ppt problem solving

บทที่ 8 การแก้ไขปัญหาสุขภาพชุมชน ดร.สมพร รักความสุข

หัวข้อ8.1 การวางแผนงาน บรรยาย 3 ชม.8.2 การเขียนโครงการ8.3 การจดั กิจกรรมแกป้ ัญหาชุมชน - กรณีศึกษา 3 ชม.8.4 การแกไ้ ขปัญหาสุขภาพชุมชน โดยใชห้ ลกั การพฒั นาชุมชน กรณีศึกษา 3 ชม.8.5 การประเมินแผนงาน/โครงการ

Learning Output• มีระเบียบวนิ ัยและซื่อสัตย์ (1.5)• มคี วามรู้ความเข้าใจในสาระสาคญั ของศาสตร์ทางวชิ าชีพการพยาบาล ระบบสุขภาพและปัจจยั ทมี่ ผี ลต่อการเปลยี่ นแปลงของสังคมและต่อ ระบบสุขภาพ (2.2)• มคี วามรู้และความเข้าใจในสาระสาคญั ของกระบวนการพยาบาลและการ นาไปใช้ (2.3)• มคี วามรู้ ความเข้าใจใน วฒั นธรรม สถานการณ์ทเี่ ปลยี่ นแปลงของ ประเทศและสังคมโลกทมี่ ผี ลกระทบต่อภาวะสุขภาพและประชาชน (2.6)

Learning Output (Cont’)• สามารถสืบค้นและวเิ คราะห์ข้อมูลจากแหล่งข้อมูลทห่ี ลากหลาย (3.2)• มีความรับผดิ ชอบต่อหน้าท่ี ต่อสังคม และรับผดิ ชอบในการพฒั นา ตนเอง วชิ าชีพ องค์กรและสังคมอย่างต่อเนื่อง (4.4)• สามารถใช้โปรแกรมคอมพวิ เตอร์พืน้ ฐานที่จาเป็ น (5.4)• สามารถเลือกและใช้รูปแบบการนาเสนอสารสนเทศ ตลอดจนใช้ เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพและ เหมาะสมกบั สถานการณ์ (5.5)

กระบวนการพยาบาล แผนงาน/โครงการการประเมนิ และกาหนดปัญหา สิง่ ท่ตี ้องแก้ไข คล้ายกบั นโยบายที่ กาหนดไว้วา่ ต้องทาการวางแผนการพยาบาล วางแผนวา่ จะชว่ ยเหลอื หรือแก้ไขการนาแผนการพยาบาลไป ปัญหาอยา่ งไรบ้าง)ปฏิบตั ิ เขียนโครงการระบขุ นั้ ตอนท่ีชดั เจนการประเมินผล วา่ จะทาอยา่ งไรบ้าง) การประเมนิ ผลสงิ่ ทเ่ี กิดขนึ ้ จริง ประสทิ ธิภาพ ประสิทธิผล

การพฒั นาชุมชน

การพฒั นาชุมชน คืออะไร• เป็ นกระบวนการท่พี ยายามท่จี ะเปล่ียนแปลงแนวความคดิ ทศั นคตแิ ละพฤตกิ รรมของคนในชุมชนให้ดขี ึน้ กว่าเดมิ โดยดจู าก - ความร่วมมือกนั - การสร้างความรู้สึกรักและผกู พนั ต่อชุมชนของตน - เป็นการทางานกบั ประชาชน ไม่ใช่ทาใหป้ ระชาชน - เป็นกิจกรรมที่มาจากการริเร่ิมของประชาชน และประชาชนเป็นเจา้ ของกิจกรรมน้นั ๆ

บทบาทของผปู้ ฏิบตั ิงาน/บุคลากร• ผกู้ ระตุน้• ช้ีนา

หลกั การพฒั นาชุมชน• บริบท (Context) • ใช้ทรัพยากรในชุมชน• การมีส่วนร่วม (Participation) • พฒั นาชุมชนทุกๆด้านไปพร้อมกนั• หลกั ประชาธิปไตย (Democracy) • ปลูกฝังความเช่ือมน่ั• การประสานงาน (coordination) • ดาเนินงานแบบประชาธิปไตย• กลุ่มผู้นา (Leader) • ประเมินผลตลอดเวลา• ค่อยเป็ นค่อยไป (Gradualness) • ยืดหย่นุ (Flexible)• สอดคล้องกบั นโยบายของชาติ

ปัจจยั ทส่ี ่งผลให้งานบรรลุผลสาเร็จ 8M’s• คน (Man)***• เงนิ และงบประมาณ (Money and budget)• วสั ดุอปุ กรณ์ (Material)• การจดั การ (Management/Method)**• เคร่ืองจกั ร (Machine)• การตลาด (Market)• ขวญั กาลงั ใจ (Morale)• ข้อมูลข่าวสาร (Message )

ประเภท แผนระยะส้ันของแผน ไม่เกนิ 2 ปี แผนระยะกลาง ระหว่าง 3 – 5 ปี ไม่เกนิ 5 ปี แผนระยะยาว 5 ปี

หัวเรื่องแผนงาน………………………………………………..ปัญหา ข้อมูล วตั ถุ กลวธิ ี งบประมาณ ผู้รับ ประเมนิสนับสนุน ประสงค์ ผิดชอบ ผล

โครงการโครงการเป็ นแผนย่อย หมายถงึ กจิ กรรมอย่างใดอย่างหน่ึงหรือหลายอย่างทกี่ าหนดขนึ้ และจะดาเนินในระยะเวลาทก่ี าหนด เพ่ือตอบสนองวตั ถุประสงค์ทกี่ าหนดไว้ในแผนงาน โครงการมลี กั ษณะเป็ นแผนปฏบิ ตั ิการ โดยดงึ กลวธิ ีจากแผนงานมา 1 กลวธิ ี มาขยายขอบเขตของกลวธิ ีออกมาในรูปของกจิ กรรม ในลกั ษณะการชี้แจงรายละเอยี ดของงาน ทาให้มองเห็นแนวทางดาเนินงานแก้ไขปัญหา โครงการจงึ มีลกั ษณะเป็ นแผนเฉพาะทม่ี คี วามสอดคล้องกบั แผนงาน แต่เป็ นเพยี งส่วนหนึ่งของกลวธิ ีในการแก้ปัญหา

ลกั ษณะทด่ี ขี องโครงการ1. สามารถตอบสนองความตอ้ งการหรือแกป้ ัญหาขององคก์ ารหรือหน่วยงานได้2. มีวตั ถุประสงคแ์ ละเป้าหมายที่ชัดเจน สามารถดาเนินงานและปฏิบตั ิได้3. รายละเอียดของโครงการตอ้ งสอดคล้องและสมั พนั ธ์กนั กล่าวคือวตั ถุประสงคข์ องโครงการตอ้ งสอดคลอ้ งกบั หลกั การและเหตุผล วธิ ีการดาเนินงานตอ้ งสอดคลอ้ งกบั วตั ถุประสงคเ์ ป็นตน้4. รายละเอียดของโครงการสามารถเข้าใจได้ง่าย สะดวกต่อการดาเนินงานตามโครงการ

ลกั ษณะท่ีดขี องโครงการ (ต่อ)5. เป็นโครงการท่ีสามารถนาไปปฏิบตั ิได้ สอดคลอ้ งกบั แผนงานหลกั ของ องคก์ ารและสามารถติดตามประเมนิ ผลได้ 6. โครงการตอ้ งกาหนดข้ึนจากข้อมูลทม่ี คี วามเป็ นจริง และเป็นขอ้ มูลท่ี ไดร้ ับการวเิ คราะห์อยา่ งรอบคอบ 7. โครงการตอ้ งไดร้ ับการสนับสนุนในดา้ นทรัพยากร และการบริหาร อยา่ งเหมาะสม 8. โครงการตอ้ งมีระยะเวลาในการดาเนินงาน กล่าวคือตอ้ งระบุถึงวนั เวลาท่ีเร่ิมตน้ และสิ้นสุดโครงการ

การเขยี นโครงการ• ชื่อโครงการ การต้งั ช่ือโครงการจะตอ้ งสอดคลอ้ งกบั กลวธิ ีหรือกิจกรรม เพือ่ ทาใหท้ ราบวา่ เป็นโครงการเร่ืองอะไร• ส่วนราชการเจ้าของโครงการ ระบุชื่อส่วนราชการ ท้งั น้ีเพื่อเป็นการสะดวก แก่หน่วยเหนือในการติดตามการทางาน• ผู้รับผดิ ชอบโครงการ ระบุช่ือ นามสกลุ ตาแหน่ง• หลกั การและเหตุผล เป็นการเขียนความเรียง เพือ่ บอกใหท้ ราบถึงหลกั การ ของส่ิงท่ีกระทาการแกไ้ ขปัญหา ความเป็นมาของปัญหา และเม่ือปัญหาน้ี ไดร้ ับการแกไ้ ขดว้ ยกิจกรรมหรือวธิ ีการน้ีแลว้ จะเกิดผลดีอยา่ งไร การเขียน หลกั การและเหตุผล ควรเขียนดว้ ยขอ้ ความท่ีกระชบั และไม่เยนิ่ เยอ้ (ระบุ ความสาคญั และขอ้ มูลสนบั สนุน)

การเขียนโครงการ (ต่อ)• วตั ถุประสงค์ หมายถึงส่ิงท่ีโครงการตอ้ งการจะทาใหเ้ กิดข้ึน ควรมี ลกั ษณะคือชดั เจน เขา้ ใจง่าย มีลกั ษณะเฉพาะ สามารถปฏิบตั ิได้ เหมาะสมกบั ระยะเวลาท่ีมีอยู่ สอดคลอ้ ง และสนบั สนุนวตั ถุประสงค์ หรือนโยบายของหน่วยงานและนโยบายของรัฐบาล• เป้าหมาย คือสิ่งท่ีโครงการตอ้ งการจะใหเ้ กิดมีข้ึนในปริมาณท่ี แน่นอนชดั เจน และระยะเวลาที่กาหนด ท้งั น้ีตอ้ งสอดคลอ้ งกบั วตั ถุประสงค์• กลุ่มเป้าหมาย หมายถึง กลุ่มคนหรือสิ่งของท่ีไดร้ ับผลกระทบ/เขา้ ร่วม ในโครงการ ตวั อย่าง : ประชาชนตาบลบา้ นสวย จานวน 100 คน

การเขียนโครงการ (ต่อ)ข้นั ตอนการดาเนินงานข้นั เตรียมงาน เป็นการกาหนดการในการเตรียมพร้อมก่อนลงมือปฏิบตั ิงาน• แกไ้ ขปัญหา ไดแ้ ก่ -การติดต่อประสานงานกบั บุคคลท่ีจะมาร่วมในการ แกไ้ ขปัญหา เช่น เจา้ หนา้ ที่ กรรมการหมู่บา้ น เพ่อื ทาความเขา้ ใจถึง บทบาทหนา้ ที่ รวมท้งั การประสานงานของแต่ละฝ่ ายในการทางาน• กาหนดการเบิกยมื ทรัพยากร และงบประมาณที่จะนาไปใชใ้ นการแกไ้ ข ปัญหา เช่น วสั ดุ ยานพาหนะ ท้งั น้ีเคร่ืองมือจะตอ้ งสอดคลอ้ งกบั กิจกรรม การแกไ้ ขปัญหาและสถานท่ีท่ีจะใหค้ วามช่วยเหลือ• กาหนดการประชาสมั พนั ธ์ เพ่อื แจง้ ใหป้ ระชาชนรับทราบถึงวตั ถุประสงค์ และกาหนดการทางาน ทาใหป้ ระชาชนไดร้ ับรู้ และใหค้ วามร่วมมือในการ ดาเนินงานแกไ้ ขปัญหา

การเขียนโครงการ (ต่อ)ข้นั ดาเนินงาน• การดาเนินงานตามแผน เป็ นการนาโครงการทก่ี าหนดไว้ไปปฏิบัติต่อ ชุมชน หรือปฏบิ ตั ริ ่วมกบั ชุมชน เพ่ือแก้ไขปัญหา ในข้นั นีค้ วรจะกระตุ้น ให้ประชาชนมสี ่วนร่วม และนาทรัพยากรทม่ี อี ยู่ในชุมชนมาใช้ให้เกดิ ประโยชน์มากทสี่ ุด รวมท้งั สอน แนะนาให้ประชาชนปฏบิ ัตไิ ด้ด้วย ตนเอง เพ่ือให้สามารถพงึ่ พาตนเองได้ การดาเนินงานควรเป็ นไปตาม แผนปฏบิ ัติงานท่ีกาหนดไว้ในโครงการ

การเขียนโครงการ (ต่อ)• งบประมาณ เป็นการระบุเงินท่ีใชใ้ นโครงการตามกิจกรรมหรืองานที่ได้ กระทาลงไปในการแกป้ ัญหา ซ่ึงเงินจานวนน้ี จะรวมถึงทรัพยากรท่ีนามาใช้ ในการแกไ้ ขปัญหา การแบ่งหมวดการใชเ้ งิน ใชต้ ามงบประมาณแผน่ ดิน ซ่ึง แบ่งหมวดเป็นเงินเดือน ค่าจา้ งประจา ค่าจา้ งชว่ั คราว ค่าตอบแทน ค่าใชส้ อย วสั ดุ ฯลฯ• ผลทค่ี าดว่าจะได้รับ เป็นการบอกถึงผลประโยชน์ท่ีประชาชนหรือชุมชนจะ ไดร้ ับเม่ือโครงการน้ีสิ้นสุด ซ่ึงผลท่ีคาดวา่ จะไดร้ ับไม่ใช่วตั ถุประสงคข์ อง โครงการ• การประเมนิ ผล เป็นการกาหนดวธิ ีการ และเกณฑ์ เพอ่ื ดูความสาเร็จของงาน ตามวตั ถุประสงคข์ องโครงการ แต่เน่ืองจากการประเมินผล มกั จะถูกกลืน เพราะถือวา่ การดาเนินงาน ไดส้ ิ้นสุดลงไปแลว้ ดงั น้นั ผดู้ าเนินงานจึงควร กาหนดข้นั ตอนการดาเนินการประเมินผลไวใ้ นโครงการ

การเขียนโครงการ (ต่อ)ข้นั ตอนการประเมนิ ผล• ข้นั ที่ 1 กาหนดส่ิงท่ีจะประเมิน วา่ เป็นผลงานอะไร ของหน่วยงานใด ใครรับผดิ ชอบการประเมิน และขอบเขตของการประเมินในแต่ละคร้ัง แต่ ละโครงการมีขอ้ จากดั อะไรบา้ ง• ข้นั ท่ี 2 กาหนดวธิ ีที่จะใชใ้ นการประเมินใหช้ ดั เจนวา่ จะใชว้ ิธีใด ควรมี การทดสอบเครื่องมือก่อนใช้• ข้นั ท่ี 3 พิจารณาเร่ืองขอ้ มูลท่ีจะนามาใชใ้ นการประเมิน วา่ ตอ้ งการขอ้ มูล อะไรมีเพียงพอหรือไม่ เช่ือถือไดห้ รือไม่ แลว้ นามาวเิ คราะห์ขอ้ มูล เหล่าน้นั เหมาะสมท้งั ดา้ นปริมาณและคุณภาพหรือไม่ และถา้ ขอ้ มูลไม่ เพยี งพอ มีขอ้ ขดั แยง้ จะมีการหาขอ้ มูลเพ่ิมเติมดว้ ยวธิ ีใด

การเขยี นโครงการ (ต่อ)ข้นั ตอนการประเมินผล• ข้นั ที่ 4 กาหนดระยะเวลาที่จะดาเนินการเป็นระยะ ๆ ใหช้ ดั เจน• ข้นั ท่ี 5 กาหนดบุคลากรผปู้ ระเมินหรือผรู้ ับผดิ ชอบ ในกรณีเป็นการ ประเมินผลหน่วยงานท่ีอยใู่ นบงั คบั บญั ชา• ข้นั ท่ี 6 ดาเนินการประเมิน ในดา้ นประสิทธิภาพ ประสิทธิผล ความ เพียงพอ ความเหมาะสม และผลขา้ งเคียงที่เกิดข้ึน• ข้นั ที่ 7 สรุปประเมินผลการประเมินที่ไดร้ ับ และเสนอเพ่ือการปฏิบตั ิ ต่อไป

การประเมนิ ผลประกอบด้วย• การวดั ประสิทธิภาพ (Evaluation of Efficiency)• การวดั ประสิทธิผล (Evaluation of Effectiveness) 2.1 ทรัพยากรท่ีใช/้ ทรัพยากรที่กาหนด  100 2.2 จานวนผปู้ ่ วยท่ีรักษาหาย/จานวนผมู้ าตรวจในเวลาเดียวกนั  100 2.3 วตั ถุประสงคท์ ี่ทาได้ / วตั ถุประสงคท์ ่ีกาหนด  100 2.4 กิจกรรมท่ีทาได้ / กิจกรรมที่กาหนด  100

การประเมินผล (ต่อ)• การวดั ความเพยี งพอ (Evaluation of Adequacy)• การวดั ความเหมาะสม (Evaluation of Appropriateness)• การวดั ผลขา้ งเคียง (Evaluation of Side-effect)

การประเมินผลโครงการ ต้องพจิ ารณาถึง• ปัญหาสาธารณสุขน้นั ไดร้ ับการแกไ้ ขมากนอ้ ยเพียงใด จากบริการพยาบาลท่ี ใหซ้ ่ึงเป็นการพจิ ารณาความเพียงพอ• การดาเนินงานบรรลุวตั ถุประสงคท์ ่ีกาหนดไวม้ ากนอ้ ยเพยี งใด ซ่ึงเป็นการ พิจารณาประสิทธิผลโครงการ• เปรียบเทียบค่าใชจ้ ่าย ประมวลไดจ้ ากเวลาที่ใชใ้ นการบริการ หรือผลของ โครงการน้นั ซ่ึงเป็นการพจิ ารณาประสิทธิภาพของโครงการ

การประเมินผลโครงการ ต้องพจิ ารณาถึง (ต่อ)• เราไดก้ าหนดวตั ถุประสงคห์ รือเลือกกิจกรรมเป็นอยา่ งดีทาใหก้ าร ดาเนินงานบรรลุเป้าหมายของแผนงานสาธารณสุข เทียบกบั วธิ ีการ แกไ้ ขปัญหาแบบ• อื่น ๆ เวลาท่ีกาหนดในโครงการเพยี งพอหรือไม่ และพิจารณา ประสิทธิภาพของค่าใชจ้ ่ายดว้ ยวา่ เหมาะสมกบั กิจกรรมที่เกิดข้ึนหรือ ผลงานที่เกิดข้ึนหรือไม่