ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ความชื้นของอากาศ

ชุดกจิ กรรมวทิ ยาศาสตร์ ช้ันมัธยมศึกษาปี ท่ี 1 หน่วยที่ 8 บรรยากาศ ชุดท่ี 4 ความชื้นของอากาศ นางศิราภรณ์ พมิ พ์ศิริ ตาแหน่ง ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรียนวรี วฒั น์โยธิน อาเภอเมือง จังหวดั สุรินทร์ สานักงานเขตพืน้ ทก่ี ารศึกษามธั ยม ศึกษา เขต 33

คาชี้แจงในการใช้ ชุดกจิ กรรมวทิ ยาศาสตร์ ชุดกิจกรรมวทิ ยาศาสตร์ชุดท่ี 5 เรื่อง ความช้ืนของอากาศ เป็นเอกสาร ที่ใชใ้ นการจดั การเรียนรู้วชิ าวทิ ยาศาสตร์พ้ืนฐาน รหสั วชิ า ว21102 ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 1 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 8 บรรยากาศ เน้ือหาสาระและกิจกรรมการเรียนรู้ในชุดกิจกรรมวทิ ยาศาสตร์ ชุดที่ 5 เรื่อง ความช้ืนของอากาศ มีข้นั ตอนในการเรียนรู้ดงั ต่อไปน้ี ข้นั ตอนในการเรียนรู้ ทดสอบก่อนเรียน 5 ขอ้ กิจกรรมการเรียนรู้ ( ศึกษาใบความรู้ ทดลอง ทาใบกิจกรรม) ทดสอบหลงั เรียน 5 ขอ้ ประเมินคุณภาพชุดกิจกรรมวทิ ยาศาสตร์ กิจกรรมการเรียนรู้ 5.1 เร่ือง ความช้ืนของอากาศ นกั เรียนศึกษาใบความรู้ แลว้ ตอบคาถามลงใน ใบกิจกรรม เร่ือง ความช้ืนของอากาศ (1) 5.2 ตรวจสอบความช้ืนของอากาศ เพือ่ ศึกษาวา่ อากาศมีความช้ืน นกั เรียนศึกษา วธิ ีการทากิจกรรมใหเ้ ขา้ ใจ โดยตอ้ งเตรียมกระดาษทดสอบความช้ืน และนาไปติดบริเวณ ตา่ ง ๆ ในโรงเรียน จากน้นั นาผลมาอภิปราย บนั ทึกผลและสรุปลงในใบกิจกรรม การทดลอง แลว้ ตอบคาถามหลงั ทากิจกรรมการทดลองดว้ ย 5.3 เร่ือง ค่าความช้ืนของอากาศ ใหน้ กั เรียนศึกษาใบความรู้ที่ 5.3 แลว้ ตอบคาถามในใบกิจกรรม เรื่อง ความช้ืนของอากาศ (2) 5.4 เรื่อง เครื่องมือวดั ความช้ืนของอากาศ ใหน้ กั เรียนศึกษาใบความรู้ที่ 5.3 แลว้ ตอบคาถามในใบกิจกรรม เรื่อง ความช้ืนของอากาศ (2)

จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกความหมายความช้ืนของอากาศและความช้ืนสัมพทั ธ์ได้ 2. คานวณหาค่าความช้ืนของอากาศได้ 3. ตรวจสอบความช้ืนในอากาศและอภิปรายผลได้ ข้อตกลงในการเรียนโดยใช้ ความ ชุดกจิ กรรมวทิ ยาศาสตร์ 1. กิจกรรมการเรียนรู้ของนกั เรียนจะเนน้ การปฏิบตั ิกิจกรรมกลุ่ม เพราะฉะน้นั นกั เรียนจะตอ้ งแบง่ กลุ่ม ๆ ละ 5 - 6 คน แลว้ เลือกประธานและเลขากลุ่ม เพ่ือปฏิบตั ิหนา้ ที่ตามบทบาทที่กาหนดให้ 2. การทาแบบทดสอบหรือการทาใบกิจกรรม ใหน้ กั เรียนใชก้ ระดาษคาตอบ ที่เตรียมให้ เม่ือตรวจคาตอบจากการเฉลยแลว้ ใหเ้ ลขากลุ่มบนั ทึกคะแนนท่ีไดล้ งใน แบบบนั ทึกสมาชิกกลุ่มและบนั ทึกคะแนน อยา่ ตอบโดยลอกคาตอบของเพ่ือนหรือ ตอบโดยไมใ่ ชค้ วามคิดเป็ นอนั ขาด เพราะการปฏิบตั ิเช่นน้นั เทา่ กบั นกั เรียนไม่มี ซ่ือสัตยต์ อ่ ตนเองและนกั เรียนจะไมเ่ กิดการเรียนรู้จากการใชช้ ุดกิจกรรม วทิ ยาศาสตร์ชุดน้ีเลย 3. หากนกั เรียนตอบผิด ใหน้ กั เรียนกลบั ไปศึกษากิจกรรมการทดลองหรือใบความรู้ อีกคร้ังและทาความเขา้ ใจใหม่ หากไมเ่ ขา้ ใจใหส้ อบถามครูผสู้ อน อยา่ ปล่อยผา่ นไป โดยไมเ่ ขา้ ใจ 4. ควรศึกษาเน้ือหาตามลาดบั 5.1 – 5.4 เพราะจะทาใหน้ กั เรียนมีความเขา้ ใจ จากง่ายไปยาก ช่วยใหเ้ กิดการเรียนรู้ไดด้ ียงิ่ ข้ึน 5. ครูผสู้ อนจะประเมินนกั เรียนในดา้ นการปฏิบตั ิกิจกรรมกลุ่ม ทกั ษะการทดลอง ประเมินผลงาน ประเมินคุณภาพในการใชช้ ุดกิจกรรมวทิ ยาศาสตร์ ฉะน้นั ขอใหน้ กั เรียน เรียนดว้ ยความต้งั ใจและใหค้ วามร่วมมือในการตอบแบบประเมินดว้ ย

แบบทดสอบก่อนเรียน วชิ า วทิ ยาศาสตร์พ้ืนฐาน ว21102 ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 1 ชุดกิจกรรมวทิ ยาศาสตร์ ชุดที่ 5 เรื่อง ความช้ืนของอากาศ คาชี้แจง ขอ้ สอบฉบบั น้ีเป็ นขอ้ สอบชนิดเลือกตอบแบบ 4 ตวั เลือก มีจานวนท้งั สิ้น 5 ขอ้ ใชเ้ วลาในการทาแบบทดสอบ 5 นาที ใหน้ กั เรียนเลือกคาตอบท่ีถูกที่สุดเพยี งขอ้ เดียว จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกความหมายความช้ืนของอากาศและความช้ืนสมั พทั ธ์ได้ 2. คานวณหาคา่ ความช้ืนของอากาศได้ 3. ตรวจสอบความช้ืนในอากาศและอภิปรายผลได้ 1. ความช้ืนของอากาศเกี่ยวขอ้ งกบั ส่ิงใดมากท่ีสุด ก. ความดนั อากาศ ข. ไอน้าในอากาศ ค. อุณหภูมิของอากาศ ง. สถานะของอากาศ 2. อากาศอิ่มตวั ดว้ ยไอน้า หมายความวา่ อยา่ งไร ก. อากาศที่ฝนกาลงั จะตก ข. อากาศในขณะน้นั มีปริมาณไอน้านอ้ ยท่ีสุด ค. อากาศอยใู่ นสภาพที่ตอ้ งการปริมาณไอน้าอีก ง. อากาศท่ีอยใู่ นสภาพที่ไมส่ ามารถรับไอน้าไดอ้ ีก

3. อากาศที่มีความช้ืนสัมพทั ธ์ 100 % มีลกั ษณะอยา่ งไร ก. ตากผา้ แหง้ ชา้ ร่างกายรู้สึกเยน็ สบาย ข. ตากผา้ แหง้ เร็ว ร่างกายรู้สึกเยน็ สบาย ค. ตากผา้ แหง้ เร็ว ร่างกายรู้สึกอึดอดั และเหนียวตวั ง. ตากผา้ แหง้ ชา้ ร่างกายรู้สึกอึดอดั และเหนียวตวั 4. ความช้ืนของอากาศมีผลต่อสีของโคบอลคลอไรดอ์ ยา่ งไร ก. ถา้ อากาศมีความช้ืนจะเปล่ียนเป็นสีฟ้า ข. ถา้ อากาศมีความช้ืนจะเปลี่ยนเป็นสีชมพู ค. ถา้ อากาศมีความช้ืนจะเปล่ียนเป็นสีแดง ง. ถา้ อากาศมีความช้ืนจะเปลี่ยนเป็นสีน้าเงิน 5. อากาศมีความช้ืนสัมพทั ธ์ 75 % หมายความวา่ อยา่ งไร ก. ในอากาศมีไอน้าท้งั หมด 75 กรัม ข. ในอากาศตอ้ งการไอน้าอีก 75 กรัม ค. ในอากาศมีไอน้า 75 กรัม และรับไดอ้ ีก 25 กรัม ง. ในอากาศมีไอน้า 25 กรัม และรับไดอ้ ีก 75 กรัม

ใบความรู้ที่ 5.1 เร่ือง ความชื้นของอากาศ วชิ า วทิ ยาศาสตร์พ้นื ฐาน ว21102 ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 1 จุดประสงค์การเรียนรู้ บอกความหมายความช้ืนของอากาศและความช้ืนสมั พทั ธ์ได้ สาระสาคญั ปริมาณไอน้าท่ีปะปนอยใู่ นอากาศ ซ่ึงไดม้ าจากการระเหยของน้าจากแหล่งน้าต่าง ๆ ทาใหเ้ กิดความช้ืนในอากาศ อากาศท่ีมีอุณหภูมิสูงจะสามารถรับไอน้าไดม้ ากกวา่ อากาศที่มี อุณหภูมิต่า อุณหภูมิต่างกนั อากาศจะรับไอน้าไดแ้ ตกต่างกนั ฉันตากผ้ามา 2 วนั แล้ว ไม่แห้งเลย แถมผ้ายงั มกี ลนิ่ อบั ด้วย ทาไงดี? ถ้าอากาศครึ้มฟ้าครึ้มฝน เลย่ี งทจี่ ะซักผ้าดกี ว่านะ แล้วสภาพอากาศเกย่ี วข้องอย่างไรกบั การตากผ้า ไม่แห้งด้วยล่ะ ถ้าอย่างน้ัน วนั ไหนแดดจัดเรา ค่อยซักผ้าดีกว่า...ผ้าจะได้แห้งเร็ว ๆ การทผี่ ้าไม่แห้ง น่าจะเกย่ี วข้องกบั อะไรสักอย่าง ในบรรยากาศนะ

ไอนา้ ในอากาศ น้าจากแหล่งน้าต่าง ๆ เช่น ทะเล มหาสมุทร บอ่ หนอง คลอง บึง เม่ือไดร้ ับพลงั งานความร้อนจากแสงอาทิตยก์ จ็ ะระเหยกลายเป็นไอลอยข้ึนสู่อากาศ เบ้ืองบนการท่ีน้าระเหยกลายเป็นไอตอ้ งใชค้ วามร้อน กระบวนการน้ีเรียกวา่ การระเหย การระเหย (evaporation) คือ กระบวนการที่โมเลกลุ ของน้า ที่อยใู่ นสถานะ ของเหลวหลุดเขา้ ไปสู่อากาศในรูปของไอน้า วฏั จกั รของนา้ น้าจะถูกหมุนเวยี นตามธรรมชาติไปตามวฏั จกั รของน้าอยา่ งต่อเน่ืองตลอดเวลา โดยน้าจะถูกเคล่ือนยา้ ยจากแหล่งน้าสู่พ้นื ดิน ผา่ นสิ่งมีชีวติ บนผวิ โลก กลบั สู่ช้นั บรรยากาศ และกลบั คืนสู่ผวิ โลกอีกคร้ังหน่ึง ดงั น้นั วฏั จกั รของน้าจึงไม่มีจุดเริ่มตน้ หรือจุดสิ้นสุด อยา่ งแทจ้ ริง ภาพ 5.1 วฏั จกั รของน้า วฏั จักรของนา้ คือ กระบวนการเคลื่อนยา้ ยไปมาของน้าอยา่ งตอ่ เนื่อง ในส่ิงแวดลอ้ มท้งั ในรูปส่วนประกอบของส่ิงที่มีชีวติ และส่ิงท่ีไม่มีชีวติ

เม่ือโลกไดร้ ับความร้อนจากดวงอาทิตย์ น้าจากแหล่งน้าตา่ ง ๆ บนโลก จะระเหยกลายเป็นไอน้าลอยอยใู่ นอากาศปะปนกบั แกส๊ ต่าง ๆ ปริมาณไอน้า ที่มีอยใู่ นอากาศน้ี เรียกวา่ ความชื้นของอากาศ ความชื้นของอากาศ คือ ปริมาณไอน้าในอากาศซ่ึงมาจาก การระเหยของน้าจากแหล่งน้าต่าง ๆบนพ้ืนโลก การระเหยกบั อุณหภูมิของอากาศ ปริมาณไอน้าที่อากาศรับไวจ้ ะมากหรือนอ้ ยข้ึนอยกู่ บั อุณหภูมิของอากาศ ถา้ อุณหภูมิสูง อากาศจะรับไอน้าไดม้ าก ถา้ อุณหภูมิต่าอากาศจะรับไอน้าไดน้ อ้ ย ถา้ อากาศอยใู่ นสภาพที่ไม่สามารถรับไอน้าไดอ้ ีก แสดงวา่ อากาศขณะน้นั อ่ิมตวั ดว้ ย ไอน้า เรียกสภาวะน้ีวา่ อากาศอม่ิ ตัวด้วยไอนา้ หรือ อากาศอม่ิ ตวั ซ่ึงเป็นสภาวะ ที่อากาศมีความช้ืนมากท่ีสุด ภาพ 5.2 ความสัมพนั ธ์ระหวา่ งอุณหภูมิกบั ปริมาณไอน้าในอากาศ

ใบกจิ กรรม เรื่อง ความชื้นของอากาศ (1) วชิ า วทิ ยาศาสตร์พ้นื ฐาน ว21102 ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 1 จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกความหมายความช้ืนของอากาศและความช้ืนสัมพทั ธ์ของอากาศได้ 2. อธิบายความสมั พนั ธ์ระหวา่ งการอิ่มตวั ของอากาศกบั อุณหภูมิของอากาศได้ กอ้ ยและไก่ สองพ่นี อ้ งตอ้ งการทราบวา่ การตากผา้ สถานที่แบบใดผา้ จะแหง้ เร็วท่ีสุด 1. ในที่ร่มแตไ่ มม่ ีลมพดั 2. ในท่ีร่มแตม่ ีลมพดั 3. ท่ีแดดส่องถึงแตไ่ มม่ ีลมพดั 4. ท่ีแดดส่องถึงและมีลมพดั หมายเหตุ การตากผา้ ใหค้ ลี่ผา้ ออกจนตึงดว้ ย จากสถานการณ์น้ี ใหน้ กั เรียนตอบคาถามต่อไปน้ี 1. สถานท่ีใดท่ีผา้ จะแหง้ เร็วท่ีสุด เพราะเหตุใด ........................................................................................................................................... 2. สถานท่ีใดที่ผา้ แหง้ ชา้ ท่ีสุด เพราะเหตุใด .............................................................................................................................................. 3. กิจกรรมของสองพนี่ อ้ งน้ี นกั เรียนจะสรุปไดว้ า่ อยา่ งไร ............................................................................................................................................ 4. อุณหภูมิของอากาศมีความสมั พนั ธ์กบั ความช้ืนของอากาศอยา่ งไร ............................................................................................................................................ 5. อากาศท่ีมีความช้ืนสูงมาก จะสังเกตไดอ้ ยา่ งไร ...........................................................................................................................................

การทดลอง ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 1 เร่ือง ตรวจสอบความชื้นของอากาศ วชิ า วทิ ยาศาสตร์พ้นื ฐาน ว21102 จุดประสงค์การเรียนรู้ เพื่อศึกษาและสรุปวา่ อากาศมีความช้ืน สารและอปุ กรณ์ทใ่ี ช้ในการทดลอง รายการ จานวน / กลุ่ม 1. กระดาษกรอง 1 แผน่ 2. สารละลายโคบอลตค์ ลอไรด์ 5% 10 cm3 3. บีกเกอร์ 100 cm3 1 ใบ 4. ปากคีบโลหะ 1 อนั 5. เทปใส 6. ไดร์เป่ าผม 1 มว้ น 7. กรรไกร 1 เครื่อง 1 อนั วธิ ีปฏิบตั กิ จิ กรรม 1. ตดั กระดาษกรองเป็ น 4 ส่วน ดงั รูป 2. ตวงสารโคบอลตค์ ลอไรด์ จานวน 10 กรัม ใส่บีกเกอร์ แลว้ เติมน้ากลน่ั 100 cm3 3 จุ่มกระดาษกรองในสารละลายโคบอลคลอไรด์ ภาพ 5.3 อุปกรณ์ในการทดลอง สงั เกตสีของกระดาษ และบนั ทึกผล 1. ใชไ้ ดร์เป่ าผม เป่ ากระดาษกรองท่ีจุม่ สาระละลาย โคบอลคลอไรดจ์ นแหง้ สงั เกตสีของกระดาษและบนั ทึกผล 2. นากระดาษจากขอ้ 4. นาไปติดไวต้ ามบริเวณต่าง ๆ นาน 10 นาที สงั เกตสีของกระดาษแลว้ บนั ทึกผล

คาถามก่อนทากจิ กรรม 1. สมมติฐานของการทดลองน้ีคืออะไร .......................................................................................................................... 2. ตวั แปรตน้ คือ ............................................................................................ 3. ตวั แปรตาม คือ ........................................................................................... 4. ตวั แปรควบคุม คือ ..................................................................................... ตารางบันทกึ ผลการทดลอง กระดาษกรอง สีของกระดาษ สถานที่ติดกระดาษ สีของกระดาษ จุม่ สารละลายโคบอลคลอไรด์ หอ้ งน้า ไชไ้ ดร์เป่ าใหแ้ หง้ สนามบาสเกตบอล สวนหยอ่ ม สรุปผลการทดลอง .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... คาถามหลงั การทดลอง 1. แต่ละสถานท่ีใหผ้ ลของการเปลี่ยนสีของกระดาษท่ีแตกต่างกนั นกั เรียนจะอธิบายไดอ้ ยา่ งไร .............................................................................................................................. 2. ความช้ืนของอากาศมีผลต่อสีของโคบอลคลอไรดอ์ ยา่ งไร ..............................................................................................................................

ใบความรู้ที่ 5.2 เรื่อง ค่าความชื้นของอากาศ วชิ า วทิ ยาศาสตร์พ้ืนฐาน ว21102 ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 1 จุดประสงค์การเรียนรู้ คานวณหาค่าความช้ืนสัมพทั ธ์ได้ สาระสาคญั การบอกค่าความช้ืนของอากาศ สามารถบอกได้ 2 วธิ ี คือ ความช้ืนสัมบูรณ์ และ ความช้ืนสัมพทั ธ์ ซ่ึงเป็นอตั ราส่วนระหวา่ งมวลของไอน้ากบั ปริมาตรของอากาศขณะน้นั คา่ ความช้ืนของอากาศ เรามีวธิ ีบอกค่าความช้ืนของอากาศได้ 2 วธิ ี คือ 1. ความชื้นสัมบูรณ์ (Absolute Humidity ) คือ อตั ราส่วนระหวา่ งมวล ของไอน้าในอากาศกบั ปริมาตรของอากาศขณะน้นั ซ่ึงคานวณไดจ้ ากสูตร ความชน้ื สมั บรู ณ์ (AH ) = มวลของไอนำ้ าในอากาศ(g ) ปรมิ าตรของอากาศทอี่ ณุ หภมู เิ ดยี วกนั (m 3 ) หน่วยของความช้ืนสมั บูรณ์ คือ g / m3 ตวั อยา่ ง อากาศในสถานที่แห่งหน่ึงมีปริมาตร 8 ลูกบาศกเ์ มตร ณ อุณหภูมิ 25 ํ c มีไอน้าอยู่ 40 กรัม จงหาความช้ืนสมั บูรณ์ของอากาศในสถานที่แห่งน้ี วธิ ีทา ความชน้ื สมั บรู ณ์ (AH ) = มวลของไอนำ้ าในอากาศ(g ) ปรมิ าตรของอากาศทอ่ี ณุ หภมู เิ ดยี วกนั (m 3 ) = 40 8 ความช้ืนสัมพทั ธ์ของอากาศ = 5 กรัม / ลูกบาศกเ์ มตร (หมายความวา่ ในอากาศปริมาตร 1m3 จะมีมวลของไอน้าอยู่ 5 g)

2. ความชื้นสัมพทั ธ์ (Relative Humidity) คือ ปริมาณเปรียบเทียบระหวา่ ง มวลของไอน้าท่ีมีอยจู่ ริงในอากาศขณะน้นั กบั มวลของไอน้าในอากาศอิ่มตวั ที่อุณหภูมิและ ปริมาตรเดียวกนั มีหน่วยวดั เป็นเปอร์เซ็นต์ อากาศมคี วามชืน้ สัมพัทธ์ 80 % หมายถึง อากาศปริมาตร 1 m3 มไี อนา้ อยู่ 80 กรัม และจะรับไอนา้ ได้อีก 20 กรัม ความชนื้ สมั พทั ธ์ (RH )  มวมลวขลอขงอไองไนอำ้ นาำใ้ นาทอามี่ กอี ายจศูรอำงิ มิ ตัว 100 ความช้ืนสมั พทั ธ์ที่เรารู้สึก สบายมากที่สุด คือ ความช้ืนสัมพทั ธ์ 60 % อากาศอิ่มตวั ดว้ ยไอน้า หมายถึง อากาศมีความช้ืนสัมพทั ธ์ 100 % ตวั อยา่ ง ท่ีอุณหภูมิ 30 ํ c มีไอน้าอยจู่ ริงในอากาศ 20 g/m3 จงหาความช้ืนสัมพทั ธ์ ของอากาศ วธิ ีทา ความชนื้ สมั พทั ธ์ (RH )  มวมลวขลอขงอไองไนอำ้ นาำใ้ นาทอาม่ี กอี ายจศูรอำงิ มิ ตวั  100 = 20 × 100 25 = 80 % ดงั น้นั ความช้ืนสมั พทั ธ์ของอากาศ คือ 80 %

ใบความรู้ท่ี 5.3 เรื่อง เคร่ืองมือวดั ความชื้นของอากาศ วชิ า วทิ ยาศาสตร์พ้นื ฐาน ว21102 ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 1 จุดประสงค์ บอกเคร่ืองมือวดั ความช้ืนของอากาศได้ สาระสาคญั เครื่องมือที่ใชว้ ดั ความช้ืนของอากาศ เรียกวา่ ไฮกรอมิเตอร์ (Hygrometer) ท่ีนิยมใช้ มีอยู่ 2 ชนิด คือ ไอกรอมิเตอร์แบบกระเปาะเปี ยก-กระเปาะแหง้ และไฮกรอมิเตอร์แบบเส้นผม เครื่องมือทใี่ ช้วดั ความชื้นของอากาศ 1. ไฮกรอมิเตอร์แบบกระเปาะเปี ยก-กระเปาะแหง้ ประกอบดว้ ย เทอร์โมมิเตอร์ 2 อนั คู่กนั โดยเทอร์โมมิเตอร์ อนั หน่ึงใชว้ ดั อุณหภูมิธรรมดา เรียกวา่ กระเปาะแห้ง ส่วนอีกอนั หน่ึง ห่อหุม้ กระเปาะดว้ ยผา้ ช้ืน เพ่ือใหผ้ า้ ที่หุม้ เปี ยกอยตู่ ลอดเวลา เรียกวา่ กระเปาะเปี ยก อา่ นอุณหภูมิ แลว้ นาไปเปรียบเทียบความแตกต่าง ระหวา่ งอุณหภูมิของกระเปาะเปี ยกและแหง้ จากน้นั นาค่าของผลต่าง ที่ไดไ้ ปคานวณหาคา่ ความช้ืนสมั พทั ธ์ วธิ ีคานวณหาค่าร้อยละของความช้ืนสัมพทั ธ์ 1. ใหอ้ า่ นเทอร์โมมิเตอร์กระเปาะแหง้ วา่ มีอุณหภูมิเท่าใด แลว้ นาไปเทียบในตารางวา่ อยชู่ ่องไหน เช่น อา่ นได้ 27 ํ C ภาพ 5.4 จะอยใู่ นตารางช่อง 25-29 (แนวต้งั ) 2. ใหอ้ ่านเทอร์โมมิเตอร์กระเปาะเปี ยกวา่ มีอุณหภูมิเท่าใด ไฮกรอมิเตอร์ เช่น อา่ นได้ 23 ํ C แบบกระเปาะ 3. หาผลตา่ งของอุณหภูมิจากเทอร์โมมิเตอร์ท้งั สองอนั วา่ เป็นเท่าใด จากขอ้ 1 และ ขอ้ 2 จะไดผ้ ลต่างของอุณหภูมิ 27-23 = 4 ํ C เปียกกระเปาะ 4. ใหด้ ูตวั เลขตรงตาแหน่งที่แนวต้งั ในขอ้ 1 และแนวนอนใน ขอ้ 3 แห้ง ตดั กนั วา่ เป็นเทา่ ไร

อา่ นอณุ หภมู ิจาก อา่ นอณุ หภมู ิจาก กระเปาะแห้งได้ 27 ° c กระเปาะเปียกได้ 23 ° c ผลต่างของอณุ หภมู ิ 10-14 อณุ หภูมิเทอร์โมมิเตอร์กระเปาะแหง้ 35-39 40-44 (°C) 94 15-19 20-24 25-29 30-34 97 97 89 95 96 96 97 94 94 0.5 83 90 92 93 93 91 91 1.0 77 86 88 89 90 88 89 1.5 72 81 83 85 86 85 86 2.0 67 76 80 82 83 80 83 2.5 61 72 75 78 78 79 81 3.0 56 67 72 75 77 76 78 3.5 51 63 68 71 74 73 76 4.0 46 58 64 68 71 71 73 4.5 36 54 60 62 68 65 68 5.0 26 46 53 57 62 60 63 6 15 38 46 51 57 55 59 7 5 29 39 46 51 51 54 8 21 32 41 46 46 50 9.10 13 25 36 41 42 46 11 37 43 12 5 19 31 36 33 38 13 13 28 31 29 34 14 25 28 19 25 จากตวั อยา่ งจะไดต้ วั เลขตรงตาแหน่งที่แนวท้งั สองตดั กนั คือ 71 ดงั น้นั คา่ ความช้ืนสมั พทั ธ์ได้ 71%

2. ไฮกรอมิเตอร์แบบเส้นผม เป็นเครื่องมือวดั ความช้ืนสมั พทั ธ์ที่ใชเ้ ส้นผม ที่สะอาดปราศจากไขมนั อาจใชเ้ ส้นเดียวหรือหลายเส้น โดยอาศยั หลกั การหดตวั และยดื ตวั ของเส้นผม เม่ือความช้ืนเปลี่ยนไป เม่ือความช้ืนสมั พทั ธ์สูง เส้นผมจะยดื ตวั ยาวข้ึน เมื่อความช้ืนสัมพทั ธ์ต่า เส้นผมจะหดตวั ส้ันลง ซ่ึงเส้นผมน้ีจะถูกนาไปเช่ือมต่อ กบั เขม็ ช้ี ทาใหส้ ามารถอ่านค่าความช้ืนสัมพทั ธ์ ไดจ้ ากหนา้ ปัด แต่ถา้ เครื่องมือชนิดน้ีมีการแสดงค่า ความช้ืนสัมพทั ธ์บนกระดาษกราฟ จะเรียกวา่ ไฮกรอกราฟ (Hygrograph) ภาพ 5.5 ไฮกรอมิเตอร์แบบเส้นผม ภาพ 5.6 ไฮกรอกราฟ ความช้ืนในอากาศมีความสมั พนั ธ์กบั ปริมาณไอน้าในอากาศ และไอน้าในอากาศ บางส่วนยงั สามารถเปล่ียนไปเป็นฝนไดอ้ ีกดว้ ยถา้ มีอุณหภูมิท่ีเหมาะสมและมีปริมาณไอน้า ในอากาศเพยี งพอ ในภูมิประเทศบางแห่งที่มีความช้ืนไม่พียงพอ เช่น บริเวณที่ไมม่ ีตน้ ไม้ จึงมกั เกิดความแหง้ แลง้ ดงั น้นั ป่ าไมจ้ ึงเป็นปัจจยั สาคญั อยา่ งหน่ึงที่ช่วยใหอ้ ากาศมี ความช้ืนอยเู่ สมอ เน่ืองจากใบไมจ้ ะมีการคายน้าอยเู่ สมอ ทาใหม้ ีปริมาณไอน้าในอากาศ อยา่ งเพยี งพอ

ใบกจิ กรรม เรื่อง ความชื้นของอากาศ (2) วชิ า วทิ ยาศาสตร์พ้นื ฐาน ว21102 ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 1 จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายความช้ืนสัมพทั ธ์ของอากาศได้ 2. คานวณหาคา่ ความช้ืนของอากาศได้ คาช้ีแจง ใหน้ กั เรียนเติมคาหรือขอ้ ความในช่องวา่ งใหถ้ ูกตอ้ ง 1. อากาศที่ตาบล ก มีไอน้าอยมู่ ากจนไม่สามารถรับไอน้าเขา้ ไปแทรกในอากาศไดอ้ ีก เรียกอากาศ ในขณะน้ีวา่ ......................... 2. ถา้ มวลของไอน้าในอากาศภายในหอ้ งเรียนเทา่ กบั มวลของไอน้าในอากาศอ่ิมตวั ท่ีอุณหภูมิและ ปริมาตรเดียวกนั จะมีคา่ ความช้ืนสัมพทั ธ์ในอากาศเทา่ กบั .....................% 3. ก่อนที่ฝนจะตก อากาศจะร้อนอบอา้ ว เหนียวตวั เหงื่อระเหยชา้ และรู้สึก อึดอดั เน่ืองมาจาก....................................................................................................... 4. ปัจจยั สาคญั ที่ทาใหอ้ ากาศมีความช้ืนอยเู่ สมอคือ.....................เพราะเหตุใด .......... 5. อากาศมีความช้ืนสัมพทั ธ์75%หมายถึงอะไร ............................................. 6. ปริมาณไอน้าในอากาศมีความสัมพนั ธ์กบั อุณหภูมิของอากาศอยา่ งไร ............................................................................................................................... 7. อากาศมีความช้ืนสัมพทั ธ์ 100 % หมายความวา่ อยา่ งไร ................................................................................................................................ คาช้ีแจง ใหน้ กั เรียนคานวณหาค่าความช้ืนของอากาศ 8.หอ้ งเรียนวทิ ยาศาสตร์มีมวลของไอน้าในอากาศ 225 กรัม หอ้ งเรียนกวา้ ง 3 เมตร ยาว 5 เมตรสูง 3 เมตรหอ้ งเรียนน้ีมีความช้ืนสมั บูรณ์เทา่ ใด.......................................... 9. ท่ีอุณหภูมิ 30°c มีไอน้าอยจู่ ริงในอากาศ 20 g/m3 ถา้ อากาศอ่ิมตวั ดว้ ยไอน้า 25 g/m3 จงหาความช้ืนสมั พทั ธ์ของอากาศ.............................................. 10. เม่ืออ่านค่าอุณหภูมิกระเปาะแหง้ ได้ 32°c อุณหภูมิกระเปาะเปี ยกได้ 29°c มีคา่ ความช้ืนสัมพทั ธ์เทา่ ใด (ใชต้ ารางแสดงคา่ ความช้ืนสัมพทั ธ์ในใบความรู้) . ........

ใบกจิ กรรมขยายความรู้ เร่ือง ลูกสนพยากรณ์อากาศ วชิ า วทิ ยาศาสตร์พ้นื ฐาน ว21102 ช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 1 จุดประสงค์การเรียนรู้ ประดิษฐข์ องเล่นตรวจสอบความช้ืนของอากาศไดโ้ ดยวสั ดุจากธรรมชาติ วสั ดุอุปกรณ์ 1. ลูกสนแหง้ 1 ลูก 2. อุปกรณ์ตกแตง่ ต่าง ๆ ไดแ้ ก่ กระดาษ ลวด สี กาว ตามความตอ้ งการ วธิ ีการ นาลูกสนมาประดิษฐเ์ ป็นรูปแบบตามความตอ้ งการ เช่น ประดิษฐเ์ ป็ นนก (ดงั รูปตวั อยา่ ง) ตกแตง่ ใหส้ วยงามตามความคิดสร้างสรรค์ ลูกสนพยากรณ์อากาศไดอ้ ยา่ งไร นาไปต้งั ทิ้งไว้ แลว้ สงั เกตกลีบของลูกสนในแต่ละวนั เกิดอะไรข้ึน ? กลีบของลูกสนจะกางออกในช่วงอากาศดี และจะหุบลงก่อนฝนตก วธิ ีตรวจสอบ

แบบทดสอบหลงั เรียน วชิ า วทิ ยาศาสตร์พ้นื ฐาน ว21102 ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 1 ชุดกิจกรรมวทิ ยาศาสตร์ ชุดท่ี 5 เร่ือง ความช้ืนของอากาศ คาชี้แจง ขอ้ สอบฉบบั น้ีเป็ นขอ้ สอบชนิดเลือกตอบแบบ 4 ตวั เลือก มีจานวนท้งั สิ้น 5 ขอ้ ใชเ้ วลาในการทาแบบทดสอบ 5 นาที ใหน้ กั เรียนเลือกคาตอบที่ถูกท่ีสุดเพยี งขอ้ เดียว จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกความหมายความช้ืนของอากาศและหาค่าความช้ืนของอากาศได้ 2. อธิบายความสมั พนั ธ์ระหวา่ งการอิ่มตวั ของไอน้ากบั อุณหภูมิของอากาศได้ 1. ความช้ืนของอากาศเก่ียวขอ้ งกบั สิ่งใดมากท่ีสุด ก. ความดนั อากาศ ข. ไอน้าในอากาศ ค. อุณหภูมิของอากาศ ง. สถานะของอากาศ 2. อากาศอ่ิมตวั ดว้ ยไอน้า หมายความวา่ อยา่ งไร ก. อากาศท่ีฝนกาลงั จะตก ข. อากาศในขณะน้นั มีปริมาณไอน้านอ้ ยที่สุด ค. อากาศอยใู่ นสภาพที่ตอ้ งการปริมาณไอน้าอีก ง. อากาศที่อยใู่ นสภาพที่ไม่สามารถรับไอน้าไดอ้ ีก

3. อากาศที่มีความช้ืนสมั พทั ธ์ 100 % มีลกั ษณะอยา่ งไร ก. ตากผา้ แหง้ ชา้ ร่างกายรู้สึกเยน็ สบาย ข. ตากผา้ แหง้ เร็ว ร่างกายรู้สึกเยน็ สบาย ค. ตากผา้ แหง้ เร็ว ร่างกายรู้สึกอึดอดั และเหนียวตวั ง. ตากผา้ แหง้ ชา้ ร่างกายรู้สึกอึดอดั และเหนียวตวั 4. ความช้ืนของอากาศมีผลต่อสีของโคบอลคลอไรดอ์ ยา่ งไร ก. ถา้ อากาศมีความช้ืนจะเปล่ียนเป็นสีฟ้า ข. ถา้ อากาศมีความช้ืนจะเปลี่ยนเป็นสีชมพู ค. ถา้ อากาศมีความช้ืนจะเปลี่ยนเป็นสีแดง ง. ถา้ อากาศมีความช้ืนจะเปล่ียนเป็นสีน้าเงิน 5. อากาศมีความช้ืนสมั พทั ธ์ 75 % หมายความวา่ อยา่ งไร ก. ในอากาศมีไอน้าท้งั หมด 75 กรัม ข. ในอากาศตอ้ งการไอน้าอีก 75 กรัม ค. ในอากาศมีไอน้า 75 กรัม และรับไดอ้ ีก 25 กรัม ง. ในอากาศมีไอน้า 25 กรัม และรับไดอ้ ีก 75 กรัม

เฉลยแบบทดสอบก่อน – หลงั เรียน 1. ข 2. ง 3. ง 4. ข 5. ค

บรรณานุกรม คอสโกรฟ, เบรน. ลมฟ้าอากาศ. กรุงเทพฯ : ไทยวฒั นาพานิช, 2540. โครงการสารานุกรมไทยสาหรับเยาวชน. สารานุกรมไทยสาหรับเยาวชน โดยพระราช ประสงค์ ในพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู วั เล่ม 4. พิมพค์ ร้ังท่ี 12. กรงเทพฯ : รุ่งศิลป์ การพมิ พ,์ 2543. ไซม่อน, บาร์บาร่า บรู๊คส์. สารวจโลกวทิ ยาศาสตร์ :สภาวะและภูมิอากาศ. กรุงเทพฯ: เพียร์สันเอด็ ดูเคชนั่ อินโดไชน่า, 2546. ถนดั ศรีบุญเรือง และคณะ. สื่อการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้พืน้ ฐาน กลุ่มสาระการเรียนรู้ วทิ ยาศาสตร์ สัมฤทธ์ิมาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 2 ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่ 1. กรุงเทพฯ : อกั ษรเจริญทศั น,์ 2547. ประดบั นาคแกว้ . หนังสือมาตรฐานแม็ค สาระการเรียนรู้พืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ช่วงช้ันท3่ี เล่ม 1 ช้ันมธั ยมศึกษาปี ท่ี 1. กรุงเทพฯ : แมค็ , 2546. ยพุ า วรยศ และคณะ. หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พืน้ ฐาน วทิ ยาศาสตร์ ม.1 ช่วงช้ันที่ 3. กรุงเทพฯ : อกั ษรเจริญทศั น์, 2546. สุวทิ ย์ มูลคา. 20 วธิ ีจัดการเรียนรู้. พมิ พค์ ร้ังที่ 7.. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พภ์ าพพมิ พ,์ 2545. ศรีลกั ษณ์ ผลวฒั นะ. สื่อการเรียนรู้และเสริมสร้างทกั ษะตามมาตรฐานการเรียนรู้ เร่ือง บรรยากาศ. กรุงเทพฯ : นิยมวทิ ยา, 2546. โอลิเวอร์, แคลร์. 100 เรื่องน่ารู้เกยี่ วกบั สภาพอากาศ. พิมพค์ ร้ังท่ี 2. กรุงเทพฯ : แพรว เยาวชน, 2550.

ชุดกจิ กรรมวทิ าศาสตร์ ช้ันมธั ยมศึกษาปี ที่ 1 หน่วยท่ี 8 บรรยากาศ ชุดท่ี 4 ความชื้นของอากาศ นางศิราภรณ์ พมิ พ์ศิริ ตาแหน่ง ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรียนวรี วฒั น์โยธิน อาเภอเมือง จังหวดั สุรินทร์ สานักงานเขตพืน้ ทก่ี ารศึกษามธั ยม ศึกษา เขต 33