การวิเคราะห์รายการค้า

การวเิ คราะห์รายการค้า การที่ผู้ทาบัญชีต้องแยกให้ได้ว่า รายการใดควรนามาวิเคราะห์เพื่อบันทึกบัญชี และ จะก่อให้เกิดเปลี่ยนแปลงต่อ สินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของเจ้าของ อย่างไร

รายการค้า หมายถงึ รายการทเ่ี กิดขน้ึ ในการดาเนนิ งานที่ก่อใหเ้ กดิ การโอนเงิน เกย่ี วข้องกับเงิน หรือสิง่ ทีม่ มี ูลคา่ เปน็ เงนิ หรือสามารถเปลีย่ นเป็นเงินได้ ระหว่างกิจการกบั บคุ คลภายนอก ลกั ษณะของรายการค้าตอ้ งเป็นรายการทวี่ ดั ค่าเปน็ หน่วยเงนิ ตราได้ และกอ่ ใหเ้ กดิ การเปลี่ยนแปลงในสินทรัพย์ หนีส้ นิ และสว่ นของเจา้ ของ

รายการคา้ บุคคลอ่นื A, L, OE การแลกเปล่ยี น กจิ การ การโอนเงินหรือสิง่ ท่ีมคี ่าเป็นตัวเงนิ รายการค้า บันทึกบัญชี รายการทางบญั ชี

ตวั อย่างรายการคา้ 1. เจ้าของกจิ การนาเงนิ สดมาลงทุน 2. ซอื้ สินทรัพยเ์ ปน็ เงนิ สดหรอื เงินเช่ือ 3. การขายสินค้าเปน็ เงนิ สดหรอื เงินเชอื่ 4. การจ่ายชาระหนีใ้ ห้เจา้ หนหี้ รือกูย้ มื เงินจากเจา้ หนี้ 5. การจา่ ยเงินสดเป็นคา่ ใชจ้ า่ ยตา่ ง ๆ 6. การรับเงนิ สดเปน็ รายได้ตา่ ง ๆ 7. การรบั ชาระหนจี้ ากลูกหนี้

ตัวอย่างรายการค้า 8. การจา่ ยชาระหน้ีให้เจา้ หน้ี 9. การถอนเงนิ สดไปใชส้ ว่ นตวั 10. การใหบ้ ริการเปน็ เงนิ เช่ือ จากตวั อยา่ ง รายการท่ีขีดเส้นใต้ คอื รายการทีเ่ กยี่ วข้องกบั เงินสดหรอื สามารถเปลย่ี นเป็นเงนิ สดได้ ดงั น้ัน รายการที่มลี ักษณะคล้ายตัวอย่าง จึงถอื เป็นรายการคา้ ทง้ั ส้นิ

รายการทไ่ี ม่ใช่รายการคา้ ไมม่ กี ารแลกเปลยี่ น กจิ การ บคุ คลอ่นื ไมม่ กี ารโอนเงินหรือ สิง่ ทม่ี ีคา่ เป็นตวั เงิน 1. การจัดร้านใหส้ วยงามเพื่อดงึ ดูดลกู คา้ 2. การเชญิ ชวนลูกคา้ ไปชมสนิ ค้า 3. การตอ้ นรบั ลูกค้า

การวเิ คราะห์ หมวดบญั ชี เพม่ิ ขึน้ รายการค้า ลดลง 1.สนิ ทรัพย์ 2.หนส้ี ิน 3.ส่วนของเจ้าของ 4.รายได้ 5.ค่าใชจ้ า่ ย

จากหมวดบญั ชีสามารถวเิ คราะห์รายการคา้ ได้ 5 กรณี ไดแ้ ก่ กรณีท่ี 1. สินทรัพยเ์ พ่ิม ส่วนของเจ้าของเพม่ิ กรณีท่ี 2. สนิ ทรัพยล์ ด สว่ นของเจ้าของลด กรณีที่ 3. สนิ ทรัพยอ์ ยา่ งหน่งึ เพิม่ สนิ ทรพั ย์อกี อย่างหนง่ึ ลด กรณที ่ี 4. สนิ ทรัพยเ์ พมิ่ หนี้สนิ เพิม่ กรณที ่ี 5. สนิ ทรัพย์ลด หนี้สินลด

การตง้ั ช่ือบัญชี ต้องต้งั ใหส้ อดคลอ้ งกบั รายการค้าทเ่ี กดิ ข้นึ ต้องสน้ั กะทดั รดั และได้ใจความ แบง่ เปน็ 3 ประเภท ดงั น้ี 1. บญั ชีประเภทสินทรพั ย์ ให้นำช่อื ของสินทรัพยน์ ้ันมำตง้ั เป็นชอ่ื บัญชีไดเ้ ลย 2. บัญชีประเภทหน้ีสนิ ใหน้ ำช่อื ของหนี้สินมำตง้ั เปน็ ชอ่ื บญั ชี

การต้งั ชอ่ื บญั ชี 3. บญั ชีประเภทส่วนของเจ้าของหรือทนุ จะเกีย่ วข้องกับ 1. การลงทุน เจ้ำของกจิ กำรนำเงนิ สดมำลงทนุ ตงั้ ช่อื “ทนุ -ตำมด้วยช่ือเจำ้ ของกจิ กำร เช่น ทุน- นำยสมหวงั 2. ถอนเงินสดไปใชส้ ว่ นตวั ใชช้ ่ือบัญชี “ถอนใช้สว่ นตวั ” 3. บญั ชปี ระเภทรายได้ มผี ลทำให้ส่วนของเจ้ำของเพมิ่ ขึ้น ใหน้ ำชอ่ื ส่วนทเี่ กยี่ วขอ้ งกับรำยกำร คำ้ ตง้ั เป็นชอ่ื บญั ชรี ำยได้ 4. บญั ชคี า่ ใชจ้ ่าย มผี ลทำใหส้ ่วนของเจำ้ ของลดลง ใหต้ ้งั ชือ่ บญั ชตี ำมทกี่ จิ กำรจ่ำยเงนิ สด ออกไป เชน่ กจิ กำรจ่ำยค่ำนำ้ คำ่ ไฟ ต้งั ชอ่ื บญั ชี “คำ่ นำ้ ค่ำไฟ”

การวเิ คราะห์รายการคา้ ตามหลกั บัญชีคู่ หลักบัญชีคู่ ซึ่งต้องบนั ทึกใหเ้ ท่ากันท้ัง 2 ด้าน คอื ด้านซ้ายของบัญชี เรยี กดา้ น “เดบิต” และ ดา้ นขวาของบญั ชี เรยี กดา้ น “เครดติ ” เมือ่ นาหลักการวเิ คราะหร์ ายการค้าขน้ั ต้นมาวิเคราะห์ตามหลกั บญั ชีคู่ จะวิเคราะห์ ได้ตามตาราง ดงั นี้

การวเิ คราะหร์ ายการคา้ ตามหลักบัญชีคู่ ดา้ นเดบติ ด้านเครดิต กรณีท่ี 1. สนิ ทรัพย์เพม่ิ สว่ นของเจา้ ของเพิ่ม กรณที ่ี 2. ส่วนของเจา้ ของลด สินทรัพย์ลด กรณที ่ี 3. สนิ ทรพั ย์อยา่ งหนง่ึ เพม่ิ สนิ ทรพั ยอ์ ย่างหน่งึ ลด กรณที ี่ 4. สนิ ทรัพยเ์ พิ่ม หนี้สินเพิม่ กรณีท่ี 5. หน้ีสินลด สินทรัพย์ลด

ตัวอยา่ งการวิเคราะหร์ ายการคา้ ขัน้ ตอนการวิเคราะห์รายการค้า 1. จากรายการค้า ใหพ้ ิจารณาว่ามบี ญั ชีช่อื อะไร บญั ชปี ระเภทใด เก่ยี วข้องบ้าง (รายการค้า 1 รายการ มี บัญชีท่เี กีย่ วข้อง 2 บัญชเี สมอ) เช่น นำงสำวแพตนำเงนิ สดมำลงทุน บัญชีทีเ่ ก่ียวข้องคอื บญั ชเี งนิ สด(ประเภทสินทรัพย)์ กบั บญั ชีทนุ -นำงสำวแพต (ประเภทสว่ นของเจำ้ ของ) 2. บัญชีท้งั 2 บญั ชที ีเ่ กีย่ วขอ้ ง “เพ่ิม” หรอื “ลด”(ดูจาก Slide หนา้ 12) เชน่ นำงสำวแพตนำเงินสดมำลงทุน บญั ชีเงินสด เพมิ่ บญั ชีทนุ -นำงสำวแพต เพ่ิม

ตวั อย่าง กำรวเิ ครำะห์รำยกำรค้ำของร้ำนแพตเสรมิ สวย ว.ด.ป. สินทรพั ย์ หน้สี นิ ส่วนของเจา้ ของ 25x8 เพม่ิ ลด เพ่ิม ลด เพิ่ม ลด ม.ค. 1 นางสาวแพตนาเงนิ สดมาลงทนุ ✓✓ 2 นาเงนิ สดไปฝากธนาคาร ✓✓ 3 จา่ ยค่าน้า ค่าไฟ และคา่ โทรศัพท์ 4 ซือ้ อปุ กรณเ์ สรมิ สวยเปน็ เงนิ สด ✓✓ 5 ซ้อื อุปกรณเ์ สริมสวยเป็นเงนิ เชื่อ ✓✓ 6 ได้รับเงินคา่ บริการเสริมสวย ✓✓ ✓✓

ตัวอย่าง กำรวิเครำะห์รำยกำรค้ำของรำ้ นแพตเสริมสวย ว.ด.ป. สนิ ทรัพย์ หนีส้ ิน สว่ นของเจ้าของ 25x8 เพ่ิม ลด เพิ่ม ลด เพ่ิม ลด ม.ค. 7 จ่ายค่าเช่าร้านเสริมสวย ✓ ✓ 8 ให้บริการเสรมิ สวยการประกวดนางสาว ไรส่ ม้ ยังไมไ่ ด้รบั เงิน ✓ ✓ 9 จา่ ยชาระหนี้ค่าอุปกรณ์ วนั ที่ 5 10 รบั ชาระหนกี้ องประกวดวันที่ 8 ✓ ✓ 11 กู้เงินจากธนาคาร นาเข้าบญั ชขี องรา้ น ✓✓ ✓ ✓

ตวั อยา่ ง กำรวเิ ครำะหร์ ำยกำรค้ำของรำ้ นแพตเสรมิ สวย ว.ด.ป. สนิ ทรัพย์ หนีส้ นิ สว่ นของ 25x8 เจา้ ของ เพิ่ม ลด เพมิ่ ลด เพม่ิ ลด ม.ค.12 นางสาวแพตเบกิ เงนิ ของกิจการไปใช้ ✓ สว่ นตัว ✓ ✓ 13 จา่ ยเงนิ เดือนลกู จา้ งในร้าน ✓

ตัวอยา่ ง กำรวเิ ครำะหร์ ำยกำรคำ้ ของรำ้ นแพตเสรมิ สวย ว.ด.ป. สินทรพั ย์ หน้สี นิ สว่ นของเจ้าของ 25x8 ม.ค. 1 นางสาวแพตนาเงินสดมาลงทุน 20,000 เงินสด+ 20,000 ทนุ -นางสาวแพต + 20,000 2 นาเงนิ สดไปฝากธนาคาร 5,000 เงินฝากธนาคาร+ 5,000 เงนิ สด - 5,000 3 จา่ ยค่าน้า ค่าไฟ และคา่ โทรศพั ท์ 1,000 เงินสด - 1,000 ค่าน้าค่าไฟคา่ โทรศพั ท์ (คา่ ใชจ้ า่ ยเพ่มิ ทาให้สว่ นของเจา้ ของลด) - 1,000

ตวั อยา่ ง กำรวิเครำะห์รำยกำรคำ้ ของร้ำนแพตเสรมิ สวย ว.ด.ป. สินทรพั ย์ หน้ีสนิ สว่ นของเจา้ ของ 25x8 อปุ กรณ์เสรมิ สวย เจา้ หน้ี + ซ้อื อปุ กรณเ์ สรมิ สวยเป็นเงินสด 3,000 + 3,000 4,000 ม.ค.4 เงินสด - 3,000 รายไดค้ ่าบรกิ าร 5 ซือ้ อปุ กรณเ์ สรมิ สวยเปน็ เงนิ เชอ่ื 4,000 อุปกรณเ์ สรมิ สวย + 8,000 + 4,000 6 ได้รับเงนิ คา่ บริการเสรมิ สวย 8,000 เงนิ สด + 8,000

ตัวอย่าง กำรวเิ ครำะหร์ ำยกำรคำ้ ของร้ำนแพตเสริมสวย ว.ด.ป. สนิ ทรัพย์ หนส้ี นิ สว่ นของ 25x8 เจา้ ของ ม.ค. 7 จา่ ยค่าเชา่ รา้ นเสริมสวย 3,500 เงินสด - คา่ เช่า - 3,500 (ค่าใชจ้ า่ ยเพ่มิ ทาให้ส่วนของเจา้ ของลด) 3,500 รายได้ 8 ให้บรกิ ารเสริมสวยการประกวดนางสาวไร่ ลกู หน้ี + คา่ บรกิ าร + 20,000 สม้ ยังไมไ่ ด้รบั เงนิ 20,000 20,000 9 จ่ายชาระหนค้ี ่าอปุ กรณ์ วนั ท่ี 5 4,000 เงนิ สด - เจ้าหนี้ - 4,000 4,000

ตวั อย่าง กำรวิเครำะหร์ ำยกำรคำ้ ของรำ้ นแพตเสรมิ สวย ว.ด.ป. สนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ ส่วนของ 25x8 เจ้าของ ม.ค. รบั ชาระหนก้ี องประกวดวนั ที่ 8 20,000 เงนิ สด + เงนิ กู้ + 10 20,000 50,000 ลกู หน้ี - 11 กเู้ งินจากธนาคาร นาเขา้ บญั ชขี องรา้ น 20,000 50,000 เงินฝาก ธนาคาร + 50,000

ตัวอย่าง กำรวิเครำะห์รำยกำรคำ้ ของรำ้ นแพตเสรมิ สวย ว.ด.ป. สนิ ทรัพย์ หน้สี นิ สว่ นของ เจ้าของ 25x8 ถอนใช้ ม.ค.12 นางสาวแพตเบกิ เงนิ ของกิจการไปใช้ เงินสด - ส่วนตัว - สว่ นตัว 2,000 2,000 2,000 (ถอนใชส้ ่วนตัวเพม่ิ ทาให้สว่ นของ เจ้าของลด) เงินเดือน - 5,000 13 จ่ายเงนิ เดือนลูกจา้ งในร้าน 5,000 เงินสด - (คา่ ใชจ้ า่ ยเพมิ่ ทาให้สว่ นของเจา้ ของลด) 5,000