1 Case Study Predialysis (Nurse 11-06-65)

ปรมิ าณโพแทสเซยี มในผลไม้ ผลไมม้ มี ากทส่ี ดุ ผลไมท้ ม่ี มี าก ผลไมท้ มี่ ปี านกลาง ผลไมท้ มี่ นี อ้ ย 400 – 500 200 – 300 มลิ ลกิ รมั 100 – 200 มลิ ลกิ รมั นอ้ ยกวา่ 100 มลิ ลกิ รมั - กลว้ ยไข่ กลว้ ยหอม - สม้ เขยี วหวาน สม้ เชง้ มลิ ลกิ รมั -ทเุ รยี นทกุ ชนดิ (กา้ นยาวมมี าก - กลว้ ยนา้ วา้ - สม้ โอ มะมว่ งดบิ - องนุ่ เขยี ว ทส่ี ดุ ) - ชมพเู่ ขยี ว - ขนุน - ลาไยพนั ธต์ า่ งๆ - ละมดุ ฝรง่ั - แหว้ - กระทอ้ น - มะละกอสกุ - ลนิ้ จ่ี - มะขามหวาน - นอ้ ยหนา่ - เงาะ สบั ปะรด - นา้ สม้ คน้ั นา้ มะพรา้ ว - องนุ่ - มะมว่ งสกุ - แอปเปิ้ ลแดง - แคนตาลปู - สาล่ี - ผลไมแ้ หง้ ลกู เกด - สตรอเบอร่ี ลกู พรนุ กลว้ ยตาก -ลางสาด ลาไยแหง้ มะขาม -แตงโม

ปรมิ าณโพแทสเซยี มในผกั 2 ทพั พี ผกั มมี ากทสี่ ดุ ผกั ทม่ี มี าก ผกั ทมี่ ปี านกลาง ผกั ทม่ี นี อ้ ย 440 – 560 มลิ ลกิ รมั 200 – 400 มลิ ลกิ รมั 100 – 200 มลิ ลกิ รมั นอ้ ยกวา่ 100 มลิ ลกิ รมั - เห็ดกระดมุ เห็ดโคน - ยอดขเ้ี หล็ก ผกั หวาน - เห็ดนางฟ้ า เห็ดเผาะ - บวบเหลย่ี ม - เห็ดเปาหอ้ื ชะอม - แขนงกะหลา่ ฟกั ทอง - แตงกวา พรกิ หวาน - ถว่ั พู - ผกั ชที กุ ชนดิ หวั ปลี - ยอดฟกั ทอง คนื่ ชา่ ย - ฟกั เขยี ว มะเขอื ยาว - ถว่ั พมุ่ - ผกั โขมนอ้ ย - ยอดกระถนิ ผกั คะนา้ - หวั ผกั กาดขาว - หอมหวั ใหญ่ - ตน้ กระเทยี ม - กะหลา่ ดอก แครอท ตน้ หอม - เห็ดหหู นู (สด) - ใบขเ้ี หล็ก ใบชะพลู -ใบ-ดอกกยุ ชา่ ย - พรกิ ฝรง่ั มะระจนี - ผกั กระโดน ผกั - บร็อคโคลี่ กะหลา่ ปลี - มะละกอดบิ ถว่ั งอก กระถนิ - เห็ดตบั เตา่ เห็ด - มะเขอื เทศ บวบหอม นางรม - มะเขอื สดี า ตาลงึ - เห็ดฟาง เห็ดหอมสด - ถว่ั ลนั เตา - ถว่ั ฝกั ยาว มะเขอื พวง - ผกั กาดขาวชนดิ - ผกั กาดหอม ผกั กะ - พรกิ ฝรง่ั เฉด -ผกั กวางตงุ้ ผกั บงุ้

ปรมิ าณโซเดยี มและโพแทสเซยี มทอ่ี ยใู่ นผลติ ภณั ฑ์ เครอื่ งปรงุ รสทลี่ ดโซเดยี ม เครอ่ื งปรุงรส โซเดยี ม/1 ชอ้ นโต๊ะ โพแทสเซียม/1ชอ้ นโต๊ะ สตู รลดโซเดยี ม มิลลกิ รมั mEq มิลลิกรมั mEq นำ้ ปลำผสม 770 33.5 875 22.4 Reduc ลดโซเดยี ม 40% 560 24.3 700 18 e ซอี ิว้ NaCl ลดโซเดยี ม 40% 40% นำ้ จิม้ ไก่ 210 9 350 9 5.4 ลดโซเดียม 40% Add KCl ซอสพรกิ 140 6.1 210 ลดโซเดียม 40% ซอสมะเขือเทศ 45 2 210 5.4 ลดโซเดยี ม 40% วนั ทนีย์ เกรียงสนิ ยศ.ลดโซเดียมยดื ชวี ติ .โรงพมิ พ์ องคก์ ารสงเคราะหท์ ห่รผา่ นศึกในพระบรมราชูปถมั ภ์ . พมิ พค์ รงั้ ที่ 1 กน1ั 0ย3ายน 2555

ความสมั พนั ธอ์ าหารทม่ี ฟี อสฟอรสั สงู กบั โรคกระดกู

ฟอสฟอรสั ❑ ประมาณรอ้ ยละ 70 จะถกู ดดู ซมึ ในรปู ของฟอสเฟตอสิ ระ ❑ ประสทิ ธภิ าพการดดู ซมึ จะเป็ นไปตามปรมิ าณฟอสฟอรัสใน อาหาร ตาแหน่งทฟี่ อสฟอรัสถกู ดดู ซมึ ❑ ลาไสเ้ ล็กตอนกลางและตอนปลาย รอ้ ยละ 88 ของ ฟอสฟอรัสทถี่ กู ดดู ซมึ จะเก็บไวใ้ นกระดกู และฟันรวมกบั แคลเซยี ม

การดดู ซมึ ฟอสฟอรสั

ฟอสฟอรสั ❑ วติ ามนิ ดี แคลเซยี ม และพาราธยั รอยดฮ์ อรโ์ มนจะทา หนา้ ทส่ี มั พันธก์ นั ในการควบคมุ การดดู ซมึ ของฟอสฟอรสั ❑ การบรโิ ภคน้าตาลทรายขาวและอาหารทมี่ ไี ขมันสงู จะทา ใหค้ วามสมดลุ ของแคลเซยี มและฟอสฟอรัสผดิ ไป ❑ การบรโิ ภคธาตุ เหล็ก อลมู นิ ัมและแมกนเี ซยี มมากจนเกนิ ความตอ้ งการของรา่ งกายจะขดั ขวางการดดู ซมึ ของ ฟอสฟอรัส

ฟอสฟอรสั ❑ พบไดใ้ นอาหารเกอื บทกุ ชนดิ โดยเฉพาะอาหารทม่ี โี ปรตนี และ แคลเซยี มสงู ❑ การกาหนดปรมิ าณฟอสฟอรัสในอาหารทคี่ วรบรโิ ภคมักจะ กาหนดเป็ นมลิ ลกิ รัมของฟอสฟอรัสตอ่ กรัมของโปรตนี ทไ่ี ดร้ ับ ประมาณ 12-15 มลิ ลกิ รัม/กรัมโปรตนี /วัน ❑ แพทยจ์ ะสงั่ ยาทเี่ ป็ น phosphate binder ให ้ พรอ้ ม ๆ กบั สงั่ ให ้ นักกาหนดอาหารแนะนาใหผ้ ปู ้ ่ วยงดอาหารทม่ี ฟี อสเฟตสงู เมอื่ มรี ะดบั serum P สงู

สารปรงุ แตง่ อาหาร (Food additive)ทม่ี ี ฟอสฟอรสั แฝงอยู่

สารประกอบกอบฟอสฟอรสั ทใ่ี ชใ้ นอตุ สาหกรรมอาหาร (Food additive) สารฟอสเฟส(Phosphate) วตั ถปุ ระสงค์ / ใชใ้ นอาหาร Disodium Phosphate (DSP) สารอมิ ลั ซไิ ฟเออร์ ในผลติ ภัณฑน์ ม นมขน้ หวาน ชสี Trisodium phosphate (TSP) อาหารประเภทธัญพชื ผักและผลไม ้ ยาสฟี ัน ฯ Dipotassium phosphate สารชะลอปฏกิ ริ ยิ า สารบฟั เฟอร์ สารอมิ ัลซไิ ฟเออรใ์ นอาหารประเภทนม นมขน้ (DKP) หวาน ครมี เทยี ม เนอ้ื สารอมิ ลั ซไิ ฟเออร์ สารบฟั เฟอร์ สารชะลอปฏกิ ริ ยิ าในผลติ ภณั ฑเ์ นอ้ื นมขน้ Tripotassium phosphate หวาน ยา (TKP) เพม่ิ ผลผลติ และคณุ ภาพของผลติ ภณั ฑอ์ าหารทะเล เนอื้ กงุ ้ แชแ่ ขง็ Sod. TriPolyPhosphate ผลติ ภัณฑอ์ าหารทะเล เนอ้ื ยาสฟี ัน อาหารสตั ว์ (STPP) ผลติ ภณั ฑน์ ม อาหารทะเล เนอื้ อาหารกระป๋ อง Tetrasodium Pyrophosphate (TSPP) สารขนึ้ ฟใู นผลติ ภณั ฑเ์ บเกอรี่ ผงเบกกงิ้ โซดา อาหารกระป๋ อง ผลติ ภัณฑ์ อาหารวา่ ง (potato snack) Sod. Hexametaphosphate ยาสฟี ัน อาหารสตั ร์ นมขน้ หวานฯ (SHMP) Sod.Aacid PyroPhosphate (SAPP) MonoSodium Phosphate (MSP)

ระดบั ฟอสฟอรสั ในเลอื ด ❑ ระดบั ฟอสฟอรสั ในเลอื ดนอ้ ยกวา่ 2.7 มลิ ลกิ รมั ตอ่ เดซลิ ติ ร อาจตอ้ งการฟอสฟอรสั เสรมิ ❑ ระดบั ฟอสฟอรสั ในเลอื ดอยรู่ ะหวา่ ง 2.7-4.6 มลิ ลกิ รมั ตอ่ เดซลิ ติ ร คา่ ปกติ ❑ ระดบั ฟอสฟอรสั ในเลอื ดมากกวา่ 4.6 มลิ ลกิ รมั ตอ่ เดซลิ ติ ร จากดั อาหารทม่ี ฟี อสฟอรสั สงู

การแนะนาหลกี เลย่ี งอาหาร P สงู

ฟอสฟอรัสในอาหารแปรรปู ❑ อาหารทม่ี ผี งฟเู ป็ นสว่ นประกอบ เชน่ เคก้ คกุ ก้ี แป้งซาลาเปา เบเกอร่ี ขนมปัง ❑ อาหารทม่ี ยี สี ตเ์ ป็ นสว่ นประกอบ เชน่ ขนมปัง แป้งซาลาเปาทใ่ี ชย้ สี ต์ หมา่ นโถว ❑ อาหารทะเลแชแ่ ข็ง เชน่ กงุ ้ ปลาทะเล ❑ อาหารเนอ้ื สตั วแ์ ปรรปู เชน่ ไสก้ รอก ลกู ชน้ิ ❑ อาหารกระป๋ อง เชน่ ปลากระป๋ อง

ฟอสฟอรสั ในอาหารแปรรปู ❑ เครอ่ื งดื่ม ประเภทน้าหวาน น้าอดั ลม (โดยเฉพาะเครอ่ื งด่ืมท่ีมสี ีดา) ชา กาแฟท่ีชงเข้มข้น ❑ อาหารเบด็ เตลด็ น้าสลดั อย่างข้น ซุปก้อน อาหารที่มีลกั ษณะเป็นผง เช่น น้าตาล ป่ น นมผง เกลือป่ น ครีมเทียม

ปรมิ าณฟอสฟอรัสในอาหาร โดยใชห้ ลักหน่วยฟอสฟอรัส” ญาณนิ ี เจดิ รงั ษี นกั กาหนดอาหาร รพ. กรงุ เทพฯ 115

สรปุ คาแนะนาการจดั อาหารในผทู้ เ่ี ป็ น CKD 1. ถา้ eGFR >45 – กนิ โปรตนี ปกติ เนน้ จากดั เกลอื โซเดยี ม นา้ ตาล และไขมนั ปกตโิ ปรตนึ จะอยทู่ ี่ 60-65กรมั ตอ่ วนั 2. eGFR <45 –ควรลดการกนิ โปรตนี ลงเหลอื 35-40 กรมั ตอ่ วนั เนน้ จากดั เกลอื โซเดยี ม นา้ ตาล ใชน้ า้ มนั ชนดิ ดแี ละแป้ งปลอดโปรตนี ระวงั ผกั ผลไมท้ มี่ โี พแทสเซยี มสงู และอาหารท่ี มฟี อสฟอรสั สงู (ขนึ้ กบั ผลเลอื ด) 3. ถา้ ลา้ งไต - ควรเพมิ่ การกนิ โปรตนี เป็ น 70-80 กรมั ตอ่ วนั เนน้ จากดั เกลอื โซเดยี ม นา้ ตาล ใชน้ า้ มนั ชนดิ ดี ระวงั ผกั ผลไมท้ ม่ี ี โพแทสเซยี มสงู และอาหารทมี่ ฟี อสฟอรสั สงู (ขนึ้ กบั ผลเลอื ด)

Thank You