สาระการพัฒนาสังคม

สาระการพัฒนาสังคม หลกั สูตรการศกึ ษานอกระบบระดบั การศึกษาขัน้ พื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551 สำ�นักงานสง เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ส�ำ นักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร เอกสารลำ�ดบั ที่ 31/2553

หลักสูตรการศกึ ษานอกระบบระดับการศกึ ษาขั้นพื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551 สาระการพัฒนาสงั คม ISBN 978-974-232-384-4 เอกสารลำ�ดับท ี่ 31 /2553 พมิ พค ร้งั ท ี่ 1 /2553 จ�ำ นวนพมิ พ 20,000 เลม จัดท�ำ ตนฉบบั และเผยแพร กลมุ พฒั นาการศกึ ษานอกโรงเรยี น ส�ำ นักงานสง เสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั ส�ำ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ ถนนราชด�ำ เนนิ กลาง แขวงดุสิต กรุงเทพฯ 10300 โทรศพั ท 02-2822853 โทรสาร 02-2813732 พิมพท ี่ : บริษทั ไฟว​ ไ อเ​ดยี 2008 พบั ล​ ช​ิ ชงิ่ จำ�กดั 100 หมู 10 ซ.ศรไี​ พบูลย ถ.บรมราชชนนี แขวงศาลาธรรมสพน เขตทวีวัฒนา กรุงเทพมหานคร 10170 โทร. 0-2888-7142 แฟกซ 0-2888-486 e-mail : [email protected]

คำ�น�ำ กระทรวง​ศึกษาธิการ​ได​ประกาศใช​หลักสูตร​การ​ศึกษา​นอก​ระบบ​ระดับ​การ​ศึกษา​ขั้น​พื้น ฐาน พุทธศกั ราช 2551 เม่อื ​วนั ที่ 18 กันยายน 2551 ซ่ึงเ​ปนห​ ลักสูตร​ท​่ีเปน ไปตามห​ ลกั การ​และ​ปรชั ญา​การ​ ศึกษา​นอก​โรงเรียน นโยบายข​ อง​รัฐบาล แผน​พฒั นาเ​ศรษฐกิจ​และส​ ังคมแ​ หงชาติ พระ​ราชบ​ ัญญตั ิ​การ​ศึกษา​ แหง ชาติ พ.ศ. 2542 และท​ แ​่ี กไ ข​เพิม่ เตมิ (ฉบบั ท​ ่ี 2) พ.ศ. 2545 และ​พระ​ราช​บญั ญตั ิ​สง เสรมิ ก​ ารศ​ กึ ษา​นอก​ ระบบ​และ​การศ​ กึ ษาต​ ามอ​ ธั ยาศยั พ.ศ. 2551 โดย​ใหส​ อดคลองกบั ​ความต​ องการข​ องก​ ลุม ผ​ ูเ รียน​ทอี่ ย​นู อก​ ระบบ​โรงเรียน เพือ่ ให​ม​ีคุณธรรม จรยิ ธรรม มส​ี ติปญญา ม​ศี ักยภาพใ​ น​การป​ ระกอบ​อาชพี ดำ�รงชีวิต​อย​ูใน​ ครอบครัว ชมุ ชน สังคม​ได​อยา ง​มค​ี วามส​ ุข ทัง้ นี้ สถานศกึ ษาท​ ีจ่ ะ​น�ำ ​หลกั สตู รน​ ้ไ​ี ปใ​ ชต​ อ ง​นำ�​สาระก​ ารเ​รียน รู​ทก่ี​ ำ�หนด​ไปด​ �ำ เนนิ การใ​ หส​ อดคลอ งกบั ​สภาพป​ ญหา ความ​ตอ งการ​ของ​ผูเ รียน ชุมชน สังคม ภมู ิปญญา​ ทองถิน่ และค​ ุณลักษณะอ​ นั ​พึงประสงค​ของส​ ถานศกึ ษาน​ น้ั ๆ ดังนน้ั เพอื่ ให​การน�ำ ​หลักสตู ร​ไปส​ ู​ก ารจ​ ดั การเ​รียนรย​ู ัง​สถานศึกษาต​ า ง ๆ ไดอ​ ยา ง​มี​ประสิทธิภาพ ส�ำ นักงาน​สงเสริมก​ ารศ​ กึ ษา​นอก​ระบบ​และ​การศ​ ึกษาต​ ามอ​ ธั ยาศัยจ​ งึ ​ไดจ​ ดั ทำ�​เอกสาร “สาระ​การเ​รยี นร”ู จ�ำ นวน 5 สาระ ดงั นี้ 1. ทักษะก​ ารเ​รียนรู 2. ความรพู​ นื้ ฐาน (วชิ าภ​ าษาไทย วชิ า​ภาษาต​ า งประเทศ วิชาค​ ณติ ศาสตร วชิ าว​ ทิ ยาศาสตร) 3. การป​ ระกอบ​อาชพี 4. ทักษะก​ ารด​ �ำ เนนิ ช​ วี ติ 5. การพ​ ฒั นาส​ งั คม ใน​การจ​ ดั ทำ�​เอกสารส​ าระก​ ารเ​รยี นรู​ทัง้ 5 สาระน​ ​้ไี ดร ับ​ความร​ ว มมือ​อยางด​ ยี ง่ิ ​จากค​ ณะบคุ คล ไดแก ผ​ูทรงคณุ วฒุ ิ ผูบ รหิ าร ขาราชการ​บ�ำ นาญ ศกึ ษาน​ เิ ทศก นกั ว​ ชิ าการ และค​ ร​ูจาก​สถานศึกษาร​ วมทง้ั ​ ภาคี​เครือขา ย ที่​เก่ียวขอ ง ซ่งึ ​เปนผ​ ​ูมคี วามร​ูและ​ประสบการณ​ในแ​ ตล ะ​สาระ​การเ​รียนรู ได​ใหข​ อ​คิดเห็น ขอ ​ เสนอแนะ​ตา ง ๆ ทเ่​ี ปน ป​ ระโยชน ทำ�ใหเ​อกสาร​ฉบับน​ ีม​้ ​ีความถ​ ูกตอ ง สมบูรณม​ ากย​ งิ่ ขน้ึ ส�ำ นกั งานส​ ง เสรมิ ​ การศ​ ึกษา​นอกร​ ะบบ​และก​ ารศ​ กึ ษาต​ าม​อธั ยาศัย ขอ​ขอบคณุ ​ในค​ วามร​ ว มมอื ​ของ​ทุกทานม​ า ณ โอกาสน้ี (นาย​อภช​ิ าติ จรี ะ​วฒุ ิ) เลขาธิการ กศน.



สารบญั หนา คำ�น�ำ ค�ำ ​ชี้แจง สาระก​ าร​พฒั นา​สังคม.........…………………………………...……….….......... 1 ผัง​มโนทัศน ระดับป​ ระถมศึกษา………………………………….…………...…................... 2 ระดับ​มัธยมศกึ ษาต​ อนตน……………………………...………...…................... 3 ระดบั ม​ ัธยมศึกษาต​ อนปลาย……………………...…………...…….................... 4 มาตรฐานก​ าร​เรียนร​รู ะดบั ​และ​ผล​การ​เรียนรท​ู ่คี าดหวงั ………………..…........... 5 รายว​ ิชาบงั คบั ....................................................................................................... 12 คำ�​อธบิ ายร​ ายวชิ าแ​ ละ​รายละเอยี ดค​ ำ�​อธบิ าย​ราย​วชิ าบังคบั ระดบั ​ประถมศกึ ษา……............................................................................ 13 ระดบั ​มธั ยมศึกษาต​ อนตน……................................................................. 26 ระดับ​มัธยมศึกษาต​ อนปลาย……............................................................. 40 ภาคผนวก............................................................................................................ 55 - นิยามศ​ พั ท...................................................................................................... 56 - คณะ​ผูจ ัดท�ำ .................................................................................................... 57

ค�ำ ​ชแี้ จง 1. เอกสาร “สาระ​การพ​ ฒั นาส​ ังคม” ประกอบดว ยส​ าระ​และม​ าตรฐาน​การ​เรียนรู ผงั ​ มโนทศั นม าตรฐานก​ ารเ​รยี นรรู​ ะดับ​และผ​ ลก​ าร​เรียนรทู​ ่คี าดหวงั คำ�​อธิบาย​รายวชิ า และร​ าย ละเอยี ดค​ �ำ ​อธิบายร​ ายวิชา 2. ให​สถานศกึ ษา​ที่จ​ ดั การ​ศึกษาต​ ามห​ ลกั สตู ร​การ​ศกึ ษา​นอก​ระบบ​ระดบั ​การ​ศกึ ษา​ขัน้ ​พนื้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551 น�ำ ไปพ​ ิจารณา​ประกอบการจ​ ัดทำ�​หลกั สตู รส​ ถานศึกษา 3. นำ�ไปใช​จัด​กระบวนการ​การ​เรียนรู​ให​เปนไปตาม​มาตรฐาน​การ​เรียนรู​ใน​แตละ​ระดับ​ การศ​ กึ ษา และ​ใหผ​ เู รยี นไ​ ด​ค ุณภาพ​ตามท่​ีเปา หมายก​ าร​เรียนร​กู ำ�หนด 4. คำ�​อธิบายร​ ายวชิ า จัด​ทำ�ตาม​มาตรฐานก​ าร​เรยี นรทู​ กี่​ �ำ หนด โดย​ใหค​ ร​ูและผ​ ​ูเ กี่ยวของ​ มคี​ วามเ​ขา ใจ​ขอบขา ย​ของ​รายวิชา​น้ันๆ ดังน้นั ​ใน​แตล ะค​ ำ�​อธิบาย​รายวชิ าจ​ งึ ​มี​การก​ ำ�หนด​ชอ่ื ​ รายวิชา สาระร​ ะดับ​การ​ศกึ ษา จ�ำ นวน​ชว่ั โมง จำ�นวนห​ นว ยกิต การศ​ ึกษา​และฝ​ ก ​ปฏบิ ัติ การ​จดั ​ ประสบการณ​การ​เรยี นรู การว​ ัด​และป​ ระเมนิ ผล 5. สาระ​การพ​ ฒั นา​สังคม​ประกอบดวย 4 มาตรฐานก​ าร​เรยี นร​ูท่ีเ​นน​เกี่ยวกบั ​ภูมศิ าสตร ประวตั ​ิศาสตร เศรษฐศาสตร การเมอื ง การป​ กครอง ศาสนา วฒั นธรรม ประเพณี หนา ทพี​่ ลเมอื ง และ​การพ​ ฒั นาต​ นเ​อง ครอบครัว ชุมชน สังคม

สาระแ​ ละ​มาตรฐานก​ าร​เรยี นรู สาระ​การพ​ ัฒนาส​ งั คม เปน ​สาระเ​กยี่ วกับภ​ มู ศิ าสตร ประวัตศ​ิ าสตร เศรษฐศาสตร การเมอื ง การ​ปกครอง ศาสนา วฒั นธรรม ประเพณี หนาทพี่​ ลเมอื ง และ​การ​พัฒนา​ตน​เอง ครอบครวั ชมุ ชน สังคม ประกอบดว ยม​ าตรฐานก​ ารเ​รยี นรู ดังน้ี มาตรฐานก​ ารเ​รยี นรู มาตรฐานท​ ่ี 5.1 มีความรู ความเ​ขาใจ และต​ ระหนักถงึ ​ความส​ �ำ คัญเ​กีย่ วกบั ​ภูมิศาสตร ประวตั ศิ​ าสตร เศรษฐศาสตร การเมือง การป​ กครอง สามารถ​น�ำ มาป​ รับใชใ​ น​การด​ ำ�รงชวี ิต มาตรฐาน​ท่ี 5 .2 มคี วามรู ความเ​ขา ใจ เห็นค​ ณุ คา และส​ ืบทอดศ​ าสนา วฒั นธรรม ประเพณี เพือ่ ก​ าร​ อยูร​ ว มกันอ​ ยางส​ ันตสิ ขุ มาตรฐานท​ ่ี 5.3 ปฏบิ ัตติ น​เปน​พลเมอื งด​ ตี​ าม​วถิ ีป​ ระชาธปิ ไตย มจ​ี ติ ​สาธารณะ เพอ่ื ​ความ​สงบสุขข​ อง​ สงั คม มาตรฐานท​ ่ี 5.4 มคี วามรู ความ​เขา ใจ เห็นค​ วามส​ ำ�คญั ข​ องห​ ลกั การพ​ ัฒนา และส​ ามารถพ​ ฒั นา​ตน​ เอง ครอบครัว ชุมชน สงั คม สาระการพัฒนาสังคม 1

Ÿ´Š¤Ãœš«´ œr ̱̱ ¦³—´ž¦³™¤«„¹ ¬µ2 สาระการพฒั นาสังคม

สาระการพฒั นาสงั คม  ̱͵̱  ̱̱ Ÿ´Š¤Ãœš«´ œr ¦³—´¤´›¥¤«„¹ ¬µ˜°œ˜oœ       3

̱Ͷ̱  ŸŠ´ ¤Ãœš´«œr ¦³—´¤´›¥¤«„¹ ¬µ˜°œž¨µ¥     ̱̱ 4 สาระการพฒั นาสังคม

̱̱   ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´  ¨³ Ÿ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦oš¼ ‡É¸ µ—®ª´Š   สาระการพฒั นาสังคม 5

̱͸̱ ̱̱ 6 สาระการพฒั นาสังคม ¤µ˜¦“µœš¸É¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ¨³˜¦³®œ´„™¹Š‡ªµ¤­Îµ‡´Á„¸É¥ª„´ £¤¼ ·«µ­˜¦rž¦³ª´˜«· µ­˜¦rÁ«¦¬“«µ­˜¦r„µ¦Á¤°º Š„µ¦ž„‡¦°Š­µ¤µ¦™œÎµ¤µ ž¦´ÄÄo œ„µ¦—µÎ ¦Šª¸ ·˜ ¦³—´ ž¦³™¤«„¹ ¬µ ¦³—´¤´›¥¤«¹„¬µ˜°œ˜oœ ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œž¨µ¥ ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦šo¼ ¸É‡µ—®ª´Š ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦¼šo ¸É‡µ—®ªŠ´  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼šÉ¸‡µ—®ª´Š ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ °›· µ¥…°o ¤¨¼ Á„¥É¸ ª„´ ¤¸‡ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…oµÄ‹ °›·µ¥…o°¤¼¨Á„¸É¥ª„´ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ °›·µ¥…o°¤¨¼ Á„¥É¸ ª„´ ˜¦³®œ´„Á„¸É¥ª„´ £¤¼ «· µ­˜¦r ˜¦³®œ´„Á„¸¥É ª„´ £¤¼ «· µ­˜¦r ˜¦³®œ´„Á„¥É¸ ª„´ £¼¤«· µ­˜¦r £¼¤«· µ­˜¦r ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r £¤¼ «· µ­˜¦r ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r £¼¤·«µ­˜¦r ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r Á«¦¬“«µ­˜¦r„µ¦Á¤º°Š ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r Á«¦¬“«µ­˜¦r „µ¦Á¤°º Š ž¦³ª´˜«· µ­˜¦r Á«¦¬“«µ­˜¦r „µ¦Á¤°º Š Á«¦¬“«µ­˜¦r „µ¦ž„‡¦°ŠšÉÁ¸ „¸É¥ª…°o Š Á«¦¬“«µ­˜¦r „µ¦ž„‡¦°ŠšÉÁ¸ „¸É¥ª…°o Š Á«¦¬“«µ­˜¦r „µ¦ž„‡¦°ŠšÉÁ¸ „ɸ¥ª…o°Š „µ¦Á¤°º Š „´ ˜œÁ°Š»¤œ „µ¦Á¤°º Š „´ ž¦³Áš«Äœšªž¸ „µ¦Á¤º°Š „´ž¦³Áš«˜µn ŠÇĜ „µ¦ž„‡¦°ŠÄœ š°o Š™œÉ· ¨³ž¦³Áš« „µ¦ž„‡¦°ŠÄœšª¸ž Á°Á¸¥ šo°Š™É·œž¦³Áš« Ś¥ Á°Á¥¸ ¨³œµÎ ¤µž¦´ œÎµÁ­œ°Ÿ¨„µ¦ „µ¦ž„‡¦°ŠÄœÃ¨„ è„ ¨³œÎµ¤µž¦´ÄoĜ ªÁ· ‡¦µ³®Ár ž¦¥¸ Áš¸¥ ¨³œµÎ ¤µž¦´ čoĜ ¦³­» £µ¡‡ªµ¤ čÄo œ„µ¦—εÁœ·œª¸ ·˜ Áž¦¸¥Áš¸¥­£µ¡ „µ¦—µÎ Áœ·œ¸ª˜· Á¡Éº° ­£µ¡£¤¼ ·«µ­˜¦r „µ¦—εÁœ·œª¸ ˜· Á¡°Éº Áž¨¥É¸ œÂž¨Š—µo œ Á¡°Éº ‡ªµ¤¤œÉ´ ‡Š…°Š £¼¤·«µ­˜¦r ‡ªµ¤¤œÉ´ ‡Š…°Šµ˜· £¼¤«· µ­˜¦r ‡ªµ¤¤œ´É ‡Š…°Šµ˜· ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r µ˜· ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r Á«¦¬“«µ­˜¦r „µ¦Á¤°º Š Á«¦¬“«µ­˜¦r „µ¦Á¤°º Š „µ¦ž„‡¦°Š…°Š Á«¦¬“«µ­˜¦r„µ¦Á¤º°Š „µ¦ž„‡¦°Š…°Š „µ¦ž„‡¦°Š¨³ ž¦³Áš«˜µn ŠÇĜè„ ž¦³Áš«Äœšªž¸ Á°Á¥¸  ˜¦³®œ„´ ¨³ „‘®¤µ¥š¤É¸ Ÿ¸ ¨„¦³š ˜¦³®œ´„¨³ ‡µ—‡³Áœ­™µœ„µ¦–r ˜°n ª™· ¸ ¤» œš°o Š™œÉ·  ª·Á‡¦µ³®r™¹Š„µ¦ ¦³®ªµn Šž¦³Áš«

สาระการพฒั นาสงั คม   ̱͹̱ ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œž¨µ¥ ¦³—´¤´›¥¤«¹„¬µ˜°œ˜oœ ¦³—´ž¦³™¤«¹„¬µ ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦šo¼ ɇ¸ µ—®ªŠ´  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¼o Ÿ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦šo¼ ¸É‡µ—®ªŠ´  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦šo¼ ‡¸É µ—®ª´Š ª¸ ˜· …°Š˜œ­Š´ ‡¤¨³ Áž¨¸É¥œÂž¨ŠšÉÁ¸ „—· šµŠ—µo œ£¤¼ «· µ­˜¦r ž¦³Áš«Åš¥ …¹Êœ„´ž¦³Áš«Äœšªž¸ ž¦³ª´˜·«µ­˜¦r„µ¦Á¤°º Š Á„—· ‡ªµ¤˜¦³®œ„´ Á°Á¸¥š¸É¤¸Ÿ¨„¦³š˜n° „µ¦ž„‡¦°Šš¤É¸ ¸ ¨³­µ¤µ¦™œµÎ ‡ªµ¤¦o¼ ž¦³Áš«Åš¥ Ÿ¨„¦³š˜°n ž¦³Áš« šµŠ—µo œ£¤¼ «· µ­˜¦r Ś¥Â¨³Ã¨„Äœ°œµ‡˜ ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r Á­œ°Âœ³ÂœªšµŠÄœ Á«¦¬“«µ­˜¦r „µ¦Á¤º°Š „µ¦Â„ož{®µ„µ¦ ̱̱ „µ¦ž„‡¦°Š¨³ žj°Š„œ´ ¨³„µ¦¡´•œµ „‘®¤µ¥Åžž¦³¥„» ˜Är o šµŠ—µo œ„µ¦Á¤°º Š„µ¦ Ä®šo ´œ˜°n „µ¦ ž„‡¦°ŠÁ«¦¬“„‹· ¨³ Áž¨¥É¸ œÂž¨Š„´ ­£µ¡ ­´Š‡¤˜µ¤­£µ¡ž{ ®µ ¤» œ­Š´ ‡¤Á¡°Éº ‡ªµ¤ šÁ¸É „—· …¹ÊœÁ¡Éº°‡ªµ¤ ¤´Éœ‡Š…°Šµ˜· ¤œ´É ‡Š…°Šµ˜·       7

̱ͺ̱ ̱̱ 8 สาระการพฒั นาสังคม ¤µ˜¦“µœšɸ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċÁ®œÈ ‡–» ‡µn ¨³­º š°—«µ­œµª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ Á¡°Éº „µ¦°¥¦n¼ ªn ¤„œ´ °¥µn Š­œ´ ˜­· …»  ¦³—´ ž¦³™¤«¹„¬µ ¦³—´¤´›¥¤«¹„¬µ˜°œ˜oœ ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œž¨µ¥ ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦¼šo ɇ¸ µ—®ª´Š ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦oš¼ ɸ‡µ—®ªŠ´  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦šo¼ ‡É¸ µ—®ªŠ´  ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ °›· µ¥ž¦³ª´˜·®¨„´ ‡µÎ ¤¸‡ªµ¤¦o¼‡ªµ¤Á…oµÄ‹ °›·µ¥ž¦³ª´˜· ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ °›·µ¥ž¦³ª´˜· Á®œÈ ‡»–‡nµ¨³­º ­°œ¨³„µ¦ž’·˜´ ·˜œ˜µ¤ Á®œÈ ‡–» ‡µn ¨³­º ‡ªµ¤­Îµ‡´®¨´„‡µÎ Á®Èœ‡»–‡nµ¨³­º ‡ªµ¤­Îµ‡´ ®¨„´ ‡µÎ š°—«µ­œµ ®¨„´ «µ­œµšÉ¸˜œœ´ ™º° š°—«µ­œµ ­°œ«µ­œµª•´ œ›¦¦¤ š°—«µ­œµ ­°œ«µ­œµª•´ œ›¦¦¤ ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ Á®œÈ ‡ªµ¤­Îµ‡´…°Š ª´•œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ ž¦³Á¡–…¸ °Šž¦³Áš«Äœ ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ ž¦³Á¡–¸…°Šž¦³Áš« …°Ššo°Š™É·œÂ¨³ ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸¨³¤¸ …°Šž¦³Áš«Äœšª¸ž šªž¸ Á°Á¥¸  …°Šž¦³Áš«Äœ Ĝè„ ž¦³Áš«Åš¥ ­nªœ¦ªn ¤Äœ„µ¦ž’·´˜·˜œ Á°Á¸¥ ¥°¤¦´Â¨³ž’· ´˜˜· œ ­´Š‡¤Ã¨„ ˜µ¤ª´•œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ ¥°¤¦´ ¨³ž’· ˜´ · Á¡°Éº „µ¦°¥¦n¼ ªn ¤„´œ°¥µn Š  ˜œÁ¡º°É „µ¦°¥n¦¼ ªn ¤„´œ š°o Š™œÉ·  ­´œ˜­· …» Ĝ­Š´ ‡¤š¸¤É ¸  °¥µn Š­œ´ ˜­· …» Ĝ­Š´ ‡¤š¸É ž’· ˜´ ˜· œ˜µ¤ ‡ªµ¤®¨µ„®¨µ¥šµŠ  ¤‡¸ ªµ¤®¨µ„®¨µ¥šµŠ ®¨´„›¦¦¤šµŠ«µ­œµ «µ­œµª´•œ›¦¦¤  ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ «µ­œµª´•œ›¦¦¤ ž¦³Á¡–¸  ž¦³Á¡–¸ ¥°¤¦´ ¨³ž’·˜´ ˜· œ Á¡°Éº „µ¦°¥n¼¦ªn ¤„´œ°¥nµŠ  Á¨°º „¦´ ž¦´ čo ­´œ˜·­»…Äœ­´Š‡¤šÉ¤¸ ¸ ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸šÉ¸ ‡ªµ¤®¨µ„®¨µ¥šµŠ ­°—‡¨°o ŠÂ¨³ Á®¤µ³­¤„´ ­´Š‡¤Åš¥ «µ­œµª´•œ›¦¦¤ ž¦³Á¡–¸

̱ͻ̱ สาระการพัฒนาสงั คม  ¤µ˜¦“µœšɸ ž’· ´˜·˜œÁžœ} ¡¨Á¤°º Š—˜¸ µ¤ª™· ž¸ ¦³µ›·žÅ˜¥¤¸‹·˜­µ›µ¦–³Á¡º°É ‡ªµ¤­Š­…» …°Š­Š´ ‡¤ ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œž¨µ¥  ̱̱ ¦³—´ž¦³™¤«¹„¬µ ¦³—´¤´›¥¤«¹„¬µ˜°œ˜oœ ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦oš¼ ‡¸É µ—®ªŠ´  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¼o Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦¼oš¸‡É µ—®ª´Š ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦šo¼ ‡É¸ µ—®ª´Š ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ °„­·š›·Á­¦¸£µ¡ ¤¸‡ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ °›· µ¥­µ¦³­Îµ‡´ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ °›· µ¥‡ªµ¤­µÎ ‡´ —µÎ Áœœ· ª¸ ˜· ˜µ¤ª™· ¸ šµš¨³®œµo š¸˜É µ¤ —µÎ Áœœ· ª¸ ˜· ˜µ¤ª™· ¸ …°Š¦“´ ›¦¦¤œ¼¨³ —µÎ Áœœ· ª¸ ˜· ˜µ¤ª™· ¸ ¨³šµš®œoµš…ɸ °Š ž¦³µ›ž· Ř¥ „‘®¤µ¥…°Š„µ¦Áž}œ ž¦³µ›ž· Ř¥ „µ¦ž„‡¦°ŠÄœ¦³° ž¦³µ›·žÅ˜¥ °Š‡„r ¦°­· ¦³˜µ¤ „‘®¤µ¥ÁÊ°º Š˜oœ ¡¨Á¤°º Š—˜¸ µ¤¦³° „‘¦³Á¸¥…°Š ž¦³µ›ž· Ř¥°œ´ ¤¸ „‘¦³Á¸¥…°Š ¦´“›¦¦¤œ¼ „‘¦³Á¥¸ …°Š ž¦³µ›·žÅ˜¥°œ´ ¤¸ ž¦³Áš«Á¡°Éº œµo œ ¡¦³¤®µ„¬˜´ ¦·¥rš¦Š ž¦³Áš«˜nµŠÇĜ ¦³»šµš°Š‡„r ¦ ¤» œ­Š´ ‡¤¨³ ¡¦³¤®µ„¬´˜¦·¥rš¦Š  Áž}œž¦³¤…»  è„ ¦³®ªµn Šž¦³Áš«š¤É¸ ¸šµš ž¦³Áš« Áž}œž¦³¤»…  ˜¦³®œ„´ Ĝž{ ®µ Á®œÈ ‡–» ‡µn …°Š„µ¦ ˜n°„µ¦Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°Š „µ¦Å¤nž’·´˜·˜µ¤ …°Šž¦³Áš«Åš¥è„ ž’· ˜´ ˜· œÁžœ} ¡¨Á¤°º Š—¸ „‘®¤µ¥ ˜¦³®œ„´ ™¹ŠŸ¨„¦³š ˜µ¤„‘®¤µ¥ ¤¸­nªœ¦ªn ¤­Šn Á­¦¤· ‹µ„„µ¦Å¤nž’·´˜˜· µ¤ ¤­¸ nªœ¦ªn ¤Äœ„µ¦ ¨³­œ´­œ»œšµŠ „‘®¤µ¥…°Šž¦³µœÄœ ž„‡¦°Š­ªn œš°o Š™œÉ· Ĝ „µ¦Á¤°º Š„µ¦ž„‡¦°ŠÄœ ¦³°ž¦³µ›ž· Ř¥ ¦³°ž¦³µ›·žÅ˜¥ ž¦³Áš«˜nµŠÇ Á­œ°šµŠÁ¨°º „Äœ„µ¦ °´œ¤¡¸ ¦³¤®µ„¬˜´ ¦·¥r °œ´ ¤¡¸ ¦³¤®µ„¬˜´ ¦¥· r š¦ŠÁžœ} ž¦³¤…»  š¦ŠÁžœ} ž¦³¤…»  „žo { ®µ‡ªµ¤Å¤­n Š šÁɸ „¥É¸ ª…°o Š„´ „‘®¤µ¥  …°Šž¦³Áš«Åš¥Â¨³ ž¦³Áš«˜µn ŠÇ 9

̱ͳͲ̱ ̱̱ 10 สาระการพัฒนาสงั คม ¤µ˜¦“µœš¸É ¤¸‡ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…oµÄ‹Á®œÈ ‡ªµ¤­Îµ‡´…°Š®¨´„„µ¦¡•´ œµ¨³­µ¤µ¦™¡´•œµ˜œÁ°Š‡¦°‡¦ª´ ¤» œ­Š´ ‡¤ ¦³—´ ž¦³™¤«„¹ ¬µ ¦³—´¤´›¥¤«¹„¬µ˜°œ˜oœ ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œž¨µ¥ ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦¼oš‡É¸ µ—®ªŠ´  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦š¼o ‡É¸ µ—®ªŠ´  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦šo¼ ‡É¸ µ—®ªŠ´  ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ ¤‡¸ ªµ¤¦¼o‡ªµ¤Á…µo ċ ¤¸‡ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…oµÄ‹ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ ®¨„´ „µ¦¡´•œµ ®¨„´ „µ¦¡•´ œµ¤» œ ®¨´„„µ¦¡•´ œµ ®¨„´ „µ¦¡´•œµ»¤œ ®¨„´ „µ¦¡´•œµ ®¨„´ „µ¦¡•´ œµ¤» œ ¤» œ­Š´ ‡¤¨³ ­Š´ ‡¤ »¤œ­Š´ ‡¤ ­´Š‡¤ »¤œ­Š´ ‡¤ ­Š´ ‡¤ ª·Á‡¦µ³®r…o°¤¼¨Äœ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ ­µ¤µ¦™ªÁ· ‡¦µ³®r ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ ­µ¤µ¦™ªÁ· ‡¦µ³®r °„‡ªµ¤®¤µ¥Â¨³ „µ¦¡•´ œµ˜œÁ°Š ¨³Á®œÈ ‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°o ¤¼¨¨³„ε®œ— ¨³Á®œÈ ‡ªµ¤­µÎ ‡´ …o°¤¨¼ ¨³Áž}œŸœo¼ µÎ Ÿ¼o ‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°Š ‡¦°‡¦ª´ ¤» œ …°Š…°o ¤¨¼ ˜œÁ°Š œªšµŠ„µ¦¡•´ œµ …°Š…o°¤¼¨˜œÁ°Š ˜µ¤Äœ„µ¦¡•´ œµ Ÿœ¸ª˜· ¨³¤» œ ­´Š‡¤ ‡¦°‡¦ª´ ¤» œ ˜œÁ°Š‡¦°‡¦ª´  ‡¦°‡¦ª´ ¤» œ ˜œÁ°Š‡¦°‡¦´ª ­Š´ ‡¤  ­Š´ ‡¤ ¤» œ­Š´ ‡¤Ä®o ­´Š‡¤ ¤» œ­Š´ ‡¤Ä®o ªÁ· ‡¦µ³®Âr ¨³  ªÁ· ‡¦µ³®…r °o ¤¨¼  ­°—‡¨o°Š„´ ­£µ¡ ª·Á‡¦µ³®r…o°¤¼¨ ­°—‡¨°o Š„´ ­£µ¡ œµÎ Á­œ°…o°¤¼¨˜œÁ°Š  ˜œÁ°Š‡¦°‡¦´ª „µ¦Áž¨¥¸É œÂž¨Š…°Š ˜œÁ°Š‡¦°‡¦ª´  „µ¦Áž¨¸É¥œÂž¨Š…°Š ‡¦°‡¦ª´ ¤» œ  »¤œ­´Š‡¤Á¡°ºÉ čoĜ Á®˜»„µ¦–rž{‹‹»´œ ¤» œ­´Š‡¤Á¡°ºÉ čÄo œ Á®˜„» µ¦–žr {‹‹» ´œ ­Š´ ‡¤—oª¥Áš‡œ·‡¨³ „µ¦‹—´ šÎµÂŸœª¸ ·˜¨³ „µ¦‹´—šÎµÂŸœ¸ª·˜¨³  ¤» œ­Š´ ‡¤ »¤œ­Š´ ‡¤ ª·›¸„µ¦šÉ¸®¨µ„®¨µ¥  ‹¼ŠÄ‹Ä®o­¤µ·„…°Š Á„·—‡ªµ¤˜¦³®œ´„ Á„·—‡ªµ¤˜¦³®œ´„  ¨³¤¸­nªœ¦nª¤Äœ„µ¦ ¤» œ¤­¸ ªn œ¦ªn ¤Äœ„µ¦ ¨³¤­¸ nªœ¦nª¤Äœ„µ¦  ‹—´ šµÎ Ÿœª¸ ˜· ¨³ ‹—´ šµÎ ž¦³µ‡¤…°Š ‹—´ šµÎ ž¦³µ‡¤…°Š  Ÿœ¤» œ­Š´ ‡¤Å—o ¤» œ »¤œ

สาระการพัฒนาสงั คม   ̱ͳͳ̱ ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œž¨µ¥ ¦³—´¤´›¥¤«¹„¬µ˜°œ˜oœ ¦³—´ ž¦³™¤«¹„¬µ ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦š¼o ¸É‡µ—®ª´Š ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¸¥œ¦¼o Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦¼ošÉ¸‡µ—®ªŠ´  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ Ÿ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦šo¼ ‡É¸ µ—®ª´Š œµÎ Ÿ¨šÅɸ —‹o µ„„µ¦ œµÎ Ÿ¨šÅ¸É —o‹µ„„µ¦  Ážœ} Ÿœo¼ µÎ Ÿ˜o¼ µ¤Äœ„µ¦ ž¦³µ‡¤ÅžÁ¡Éº°ÄÄo œ ž¦³µ‡¤ÅžÁ¡Éº°ÄÄo œ  ‹´—šµÎ ž¦³µ‡¤ž¦³µ ª¸ ˜· ž¦³‹µÎ ªœ´  ª¸ ˜· ž¦³‹µÎ ªœ´ ŗo  ¡‹· µ¦–…r °Š»¤œ  ­µ¤µ¦™¡´•œµ„µ¦  „ε®œ—ÂœªšµŠÄœ ‹—´ „µ¦šÎµÂŸœ¸ª˜· „µ¦—εÁœ·œ„µ¦Á¡ºÉ° ¤» œ­Š´ ‡¤Ä®o œµÎ Ş­„n¼ µ¦šµÎ Ÿœª¸ ˜·  ­°—‡¨°o Š„´ ­£µ¡„µ¦ ‡¦°‡¦ª´ ¤» œ­´Š‡¤ Áž¨¥É¸ œÂž¨Š…°Š¤» œ ¦nª¤¡´•œµÂŸœ ­´Š‡¤ »¤œ˜µ¤…Êœ´ ˜°œ aa    11

̱ͳʹ̱    ¦µ¥ª· µ´Š‡´  ­µ¦³„µ¦¡´•œµ­´Š‡¤  ¦³—´ž¦³™¤«¹„¬µ ¦³—´ ¤´›¥¤«¹„¬µ˜°œ˜œo  ¦³—´¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œž¨µ¥ ¤µ˜¦“µ ¦®´­ ®œªn ¥ ¦®´­ ®œªn ¥ ¦®´­ ®œªn ¥ œš¸É ¦µ¥ª· µ ¦µ¥ª· µ „·˜ ¦µ¥ª· µ ¦µ¥ª· µ „·˜ ¦µ¥ª· µ ¦µ¥ª· µ „·˜  ­‡ ­´Š‡¤«¹„¬µ  ­‡ ­Š´ ‡¤«¹„¬µ  ­‡ ­Š´ ‡¤«¹„¬µ   ­‡ «µ­œµ¨³ «µ­œµ¨³ «µ­œµ¨³  ¨³ ®œµo š¸É  ­‡ ®œµo šÉ¸  ­‡ ®œµo š¸É ¡¨Á¤º°Š ¡¨Á¤º°Š ¡¨Á¤°º Š „µ¦¡´•œµ „µ¦¡´•œµ „µ¦¡´•œµ  ­‡ ˜œÁ°Š  ­‡ ˜œÁ°Š  ­‡ ˜œÁ°Š  »¤œ­´Š‡¤ ¤» œ­Š´ ‡¤ »¤œ­Š´ ‡¤ ¦ª¤       12 สาระการพฒั นาสังคม

̱ͳ͵̱      ‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª· µ ¨³ ¦µ¥¨³Á°¸¥—‡µÎ °›·µ¥¦µ¥ª· µŠ´ ‡´  ¦³—´ž¦³™¤«„¹ ¬µ สาระการพัฒนาสังคม 13

̱ͳͶ̱   ‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª·µ­‡­Š´ ‡¤«„¹ ¬µ‹Îµœªœ®œnª¥„˜·  ¦³—´ ž¦³™¤«„¹ ¬µ  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´  ¤¸‡ªµ¤¦¼o‡ªµ¤Á…oµÄ‹˜¦³®œ´„Á„¸É¥ª„´£¼¤·«µ­˜¦rž¦³ª´˜·«µ­˜¦rÁ«¦¬“«µ­˜¦r„µ¦Á¤º°Š „µ¦ž„‡¦°ŠÄœšo°Š™É·œž¦³Áš«¨³œµÎ ¤µž¦´ čoĜ„µ¦—εÁœ·œª¸ ˜· Á¡ºÉ°‡ªµ¤¤Éœ´ ‡Š…°Šµ˜·  «¹„¬µÂ¨³ f„š„´ ¬³Á„ɸ¥ª„´Á¦º°É Š—Š´ ˜n°Åžœ¸Ê  ¨´„¬–³šµŠ£¼¤·«µ­˜¦r„µ¥£µ¡¨³Ÿ¨„¦³š…°Š£¼¤·«µ­˜¦r£µ¥£µ¡˜n°ª·™¸¸ª·˜‡ªµ¤Áž}œ°¥¼nĜ »¤œšo°Š™œ·É …°Šž¦³Áš«Åš¥  ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­µÎ ‡´¨³Ÿ¨„¦³ššµŠž¦³ª´˜«· µ­˜¦ršÉ¤¸ ¸˜n°‡¦°‡¦ª´ »¤œ­´Š‡¤¨³ž¦³Áš«  ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°ŠÁ«¦¬“«µ­˜¦r¦³—´‡¦°‡¦´ª»¤œ  ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­µÎ ‡´ ¨³„µ¦¤¸­ªn œ¦nª¤šµŠ„µ¦Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°ŠÄœ¦³—´š°o Š™·œÉ ¨³ž¦³Áš«  „µ¦‹—´ ž¦³­„µ¦–„r µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼  ‹´—Ä®o¤¸„µ¦­Îµ¦ª‹­£µ¡£¼¤·«µ­˜¦r„µ¥£µ¡ž¦³ª´˜·«µ­˜¦rÁ«¦¬“«µ­˜¦r„µ¦Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°Š …°Š»¤œ‹´—„¨»n¤°£·ž¦µ¥Â¨„Áž¨¸É¥œÁ¦¸¥œ¦o¼­º‡oœ…o°¤¼¨šµŠ„µ¥£µ¡‹µ„®¨nŠÁ¦¸¥œ¦¼o  £¼¤·ž{µ²¨²¨³­¦»žŸ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦¼oœÎµÁ­œ°Äœ¦¼žÂ˜nµŠÇ  ‹´—Ä®¤o „¸ µ¦«„¹ ¬µ‹µ„­Éº°„µ¦Á¦¸¥œ¦¼oÁnœÁ°„­µ¦˜Îµ¦µ&'®¨nŠ„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ £¼¤·ž{ µ­™µœš­¸É ε‡´  ‹´—Ä®o¤¸„µ¦­º‡oœ¦ª¦ª¤…o°¤¼¨×¥ª·›¸„µ¦˜nµŠÇÁnœ„µ¦«¹„¬µ—¼Šµœ„µ¦Á„ȝ…o°¤¼¨‹µ„ °Š‡r„¦¢{Š„µ¦¦¦¥µ¥‹µ„Ÿ¼o¦¼o‹´—„¨»n¤°£·ž¦µ¥„µ¦ª·Á‡¦µ³®rÁ­œ°Âœª‡·—šµŠÁ¨°º „  ‹´—„·‹„¦¦¤„µ¦«¹„¬µ‹µ„­£µ¡‹¦·Š„µ¦Á¨nµž¦³­„µ¦–r„µ¦Â¨„Áž¨¸É¥œÁ¦¸¥œ¦¼o„µ¦‡oœ‡ªoµ‹µ„ Ÿ¼o¦¼o®¨nŠ„µ¦Á¦¸¥œ¦¼o­ºÉ°Áš‡ÃœÃ¨¥¸­ºÉ°Á°„­µ¦„µ¦‹Îµ¨°ŠÁ®˜»„µ¦–r„µ¦°£·ž¦µ¥„µ¦ª·Á‡¦µ³®r ­¦»žŸ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦¼o¨³œÎµÁ­œ°Ĝ¦¼žÂš¸É®¨µ„®¨µ¥  „µ¦ª—´ ¨³ž¦³Á¤œ· Ÿ¨  ž¦³Á¤·œ‹µ„„µ¦š—­°„µ¦­´ŠÁ„˜„µ¦ž¦³Á¤·œ„µ¦¤¸­nªœ¦nª¤Äœ„µ¦šÎµ„·‹„¦¦¤Â¨³„µ¦˜¦ª‹ Ÿ¨Šµœ²¨²    14 สาระการพัฒนาสงั คม

̱ͳͷ̱   ¦µ¥¨³Á°¥¸ —‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª· µ­‡­Š´ ‡¤«„¹ ¬µ‹µÎ œªœ®œªn ¥„˜·  ¦³—´ ž¦³™¤«„¹ ¬µ  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¼¦o ³—´ ¤¸‡ªµ¤¦¼o ‡ªµ¤Á…µo ċ˜¦³®œ„´ Á„É¥¸ ª„´ £¤¼ ·«µ­˜¦rž¦³ª˜´ ·«µ­˜¦rÁ«¦¬“«µ­˜¦r „µ¦Á¤º°Š„µž„‡¦°Š Ĝšo°Š™É·œž¦³Áš«¨³œµÎ ¤µž¦´ÄoĜ„µ¦—εÁœœ· ª¸ ˜· Á¡ºÉ°‡ªµ¤¤œÉ´ ‡Š…°Šµ˜·  ‹µÎ œªœ š¸É ®´ªÁ¦ºÉ°Š ˜´ª¸Êª—´  Áœ°Êº ®µ É´ªÃ¤Š  £¼¤«· µ­˜¦r„µ¥£µ¡ ¤¸‡ªµ¤¦o‡¼ ªµ¤Á…oµÄ‹Á„ɸ¥ª„´ ¨´„¬–³šµŠ£¼¤«· µ­˜¦r  ž¦³Áš«Åš¥ £¤¼ «· µ­˜¦r„µ¥£µ¡¤» œ „µ¥£µ¡…°Š¤» œ š°o Š™œÉ· ¨³£¼¤«· µ­˜¦„r µ¥£µ¡ š°o Š™·œÉ  ž¦³Áš«Åš¥ š˜¸É ʊ´ °µ–µÁ…˜ £¤¼ ž· ¦³Áš« £¤¼ °· µ„µ« ˜¦³®œ´„Äœ‡ªµ¤­Îµ‡´ ¨„´ ¬–³šµŠ£¤¼ ·«µ­˜¦r Á„¸É¥ª„´ £¼¤«· µ­˜¦„r µ¥£µ¡»¤œ „µ¥£µ¡…°Šž¦³Áš«Åš¥ šo°Š™·œÉ ¨³£¼¤·«µ­˜¦r„µ¥£µ¡ šÉ˜¸ ʊ´ °µ–µÁ…˜  ž¦³Áš«Åš¥ £¤¼ ž· ¦³Áš«…°Š£µ‡ ˜nµŠÇ £¤¼ °· µ„µ«…°Š£µ‡˜µn ŠÇ ­µ¤µ¦™œÎµ‡ªµ¤¦Áo¼ „¸É¥ª„´ „µ¦Äo…o°¤¨¼ £¤¼ ·«µ­˜¦r £¤¼ «· µ­˜¦r„µ¥£µ¡¤» œ „µ¥£µ¡¤» œš°o Š™Éœ·  š°o Š™œÉ· ˜œÁ°Š¨³…°Šž¦³Áš« ¨³ž¦³Áš«Á¡°Éº čÄo œ„µ¦ Ś¥¤µž¦´ÄoĜ„µ¦—ε¦Š¸ª˜· —µÎ ¦Šª¸ ˜· ¨³‡ªµ¤¤œÉ´ ‡Š Á¡É°º ‡ªµ¤¤´Éœ‡Š…°Šµ˜· …°Šµ˜·  „µ¦Á¨º°„š°É¸ ¥¼n¨³„µ¦ ž¦³„°°µ¡¸  „µ¦ž°j Š„œ´ ˜œ‹µ„£¥´ ¡·´˜· „µ¦¦´„¬µ°µ–µÁ…˜…°Š ž¦³Áš« สาระการพัฒนาสงั คม 15

̱ͳ͸̱   ®´ªÁ¦ºÉ°Š ˜´ª¸Êª—´  Áœ°Êº ®µ ‹Îµœªœ É´ªÃ¤Š šÉ¸ ˜¦³®œ´„™Š¹ ‡ªµ¤­µÎ ‡´Äœ„µ¦ š¦¡´ ¥µ„¦›¦¦¤µ˜Ä· œ  °œ¦» „´ ¬šr ¦¡´ ¥µ„¦ ¤» œ  ›¦¦¤µ˜·Äœ¤» œšo°Š™·œÉ …°Š  ˜œ¨³…°Šž¦³Áš« —·œ®œ· ¦›n µ˜»  žµi Ťo£Á¼ …µ  ¤œn µÎÊ ®œ°Š‡¨°ŠŠ¹  š³Á¨  µ¥ Š~{  ­´˜ªžr µi  ­´˜ªrš³Á¨­´˜ªrœÎʵ‹—º  Áž¨°º „®°¥ž³„µ¦Š´  °ºÉœÇ š¦¡´ ¥µ„¦›¦¦¤µ˜· …°Šž¦³Áš«Åš¥ £µ‡Á®œ°º  £µ‡„¨µŠ £µ‡˜³ª´œ°°„ £µ‡˜³ªœ´ °°„ ÁŒ¸¥ŠÁ®œº° £µ‡Ä˜o „¦–¸˜ª´ °¥µn Š‡ªµ¤ ­¼Á­¸¥Á„·—‹µ„„µ¦Å¤n °œ»¦´„¬rš¦´¡¥µ„¦ ›¦¦¤µ˜· ª·›„¸ µ¦°œ¦» „´ ¬r š¦¡´ ¥µ„¦›¦¦¤µ˜· „¦–˜¸ ª´ °¥µn Š„µ¦ °œ¦» ´„¬rš¦´¡¥µ„¦ ›¦¦¤µ˜·  16 สาระการพฒั นาสงั คม

̱ͳ͹̱   ˜´ª¸Êª—´  Áœ°Êº ®µ ‹Îµœªœ É´ªÃ¤Š šÉ¸ ®´ªÁ¦ºÉ°Š °›· µ¥‡ªµ¤Ážœ} ¤µ…°Š ‡ªµ¤®¤µ¥  ž¦³ª´˜«· µ­˜¦rµ˜·Åš¥   ž¦³ª˜´ ·«µ­˜¦r¤» œš°o Š™œÉ·  ‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°Š   ¨³ž¦³Áš«Åš¥Å—o ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r  …°o ¤¼¨®¨„´ “µœšµŠ  Á«¦¬“«µ­˜¦r ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r   ¦³Á» ®˜„» µ¦–‡r ªµ¤ ª›· „¸ µ¦šµŠ    Áž¨¥É¸ œÂž¨ŠÄœž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r …°Šž¦³Áš«Åš¥ ž¦³ª˜´ ‡· ªµ¤Ážœ} ¤µ …°Šœµ˜Å· š¥ „°n œ­Ã» …š¥´  ­»Ã…š¥´  °¥›» ¥µ ›œ»¦¸ ¦˜´ œÃ„­œ· š¦r ˜¦³®œ„´ ¨³­µ¤µ¦™œµÎ „µ¦«„¹ ¬µ ‡ªµ¤¦¼šo Åɸ —‹o µ„„µ¦«¹„¬µ ž¦³ª´˜·«µ­˜¦r »¤œÃ—¥ ž¦³ª˜´ ·«µ­˜¦r ¤» œ¨³…°Š čoª·›¸„µ¦šµŠ Ś¥¤µÁž}œ„¦°Äœ„µ¦ª·Á‡¦µ³®r ž¦³ª´˜·«µ­˜¦r Á®˜„» µ¦–žr {‹‹» œ´ ¨³Á­œ° «„¹ ¬µÁ®˜„» µ¦–­r µÎ ‡´ šµŠÁ¨º°„š¸ÉÁžœ} šµŠ°°„…°Šª„· §˜· …°Šž¦³ª´˜·«µ­˜¦r»¤œ ­Š´ ‡¤ÄœÂ˜¨n ³ªn Š Ĝ˜¨n ³ªn ŠšÂ¸É ­—Š™Š¹ šµŠÁ¨º°„š¸ÁÉ ž}œšµŠ°°„ …°Šª·„§˜·­´Š‡¤ ¦o¼ ¨³Á…oµÄ‹‡ªµ¤®¤µ¥ ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­Îµ‡´  ‡ªµ¤­Îµ‡´…°ŠÁ«¦¬“«µ­˜¦r …°ŠÁ«¦¬“«µ­˜¦r œµÎ ®¨„´ „µ¦šµŠÁ«¦¬“«µ­˜¦r Á«¦¬“«µ­˜¦rĜ ŞčÄo œ‡¦°‡¦ª´ ¨³¤» œÅ—o ‡¦°‡¦ª´ ¨³¤» œ  สาระการพัฒนาสังคม 17

̱ͳͺ̱   ®´ªÁ¦ºÉ°Š ˜´ª¸Êª—´  Áœ°Êº ®µ ‹Îµœªœ Éª´ äŠ šÉ¸  ¡§˜„· ¦¦¤„µ¦¦Ã· £‡     Ĝ‡¦°‡¦´ª  Á…µo ċ¨³Á®œÈ ‡ªµ¤­µÎ ‡´…°Š „‹· „¦¦¤šµŠÁ«¦¬“„‹·  „·‹„¦¦¤šµŠÁ«¦¬“„·‹šÉ¤¸ ¸˜n° „µ¦Ÿ¨·˜ ˜œÁ°Š»¤œ „µ¦¦Ã· £‡ „µ¦Â¨„Áž¨¥¸É œ „µ¦„¦³‹µ¥¦µ¥Å—o  ˜¦³®œ„´ ĜŸ¨„¦³ššÁɸ „—· ž‹{ ‹´¥„µ¦Ÿ¨˜·  ‹µ„„·‹„¦¦¤šµŠ—µo œ„µ¦Ÿ¨·˜„µ¦ šœ»  ¦Ã· £‡„µ¦Â¨„Áž¨¥É¸ œ¨³„µ¦ š—ɸ ·œ „¦³‹µ¥¦µ¥Å—o š¤¸É ˜¸ °n ž¦³µ„¦ ¦ŠŠµœ Ĝ¤» œ Ÿžo¼ ¦³„°„µ¦ „µ¦¦Ã· £‡„µ¦ ¨„Áž¨¸É¥œ¨³„µ¦ „¦³‹µ¥¦µ¥Å—o Ÿ¨„¦³ššÁɸ „—· ‹µ„ „µ¦Ÿ¨·˜„µ¦¦Ã· £‡„µ¦ ¨„Áž¨¥É¸ œ¨³„µ¦ „¦³‹µ¥¦µ¥Å—o „¦–˜¸ ª´ °¥µn Š  Á®Èœ‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°Š„µ¦œÎµ ¤¸‡–» ›¦¦¤…°Š ‡»–›¦¦¤¤µÄoĜ„µ¦¦·®µ¦„µ¦ Ÿo¼Ÿ¨˜·  ‹´—„µ¦š¦´¡¥µ„¦Ä®oÁ„·—ž¦³Ã¥œr Ÿ¼o¦·Ã£‡ ­Š¼ ­»— „µ¦Â¨„Áž¨É¥¸ œ  „µ¦„¦³‹µ¥¦µ¥Å—o  „¦–¸«¹„¬µ‡»–›¦¦¤…°Š  „‹· „¦¦¤Á«¦¬“„‹·  č…o °o ¤¨¼ Ĝš°o Š™œÉ· ¨³¤» œ š¦´¡¥µ„¦›¦¦¤µ˜· Ĝ„µ¦‹—´ „µ¦š¦¡´ ¥µ„¦„µ¦Ÿ¨˜·  ¨³­ÉŠ· ª—¨°o ¤Äœš°o Š™·Éœ 18 สาระการพฒั นาสงั คม

̱ͳͻ̱   ˜´ª¸Êª—´  Áœ°Êº ®µ ‹Îµœªœ ª´É äŠ š¸É ®´ªÁ¦ºÉ°Š ¦Âo¼ ¨³Á…µo ċ‡ªµ¤®¤µ¥ ¨³¤» œ ‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°Š„µ¦Á¤°º Š„µ¦ ®¨nŠšœ» Ĝ®¤n¼ oµœ   „µ¦Á¤°º Š„µ¦ž„‡¦°Š ž„‡¦°Š ¨³¤» œÁœn „°Šš»œ  ¦Âo¼ ¨³Á…µo ċ„µ¦ž„‡¦°Š ®¤n¼ µo œ­®„¦–Är œ¤» œ ¦³°ž¦³µ›·žÅ˜¥ ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­Îµ‡´  …°Š„µ¦Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°Š Á…µo ċ¨³­µ¤µ¦™ªÁ· ‡¦µ³®r  ‡ªµ¤­¤´ ¡œ´ ›¦r ³®ªµn Š°µÎ œµ‹œ˜· · °Îµœµ‹°›ž· Ř¥  ´ ´˜· „´ °µÎ œµ‹¦®· µ¦Â¨³ ǦŠ­¦µo Š„µ¦¦®· µ¦   °Îµœµ‹˜»¨µ„µ¦ ¦µ„µ¦ÂŸœn —œ· ­ªn œ„¨µŠ  ¤­¸ ªn œ¦ªn ¤Äœ„µ¦Á¤°º Š„µ¦ ­nªœ£¤¼ £· µ‡­nªœšo°Š™œÉ·   ž„‡¦°ŠÄœ¦³—´ š°o Š™œÉ· ¨³ ‡ªµ¤­¤´ ¡œ´ ›¦r ³®ªµn Š  ¦³—´ž¦³Áš« °Îµœµ‹œ·˜· ´´˜·°Îµœµ‹ ¦®· µ¦°µÎ œµ‹˜¨» µ„µ¦  „µ¦¤­¸ ªn œ¦ªn ¤šµŠ„µ¦  Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°ŠÄœ¦³—´ š°o Š™œ·É ¨³—´ž¦³Áš«    สาระการพัฒนาสังคม 19

̱ʹͲ̱   ‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª· µ­‡«µ­œµÂ¨³®œµo š¡É¸ ¨Á¤°º Š‹µÎ œªœ®œªn ¥„˜·  ¦³—´ ž¦³™¤«„¹ ¬µ  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´  ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċÁ®œÈ ‡–» ‡µn ¨³­º š°—«µ­œµª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ š°o Š™œÉ· ¨³ž¦³Áš«Åš¥  ¤¸‡ªµ¤¦o¼‡ªµ¤Á…oµÄ‹—εÁœ·œ¸ª·˜˜µ¤ª·™¸ž¦³µ›·žÅ˜¥„‘®¤µ¥ÁºÊ°Š˜oœ„‘¦³Á¸¥…°Š»¤œ ­´Š‡¤¨³ž¦³Áš«  «„¹ ¬µÂ¨³ „f š´„¬³Á„¸É¥ª„´Á¦°Éº Š—Š´ ˜°n Şœʸ  ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°Š«µ­œµª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸  ¡š» ›ž¦³ª˜´ · ¨³ž¦³ª´˜«· µ­—µ…°Š«µ­œµ˜nµŠÇĜž¦³Áš«Åš¥  ®¨´„›¦¦¤¨³„µ¦ž’·´˜·˜œ˜µ¤®¨´„›¦¦¤…°ŠÂ˜¨n ³«µ­œµ  »‡‡¨˜ª´ °¥µn ŠšÄ¸É ®o ¨„´ ›¦¦¤šµŠ«µ­œµÄœ„µ¦—µÎ Áœ·œ¸ª·˜  ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸‡µn œ¥· ¤š¡¸É ¹Šž¦³­Š‡…r °Š»¤œ­Š´ ‡¤Äœš°o Š™Éœ· ¨³­´Š‡¤Åš¥ ­š· ›·Á­¦¸£µ¡šµš®œoµšÉ…¸ °Š¡¨Á¤º°ŠÄœ­´Š‡¤ž¦³µ›·žÅ˜¥ ž{®µÂ¨³­™µœ„µ¦–„r µ¦Á¤°º Š„µ¦ž„‡¦°Šš¸ÉÁ„·—…¹ÊœÄœ»¤œ „µ¦¤­¸ nªœ¦ªn ¤Äœ„µ¦ž’· ˜´ ˜· œ˜µ¤„‘®¤µ¥ „‘®¤µ¥Äœª¸ ·˜ž¦³‹µÎ ªœ´   „µ¦‹´—ž¦³­„µ¦–r„µ¦Á¦¸¥œ¦¼o  ‹´—Ä®o¤¸„µ¦‡oœ‡ªoµ®µ‡ªµ¤¦o¼‹µ„­Éº°Á°„­µ¦˜Îµ¦µ­ºÉ°°·Á¨È„š¦°œ·„­r£¼¤·ž{µŸ¼o¦o¼­™µ´œšµŠ «µ­œµ„µ¦ „f ž’·´˜· „µ¦šÎµÃ‡¦ŠŠµœ„µ¦‹—´ „¨n¤» °£·ž¦µ¥Â¨„Áž¨¥É¸ œÁ¦¥¸ œ¦¼o„µ¦ªÁ· ‡¦µ³®r­™µœ„µ¦–r‹Îµ¨°Š „µ¦­¦»žŸ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦o¼¨³œÎµÁ­œ°Äœ¦¼žÂ˜nµŠÇ  „µ¦ª—´ ¨³ž¦³Á¤œ· Ÿ¨  ž¦³Á¤·œ‹µ„„µ¦š—­°„µ¦­´ŠÁ„˜„µ¦ž¦³Á¤·œ„µ¦¤¸­nªœ¦nª¤Äœ„µ¦šÎµ„·‹„¦¦¤Â¨³„µ¦˜¦ª‹ Ÿ¨Šµœ²¨²  20 สาระการพัฒนาสงั คม

̱ʹͳ̱   ¦µ¥¨³Á°¸¥—‡Îµ°›·µ¥¦µ¥ª·µ­‡«µ­œµÂ¨³®œµo š¸É¡¨Á¤º°Š‹µÎ œªœ®œnª¥„·˜ ¦³—´ ž¦³™¤«„¹ ¬µ  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´  ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċÁ®œÈ ‡–» ‡µn ¨³­º š°—«µ­œµª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–š¸ °o Š™œÉ· ¨³ž¦³Áš«Åš¥  ¤‡¸ ªµ¤¦‡o¼ ªµ¤Á…µo ċ—µÎ Áœœ· ª¸ ˜· ˜µ¤ª™· ž¸ ¦³µ›ž· Ř¥„‘®¤µ¥Á°Êº Š˜œo „‘¦³Á¥¸ …°Š¤» œ­´Š‡¤ ¨³ž¦³Áš« š¸É ®´ªÁ¦ºÉ°Š ˜´ª¸Êª´— Áœ°Êº ®µ ‹Îµœªœ ´ÉªÃ¤Š ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°Š  «µ­œµª•´ œ›¦¦¤ ¤¸‡ªµ¤¦¼o ‡ªµ¤Á…µo ċ  ž¦³Á¡–¸ Á„¥É¸ ª„´ ‡ªµ¤®¤µ¥ «µ­œµª´•œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ ‡ªµ¤­Îµ‡´ …°Š«µ­œµ ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ Ĝ ž¦³Áš«Åš¥  ¤‡¸ ªµ¤¦¼o‡ªµ¤Á…oµÄ‹ ¡š» ›ž¦³ª˜´ · ¨³ž¦³ª˜´ «· µ­—µ  Á„¸¥É ª„´¡»š›ž¦³ª˜´ · ¨³ …°Š«µ­œµ˜µn ŠÇĜž¦³Áš«Åš¥ ž¦³ª˜´ ·«µ­—µ…°Š«µ­œµ ž¦³ª´˜·¡¦³Á¥Ž¼ ˜nµŠÇ ž¦³ª´˜·¡¦³¤±¼ ´¤¤—´   ²¨²  ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċĜ ®¨´„›¦¦¤­Îµ‡´ …°Š«µ­œµ ®¨´„›¦¦¤¨³„µ¦ž’· ˜´ · ¡š» › ›¦¦¤Â˜¨n ³«µ­œµ Á‹«¸¨Á‹›¦¦¤ ‰¦µªµ­›¦¦¤ ¡¦®¤ª·®µ¦ ®¨„´ ›¦¦¤­µÎ ‡´ …°Š«µ­œµ ‡¦­· ˜r«µ­œµ°­· ¨µ¤  ˜¦³®œ„´ ™Š¹ ‡–» ‡nµ¨³ «µ­œµ±œ· —¼  Á®œÈ ‡ªµ¤­Îµ‡´ Ĝ„µ¦œÎµ     ®¨´„›¦¦¤¤µÄoĜ„µ¦  —µÎ ¦Šª¸ ˜·        สาระการพัฒนาสงั คม 21

̱ʹʹ̱   š¸É ®´ªÁ¦ºÉ°Š ˜´ª¸Êª´— Áœº°Ê ®µ ‹Îµœªœ ´ÉªÃ¤Š ¤š¸ „´ ¬³Äœ„µ¦ž’·´˜˜· œ „µ¦ž’·´˜˜· œ˜µ¤®¨´„«µ­œµ   ˜µ¤®¨´„«µ­œµšÉ˜¸ œœ´ ™°º  ¡»š›    ‡¦·­˜r   °·­¨µ¤   ±·œ—¼   ‡» ‡¨˜ª´ °¥µn ŠšÉ¸Ä®o ¨„´ ›¦¦¤   šµŠ«µ­œµÄœ„µ¦—µÎ Áœœ· ª¸ ˜·     ­µ¤µ¦™°¥¦n¼ ªn ¤„´ ‡» ‡¨šÉ¸ „µ¦Â„žo { ®µ‡ªµ¤Â˜„Â¥„…°Š  ˜nµŠ‡ªµ¤ÁÉ°º šµŠ«µ­œµÄœ ‡» ‡¨­´Š‡¤»¤œÁ¡¦µ³‡ªµ¤  ­Š´ ‡¤Å—°o ¥µn Š­œ´ ˜­· …»  ˜„˜nµŠ‡ªµ¤Á°Éº «µ­œµ¨³    ­Š´ ‡¤—oª¥­´œ˜ª· ·›¸ „¦–¸˜ª´ °¥nµŠ  ‹µ„¡»š›ž¦³ª´˜·  ‹µ„ž¦³­„µ¦–r…°ŠŸÁ¼o ¦¸¥œ  ª´•œ›¦¦¤ž¦³Á¡–ĸ œ»¤œ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…oµÄ‹Äœ š°o Š™œÉ· £µ‡˜µn ŠÇ…°Šž¦³Áš«  ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸…°Š Ś¥ ¤» œš°o Š™·Éœ¨³…°Š ž¦³Áš« £µ¬µ„µ¦Â˜nŠ„µ¥°µ®µ¦²¨² ˜¦³®œ„´ ™Š¹ ‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°Š£µ‡˜µn ŠÇ …°Šª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸…°Š »¤œš°o Š™É·œ¨³…°Š ž¦³Á¡–…¸ °ŠÂ˜¨n ³¤» œ ž¦³Áš« š°o Š™œÉ· £µ‡Áœn ®Án š¥¸ œ¡¦¦¬µ »Á—º°œ­· ¨°¥„¦³šŠž¦³Á¡–¸  ª·ŠÉ ‡ªµ¥¥Á¸É žŠ}  „µ¦°œ¦» ´„¬r¨³­º­µœ ¤¸­nªœ¦ªn ¤Äœ„µ¦ž’·´˜· ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–…¸ °Š£µ‡˜µn ŠÇ ˜œ˜µ¤ª´•œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ „¦–˜¸ ª´ °¥µn Š …°Šš°o Š™Éœ·  „µ¦ž¦³¡§˜ž· ’·˜´ ˜· œÁ¡Éº°„µ¦ œµÎ ‡nµœ¥· ¤š¸É¡Š¹ ž¦³­Š‡r °œ»¦´„¬r¨³­º ­µœª•´ œ›¦¦¤ …°Š­´Š‡¤»¤œ¤µ ž¦³Á¡–¸ ž¦³¡§˜·ž’· ˜´ ‹· œÁžœ} œ­· ¥´  ‡µn œ¥· ¤š¡É¸ Š¹ ž¦³­Š‡…r °Š 22 สาระการพัฒนาสงั คม

̱ʹ͵̱   ˜´ª¸Êª´— Áœ°Êº ®µ ‹µÎ œªœ  ´ÉªÃ¤Š šɸ ®´ªÁ¦ºÉ°Š »¤œ­´Š‡¤Åš¥ ¦¼o¨³Á…µo ċĜÁ¦º°É Š­·š›· „µ¦ž¦³¡§˜ž· ’· ˜´ ˜· œ˜µ¤   ®œµo š¡É¸ ¨Á¤°º Š Á­¦£¸ µ¡šµš®œµo šÂɸ ¨³ ‡µn œ¥· ¤…°Š¤» œ­Š´ ‡¤Åš¥š¡É¸ Š¹ ‡»–‡nµ…°Š‡ªµ¤Áž}œ¡¨Á¤º°Š ž¦³­Š‡r „¦–˜¸ ª´ °¥µn Š   —¸˜µ¤ÂœªšµŠž¦³µ›ž· Ř¥ ‡ªµ¤®¤µ¥…°Šž¦³µ›ž· Ř¥   ˜¦³®œ„´ Ĝ‡–» ‡µn …°Š„µ¦ ­š· ›·Á­¦£¸ µ¡šµš®œoµš¸É   ž’· ´˜·˜œÁž}œ¡¨Á¤º°Š—¸˜µ¤ …°Š¡¨Á¤º°ŠÄœª™· ¸ž¦³µ›·žÅ˜¥   ª·™¸ž¦³µ›ž· Ř¥ Â¥„Â¥³ž{ ®µ¨³ „µ¦¤¸­nªœ¦nª¤Äœ„µ¦ž’· ˜´ ·˜œ ­™µœ„µ¦–r„µ¦Á¤º°Š„µ¦ ˜µ¤„‘®¤µ¥ ž„‡¦°ŠšÁ¸É „—· …œ¹Ê Ĝ¤» œ ¦¼o¨³Á…oµÄ‹­µ¦³šªÉ´ Ş ž{ ®µ¨³­™µœ„µ¦–r Á„¥¸É ª„´„‘®¤µ¥ „µ¦Á¤°º Š„µ¦ž„‡¦°Šš¸ÉÁ„·—…Êœ¹ Ĝ œµÎ ‡ªµ¤¦„o¼ ‘®¤µ¥š¸É ¤» œ„¦–¸˜ª´ °¥nµŠ Á„É¥¸ ª…o°Š„´ ˜œÁ°Š „‘®¤µ¥šÁ¸É „ɸ¥ª…o°Š„´ ˜œÁ°Š ‡¦°‡¦ª´ ¤» œ¨³ ¨³‡¦°‡¦ª´  ž¦³Áš«µ˜·ÅžÄoĜ „‘®¤µ¥šÉ¸Á„¥É¸ ª…°o Š„´¤» œ ª¸ ˜· ž¦³‹µÎ ªœ´ ŗo Á®œÈ ‡–» ‡µn ¨³ž¦³Ã¥œr  …°Š„µ¦ž’· ˜´ ˜· œ˜µ¤ „‘®¤µ¥     „‘®¤µ¥°œÉº ÇÁnœ„‘®¤µ¥ ¦ŠŠµœÂ¨³­ª­´ —·„µ¦„‘®¤µ¥ªµn —oª¥­·š›·Á—„È ¨³­˜¦¸ สาระการพัฒนาสังคม 23

̱ʹͶ̱   ‡µÎ °›·µ¥¦µ¥ª· µ­‡„µ¦¡´•œµ˜œÁ°Š¤» œ­Š´ ‡¤‹µÎ œªœ®œªn ¥„˜·  ¦³—´ ž¦³™¤«„¹ ¬µ  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ®¨„´ „µ¦¡•´ œµ¤» œ­Š´ ‡¤¨³ªÁ· ‡¦µ³®…r °o ¤¨¼ Ĝ„µ¦¡´•œµ˜œÁ°Š‡¦°‡¦´ª ¤» œ­Š´ ‡¤  «„¹ ¬µÂ¨³ „f š„´ ¬³Á„ɸ¥ª„´Á¦ºÉ°Š—Š´ ˜°n Şœʸ  ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­µÎ ‡´ ž¦³Ã¥œr …°Š„µ¦¡•´ œµ˜œÁ°Š¤» œ­Š´ ‡¤  ª›· ¸„µ¦‹—´ Á„È …o°¤¨¼ „µ¦ª·Á‡¦µ³®…r °o ¤¨¼ ¤» œ°¥µn ŠŠnµ¥  „µ¦¤­¸ ªn œ¦ªn ¤Äœ„µ¦ªµŠÂŸœ¡•´ œµ˜œÁ°Š¤» œ­Š´ ‡¤  „µ¦œÎµŸ¨šÅɸ —‹o µ„„µ¦ªµŠÂŸœ¡´•œµ˜œÁ°Š¤» œ­Š´ ‡¤ŞčÄo œª¸ ˜· ž¦³‹µÎ ªœ´   „µ¦‹—´ ž¦³­„µ¦–„r µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ ‹´—Ä®Ÿo Áo¼ ¦¸¥œ f„š„´ ¬³„µ¦‹—´ Á„È …o°¤¨¼ „µ¦ªÁ· ‡¦µ³®r…°o ¤¨¼ „µ¦‹—´ Ÿœ¡•´ œµ˜œÁ°Š¤» œ­Š´ ‡¤ ×¥„µ¦Á…µo ¦nª¤­´ŠÁ„˜„µ¦–r­¦oµŠ­™µœ„µ¦–‹r µÎ ¨°Š‹´—šÎµÁªšž¸ ¦³µ‡¤¨³„µ¦«¹„¬µ—¼Šµœ  „µ¦ª—´ ¨³ž¦³Á¤œ· Ÿ¨  Ÿ¨Šµœ¨³¤­¸ ªn œ¦ªn ¤Äœ…œÊ´ ˜°œ˜µn ŠÇ…°Š„µ¦‹—´ šµÎ Ÿœ¡•´ œµ˜œÁ°Š»¤œ­Š´ ‡¤               24 สาระการพัฒนาสงั คม

̱ʹͷ̱    ¦µ¥¨³Á°¸¥—‡µÎ °›·µ¥¦µ¥ª· µ­‡„µ¦¡•´ œµ˜œÁ°Š»¤œ­´Š‡¤‹Îµœªœ®œªn ¥„˜·  ¦³—´ž¦³™¤«¹„¬µ ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´   ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ®¨„´ „µ¦¡•´ œµ¤» œ­Š´ ‡¤¨³ªÁ· ‡¦µ³®…r °o ¤¨¼ Ĝ„µ¦¡•´ œµ˜œÁ°Š‡¦°‡¦ª´  ¤» œ­Š´ ‡¤ ‹Îµœªœ ´ÉªÃ¤Š š¸É ®ª´ Á¦°ºÉ Š ˜´ª¸Êª´— ÁœºÊ°®µ  ¡•´ œµ˜œÁ°Š ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ®¨„´ „µ¦ ®¨´„„µ¦¡•´ œµ˜œÁ°Š¤» œ  ¡•´ œµ˜œÁ°Š¤» œ­´Š‡¤ ­´Š‡¤  ¤‡¸ ªµ¤¦¼o ‡ªµ¤Á…µo ċ¨³ ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­µÎ ‡´   Á®Èœ‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°Š…o°¤¼¨ ž¦³Ã¥œr …°Š…°o ¤¨¼ —µo œ ˜œÁ°Š‡¦°‡¦´ª»¤œ­´Š‡¤ £¼¤·«µ­˜¦r  ž¦³ª˜´ ·«µ­˜¦r Á«¦¬“«µ­˜¦r „µ¦Á¤º°Š „µ¦ž„‡¦°Š «µ­œµª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ ®œµo š¡É¸ ¨Á¤°º Š š¦´¡¥µ„¦­·ÉŠÂª—¨o°¤ ­µ›µ¦–­»… „µ¦«¹„¬µ  ªÁ· ‡¦µ³®Âr ¨³°›· µ¥…°o ¤¨¼  ª›· ¸„µ¦‹—´ Á„È ªÁ· ‡¦µ³®…r °o ¤¨¼  °¥nµŠŠµn ¥¨³ÁŸ¥Â¡¦…n °o ¤¼¨   Á„—· ‡ªµ¤˜¦³®œ„´ ¨³¤¸ „µ¦¤¸­nªœ¦nª¤Äœ„µ¦ªµŠÂŸœ  ­ªn œ¦ªn ¤Äœ„µ¦‹—´ šÎµ ¡•´ œµ˜œÁ°Š‡¦°‡¦ª´ ¤» œ Ÿœ¡•´ œµ¤» œ­´Š‡¤ ­Š´ ‡¤ œÎµÂœªšµŠ„µ¦¡´•œµ»¤œ „µ¦œÎµŸ¨š¸ÅÉ —o‹µ„„µ¦ªµŠÂŸœ ­Š´ ‡¤ޞ¦³¥„» ˜Är „o ´ ˜œÁ°Š ޞ¦³¥»„˜rčÄo œª¸ ·˜ž¦³‹µÎ ªœ´  ¨³‡¦°‡¦ª´  สาระการพฒั นาสังคม 25

̱ʹ͸̱       ‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª· µ ¨³ ¦µ¥¨³Á°¸¥—‡Îµ°›·µ¥¦µ¥ª· µ´Š‡´ ¦³—´¤›´ ¥¤«¹„¬µ˜°œ˜oœ 26 สาระการพฒั นาสังคม

̱ʹ͹̱   ‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª· µ­‡­Š´ ‡¤«„¹ ¬µ‹µÎ œªœ®œªn ¥„˜·  ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œ˜œo   ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ˜¦³®œ„´ Á„¥É¸ ª„´ £¤¼ «· µ­˜¦r ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r Á«¦¬“«µ­˜¦„r µ¦Á¤°º Š„µ¦ž„‡¦°Š Ĝšªž¸ Á°Á¥¸ ¨³œµÎ ¤µž¦´ čoĜ„µ¦—εÁœ·œ¸ª˜· Á¡°Éº ‡ªµ¤¤œÉ´ ‡Š…°Šµ˜·  «¹„¬µÂ¨³ f„š´„¬³Á„¥É¸ ª„´ Á¦º°É Š—Š´ ˜°n Şœ¸Ê  ¨´„¬–³šµŠ£¼¤·«µ­˜¦r„µ¥£µ¡„µ¦Áž¨¸É¥œÂž¨Š­£µ¡£¤¼ ·«µ­˜¦r„µ¥£µ¡¨³‡ªµ¤­´¤¡´œ›ršµŠ £¼¤·«µ­˜¦r„µ¥£µ¡šÉ¸­nŠŸ¨„¦³š™¹Šª·™¸¸ª·˜‡ªµ¤Áž}œ°¥n¼…°Šž¦³µ„¦˜¨°—‹œ„µ¦Á„·— š¦´¡¥µ„¦›¦¦¤µ˜·¨³­·ÉŠÂª—¨o°¤…°Šž¦³Áš«˜nµŠÇĜšª¸žÁ°Á¸¥  ‡ªµ¤Ážœ} ¤µ…°Šž¦³ª˜´ ·«µ­˜¦rž¦³Áš«˜µn ŠÇĜšª¸žÁ°Á¥¸   ‡ªµ¤®¤µ¥¨³‡ªµ¤­µÎ ‡´…°ŠÁ«¦¬“«µ­˜¦r ¦³Á«¦¬“„‹· ¨³„¨»¤n …°ŠÁ«¦¬“„·‹Äœšª¸žÁ°Á¸¥  „µ¦Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°Š¨³„µ¦Áž¦¸¥Áš¥¸ ¦¼žÂ„µ¦Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°Š…°Šž¦³Áš«˜µn ŠÇĜšª¸žÁ°Á¸¥  „µ¦‹—´ ž¦³­„µ¦–„r µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼  ‹´—Ä®o¤¸„µ¦­Îµ¦ª‹­£µ¡£¼¤·«µ­˜¦r„µ¥£µ¡ž¦³ª´˜·«µ­˜¦rÁ«¦¬“«µ­˜¦r„µ¦Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°Š …°Š»¤œ‹´—„¨n»¤°£·ž¦µ¥Â¨„Áž¨¸É¥œÁ¦¸¥œ¦o¼­º‡oœ…o°¤¼¨šµŠ„µ¥£µ¡‹µ„®¨nŠÁ¦¸¥œ¦¼o£¼¤· ž{µŸœš¸É:HEVLWH²¨²¨³­¦»žŸ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦¼oœÎµÁ­œ°Äœ¦¼žÂ˜µn ŠÇ  ‹´—Ä®¤o ¸„µ¦«„¹ ¬µ‹µ„­É°º „µ¦Á¦¸¥œ¦o¼ÁnœÁ°„­µ¦˜Îµ¦µ&'®¨nŠ„µ¦Á¦¸¥œ¦o¼£¼¤·ž{ µ­™µœš¸É­µÎ ‡´  ‹´—Ä®¤o „¸ µ¦­º ‡œo ¦ª¦ª¤…°o ¤¼¨×¥ª›· ¸„µ¦˜nµŠÇÁœn „µ¦«„¹ ¬µ—Š¼ µœ„µ¦Á„ȝ…o°¤¼¨‹µ„°Š‡r„¦ ¢{Š„µ¦¦¦¥µ¥‹µ„Ÿ¼o¦¼o‹´—„¨»n¤°£·ž¦µ¥„µ¦ª·Á‡¦µ³®rÁ­œ°Âœª‡·—šµŠÁ¨º°„  ‹´—„·‹„¦¦¤„µ¦«¹„¬µ‹µ„­£µ¡‹¦·Š„µ¦Á¨nµž¦³­„µ¦–r„µ¦Â¨„Áž¨¸É¥œÁ¦¸¥œ¦¼o„µ¦‡oœ‡ªoµ‹µ„ Ÿ¼o¦¼o®¨nŠ„µ¦Á¦¸¥œ¦¼o­ºÉ°Áš‡ÃœÃ¨¥¸­Éº°Á°„­µ¦„µ¦‹Îµ¨°ŠÁ®˜»„µ¦–r„µ¦°£·ž¦µ¥„µ¦ª·Á‡¦µ³®r ­¦»žŸ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦¼o¨³œÎµÁ­œ°Ĝ¦¼žÂš¸É®¨µ„®¨µ¥  „µ¦ª—´ ¨³ž¦³Á¤œ· Ÿ¨  ž¦³Á¤·œ‹µ„„µ¦š—­°„µ¦­´ŠÁ„˜„µ¦ž¦³Á¤·œ„µ¦¤¸­nªœ¦nª¤Äœ„µ¦šÎµ„·‹„¦¦¤Â¨³„µ¦˜¦ª‹ Ÿ¨Šµœ²¨² สาระการพฒั นาสงั คม 27

̱ʹͺ̱   ¦µ¥¨³Á°¥¸ —‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª· µ­‡­Š´ ‡¤«„¹ ¬µ‹µÎ œªœ®œªn ¥„˜·  ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œ˜oœ ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´   ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ˜¦³®œ„´ Á„¥É¸ ª„´ £¤¼ «· µ­˜¦r ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r Á«¦¬“«µ­˜¦r„µ¦Á¤º°Š ‹Îµœªœ „µ¦ž„‡¦°ŠĜšª¸žÁ°Á¥¸ ¨³œµÎ ¤µž¦´ÄÄo œ„µ¦—µÎ Áœœ· ¸ª·˜Á¡ºÉ°‡ªµ¤¤œ´É ‡Š…°Šµ˜· ´ÉªÃ¤Š š¸É ®´ªÁ¦ºÉ°Š ˜´ª¸Êª—´  Áœ°Êº ®µ  £¤¼ «· µ­˜¦„r µ¥£µ¡šªž¸ ¤¸‡ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ¨´„¬–³ ¨„´ ¬–³šµŠ£¼¤·«µ­˜¦r  Á°Á¸¥ £¤¼ «· µ­˜¦„r µ¥£µ¡…°Šž¦³Áš« „µ¥£µ¡…°Šž¦³Áš«˜µn ŠÇ  ˜nµŠÇĜšª¸žÁ°Á¸¥ Ĝšªž¸ Á°Á¥¸    ¤¸‡ªµ¤¦¼o‡ªµ¤Á…µo ċ„µ¦ š˜É¸ ŠÊ´ °µ–µÁ…˜…°Š ž¦³Áš«˜µn ŠÇĜšª¸žÁ°Á¸¥ £¼¤·ž¦³Áš«…°Š ž¦³Áš«˜nµŠÇĜšª¸žÁ°Á¸¥ £¤¼ °· µ„µ«…°Š ž¦³Áš«˜µn ŠÇĜšªž¸ Á°Á¥¸  ®¨´„„µ¦Áž¨¸É¥œÂž¨Š Áž¨¥É¸ œÂž¨Š­£µ¡£¼¤·«µ­˜¦r ­£µ¡£¼¤·«µ­˜¦r„µ¥£µ¡ „µ¥£µ¡š¸­É Šn Ÿ¨„¦³š˜n°ª™· ¸¸ª˜· „¦–¸˜ª´ °¥µn Š„µ¦ ‡ªµ¤Ážœ} °¥…n¼ °Šž¦³µ„¦Åš¥¨³ Áž¨¥É¸ œÂž¨Š­£µ¡ ž¦³Áš«˜nµŠÇĜšªž¸ Á°Á¸¥ £¤¼ «· µ­˜¦„r µ¥£µ¡šÉ¸­nŠŸ¨ „¦³š˜n°ª·™¸ ¸ª˜· ‡ªµ¤   Áž}œ°¥…¼n °Šž¦³µ„¦Åš¥   ¨³šªž¸ Á°Á¥¸   ¤¸š„´ ¬³Äœ„µ¦ÄoÁ‡¦ºÉ°Š¤º°šµŠ ª›· ĸ Áo ‡¦°Éº Š¤°º šµŠ £¤¼ ·«µ­˜¦r Áœn Ÿœš¸É¨¼„è„ £¼¤«· µ­˜¦rŸœšɸ ¨„¼ è„ :HEVLWH—µªÁš¸¥¤*,6*356²¨² :HEVLWH—µªÁš¸¥¤*,6 *356²¨²   ¤¸‡ªµ¤¦¼o ‡ªµ¤Á…µo ċÁ„¥É¸ ª„´ ­£µ¡£¤¼ ·«µ­˜¦r„µ¥£µ¡   ‡ªµ¤­¤´ ¡´œ›r…°Š­£µ¡£¤¼ «· µ­˜¦r …°ŠÅš¥š­¸É Šn Ÿ¨˜n°  28 สาระการพัฒนาสังคม

̱ʹͻ̱   šÉ¸ ®´ªÁ¦ºÉ°Š ˜´ª¸Êª—´  Áœ°Êº ®µ ‹µÎ œªœ ´ÉªÃ¤Š  „µ¥£µ¡š¸¤É ¸˜n°„µ¦Á„—· š¦¡´ ¥µ„¦˜µn ŠÇ¨³    š¦´¡¥µ„¦›¦¦¤µ˜·Â¨³­ÉŠ· ª—¨o°¤ ­ŠÉ· ª—¨°o ¤˜nµŠÇ‡°º ­£µ¡   Ĝšªž¸ Á°Á¥¸    žµi Ťo —œ· ®œ· ¦n¤nœÎµÊ     £¼Á…µ¨Îµ‡¨°Š®œ°ŠŠ¹     š³Á¨µ¥ Š~{ ­˜´ ªžr µi ­˜´ ªr    š³Á¨­´˜ªrœÊε‹—º Áž¨°º „    ®°¥œªž³„µ¦´Š¨³°œºÉ Ç    ­Šn Ÿ¨˜°n š¦¡´ ¥µ„¦¨³       ­·ÉŠÂª—¨°o ¤˜nµŠÇ‡°º ­£µ¡    žµi Ťo —œ· ®œ· ¦n £Á¼ …µ       ¤nœµÊÎ ¨Îµ‡¨°Š®œ°ŠŠ¹    š³Á¨µ¥ Š~{ ­˜´ ªžr µi ­´˜ªr    š³Á¨­˜´ ªœr Êε‹º—Áž¨°º „    ®°¥œªž³„µ¦Š´ ¨³°œºÉ Ç   ­µ¤µ¦™œµÎ ‡ªµ¤¦Áo¼ „¥É¸ ª„´ ‡ªµ¤­Îµ‡´Äœ„µ¦     š¦´¡¥µ„¦›¦¦¤µ˜·…°Šž¦³Áš« —µÎ ¦Š¸ª˜· Ä®­o °—‡¨o°Š„´  Ś¥Â¨³šªž¸ Á°Á¥¸ ¤µž¦´ čoĜ„µ¦ ­£µ¡š¦¡´ ¥µ„¦Äœž¦³Áš« —µÎ ¦Šª¸ ˜· ¨³‡ªµ¤¤œÉ´ ‡Š…°Šµ˜· Ś¥¨³ž¦³Áš«˜µn ŠÇĜ     šªž¸ Á°Á¥¸     „¦–¸˜ª´ °¥µn Š„µ¦    ž¦´ ˜ª´ Ĝ„µ¦—ε¦Š¸ª˜· šɸ   ­°—‡¨o°Š„´­£µ¡    š¦¡´ ¥µ„¦Äœž¦³Áš«Åš¥  ¨³ž¦³Áš«˜µn ŠÇĜšªž¸   Á°Á¥¸    ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦šr ªž¸ Á°Á¥¸  °›· µ¥‡ªµ¤Ážœ} ¤µ…°Š ž¦³ª´˜«· µ­˜¦­r Š´ Á…ž…°Š  ž¦³ª˜´ ·«µ­˜¦žr ¦³Áš«Äœšª¸žÁ°Á¥¸  ž¦³Áš«Äœšªž¸ Á°Á¥¸    ‹¸œ    °·œÁ—¸¥ สาระการพัฒนาสงั คม 29

̱͵Ͳ̱   ˜´ª¸Êª—´  Áœ°Êº ®µ ‹Îµœªœ ´ÉªÃ¤Š šÉ¸ ®´ªÁ¦ºÉ°Š  Á…¤¦   Á«¦¬“«µ­˜¦r  ¨µª      ¤µÁ¨ÁŽ¸¥    ¡¤nµ   °œ· ל¸ÁŽ¸¥  ¢d¨·žždœ­r   ž¸É »œi    ²¨²  ­µ¤µ¦™œµÎ Á®˜„» µ¦–rĜ Á®˜„» µ¦–­r µÎ ‡´ šµŠ   ž¦³ª˜´ ·«µ­˜¦¤r µªÁ· ‡¦µ³®rÄ®oÁ®Èœ ž¦³ª˜´ ·«µ­˜¦šr Á¸É „·—…¹ÊœÄœ ‡ªµ¤Áž¨¥É¸ œÂž¨Šš¸ÁÉ „—· …¹œÊ „´ ž¦³Áš«Åš¥Â¨³ž¦³Áš« ž¦³Áš«Åš¥¨³ž¦³Áš«Äœšªž¸ Ĝšªž¸ Á°Á¥¸  Á°Á¸¥ ¥‡» ¨µn °µ–µœ‡· ¤  ¥»‡­Š‡¦µ¤Á¥Èœ  ²¨² Á…µo ċ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­Îµ‡´ ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­Îµ‡´   …°ŠÁ«¦¬“«µ­˜¦Âr ¨³¦³ …°ŠÁ«¦¬“«µ­˜¦¤r ®£µ‡ Á«¦¬“„·‹ ¨³Á«¦¬“«µ­˜¦r ‹¨» £µ‡  ¦³Á«¦¬“„‹· Ĝ ž¦³Áš«Åš¥ Á…oµÄ‹®¨´„„µ¦¨³ª·›„¸ µ¦ ®¨„´ „µ¦¨³ª›· „¸ µ¦  ˜—´ ­œ· ċÁ¨º°„čšo ¦¡´ ¥µ„¦Á¡°Éº „µ¦ Á¨°º „čšo ¦¡´ ¥µ„¦Á¡°Éº „µ¦  Ÿ¨˜· ­œ· ‡µo ¨³¦„· µ¦ Ÿ¨·˜  Á¨º°„ª·›„¸ µ¦šÉ¤¸ ¸ž¦³­·š›£· µ¡¤µÄo ‡–» ›¦¦¤Äœ„µ¦Ÿ¨˜·   Ĝ„µ¦Ÿ¨·˜­·œ‡µo ¨³¦„· µ¦Å—o   ¦¼Âo ¨³Á…µo ċ„µ¦Ä„o ‘®¤µ¥ „‘®¤µ¥¨³…°o ¤¼¨„µ¦  ‡»¤o ‡¦°ŠŸ¼o ¦Ã· £‡ ‡¤»o ‡¦°ŠŸo¼ ¦·Ã£‡      30 สาระการพัฒนาสังคม

̱͵Ͳ̱   ˜´ª¸Êª—´  Áœ°Êº ®µ ‹Îµœªœ ´ÉªÃ¤Š š¸É ®´ªÁ¦ºÉ°Š  Á…¤¦   Á«¦¬“«µ­˜¦r  ¨µª      ¤µÁ¨ÁŽ¸¥    ¡¤nµ   °·œÃ—œ¸ÁŽ¸¥  ¢d¨·žždœ­r   ¸žÉ œi»    ²¨²  ­µ¤µ¦™œÎµÁ®˜»„µ¦–rĜ Á®˜„» µ¦–­r µÎ ‡´ šµŠ   ž¦³ª˜´ ·«µ­˜¦¤r µª·Á‡¦µ³®rÄ®Áo ®Èœ ž¦³ª´˜«· µ­˜¦rš¸ÉÁ„·—…ʹœÄœ ‡ªµ¤Áž¨¥É¸ œÂž¨Šš¸ÉÁ„·—…¹Êœ„´ ž¦³Áš«Åš¥Â¨³ž¦³Áš« ž¦³Áš«Åš¥¨³ž¦³Áš«Äœšªž¸ Ĝšªž¸ Á°Á¥¸  Á°Á¸¥ ¥‡» ¨nµ°µ–µœ‡· ¤  ¥»‡­Š‡¦µ¤Á¥Èœ  ²¨² Á…µo ċ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­Îµ‡´ ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­µÎ ‡´  …°ŠÁ«¦¬“«µ­˜¦Âr ¨³¦³ …°ŠÁ«¦¬“«µ­˜¦¤r ®£µ‡ Á«¦¬“„·‹ ¨³Á«¦¬“«µ­˜¦r ‹¨» £µ‡  ¦³Á«¦¬“„‹· Ĝ ž¦³Áš«Åš¥ Á…µo ċ®¨´„„µ¦¨³ª·›„¸ µ¦ ®¨„´ „µ¦¨³ª›· „¸ µ¦  ˜´—­œ· ċÁ¨º°„čoš¦´¡¥µ„¦Á¡ºÉ°„µ¦ Á¨°º „čšo ¦¡´ ¥µ„¦Á¡°Éº „µ¦  Ÿ¨˜· ­œ· ‡µo ¨³¦„· µ¦ Ÿ¨·˜  Á¨°º „ª›· ¸„µ¦šÉ¤¸ ž¸ ¦³­š· ›·£µ¡¤µÄo ‡–» ›¦¦¤Äœ„µ¦Ÿ¨˜·   Ĝ„µ¦Ÿ¨·˜­·œ‡oµ¨³¦„· µ¦Å—o  ¦Â¼o ¨³Á…oµÄ‹„µ¦Äo„‘®¤µ¥   ‡¤»o ‡¦°ŠŸ¼o ¦Ã· £‡ „‘®¤µ¥¨³…°o ¤¨¼ „µ¦  ‡¤»o ‡¦°ŠŸ¼o ¦Ã· £‡     สาระการพฒั นาสังคม 31

̱͵ͳ̱   ˜´ª¸Êª—´  Áœ°Êº ®µ ‹Îµœªœ °„®¨Šn …°o ¤¨¼ „µ¦‡¤o» ‡¦°Š ´ÉªÃ¤Š š¸É ®´ªÁ¦ºÉ°Š Ÿo¼¦Ã· £‡¨³„‘®¤µ¥‡»o¤‡¦°Š ®œnª¥ŠµœšÄɸ ®o‡ªµ¤ Ÿ¼o¦·Ã£‡ ‡»o¤‡¦°ŠŸo¼ ¦·Ã£‡   „µ¦Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°Š  „µ¦¡š· „´ ¬­r š· ›· ¨³  ˜¦³®œ´„Äœšµš¨³ Ÿ¨ž¦³Ã¥œ…r °ŠŸo¼ ¦·Ã£‡  ‡ªµ¤­Îµ‡´…°Š„µ¦¦ª¤„¨»n¤šµŠ ‡ªµ¤­Îµ‡´…°Š„¨¤»n  Á«¦¬“„‹· Ĝšª¸žÁ°Á¥¸  šµŠÁ«¦¬“„·‹Äœšªž¸ Á°Á¸¥   „¨»¤n šµŠÁ«¦¬“„·‹˜µn ŠÇ ª·Á‡¦µ³®r‡ªµ¤­¤´ ¡´œ›šr µŠ Ĝšªž¸ Á°Á¥¸   Á«¦¬“„·‹…°Šž¦³Áš«Åš¥„´ ­£µ¡Á«¦¬“„‹· …°Š ž¦³Áš«˜µn ŠÇĜšªž¸ Á°Á¥¸  ž¦³Áš«Åš¥Â¨³ž¦³Áš« ˜µn ŠÇĜšªž¸ Á°Á¥¸  ¦Âo¼ ¨³Á…µo ċ¦³°„µ¦Á¤°º Š„µ¦ ¦³Á«¦¬“„‹· …°Š ž„‡¦°Š˜µn ŠÇš¸ÄÉ o°¥Ä¼n œž{‹‹»œ´  ž¦³Áš«˜µn ŠÇĜšªž¸ Á°Á¥¸  ª·Á‡¦µ³®‡r ªµ¤Â˜„˜nµŠ…°Š ¨´„¬–³ž¦³Á£š ¦ž¼ „µ¦ž„‡¦°Š¦³° ­·œ‡oµÁ…µo ¨³­œ· ‡µo  ž¦³µ›ž· Ř¥¨³¦³°°œºÉ Ç °°„…°Šž¦³Áš«˜µn ŠÇĜ ¦ª¤šÊ´Š˜¦³®œ„´ Ĝ‡–» ‡nµ…°Š„µ¦ šªž¸ Á°Á¥¸  ž„‡¦°Š¦³°ž¦³µ›ž· Ř¥ „µ¦ž„‡¦°Š¦³° ž¦³µ›ž· Ř¥¨³°œÉº Ç  Áž¦¸¥Áš¥¸ ¦¼žÂ „µ¦Á¤°º Š„µ¦ž„‡¦°Š ¦³°ž¦³µ›·žÅ˜¥¨³ ¦³°°ÉºœÇ…°Šž¦³Áš« ˜µn ŠÇĜšªž¸ Á°Á¥¸  32 สาระการพัฒนาสงั คม

̱͵ʹ̱   ‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª· µ­‡«µ­œµÂ¨³®œµo š¡É¸ ¨Á¤°º Š‹µÎ œªœ®œªn ¥„˜·  ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œ˜œo   ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´  ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċÁ®œÈ ‡–» ‡µn ¨³­º š°—«µ­œµª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸…°Šž¦³Áš«Äœšªž¸ Á°Á¸¥ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ—µÎ Áœœ· ª¸ ˜· ˜µ¤ª™· ž¸ ¦³µ›ž· Ř¥„‘¦³Á¥¸ …°Šž¦³Áš«Á¡°ºÉ œoµœ  «„¹ ¬µÂ¨³ f„š´„¬³Á„¸É¥ª„´Á¦É°º Š—Š´ ˜n°Åžœ¸Ê  ž¦³ª´˜·‡ªµ¤Ážœ} ¤µ…°Š«µ­œµÄœž¦³Áš«Åš¥¨³ž¦³Áš«Äœšª¸žÁ°Á¸¥  ®¨„´ ›¦¦¤­µÎ ‡´…°Š„µ¦ž’·˜´ ·˜œÄ®°o ¥n¼¦nª¤„´œ°¥µn Š­œ´ ˜·­…»   „µ¦¦·®µ¦‹·˜˜µ¤®¨´„«µ­œµ  „µ¦ž’·˜´ ·˜œÁžœ} ‡œ—¸˜µ¤®¨„´ ‡Îµ­°œ…°ŠÂ˜¨n ³«µ­œµ¡»š›‡¦·­˜r°­· ¨µ¤  ª´•œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ š­¸É µÎ ‡´…°Šž¦³Áš«Åš¥Â¨³šªž¸ Á°Á¸¥  „µ¦°œ»¦´„¬r­º­µœª´•œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ ¨³‡nµœ·¥¤‹¦·¥›¦¦¤šµŠ­´Š‡¤š¸É¡¹Šž¦³­Š‡r…°Š ­Š´ ‡¤Åš¥ ǦŠ­¦µo ŠÂ¨³­µ¦³­µÎ ‡´…°Š¦“´ ›¦¦¤œ¼ ®nŠ¦µ°µ–µ‹´„¦Åš¥š¸ÁÉ „É¥¸ ª…o°Š„´­·š›·Á­¦¸£µ¡ ®œoµšÉ…¸ °Šž¦³µœ „µ¦ž’·¦ž¼ „µ¦Á¤º°ŠÂ¨³‹—» Á—œn …°Š¦´“›¦¦¤œ¼ š¸ÁÉ „¸É¥ª…°o Š„´­·š›·Á­¦£¸ µ¡®œoµš¸…É °Šž¦³µœ ®¨´„„µ¦°¥n¼¦ªn ¤„´œ˜µ¤ª™· š¸ µŠž¦³µ›ž· Ř¥œ¡ºœÊ “µœ…°Š‡»–›¦¦¤‹¦·¥›¦¦¤ ­™µœ„µ¦–r¨³„µ¦¤¸­nªœ¦nª¤šµŠ„µ¦Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°ŠÄœ­´Š‡¤Åš¥ ­š· ›¤· œ¬» ¥œ¡œºÊ “µœ  „µ¦‹—´ ž¦³­„µ¦–„r µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼  ‹´—Ä®o¤¸„µ¦‡oœ‡ªoµ®µ‡ªµ¤¦¼o‹µ„­ºÉ°Á°„­µ¦˜Îµ¦µ­ºÉ°°·Á¨È„š¦°œ„· ­r£¼¤·ž{µ­™µ´œšµŠ«µ­œµ „µ¦ f„ž’·´˜·„µ¦šÎµÃ‡¦ŠŠµœ„µ¦‹´—„¨»n¤°£·ž¦µ¥Â¨„Áž¨¸É¥œÁ¦¸¥œ¦¼o„µ¦ª·Á‡¦µ³®r­™µœ„µ¦–r‹Îµ¨°Š„µ¦ ­¦»žŸ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦¼o¨³œÎµÁ­œ°Äœ¦¼žÂ˜nµŠÇ  „µ¦ª´—¨³ž¦³Á¤·œŸ¨ ž¦³Á¤œ· ‹µ„„µ¦š—­°„µ¦­Š´ Á„˜„µ¦ž¦³Á¤œ· „µ¦¤­¸ nªœ¦ªn ¤Äœ„µ¦šÎµ„·‹„¦¦¤Â¨³„µ¦˜¦ª‹Ÿ¨Šµœ²¨² สาระการพฒั นาสงั คม 33

̱͵͵̱   ¦µ¥¨³Á°¸¥—‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª·µ­‡«µ­œµÂ¨³®œoµš¡¸É ¨Á¤º°Š‹Îµœªœ®œªn ¥„˜·  ¦³—´¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œ˜œo  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´   ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċÁ®œÈ ‡–» ‡µn ¨³­º š°—«µ­œµª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–…¸ °Šž¦³Áš«Äœšªž¸ Á°Á¸¥ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ—µÎ Áœœ· ª¸ ˜· ˜µ¤ª™· ž¸ ¦³µ›ž· Ř¥„‘¦³Á¥¸ …°Šž¦³Áš«Á¡°Éº œoµœ ‹Îµœªœ šÉ¸ ®´ªÁ¦ºÉ°Š ˜´ª¸Êª´— Áœº°Ê ®µ ´ÉªÃ¤Š  «µ­œµª•´ œ›¦¦¤ ¤¸‡ªµ¤¦¼o ‡ªµ¤Á…µo ċ ‡ªµ¤Ážœ} ¤µ…°Š«µ­œµÄœ  ž¦³Á¡–¸ Á„¥¸É ª„´ ‡ªµ¤Ážœ} ¤µ…°Š ž¦³Áš«Åš¥    «µ­œµ˜µn ŠÇĜž¦³Áš«Åš¥ ¡š» ›  ¨³ž¦³Áš«Äœšª¸žÁ°Á¥¸  ‡¦­· ˜r °­· ¨µ¤ ±œ· —¼ œµÎ ®¨´„›¦¦¤­µÎ ‡´ ÇĜ ‡ªµ¤Ážœ} ¤µ…°Š«µ­œµÄœšªž¸ «µ­œµ…°Š˜œ¤µž¦³¡§˜· Á°Á¸¥ ž’·´˜·Ä®o­µ¤µ¦™°¥n¦¼ nª¤„œ´ ¡š» › „´«µ­œµ°ÉºœÅ—o°¥nµŠ­´œ˜· ‡¦­· ˜r ­…»  °·­¨µ¤ ±œ· —¼ Á®Èœž¦³Ã¥œrĜ„µ¦œÎµ ®¨´„›¦¦¤ÄœÂ˜¨n ³«µ­œµšÉ¸šÎµ ®¨„´ ›¦¦¤‡µÎ ­°œÄœ«µ­œµ Ä®°o ¥¦n¼ ªn ¤„´ «µ­œµ°œÉº ŗ°o ¥µn Š¤¸ š˜É¸ œœ´ ™°º ¤µž¦³¡§˜· ‡ªµ¤­»… ž’· ´˜˜· œÁ¡°Éº Ä®oÁžœ} ‡œ—ĸ œ «µ­œµ¡š» ›‡º° ­´Š‡¤ ¡¦®¤ª®· µ¦ ‰¦µªµ­›¦¦¤²¨² «µ­œµ‡¦·­˜r «µ­œµ°·­¨µ¤ «µ­œµ±œ· —¼   œµÎ …°o ž’· ˜´ …· °Š‡» ‡¨ ®¨„´ ›¦¦¤ÄœÂ˜¨n ³«µ­œµš¸É  ˜´ª°¥nµŠš¸Éčo®¨´„›¦¦¤šµŠ šÎµÄ®Ÿo œo¼ 夵ž¦³¡§˜ž· ’· ´˜Á· žœ}  34 สาระการพฒั นาสังคม

̱͵Ͷ̱   ˜´ª¸Êª´— Áœ°ºÊ ®µ ‹Îµœªœ ´ÉªÃ¤Š šÉ¸ ®´ªÁ¦ºÉ°Š «µ­œµ¤µž’·´˜·Äœ ‡œ—¸Äœ«µ­œµ¡»š›‡º°   ®œµo š¡É¸ ¨Á¤°º Š ª¸ ·˜ž¦³‹µÎ ª´œ¤µÄÄo ®o Á‹«¸¨Á‹›¦¦¤¡¦®¤ª·®µ¦   Á®¤µ³­¤„´ª·™¸¸ª·˜…°Š ›¦¦¤š¸ÉšÎµÄ®Šo µ¤  ˜œÁ°Š «µ­œµ‡¦­· ˜r   «µ­œµ°­· ¨µ¤   «µ­œµ±·œ—¼   „¦–¸˜ª´ °¥µn Š»‡‡¨˜´ª°¥nµŠÄœ   ˜¨n ³«µ­œµ  ¤¸‡ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċĜ ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–ĸ œž¦³Áš« ª´•œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸…°Š Ś¥Â¨³ž¦³Áš«ÄœÁ°Á¥¸   ž¦³Áš«Åš¥Â¨³ž¦³Áš«Äœ £µ¬µ  Á°Á¸¥ „µ¦Â˜nŠ„µ¥  °µ®µ¦  ž¦³Á¡–¸  ²¨² ˜¦³®œ´„™¹Š‡ªµ¤­Îµ‡´ „µ¦°œ¦» „´ ¬r ¨³­º ­µœ Ĝª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–…¸ °Š ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ …°Šž¦³Áš« ž¦³Áš«Åš¥Â¨³ž¦³Áš«Äœ Ś¥¨³ž¦³Áš«ÄœÁ°Á¥¸ „¦–¸ Á°Á¸¥ ˜´ª°¥nµŠ ¤­¸ ªn œ¦ªn ¤Äœ„µ¦ž’·´˜· „µ¦ž¦³¡§˜·ž’· ˜´ ·˜œÁ¡ºÉ°„µ¦ ˜œ˜µ¤ª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ °œ»¦„´ ¬r¨³­º ­µœª•´ œ›¦¦¤ …°Š­´Š‡¤Åš¥ ž¦³Á¡–…¸ °Šž¦³Áš«Åš¥Â¨³  ž¦³Áš«ÄœÁ°Á¥¸  ž¦³¡§˜·˜œ˜µ¤‡nµœ¥· ¤ ‡µn œ¥· ¤š¡É¸ Š¹ ž¦³­Š‡…r °Š ‹¦¥· ›¦¦¤š¸É¡Š¹ ž¦³­Š‡…r °Š ž¦³Áš«Åš¥Â¨³ž¦³Áš«˜µn ŠÇĜ ­´Š‡¤Åš¥ Á°Á¥¸   ¦o¼Â¨³Á…oµÄ‹‡ªµ¤­µÎ ‡´…°Š ‡ªµ¤Áž}œ¤µ®¨„´ „µ¦ ¦“´ ›¦¦¤œ¼ ®nŠ Á‹˜œµ¦¤–…r °Š¦“´ ›¦¦¤œ¼  สาระการพฒั นาสังคม 35

̱͵ͷ̱  Áœ°ºÊ ®µ ‹Îµœªœ ˜´ª¸Êª´— ´ÉªÃ¤Š š¸É ®´ªÁ¦ºÉ°Š ¦µ°µ–µ‹´„¦Åš¥ ǦŠ­¦µo Š¨³­µ¦³­µÎ ‡´    …°Š¦´“›¦¦¤œ¼    „µ¦ž’¦· ¼ž„µ¦Á¤º°Š¨³   ‹»—Á—œn …°Š¦´“›¦¦¤œ¼šÁ¸É „¥¸É ª„´   ­š· ›Á· ­¦£¸ µ¡®œµo š…ɸ °Šž¦³µœ   ®¨„´ „µ¦°¥¦n¼ ªn ¤„œ´ ˜µ¤ª™· š¸ µŠ  ¦Â¼o ¨³Á…oµÄ‹®¨„´ ‡»–›¦¦¤  ‹¦¥· ›¦¦¤…°Š„µ¦°¥¦n¼ ªn ¤„œ´  ž¦³µ›ž· Ř¥œ¡œÊº “µœ…°Š   ‡–» ›¦¦¤‹¦¥· ›¦¦¤  ¤­¸ nªœ¦nª¤šµŠ„µ¦Á¤°º Š ­™µœ„µ¦–r ¨³„µ¦¤­¸ ªn œ¦nª¤  „µ¦ž„‡¦°Š˜µ¤¦³° šµŠ„µ¦Á¤°º Š„µ¦ž„‡¦°Š˜µ¤  ž¦³µ›ž· Ř¥°œ´ ¤¸ ¦³°ž¦³µ›·žÅ˜¥°´œ¤¸  ¡¦³¤®µ„¬˜´ ¦¥· Ár žœ} ž¦³¤»… ¡¦³¤®µ„¬˜´ ¦¥· Ár žœ} ž¦³¤…»   ¦¼Âo ¨³Á…µo ċ®¨´„­·š›·¤œ»¬¥œ ®¨„´ ­š· ›¤· œ¬» ¥œ  „µ¦¤¸­nªœ¦nª¤Äœ„µ¦ „µ¦¤¸­ªn œ¦ªn ¤Äœ„µ¦‡o»¤‡¦°Š ‡»o¤‡¦°Šž„žj°Š˜œÁ°Š¨³ ˜œÁ°Š¨³Ÿ°o¼ ɜº ˜µ¤®¨´„­š· ›· Ÿ°o¼ ɺœ˜µ¤®¨„´ ­·š›·¤œ»¬¥œ ¤œ»¬¥œ ˜¦³®œ´„™¹Šž¦³Ã¥œ…r °Š ž¦³Ã¥œr…°Š„µ¦¤¸­nªœ¦nª¤Äœ „µ¦¤¸­nªœ¦ªn ¤Äœ„µ¦ „µ¦‡¤o» ‡¦°Š²¥„˜ª´ °¥µn Š ‡o»¤‡¦°Šž„ž°j Š˜œÁ°Š¨³ Ÿ¼o°œÉº ˜µ¤®¨„´ ­·š›·¤œ¬» ¥œ  36 สาระการพฒั นาสงั คม

̱͵͸̱   ‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª· µ­‡„µ¦¡•´ œµ˜œÁ°Š¤» œ­Š´ ‡¤‹µÎ œªœ®œnª¥„·˜ ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œ˜œo   ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´  ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ®¨„´ „µ¦¡•´ œµ¤» œ­Š´ ‡¤­µ¤µ¦™ªÁ· ‡¦µ³®r …°o ¤¨¼ ¨³„µÎ ®œ—ÂœªšµŠ„µ¦ ¡´•œµ˜œÁ°Š‡¦°‡¦´ª¤» œ­´Š‡¤Ä®o­°—‡¨°o Š„´­£µ¡„µ¦Áž¨¸É¥œÂž¨Š…°ŠÁ®˜»„µ¦–rž{‹‹»´œ  «¹„¬µÂ¨³ f„š´„¬³Á„¸É¥ª„´Á¦ºÉ°Š—´Š˜°n ޜʸ  ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°Š…°o ¤¼¨ž¦³Ã¥œr…°Š…o°¤¼¨˜œÁ°Š¤» œ­´Š‡¤  Áš‡œ·‡Â¨³ª·›¸„µ¦‹´—Á„ȝ…o°¤¼¨Ánœ„µ¦‹´—Áªš¸ž¦³µ‡¤„µ¦­Îµ¦ª‹…o°¤¼¨„µ¦ž¦³µ¡·‹µ¦–r ץčÂo ­°™µ¤„µ¦­º‡oœ…o°¤¨¼ ‹µ„®¨nŠ˜µn ŠÇ²¨²  „µ¦ª·Á‡¦µ³®r…o°¤¼¨Á¡ºÉ°„µ¦‹´—šÎµÂŸœ¡´•œµ˜œÁ°Š»¤œ­´Š‡¤  „µ¦‹´—šÎµÂŸœ¡•´ œµ˜œÁ°Š»¤œ­´Š‡¤Â¨³„µ¦œµÎ ŞčÄo œ¸ª·˜ž¦³‹Îµª´œ  „µ¦‹´—ž¦³­„µ¦–r„µ¦Á¦¸¥œ¦¼o  ‹´—Ä®oŸ¼oÁ¦¸¥œ f„š´„¬³‹µ„„µ¦ž’·´˜·‹¦·Š„µ¦Á„ȝ…o°¤¼¨„µ¦ª·Á‡¦µ³®r…o°¤¼¨„µ¦‹´—šÎµÂŸœ¡´•œµ ˜œÁ°Š»¤œ­´Š‡¤×¥„µ¦Á…oµ¦nª¤­´ŠÁ„˜„µ¦–r­¦oµŠ­™µœ„µ¦–r‹Îµ¨°Š‹´—šÎµÁªš¸ž¦³µ‡¤¨³„µ¦«¹„¬µ —Š¼ µœÁž¦¸¥Áš¸¥„µ¦‹´—šµÎ Ÿœ¡•´ œµ˜œÁ°Š»¤œ­´Š‡¤¦³®ªnµŠ„¨»n¤¦³®ªnµŠ»¤œ  „µ¦ª´—¨³ž¦³Á¤·œŸ¨  ‹µ„Ÿ¨Šµœ¨³„µ¦¤¸­nªœ¦nª¤Äœ„µ¦‹´—šÎµÂŸœ¡´•œµ˜œÁ°Š»¤œ­´Š‡¤          สาระการพฒั นาสงั คม 37

̱͵͹̱   ¦µ¥¨³Á°¥¸ —‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª· µ­‡„µ¦¡´•œµ˜œÁ°Š¤» œ­´Š‡¤‹µÎ œªœ®œªn ¥„˜·  ¦³—´ ¤´›¥¤«¹„¬µ˜°œ˜oœ  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´  ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ®¨„´ „µ¦¡•´ œµ¤» œ­Š´ ‡¤­µ¤µ¦™ªÁ· ‡¦µ³®r …°o ¤¨¼ ¨³„µÎ ®œ—ÂœªšµŠ„µ¦ ¡•´ œµ˜œÁ°Š‡¦°‡¦ª´ ¤» œ­Š´ ‡¤Ä®­o °—‡¨°o Š„´ ­£µ¡„µ¦Áž¨¥É¸ œÂž¨Š…°ŠÁ®˜»„µ¦–rž‹{ ‹» œ´  ‹µÎ œªœ šɸ ®´ªÁ¦ºÉ°Š ˜´ª¸Êª´— Áœ°Êº ®µ ´ÉªÃ¤Š  ¡•´ œµ¤» œ­Š´ ‡¤ ¤¸‡ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…oµÄ‹ ®¨„´ „µ¦¡•´ œµ˜œÁ°Š¤» œ   ®¨„´ „µ¦¡•´ œµ»¤œ­´Š‡¤ ­Š´ ‡¤  ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…oµÄ‹¨³ ‡ªµ¤®¤µ¥‡ªµ¤­µÎ ‡´  Á®œÈ ‡ªµ¤­µÎ ‡´ …°Š…°o ¤¼¨ ž¦³Ã¥œr …°Š…°o ¤¨¼ —µo œ ˜œÁ°Š‡¦°‡¦ª´ ¤» œ £¤¼ ·«µ­˜¦r  ­´Š‡¤ ž¦³ª˜´ ·«µ­˜¦r  Á«¦¬“«µ­˜¦r „µ¦Á¤°º Š „µ¦ž„‡¦°Š «µ­œµª•´ œ›¦¦¤ž¦³Á¡–¸ ®œµo š¡É¸ ¨Á¤°º Š š¦´¡¥µ„¦­ŠÉ· ª—¨o°¤ ­µ›µ¦–­…»  „µ¦«„¹ ¬µ  ª·Á‡¦µ³®Âr ¨³°›· µ¥…°o ¤¼¨ ª›· „¸ µ¦‹´—Á„ȝªÁ· ‡¦µ³®r…°o ¤¨¼ —oª¥ª›· „¸ µ¦šÉ®¸ ¨µ„®¨µ¥¨³     ÁŸ¥Â¡¦…n °o ¤¼¨  „µ¦¤­¸ nªœ¦nª¤Äœ„µ¦ªµŠÂŸœ  Á„—· ‡ªµ¤˜¦³®œ„´ ¨³¤¸ ¡•´ œµ˜œÁ°Š‡¦°‡¦ª´ ¤» œ  ­nªœ¦nª¤Äœ„µ¦‹´—šµÎ ­Š´ ‡¤  Ÿœ¡•´ œµ¤» œ­Š´ ‡¤ Áš‡œ‡· „µ¦¤­¸ ªn œ¦ªn ¤Äœ„µ¦  ­µ¤µ¦™„µÎ ®œ—Âœª ‹´—šÎµÂŸœÁœn  šµŠ„µ¦¡•´ œµ˜œÁ°Š ‡¦°‡¦ª´ ¤» œ­Š´ ‡¤ „µ¦‹´—šµÎ Áªšž¸ ¦³µ‡¤ 38 สาระการพฒั นาสังคม

̱͵ͺ̱   š¸É ®´ªÁ¦ºÉ°Š ˜´ª¸Êª´— ÁœºÊ°®µ ‹Îµœªœ ´ÉªÃ¤Š   „µ¦ž¦³»¤„¨¤»n ¥°n ¥ „µ¦­´¤¤œµ „µ¦­Îµ¦ª‹ž¦³µ¤˜· „µ¦ž¦³µ¡‹· µ¦–r ²¨² „µ¦‹´—šµÎ Ÿœ š«· šµŠœÃ¥µ¥ ǦŠ„µ¦ Ÿo¦¼ ´Ÿ—· ° ‹—´ ¨Îµ—´‡ªµ¤­Îµ‡´  ²¨² „µ¦ÁŸ¥Â¡¦­n ¼n„µ¦ž’· ˜´ · „µ¦Á…¸¥œ¦µ¥Šµœ „µ¦Á…¥¸ œÃ‡¦ŠŠµœ ²¨²              สาระการพฒั นาสังคม 39

̱͵ͻ̱      ‡Îµ°›· µ¥¦µ¥ª· µ ¨³ ¦µ¥¨³Á°¸¥—‡Îµ°›·µ¥¦µ¥ª·µ´Š‡´ ¦³—´¤´›¥¤«„¹ ¬µ˜°œž¨µ¥ 40 สาระการพฒั นาสงั คม

̱ͶͲ̱   ‡µÎ °›· µ¥¦µ¥ª· µ­‡­Š´ ‡¤«„¹ ¬µ‹µÎ œªœ®œªn ¥„˜·  ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œž¨µ¥  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´  ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ˜¦³®œ„´ Á„¥É¸ ª„´ £¤¼ «· µ­˜¦r ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r Á«¦¬“«µ­˜¦r„µ¦Á¤°º Š„µ¦ž„‡¦°Š Ĝ脨³œµÎ ¤µž¦´ čoĜ„µ¦—εÁœœ· ¸ª·˜Á¡°Éº ‡ªµ¤¤Éœ´ ‡Š…°Šµ˜·  «„¹ ¬µÂ¨³ „f š„´ ¬³Á„¸¥É ª„´Á¦°ºÉ Š—´Š˜°n Şœʸ  ­£µ¡£¼¤·«µ­˜¦r„µ¥£µ¡…°Šž¦³Áš«˜nµŠÇĜšª¸ž¥»Ã¦žšª¸ž°°­Á˜¦Á¨¸¥šª¸žÂ°¢¦·„µšª¸ž °Á¤¦·„µ¨³ž¦µ„’„µ¦–ršµŠ›¦¦¤µ˜·š¸É­Îµ‡´Ç  „µ¦ÂnŠ¥»‡­¤´¥šµŠž¦³ª´˜·«µ­˜¦r®¨nŠ°µ¦¥³›¦¦¤Ã¨„»‡‡¨­Îµ‡´…°ŠÃ¨„Á®˜»„µ¦–r­Îµ‡´ …°ŠÃ¨„š¤É¸ Ÿ¸ ¨˜n°ž{‹‹»´œ  ¦³Á«¦¬“„·‹­™µ´œ„µ¦ÁŠ·œ¨³„µ¦ÁŠ·œ„µ¦‡¨´Š…°Šž¦³Áš«Åš¥¦³Á«¦¬“„·‹¦³®ªnµŠ ž¦³Áš«¨³„µ¦¦ª¤„¨»n¤šµŠÁ«¦¬“„·‹…°Šž¦³Áš«˜nµŠÇ  „µ¦¡´•œµ„µ¦„µ¦Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°Š…°Šž¦³Áš«Åš¥¨³Á®˜»„µ¦–r­Îµ‡´šµŠ„µ¦Á¤º°Š„µ¦ ž„‡¦°Š…°ŠÃ¨„š­É¸ Šn Ÿ¨„¦³š˜n°ž¦³Áš«Åš¥  „µ¦‹—´ ž¦³­„µ¦–„r µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼  ‹´—Ä®o¤¸„µ¦­Îµ¦ª‹­£µ¡£¼¤·«µ­˜¦r„µ¥£µ¡ž¦³ª´˜·«µ­˜¦rÁ«¦¬“«µ­˜¦r„µ¦Á¤º°Š„µ¦ž„‡¦°Š …°Š»¤œ‹´—„¨»n¤°£·ž¦µ¥Â¨„Áž¨É¸¥œÁ¦¸¥œ¦¼o­º‡oœ…o°¤¼¨šµŠ„µ¥£µ¡‹µ„®¨nŠÁ¦¸¥œ¦o¼£¼¤· ž{µŸœš¸É:HEVLWH²¨²¨³­¦ž» Ÿ¨„µ¦Á¦¸¥œ¦o¼ œÎµÁ­œ°Äœ¦ž¼ ˜nµŠÇ  ‹—´ Ä®o¤„¸ µ¦«„¹ ¬µ‹µ„­°ºÉ „µ¦Á¦¸¥œ¦o¼ Áœn Á°„­µ¦˜Îµ¦µ&'®¨Šn „µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼ £¼¤·ž{ µ­™µœš¸­É ε‡´  ‹´—Ä®o¤„¸ µ¦­º‡oœ¦ª¦ª¤…°o ¤¼¨×¥ª·›„¸ µ¦˜µn ŠÇÁœn „µ¦«¹„¬µ—¼Šµœ„µ¦Á„ȝ…o°¤¼¨‹µ„°Š‡r„¦ ¢{Š„µ¦¦¦¥µ¥‹µ„Ÿ¼o¦¼o‹´—„¨»n¤°£·ž¦µ¥„µ¦ª·Á‡¦µ³®rÁ­œ°Âœª‡·—šµŠÁ¨°º „  ‹´—„·‹„¦¦¤„µ¦«¹„¬µ‹µ„­£µ¡‹¦·Š„µ¦Á¨nµž¦³­„µ¦–r„µ¦Â¨„Áž¨¸É¥œÁ¦¸¥œ¦¼o„µ¦‡oœ‡ªoµ‹µ„ Ÿ¼o¦¼o®¨nŠ„µ¦Á¦¸¥œ¦¼o­ºÉ°Áš‡ÃœÃ¨¥¸­ºÉ°Á°„­µ¦„µ¦‹Îµ¨°ŠÁ®˜»„µ¦–r„µ¦°£·ž¦µ¥„µ¦ª·Á‡¦µ³®r ­¦»žŸ¨„µ¦Á¦¥¸ œ¦o¼¨³œµÎ Á­œ°Ĝ¦ž¼ šÉ®¸ ¨µ„®¨µ¥  „µ¦ª—´ ¨³ž¦³Á¤œ· Ÿ¨ž¦³Á¤·œ‹µ„„µ¦š—­°„µ¦­Š´ Á„˜„µ¦ž¦³Á¤œ· „µ¦¤­¸ nªœ¦ªn ¤Äœ„µ¦šÎµ„‹· „¦¦¤Â¨³ „µ¦˜¦ª‹Ÿ¨Šµœ²¨²  สาระการพฒั นาสงั คม 41

̱Ͷͳ̱   ¦µ¥¨³Á°¸¥—‡Îµ°›· µ¥¦µ¥ª·µ­‡­´Š‡¤«¹„¬µ‹Îµœªœ®œnª¥„·˜ ¦³—´ ¤›´ ¥¤«„¹ ¬µ˜°œž¨µ¥  ¤µ˜¦“µœ„µ¦Á¦¥¸ œ¦¦o¼ ³—´ ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċ˜¦³®œ„´ Á„¥É¸ ª„´ £¤¼ «· µ­˜¦r ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r Á«¦¬“«µ­˜¦r„µ¦Á¤°º Š„µ¦ž„‡¦°Š Ĝ脨³œµÎ ¤µž¦´ÄoĜ„µ¦—µÎ Áœœ· ª¸ ·˜Á¡°Éº ‡ªµ¤¤œ´É ‡Š…°Šµ˜·  ‹Îµœªœ š¸É ®´ªÁ¦ºÉ°Š ˜´ª¸Êª´— Áœº°Ê ®µ ´ÉªÃ¤Š  £¤¼ «· µ­˜¦„r µ¥£µ¡ ¤¸‡ªµ¤¦o¼‡ªµ¤Á…oµÄ‹ ­£µ¡£¤¼ «· µ­˜¦„r µ¥£µ¡…°Š  Á„É¥¸ ª„´ ­£µ¡šµŠ£¤¼ ·«µ­˜¦r ž¦³Áš«Åš¥„´ šªž¸ Á°Á¥¸  „µ¥£µ¡…°Šž¦³Áš«Åš¥„´ šª¸ž¥Ã» ¦žšªž¸ °°­Á˜¦Á¨¸¥ šª¸ž˜nµŠÇ šªž¸ °¢¦„· µšªž¸ °Á¤¦„· µ Áž¦¸¥Áš¸¥­£µ¡ £¼ ¤· « µ ­ ˜ ¦r „ µ ¥ £ µ ¡ … ° Š ž¦³Áš«Åš¥„´šª¸ž ˜nµŠÇ   ¤‡¸ ªµ¤¦o¼ ‡ªµ¤Á…µo ċĜ ­µÁ®˜Â» ¨³¨„´ ¬–³„µ¦Á„—·  ž¦µ„’„µ¦–šr µŠ›¦¦¤µ˜š· ¸É ž¦µ„’„µ¦–šr µŠ›¦¦¤µ˜·šÉ¸ Á„·—…¹ÊœÄœÃ¨„ ­µÎ ‡´ Ǧª¤šÊ´Š„µ¦ž°j Š„œ´ °´œ˜¦µ¥Á¤º°É Á„·— ¡µ¥» œ—· ˜µn ŠÇ œÊεšnª¤ Ÿœn —œ· Å®ª £Á¼ …µÅ¢¦³Á—·  £µª³Ã¨„¦°o œ ž¦µ„’„µ¦–r Á¦°º œ„¦³‹„ °ºÉœÇ   ¤¸š„´ ¬³„µ¦ÄÁo ‡¦º°É Š¤°º ª›· ĸ Áo ‡¦°Éº Š¤°º šµŠ£¤¼ «· µ­˜¦r  šµŠ£¤¼ «· µ­˜¦šr ¸É­Îµ‡´ Ç ŸœšÉ¸ ¨„¼ è„ :HEVLWH 42 สาระการพัฒนาสังคม

̱Ͷʹ̱   ˜´ª¸Êª´— Áœ°Êº ®µ ‹Îµœªœ ´ÉªÃ¤Š šɸ ®´ªÁ¦ºÉ°Š  °œºÉ Ç  ¦ªo¼ ›· ž¸ °j Š„œ´ ˜œÁ°ŠÄ®o ª›· ž¸ °j Š„´œ˜œÁ°Š‹µ„£´¥  ž¨°—£¥´ Á¤Éº°Á„·—£¥´ ‹µ„ ›¦¦¤µ˜·  ž¦µ„’„µ¦–›r ¦¦¤µ˜· ­µ¤µ¦™ªÁ· ‡¦µ³®r ž{®µ„µ¦šµÎ ¨µ¥   œªÃœo¤¨³ª·„§˜ š¦´¡¥µ„¦›¦¦¤µ˜·¨³ ­ÉŠ· ª—¨°o ¤šÉ¸Á„·—‹µ„„µ¦ ­·ŠÉ ª—¨o°¤ „¦³šÎµ…°Š¤œ»¬¥r ¤‡¸ ªµ¤¦¼o‡ªµ¤Á…oµÄ‹Äœ „µ¦ª·Á‡¦µ³®r­µÁ®˜„» µ¦Á„·—  „µ¦Äœo ª˜´ „¦¦¤¨³ ž{®µ¨³­£µ¡„µ¦šÎµ¨µ¥ Áš‡ÃœÃ¨¥—¸ oµœ­·ÉŠÂª—¨°o ¤ š¦´¡¥µ„¦›¦¦¤µ˜· ¨³ Á¡°Éº ¡´•œµ¦´¡¥µ„¦›¦¦¤µ˜· ­ŠÉ· ª—¨o°¤š¸ÁÉ „·—‹µ„„µ¦„¦³šµÎ ¨³­·ÉŠÂª—¨o°¤š¸¥É ŠÉ´ ¥ºœ …°Š¤œ¬» ¥r Ĝ­£µ¡ž‹{ ‹»´œ¨³ œªÃœ¤o Ĝ°œµ‡˜ žiµÅ¤o £Á¼ …µ ¤nœÎµÊ ¨µÎ ‡¨°Š®œ°Š¹Šš³Á¨ —·œ ­˜´ ªržiµ­˜´ ªœr µÎÊ  ¦›n µ˜» ¤¨¡¬· šµŠ°µ„µ« ž¦µ„’„µ¦–Ár ¦°º œ„¦³‹„ °œÉº Ç „µ¦ž°j Š„œ´ „µ¦¡Š´ š¨µ¥…°Š—·œ „µ¦¡´•œµ—·œÄ®o°—» ¤ ­¤¦¼ –rÁœn „µ¦ž¨¼„žµi „µ¦ž¨„¼ ®µo  „²¨² ‡ªµ¤Á…¤o …ŠÈ …°Š£µ‡ ž¦³µœÄœ„µ¦Â„ož{®µ„µ¦ สาระการพัฒนาสังคม 43

̱Ͷ͵̱   ˜´ª¸Êª´— Áœº°Ê ®µ ‹Îµœªœ ´ÉªÃ¤Š šÉ¸ ®´ªÁ¦ºÉ°Š °›·µ¥Á®˜»„µ¦–r­Îµ‡´ šµÎ ¨µ¥š¦¡´ ¥µ„¦›¦¦¤µ˜· ¨³  ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r šµŠž¦³ª˜´ «· µ­˜¦…r °Š ­ÉŠ· ª—¨o°¤„¦–˜¸ ª´ °¥µn Š   ž¦³Áš«˜nµŠÇĜè„Å—o „µ¦ÂnŠªn ŠÁª¨µ¨³¥‡» ­¤¥´  ª·Á‡¦µ³®r¨³Áž¦¸¥Áš¸¥ šµŠž¦³ª˜´ «· µ­˜¦r  Á®˜„» µ¦–r­µÎ ‡´ šµŠ  ž¦³ª˜´ «· µ­˜¦…r °ŠÂ˜¨n ³ ®¨Šn °µ¦¥›¦¦¤Ã¨„  Á«¦¬“«µ­˜¦r ž¦³Áš«ÄœÃ¨„š¤É¸ ¸ ‹œ¸    Ÿ¨„¦³š˜°n ‡ªµ¤ °œ· Á—¥¸   Áž¨¸¥É œÂž¨Š…°Šž¦³Áš« °¥¸ ž· ˜r ˜nµŠÇĜè„ Á¤Ã­ÃžÁ˜Á¤¥¸  ª·Á‡¦µ³®rÁ®˜»„µ¦–rè„ „¦„¸  ž{‹‹»´œ¨³‡µ—‡³Áœ 検´  Á®˜»„µ¦–rš°¸É µ‹‹³Á„—· …œÊ¹ „´ ž¦³Áš«˜nµŠÇĜ°œµ‡˜Å—o ž¦³ª´˜·µ˜·Åš¥ ›œ»¦¸ ª·Á‡¦µ³®žr { ®µÂ¨³ ¦˜´ œÃ„­œ· š¦r œªÃœo¤šµŠÁ«¦¬“„·‹…°Š ¨´„¬–³„µ¦Áž¨¥É¸ œÂž¨Š ž¦³Áš«Åš¥Å—o  „µ¦ž„‡¦°Š Á­œ°ÂœªšµŠ„µ¦ Á®˜»„µ¦–rž{‹‹»´œšÉ¸¤¸Ÿ¨  „o ž{  ® µ š µ Š Á « ¦ ¬ “ „· ‹ …°Šž¦³Áš«Åš¥Äœ ˜n°ÁœºÉ°Š¤µ‹µ„ž¦³ª´˜·«µ­˜¦r ž{‹‹»´œÅ—o Ś¥¨³ž¦³Áš«˜nµŠÇĜè„ šÉ¸­nŠŸ¨™¹Š°œµ‡˜ ¦³Á«¦¬“„‹· …°Šž¦³Áš« Ś¥ Ÿœ¡•´ œµÁ«¦¬“„‹· ¨³ ­Š´ ‡¤Â®Šn µ˜· ž{®µÁ«¦¬“„·‹…°ŠÅš¥Äœ ž‹{ ‹»œ´    44 สาระการพฒั นาสังคม