“ธ สถิตในดวงใจไทยนิรันดร์” นิทรรศการรำลึก 120 ปี วันคล้ายวันพระราชสมภพ “สมเด็จย่า”

๒๑ ตุลาคม ๒๕๖๓ วนั คล้ายวนั พระราชสมภพ สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี สานักงาน กศน.จังหวดั อดุ รธานี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอเมอื งอดุ รธานี ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อุดรธานี น้อมราลกึ ถงึ พระมหากรุณาธิคุณ ข้าพระพุทธเจ้า นายวรินทร์ วริ ุณพนั ธ์ ผอ.สานักงาน กศน.จังหวดั อุดรธานี คณะผู้บริหาร ข้าราชการ ครู บุคลากร สานักงาน กศน.จังหวดั อดุ รธานี พร้อมด้วยบุคลากร กศน.อาเภอเมอื งอุดรธานี

“ธ สถติ ในดวงใจไทยนริ นั ดร์” นทิ รรศการราลกึ 120 ปี วนั คลา้ ยวนั พระราชสมภพ “สมเดจ็ ยา่ ”

พระราชประวตั ิ สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงมีพระนามเดิมวา่ “สงั วาลย”์ เสดจ็ พระราชสมภพท่ีเมือง นนทบุรี ในรัชสมยั รัชกาลที่ ๕ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เม่ือวนั ที่ ๒๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๔๓ ตรงกบั วนั อาทิตย์ แรม ๑๓ ค่า เดือน ๑๑ ปี ชวด ทรงเป็นบุตรคนท่ีสามในพระชนกช่ือ “ชู” และพระชนนีช่ือ “คา” ทรงมีพระภคินีและพระเชษฐาร่วมพระอุทรสองคน ซ่ึงถึงแก่กรรมต้งั แต่ยงั เยาวว์ ยั และมีพระอนุชาคน เดียว คือคุณถมยา ซ่ึงมีอายนุ อ้ ยกวา่ พระองคส์ องปี การศึกษา สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงเรียนหนงั สือเม่ือเร่ิมแรกกบั พระชนนีคา และต่อมาทรงเขา้ เรียนในโรงเรียนสาหรับเดก็ หญิงที่ต้งั ข้ึนท่ีวดั อนงคารามท่ีอยใู่ กลบ้ า้ น และต่อมาไดเ้ สดจ็ ไปเรียนหนงั สือ ท่ีโรงเรียนสตรีวทิ ยาจนถึงปี พ.ศ. ๒๔๕๖ ทรงจบช้นั ประถมปี ที่ ๓ เม่ือพระชนมายไุ ด้ ๑๓ พรรษา และได้ ทรงเขา้ ศึกษาในโรงเรียนแพทยผ์ ดุงครรภแ์ ละหญิงพยาบาลแห่งศิริราช ซ่ึงเป็นโรงเรียนพยาบาลแห่งเดียว ในประเทศไทยในขณะน้นั หอ้ งสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จังหวดั อุดรธานี แหล่งข้อมูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html

นักเรียนพยาบาล สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงเป็นนกั เรียนท่ีมีอายนุ อ้ ยที่สุดในรุ่นของ พระองคซ์ ่ึงมีจานวนเพยี ง ๑๔ คน พระองคท์ รงเรียนไดด้ ีและทรงศึกษาสาเร็จภายในสามปี และทรงทางานต่อที่โรงพยาบาลศิริราช ตามขอ้ ผกู พนั ของการเป็นนกั เรียนหลวง เสดจ็ ประเทศสหรัฐอเมริกา ในช่วงเวลาที่สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงศึกษาและฝึกหดั การพยาบาลอยู่ น้นั ไดม้ ีความพยายามปรับปรุงกิจการแพทยแ์ ละการสาธารณสุขในประเทศไทย เพ่ือให้ ทนั สมยั และมีประสิทธิภาพยงิ่ ข้ึน ส่วนหน่ึงของความพยายามน้นั คือการตระเตรียมครูท้งั ฝ่ าย แพทยแ์ ละพยาบาล เพือ่ เป็นกาลงั สาคญั ในการฝึกหดั แพทยแ์ ละพยาบาลต่อไป ในปี พ.ศ. ๒๔๖๐ สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงไดร้ ับทุนใหไ้ ปเรียนวชิ า พยาบาลเพ่ิมเติมที่สหรัฐอเมริกา พร้อมกบั นางอุบล ลิปิ ธรรมศรีพยตั ต์ (ขณะน้นั คือนางสาว อุบล ปาลกะวงศ์ ณ อยธุ ยา) หอ้ งสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จังหวดั อุดรธานี แหล่งข้อมูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html

ทรงหม้นั อภเิ ษกสมรส พระราชธิดา และพระราชโอรส ในการเสดจ็ ไปเรียนที่สหรัฐอเมิรกาสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี และ“นางสาวอุบล” ไดพ้ านกั อยกู่ บั ครอบครัว สตรองท่ีเมืองฮาร์ตฟอร์ด มลรัฐคอนเน็คติกตั และเขา้ เรียนภาษาองั กฤษที่โรงเรียนนอร์ธเวสเทิร์น (North Western) เพอ่ื ฝึกฝนทกั ษะการพดู การอา่ น และการเขียนภาษาองั กฤษใหช้ านาญก่อนเขา้ เรียนในมหาวิทยาลยั และเพื่อใหไ้ ดเ้ รียนรู้ ขนบธรรมเนียมประเพณี วถิ ีชีวติ ตลอดจนความคิดจิตใจของชาวอเมริกนั ใหด้ ีข้ึน สมเด็จพระบรมราชชนก ทรงห่วงใย และมกั เสดจ็ มาเยย่ี มนกั เรียนหญิงท้งั สองคนในวนั อาทิตยแ์ ละเม่ือเวลาผา่ นไป สมเดจ็ พระบรมราชชนกทรงพอพระทยั ในสมเดจ็ พระบรมราชชนนีมากข้ึนท้งั ในพระสิริโฉมและพระอุปนิสยั ความรู้ ความสามารถ ความเฉลียวฉลาด รวมท้งั พระคุณสมบตั ิอ่ืนๆ จนในที่สุดไดท้ รงมีลายพระราชหตั ถ์ กราบบงั คมทูลสมเด็จ พระพนั วสั สาอยั ยกิ าเจา้ พระราชมารดา ขอพระราชทานพระราชานุญาตหม้นั “นางสาวสงั วาลย์ ตะละภฏั ” เมื่อทรงไดร้ ับ อนุญาต จึงทรงหม้นั “นางสาวสังวาลย”์ อยา่ งเงียบๆ ในปี พ.ศ. ๒๔๖๒ ต่อมาเมื่อวนั ศุกร์ท่ี ๑๐ กนั ยายน พ.ศ. ๒๔๖๓ ทรงจดั พธิ ีอภิเษกสมรสที่วงั สระปทุม ซ่ึงเป็ นท่ีประทบั ของสมเดจ็ พระพนั วสั สาอยั ยกิ าเจา้ หลงั จากน้นั ท้งั สองพระองคเ์ สด็จไปประทบั ท่ีสหรัฐอเมริกา สมเด็จพระบรมราชชนก ทรงเปลี่ยนมาศึกษาวชิ า สาธารณสุขศาสตร์ที่มหาวทิ ยาลยั ฮาร์วาร์ดและที่สถาบนั เอม็ ไอที (MIT Massachusetts Institute of Technology) ระหวา่ งท่ีสมเด็จพระบรมราชชนกทรงศึกษาวชิ าสาธารณสุขศาสตร์น้นั สมเดจ็ พระบรมราชชนนีไดเ้ สดจ็ ไป ศึกษาหลกั สูตรเตรียมพยาบาลท่ีวทิ ยาลยั ซิมมอนส์ (Simmons College) ในภาคฤดูร้อนที่สถาบนั เอม็ ไอที ในปี พ.ศ. 2464 สมเด็จพระบรมราชชนกทรงสาเร็จการศึกษาไดร้ ับประกาศนียบตั รการ สาธารณสุข (Certificate of Public Health C.P.H.) จากน้นั ไดเ้ สด็จพร้อมดว้ ยหมอ่ มสงั วาล ไปยโุ รปเพื่อท่องเที่ยว ดูงาน และ ทรงเจรจากบั ผแู้ ทนมูลนิธิ ร็อกก้ีเฟลเลอร์เร่ืองขอความช่วยเหลือจากมลู นิธิเพือ่ พฒั นาปรับปรุงการศึกษาดา้ นการแพทยข์ อง ไทยเขา้ สู่มาตรฐานระดบั อุดมศึกษา ตอ่ มาในปี พ.ศ. ๒๔๖๕ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงตามเสด็จสมเด็จพระบรมราชชนกกลบั กรุงเทพฯ เน่ืองจากขณะน้นั สมเด็จพระราชปิ ตุจฉาฯ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร พระเชษฐภคินีของสมเด็จพระบรมราชชนก ประชวรพระวกั กะ (ไต) และเสดจ็ ออกไปรักษาพระองคย์ งั ประเทศองั กฤษ และทรงพกั ฟ้ื นท่ีประเทศฝรั่งเศส สมเด็จพระบรมราชชนกและสมเดจ็ พระบรมราชชนนีไดต้ ามเสด็จ ฯ ดว้ ย หอ้ งสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกุมารี”จงั หวดั อุดรธานี แหล่งขอ้ มูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html

ขณะประทบั อยทู่ ่ีกรุงปารีส สมเดจ็ พระบรมราชชนกทรงพระประชวร สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีจึงทรงเฝ้ าดูแลพระอาการ เมื่อหายจากพระอาการประชวรแลว้ ก็ไดต้ ามเสดจ็ ไปยงั สก็อตแลนด์ เพอ่ื สมเดจ็ พระบรมราชชนกไดท้ รงศึกษาวชิ าแพทยท์ ี่เมืองเอดิน เบอระ แตเ่ นื่องจากอากาศหนาวจดั ทาใหท้ รงพระประชวรจึงตอ้ งทรงเลิกเรียน ระหวา่ งน้นั สมเดจ็ พระบรมราชชนนี ไดป้ ระสูติพระราช ธิดาพระองคแ์ รก คือ สมเดจ็ พระเจา้ พ่นี างเธอ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เม่ือวนั ที่ ๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๖๖ ท่ีกรุงลอนดอน ประเทศองั กฤษ พระราชธิดาไดร้ ับพระราชทานพระนามจากพระบาทสมเด็จพระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั วา่ “หม่อมเจ้ากลั ยาณิวฒั นา มหิดล” ตอ่ มาท้งั สามพระองคเ์ สด็จกลบั ประเทศไทยในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๖ โดยสมเดจ็ พระบรมราชชนกทรงรบั ราชการใน กระทรวงธรรมการ ตาแหน่งอธิบดีกรมมหาวทิ ยาลยั พระองคต์ รากตราทรงงานหนกั เกินพระกาลงั ทาใหท้ รงมีพระพลานามยั ทรุดโทรม แพทยถ์ วายความเห็นใหเ้ สด็จไปรักษาพระองคใ์ นตา่ งประเทศ จึงไดเ้ สดจ็ ไปทวปี ยโุ รปอีกคร้ังหน่ึง ในการเสดจ็ ยโุ รปคร้ังน้ี สมเดจ็ พระ ศรีนครินทราบรมราชชนนีและพระราชธิดาไดต้ ามเสดจ็ ไปประทบั ท่ีเมืองไฮเดลเบอร์ก ประเทศเยอรมนั ท่ีซ่ึงสมเดจ็ พระบรมราชชนนี ไดป้ ระสูติพระราชโอรสพระองคแ์ รกเมื่อวนั ที่ ๒๐ กนั ยายน พ.ศ. ๒๔๖๘ พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั ไดพ้ ระราชทานพระ นามวา่ “หม่อมเจ้าอานันนทมหิดล” ตอ่ มาในปี พ.ศ. ๒๔๖๙ สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีพร้อมดว้ ยพระราชโอรสพระราชธิดาไดต้ ามเสด็จสมเดจ็ พระบรมราช ชนก ไปสหรัฐอเมริกา เพอื่ ทรงศึกษาวชิ าการแพทยต์ ่อท่ีมหาวทิ ยาลยั ฮาร์วาร์ด และท่ีประเทศสหรัฐอเมริกาน้ี พระโอรสพระองคท์ ่ีสอง คือ พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั ภูมิพลอดุลยเดช เสด็จพระราชสมภพ ณ โรงพยาบาลเมาทอ์ อเบิร์น เมืองเคมบริดจ์ เม่ือวนั จนั ทร์ท่ี ๕ ธนั วาคม พ.ศ. ๒๔๗๐ พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยหู่ วั พระราชทานพระนามวา่ “พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภูมพิ ลอดลุ ยเดช” สมเด็จพระบรมราชชนกสิ้นพระชนม์ ขณะท่ีทรงศึกษาวชิ าแพทยใ์ นปี สุดทา้ ยที่ประเทศสหรัฐอเมริกา สมเด็จพระบรมราชชนกทรงประชวรโรคพระวกั กะกาเริบและพระ โรคหวดั แต่กท็ รงสามารถสอบไล่ไดป้ ริญญาแพทยศาสตร์ (Doctor of Medicine) ข้นั เกียรตินิยม ในปี พ.ศ. ๒๔๗๑ หลงั จากทรงสอบ เสร็จ ทรงพระประชวรพระโรคไสต้ ิ่งอกั เสบ ทรงตอ้ งรบั การผา่ ตดั สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีไดเ้ ฝ้ าดูแลพระอาการอยา่ ง ใกลช้ ิด เม่ือหายจากพระอาการประชวร ท้งั สองพระองคไ์ ดเ้ สดจ็ นิวตั ิประเทศไทยพรอ้ มดว้ ยพระราชโอรสพระราชธิดาในเดือน พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๑ โดยประทบั ที่พระตาหนกั ใหม่ ซ่ึงสมเด็จพระบรมราชชนก โปรดฯ ใหส้ ร้างข้ึนในวงั สระปทุมดา้ นถนนพญา ไท ในเดือนเมษายน พ.ศ. ๒๔๗๒ สมเด็จพระบรมราชชนกทรงรบั เชิญจากโรงพยาบาลแมคคอร์มคิ ท่ีจงั หวดั เชียงใหม่ เสดจ็ ไปทรง ปฏิบตั ิหนา้ ท่ีเป็ นแพทยป์ ระจาบา้ น ต่อมาในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๒ เม่ือพระองคเ์ สดจ็ กลบั กรุงเทพฯ เพอ่ื ร่วมงานถวายพระเพลิง พระศพสมเดจ็ พระราชปิ ตลุ าบรมพงศาภิมุข เจา้ ฟ้ าภาณุรังษีสวา่ งวงศ์ กรมพระยาภาณุพนั ธุวงศว์ รเดชแลว้ ไดท้ รงมีพระอาการประชวร และตอ้ งประทบั รักษาพระองคท์ ี่กรุงเทพ ฯ สมเดจ็ พระบรมราชชนกประชวรอยเู่ ป็ นเวลา ๔ เดือน กส็ ิ้นพระชนมเ์ มื่อวนั ท่ี ๒๔ กนั ยายน พ.ศ. ๒๔๗๒ ณ พระตาหนกั ใหม่ วงั สระ ปทุม เมื่อสมเดจ็ พระบรมราชชนกสิ้นพระชนม์ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี มีพระชนมายเุ พยี ง ๒๙ พรรษา ตอ้ งทรงรบั พระราช ภาระอบรมเล้ียงดูพระราชโอรสธิดาท้งั สามพระองคซ์ ่ึงยงั ทรงพระเยาว์ ขณะน้นั สมเด็จพระเจา้ ฟ้ าฯ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ พระราชธิดาองคโ์ ตทรงมีพระชนมายุ ๖ พรรษา พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั อานนั ทมหิดล พระราชโอรสองคท์ ่ีสองทรงมีพระชนมายุ ครบ ๔ พรรษา และพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั ภมู ิพลอดุลยเดชทรงมีพระชนมายเุ พียง ๑ พรรษา ๙ เดือน สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงอบรมเล้ยี งดูพระราชโอรสธิดาอยา่ งใกลช้ ิดดว้ ยความเอาพระทยั ใส่ ไม่วา่ จะเป็ นดา้ นการ เสวย บรรทม การศึกษาเล่าเรียน หรือเลน่ โดยทรงเนน้ เรื่องการอนามยั และการมรี ะเบียบวนิ ยั เมื่อพระราชธิดาและพระราชโอรสท้งั สอง พระองคเ์ จริญพระชนมายขุ ้ึน ก็โปรดใหท้ รงเขา้ ศึกษาตามลาดบั สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงประทบั อยใู่ นประเทศไทยจนถงึ เดือนเมษายน พ.ศ. ๒๔๗๖ จึงเสด็จพร้อมดว้ ยพระราช โอรสและพระราชธิดา ไปประเทศสวติ เซอร์แลนด์ เพอื่ อนาคตทางการศึกษาของพระราชโอรสธิดาท้งั สามพระองค์ หอ้ งสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อุดรธานี แหล่งขอ้ มูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html

หน่ึงปี ตอ่ มา พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ไดท้ รงสละราชสมบตั ิ เม่ือวนั ที่ ๒ มีนาคม พ.ศ.๒๔๗๗ โดยทรงสละพระราชสิทธิ ในการแตง่ ต้งั ผสู้ ืบราชสมบตั ิ และทรงเห็นควรวา่ ตอ้ งใหเ้ ป็ นไปตามกฎมณเฑียรบาล ให้ “พระวรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จา้ อานนั ท มหิดล” พระโอรสองคโ์ ตของสมเดจ็ พระบรมราชชนนี เป็ นผสู้ ืบราชสนั ตติวงศ์ เป็ นพระองคท์ ี่ ๘ แห่งพระบรมราชจกั รีวงศ์ ต้งั แต่ วนั ที่ ๒ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๗๗ ในขณะท่ีพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั อานนั ทมหิดล มีพระชนมายเุ พียง ๙ พรรษา และยงั คง ประทบั ณ ประเทศสวติ เซอร์แลนดต์ อ่ ไป เพอื่ ทรงศึกษาตอ่ ในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๘๑ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั อานนั ทมหิดลเสดจ็ นิวตั ประเทศไทยเป็ นคร้ังแรก พร้อมดว้ ยสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี สมเด็จพระเจา้ พนี่ างเธอ ฯ และสมเดจ็ พระอนุชาธิราช (คือพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ภูมิพลอดุลย เดช) และเม่ือเสดจ็ ฯ ถงึ ประเทศไทยไดห้ น่ึงวนั คณะผสู้ าเร็จราชการแทนพระองคใ์ นพระปรมาภิไธยสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั ไดป้ ระกาศ สถาปนาพระอิสริยยศ พระราชชนนีศรีสงั วาลยข์ ้ึนเป็ น“สมเดจ็ พระราชชนนศี รีสังวาลย์” เม่ือวนั ท่ี ๑๖ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๘๑ ท้งั ๔ พระองคป์ ระทบั อยใู่ นประเทศไทยในระยะเวลาอนั ส้นั กต็ อ้ งเสด็จพระราชดาเนินกลบั ไปประเทศสวติ เซอร์แลนด์ เน่ืองจาก พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั อานนั ทมหิดล ตอ้ งเสด็จพระราชดาเนินไปทรงศึกษาต่อ ตอ่ มา พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั อานนั ทมหิดลนิวตั ปิ ระเทศไทยเป็ นคร้ังท่ีสองพร้อมกบั สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี ขณะน้นั พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั ฯ ทรงมีพระชนมายคุ รบ ๒๐ พรรษา การเสด็จพระราชดาเนินกลบั ประเทศไทยในคร้ังน้ี ทาให้ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีตอ้ งทรงประสบกบั ความโทมนสั อยา่ งใหญ่หลวงในพระชนมช์ ีพพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั อานนั ทมหิดล ต่อมาสภาผแู้ ทนราษฎรไดล้ งมตเิ ป็ นเอกฉนั ท์ ในวนั ที่ ๙ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๙ กราบบงั คมทูลเชิญ “สมเด็จพระเจา้ นอ้ งยาเธอเจา้ ฟ้ าภูมิพลอดุลยเดช” พระราชโอรสพระองคท์ ่ีสอง ข้นึ ครองสิริราชสมบตั ิ เป็ นพระมหากษตั ริยร์ ัชกาลท่ี ๙ แห่งพระบรม ราชจกั รีวงศ์ ดว้ ยพระชนมายเุ พยี ง ๑๘ พรรษา โดยมีสมเดจ็ พระบรมราชชนนีรับพระราชภาระถวายอภิบาลสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ตอ่ มา ในช่วง พ.ศ. ๒๔๙๐ ในขณะท่ีพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ภมู ิพลอดุลยเดชทรงเรียนรัฐศาสตร์ นิตศิ าสตร์ และเศรษฐศาสตร์ ที่ มหาวทิ ยาลยั โลซานน์น้นั สมเด็จพระบรมราชชนนีกไ็ ดท้ รงลงทะเบียนเรียนแบบ audit ที่มหาวทิ ยาลยั น้ีดว้ ย ทรงศึกษาวชิ าปรัชญา วรรณคดีฝรั่งเศส ภาษาบาลี และสนั สกฤต หลงั จากท่ีพระโอรสทรงอภิเษกสมรสใน พ.ศ. ๒๔๙๓ สมเดจ็ พระบรมราชชนนีทรงยา้ ยจาก พระตาหนกั วลิ ลา่ วฒั นาที่ประทบั ของพระองคแ์ ละพระโอรสท่ีเมืองพยุ ยม่ี า ประทบั ณ แฟลตเลขที่ ๑๙ ถนนอาวองโปสต์ ในเมืองโล ซานน์ เม่ือพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั ภูมิพลอดุลยเดช เสดจ็ กลบั ประเทศไทยในปลาย พ.ศ. ๒๔๙๔ สมเดจ็ พระบรมราชชนนียงั คงประทบั ท่ีโลซานน์จนถึง พ.ศ. ๒๕๐๖ ช่วงน้ีไดเ้ สด็จกลบั ประเทศไทยเป็นคร้ังคราว ไม่มีกาหนดเวลาท่ีแน่นอน ใน พ.ศ. ๒๕๐๗ ไดเ้ สดจ็ กลบั มาประทบั ท่ีประเทศไทยพร้อมกบั เริ่มเสดจ็ ประพาสหวั เมืองและเสด็จพระราชดาเนินออกเยยี่ มราษฎรในถิ่นทุรกนั ดารทว่ั ประเทศ ไดท้ รงริเร่ิมโครงการตา่ งๆ เพือ่ ประชาชนยากจนดอ้ ยโอกาส นบั จาก พ.ศ. ๒๕๐๗ เป็ นตน้ มา สมเดจ็ พระบรมราชชนนีไดท้ รงงานในชนบทมาอยา่ งต่อเนื่องจนถึงวาระสุดทา้ ยของพระชนมช์ ีพ และเสดจ็ สวรรคตในวนั องั คารที่ ๑๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๓๘ ในดา้ นพระราชอธั ยาศยั และพระราชจริยวตั รสมเด็จพระบรมราชชนนีโปรดการดารงชีวติ ที่เรียบง่าย โปรด การทรงงานดว้ ยพระองคเ์ อง ทรงใชเ้ วลาใหเ้ ป็ นประโยชน์เสมอ ทรงใชจ้ ่ายประหยดั เพือ่ นาพระราชทรัพยไ์ ปใชใ้ นกิจการกศุ ล โปรดการ เดินป่ า ปี นเขา ทอดพระเนตรดอกไมแ้ ละทิวทศั นธ์ รรมชาติ ทรงเป็ นคนเขม้ แขง็ และเป็ นคนตรง ทรงเนน้ การพ่งึ ตนเองและการทางาน เพอ่ื ประโยชนส์ ่วนรวม ทรงยดึ มนั่ ในหลกั การประชาธิปไตย ทรงใฝ่ รู้ศึกษาวชิ าการตา่ งๆ มาตลอดพระชนมช์ ีพ ทรงเลื่อมใสศรัทธาและ ศึกษาธรรมะในพระพทุ ธศาสนาอยา่ งลึกซ้ึง ทรงฝึ กสมาธิและทรงดาเนินพระชนมช์ ีพอยใู่ นธรรมะ ไมท่ รงยดึ ถือในลาภ ยศ สรรเสริญ เคยมีรับสงั่ วา่ “คนเราไม่ควรลมื ตวั ไม่อวดดี ไม่ถือว่าตนเก่ง” สวรรคต สมเดจ็ พระบรมราชชนนี ทรงพระประชวรโรคพระหทยั และเสด็จเขา้ รักษาพระองคท์ ่ีโรงพยาบาลศิริราชเมื่อ วนั ที่ ๒ มิถนุ ายน พ.ศ. ๒๕๓๘ เสด็จสวรรคต เมื่อวนั องั คารท่ี ๑๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๓๘ รวมพระชนมายุ ๙๔ พรรษา ๘ เดือน ๒๗ วนั ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อุดรธานี แหล่งขอ้ มูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html

พระราชกรณียกิจ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี พระมหากรุณาธคิ ุณของสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนที ่ที รงมีต่อพสกนกิ รชาวไทยและ ประเทศชาติของเรา น้ันใหญ่หลวงเป็นอเนกปริยาย เพราะต้งั แต่ทรงเศกสมรสกบั สมเดจ็ เจ้าฟ้ ามหิดล อดุลยเดช กรมหลวงสงขลานครินทร์ และได้เป็นพระราชมารดาของพระมหากษัตริย์ไทยถึงสองพระองค์ คือสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวอนันทมหิดล รัชกาลท่ี ๘ และพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวภมู พิ ล อดุลยเดชใน รัชกาลปัจจุบัน จวบจนเจริญพระชนมายุเป็น “สมเดจ็ ย่า” และ “สมเดจ็ ทวด” ของพระราชนดั ดาและพระ ราชปนัดดาหลายพระองค์แล้วกต็ าม แต่สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนียัง ทรงมีพระอตุ สาหวิริยะ สงู ในการทรงงาน เพ่ือประโยชนส์ ขุ ของปวงชนชาวไทยทุกหมู่เหล่า สมเด็จย่ากบั การบริหารราชการแผน่ ดิน ระหว่างพ.ศ. ๒๕๐๓-๒๕๐๔ อันเป็ นปี ท่ีพระบาทสมเด็จพระ เจ้ าอยู่หั วภูมิพลอดุลยเดชและสมเด็จพร ะนางเจ้ า สิริ กิต์ิ พ ร ะ บ ร ม ร า ชิ นี น า ถ เ ส ด็จ พ ร ะ ร า ช โ ด ย ด า เ นิ น เ ยื อ น ยุ โ ร ป แ ล ะ สหรัฐอเมริกาพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรด เกล้าฯแต่งต้ังให้สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงรับพระ ราชภาระเป็น “ผู้สาเรจ็ ราชการแทนพระองค์” ในช่วงเวลาแห่งการ เสดจ็ ฯ เยอื นต่างประเทศของพระองค์ตลอดเกือบ ๗ เดือน ในการ น้ีสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีได้ทรงปฏบิ ัตพิ ระราชกจิ ตา่ ง พระเนตรพระกรรณ ได้อย่างเรียบร้อยบริบูรณ์โดยในระหว่างน้ันได้ ทรงเสดจ็ ฯเข้าร่วมประชุมกับคณะองคมนตรีเป็นประจาเสมอมิได้ ขาด กับยังได้ทรงลงพระนามาภิไธยในกฎหมายและประกาศที สาคัญหลายฉบับ อาทิพระราชบัญญัติเคร่ืองราชอิสริยาภรณ์อันมี ศักด์ิอิสริยาภรณ์อันมีศักด์ิรามาธบิ ดี พ.ศ.๒๕๐๓ พระราชบัญญัติเร่ืองการค้าประเวณี พ.ศ.๒๕๐๓ พระราชบัญญัติ สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่ า พ.ศ.๒๕๐๓ และประกาศเร่ืองแผนพัฒนาเศรษฐกิจ แห่งชาติระหว่างเวลา พ.ศ.๒๕๐๔- ๒๕๐๙ และประกาศเร่ืองแผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.๒๕๐๓ เป็นต้น นอกจากน้ีสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนียังได้ทรงเสดจ็ ฯ ออกรับเอกอคั รราชทูตของประเทศต่างๆ ท่ขี อ เข้าเฝ้ าฯ เพ่ือถวายพระราชสาสน์ ตราต้งั ในการมาประจาท่ปี ระเทศไทยตลอด นับได้ว่าสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราช ชนนีทรงเป็นผู้สาเรจ็ ราชแผน่ ดนิ ท่เี ป็นสตรีพระองคท์ ่ี ๓ นับเน่ืองจากสมเดจ็ พระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ในรัชกาล ท่ี ๕ และสมเดจ็ พระนางเจ้าสริ ิกติ ์ิ พรหะร้อาชงินสีนามถุดในปรัชรกะาลชปาัจชจุบนนั “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จังหวดั อุดรธานี แหล่งขอ้ มูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html

สมเด็จย่ากบั งานดา้ นการแพทยแ์ ละสาธารณสุข นับต้งั แต่ปี พุทธศักราช ๒๕๐๗ อนั เป็นปี ท่พี ระตาหนักภพู ิงค์ราช นิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่เพ่ิงสร้างเสรจ็ ได้ราวปี เศษ พระบาทสมเดจ็ พระ เจ้าอยู่หัวอยู่หัวภมู ิพลอดุลยเดช ได้อญั เชิญสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรม ราชชนนีเสดจ็ พระราชดาเนินไปประทบั แรมเพ่ือพักผ่อนพระอริ ิยาบถ ณ พระตาหนักแห่งใหม่น้ีในโอกาสท่เี สดจ็ พระราชดาเนนิ ไปประทบั แรมคร้ังน้ี สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีได้ทรงพระดาเนินไปตามป่ าเขาและ แวะเย่ียมเยียนชาวบ้านตามหมู่บ้านต่างๆ ในละแวกน้นั ทาให้ได้ทรงพบ เหน็ ราษฎรหลังจากน้ันเป็นต้นมา ทุกคร้ังท่สี มเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีเสดจ็ เย่ียมประชาชนใน ท้องท่หี ่างไกลกจ็ ะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แพทยห์ ลวงท่ตี ามเสดจ็ ช่วยรักษาพยาบาลชาวบ้านทป่ี ่ วยไข้ซ่ึงพระองคจ์ ะเสดจ็ ไปทอดพระเนตร การปฏบิ ัติงานด้วยพระองคเ์ อง ทุกคร้ังอย่างไรกต็ ามในแต่ละแห่งท่เี สดจ็ เย่ียมทรงใช้เวลาราว ๓-๔ ช่ัวโมง ทาให้แพทย์ท่ตี ามเสดจ็ ฯ เพียง๑-๒ ทา่ น ไม่สามารถทาการรักษาผู้ป่ วยท่มี ีจานวนนบั ร้อยได้ทนั สมเดจ็ พระศรี นครินทราบรมราชชนนีจึงได้ทรงมีพระราชดาริท่จี ัดต้งั หน่วยแพทยอ์ าสาใน พระองคข์ ้นึ โดยให้ทดลองจัดต้งั ข้นึ กอ่ นในปี พ.ศ. ๒๕๑๑ ซ่ึงปรากฏว่า ประสบความสาเรจ็ ในระดับหน่ึง ดังน้ันในปี ถดั มา (พุทธศักราช ๒๕๑๒) สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรม ราชชนนีจึงทรงมพี ระราชปรารภถึงแนวพระราชดาริในการจัดต้งั หน่วย แพทย์ พยาบาล เภสชั กรเข้ามาเป็นอาสาสมคั รของหน่วยแพทย์เคล่ือนท่ใี น พระองค์น้ีและได้จัดให้มีการประชุมอาสาสมคั รเหล่าน้ีข้นึ เป็นคร้ังแรกท่ี พระ ตาหนักภพู ิงค์ราชนิเวศน์จังหวัดเชียงใหม่ ซ่ึงผลการประชุมในคร้ังน้ี ได้ก่อให้เกิด “หน่วยแพทยอ์ าสาสมเดจ็ พระราชชนนีศรีสงั วาล” หรือท่ี พระราชทานช่ือย่อ “พอ.สว.” ข้ึน ท่นี ่ีหน่วยแพทย์ พอ.สว. จะประกอบไป ด้วยแพทยพ์ ยาบาลและเจ้าหน้าท่สี าธารณสขุ ท่เี ป็นอาสาสมัครทางานด้วย ความเสยี สละโดยมิได้รับเงินเดอื น หรือค่าตอบแทนพิเศษอ่นื ใดและจะ เคล่ือนท่อี อกไปให้บริการตรวจรักษาชาวบ้านตามท้องถ่ินต่างๆ ท่กี นั ดาร ห่างไกล ความเจริญเฉพาะในวนั เสาร์และวนั อาทติ ยซ์ ่ึงการออกปฏบิ ัติ ดงั กล่าวเร่ิมเป็นคร้ังแรกเม่ือวันท่ี ๒๒ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๑๒ ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อุดรธานี แหล่งขอ้ มูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html

สมเด็จย่ากบั การศึกษาของเยาวชนในชนบทไทย สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงสนพระทยั ในเร่ืองการศกึ ษาของเยาวชนในเขตชนบทเป็นอยา่ ง มากดว้ ยทรงมีพระราชดาริวา่ การศกึ ษาเป็นส่ิงสาคญั ท่ีจะทาใหเ้ ยาวชนในชนบท มีความรู้ความคิดและ สติปัญญาที่เฉลียวฉลาดอนั จะเป็นปัจจยั สาคญั ในการพฒั นาชนบท แต่จากการ เสดจ็ ฯ ออกเยยี่ มเยยี น ราษฎรในปี พ.ศ. ๒๕๐๗ สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีกลบั ทรงพบกบั สภาพความขาดแคลน โรงเรียนสาหรับเยาวชนในทอ้ งถ่ินทุรกนั ดาร ดว้ ยในเวลาน้นั กระทรวงศึกษาธิการยงั ขยายเขตการศกึ ษา ไปไม่ถึงพ้นื ที่ตามแนวชายแดนที่ห่างไกล ประกอบกบั การสื่อสารโทรคมนาคมกม็ ิไดเ้ จริญเฉกเช่นใน ปัจจุบนั ท้งั ในเวลาน้นั เป็นช่วงท่ีมีการแทรกซึมของเหล่าผกู้ ่อการร้ายคอมมิวนิสตอ์ ยา่ งกวา้ งขวางทาให้ สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงเพ่ิมความห่วงใยประชาชนท่ีอาศยั อยใู่ นเขตแทรกซึม ซ่ึงบาง แห่งมิไดพ้ ดู ภาษาไทยกนั ดว้ ยซ้าจะเกิดความไม่แน่ชดั วา่ ตนคือคนไทยดว้ ยหรือไม่ ดงั น้นั เม่ือความทราบ ใตฝ้ ่ าพระบาทวา่ กองกากบั การตารวจตระเวนชายแดน ไดก้ าหนดโครงการท่ีจะจดั สร้างโรงเรียนชาวเขา ข้ึนในเขตพ้ืนที่ตามแนวชายแดนท่ีอยใู่ นความดูแลรับผดิ ชอบ สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีจึงได้ พระราชทานพระราชทรัพยส์ ่วนพระองคใ์ หแ้ ก่กองกากบั การตารวจตระเวนชายแดน เพือ่ นาไปจดั สร้าง โรงเรียนจานวน ๒๙ แห่งภายหลงั ผมู้ ีจิตศรัทธาไดท้ ลู เกลา้ ถวายเงินสมทบในการจดั สร้างไดอ้ ีกกวา่ ๑๘๕ แห่ง ไม่เพยี งเท่าน้นั สมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี ยงั ไดท้ รงรับเอาโครงการของโรงเรียนตารวจ ตระเวนชายแดนไวใ้ นพระราชูปถมั ภ์ ในปัจจุบนั มีโรงเรียนเกือบ ๔๐๐ โรงเรียน ซ่ึงโรงเรียนเหล่าน้ีส่วน ใหญ่แลว้ ไดถ้ ูกโอนเขา้ ไปสังกดั ในส่วนงานการประถมศกึ ษา ส่วนท่ียงั คงอยใู่ นความรับผดิ ชอบของ ตารวจตระเวนชายแดนมีเพียง ๑๗๐ โรงเรียน และเมื่อสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนีทรงเจริญ พระชนมายมุ ากข้ึน กม็ ิไดท้ รงทอดทิง้ พระองคไ์ ดท้ รงฝากใหส้ มเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรม ราชกมุ ารีทรงช่วยดูแลแทนดงั พระราชพระแสท่ีวา่ “ยา่ แกแ่ ลว้ ไปไหนไม่ค่อยไหว ถา้ สมเดจ็ พระเทพฯ เสดจ็ ฯ กใ็ หเ้ ยย่ี มแทนยา่ ดว้ ย” นบั เป็นพระมหากรุณาธิคุณ ท่ีทรงมีต่อเยาวชนในทอ้ งถ่ินชนบทห่างไกล เป็นลน้ พน้ ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จังหวดั อุดรธานี แหล่งขอ้ มูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html

สมเดจ็ ย่ากบั งานอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม สมเดจ็ ยา่ กบั งานอนุรักษท์ รัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ ม พระราชกรณียกิจในสมเดจ็ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี ที่เอ้ือคุณประโยชน์ต่อพสก นิกรชาวไทยอย่างมหาศาลอีกประการหน่ึงคืองานเก่ียวกับการฟ้ื นฟูและรักษา ทรัพยากรธรรมชาติตลอดจนส่ิงแวดลอ้ มให้ฟ้ื นคืนกลบั มามีสภาพที่ดีดงั เดิม ซ่ึงหน่ึงใน หลายๆ งานในดา้ นน้ีของพระองคไ์ ดแ้ ก่โครงการพฒั นาดอยตุง ดงั พระราชดาริท่ีวา่ “ฉนั จะ ปลูกป่ าบนดอยตุง” พระราชปณิธานของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีที่ทรง ต้องการทอดพระเนตรเห็นความเขียวชอุ่มและความสมบูรณ์ของสภาพป่ าบนดอยตุง พระราชดาริน้ีรัฐบาลภายใตก้ ารนาของ ฯพณฯ พลเอกเปรมติณ สูลานนท์ นายกรัฐมนตรี ในขณะน้นั จึงไดก้ ่อต้งั โครงการพฒั นาดอยตุงข้ึน ในปี พ.ศ. ๒๕๓๑ ปัจจุบนั น้ี สภาพป่ าบนดอยตุงสมบรู ณ์เกินกวา่ ที่จะเชื่อวา่ เม่ือหลายปี ก่อนเคยเป็นภเู ขาท่ี แห้งแลง้ ไม่มีตน้ ไมอ้ ย่เู ลยดว้ ย พระราชดาริของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีใน การปลูกป่ าและพฒั นาความรู้ให้แก่ชาวบา้ นบนดอยตุงน้ีเอง ทาให้สภาพป่ าบนดอยตุงมี ความสมบูรณ์ข้ึนมาไดค้ วามสาเร็จของโครงการพฒั นาดอยตุงในคร้ังน้ี ไดจ้ ุดประกายให้ เกิดการตื่นตวั ในการสร้างจิตสานึกเรื่องการอนุรักษท์ รัพยากรธรรมชาติให้บงั เกิดข้ึนแก่ ประชาชนทั่วไปในวงกวา้ ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งชาวบ้านท่ีอาศยั อยู่ในพ้ืนท่ีที่มีสภาพ สิ่งแวดลอ้ มเส่ือมโทรมจนหมดสภาพ ความเป็ นป่ าไดเ้ กิดชาวบา้ นหันมาให้ความร่วมมือ กบั ราชการเพ่ือฟ้ื นฟูสภาพป่ าอยา่ งเป็นระบบ ใหก้ ลบั มามีความอุดมสมบรู ณ์ตามเดิม ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อุดรธานี แหล่งขอ้ มูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html

พระราชานุสาวรีย์ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี มหาวิทยาลัยแม่ฟ้ าหลวงได้จดั สร้างพระราชานุสาวรีย์สมเดจ็ พระศรี นครินทราบรมราชชนนี ในปี พ.ศ. 2547 หลังจากท่กี ารก่อสร้าง อาคารท่ที าการของมหาวิทยาลัยส่วนใหญ่เสรจ็ เรียบร้อยแล้ว โดยได้ ดาเนินการตามระเบียบและกฎเกณฑข์ องการสร้างพระราชานุสาวรีย์ ของกรมศิลปากรอย่างครบถ้วน และได้รับพระราชทานพระบรมรา ชานุญาตจากพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวฯ ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกุมารี”จงั หวดั อุดรธานี แหล่งขอ้ มูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html

วตั ถุประสงค์ของการจัดสร้าง เพือ่ เป็นการเทิดพระเกียรติในฐานะท่ีไดอ้ ญั เชิญพระราชสมญั ญานามของ พระองคท์ ่านเป็นช่ือของมหาวทิ ยาลยั และเพือ่ เป็นอนุสรณ์แห่งความ จงรักภกั ดีของประชาชนมหาวทิ ยาลยั แม่ฟ้ าหลวงและปวงชนชาวไทย เพือ่ เป็นศนู ยร์ วมใจของชาวมหาวทิ ยาลยั แม่ฟ้ าหลวง เพื่อเป็นที่เคารพสกั การะของชาวมหาวทิ ยาลยั แม่ฟ้ าหลวงและประชาชน ทวั่ ไป แนวคดิ ในการออกแบบ พระอิริยาบถของพระองคท์ ี่ทรงเมตตาต่อประชาชนในลกั ษณะประทบั นงั่ ทรงฉลองพระองคใ์ นชุดธรรมดา พระพกั ตร์สดใสยมิ้ แยม้ มีขนาด สองเท่าของพระองคจ์ ริง ท้งั น้ี มหาวทิ ยาลยั ไดม้ อบหมายให้ พนั โท นภดล สุวรรณสมบตั ิ เป็นประติมากร และไดร้ ับพระกรุณาธิคุณจากสมเดจ็ พระพี่นางเธอเจา้ ฟ้ า กลั ยาณิวฒั นา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์เสดจ็ ฯทอดพระเนตรพระ รูปตน้ แบบเพื่อพระราชทานพระวนิ ิจฉยั ต่อมาเมื่อวนั พุธท่ี 15 ธนั วาคม พ.ศ. 2547 พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ฯทรงพระกรุณาโปรดเกลา้ ฯให้ สมเดจ็ พระเจา้ พ่นี างเธอเจา้ ฟ้ ากลั ยาณิวฒั นากรมหลวงนราธิวาสราช นครินทร์เสดจ็ ฯแทนพระองคท์ รงประกอบพิธีเททองหล่อพระรูป ณ มหาวทิ ยาลยั แม่ฟ้ าหลวง และไดท้ รงพระกรุณาโปรดเกลา้ ฯ ใหส้ มเดจ็ พระ บรมโอรสาธิราชฯสยามมกฎุ ราชกมุ ารเสดจ็ พระราชดาเนินแทนพระองค์ ในการประกอบพธิ ีเปิ ดพระราชานุสาวรีย์ ณ มหาวทิ ยาลยั แม่ฟ้ าหลวง เม่ือวนั อาทิตยท์ ่ี 11 ธนั วาคม พ.ศ. 2548 และจากน้นั ในวนั จนั ทร์ที่ 12 ธนั วาคม พ.ศ.2548 ไดม้ ีพิธีชยั มงคลาภิเษกข้นึ ที่ลานพระราชานุสาวรีย์ ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกุมารี”จงั หวดั อุดรธานี แหล่งขอ้ มูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html

คณะผู้จัดทา คณะทปี่ รึกษา ผอ.สานกั งาน กศน.จงั หวดั อุดรธานี นายวรินทร์ วริ ุณพนั ธ์ ครูชานาญการพเิ ศษ รักษาราชการแทนในตาแหน่ง นางประคอง หาไชย ผอ.กศน.อาเภอเมืองอุดรธานี บรรณารักษช์ านาญการพเิ ศษ นางสาวเสาวภา บุรมเลิศ ครู นายเกษม แกว้ ดวง ผู้เรยี บเรียงและจดั ทาหนงั สือออนไลน์ บรรณารักษ์ นักวิชาการโสตทัศนศกึ ษา นางสาวนงนชุ วงศ์หนองแวง นางสาวทองพนู วรรณสงคราม ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จังหวดั อุดรธานี แหล่งขอ้ มูล : https://www.mfu.ac.th/about-mfu/princess-srinagarindra/princess.html