การเปล่ียนแปลงอัตราสว่ นการแบ่ง ผลกาไรขาดทนุ ถ้าผู้เป็นหุ้นส่วนต้องการจะเปล่ียนแปลงอัตราส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุน ก็ ตอ้ งปรับปรุงส่วนทุน ของผู้เป็นหุ้นส่วนให้ถูกตอ้ ง แตก่ ่อนที่จะมีการเปล่ียนแปลง อัตราส่วนแบ่งกาไรขาดทุนนั้น ให้พิจารณา ราคาสินทรัพย์และหน้ีสินของห้าง หุ้นส่วน และตีราคาใหม่ให้เท่ากับราคาที่จะขายได้ หรือราคาทดแทน (Replacement Cost) ในวนั ท่ีมีการเปล่ียนแปลงอตั ราสว่ นแบง่ กาไรขาดทนุ ผลต่างของราคาสินทรพั ย์ ท่ีตีราคาใหม่กบั ราคาสินทรพั ยต์ ามบญั ชี จะนาไป ปรบั ปรุงกบั บญั ชีทนุ ของผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นตามอตั ราสว่ น แบง่ กาไรขาดทนุ เดมิ
การจดั ทางบการเงนิ
ความรู้เบอื้ งต้นเกี่ยวกับงบการเงนิ งบการเงนิ (Financial Statement) หมายถึง รายงานทางการเงินท่ีนาเสนอ ข้อมูลเพ่ือแสดงฐานะทางการเงิน ผลการดาเนนิ งาน และกระแสเงินสดของกิจการโดย ถูกตอ้ งตามท่คี วรในแต่ละงวดบัญชีใดบัญชหี นงึ่ หรือระหวา่ งงวดบญั ชกี ็ได้ จดุ มงุ่ หมายของงบการเงนิ คือ การให้ข้อมูลเกีย่ วกบั ฐานะการเงนิ ผลการ ดาเนนิ งาน และกระแสเงนิ สดของกจิ การ ซึ่งเป็นประโยชน์ตอ่ การตดั สินใจเชิงเศรษฐกจิ ของผู้ใช้งบการเงินกลุม่ ตา่ งๆ นอกจากนี้ งบการเงินยงั แสดงถงึ ผลการบรหิ ารงานของ ฝ่ายบริหารซึ่งได้รบั มอบหมายใหด้ ูแลทรพั ยากรของกจิ การเพื่อท่จี ะบรรลุวัตถุประสงค์ ดงั กลา่ ว
งบกาไรขาดทุน งบกาไรขาดทนุ (Income Statement) หมายถงึ รายงานทท่ี าขน้ึ เพอ่ื แสดงผล การดาเนินงานของกจิ การในระหวา่ งงวดบญั ชีหรอื ส้ินงวดบัญชใี ดบญั ชหี นึ่งของกจิ การ ประกอบด้วยรายไดแ้ ละค่าใช้จ่าย รวมถงึ ผลกาไรและขาดทนุ การจัดทางบกาไรขาดทนุ มีวิธกี ารจัดทา 2 วธิ ี คือ 1. วธิ ีจาแนกคา่ ใชจ้ ่ายตามลักษณะของค่าใช้จ่าย 2. การจัดทางบกาไรขาดทุนวธิ จี าแนกคา่ ใชจ้ ่ายตามหนา้ ที่หรอื วธิ ตี น้ ทนุ ขาย ได้แก่ 2.1.จาแนกค่าใช้จ่ายตามหนา้ ที่ แบบข้ันเดียว (Single Step) 2.2.จาแนกค่าใชจ้ า่ ยตามหนา้ ที่ แบบหลายข้ัน (Multiple Step)
งบแสดงฐานะการเงิน งบแสดงฐานะการเงนิ (Statements of Financial Position) หมายถึง งบ การเงินท่ีแสดงถึงฐานะทางการเงินของกิจการ ณ วนั ใดวนั หน่งึ ว่ามีสินทรพั ย์ หนีส้ ิน และส่วนของเจา้ ของอยู่จานวนเท่าใด ดงั นนั้ บญั ชีท่ีแสดงจึงไดแ้ ก่ บญั ชีสินทรพั ย์ หนีส้ นิ และทนุ หรอื สว่ นของเจา้ ของ (ทนุ ) งบเงินทุนของผู้เป็นหุ้นส่วน หมายถึง งบที่จัดทาขึ้นเพื่อแสดงให้เห็นรายการ เปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นระหว่างงวดของบัญชีทุนผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคน งบเงินทุนของผู้ เป็นหุ้นส่วนไม่ใช่งบการเงิน แต่จัดทาขึ้นเพ่ือเป็นงบประกอบของงบกาไรขาดทุน และ งบแสดงฐานะการเงิน และไม่ต้องนาส่งหน่วยงานที่เก่ียวข้อง เช่น กรมพัฒนาธุรกิจ การคา้ หรอื กรมสรรพากร เป็นต้น
การรบั หุ้นสว่ นใหม่
วิธปี ฏิบตั ิในการรบั หุ้นสว่ นใหม่ วิธีปฏิบัติในการรับห้างหุ้นส่วนใหม่ โดยการรับหุ้นส่วนใหม่น้ันจะต้องได้รับความยินยอมจากผู้เป็นหุ้นส่วนเดิมทุกคน กอ่ น ถา้ หากเปน็ หา้ งหนุ้ สว่ นจดทะเบียนกจ็ ะต้องจดทะเบยี นในการรบั หนุ้ ส่วนใหม่ดว้ ย และสญั ญาหา้ งหุน้ สว่ นเดิมน้นั จะสิ้นสุดลง ทันที เมอ่ื ตกลงรับห้นุ ส่วนใหม่แลว้ จะมีผลทาให้หา้ งหุ้นสว่ นเดมิ ตอ้ งลม้ เลกิ ไป การรบั หุน้ สว่ นใหม่ มี 2 วธิ ี คือ 1. ซื้อสว่ นในทนุ จากผูเ้ ป็นหุ้นส่วนเดมิ คนเดียวหรอื หลายคน โดยไม่ปรบั ปรงุ บญั ชขี องหา้ งหุ้นส่วน 2. ซ้อื ส่วนในทุนจากผเู้ ปน็ หนุ้ ส่วนเดมิ คนเดยี วหรือหลายคน โดยปรบั ปรุงบญั ชขี องห้างหุ้นส่วน
การคานวณส่วนแบง่ กาไรขาดทุนของผเู้ ปน็ ห้นุ ส่วน การรบั ห้นุ สว่ นใหม่น้นั จะตอ้ งกาหนดอัตราสว่ นแบง่ กาไรขาดทุนกันก่อน ถา้ ไมไ่ ด้ตกลงกนั ตามกฎหมาย ไทยใหใ้ ชอ้ ตั ราสว่ นทุน การบนั ทึกบัญชีเกี่ยวกับการรับหนุ้ สว่ นใหม่ มี 2 วิธี คือ 1. ผู้เปน็ หนุ้ ส่วนใหมซ่ ื้อสว่ นในทนุ จากผู้เปน็ หนุ้ ส่วนเดมิ 2. ผเู้ ป็นหุ้นสว่ นใหม่นาเงินสด หรอื สินทรัพยอ์ ่ืนมาลงทนุ ในห้างหุ้นส่วน
ค่าความนิยมและโบนัส ค่าความนิยม (Goodwill) คือ สินทรัพย์ประเภทไม่มีตัวตน (Intangible Assets) เกิดข้ึนเน่ืองจากการมีชื่อเสียง ความรู้และความสามารถเป็นท่ีรู้จักทั่วไป รวมทั้งการบริหารงานเป็นท่ียอมรับ กิจการจัดตั้งมานาน มีฐานะมั่นคง ตั้งอยู่ใน ทาเลท่ีดีเป็นที่รู้จักและยอมรับของลูกค้าท่ัวไป รวมท้ังสินค้าที่จาหน่ายเป็นท่ี นา่ เชื่อถือ จงึ มกี ารคิดคา่ ความนยิ มใหแ้ ก่ผู้เปน็ หา้ งหนุ้ สว่ น การคานวณหาค่าความนิยม โดยให้หาผลรวมทุนของหุ้นส่วนเดิม บวกกับ สินทรัพย์ท่ีนามาลงทุนของหุ้นส่วนใหม่เทียบกับผลรวมของห้างหุ้นส่วนใหม่ท้ังส้ิน ผลต่างคือ ค่าความนิยม ซ่ึงจะให้แก่หุ้นส่วนเดิมหรือหุ้นส่วนใหม่น้ัน ให้พิจารณา เงินลงทุนของหุ้นส่วนใหม่เป็นหลัก ถ้าทุนของหุ้นส่วนใหม่เท่ากับสินทรัพย์ที่นามา ลงทุน ผลต่างท่ีเกิดข้ึนก็เป็นการคิดให้หุ้นส่วนเดิม แต่ถ้าสินทรัพย์ที่ลงทุนของ หนุ้ สว่ นใหมน่ น้ั น้อยกว่าส่วนทนุ ที่จะได้รับ ถือเป็นค่าความนิยมใหแ้ ก่หุน้ ส่วนใหม่
การคิดคา่ ความนิยมแบง่ ไดเ้ ปน็ 3 กรณี คือ 1. คดิ คา่ ความนิยมใหแ้ กห่ ุน้ สว่ นเดมิ 2. คิดค่าความนยิ มใหแ้ กห่ ุ้นส่วนใหม่ 3. มิได้ระบุใหช้ ัดเจนว่าจะคดิ คา่ ความนิยมหรอื โบนสั ให้แก่ผู้ใด โบนัส คือ เงินสดที่ผู้เป็นหุ้นส่วนใหม่นามาลงทุนเกินกว่า หรือต่ากว่าทุนท่ี กาหนดให้ กรณีเงินสดท่ีหุ้นส่วนใหม่นามาลงทุนตา่ กวา่ ทุนท่ีกาหนดจะต้องโอนทุน ของหุน้ สว่ นเดมิ ให้แกห่ นุ้ ส่วนใหม่ การคิดคา่ ความนยิ มและโบนสั แบง่ เป็น 3 กรณี 1. คดิ โบนสั ให้แกห่ นุ้ สว่ นเดมิ 2. คิดโบนสั ให้แก่หุ้นสว่ นใหม่ 3. มไิ ดร้ ะบใุ ห้ชดั เจนวา่ จะคดิ โบนัสให้แกผ่ ใู้ ด
ห้นุ ส่วนลาออก
ลักษณะการลาออกของผเู้ ปน็ ห้นุ สว่ น ผู้เป็นหุ้นส่วนจะลาออกได้ต้องเป็นไปตามสัญญาการเข้าเป็นหุ้นส่วน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1056 บญั ญัติไว้ว่า “ถ้าห้างหุ้นส่วนได้ต้ังขึ้นไม่กาหนดกาลอย่างหนึ่งอย่างใดเป็นการยุติ ท่าว่าเลิกได้ต่อเม่ือผู้เป็นหุ้นส่วนคนใดคนหน่ึงบอก เลิกเมือ่ สิน้ รอบปใี นทางบญั ชขี องหา้ งหนุ้ ส่วน และจะต้องบอกกล่าวลว่ งหน้าเป็นเวลาหกเดอื น” จะเห็นได้วา่ ผู้เป็นหนุ้ สว่ นจะลาออกระหวา่ งงวดบัญชีไม่ได้ ถา้ การลาออกนั้นเป็นการผดิ สัญญาของ หา้ งหุ้นส่วน ผูเ้ ปน็ ห้นุ สว่ นทล่ี าออก ต้องรับผิดชอบในความเสียหายท่ีเกิดขนึ้
ผลของการลาออกของผู้เป็นหุ้นส่วนทาให้ห้างหุ้นส่วนเดิมเลิกไป และเกิดห้าง ห้นุ ส่วน แทนโดยมีผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ นท่เี หลือดาเนินการตอ่ ไปขน้ึ ใหมม่ า การจา่ ยคนื ทุนผู้เป็นหุ้นส่วนทล่ี าออกทาได้ 2 วธิ ี คอื 1. หุ้นสว่ นทีเ่ หลือรับซ้อื สทิ ธิสว่ นไดเ้ สียจากห้นุ สว่ นที่ลาออก 2. ห้างหนุ้ ส่วนจ่ายเงนิ สด หรือสินทรัพย์อ่ืนคนื ทนุ ใหห้ ุ้นส่วนท่ลี าออก
การบนั ทึกบญั ชเี กี่ยวกับหุ้นส่วนผ้ลู าออก การบนั ทกึ บญั ชเี กี่ยวกับหนุ้ สว่ นผลู้ าออก สามารถปฏิบัตไิ ด้ 2 วธิ ี ดงั น้ี 1. หุ้นส่วนท่ีเหลือรับซื้อสิทธิส่วนได้เสียจากหุ้นส่วนท่ีลาออก (รับซ้ือส่วนทุน ของหนุ้ สว่ น ผลู้ าออก) 2. ห้างหุ้นส่วนจ่ายเงินสด หรือสินทรัพย์อื่นคืนทุนให้หุ้นส่วนท่ีลาออก แบ่งได้ เปน็ 3 กรณี คอื 2.1 การจ่ายคืนทุนใหแ้ กห่ นุ้ ส่วนผลู้ าออกดว้ ยจานวนท่เี ทา่ กบั สิทธิสว่ นได้เสยี (สว่ นในทนุ ) ของหุ้นสว่ นที่ ลาออก 2.2 การจ่ายคืนทุนให้แก่หุ้นส่วนผู้ลาออกด้วยจานวนท่ีสูงกว่าสิทธิส่วนได้เสีย (ส่วนในทุน) ของหุ้นส่วนที่ ลาออก 2.3 การจ่ายคืนทุนให้แก่หุ้นส่วนผู้ลาออกด้วยจานวนที่ต่ากว่าสิทธิส่วนได้เสีย (ส่วนในทุน) ของหุ้นส่วนท่ี ลาออก
หุ้นสว่ นตาย 65
การตายของผ้เู ป็นห้นุ สว่ น การตายของผู้เป็นหุ้นส่วน ถ้าผู้เป็นหุ้นส่วนคนใดคนหน่ึงตายห้างหุ้นส่วน นั้นต้องเลิกกิจการไป ยกเว้นมีข้อตกลงว่าถ้าผู้เป็นหุ้นส่วนคนใดคนหน่ึงตายผู้ เป็นหุ้นส่วนที่เหลืออยู่สามารถดาเนินกิจการ ต่อไปได้ โดยการรับซื้อส่วนทุน หุ้นส่วนที่ตาย หรือจ่ายคืนทุนให้ทายาทหุ้นส่วนท่ีตายเม่ือผู้เป็นหุ้นส่วน คนใด ตายก็จะต้องคืนทุนให้แก่ทายาทของผู้เป็นหุ้นส่วนที่ตาย เพื่อให้เกิดความ ยุติธรรมตอ่ ผู้เป็นหุ้นส่วน ทุกคนก็ควรจะมีการปรับปรุงมูลค่าของสินทรัพย์ และ หน้ีสินทั้งหมดของห้างหุ้นส่วนให้ถูกต้อง ณ วันที่ หุ้นส่วนตาย และโอนส่วนแบ่ง ผลกาไรขาดทุนท่ีเกิดขึ้นตงั้ แต่วันต้นงวดบัญชี จนถึงวันท่ีผู้เป็นหุ้นส่วนตาย เพ่ือ คานวณหาส่วนในทุนของหุ้นส่วนที่ตาย และโอนปิดบัญชีทุนของหุ้นส่วนท่ีตาย ไปตงั้ ไวเ้ ปน็ หนี้สนิ เพ่ือ รอการคืนทนุ ใหแ้ กท่ ายาท
สญั ญาของหา้ งหุ้นสว่ นเกีย่ วกบั ผเู้ ปน็ ห้นุ สว่ นตาย ถ้าผู้เป็นหุ้นส่วนคนใดคนหนึ่งของห้างหุ้นส่วนสามัญตายจาเป็นต้องเลิก กิจการตามกฎหมาย แต่หากเป็นห้างหุ้นส่วนจากัดเมื่อผู้เป็นหุ้นส่วนจาพวก จากัดความรับผิดตาย ห้างหุ้นส่วนนั้นก็ไม่จาเป็นต้อง กิจการเว้นแต่จะได้มี ข้อตกลงอ่นื ไว้ในข้อสัญญา
การคานวณและการบนั ทึกบัญชเี ก่ยี วกบั การตาย ของผู้เป็นห้นุ ส่วน ในทางปฏิบัติห้างหุ้นส่วนไม่สามารถเลิกกิจการได้ทันที ข้ึนอยู่กับเหตุผล หลายประการดังที่ กล่าวมาแล้วข้างต้น เช่น อาจจะมีสินค้ามากเกินไปจาหน่าย ไม่ทัน เป็นต้น ห้างหุ้นส่วนสามารถ ดาเนินการอยู่ได้จนถึงวันปิดบัญชี สาหรับ จานวนเงนิ ท่ีจะจ่ายคืนใหแ้ กท่ ายาทของหุ้นส่วนผ้ทู ีต่ าย สามารถคานวณไดจ้ าก 1. บญั ชีทนุ ของหนุ้ สว่ นผทู้ ่ีตาย หรอื บญั ชีอ่ืนๆ ท่ีมีอยู่ 2. สว่ นแบง่ กาไรหรอื ขาดทนุ จากกการปรบั ปรุงบญั ชี 3. คา่ ความนิยม
การบันทกึ บญั ชเี กยี่ วกบั การตายของผู้เป็นหนุ้ ส่วน สาหรับการบันทึกรายการในสมุดรายวันท่ัวไป เม่ือหุ้นส่วนท่ีตายมีการ บันทกึ บัญชีดงั นี้ 1. แบ่งกาไรขาดทุนโดยประมาณใหห้ นุ้ สว่ นที่ตาย 2. โอนปิดบัญชีหนส้ี นิ คงคา้ งของหนุ้ ส่วนทตี่ าย 3. จ่ายชาระคนื ทุนใหแ้ ก่ทายาทของห้นุ สว่ นทีต่ าย สมดุ รายวันทั่วไป การจ่ายเงินคืนทุนให้แก่ทายาทของหุ้นส่วนที่ตาย สามารถทาได้หลายวิธี ดงั นี้ 1. จา่ ยชาระคร้ังเดยี ว 2. จ่ายชาระเปน็ งวดๆ
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
Search
