งเสริมิ การจััดการขยะและการสร้้างเสริิมสุุขภาวะของกลุ่ �มเปราะ บางในตำำ�บล กระบวนการ ทีีมผู้้�จััดการพื้้�นที่�่ได้้ใช้้แนวทางการดำำ�เนิินงาน เชิงิ ปฏิิบััติิการแบบมีีส่่วนร่่วม (Participatory Action Research–PAR) ระหว่่างทีีมผู้้�จััดการพื้้�นที่่� วิิทยากร ผู้เ�้ ชี่ย� วชาญในด้า้ นต่า่ งๆ ครููในโรงเรียี น ปราชญ์ช์ ุมุ ชน และ ประชาชนตำ�ำ บลบางยี่โ�่ ทที่เ่� ข้า้ ร่ว่ มโครงการ โดยดำ�ำ เนินิ การ ให้้ความรู้้� ส่่งเสริิม และพััฒนาศัักยภาพของคนในตำ�ำ บล

ภาคีีเครืือข่่ายที่่เ� กี่่�ยวข้้อง VRU SUCCESS STORY 2019-2022 79 1. องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลบางยี่โ่� ท 2. ผู้อ�้ ำ�ำ นวยการโรงเรียี น คุณุ ครูู และนัักเรียี น ผลตอบรบั และ โรงเรียี นสินิ สัังวาลย์อ์ ุทุ ิศิ เสียงสะท้อนจากชุมชน 3. กลุ่�มอาชีพี ในตำ�ำ บลบางยี่โ�่ ท ผลผลิิต ผลสำำ�เร็็จที่�่เกิดิ ขึ้�นกัับพื้้น� ที่ต�่ ำ�ำ บลบางยี่โ่� ท 1. ผู้้�นำำ�ชุุมชน กลุ่�มอาชีีพ โรงเรีียนและ ผู้�้ อำำ�เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยา จะเป็็น ปกครอง ได้้แนวทางในการพััฒนาเจตคติิเกี่�่ยวกัับ ประโยชน์์ต่่อการพััฒนาตำำ�บล และสามารถต่่อยอด การรัักษาสิ่่�งแวดล้้อมของเด็็กและเยาวชนในตำำ�บล และนำำ�ไปใช้เ้ ป็น็ แนวปฏิบิ ััติเิ พื่่�อพััฒนาพื้้�นที่อ่� ื่่�นๆ ที่ม่� ีี บางยี่�่โท บริบิ ทใกล้เ้ คีียงได้้ 2. เกิดิ การพััฒนาผลิิตภััณฑ์ใ์ หม่่ เช่น่ ผลิิต ภััณฑ์โ์ สนอโรม่่า และกระยาสารทสููตรธััญพืืชให้ก้ ลุ่�ม “กิจิ กรรม U2T ตำ�ำ บลบางยี่�่โทจัดั กิิจกรรมแบบ อาชีพี ในตำ�ำ บลบางยี่โ�่ ท บูรู ณาการ คืือช่ว่ ยสร้า้ งความอยู่่�ดีีกิินดีี และ ผลลัพั ธ์์ ช่่วยคนในพื้้น� ที่่ท� ี่เ่� ป็น็ ผู้้�สูงู อายุุได้้ออกกำ�ำ ลัังกาย 1. ร้้อยละ 80 ของผู้�้ นำ�ำ ชุุมชน กลุ่�มอาชีีพ ระหว่า่ งทำ�ำ งาน” โรงเรียี นและผู้�้ ปกครองที่เ�่ ข้า้ ร่ว่ มโครงการ ได้แ้ นวทาง นางลููกจันั ทร์์ สนใจ ในการพััฒนาเด็ก็ และเยาวชน และผลิติ ภััณฑ์ใ์ หม่ใ่ ห้้ กลุ่�มอาชีีพแปรรููปอาหาร หมู่่�ที่่� 3 กลุ่�มอาชีพี ในตำ�ำ บล 2. กลุ่�มอาชีีพจำ�ำ นวน 2 กลุ่�ม ได้้แผนการ “เด็็กและเยาวชนของเรา เค้้าเป็น็ เหมืือนกระจก พััฒนาผลิติ ภััณฑ์ห์ รืือบรรจุภุ ััณฑ์์ ใสๆ ที่�่สะท้อ้ นภาพตััวเราในอนาคต ดัังนั้้�น เรา 3. ร้อ้ ยละ 80 ของกลุ่�มอาชีพี และประชาชน อยากให้ช้ ุมุ ชนบางยี่�โ่ ทในอนาคตของเราเป็็น ในพื้้�นที่่�บางยี่่�โทที่�่เข้้าร่่วมโครงการได้้แนวทางการ อย่า่ งไร เราต้้องเริ่�มที่่�ตััวเด็็ก เป้้าหมายจึึงควร ออกกำ�ำ ลัังกายสำ�ำ หรัับผู้�้สูงอายุุ และการออกกำ�ำ ลัังกาย ไปพัฒั นาที่่โ� รงเรียี น และการจัดั การเรีียนการ ระหว่า่ งการทำ�ำ งาน สอนในโรงเรีียน” ชื่อ�่ ทีีมผู้้�รัับผิิดชอบโครงการ นายสุุวรรณ บู่�บาง 1. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์ธ์ ััญวรััตน์์ ปิ่่น� ทอง ผู้อ้� ำำ�นวยการโรงเรียี นสินิ สัังวาลอุทุ ิศิ (ผู้้�จั ดการพื้้�นที่�)่ ตำำ�บลบางยี่่�โท 2. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์จ์ ิติ ตรีี พละกุลุ 3. อาจารย์์วรานิิษฐ์์ ธนชััยวรพัันธ์์ 4. อาจารย์์ภััทรพรรณ พรหมคช 5. อาจารย์เ์ พ็็ญศรีี ชิติ บุุตร (อาจารย์์นัักพััฒนา)

80 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 บ้านกลงึ ชานพระนครกรงุ เกา่ เพ่ิมชวี าดว้ ยวถิ ีชมุ ชน ต�ำ บลบ้านกลงึ อ�ำ เภอบางไทร จังหวัดพระนครศรอี ยธุ ยา มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ได้้เข้้าไปดำำ�เนิินการพััฒนาในพื้้�นที่�่หรืือชุุมชน ในปีี 2564 ภายใต้้โครงการยกระดัับเศรษฐกิิจและสัังคมรายตำำ�บลแบบบููรณาการ (1 ตำำ�บล 1 มหาวิิทยาลััย) และ ในปีี 2565 ภายใต้โ้ ครงการพััฒนาคุุณภาพชีวี ิิตและรายได้ใ้ ห้้กัับคนในชุมุ ชนฐานราก และโครงการพััฒนาคุณุ ภาพชีีวิิต ผู้้�สููงอายุุและเตรีียมความพร้้อมสู่�วัยเกษีียณ โดยใช้้องค์์ความรู้�้ ทางวิิชาการ เทคโนโลยีีและนวััตกรรมที่่�มีีอยู่่� ทำ�ำ งาน ประสานและร่ว่ มมืือกัับภาคส่ว่ นต่า่ ง ๆ ในพื้้น� ที่่� เพื่่อ� ให้้เกิดิ การบููรณาการยกระดัับเศรษฐกิจิ และสัังคมที่่�สามารถนำำ�ไป สู่�การพััฒนาพื้้�นที่�อ่ ย่า่ งมีีเป้้าหมายชััดเจน ภาพปััจจุุบััน สู่่�ภาพอนาคต ซึ่่�งทำำ�เลที่่�ตั้�้งตำ�ำ บลบ้้านกลึึง มีีถนนเชื่่�อมต่่อกัับหลาย จัังหวััด การคมนาคมสะดวก ใกล้้กัับตััวเมืืองของจัังหวััด ปััจจุุบัันตำ�ำ บลบ้้านกลึึง เป็็นพื้้�นที่่�กึ่�่งเมืืองกึ่�่ง พระนครศรีอี ยุธุ ยา สามารถเป็น็ จุดุ แวะพัักของนัักท่อ่ งเที่ย่� ว ชนบทที่ก่� ำำ�ลัังเปลี่ย�่ นผ่า่ นเข้า้ สู่่�สัังคมเมือื ง มีีลัักษณะการ ได้้เป็็นอย่า่ งดีี มีีปราชญ์ช์ าวบ้้านที่ห่� ลากหลาย เช่่น การ ตั้�้งของชุุมชนกระจััดกระจายกััน ประชากรส่่วนใหญ่่ทำ�ำ เพาะชำำ�เห็ด็ การทำ�ำ ขนมไทย การทำำ�ปุ๋๋�ยชีวี ภาพ เป็็นต้้น อาชีพี เกษตรกรรมและรัับจ้้างทั่่ว� ไป ยัังไม่่มีีการรวมกลุ่�ม แ ล ะ มีี ค ว า ม อุุ ด ม ส ม บููรณ์ ์ ข อ ง ธรร ม ช า ติิ ทั้�้ ง นี้้� อาชีีพ มีีลัักษณะเป็็นสัังคมเครืือญาติิและส่่วนใหญ่่มีีแต่่ ทางมหาวิิทยาลััยฯ ยัังเล็ง็ เห็็นความสำ�ำ คััญของผู้�้ สููงอายุุ ผู้้�สููงอายุุ มีีการลงทุนุ โครงสร้้างพื้้น� ฐาน หมู่่�บ้้านจััดสรร จึึงได้้ดำำ�เนิินการกิิจกรรมยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้�้ สููงอายุุ และวััยคนหนุ่�มสาวเริ่ม� เข้า้ ไปทำำ�งานในเมือื งและเข้า้ ระบบ และเตรียี มความพร้อ้ มสู่�วัยเกษีียณ ทำ�ำ ให้เ้ กิดิ การรวมตััว โรงงานอุตุ สาหกรรมมากขึ้น� อย่า่ งไรก็ด็ ีีผลกระทบ ที่�่เกิิดขึ้�น กัันของประชาชนจััดตั้�้งเป็็นกลุ่�มผู้้�สููงอายุุบ้า้ นกลึึง ตามมา คืือ ตำำ�บลบ้้านกลึึง ในอนาคตมีีการพััฒนาเข้า้ สู่� สัังคมเมือื ง แต่ส่ิ่่ง� ที่อ่� าจจะสููญเสีียไป คือื ภููมิปิ ัญั ญาท้อ้ งถิ่่น� วััฒนธรรมประเพณีี และผลิติ ภััณฑ์ช์ ุมุ ชน ซึ่ง� ได้ร้ัับผลกระทบ จ า ก ก า ร ข ย า ย ตัั ว ข อ ง เ มืื อ ง ห รืือ ก ลุ่ � ม ทุุ น ข น า ด ใ ห ญ่ ่ และอาจรวมไปถึึงปัญั หาสิ่่ง� แวดล้อ้ มที่อ�่ าจเกิดิ ขึ้น� ตามมา ดัังนั้น้� ภาพอนาคตของตำ�ำ บลบ้า้ นกลึึง จึงึ เป็น็ ภาพที่ค่� นใน ชุุมชนมีีภููมิิคุ้ �มกัันที่่�จะรองรัับการเปลี่�่ยนแปลงที่่�ชุุมชน บ้้านกลึึง จะพััฒนาเข้้าสู่่�สัังคมเมืืองมากขึ้�น เป็็นชุุมชน อััจฉริิยะ (Smart Community) ที่่�สามารถรัักษาทุุน ทางสัังคม และประยุกุ ต์ใ์ ช้ต้ ้น้ ทุนุ เพื่่อ� ดำ�ำ รงชีวี ิติ อย่า่ งพอเพีียง และแก้้ไขปััญหาชีีวิิตที่่�ได้้รัับผลกระทบจากชุุมชนเมืือง ได้้ โดยตำ�ำ บลบ้า้ นกลึึง มีีจุดุ แข็ง็ แหล่ง่ ท่อ่ งเที่ย�่ วโดดเด่น่ คืือ วััดป้อ้ มแก้ว้ ซึ่่�งในอดีีตมีีพระครููประโชติธิ รรมวิจิ ิิตร (หลวงพ่่อเพิ่่�ม อตฺฺตทีีโป) อดีีตที่�่ปรึึกษาเจ้้าคณะ อำ�ำ เภอบางไทร และอดีีตเจ้า้ อาวาสวััดป้อ้ มแก้ว้ จำ�ำ พรรษาอยู่่� ถืือเป็น็ พระเกจิิอาจารย์์ที่ม�่ ีีชื่่�อเสีียง

กระบวนการ VRU SUCCESS STORY 2019-2022 81 วิิเคราะห์์ศัักยภาพรายตำำ�บลบ้้านกลึึงตามหลััก ผลตอบรับและเสยี งสะท้อนจากชุมชน การ 16 เป้า้ หมาย อว. ของนายแพยท์ป์ ระเวศ วะสีี และ ใช้้การวิเิ คราะห์์ SWOT Analysis และต้น้ ไม้แ้ ห่ง่ ปัญั หา “ขอขอบคุณุ ทางมหาวิิทยาลัยั ฯ ในการเข้้ามา รวมไปถึึงวางแผนพััฒนาศัักยภาพรายตำำ�บลบ้้านกลึึง วิิเคราะห์ศ์ ักั ยภาพตำำ�บล และช่ว่ ยกัันวางแผนพััฒนา โดยใช้้กระบวนการการมีีส่่วนร่่วมของทุุกภาคส่่วน ตำำ�บลในระยะยาวได้อ้ ย่า่ งมีีประสิิทธิิภาพ ทั้้�งผู้้�นำ�ำ ชุมุ ชน ในพื้้�นที่�่ และคนในชุุมชนร่่วมกัันสะท้อ้ นถึึงวิิถีีชีวี ิติ ความเป็็นอยู่่� ภััยคุุกคามที่�ก่ ำำ�ลังั เกิิดในชุุมชนและร่ว่ มกัันหาวิิธีีการ ภาคีีเครืือข่่ายที่่เ� กี่่ย� วข้้อง รัับมืือและแก้้ไขช่่วยกัันได้”้ ภาครััฐ: วััดป้อ้ มแก้ว้ , องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บล นายประดิิษฐ์์ ไวยทรัพั ย์์ ผู้น�้ ำ�ำ ชุมุ ชน บ้า้ นกลึึง, รพ.สต.บ้า้ นกลึึง, ผู้ใ�้ หญ่บ่ ้า้ นหมู่�ที่�่ 1-9, โรงเรียี น วััดแก้ว้ (ประโชติวิ ิทิ ยาภรณ์)์ และกศน.ตำ�ำ บลบ้า้ นกลึึง “การให้้การสนับั สนุนุ จากมหาวิิทยาลัยั ฯ เพื่�อ่ พััฒนา ภาคประชาชน: ศููนย์ก์ ารเรียี นรู้�้ บ้า้ นสวนพอเพีียง, ศัักยภาพผู้้�สููงอายุุและเตรียี มความพร้้อมสู่่�วัยั เกษีียณ ศููนย์ก์ ารเรียี นรู้ฟ�้ าร์ม์ เห็ด็ ฟางบางไทร-บางปะอินิ และผู้แ�้ ทน นั้้น� มีีคุุณค่่าเป็น็ อย่่างยิ่่�ง เนื่�่องจากชุุมชนบ้า้ นกลึึงนั้้�น ชุมุ ชนและผู้�้สูงอายุุ ตำ�ำ บลบ้า้ นกลึึง มีีจำำ�นวนผู้้�สูงู อายุคุ ่่อนข้้างสููง และไม่ไ่ ด้้มีีการรวมกลุ่�ม ผลผลิิต กันั อย่า่ งจริิงจังั การดำำ�เนินิ กิจิ กรรมและการช่ว่ ยเหลืือ 1. ผลการประเมิินศัักยภาพตำำ�บลบ้้านกลึึง ในด้า้ นต่า่ ง ๆ ของทางมหาวิทิ ยาลััยฯ ทำำ�ให้ค้ น เป็น็ ตำ�ำ บลอยู่่�รอด ในชุุมชนได้้ทำ�ำ กิิจกรรมร่่วมกัันและเห็็นคุุณค่่าของการ 2. ชุมุ ชนตำ�ำ บลบ้า้ นกลึึงมีีการดำ�ำ เนินิ กิจิ กรรมที่�่ เสริิมสร้า้ งรายได้้และพััฒนาศัักยภาพของคนในชุุมชน ตรงตามความต้อ้ งการของชุมุ ชน โดยเฉพาะกลุ่�มผู้้�สูงู อายุุได้้ดีียิ่่�งขึ้น� ” 3. การก่อ่ ตั้ง้� กลุ่�มผู้�้สูงอายุบุ ้า้ นกลึึง นายวิวิ ัฒั น์์ สุุขสมศักั ดิ์์� ผู้�อ้ ำ�ำ นวยการโรงเรีียนวัดั แก้้ว ผลลัพั ธ์์ (ประโชติิวิทิ ยาภรณ์)์ 1. เกิิดแผนพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บลบ้้านกลึึง นายกองค์ก์ ารบริิการส่่วนตำ�ำ บลบ้้านกลึึง จำ�ำ นวน 1 แผน 2. เกิดิ องค์ค์ วามรู้ใ�้ นการดููแลสุขุ ภาพจิติ ผู้�้สูงอายุุ จำ�ำ นวน 1 องค์ค์ วามรู้�้ 3. เกิิดองค์์ความรู้�้ในการทำ�ำ สายคล้้องแมส จำ�ำ นวน 1 องค์ค์ วามรู้�้ 4. ผู้�้สูงอายุมุ ีีความรู้เ�้ รื่อ� งการดููแลสุขุ ภาพจิติ และ ท่า่ รำ��ไทเก๊๊กพื้้น� ฐาน จำ�ำ นวน 4 ท่า่ รำ�� 5. เกิิดการสร้้างรายได้้เสริิมจากการทำำ� สายคล้อ้ งแมสในครััวเรืือน เดือื นละ 500-1,000 บาท ชื่อ่� ทีีมผู้�ร้ ัับผิิดชอบโครงการ 1. อาจารย์พ์ ิชิ ชารียี ์์ เกาะน้ำ�ำ� ใส (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่)�่ 2. รองศาสตราจารย์พ์ นิดิ า ชาตยาภา 3. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร. ดนุชุ า สลีีวงศ์์ 4. อาจารย์ป์ ารณีีย์์ พฤกษาชาติิ 5. อาจารย์ว์ ราวุฒุ ิิ คำ�ำ พานุชุ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา)

82 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 การพัฒนาอาชีพชุมชนบ้านเกาะ เพือ่ รอยยิม้ ทีย่ ่ังยนื ตำ�บลบา้ นเกาะ อำ�เภอบางไทร จังหวดั พระนครศรีอยธุ ยา จากผลการดำำ�เนิินโครงการที่�่ผ่่านมากัับ ภาพปจั จุบัน สู่ภาพอนาคต ชุุมชนตำ�ำ บลบ้้านเกาะ อำำ�เภอบางไทร จัังหวััด พระนครศรีีอยุุธยา ได้้ดำำ�เนิินโครงการเพื่่�อพััฒนา ในการศึึกษาสภาพปัญั หาร่ว่ มกัับชุมุ ชนเพื่่อ� ให้ไ้ ด้ร้ ัับ คุุณภาพชีีวิิตให้้กัับชุุมชนส่่งเสริิมทัักษะและ ทราบปัญั หาที่แ่� ท้จ้ ริงิ และนำ�ำ ไปสู่่�แผนพััฒนาตำำ�บลบ้า้ นเกาะ ประสบการณ์์ ซึ่่�งส่่งผลต่อ่ การพััฒนาคุุณภาพชีวี ิติ ในอนาคตร่่วมกัับชุุมชน เพื่่�อแก้้ปััญหาได้้อย่่างยั่่�งยืืน และความเป็น็ อยู่่�ให้ด้ ีีขึ้้น� ส่ง่ เสริมิ รายได้้ ลดรายจ่า่ ย การลงพื้้�นที่่�ได้้ใช้้เครื่่�องมืือวิิเคราะห์์ชุุมชนเพื่่�อวิิเคราะห์์ ช่ว่ ยปรัับทััศนคติิ เสริมิ สร้า้ งความรู้�้ ความรัักความ ประเด็น็ การทำ�ำ งานกัับชุมุ ชนในอนาคต ดัังนี้้� 1. ต้น้ ไม้ป้ ัญั หา สามััคคีีภายในชุมุ ชน และสามารถต่อ่ ยอดเพื่่อ� เพิ่่ม� เป็็นเครื่�่องมืือในการเรีียนรู้้�วิิเคราะห์์เพื่่�อจะให้้ได้้ทราบถึึง รายได้ใ้ ห้ก้ ัับคนในชุมุ ชนได้อ้ ย่า่ งยั่่ง� ยืนื ประกอบไป สาเหตุุ ปััญหา และผลกระทบที่เ่� กิดิ ขึ้�นในชุุมชน 2. โอ่ง่ ชีวี ิติ ด้้วยโครงการยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตผู้้�สููงอายุุและ จะทำ�ำ ให้้เห็็นภาพรวมของชุุมชนทำ�ำ ให้้เกิิดแนวคิิดเรื่�่องการ เตรีียมความพร้้อมสู่�วั ยเกษีียณ เพื่่�อให้้ผู้้�สููงอายุุ บริิหารจััดการรายรัับ-รายจ่่ายในครััวเรืือนวิิเคราะห์์ความ พััฒนาศัักยภาพของตนเอง สััมพัันธ์์ระหว่่างรายรัับ-รายจ่า่ ย 3. ปฏิทิ ิินชุุมชน ใช้้ทบทวน ความสำ�ำ เร็็จของโครงการชุุมชนนำ�ำ ทัักษะ เข้้าใจแบบแผนกิิจกรรม เหตุุการณ์์ ของชุุมชนที่่�เกิิดขึ้�น และความรู้ท�้ี่ไ�่ ด้ร้ัับจากการเข้า้ ร่ว่ มโครงการ ไปเผยแพร่่ เห็น็ ถึึงความสััมพัันธ์ร์ ะหว่่างกิิจกรรมหรืือเหตุุการณ์์ต่า่ ง ๆ ให้ก้ ัับคนในครอบครััวเพื่่อ� ต่อ่ ยอดให้เ้ กิดิ รายได้เ้ สริมิ ที่่�เกิิดขึ้น� ในชุุมชนสามารถวางแผนการทำำ�งานร่ว่ มกัับชุุมชน อีีกทั้ง้� เป็น็ การส่ง่ เสริมิ ผู้้�สูงอายุมุ ีีโอกาสในการสร้า้ ง เข้้ามาส่่งเสริิมในช่่วงเวลาต่่าง ๆ ได้้อย่่างเหมาะสม การเรียี นรู้จ้� ากกิจิ กรรมที่เ่� กิดิ จากการใช้เ้ วลาว่า่ งให้้ จากการวิิเคราะห์์เครื่่�องมืือต่่าง ๆ สภาพปััญหาปััจจุุบััน เกิิดประโยชน์์ พร้้อมกัับการสร้้างกลุ่�มการทำ�ำ งาน ชุุมชนตำำ�บลบ้้านเกาะ ขาดช่่องทางการตลาดในการจััด ที่�่ทำำ�ให้้เกิิดการสื่่�อสารระหว่่างบุุคคล เกิิดการ จำำ�หน่่ายผลิิตภััณฑ์์ที่�่ทางกลุ่�มผลิิตออกมา เนื่่�องจากชุุมชน สร้้างส่่วนร่่วมทางสัังคมที่่�ดีี ทั้�้งนี้้�จะยัังช่่วยให้้เกิิด ยัังเข้้าไม่่ถึึงการทำำ�ตลาดผ่่านแพลตฟอร์์มต่่าง ๆ การส่่งเสริิมสุุขภาพทางกาย และทางจิิตใจเมื่่�อ แผนพััฒนาตำ�ำ บลในอนาคตที่่�คาดหวัังไว้้ให้้ชุุมชนมีีอาชีีพ ต้อ้ งก้า้ วสู่�วัยแห่ง่ การเกษีียณ จากกิจิ กรรมการทำำ� เสริิมเพื่่�อเพิ่่�มรายได้้ในชุุมชน เพิ่่�มช่่องทางและส่่งเสริิม ดอกไม้้ประดิิษฐ์์จากผ้้าใยบััวและการทำ�ำ สเปรย์์พ่่น การตลาดออนไลน์์ สนัับสนุุนให้้ความรู้�้การทำ�ำ ตลาดผ่่าน สมุนุ ไพรเพื่่อ� สุขุ ภาพสำ�ำ หรัับผู้้�สููงอายุุ ซึ่่ง� การดำำ�เนินิ แพลตฟอร์์มต่า่ ง ๆ อัันจะเป็็นการสร้า้ งความเข้้มแข็็งของ งานโครงการที่ผ�่ ่า่ นมาได้ก้ ่อ่ เกิดิ ประโยชน์ก์ ัับชุมุ ชน ภาคประชาชนให้อ้ ยู่่�อย่า่ งมีีประสิิทธิภิ าพและยั่่�งยืืน อย่่างทั่่�วถึึง และเท่่าเทีียมกัันส่่งผลให้้การแก้้ไข ปัญั หาในระดัับเศรษฐกิจิ รากหญ้า้ ตามแนวปรััชญา เศรษฐกิจิ พอเพีียงเกิดิ ขึ้น� ได้จ้ ริงิ สามารถจำำ�หน่า่ ย ตามชุุมชนใกล้้เคีียงและตลาดประจำ�ำ หมู่่�บ้้านช่่วย เพิ่่�มรายได้้ให้้กัับครอบครััวได้้มากขึ้�น เป็็นการลด ค่า่ ใช้้จ่า่ ยในครััวเรืือน

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 83 ภาคีีเครืือข่่ายที่่�เกี่่ย� วข้้อง กระบวนการ ร่ว่ มกัับหน่ว่ ยงานภาครััฐ เทศบาลตำ�ำ บลบางไทร พััฒนาชุุมชนอำำ�เภอบางไทร โรงพยาบาลส่่งเสริิม การดำำ�เนิินงานที่�่ผ่่านมาได้้ลงสำ�ำ รวจข้้อมููล ตำ�ำ บลบ้า้ นเกาะ และร่ว่ มกัับชาวบ้า้ นชุมุ ชนตำ�ำ บลบ้า้ นเกาะ บริิบทพื้้�นฐานของชุุมชนตำ�ำ บลบ้้านเกาะ จึึงทำำ�ให้้ได้้รัับ ผลผลิิต ทราบถึึงปััญหา เพื่่�อหาแนวทางในการส่่งเสริิมเพื่่�อให้้ ดอกไม้้ประดิิษฐ์์จากผ้้าใยบััว และสเปรย์์พ่่น สอดคล้้องกัับทรััพยากรที่่�มีีอยู่่�ในพื้้�นที่�่และเหมาะสมกัับ สมุุนไพรเพื่่อ� สุขุ ภาพสำ�ำ หรัับผู้้�สููงอายุุ บริิบทของชุมุ ชน ได้้ดำ�ำ เนินิ โครงการทั้้ง� หมด 2 กิิจกรรม ผลลััพธ์์ ดัังนี้้� กิจิ กรรมที่�่ 1 การอบรมเพื่่อ� พััฒนาทัักษะอาชีีพการ เป็็นการส่่งเสริิมผู้�้ สููงอายุุให้้มีีโอกาสในการ ทำ�ำ ดอกไม้ป้ ระดิษิ ฐ์จ์ ากผ้า้ ใยบััวสำ�ำ หรัับผู้�้ สููงอายุุ กิจิ กรรม สร้้างการเรีียนรู้้�จากกิิจกรรมที่�่เกิิดจากการใช้้เวลาว่่าง ที่�่ 2 การอบรมการทำ�ำ สเปรย์์พ่่นสมุุนไพรเพื่่�อสุุขภาพ ให้้เกิิดประโยชน์์ ผู้้�เข้้าร่่วมโครงการในครั้้�งนี้้� จำำ�นวน สำ�ำ หรัับผู้้�สููงอายุุ เป็็นการเสริิมสร้้างองค์์ความรู้้�ให้้กัับ 30 คน ได้ร้ ัับความรู้้� ความเข้า้ ใจ ในการทำำ�กิจิ กรรม ชุุมชน และพััฒนาผลิติ ภััณฑ์ด์ ้้านสุุขภาพสำ�ำ หรัับผู้้�สููงวััย ดอกไม้้ประดิิษฐ์์จากผ้้าใยบััวและสเปรย์์พ่่นสมุุนไพร เพื่่�อสุุขภาพสำำ�หรัับผู้้�สููงอายุุ คิิดเป็็นร้้อยละ 82 ผลตอบรบั และเสยี งสะท้อนจากชมุ ชน และผู้�้เข้้าร่่วมโครงการมีีความพึึงพอใจ ในการดำ�ำ เนิิน โครงการในภาพรวมอยู่่�ในระดัับมาก ค่่าเฉลี่�่ย 4.21 ชุุมชนตำำ�บลบ้้านเกาะ มีีพื้้�นฐานการดำ�ำ เนินิ ชีีวิติ ชื่อทมี ผู้รบั ผดิ ชอบโครงการ ในชุุมชนแบบพึ่่�งพาอาศััยกัันในชุุมชนโดยยึึดหลัักการ 1. ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์์ ดร.ดวงเดืือน วััฎฎานุรุ ัักษ์์ ดำ�ำ เนินิ ชีวี ิติ แบบเศรษฐกิจิ พอเพีียงทุกุ คนรู้�้จักวิถิ ีีชีวี ิติ ของ (ผู้้�จั ดการพื้้�นที่่�) การอยู่่�อย่่างพอเพีียง ชุุมชนดููแลช่่วยเหลืือเกื้้�อกููลและ 2. อาจารย์์ ดร.ฐิติ ิิมา เกษาหอม แบ่ง่ ปันั กััน สร้า้ งชุมุ ชนที่เ่� ข้ม้ แข็ง็ เมื่่อ� มีีโครงการที่ไ�่ ปช่ว่ ย 3. อาจารย์ดาวรถา วีระพันธ์ ส่ง่ เสริมิ และเพิ่่ม� ศัักยภาพให้ก้ ัับชุมุ ชนที่ส่� ามารถเพิ่่ม� ราย 4. อาจารย์จุรีมาศ ดีอำ�ำมาตย์ ได้้ให้้กัับครอบครััว ชุุมชนได้้ให้้ความร่่วมมืือในการจััด 5. อาจารย์วษิ ชญะ ศลิ านอ้ ย (อาจารยน์ กั พัฒนา) กิจิ กรรมต่า่ ง ๆ เป็น็ อย่า่ งดีี ชุมุ ชนมีีความต้อ้ งการให้ท้ าง มหาวิิทยาลััย ฯ ดำำ�เนินิ กิิจกรรมไปอย่า่ งต่อ่ เนื่่อ� ง เพราะ กิิจกรรมที่่�มีีประโยชน์์กัับชุุมชนเป็็นอย่่างมาก สามารถ สร้้างอาชีีพและเพิ่่�มรายได้้ให้้กัับครอบครััว รวมทั้้�งเปิิด โอกาสให้ค้ นในชุมุ ชนมีีส่ว่ นร่ว่ มตามศัักยภาพของตนเอง ทำ�ำ ให้เ้ กิิดสััมพัันธภาพที่่�ดีีของคนในชุุมชนที่่จ� ะช่่วยเหลืือ และแบ่่งปัันกััน และหน่่วยงานภาครััฐโรงพยาบาลส่่ง เสริมิ ตำ�ำ บลบ้้านเกาะ ซึ่่�งทำำ�งานรัับผิดิ ชอบดููแลผู้�้ สููงอายุุ ในชุุมชน มีีความประทัับใจที่�่ทางมหาวิิทยาลััย ฯ ได้ด้ ำ�ำ เนินิ กิจิ กรรมให้ผ้ ู้�้สูงอายุไุ ด้ม้ ีีโอกาสทำ�ำ กิจิ กรรมร่ว่ มกััน ทั้�้งนี้้�ยัังช่่วยให้้เกิิดการส่่งเสริิมสุุขภาพทางกายและทาง จิิตใจเมื่่อ� ต้้องก้้าวสู่�วัยแห่ง่ การเกษีียณ

84 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ยลวถิ ีสายน�ำ ้ รบั พร ภาพปััจจุุบันั สู่�ภ่ าพอนาคต หลวงพ่อนอ้ ย ทอดนอ่ งชมุ ชนต�ำ บลบ้านแปง้ อ�ำ เภอบางไทร มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรม จงั หวัดพระนครอยุธยา ราชููปถััมภ์์ ได้้ดำำ�เนิินกิิจกรรมอบรมการออกแบบและฝึึก ปฏิิบััติิการจััดทำำ�สิินค้้าการท่่องเที่�่ยวเพื่่�ออััตลัักษณ์์ท้้องถิ่่�น ภายใต้โ้ ครงการยกระดัับเศรษฐกิจิ และสัังคมรายตำ�ำ บลแบบ บููรณาการ (1 ตำ�ำ บล 1 มหาวิทิ ยาลััย) เป็น็ การเพิ่่ม� มููลค่า่ ของ มหาวิิทยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ สินิ ค้า้ และเพิ่่ม� จุดุ เด่น่ ของการท่อ่ งเที่ย่� วภายในตำ�ำ บลบ้า้ นแป้ง้ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ได้้เข้้าไปดำำ�เนิินการพััฒนา ให้ม้ ีีความหลากหลายมากยิ่่ง� ขึ้น� ในปีี 2564 จากการจััดจำ�ำ หน่า่ ย ในพื้้�นที่�่หรืือชุุมชน ในปีี 2564 ภายใต้้โครงการยก ของที่่�ระลึึกที่่�มีีเอกลัักษณ์์โดดเด่่นและมีีความเฉพาะตััวของ ระดัับเศรษฐกิิจและสัังคมรายตำำ�บลแบบบููรณาการ ชุุมชน จนเกิิดเป็น็ ผลิติ ภััณฑ์ท์ ี่่ส� ามารถรัับรองการท่่องเที่่ย� ว (1 ตำ�ำ บล 1 มหาวิทิ ยาลััย) และในปีี 2565 ภายใต้้ ในตำ�ำ บลบ้า้ นแป้ง้ อาทิิ ของที่ร่� ะลึึกสินิ ค้า้ เรืือโบราณ ขนมไทย โครงการพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตและรายได้้ให้้กัับคน หมี่�่กรอบ และสิินค้้าอื่่�น ๆ ที่�่พร้้อมวางจำำ�หน่่าย และในปีี ในชุมุ ชนฐานราก และโครงการพััฒนาคุุณภาพชีวี ิติ 2565 จากการประชุุมทบทวนและวิิเคราะห์์ศัักยภาพตำำ�บล ผู้้�สููงอายุุและเตรีียมความพร้อ้ มสู่�วัยเกษีียณ โดยใช้้ บ้า้ นแป้ง้ ในกิิจกรรมยกระดัับคุุณภาพชีีวิติ และรายได้ฯ้ ด้ว้ ย องค์์ความรู้้�ทางวิิชาการ เทคโนโลยีีและนวััตกรรมที่่� การวิเิ คราะห์ช์ ุมุ ชนอย่า่ งมีีส่ว่ นร่ว่ มด้ว้ ยเทคนิคิ SWOT Analysis มีีอยู่่� ทำำ�งานประสานและร่ว่ มมือื กัับภาคส่ว่ นต่า่ ง ๆ ต้้นไม้้แห่่งปััญหา และผัังความคิิด พบว่่า ตำำ�บลบ้้านแป้้ง ในพื้้น� ที่�่ เพื่่อ� ให้เ้ กิดิ การบููรณาการยกระดัับเศรษฐกิจิ มีีจุุดแข็็งที่�่โดดเด่่นและมีีชื่่�อเสีียง คืือ วััดหลวงพ่่อน้้อย และสัังคมที่�่สามารถนำำ�ไปสู่่�การพััฒนาพื้้�นที่่�อย่่าง (วััดสิิงห์ส์ ุทุ ธาวาส) ซึ่่ง� เป็น็ ศููนย์ร์ วมใจของชาวบ้้านในตำ�ำ บล มีีเป้้าหมายชััดเจน จากจุุดเริ่�มต้้นที่่�มหาวิิทยาลััย บ้้านแป้้งและอำ�ำ เภอบางไทร ซึ่่�งยัังมีีประเพณีีประจำำ�ปีีที่�่น่่า ราชภััฏวไลยอลงกรณ์์ ในพระบรมราชููปถััมภ์์ สนใจ ได้แ้ ก่่ ประเพณีีไหว้ห้ ลวงพ่อ่ น้อ้ ย และประเพณีีรัับขวััญ ได้ด้ ำ�ำ เนินิ โครงการยกระดัับเศรษฐกิจิ และสัังคมราย แม่โ่ พสพ โดยตำำ�บลบ้า้ นแป้ง้ มีีเขตติดิ กัับแม่น่ ้ำ��ำ น้อ้ ย เป็น็ ผล ตำำ�บลสร้้างรากแก้้วให้้ประเทศแบบบููรณาการ ดีีต่อ่ การทำ�ำ เกษตรกรรม และเป็น็ แหล่ง่ น้ำ�ำ� ที่ม่� ีีอาหารชั้น้� เยี่ย�่ ม 1 ตำ�ำ บล 1 มหาวิิทยาลััย ณ ตำ�ำ บลบ้า้ นแป้ง้ อำำ�เภอ ชุุมชนมีีภููมิิปััญญาท้้องถิ่่�นและปราชญ์์ชาวบ้้าน เช่่น การทำำ� บางไทร จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยา โดยสนัับสนุุน เกษตรแบบพอเพีียง ศิลิ ปกรรมปููนปั้้น� พิพิ ิธิ ภััณฑ์เ์ รืือโบราณ การจััดกิิจกรรมที่่�มุ่ �งส่่งเสริิมการท่่องเที่�่ยวและการ ขนมไทย และอาหารพื้้�นบ้า้ น ซึ่่ง� มีีองค์ค์ วามรู้ก�้ ารผลิติ แป้ง้ จััดจำ�ำ หน่า่ ยสินิ ค้า้ ที่เ�่ ป็น็ อััตลัักษณ์ท์ ้อ้ งถิ่่น� เพื่่อ� ยกระดัับ ขนมจีีนแบบดั้้�งเดิิม อัันเป็็นที่�่มาของชื่่�อตำำ�บล “บ้้านแป้้ง” เศรษฐกิจิ ของชุมุ ชนตำ�ำ บลบ้า้ นแป้ง้ ตั้ง�้ แต่่ ในปีี 2564 ซึ่่�งสามารถนำ�ำ มาต่่อยอด เพื่่�อสร้้างรายได้้และจััดตั้้�งศููนย์์ และได้้ลงพื้้�นที่�่ทำำ�งานเพื่่�อพััฒนาร่่วมกัับชุุมชนเรื่�่อย การเรีียนรู้้�ได้้ในอนาคต ทั้�้งนี้้�ประชากรตำำ�บลบ้้านแป้้ง มาจนถึึงปีี 2565 ซึ่่�งได้้ต่่อยอดมาสู่�การดำ�ำ เนิิน มีีความกัังวลด้้านการขาดรายได้้อัันเนื่่�องมาจากการเข้้าสู่ � โครงการยกระดัับพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับ สัังคมผู้้�สููงอายุุในปััจจุุบััน ตำำ�บลมีีผู้้�ที่�่อยู่่�ในวััยใกล้้เกษีียณ รายได้ใ้ ห้ก้ ัับคนในชุมุ ชนฐานราก และ โครงการยกระดัับ จำำ�นวนมาก ประกอบกัับผลผลิิตทางการเกษตรมีีราคา พััฒนาคุุณภาพชีวี ิิตผู้�้ สููงอายุแุ ละเตรีียมความพร้้อม ที่่�ตกต่ำ�ำ� ลงแต่่กลัับมีีต้้นทุุนในการทำ�ำ การเกษตรที่�่สููงขึ้�น สู่�วัยเกษีียณ ซึ่่ง� มีีจุดุ มุ่�งหมายในการส่ง่ เสริมิ การเพิ่่ม� อย่่างต่่อเนื่่�อง ส่่งผลกระทบต่่อชาวบ้้านซึ่่�งส่่วนใหญ่่ทำำ� รายได้้ สร้า้ งงาน สร้้างอาชีพี ของประชากรในชุมุ ชน เกษตรกรรมเป็น็ หลััก และยัังไม่ส่ ามารถมองหาอาชีพี ที่ส�่ ร้า้ ง ตลอดจนการสนัับสนุุนดููแลความเป็็นอยู่่�คุุณภาพ รายได้จ้ ากทางอื่่น� ๆ ได้้ในระยะยาว นอกจากนี้้�ยัังมีีความ ชีีวิติ ของผู้้�สููงอายุุในด้า้ นต่่าง ๆ กัังวลในเรื่�่องของวััฒนธรรมประเพณีีที่่�ภาคภููมิิใจกำ�ำ ลัังจะ เลืือนหายไปเหตุุเพราะขาดการสานต่่อจากคนรุ่�นใหม่่ และ การขาดช่ว่ งในการจััดกิจิ กรรมอัันเนื่่อ� งมาจากภาวะโรคระบาด

กระบวนการ VRU SUCCESS STORY 2019-2022 85 การประชุุมทบทวนและวิิเคราะห์์ศัักยภาพ ผลตอบรัับและเสียี งสะท้้อนจากชุุมชน ด้ว้ ยการวิเิ คราะห์ช์ ุมุ ชนแบบมีีส่ว่ นร่ว่ มและการประชุมุ “การที่ม�่ หาวิทิ ยาลัยั ฯ เข้า้ มาร่่วมดููแลชุมุ ชนอย่่างต่อ่ เนื่อ�่ ง วางแผนพััฒนาศัักยภาพ และอบรมการให้ค้ วามรู้ก�้ าร และให้ค้ ำ�ำ แนะนำำ�มีีส่ว่ นช่่วยในการพััฒนางานของชุมุ ชน ส่ง่ เสริมิ สุขุ ภาพยุคุ วิถิ ีีปกติใิ หม่ด่ ้ว้ ยพืชื สมุนุ ไพรในครััว เป็็นอย่่างมาก ก่อ่ ให้้เกิดิ พลังั และแรงบัันดาลใจทั้้�งใน เรืือน และอบรมเชิงิ ปฏิบิ ััติกิ ารการทำ�ำ ลููกประคบด้ว้ ย ด้้านการพััฒนาผลิติ ภััณฑ์์และการสร้้างศููนย์์การเรียี นรู้� พืืชสมุุนไพรเพื่่�อสร้้างอาชีีพและรายได้้ให้้กัับสำ�ำ หรัับ ภููมิปิ ัญั ญาท้อ้ งถิ่น�่ มองว่า่ โครงการต่า่ ง ๆ ที่�่จััดมีีส่ว่ นช่่วย ผู้�้สููงอายุตุ ำ�ำ บลบ้า้ นแป้ง้ ให้้ผู้�คนภายนอกรู้�จักั ตำำ�บลบ้้านแป้้งมากขึ้�น อีีกทั้้ง� สิินค้า้ ภาคีีเครืือข่่ายที่่�เกี่่�ยวข้้อง ชุมุ ชนยัังได้ร้ ัับความสนใจผ่า่ นการประชาสััมพันั ธ์ด์ ้ว้ ยช่่อง วััดหลวงพ่่อน้้อย (วััดสิิงห์์สุุทธาวาส), ทางออนไลน์ ์ มีีความยิินดีีที่่�ได้เ้ ห็น็ ลูกู หลาน ในชุมุ ชนได้ร้ ัับ องค์ก์ ารบริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บลสนามชััย, กศน.ตำำ�บลบ้า้ น การจ้า้ งงานและมีีรายได้้เลี้้�ยงดููตนเอง โดยสิ่่�งที่่�มุ่�งหวัังใน แป้ง้ , รพ.สต. บ้้านแป้้ง, กลุ่�มผู้้�นำ�ำ ชุุมชน (ส.อบต./ อนาคต คืือ การร่ว่ มพัฒั นาต่อ่ ยอดโครงการเดิมิ ให้ม้ ีีความ กำำ�นััน/ผู้้�ใหญ่่บ้้าน), กลุ่�มอาชีีพ, กลุ่�มวิิสาหกิิจชุุมชน ต่่อเนื่อ่� ง และเอื้้�ออำ�ำ นวยให้เ้ กิิดการถ่่ายทอดองค์์ความรู้� และประชาชนในพื้้น� ที่�่ การทำำ�แป้ง้ ขนมจีีนแบบดั้้ง� เดิิมจากผู้้�มีีประสบการณ์์ไปสู่่� ผลผลิติ คนรุ่�นใหม่่ เพื่�่อเป็็นการสืืบทอดมรดกทางภูมู ิิปัญั ญาท้อ้ ง จากการจััดกิิจกรรมพบผลผลิิตที่่�โดดเด่่น ถิ่�น่ ของตำ�ำ บลบ้้านแป้้งให้้กลัับมามีีชีีวิติ อีีกครั้�ง” ได้้แก่่ ของที่่�ระลึึกเรืือโบราณจำำ�ลอง อาหารพื้้�นบ้้าน นางมณฑา จิิตรโอฬาร ผู้�ใ้ หญ่่บ้้าน ขนมไทย “รู้้�สึึกภาคภููมิใิ จและดีีใจเป็น็ อย่า่ งมากที่่ม� หาวิิทยาลััยฯ ได้้ ผลลัพั ธ์์ ให้ค้ วามสำ�ำ คัญั เห็น็ คุุณค่่ากัับภููมิปิ ัญั ญาท้อ้ งถิ่�น่ ทำ�ำ ให้ม้ ีี จากการสำำ�รวจด้้านการเพิ่่�มรายได้้พบว่่า พลังั ในการต่อ่ ยอดและสร้า้ งสรรค์์ผลงานของตนเอง และ ในภาพรวมของตำำ�บลจากจำำ�นวนกลุ่�มเป้า้ หมาย 100 อนาคตอยากให้ค้ นรุ่�นใหม่เ่ ข้้ามาเรีียนรู้้�นำ�ำ ไปสร้้างรายได้้ ครััวเรืือน มีีรายได้้เดิิมโดยเฉลี่�่ยของกลุ่�มเป้้าหมาย และประโยชน์ก์ ับั ตนเองได้”้ 4,000 บาท/เดืือน มีีรายได้เ้ พิ่่ม� ขึ้น� 500 บาท/เดือื น นายวิจิ ิติ ร ชุ่�มใจ ผู้ก�้ ่่อตั้้�งศููนย์์การเรียี นรู้�บ้ ้้านปููนปั้้�น รายได้้ที่�่เพิ่่�มขึ้�น ร้้อยละ 14.29 และมีีการพััฒนา ทัักษะ 4 ด้า้ น คืือ ด้้านการเงินิ , ด้้านการเข้้าใจและ ใช้เ้ ทคโนโลยีีอย่า่ งสร้า้ งสรรค์์ ด้า้ นภาษาอัังกฤษเพื่่อ� การสื่่อ� สาร และ ด้า้ นการทำ�ำ งานในสัังคมแบบมีีส่ว่ นร่ว่ ม ชื่่�อทีีมผู้้�รัับผิิดชอบโครงการ 1. อาจารย์์รััญญา จิิตต์อ์ าจหาญ (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่�่) 2. ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์น์ ัันทิิยา รัักตประจิิต 3. ผู้�้ ช่ว่ ยศาสตราจารย์์ ดร.เลอลัักษณ์์ โอทกานนท์์ 4. อาจารย์์ธารินิ ทร์์ พิทิ ัักษ์พ์ งษ์์ 5. อาจารย์ว์ ราวุฒุ ิิ คำ�ำ พานุุช (อาจารย์์นัักพััฒนา)

86 VRU SUCCESS STORY 2019-2022 ร่วมมือร่วมใจ รวมพลังคนบ้านมา้ สู่การพัฒนาทย่ี ่งั ยนื ต�ำ บลบา้ นมา้ อ�ำ เภอบางไทร จงั หวดั พระนครศรีอยธุ ยา ประชากรในตำ�ำ บลบ้า้ นม้า้ ส่ว่ นใหญ่่ ภาพปัจจุบัน สู่ภาพอนาคต ประกอบอาชีพี เกษตรกรรม ทำ�ำ นา และ ผู้ค�้ นอยู่่�แบบพึ่ง�่ พาอาศััยกััน มีีอยู่่� 8 หมู่่�บ้าน มหาวิทิ ยาลััยราชภััฏวไลยอลงกรณ์ฯ์ เข้า้ ไปสนัับสนุนุ องค์ค์ วามรู้้� ภายในตำ�ำ บลบ้้านม้้า อำ�ำ เภอบางไทร ด้า้ นวิชิ าการ ด้ว้ ยศัักยภาพของชุมุ ชนและทรััพยากรท้อ้ งถิ่่น� ที่ห่� ลากหลาย จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยา บริิเวณพื้้�นที่�่ ในชุมุ ชนได้้รัับการส่่งเสริิมจากมหาวิทิ ยาลััย เช่น่ ส่ง่ เสริมิ การออกแบบ ในตำ�ำ บลจะมีีแหล่ง่ น้ำ�ำ� และมีีคลองน้ำ��ำ ย่อ่ ย และพััฒนากระเป๋๋าจัักสาน การพััฒนาเส้้นทางการท่่องเที่�่ยว สำำ�หรัับทำ�ำ การเกษตร สภาพแวดล้้อม ตำ�ำ บลบ้า้ นม้า้ รวมถึึงนำำ�แนวคิิดวิิถีีชาวบ้้านร่่วมสมััยและการเชื่�่อมโยง เป็็นที่่�ราบลุ่ �มมีีแม่่น้ำ�ำ�ลำำ�คลองไหลผ่่าน เครืือข่า่ ยผู้้�ประกอบการ เพื่่อ� ให้้คนในชุมุ ชนสามารถบริหิ ารจััดการชีีวิติ เหมาะแก่่การทำ�ำ การเกษตร ในส่่วนนี้้� ตนเองได้อ้ ย่า่ งสมดุลุ และมีีความเหมาะสม สามารถดํํารงชีวี ิติ ตามหลััก ทำ�ำ ให้้เกษตรกรในชุุมชนสามารถทำำ�การ ปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง ร่่วมกัับการส่่งเสริิมภููมิิปััญญาท้้องถิ่่�น เกษตรตามฤดููกาล และสามารถทำ�ำ การ เพิ่่�มคุณุ ค่า่ และมููลค่า่ เสริมิ เศรษฐกิิจฐานรากในชุุมชน เสริิมสร้า้ งและ เลี้้�ยงสััตว์์น้ำำ��และปลููกผัักเป็็นอาชีีพ พััฒนาสิ่่ง� แวดล้อ้ มชุมุ ชน และการจััดการชุมุ ชนตามแนว ทางการพััฒนา เสริิมเพื่่�อสร้้างรายได้้เพิ่่�มเติิมให้้กัับ สัังคมในรููปแบบการรวมกลุ่�มทางสัังคม สร้า้ งผู้�้ นํําชุมุ ชน และปลููกฝังั จิติ ตััวเองและครอบครััวได้้ ในชุุมชนจะ อาสาให้ก้ ัับประชาชน สำ�ำ หรัับการดำ�ำ เนินิ งาน 3 กิจิ กรรม คือื 1) กิจิ กรรม มีีตลาดนััดชุุมชนเปิิดในช่่วงเวลาบ่่าย การทบทวนและวิเิ คราะห์ศ์ ัักยภาพตำ�ำ บล 2) กิจิ กรรมเตรียี มความพร้อ้ ม ของทุุกๆ วััน ตลาดนี้้�เป็็นศููนย์์กลาง ด้้านการดำำ�เนินิ ชีวี ิติ และการดููแลสุขุ ภาพของผู้้�สููงอายุุหลัังวััยเกษีียณ ให้้กัับชุุมชนและชุุมชนรอบข้้างเข้้ามา 3) กิจิ กรรมพััฒนาทัักษะอาชีพี แก่ผ่ ู้้�สูงอายุหุ ลัังวััยเกษีียณ ได้แ้ ก่่ สบู่่�เหลว ขายผลิติ ภััณฑ์ช์ ุุมชน และมีีกลุ่�มลููกค้า้ ที่�่ แชมพููสมุุนไพร และน้ำ��ำ ยาล้า้ งจาน หลากหลายเดินิ ทางเข้า้ มาเพื่่อ� ทำำ�การซื้้อ� ขาย สำ�ำ หรัับคนที่่จ� ะมาขายของในตลาด กระบวนการ จ ะ ต้ ้ อ ง ทำำ � ก า รจ่ ่ า ย ค่ ่ า เ ช่ ่ า พื้้� น ที่่� ซึ่่�งรายได้้ส่่วนนี้้� จะมีีคณะกรรมการ กระบวนการออกแบบอย่่างมีีส่ว่ นร่่วมของคนในชุมุ ชน ภายใต้้ ทำ�ำ การจััดเก็็บและนำำ�รายได้้เข้้าชุุมชน การสนัับสนุนุ ของภาคีีเครืือข่า่ ยระหว่า่ งองค์ก์ รรััฐและเอกชน ร่ว่ มผลัักดััน จากการลงพื้้น� ที่พ่� บว่า่ ในชุมุ ชนมีีปราชญ์์ ในการแก้ไ้ ขปัญั หาของชุมุ ชนผ่า่ นเครื่อ� งมือื การคิดิ เชิงิ ออกแบบ (Design ชาวบ้้านที่่�มีีความเชี่ �ยวชาญงานด้้าน Thinking) การวิเิ คราะห์ส์ ภาพแวดล้อ้ มของชุมุ ชนด้ว้ ย SOAR Analysis จัักสาน นอกจากนี้้ช� ุมุ ชนมีีประวััติศิ าสตร์์ ที่�่ถููกออกแบบมาเพื่่�อสร้้างให้้ผู้�้ วิิเคราะห์์หรืือนัักกลยุุทธ์์มองเห็็นไปถึึง และวััฒนธรรมที่่�เป็็นนอััตลัักษณ์์ใน ภาพสุุดท้้ายหรืือผลลััพธ์์ของการดำำ�เนิินงานได้้อย่่างชััดเจน การสร้้าง ชุุมชนที่่�ชวนให้้เข้้ามาเรีียนรู้�้ จากการ เป้า้ หมายการพััฒนาร่ว่ มกัับชุมุ ชนที่จ่� ะก่อ่ ให้เ้ กิดิ ความเข้ม้ แข็ง็ และยั่่ง� ยืนื ลงพื้้น� ที่พ่� ััฒนาชุมุ ชนทำ�ำ ให้เ้ กิดิ ความสนใจ ด้้วยหลัักการพััฒนาอาชีีพอย่่างยั่่�งยืืนและพึ่่�งตนเองได้้ในมิิติิแผน ของชาวบ้้านและเกิิดความร่่วมมืือกััน การพััฒนาชุมุ ชนอย่า่ งยั่่ง� ยืนื 3ES+M (Education, Economy, Environment, ทำ�ำ งานเพื่่อ� การพััฒนาชุมุ ชนอย่า่ งยั่่ง� ยืนื Social, and Mind)

VRU SUCCESS STORY 2019-2022 8787 โดยการวิิเคราะห์์ความยั่่�งยืืนและการพึ่่�งตนเองของ ผลตอบรับและเสียงสะท้อนจากชุมชน ชุมุ ชนตามแนวทางของโมเดลเศรษฐกิจิ ใหม่่ (BCG Economy) สู่�เป้้าหมายการพััฒนาที่ย�่ ั่่ง� ยืืน (Sustainable Development “ชุุมชนเกิดิ การคิดิ ที่จ่� ะสร้้างนวััตกรสัังคม Goals: SDGs) และได้ม้ ีีการน้อ้ มนำ�ำ ปรััชญาของเศรษฐกิจิ พอ ที่่ต� อบโจทย์์การแก้้ไขปััญหาและส่่งเสริิม เพีียง (Sufficiency Economy Philosophy: SEP) ตลอดการ การต่อ่ ยอดอาชีีพเชิิงพาณิชิ ย์์ ได้้แก่่ ผลิติ ภัณั ฑ์์ พััฒนาต้้นน้ำ�ำ� -กลางน้ำ��ำ -ปลายน้ำ��ำ ภายใต้้หลัักแนวคิิดพััฒนา สบู่่�เหลว ผลิติ ภัณั ฑ์์แชมพููสมุนุ ไพร ผลิิตภััณฑ์์ นวััตกรรมเพื่่�อส่่งเสริิมคุุณภาพชีีวิิตและยกระดัับเศรษฐกิิจ น้ำำ��ยาล้้างจาน เพื่�อ่ สร้า้ งรายได้ใ้ ห้ก้ ับั ชุุมชน ฐานราก โดยการกำำ�หนดภาพอนาคต (Foresight) นอกจากนี้้� ชุมุ ชนยังั มีีเป้้าหมายการสร้้าง อย่่างชััดเจนเพื่่�อให้เ้ กิดิ การพััฒนาอย่า่ งยั่่ง� ยืนื ต่อ่ ไป ชุุมชนต้น้ แบบด้้านพลัังงานทดแทนโดย ภาคีเี ครืือข่่ายที่่�เกี่่ย� วข้้อง ร่ว่ มมืือกัับหน่่วยงานภาคีีเครืือข่า่ ย การนำ�ำ การลงพื้้น� ที่พ�่ ััฒนาชุมุ ชนแบบมีีส่ว่ นร่ว่ มโดยมีีหน่ว่ ยงาน ทรัพั ยากรธรรมชาติทิ ี่ม�่ ีีอยู่�ในชุุมชนมาใช้้ ในตำ�ำ บลที่ม่� ีีบทบาทในการลงพื้้น� ที่ก่� ัับจ้า้ งงาน คือื การศึึกษา ประโยชน์์สูงู สุุด เกิิดการร่่วมมืือกันั ผลักั ดันั ข้้อมููลบริิบทชุุมชน การวางแผนการพััฒนาเชิิงพื้้�นที่่�ร่่วมกัับ ให้้เกิิดชุุมชนที่เ�่ ข็ม็ แข็็ง และมีีการนำ�ำ นวัตั กรรม หน่่วยงานในตำ�ำ บล ได้้แก่่ องค์์การบริิหารส่่วนตำ�ำ บลบ้้านม้้า ด้้านพลัังงานทดแทนมาประยุุกต์์ใช้ใ้ ห้้เกิิด สำ�ำ นัักงานพััฒนาชุุมชน สำำ�นัักงานเกษตรอำำ�เภอบางไทร ประโยชน์ส์ ูงู สุุดในชุุมชน” อำำ�เภอบางไทร จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยา และกลุ่�มอาชีีพ ในชุมุ ชน ชื่อ่� ทีมี ผู้ร�้ ับั ผิิดชอบโครงการ ผลผลิิต 1. ผู้�้ช่วยศาตราจารย์์ ดร.วิวิ ััฒน์์ คลัังวิจิ ิติ ร 1. แผนการพััฒนาศัักยภาพตำ�ำ บล (ผู้�้จัดการพื้้น� ที่)�่ 2. แผนการดำ�ำ เนินิ ชีวี ิติ และการดููแลสุขุ ภาพของผู้�้สูงอายุุ 2. ผู้�้ช่วยศาสตราจารย์์ สมคเณ เกีียรติกิ ้อ้ ง หลัังวััยเกษีียณ 3. อาจารย์์ ดร.โยษิิตา เจริิญศิิริิ 3. ผลิติ ภััณฑ์์สบู่่�เหลว 4. อาจารย์์ ดร.ริิศภพ ตรีีสุวุ รรณ 4. ผลิติ ภััณฑ์แ์ ชมพููสมุุนไพร 5. อาจารย์ภ์ ััทรเวช ธาราเวชรัักษ์์ (อาจารย์น์ ัักพััฒนา) 5. ผลิิตภััณฑ์น์ ้ำำ�� ยาล้้างจาน ผลลัพั ธ์์ 1. ประชาชนในชุุมชนได้้แนวทางการพััฒนาทัักษะ อาชีีพไม่่น้อ้ ยกว่า่ 3 อาชีพี 2. เกิิดผลิิตภััณฑ์์ชุมุ ชน จำำ�นวน 3 ผลิิตภััณฑ์์