ICT Book

ເອກະສານປະກອບການຮຽນ - ການສອນ ໄອຊີທພີ ້ືນຖານ Basic ICT Information Communication Technology ມີນາ 2019

ຄະນະສຶກສາສາດ ພາກວຊິ າວິທະຍາສາດທາມະຊາດ ສາຂາ ຄຄູ ະນດິ ສາດ, ຄຟູ ີຊກິ ສາດ ໄອຊີທີພນ້ື ຖານ Basic ICT ຮຽບຮຽງໂດຍ: ດວງດີ ຄັນທະວົງ …………………………………… ກວດແກໂ້ ດຍ: ປອ. ສຸກສມົ ພອນ ອະໂນໄທ …………………………………… ມະຫາວທິ ະຍາໄລສະຫວນັ ນະເຂດ ສົກສຶກສາ 2018 - 2019

ຄຳນຳ ປ້ມຶ ແບບຮຽນວຊິ າ ICT ເຫຶ້ັມນ້ໄຶ ດຮ້ ັບການຮຽບຮຽງຂ້ນຶ ເພືອ່ ຮັບໃຊ້ໃນ ການຮຽນ - ການສອນ ຕາມແຜນ ໂຄງສ້າງຫັກສູດສາ້ ງຄູມດັ ທະຍົມ (ສອນໄດ້ແຕ່ ມ1 ຫາ ມ7) ລະດັບປະລນິ ຍາຕ ລະບບົ 12+4 ຂອງວຊິ າເຕັກໂນ ໂລຊຂ້ມຶ ູນຂ່າວ ແລະ ການສ່ືສານຊ້ັຶນມັດທະຍົມສກສາຕອນຕຶນ້ົ . ໃນປຶມ້ ແບບຮຽນ ICT ເຫຶັ້ມ ນຶປ້ ະກອບດວ້ ຍ 11 ບດົ ເຊ່ືິງເນຶ້ອໃນຂອງຫັກສູດ ປະກອບດ້ວຍເນ້ຶອໃນໃຫຍຄ່ : ນາສະເໜຄວາມຮູ້ພຶ້ນຖານກ່ຽວກບັ ICT, ຄວາມຮູ້ ເບ້ຶອງຕົຶ້ນກ່ຽວກັບຄອມພວິ ເຕ, ຮາດແວຣ໌ (Hardware) ແລະ ອຸປະກອນຄອມພິວເຕທື່ກ່ຽວຂ້ອງ, ຄວາມໝາຍ ຄວາມສາຄັນຂອງ Software ແລະ ປະເພດຂອງ Software, ການຕິດຕ້ັຶງລະບົບປະຕິບັດການ Window, ການ ຕິດຕັ້ຶງໄດຣເວ ແລະ ໂປຣແກຣມປະຍຸກໃຊ້ , ໂປຣແກຣກ່ຽວກັບຄະນິດສາດ, ລະບົບປະຕິບັດການຂອງມຖ (Mobil Operating System), ເຄື່ອຂ່າຍອິນເຕເນັດ (Internet Network), ການພົວພັນລະຫວ່າງ ICT ແລະ ສັງຄົມ, ກົດໝາຍ ICT. ປຶ້ມແບບຮຽນເຫຶັ້ມນ້ຶໄດ້ຮັບການຮຽບຮຽ ງຂຶ້ນ ເພື່ອໃຫ້ນັກຮຽນໃຊ້ເປັນຄູ່ມໃນການຮຽນວິຊາ ICT ໃນ ພາກຮຽນທ II ຂອງນກັ ສກສາປທ 1 ພາກວິຊາຄູວິທະຍາສາດທາມະຊາດ ສາຂາ ຄຄູ ະນິດສາດ ຄູຟຊກິ ສາດ ແລະ ພາກວິຊາຄູວິທະຍາສາດສັງຄົມ ສາຂາ ຄູປະຫວັດສາດ, ຄູວິທະຍາສາດການເມອງ ແລະ ຄູພູມສາດ. ໂດຍການ ສອນແບບເອາົ ນກັ ຮຽນ ເປັນໃຈກາງ ໂດຍໃຫນ້ ັກຮຽນສກສາຄົ້ນຶ ຄວາ້ , ປະຕບິ ັດຕວົ ຈິງ, ສາ້ ງ ແລະ ຄົຶ້ນພົບຄວາມຮູ້ ດ້ວຍຕນົ ເອງເປນັ ສ່ວນໃຫຍ່ພາຍໃຕ້ການໃຫຄ້ າປກສາ ແລະ ແນະນາຂອງຄູຜູສ້ ອນ, ດງ່ັື ນ້ັຶນ ບດົ ຮຽນແຕ່ລະບດົ ຂອງ ປ້ຶມເຫ້ັຶມນ້ຶ ຈື່ງປະກອບໄປດ້ວຍໃຈຄວາມບົດຮຽນ, ກິດຈະກາ ແລະ ຄາຖາມຄົຶ້ນຄວ້າ, ການສັບຊ້ອນບົດ ແລະ ເນ້ຶອໃນບົດຮຽນ ແມນ່ ອງໃສ່ສະພາບຈຸດພິເສດຂອງນັກຮຽນ ແລະ ຄວາມເປັນຈິງຂອງການຮຽນ-ການສອນວຊິ າ ICT ໃນປະເທດເຮົາ ປມ້ຶ ICT ພຶ້ນຖານເຫຶັ້ມນຶ້ໄດ້ຮຽບຮຽງມາຈາກປ້ມຶ ດງັ ໆຫາຍເຫ້ມຶັ , ຈາກອິນເຕເນັດ ແລະ ຈາກການສອນຕົວ ຈງິ ໃນແຕ່ລະປ ເຊືິ່ງຂ້າພະເຈຶ້ົາໄດ້ປັບປຸງເນ້ຶອໃນໃຫ້ອັບເດດ ແລະ ທັນສະໄໝຂຶ້ນ ຕະຫອດຈົນເຖິງມການປັບປຸງ ເນຶອ້ ໃນໃຫ້ເໝາະສົມກບັ ສະພາບການຂອງເທກັ ໂນໂລຍທ່ືປຽ່ ນແປງຢ່າງວ່ອງໄວໃນປະຈຸບັນ ໂດຍຜູຮ້ ຽບຮຽງໄດ້ໃຊ້ ພາສາທອື່ າ່ ນເຂ້ຶາົ ໃຈງ່າຍ ແລະ ການອະທິບາຍບົດຮຽນເປັນຂຶ້ັນເປັນຕອນ ເຮັດໃຫຜ້ ູ້ອ່ານໄດ້ຮຽນຮູ້ເຖງິ ຫກັ ການທາງ ທິດສະດ ແລະ ແນວທາງໃນການປະຕິບັດກຽວກັບເລື່ອງນ້ຶໃນອະນາຄົດ ຕະຫອດຈນົ ເຖິງການນາຄວາມຮູວ້ ິຊານຶໄ້ ປ ປະຍຸກໃຊ້ໃນການສອນຂອງຕນົ ໃນອະນາຄົດ ແລະ ນາໄປໃຊໃ້ ນຊວິດປະຈາວັນ. ເຖງິ ຢ່າງໃດກື່ຕາມ ເນອ່ື ງຈາກປ້ມຶ ແບບຮຽນ ICT ເຫ້ຶັມນຶ້ໄດ້ຮັບການຮຽບຮຽງ ຂ້ຶນເປັນຄັຶງ້ ທາອິດ ລວມເຖິງ ການປຽ່ ນແປງທາງດ້ານເທັກໂນໂລຍຂ້ຶມູນຂ່າວສານ ແລະ ການສື່ສານມການປ່ຽນແປງຢູ່ຕະຫອດເວລາ ດ່ືັງນັ້ຶນ, ເນອ້ຶ ໃນບາງຢາ່ ງຈື່ງອາດຈະຍງັ ບທື່ ັນອບັ ເດດໃຫ້ໃໝລ່ ່າສຸດໄດ້. ແລະ ຍັງບືປ່ າສະຈາກຂຶ້ຂາດຕກົ ບົກຜອ່ ງໄດ້. ສະນັ້ຶນ ຈງ່ື ຂຄວາມຮວ່ ມມນາຜໃູ້ ຊປ້ຶມເຫຶັ້ມນຶ້ຈືົ່ງຊ່ວຍສັງເກດຈຸດຜດິ ພາດທ່ືມຢ່ໃູ ນປ້ມຶ ເຫັ້ຶມນ້ຶ ແລວ້ ສົື່ງຄວາມຄິດເຫັນຂອງ ທ່ານໄປຍງັ ຜູ້ຮຽບຮຽງທາງ [email protected] ເພ່ືອປບັ ປຸງໃຫດ້ ກວ່າເກາ່ົື ໃນການພມິ ຄ້ຶັງຕື່ໄປ. ດວງດ ຄັນທະວົງ i

ສາລະບານ 1 1 ບົດທີ 1 ນໍາສະເໜີຄວາມຮູ້ເບ້ອື ງຕືນົ້ ກ່ຽວກບັ ICT 2 8 1 ຄວາມໝາຍຂອງໄອຊີທີ (What Is ICT) 10 1.1 ຄວາມໝາຍຂອງຂ້ໍືມນຂ່າວສານ (Information) 11 1.3 ຄວາມໝາຍຂອງເທກັ ໂນໂລຍີ (Technology) 11 12 ຄໍາຖາມຄນົື້ ຄວ້າທາ້ ຍບດົ 13 13 ບດົ ທີ 2 ຄວາມຮູ້ເບ້ືອງຕ້ົືນກ່ຽວກບັ ຄອມພວິ ເຕີ 11 17 1 ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄັນຂອງຄອມພິວເຕີ 17 2 ຄຸນສົມບດັ ຂອງຄອມພິວເຕີ 17 3 ປະເພດຂອງຄອມພວິ ເຕີ 19 19 3.1 ຈາໍ ແນກຄອມພວິ ເຕີຕາມລກັ ສະນະການໃຊູ້ງານ 20 3.2 ຈາໍ ແນກຄອມພິວເຕີຕາມຂະໜາດ ແລະຄວາມສາມາດ 21 4 ອງົ ປະກອບຂອງຄອມພວິ ເຕີ 22 4.1 ຮາດແວຣ໌ (Hardware) 23 4.2 ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ (Software) 4.3 ບຸກຄະລາກອນ (People ware) 23 4.4 ຂໍື້ມນ/ຂ້ມໍື ນຂາ່ ວສານ (Data/Information) 23 5 ຄຸນປະໂຫຍດຂອງຄອມພິວເຕີ 34 35 6 ຂະບວນການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພວິ ເຕີ (How Computers Work) ຄໍາຖາມຄ້ນືົ ຄວາ້ ທ້າຍບົດ 35 35 ບດົ ທີ 3 ຮາດແວຣ໌ (Hardware) ແລະ ອປຸ ະກອນຄອມພວິ ເຕີທີກ່ ຽ່ ວຂອ້ ງ 35 35 1 ຄວາມໝາຍຄວາມສໍາຄນັ ຂອງ Hardware 1.1 ສວ່ ນປະກອບຂອງຮາດແວຣ໌ຄອມພິວເຕີ 39 ຄໍາຖາມຄນ້ືົ ຄວ້າທາ້ ຍບົດ 40 ບົດທີ 4 Software 41 41 1 ຄວາມໝາຍຂອງ Software 48 2 ປະເພດຂອງ Software 48 2.1 ປະເພດຂອງຊອຟແວຣ໌ລະບບົ (System Software) 2.2 ປະເພດຂອງລະບບົ ປະຕິບດັ ການ (operation systems) 3 ໜ້າທີ່ຂອງລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ (Goals & Roles of OS) ຄາໍ ຖາມຄົນື້ ຄວາ້ ທາ້ ຍບດົ ບດົ ທີ 5 ການຕິດຕັືງ້ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ Window 1 ປະຫວດັ ຄວາມເປນັ ມາຂອງລະບບົ ປະຕບິ ັດການວິນໂດຣ 2 ການຕດິ ຕື້ັງ Window 2.1 ສ່ີິງທີ່ຄວນກຽມກອ່ ນການຕດິ ຕື້ງັ Windows ii

2.2 ສະເປັກເຄອີ່ ງຄອມພິວເຕໃີ ນການລງົ ວິນໂດຣຂັື້ນຕາ່ີໍ ຂອງວິນໂດຣແຕ່ລະລຸູ້ນ 48 2.3 ການຕດິ ຕັື້ງ Window 7 50 2.4 ການຕດິ ຕ້ັືງ Window 8 58 2.5 ການຕິດຕືັ້ງ Window 10 67 74 ຄາໍ ຖາມຄນືົ້ ຄວ້າທ້າຍບົດ 75 ບົດທີ 6 ການຕດິ ຕ້ງັື ໄດຣເວີ ແລະ ໂປຣແກຣມປະຍຸກໃຊູ້ 75 79 1 ການຕດິ ຕງ້ືັ ໄດຣ໌ເວີຣ໌ ຄອມພິວເຕີໃນ Windows 10 82 2 ການຕິດຕັື້ງ Ms. Office 83 3 ຂ້ນືັ ຕອນການ Activate Microsoft Office 2013, 2016, 2019 55 4 ການຕດິ ຕັື້ງພາສາລາວ (Lao scrip and Lao fonts) 90 5 ການຕດິ ຕງ້ືັ ແລະ ໃຊູ້ງານ ໂປຣແກຣມ Geogebra 92 6 ການຕດິ ຕງ້ືັ ແລະ ໃຊງູ້ ານ ໂປຣແກຣມ Microsoft mathematics version Thai 94 7 ການຕິດຕັື້ງ ແລະ ໃຊງູ້ ານ ໂປຣແກຣມ Sketchpad. 97 8 ການຕິດຕງັື້ ແລະ ໃຊ້ງູ ານ ໂປຣແກຣມ Math-Type-6-7. 98 9 ການຕດິ ຕງ້ືັ ແລະ ໃຊູງ້ ານ ໂປຣແກຣມ Fx.DRAW.V.4000 99 10 ການຕິດຕ້ງືັ ແລະ ໃຊູ້ງານ ໂປຣແກຣມ SMATH Studio 102 11 ການຕດິ ຕັື້ງ ແລະ ໃຊງູ້ ານ ໂປຣແກຣມປູ້ອງກັນໄວຣສັ (Nod 32 Antivirus) 103 103 ຄາໍ ຖາມຄນ້ືົ ຄວ້າທາ້ ບົດ 104 104 ບົດທີ 7 ລະບົບປະຕິບັດການຂອງມຖ (Mobil Operating System) 106 107 1 ຄວາມໝາຍຂອງລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການມຖ (Mobile Operating System) 107 2 ລະບົບປະຕບິ ັດການ Symbian 108 3 ລະບົບປະຕິບັດການ Android 109 4 ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການ IOS 109 5 ລະບົບປະຕບິ ັດການ BlackBerry 6 ລະບົບປະຕບິ ັດການ Windows Mobile ຫ window phone 111 ຄໍາຖາມຄົນື້ ຄວ້າທ້າຍບດົ 125 126 ບດົ ທີ 8 ການຕດິ ຕືງ້ັ Applications ໃນ Smart Phone 126 126 1 ການຕິດຕງ້ືັ Application ຕາ່ ງໆຜ່ານ Google Play Store ໃນມຖ Android 127 128 2 ແອັບທີ່ຄວນມຕີ ດິ ເຄອ່ີ ງໄວູ້ສໍາລັບຜູ້ໃຊູ້ງານອປຸ ະກອນມຖສະມາດໂຟນ ແລະ ແທບັ ເລດັ ຂອງ 130 Android ແລະ IOS ຄໍາຖາມຄນົ້ື ຄວາ້ ທ້າຍບົດ ບດົ ທີ 9 ເຄີ່ອຂ່າຍອນິ ເຕີເນັດ 1 ປະເພດຂອງເຄ່ອີ ຂາ່ ຍອນິ ເຕເີ ນັດ 1.1 ໃຊຄູ້ ວາມສາມາດທາງກາຍຍະພາບຂອງເຄອີ່ ຂາ່ ຍເປັນເກນ 1.2 ໃຊູລ້ ັກສະນະໜ້າທ່ກີ ານເຮັດວຽກໃນຄອມພິວເຕີເປັນເກນແບງ່ ເປນັ 2 ປະເພດດງັີ່ ນື້ີ 1.3 ປະເພດເຄີອ່ ຂາ່ ຍຕາມລະດັບຄວາມປອດໄພຂອງຂືມ້ໍ ນ 2 ເຄອ່ີ ຂ່າຍອນິ ເຕເີ ນັດໄຮູ້ສາຍ (Wireless LAN) iii

3 ຫັກການເຮັດວຽກຂອງລະບບົ Wireless LAN 130 4 ປະເພດຂອງເຄີ່ອຂາ່ ຍແບບ Wireless LAN 130 5 ການໄຫຂອງຂືມໍ້ ນ (Data flow/transfer) 132 133 ຄາໍ ຖາມຄືນ້ົ ຄວ້າທ້າຍບົດ 134 ບົດທີ 10 ການພວົ ພັນລະຫວ່າງ ICT ແລະ ສັງຄມົ 134 135 1 ການໃຊູ້ ICT ໃນຊີວິດປະຈໍາວນັ (ICT in Everyday Life) 135 2 ປະໂຫຍດຂອງ ICT 139 3 ການບລໍ ກິ ານຕ່າງໆໃນອິນເຕີເນັດ (Internet services) 140 4 ຄວາມໝາຍຂອງການເຮດັ ວຽກທາງໄກ (Teleworking) 141 142 5 E-learning 142 143 6 ການນາໍ ໃຊູ້ E-learning ເຂ້າືົ ໃນການຈັດການຮຽນ - ການສອນ 145 7 ອງົ ປະກອບການຮຽນຮແູ້ ບບອອນໄລນ໌ 146 8 ອງົ ປະກອບສໍາຄນັ ຂອງ E-learning 146 9 ຄວາມຮູ້ເບອື້ ງຕນືົ້ ກ່ຽວກັບ E-mail 148 10 ຊຸມຊນົ ດຽວກັນ (Virtual communities) 150 11 ຊຸມຊນົ ອອນໄລດ໌ (Social network) 151 12 ແຮງຈງໃຈກ່ຽວທີເຮັດໃຫູ້ເກີດສັງຄົມອອນໄລນ໌ 152 13 ການປູ້ອງກນັ ຕົວເອງເມອໃຊໄູ້ ອຊທີ ີ (Protection when using ICT) 152 14 ການປູອ້ ງກນັ ຂ້ມືໍ ນ (Data security) 165 171 ຄາໍ ຖາມຄ້ືົນຄວ້າທ້າຍບົດ ບົດທີ 11 ກົດໝາຍ ICT 1 ກົດຫມາຍວ່າດວ້ ຍ ການປົກປູ້ອງຂມໍື້ ນເອເລັກໂຕຣນິກ 2 ຂໍື້ຕົກລົງດ້ວຍການດໍາເນນີ ທລຸ ະກໍາທາງເອເລັກໂຕຣນກິ ຄໍາຖາມຄົືນ້ ຄວ້າທ້າຍບົດ iv

ສາລະບານຮູບພາບ ບົດທີ 1 ນາໍ ສະເໜຄີ ວາມຮ້ເູ ບື້ອງຕ້ືົນກ່ຽວກບັ ICT……………………………………. 1 ຮບພາບ 1.1: ICT………………………………………………………………………. 1 ຮບພາບ 1.2: ຂື້ມໍ ນຂ່າວສານ……………………………………………………………... 2 ຮບພາບ 1.3: ການສສື່ ານ…………………………………………………………………. 4 ຮບພາບ 1.4: ວິວດັ ທະນາການຂອງການສສ່ື ານ……………………………………………… 5 ຮບພາບ 1.5: ການສ່ສື ານແບບໄຮູສ້ າຍ…………………………………………………....... 5 ຮບພາບ 1.6: ການສືສ່ ານໃນຍຸກ 1G ໂທລະສບັ ເຄອື່ ນທລ່ືີ ະບົບ NMT ………………………... 6 ຮບພາບ 1.7: ການສ່ສື ານໃນຍຸກ 2G……………………………………………………… 6 ຮບພາບ 1.8: ການສືສ່ ານໃນຍກຸ 3G ……………………………………………………... 7 ຮບພາບ 1.10: ປຽບທຽບການສື່ສານຍຸກ 1G, 2G, 3G ແລະ 4G……………………………. 8 ຮບພາບທີ 1.4: ເຄອື່ ງເທກັ ໂນໂລຍີທທີ່ື ນັ ສະໄໝ…………………………………………….. 8 ຮບພາບທີ 1.5: ວວິ ດັ ທະນາການຂອງເທກັ ໂນໂລຍີ…………………………………………... 9 ບດົ ທືີ່ 2 ຄວາມຮູ້ເບອ້ື ງຕົນື້ ກຽ່ ວກບັ ຄອມພວິ ເຕີ………………………………………. 11 ຮບພາບ 2.1: ຄອມພິວເຕີ………………………………………………………………... 11 ຮບພາບ 2.2: Super Computer…………………………………………………………. 14 ຮບພາບ 2.3: Mainframe computer…………………………………………………….. 14 ຮບພາບ 2.4: Mini Computer…………………………………………………………... 15 ຮບພາບ 2.5: ໄມໂຄຣຄອມພິວເຕີ (Microcomputer)……………………………………… 15 ຮບພາບ 2.6: ຄອມພິວເຕີມຖ (Handheld Computer)…………………………………….. 16 ຮບພາບ 2.7: ຮາດແວຣ໌ ແລະ ອຸປະກອນຄອມພວິ ເຕີ………………………………………... 17 ຮບພາບ 2.8: ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ສໍາລັບລະບົບ……………………………………………………. 17 ຮບພາບ 2.9: ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ນໍາໃຊູ້………………………………………………………….. 18 ຮບພາບ 2.10: ບຸກລາກອນ (ຮບພາບ ThaiGoodView.com)………………………………. 19 ຮບພາບ 2.11: ຂໍ້ືມນຂາ່ ວສານ……………………………………………………………. 19 ຮບພາບ 2.12: ການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພິວເຕີ ……………………………………………... 21 ບົດທີ 3 ຮາດແວຣ໌ (Hardware) ແລະ ອຸປະກອນຄອມພວິ ເຕີທ່ີກື ່ຽວຂອ້ ງ…………….… 23 ຮບພາບ 3.1: ອຸປະກອນນໍາເຂື້າົ ແບບຕາ່ ງໆທີື່ພບົ ເຫນັ ໃນປະຈບຸ ນັ ……………………………… 23 ຮບພາບ 3.2: CPU…………………………………………….……………………….. 24 ຮບພາບ 3.3: Rom …………………………………………………………………….. 25 ຮບພາບ 3.4 Ram ……………………………………………………………………… 25 ຮບພາບ 3.5: Hard Disk ……………………………………………………………….. 26 ຮບພາບ 3.6: Floppy Disk……………………………………………………………… 26 ຮບພາບ 3.7: Compact Disk – CD ແລະ DVD ………………………………………... 27 v

ຮບພາບ 3.8: USB Flash Drive………………………………………………………... 27 ຮບພາບ 3.9: Zip Drive ……………………………………………………….………. 28 ຮບພາບ 3.10: Optical Disk Drive…………………………………………………….. 28 ຮບພາບ 3.11: Tape Backup…………………………………………………………… 29 ຮບພາບ 3.12: Tape Backup…………………………………………………………… 29 ຮບພາບ 3.13: ເມນບອດ ຫ ແຜງວງົ ຈອນຫກັ ……………………………………………… 30 ຮບພາບ 3.14: Chip Set Intel………………………………………………………….. 30 ຮບພາບ 3.15: ໝແ້ືໍ ບ່ງໄຟຟູ້າ (Power supply)…………………………………………….. 31 ຮບພາບ 3.16: ການສະແດງຜນົ (VIDEO) ແລະ ສະແດງຜົນອອກທາງລໍາໂພງ…………………. 31 ຮບພາບ 3.17: ບສັ (BUS)……………………………………………………………… 32 ຮບພາບ 3.18: Mouse………………………………………………………………….. 32 ຮບພາບ 3.19: ໝືໍ້ເກບັ ໄຟຟູ້າ……………………………………………………………... 32 ຮບພາບ 2.20: ອຸປະກອນສະແດງຜນົ ……………………………………………………… 33 ຮບພາບ 2.21: ເຄ່ອື ງສະແກນ……………………………………………………………... 33 ບົດທີ 4 Software………………………………………………………………. 36 ຮບພາບ 4.1: ລະບົບປະຕບິ ດັ ການ DOS…………………………………………………... 36 ຮບພາບ 4.2: ລະບົບປະຕິບດັ ການ Windows……………………………………………… 37 ຮບພາບ 4.2: ລະບບົ ປະຕບິ ັດການ Unix…………………………………………………... 37 ບົດທີ 5 ການຕດິ ຕື້ງັ ລະບບົ ປະຕິບດັ ການ Window…………………………………... 41 ຮບພາບ 5.1: Windows 1.0……………………………………………………………. 41 ຮບພາບ 5.2: Windows 2.0…………………………………………………………….. 42 ຮບພາບ 5.3: Windows 3.0…………………………………………………………….. 42 ຮບພາບ 5.4: Windows NT…………………………………………………………….. 43 ຮບພາບ 5.5: Windows 95……………………………………………………………... 43 ຮບພາບ 5.6: Windows 98……………………………………………………………... 44 ຮບພາບ 5.7: Windows 2000…………………………………………………………... 44 ຮບພາບ 5.7: Windows Me….…………………………………………………………. 45 ຮບພາບ 5.8: Windows XP…………………………………………………………….. 45 ຮບພາບ 5.9: Windows Vista………………………………………………………….. 46 ຮບພາບ 5.10: Windows 7……………………………………………………………... 46 ຮບພາບ 5.11: Windows 8……………………………………………………………... 47 ຮບພາບ 5.12: Windows 10……………………………………………………………. 48 ບົດທີ 6 ການຕດິ ຕືງ້ັ ໄດຣເວີ ແລະ ໂປຣແກຣມປະຍກຸ ໃຊູ້……………………………… 75 ຮບພາບ 6.1: ການຕດິ ຕງືັ້ ໄດຣເວີ………………………………………………………….. 75 ຮບພາບ 6.2: ການຕດິ ຕັື້ງ Ms. Office……………………………………………………. 79 vi

ຮບພາບ 6.3: ຂັືນ້ ຕອນການ Activate Microsoft Office 2013, 2016, 2019………………. 82 ຮບພາບ 6.4: ການຕດິ ຕ້ງັື ພາສາລາວ (Lao scrip and Lao fonts)…………………………… 83 ຮບພາບ 6.5: ໂປຣແກຣມ GeoGebra……………………………………………………. 86 ຮບພາບ 6.6: ໂປຣແກຣມ Microsoft mathematics version Thai………………………... 91 ຮບພາບ 6.7: ການຕດິ ຕງ້ັື ແລະ ໃຊູງ້ ານ Sketchpad………………………………………... 93 ຮບພາບ 6.8: ການຕດິ ຕງືັ້ ແລະ ໃຊງູ້ ານ Math-Type-6-7…………………………………... 94 ຮບພາບ 6.9: ການຕດິ ຕືັ້ງ ແລະ ໃຊ້ງູ ານ Fx.DRAW.V.4.0…………………………………. 97 ຮບພາບ 6.10: ການຕດິ ຕງ້ືັ ແລະ ໃຊງູ້ ານ SMATH Studio…………………………………. 98 ຮບພາບ 6.11: ການຕິດຕືັງ້ ໂປຣແກຣມປອູ້ ງກນັ ໄວຣສັ (Antivirus)………………………….. 99 ບົດທີ 7 ລະບົບປະຕິບັດການຂອງມຖ (Mobil Operating System)………………….. 103 103 ຮບພາບ: 7.1: ລະບບົ ປະຕບິ ັດການມຖ…………………………………………………….. 104 ຮບພາບ: 7.2: ລະບົບປະຕບິ ັດການ Symbian……………………………………………… 104 ຮບພາບ: 7.3: ລະບົບປະຕບິ ັດການ Android……………………………………………… 106 ຮບພາບ: 7.4: ລະບບົ ປະຕບິ ັດການ IOS…………………………………………………... 107 ຮບພາບ: 7.5: ລະບບົ ປະຕິບັດການ BlackBerry………………………………………....... 108 ຮບພາບ: 5.6: ລະບບົ ປະຕບິ ດການ Window phone………………………………………. 109 112 ບົດທີ 8 ການຕດິ ຕງື້ັ Applications ໃນ Smart Phone……………………………… 113 114 ຮບພາບ: 8.1: Facebook………………………………………....................................... 115 ຮບພາບ: 8.2: Facebook Messenger……………………………………….................... 115 ຮບພາບ: 8.3: Instagram………………………………………...................................... 116 ຮບພາບ: 8.4: Twitter……………………………………….......................................... 116 ຮບພາບ: 8.5: LINE………………………………………............................................. 117 ຮບພາບ: 8.6: Skype………………………………………............................................ 118 ຮບພາບ: 8.7: YouTube………………………………………....................................... 118 ຮບພາບ: 8.8: Google chrome ………………………………………...………………. 119 ຮບພາບ: 8.9: Google Maps………………………………………...…………………. 120 ຮບພາບ: 8.10: Camera 360 Ultimate………………………………………................. 120 ຮບພາບ: 8.11: What’s app……………………………………….................................. 121 ຮບພາບ 8.12: Gmail………………………………………...………………………… 121 ຮບພາບ 8.13: Major Movie Plus………………………………………........................ 122 ຮບພາບ 8.14 : Foxit Mobile PDF………………………………………....................... 122 ຮບພາບ 8.15: Long do Dictionary………………………………………...................... 123 ຮບພາບ 8.16:Team viewer……………………………………….................................. ຮບພາບ 8.17: VLC………………………………………...………………………….. ຮບພາບ 8.18: Tune In Radio……………………………………….............................. vii

ຮບພາບ 8.19: QR Reader……………………………………….................................... 123 ຮບພາບ 8.20: Speed test………………………………………..................................... 124 ບດົ ທີ 9 ເຄ່ືອຂາ່ ຍອນິ ເຕີເນັດ………………………………………........................................ 126 ຮບພາບ 9.1: ເຄືອ່ ຂ່າຍອິນເຕີເນັດ………………………………………............................. 126 ຮບພາບ 9.2: ເຄອ່ື ຂາ່ ຍອນິ ເຕີເນດັ ແບບ LAN, MAN ແລະ WAN………………………….. 127 ຮບພາບ 9.3: ເຄອ່ື ຂ່າຍອນິ ເຕເີ ນັດ………………………………………................ 128 ຮບພາບ 9.4: ເຄື່ອຂ່າຍອິນຕຣາເນັດ……………………………………….............. 129 ຮບພາບ 9.5: ເຄ່ອື ຂາ່ ຍເອກັ ຕຣາເນັດ………………………………………......................... 130 ຮບພາບ 9.6: ເຄື່ອຂ່າຍອິນເຕເີ ນັດໄຮສູ້ າຍແບບ Ad-hoc (Peer to peer) ແລະ Wireless LAN… 131 ຮບພາບ 9.7: ຄວາມໄວຂອງການຖາ່ ຍໂອນຂມື້ໍ ນຂອງເຄ່ອື ຂ່າຍອິນເຕເີ ນັດແບບໄຮູສ້ າຍ…………… 131 ຮບພາບ 9.8: ການໄຫຂອງຂືມໍ້ ນ………………………………………............................... 132 ບົດທີ 10 ການພົວພນັ ລະຫວ່າງ ICT ແລະ ສັງຄມົ …………………………………… 134 ຮບພາບ 7.1: World Wide Web………………………………………........................... 135 ຮບພາບ 7.2: Google Search Engine………………………………………................... 136 ຮບພາບ 7.3: Instant Message………………………………………............................. 137 ຮບພາບ 7.4: Telnet………………………………………............................................. 137 ຮບພາບ 7.5: FTP………………………………………................................................. 138 ຮບພາບ 7.6: Web Board………………………………………..................................... 138 ຮບພາບ 7.7: ການເຮດັ ວຽກທາງໄກ (Teleworking)…………………………………. 139 ຮບພາບ 7.8: E-Learning……………………………………….................................... 140 ຮບພາບ 7.9: ສະຖິຕກິ ານໃຊູ້ Social Messenger ທວ່ືົ ໂລກປີ 2019…………………………. 145 ຮບພາບ 7.10: ສະຖິຕິການໃຊູ້ Social Media ໃນປີ 2018………………………………….. 146 ຮບພາບ 7.11: ແຮງຈງເຮັດໃຫູ້ເກດີ ມີສັງຄມົ ເຄ່ືອຂ່າຍອອນໄລ………………………………… 146 ຮບພາບ 7.12: Hacker……………………………………….......................................... 148 ຮບພາບ 7.13: ການປູ້ອງກັນຂືໍມ້ ນ………………………………………............................. 150 viii

ບດົ ທີ 1 ນໍາສະເໜຄີ ວາມຮ້ເູ ບືອ້ ງຕ້ົືນກຽ່ ວກບັ ICT (INTRODUCTION TO ICT) ຈດຸ ປະສົງ: ເມອ່ິ ຮຽນຈບບດນແ້ີ ລວ້ ນກສກສາສາມາດ: (ເວລາ 4 ຊວ່ິ ໂມງ) - ຮູ້ ແລະ ເຂີ້າໃຈຄວາມໝາຍຂອງໄອຊທ - ຮູ້ ແລະ ເຂ້ີາໃຈປະເພດ ແລະ ຮບູ ແບບຂອງຂມີ້ ນູ ຂ່າວສານ - ອະທບາຍອງປະກອບຂອງການສິ່ສານໄດ້ - ຮູ້ ແລະ ເຂີ້າໃຈວວດທະນາການຂອງການສິສ່ ານແບບໄຮສ້ າຍແຕຸ່ລະຍກໄດ້ - ຮູ້ ແລະ ເຂີ້າໃຈວວດທະນາການຂອງເທກໂນໂລຍ 1. ຄວາມໝາຍຂອງໄອຊທີ ີ (What Is ICT) (ຮູບພາບ 1.1: ICT ) ເພ່ິນໄດ້ໃຫ້ຄວາມໝາຍຂອງ ICT ໄວຫ້ ຼາຍຮບູ ແບບດ່ງິ ລຸ່ມນີ:້ ICT ໝາຍເຖງ ເທກໂນໂລຍດ້ານຂ້ີມູນຂາ່ ວສານ ແລະການຕດຕ່ິສິ່ສານ ໂດຍເຊິ່ອມໂຍງກບການຄ້ີນຫາ , ຈດເກບ, ຈດການ ແລະ ເຜຍແຜຸ່ຂມ້ີ ນູ ຂ່າວສານ ຫຼ ເວີາ້ ອກຢ່າຸ ງໜ່ິງວ່າເປນຂີມ້ ູນຂາ່ ວສານທ່ິ ເຮດໃຫເ້ ກດປະໂຫຍດ ໃນຮູບແບບຂອງສ່ຕິ ່າງໆດ້ວຍວທການທາງອເລກໂທຣນກ. ICT ແມຸ່ນອປະກອນໂທລະຄມມະນາຄມ ເຊິ່ງຊ່ວຍເຮາເຂ້ີາ ເຖ ງ ແລະ ຄີ້ນຫາຂ້ີມູນ-ຂ່າວສານ ເຊ່ິນ: ໂທລະສບ, ໂທລະສານ, ໂມດຽມ (modem) ແລະ ຄອມພວເຕ. (UNESCO Bangkok, page 7). IT ເຕກໂນໂລຊຂ້ີມູນ - ຂ່າວສານ ແມຸ່ນອປະກອນຮາດແວ (hardware) ແລະ ໂປຣແກຣມຄອມພວເຕ (software) ເຊິ່ງຊ່ວຍໃຫ້ເຮາເຂ້ີາເຖງຂີ້ມູນ, ເກບມ້ຽນ, ຈດການ, ກູ້ຄນ, ປບປຸ່ຽນໃໝຸ່ ແລະ ນາສະເໜຂ້ີມູນ - ຂ່າວສານ ດວ້ ຍຮບູ ແບບອເລກໂທຣນກ. (UNESCO Bangkok, page 7). 1

IT ແມຸ່ນເຕກໂນໂລຊດ້ານຄອມພວເຕ (ຮາດແວ ແລະ ຊອບແວ) ສາລບການປະມວນຜນ ແລະ ເກບກາຂີ້ ມູນ - ຂ່າວສານ. ແມຸນ່ ເຕກໂນໂລຊການສສິ່ ານ ແລະ ເຄອຂາ່ ຍສາລບການສ່ິງ ແລະ ຮບຂ້ມີ ນູ - ຂ່າວສານ. (ມະອາລ ວລະບດ, 2007, ໜ້າ 5). ICT ຫຍີ້ມ າຈາກຄ າ 3 ຄາ ຄ: Information Communication Technology ເ ຊິ່ງແຕຸ່ລະໂຕ ມ ຄວາ ມ ໝາຍແຕກຕາ່ ງກນດິ່ງນ້ີ: 1.1 ຄວາມໝາຍຂອງຂມ້ືໍ ນຂາ່ ວສານ (Information) ກ. ຄວາມໝາຍຂອງຂມື້ໍ ນ (Data) ຂ້ີມູນໝາຍເຖງຂີ້ມູນດບ (Raw data) ເຊ່ິງອາດເປນຂີ້ຄວາມ , ຕວເລກ, ສນຍາລກ, ຮູບພາບ ຫຼ ສຽງ. ຕວຢຸ່າງ: ຈານວນນກຮຽນ, ລາຍຊິ່ຄູສອນ, ຄະແນນ, ເງນເດອນຂອງຄູ. ຂມີ້ ູນດບແຕລຸ່ ະອນນີ້ມຄວາມໝາຍ ໃນຕວຂອງມນເອງ ແຕຸ່ຍງບສ່ິ າມາດສຄ່ິ ວາມໝາຍໄດ້ ເຊ່ນິ : 1900 ອາດແມຸນ່ ປ ຄສ ຫຼ ແມນຸ່ ເລກທຂອງບ້ານ. (ມະອາລ ວລະບດ, 2001, ໜາ້ 9). ຂ. ຄວາມໝາຍຂອງຂາ່ ວສານ (Information) (ຮບູ ພາບທ 1.2: ຂີ້ມູນຂ່າວສານ) ຖ້າເຮາຈດຂ້ີມູນດບໃຫ້ມຄວາມສາພນກນຢ່າຸ ງມແບບແຜນ-ເປນລະບບ ດ້ວຍໂປຣແກຣມໃດໜ່ິງ. ຂ້ີມນູ ທ່ິ ໄດ້ຮບການປະມວນຜນເຫິຼ່ານ້ີ ເອ້ນີ ວາ່ ຂ່າວສານ. ຂ່າວສານແມຸນ່ ຂ້ີມູນດບທໄ່ິ ດຮ້ ບການວເຄາະ, ຮຽບຮຽງ ຫຼ ດາ ເນນການໃດໜ່ິງທາງຄະນດສາດ ແລະ ຕກກະສາດ ແລວ້ ສາມາດສ່ິຄວາມໝາຍໄດ້. ຂາ່ ວສານອາດເປນຮູບແບບເອ ເລກໂທຣນກ ອາດຈະສະແດງຢູຸຈ່ ພາບ, ຮູບພາບ ແລະ ອ່ິນໆ. (ມະອາລ ວລະບດ, 2001, ໜາ້ 9). ຄ. ຄວາມໝາຍຂອງຂ້ມືໍ ນຂາ່ ວສານ (Data-Information) ໝາຍເຖງລະບບຂ້ີມນູ ຂ່າວສານຕ່າງໆທິຜ່ ່ານການວເຄາະ, ການປະມວນຜນ, ການຈດກຸ່ມ, ການຈດ ໝວດໝຸູ່ ແລະ ອ່ິນໆ ເຊ່ິງຂີ້ມນູ ຂາ່ ວສານດ່ິງກ່າວຈະເປນຂີ້ມນູ ທິງ່ ່າຍຕິ່ການແປຄວາມໝາຍ, ເຂ້ີາໃຈໄດ້ງ່າຍ ແລະ ເຂ້າີ ໃຈກງກນ. ເຊິ່ງມນມຄວາມສາຄນຄຽງຄູຸ່ກບພະລງງານ, ສະບຽງອາຫານ ແລະ ວດຖອປະກອນຮບໃຊ້ຕາ່ ງໆ, ຖວ່ານ້ນີ ແມນຸ່ ໜິ່ງໃນບນດາວດຖພນີ້ ຖານຂອງສງຄມ. ປດຈບນ ພວກເຮາແມຸ່ນກາລງດາລງຊວດຢໃຸູ່ ນຍກຂອງຂ້ີ ມູນຂ່າວສານ (Information society) ເຊ່ິງຂ່າວສານໄດ້ກາຍເປນປດໄຈທ ິ່ສາຄນໃນການຂະຫຍາຍຕວຂອງ 2

ເສດຖະກດສງຄມ. ສະນ້ນີ , ພວກເຮາຈາເປນຈະຕ້ອງຮຽນຮູ້ການນາໃຊ້ຂີມ້ ນູ ຂ່າວສານ ເພ່ອິ ສ້າງຜນປະໂຫຍດໃຫ້ ແກຸ່ ເສດຖະກດ - ສງຄມ ຂອງພວກເຮາ. ອປະກອນ ຫຼ ເຄ່ິອງມຕນ້ີ ຕໃນການສ້າງຂ້ີມູນຂ່າວສານ ແລະ ການນາໃຊ້: ໄດ້ແກຸ່ເຄອິ່ ງຄອມພວເຕອ ເລກໂຕນກ (Electronic Computer) ເພິ່ອຢາກໃຫ້ເຄ່ິອງດ່ິງກ່າວນ້ີສ້າງປະໂຫຍດໃຫ້ແກຸ່ວຽກງານທລະກດ, ການ ເກບຮກສາຂ້ີມູນ, ການປກຄອງ,ການບລຫານຄ້ມຄອງສງຄມ ກຄວຽກງານການສກສາຄ້ີນຄວ້າ ແລະ ການ ວໄຈອນ່ິ ໆ ນ້ີນພວກເຮາຈາເປນຕ້ອງໄດຮ້ ຽນຮູ້ກຽ່ ວກບການນາໃຊ້ເຄິ່ອງມດິງ່ ກາ່ ວ. ການເຄິ່ອນໄຫວຂອງຂ້ີມູນຂ່າວສານ (Information processing) ແມຸ່ນປດໄຈໜິ່ງທິ່ນາໄປສຸູ່ຄວາມ ສາເລດຂອງທກວຽກງານໃນສງຄມ ເຊ່ິງການເຄິ່ອນໄຫວຂອງຂີ້ມູນຂ່າວສານດ່ິງກ່າວນີ້ນຈະເຮດໃຫ້ມ ຄນ ປະໂຫຍດດິ່ງນີ້: - ມຜນກາໄລໃນວຽກງານທລະກດ - ມຄວາມຮບຜດຊອບຂອງວຽກງານຂອງແຕ່ລຸ ະຄນ - ເປນປດໄຈສາຄນໃນການສ້າງ ແລະ ປຽຸ່ ນແປງແນວຄດພດຕກາຂອງຄນ - ເປນສິງ່ ທຊ່ິ ວ່ ຍໃນການຕດສນໃຈໃນການຄ້ມຄອງທກໆວຽກງານ. ງ. ປະເພດຂອງຂືມໍ້ ນ ຂ້ີມູນມຢຸູ່ 2 ປະເພດຄ: ຂ້ີມູນດາ້ ນປະລມານ (quantitative data) ເປນຂີ້ມູນທິ່ເປນຕວເລກ ແລະ ຂ້ີມູນດ້ານຄນນະພາບ (qualitative data) ເປນຂີ້ມູນທ່ິບ່ິເປນຕວເລກ. ຖ້າຈາແນກຕາມແຫຼ່ິງທິ່ມາຂອງຂ້ີມູນ ແມນຸ່ ມຂີ້ມູນຕ້ີນ ແລະ ຂີ້ມູນປາຍ ຂີ້ມູນຕ້ີນແມນຸ່ ຂ້ີມນູ ທິ່ໄດຈ້ າກແຫຼ່ິງຂມີ້ ູນໂດຍກງ ເຊ່ິນ: ໄດ້ຈາກການສາພາດ ແລະ ທດລອງ. ຂ້ມີ ູນປາຍແມ່ນຸ ຂີ້ມນູ ທໄິ່ ດຈ້ າກແຫ່ຼິງຂມ້ີ ູນທິ່ມຜ້ເູ ກບກາໄວແ້ ລ້ວ. (ພະແນກປະເມນຜນ ກມສ້າງຄູ, 2007, ໜ້າ 2). ຈ. ຮບແບບຂອງຂ້ືໍມນຂາ່ ວສານ (Information) Information ອເລກໂຕຣນກທ່ິສ່ິງຜ່ານໄປໃນລະບບສິ່ສານ ເຊ່ິງເພ່ິນເອ້ີນວ່າ ຂ້ີມູນຂ່າວສານໂດຍ ແບງຸ່ ເປນ 5 ປະເພດ ດງິ່ ນີ:້ - ຂ້ືໍຄວາມ (Text): ໃຊ້ແທນຕວລກສະນະຕ່າງໆ ເຊງ່ິ ຈະແທນດວ້ ຍລະຫດຕ່າງໆ ເຊ່ິນ: ລະຫດແອສ ກ ເປນຕນີ້ . - ຕົວເລກ (Number): ໃຊ້ແທນຕວເລກຕ່າງໆ ເຊິ່ງຕວເລກບ່ິໄດ້ຖກແທນດ້ວຍລະຫດແອສກແຕຸ່ ຈະຖກແປງເປນເລກຖານສອງໂດຍກງ. - ຮບພາບ (Images): ຂີ້ມູນຂອງຮູບພາບຈະແທນດ້ວຍຈດສລຽງກນໄປຕາມຂະໜາດຂອງຮູບ ພາບ. - ສຽງ (Audio): ຂ້ີມນູ ສຽງຈະແຕກຕ່າງຈາກຂ້ີຄວາມ, ຕວເລກ ແລະ ຮູບພາບເພາະຂ້ີມູນສຽງຈະ ເປນສນຍານຕເ່ິ ນ່ິອງກນໄປ. - ວດີ ີໂອ (Video): ໃຊ້ສະແດງພາບເຄ່ອິ ນໄຫວ ເຊ່ິງເກດຈາກການລວມກນຂອງຮູບພາບຫາຼ ຍໆພາບ 3

1.2 ຄວາມໝາຍຂອງການສ່ສື ານ (Communication) (ຮບູ ພາບທ 1.3: ການສິ່ສານ) Berelson, B., & Steiner, G.A., (1964) ໄດ້ອະທບາຍວ່າ “ການສື່ສານ” ໝາຍເຖງ ການຖ່າຍ ທອດຂ້ມີ ູນທາງດ້ານຄວາມຄດ, ອາລມ, ທກສະ ແລະ ອນິ່ ໆດ້ວຍການໃຊ້ສນຍາລກເຊິ່ນ: ຄາເວີ້າ, ຮູບພາບ, ກຣາບ ແລະອ່ິນໆ. McQuail (2005) ໄດ້ອະທ ບາຍວ່າ “ການສືສ່ ານ” ໝາຍເຖງການໃຫ້ ແລະ ການຮບຄວາມໝາຍການ ຖ່າຍທອດ ແລະ ການຮບສານ ເຊິງ່ ລວມທງແນວຄດຂອງການໂຕ້ຕອບແບ່ງຸ ປນ ແລະ ມປະຕສາພນກນນາ. ສະຫຼຸບ: ການສ່ິສານ (Communication) ໝາຍເຖງຂະບວນການການແລກປຸ່ຽນຂີ້ມູນຂ່າວສານໃນຫຼາຍ ຮບູ ແບບ ເຊິ່ງຈະຕອ້ ງສິ່ງສານໄປຍງຜູ້ຮບສານ ຫຼ ອາດຈະສິ່ງຜ່ານອປະກອນຖອດລະຫດ ສານອາດຢູຸ່ໃນຮູບແບບ ຂອງທາ່ ທາງ ຫຼ ສນຍະລກບາງຢາຸ່ ງຢູຸ່ໃນຮູບແບບຂອງພາສາ ການສ່ິສານເກດຈາກຄວາມຕ້ອງການທິ່ຄນຈະສິ່ງຂ້ີມູນ ຫາກນ ການສກສາກຽ່ ວກບການສສິ່ ານອາດຈາແນກໄດຫ້ າຼ ຍໝວດໝູຸ່ດງິ່ ລຸ່ມນ້ີ: ກ. ອົງປະກອບຂອງການສ່ືສານ ອງປະກອບຂອງການສິສ່ ານປະກອບມ 5 ຢຸ່າງຄ: - ຜູ້ສິ່ງຂາ່ ວສານ (Sender) - ຂີມ້ ູນຂາ່ ວສານ (Message) - ຊ່ອງທາງການສ່ສິ ານ (Media) - ຜຮູ້ ບຂາ່ ວສານ (Receivers) - ວາມເຂ້າີ ໃຈ ແລະ ການຕອບສະໜອງ (Feedback) ຂ. ວິວດັ ທະນາການຂອງການສືສ່ ານ (Evolution of Communication) ການສ່ິສານເປນສ່ິງທິ່ສາຄນຕ່ິການດາລງຊວດຂອງມະນດໃນໂລກ ໂດຍສະເພາະໃນຍກປະຈບນເປນ ຍກຂອງໂລກໄຮ້ພມແດນ (Globalization) ມການຕດຕ່ິສິ່ສານທິສ່ ະດວກ, ວ່ອງໄວ ຍ່ອມເຮດໃຫ້ການພດທະນາ ປະເທດຊາດໃນທກໆດ້ານຈະເລນກ້າວໜ້າຢ່າຸ ງວ່ອງໄວ ເນ່ິອງຈາກການຕດຕ່ິສ່ສິ ານຕ້ອງໃຊ້ ICT ເຂ້ີາມາກ່ຽວຂອ້ ງ ຢຸ່າງຫຼວງຫຼາຍ ສະນີ້ນຜູ້ທິ່ປະສບຜນສາເລດໃນການປະກອບທລະກດຕາ່ ງໆ ຫຼ ຄູ - ອາຈານ ນກຮຽນນກສກສາຈິ່ງ ຄວນມຄວາມຮ້ຄູ ວາມເຂ້າີ ໃຈກຽ່ ວກບວວດທະນາການຂອງເທກໂນໂລຍຂອງການສິສ່ ານພສມຄວນ. ປດຈບນເທກໂນໂລຍໄດ້ເປນສິ່ງທຄິ່ ນທກມມໂລກ ທກສາຂາວຊາຊບໃຫຄ້ ວາມສນໃຈຫຼາຍ ດິງ່ ນນ້ີ , 4

ເທກໂນໂລຍຈິ່ງເປນສະຖານທິ່ເຜ ຍແຜຸ່ຂີ້ມູນຂ່າວສານ ແລະ ນາມາໃຊ້ອາ ນວຍຄວາມສະດວກໃນການປະຕບດ ວຽກງານ ແລະ ໃນຊວດປະຈາວນ. ການຮຽນການສກສາໃນສະໄໝນ້ີຈງ່ິ ມຫຼກສູດທິກ່ ່ຽວກບເທກໂນໂລຍເຂ້ີາຮວ່ ມນາ ແລະ ເທກໂນໂລ ຍທ່ິລ້ີາໜ້າທ່ິສດທິ່ຄນທ່ິວໂລກໃຫ້ຄວາ ມສາຄນກ່ິຄເທກໂນໂລຍຂີ້ມູນຂ່າວສານ ເພາະປະຈບນນ້ີອປະກອນຫາຼ ຍ ຊະນດກິ່ຕ້ອງເພິ່ງພາເທກໂນໂລຍິ່ຂີ້ມູນຂ່າວສານບິ່ວ່າຈະເປນຄອມພວເຕ, ໂທລະສບມຖ, ອນເຕເນດ, GPS ເປນຕນ້ີ . ຄວາມໝາຍຂອງພາບນີ້ແມນຸ່ ໄດມ້ ການເລາິ່ ເລອ່ິ ງຂອງການສ່ິສານມາໃຫເ້ ຫນເປນແຕຸ່ລະຍກ ເຊ່ິງມນ ໄດສີ້ ະແດງໃຫ້ເຫນ ຫຼ ເລິາ່ ເຫດການຕ່າງໆທິເ່ ກດຂີນ້ ກບມະນດເຮາໃນແຕຸ່ລະຊ່ວງໄລຍະເວລາທ່ິຜ່ານມາ ແລະ ຈນ ມາຮອດປດຈບນນ້ີວາ່ ມນໄດ້ຜາ່ ນຂະບວນວວດມາແບບໃດ ເຊິ່ງເຮາສາມາດເຫນໄດ້ 5 ຍກຄ: ຍກຫນ, ຍກສ່ິງພມ, ຍກອເມວ ແລະ ຍກທະວດເຕ. (ຮບູ ພາບທ 1.4: ວວດທະນາການຂອງການສິສ່ ານ) ຄ. ຍກຸ ຂອງການສື່ສານໄຮູ້ສາຍ (ຮູບພາບທ 1.5: ການສ່ິສານແບບໄຮ້ສາຍ) 5

ເພ່ິນໄດແ້ ບຸງ່ ຍກຂອງການສິສ່ ານແບບໄຮສ້ າຍດິ່ງນ້ີ:  ຍຸກ 1 G (First Generation): ອານາລອັ ກເຊວລລາ (Analog cellular) ເລິ່ມຕ້ີນປ ຄ.ສ 1980 ໂດຍສາມາດສ່ິງຜ່ານຂີ້ມູນດ້ວຍລະບບອານາລອກ ລະບບການສິ່ສານດ້ວຍ ສຽງນ້ີນໃຊ້ມາດຖານ 2 ລະບບ ຄ ລະບບ NMT ຂອງປະເທດໃນແຖບ Nordic ແລະ ລະບບ AMPS ຂອງ ສະຫະລດອາເມຣກາ, ລະບບໂທລະສບເຄິ່ອນທ່ິ 1G ຖວ່າເປນຍກເລິ່ມຕີ້ນໂດຍການພດທະນາມງ້ ເນ້ີນ ເພິ່ອການ ສິ່ສານທາງສຽງເປນຫຼກການໃຊ້ສນຍານວທະຍໃນການສິ່ງຄີ້ນສຽງ ລະບບພີ້ນຖານການສິ່ງສນຍານແບບ FDMA (Frequency Division Multiple Access) ເຊ່ິງມ ຫຼ ກການຈດລຽງຊ່ວງສນຍານດ້ວຍການແບຸ່ງຊ່ວງສນຍານ ອອກເປບຊ່ວງຄວາມຖ່ຍິ ່ອຍຈານວນຫຼາຍໆຊ່ວງ ແລະ ຜູ້ໃຊບ້ ລການໂທລະສບເຄອິ່ ນທ່ແິ ຕຸ່ລະລາຍຈະໄດຮ້ ບສດທ ໃນການເຂີ້າເຖງຊ່ວງການຕດຕ່ິສິ່ສານສະເພາະຊວ່ ງທ່ິວ່າງ ຢຸ່າງໃດກຕາມຖາ້ ຜູ້ໃຊ້ມຈານວນຫຼາຍລະບບກຈະບິ່ ສາມາດຮອງຮບການຈອງຊ່ວງສນຍານໄດ້, ດ່ິງນ້ີນ FDMA ຈ່ິງບໄດ້ຮບຄວາມນຍມໃນການສິ່ສານແບບເຄ່ິອນທິ່ ໃນເວລາຕິ່ມາເນິອ່ ງຈາກມຜູ້ໃຊ້ເພມຂີນ້ ໃນປະລມານມະຫາສານ. ຮບູ ພາບ 1.6: ການສ່ສິ ານໃນຍກ 1G ໂທລະສບເຄ່ອິ ນທລິ່ ະບບ NMT (Nordic Mobile Telephone)  ຍກຸ 2G (Second Generation): ດຈິ ຕິ ອນເຊວລລາ (Digital cellular) ເປນລະບບໂທລະສບເຄິ່ອນທິ່ຍກທ 2 ຫຼ 2G (2nd Generation) ຖວ່າເປນຍກທິ່ຢູຸ່ໃນຊ່ວງການ ເຕບໂຕຢາຸ່ ງວ່ອງໄວໂດຍການພດທະນາຍງມ້ງເນີ້ນໃນການພດທະນາການສ່ິສານທາງສຽງ ແຕຸ່ໃນຂະນະດຽວກນກມ ການພດທະນາລະບບໃຫ້ສາມາດຮອງຮບການສິ່ສານຂ້ີມນູ ຄວາມໄວຕ່ິາໃນລະດບຕ່ິາກວ່າ 64 Kbps (ກໂລບດ/ ວນາທ) ເຊ່ິນ: ການສິ່ງ SMS ທາງໂທລະສບເຄ່ິອນທ່ິໂດຍເປນຍກທິ່ໃຊ້ເທກໂນໂລຢລະບບ ດຈຕອນເຊວລູລາ (Digital Cellular) ເປນການເຂ້າີ ລະຫດດຈຕອນທາງຄິນ່ ໄມໂຄເວບ. (ຮູບພາບ 1.7: ການສ່ິສານໃນຍກ 2G) 6

 ຍຸກ 3G (Third Generation): ສືປ່ ະສມົ ເຊວລລາ (Multimedia cellular) ເປນລະບບເຄ່ິອຄ່າຍທິ່ໄຮ້ສາຍ ທເຮດວຽກພີ້ນຖານຂອງລະບບ IP (Internet Protocol) ຜ່ານ ອປະກອນພບພາສາມາດຮບສງິ່ ຂີ້ມນູ ດ້ວຍຄວາມໄວສງູ ສດ 2 mbps (ເຊ່ິງໃນຍກທ່ິ 2 ຄວາມໄວພຽງແຕຸ່ 64 kbps ເທາ່ິ ນ້ີນ) ຫຼ ສູງກວ່າໃນສະພາວະການໃຊ້ວຽກຍດສະງກັ ຢຸູ່ກບທ ຫຼ ມການເຄ່ິອນທິ່ຢາຸ່ ງຕິ່ເນອິ່ ງ ນບວ່າເປນຍກທ່ິ ເທກໂນໂລຢການສ່ິສານມການປະສມປະສານການນາສະເໜຂມີ້ ູນ ແລະ ເທກໂນໂລຢເຂ້ີາກນ ເຊນ່ິ : ໂທລະສບມ ຖ, ເຄ່ອິ ງຫ້ີຼນ MP3/MP4 ແລະ ກ້ອງຖ່າຍຮບູ , ຈດເດນ່ິ ຂອງລະບບ 3 G ຄຄວາມໄວຂອງການເຊ່ອິ ມຕິ່ ແລະ ການ ຮບ - ສ່ິງຂມ້ີ ນູ , ສາມາດໃຊບ້ ລການມດຕມເດຍໄດ້ຢຸາ່ ງສມບູນແບບ. (ຮູບພາບ 1.8: ການສິ່ສານໃນຍກ 3G )  ຍກຸ 4G (Fourth Generation): ເປນັ ຍຸກຂອງເຄືອ່ ຄາ່ ຍຄວາມໄວສງສຸດຊະນດິ ພເິ ສດ ສາມາດໃຊວ້ ຽກໄດ້ແບບໄຮ້ສາຍ ລວມທງຄນສມບດຂອງການເຊ່ິອມຕ່ິຄ້າຍຄວາມຈງດວ້ ຍຮູບແບບ ສາມມຕ (Three- dimensional) ລະຫວາ່ ງຜູ້ໂທອອກ ແລະ ຜູ້ຮບສາຍສາມາດສິ່ງຜ່ານຂ້ີມູນແບບໄຮ້ສາຍດ້ວຍ ລະດບຄວາມໄວສູງທ່ິເພມຂີ້ນເຖງ 100 ເມກາໄບ ຕ່ິ ວນາທ ເຊງ່ິ ຫາ່ ງໄກຈາກຄວາມໄວຂອງຊດອປະກອນທິໃ່ ຊໃ້ ນ ປດຈບນທຢ່ິ ູຸ່ລະດບ 29 Mbps ເມກກາໄບ ຕ່ິ ວນາທ, ຄວາມໂດດເດນ່ິ ຂອງ 4G ຖກອອກແບບມາເພ່ິອການໃຊ້ ວຽກເທງເຄ່ິອຄາ່ ຍທກນພນີ້ ທິ່ກວາ້ ງກໄດ້ ຫຼ ຈດເປນເຄິ່ອຄາ່ ຍຂະໜາດນ້ອຍໆ ແບບ WLAN ໄດ້. 7

(ຮບູ ພາບ 1.10: ປຽບທຽບການສ່ິສານຍກ 1G, 2G, 3G ແລະ 4G) 1.3 ຄວາມໝາຍຂອງເທັກໂນໂລຍີ (Technology) (ຮູບພາບທ 1.4: ເຄິ່ອງເທກໂນໂລຍທທິ່ ນສະໄໝ) ເທກໂນໂລຍ ໝາຍເຖງ ສິ່ງທິ່ມະນດພດທະນາຂີ້ນ ເພ່ິອຊ່ວຍໃນການເຮດວຽກ ຫຼ ແກ້ບນຫາຕ່າງໆ ເຊນ່ິ : ອປະກອນ, ເຄ່ິອງມ , ເຄິ່ອງຈກ, ວດສະດ ຫຼ ສິ່ງທິ່ບິ່ໄດ້ເປນສິ່ງຂອງທ່ິຈບຕ້ອງໄດ້ເຊ່ິນ: ຂະບວນການຕ່າງໆ ເວ້ີາ ລວມແລວ້ ເທກໂນໂລຍ ແມຸນ່ ການນາເອາຄວາມຮ້ທູ າງວທະຍາສາດມາໃຊ້ໃນການປະດດສ່ງິ ຂອງຕ່າງໆເພອິ່ ເອາມາ ໃຊ້ໃຫ້ເກດປະໂຫຍດສູງສດ. ສ່ວນທິ່ເປນຂີ້ແຕກຕ່າງຢຸ່າງໜິງ່ ຂອງເທກໂນໂລຢກບວທະຍາສາດ ຄ ເທກໂນໂລຢ ຈະຂ້ີນຢູຸ່ກ ບປດໄຈທາງເສດຖະກ ດເປນສນຄ້າທິ່ມການຊ້ີຂາຍ ສ່ວນຄວາມຮູ້ທາງວທະຍາສາດ ເປນສມບດ 8

ສ່ວນລວມຂອງຊາວໂລກມການເຜຍແຜຸ່ໂດຍບິ່ມການຊີ້ຂາຍແຕຸຢ່ ຸ່າງໃດ ສະຫຼຸບຄ: ເທກໂນໂລຢສະໄໝໃໝຸ່ເກດ ຂີນ້ ໂດຍມຄວາມຮູ້ທາງວທະຍາສາດເປນຖານຮອງຮບລກສະນະຂອງເທກໂນໂລຢ. ກ. ວິວັດທະນາການຂອງເທັກໂນໂລຢີ (ຮູບພາບທ 1.5: ວວດທະນາການຂອງເທກໂນໂລຍ) ເພິນ່ ໄດ້ແບງຸ່ ໄລຍະເວລາຂອງເທກໂນໂລຍອອກເປນ 4 ຍກຄ:  ຍກຸ ບຮານ (ຍກຸ ທາໍ ອດິ ) ປະມານ 10,000 ປ ກ່ອນ ຄ.ສ ມະນດຢູຸ່ຮວ່ ມກນເປນກຸ່ມນອ້ ຍໆຕ້ອງດ້ີນລນໃນການຫາອາຫານ ດວ້ ຍການລ່າສດເອາຊວດໃຫ້ຢູຸ່ລອດ, ມະນດໃຊ້ສິ່ງທິ່ມຢູຸ່ໃນທາມະຊາດເພ່ິອການດາລງຊວດເຊ່ິນ: ໄມ້, ຫນ, ກະດກູ , ຂນສດ, ໃບໄມ້,ໝາກໄມ້ ແລະ ຫຍາ້ ເປນຕ້ີນ.  ຍກຸ ກາງ ເປນຍກທິ່ກ່ຽວຂ້ອງກບການຄວບຄມເຄ່ິອງກນໄກຕ່າງໆ ເປນຍກທິ່ຄນເຮານາໃຊ້ເຄິ່ອງກນຈກເຂີ້າ ມາຊ່ວຍໃນຊວດປະຈາວນ, ໃນການຜະລດຫຼາຍຂ້ີນ ເຊ່ິນ: ໃນປະເທດຈນໃຊ້ລະບບແມຸ່ແຮງເພິ່ອຍກວດຖສິ່ງ ຂອງເພ່ອິ ໃຊໃ້ ນການກສິ່ າ້ ງ.  ຍກຸ ປະຕິວັດອຸດສາຫະກໍາ ຍກນ້ີເທກໂນໂລຢຈະເລນກ້າວໜ້າຫຼາຍຂ້ີນ ເປນຍກຂອງເທກໂນໂລຢພະລງງານ ມ ການໃຊ້ ພະລງງານອາຍນີ້າສາລບການເຮດວຽກຂອງເຄ່ິອງກນຈກ ແລະ ການຄນ້ີ ພ ບຄວາມຮູ້ເລ່ິອງໄຟຟ້າ ແລະ ເກດການ ຄດຄ້ີນການສາ້ ງເຄ່ອິ ນໄຟຟ້າ ເປນຕນ້ີ .  ຍຸກສັດຕະວດັ ທີ 20 - ປະຈຸບັນ ເປນຍກຂອງການບນ, ການສງ່ິ ຈະຫຼວດຂນີ້ ສອູຸ່ າວະກາດ, ການແຂຸ່ງຂນຄວາມຮູ້ທາງເທກໂນໂລຍ ແລະ ການຜະລດລະເບດປະລະມະນູ, ການປະດດຄດຄ້ນີ ວດສະດໃໝໆຸ່ ອອກມາໃຊ້ໃນຊວດປະຈາວນ ເຊນ່ິ : ຄອມພວເຕ, ໂທລະສບມຖ, ອນເຕເນດ, ເຄ່ອິ ງສ່ສິ ານ ແລະ ດາວທຽມ ເປນຕ້ີນ. 9

ຄໍາຖາມຄນືົ້ ຄວ້າທາ້ ຍບົດ 1. ໄອຊທໝາຍເຖງຫຍງ (What Is ICT) ? 2. ວວດທະນາການຂອງການສ່ສິ ານມຈກຍກ ? ຄຍກໃດແດຸ່ ? 3. ການສ່ິສານໝາຍເຖງຫຍງ ແລະ ອງປະກອບສາຄນຂອງການສິ່ສານມຫຍງແດຸ່ ? 4. ຍກຂອງການສສິ່ ານແບບໄຮ້ສາຍມຈກຍກ ແຕລຸ່ ະຍກມຄວາມແຕກຕ່າງກນແນວໃດ ? 5. ເພນິ່ ໄດແ້ ບຸ່ງໄລຍະເວລາຂອງເທກໂນໂລຢອອກເປນຈກຍກ ຄຍກໃດແດຸ່ ? 10

ບົດທີ 2 ຄວາມຮູ້ເບ້ອື ງຕື້ນົ ກ່ຽວກັບຄອມພວິ ເຕີ ຈດຸ ປະສົງ: ເມ່ອີ ຮຽນຈົບບດົ ນໍ້ແລ້ວນກັ ສກຶ ສາສາມາດ: (ເວລາ 4 ຊວົີ່ ໂມງ) - ນາໃຊຄ້ ອມພວິ ເຕພ້ໍນຖານໄດ້ - ເຂົໍາ້ ໃຈຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງຄອມພວິ ເຕ - ຮູ້ ແລະ ເຂ້າໍົ ໃຈຄຸນສົມບັດພເິ ສດຂອງຄອມພິວເຕ - ຮູ້ ແລະ ອະທິບາຍອງົ ປະກອບຂອງຄອມພິວເຕ - ຮູ້ປະເພດຂອງຄອມພິວເຕ ແລະ ຄວາມສາມາດໃນການເຮັດວຽກຂອງຄອມພວິ ເຕແຕ່ລະ ປະເພດ - ການໃຊ້ງານຄອມຄອມພວິ ເຕໃນວຽກງານຕ່າງໆ - ເຂໍາ້ົ ໃຈຂະບວນການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພວິ ເຕ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາໍ ຄັນຂອງຄອມພວິ ເຕີ ຮູບພາບທີ່ 2.1: ຄອມພິວເຕ ຄອມພິວເຕ ໝາຍເຖງິ ອຸປະກອນອເລັກໂທຣນິກທີ່ເຮດັ ວຽກຕາມຄາສັ່ີງຂອງໂປຣແກຣມ ຢ່າງອັດຕະໂນມັດ ໂດຍຈະທາການຄິດໄລ່, ປຽບທຽບ ທາງຕກັ ກະສາດ, ກັບຂໍ້ມູນ ແລະສະແດງຜົນລັບອອກມາ ໂດຍມະນຸດບີ່ຕອ້ ງ ເຂ້ົໍາໄປກຽ່ ວຂ້ອງໃນການປະມວນຜົນ. 11

ປະຈບຸ ັນເທັກໂນໂລຢ ແລະການສີ່ສານໄດ້ຈະເລນກ້າວໜາ້ ຢ່າງວ່ອງໄວ ໃນການດາເນນຊວິດປະຈາວັນຂອງ ມະນຸດ ອຸປະກອນສີ່ສານ ແລະຄອມພິວເຕໄດ້ເຂາໍົ້ ມາມບົດບາດສາຄນັ ຕກ່ີ ານດາເນນກິດຈະກາຕ່າງໆ ໂດຍສະເພາະ ການສຶກສາຄໍ້ົນຄວ້າ ແລະການເຮັດທຸລະກດິ ດວ້ ຍຄວາມກ້າວໜ້າຂອງເທັກໂນໂລຍຄອມພິວເຕ ເຮັດໃຫ້ອົງການ ຕ່າງໆນາເທັກໂນໂລຍເຫີົາ່ ນ້ໍເຂ້ົາໍ ມາຊວ່ ຍໃນການດາເນນງານຂອງອົງການໃຫ້ມປະສດິ ສິດທິພາບຫາຍຢີິງ່ ຂ້ນໍຶ ບີ່ວາ່ ຈະ ເປັນການຮັບ-ສົ່ີງຂ້ໍມູນຂ່າວສານອເລກັ ໂທຣນກິ , ການເຮັດທຸລະກິດ ແລະໃຫ້ບລິການເທິງອນິ ເຕເນດັ ຕະຫລອດ ຈນົ ການໃຊ້ເປນັ ເຄີ່ອງມຊວ່ ຍໃນການເຮັດວຽກງານ. ບີ່ພຽງແຕ່ໃນອົງການຕ່າງໆ ເທົີ່ານນັໍ້ ທີ່ນາຄອມພິວເຕເຂ້ໍົາມາໃຊ້ງານ ຜູ້ໃຊ້ຕາມບາ້ ນໂດຍທັ່ີວໄປ ກໄດຈ້ ັດຫາ ຄອມພວິ ເຕເຂາົ້ໍ ມາໃຊ້ສວ່ ນຕົວກນັ ຫາຍຂຶໍ້ນ ເນ່ອີ ງຈາກຄອມພວິ ເຕໃນປະຈຸບັນມລາຄາຖກ ແຕ່ມປະສດິ ສິດທິພາບ ສງູ ທງັ ສາມາດໃຊ້ງານໄດ້ງ່າຍກວ່າໃນອດດຫາຍ ຈົນມການປຣະມານການກນັ ວ່າ ໃນອະນາຄົດຄອມພິວເຕຈະເປັນ ອປຸ ະກອນພນ້ໍ ຖານໃນທກຸ ໆ ຄຣວັ ເຮອນເໝອນກັບເຄອ່ີ ງຮັບໂທຣທດັ ນ໌ ດວ້ ຍສະຖານນະການດັ່ີງກລ່າວ ການຮຽນຮູ້ການໃຊ້ງານຄອມພິວເຕໃນຣະດັບເບໍ້ອງຕ້ໍົນ ຈ່ີຶງເປັນສ່ີິງທີ່ມ ຄວາມຈາເປັນຢາ່ ງຢິ່ີງໃນການດາເນນກິດຈະກາຕ່າງໆ ບີ່ວາ່ ຈະເປັນໃນການເຮັດວຽກງານ, ການສຶກສາຫລເພີ່ອ ຄວາມບັນເທງ ໃຫ້ມປະສິດສດິ ທິພາບແລະຄວາມສະດວກເພ່ມີ ຫາຍຂນ້ຶໍ . 2. ຄນຸ ສົມບດັ ຂອງຄອມພິວເຕີ ປະຈບຸ ນັ ນຄ້ໍ ົນສວ່ ນໃຫຍ່ນິຍມົ ນາຄອມພິວເຕມາໃຊໃ້ ນວຽກງານຕ່າງໆ ຫວງຫາຍເຊິ່ງີ ຜູ້ໃຊ້ສ່ວນໃຫຍ່ມັກຈະ ຄິດວາ່ ຄອມພິວເຕເປັນເຄີ່ອງມທີ່ສາມາດເຮັດວຽກໄດ້ສາລະພັດ ແຕ່ຜູ້ທີ່ມຄວາມຮູ້ທາງຄອມພວິ ເຕຈະຮູ້ວ່າ ວຽກທ່ີ ເໝາະກັບການນາຄອມພິວເຕມາໃຊ້ຢ່າງຢີິງ່ ຄການສາ້ ງຂ້ໍມນູ ຂ່າວສານເຊ່ິີງຂ້ໍມູນຂ່າວສານເຫີົ່ານ້ໍັນສາມາດນາມາພິມ ອອກທາງເຄີ່ອງພມິ ສງົີ່ ຜ່ານເຄ່ີອຂ່າຍຄອມພິວເຕ ຫ ຈດັ ເກບັ ໄວ້ໃຊ້ໃນອະນາຄົດກໄດ້ ເນີ່ອງຈາກຄອມພວິ ເຕຈະ ມຄຸນສົມບດັ ຫາຍຢາ່ ງຄ: ກ. ຄວາມເປັນອັດຕະໂນມັດ (Self-Acting) ການເຮັດວຽກງານຂອງຄອມພິວເຕຈະເຮດັ ວຽກແບບອດັ ຕະໂນມດັ ພາຍໃຕ້ຄາສັ່ີງທີ່ໄດ້ຖກການົດໄວ້ ເຮັດ ວຽກດີ່ັງກລ່າວຈະເຣມີ່ ຕັ້ໍງແຕ່ການນາຂ້ໍມນູ ເຂໍ້ົາສູ່ລະບົບ ການປະມວນຜນົ ແລະແປລງຜນົ ລັບທ໌ໍອົກມາໃຫ້ຢູ່ໃນຮູບ ແບບທ່ີມະນຸດເຂົໍາ້ ໃຈໄດ້. ຂ. ຄວາມໄວ (Speed) ຄອມພິວເຕໃນປະຈຸບນັ ນ້ໍສາມາດເຮດັ ວຽກໄດ້ເຖິງຮອ້ ຍລ້ານຄາສງ່ີັ ໃນໜຶງີ່ ວິນາທ. ຄ. ຄວາມເຊອື່ ຖ (Reliable) ຄອມພວິ ເຕທກຸ ມ້ໍນໍ້ຈະເຮັດວຽກໄດ້ທັງກາງເວນັ ແລະກາງຄນຢ່າງບ່ີມຂຜໍ້ ິດພາດ ແລະບ່ີຮູ້ຈກັ ອິດເມ່ອີ ຍ. ງ. ຄວາມຖກຕອ້ ງແມນ່ ຢໍາ (Accurate) ວງົ ຈອນການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພິວເຕນັນ້ໍ ຖກສາ້ ງ ແລະ ອອກແບບມາເພ່ອີ ຊ່ວຍໃຫ້ການຄດິ ໄລ່ທ່ີຖກຕອ້ ງ ຖ້າຜນົ ຂອງການຄດິ ໄລ່ຜດິ ຈາກຄວາມເປັນຈິງມກັ ເກດຈາກຄວາມຜດິ ພາດຂອງໂປຣແກຣມ ຫ ຂໍ້ມນູ ທີ່ເຂໍົາ້ ສູ່ໂປຣ ແກຣມ. ຈ. ເກບັ ຂ້ໍືມນຈາໍ ນວນຫຼາຍ ໆ ໄດູ້ (Store massive amounts of information) ໄມໂຄຣຄອມພິວເຕໃນປະຈຸບນັ ຈະມທ່ີເກບັ ຂໍ້ມູນສາຮອງທີ່ສາມາດບັນຈຸຂມ້ໍ ູນສູງຫາຍກວ່າໜຶີ່ງພນັ ລາ້ ນຕົວ ອັກສອນ ແລະ ສາລັບລະບບົ ຄອມພວິ ເຕຂະໜາດໃຫຍ່ຈະສາມາດເກບັ ຂ້ໍມນູ ໄດ້ຫາຍກວ່າໜງີຶ່ ລາ້ ນໆ ຕົວອັກສອນ. 12

ສ. ຢູ້າຍຂມໍ້ື ນຈາກທ່ືີໜ່ືງໄປຢງັ ອກີ ທີໜງ່ື ໄດູ້ຢ່າງວ່ອງໄວ (Move information) ໂດຍໃຊ້ການຕິດຕີ່ສີ່ສານຜາ່ ນລະບົບເຄີ່ອຂ່າຍຄອມພິວເຕເຊີິ່ງສາມາດສີ່ົງຂໍ້ມູນແບບພະຫນຸ າມໄປເປັນຮູບ ແບບຂອງຂ້ໍມູນອເລັກໂທຣນິກ ໄປຢັງເຄີ່ອງຄອມພວິ ເຕທີ່ຢູ່ໄກຄນົ ຊກໂລກໄດ້ໃນເວລາພຽງບີ່ເຖິງໜຶ່ີງວິນາທ ເຮັດ ໃຫ້ມການເອ້ໍນເຄ່ີອຂ່າຍຄອມພິວເຕທ່ີເຊ່ີອມກັນ ທົີ່ວໂລກໃນປະຈຸບັນວ່າ ເປັນທາງດ່ວນຂອງຂໍ້ມູນຂ່າວສານ (Information Superhighway). ຊ. ເຮັດວຽກຊ້າືໍ ໆໄດູ້ (Repeatability) ຊ່ວຍຫຼຸດບັນຫາ ເລີ່ອງຄວາມອິດເມ່ີອຍ ຈາກການເຮັດວຽກຂອງແຮງງານຄົນ ນອກຈາກນ້ໍຢັງຫຼຸດຄວາມ ຜດິ ພາດຕ່າງໆໄດ້ດກວ່າດ້ວຍ ຂໍ້ມູນທີ່ປະມວນຜົນແມ່ນຈະຫຍຸ້ງຍາກ ຫ ຊັບຊ້ອນປານໃດກ່ີຕາມ ຈະສາມາດ ຄິດໄລ່ແລະຫາຜນົ ລັບທໄ໌ ດ້ຢາ່ ງວ່ອງໄວ. 3. ປະເພດຂອງຄອມພິວເຕີ ເຄ່ອີ ງຄອມພວິ ເຕ ແບງ່ ອອກເປນັ ຫາຍປະເພດ ຂນຶໍ້ ຢູ່ກບັ ເກນທີ່ໃຊ້ໃນການແບງ່ ດງີັ່ ຕາຕະລາງລຸມ່ ນ້ໍ: ເກນທໃ່ືີ ຊູ້ຈາໍ ແນກ ປະເພດຄອມພິວເຕີ ຕາມລັກສະນະການໃຊ້ງານ - ແບບໃຊ້ງານທົວ່ີ ໄປ (General purpose computer) - ແບບໃຊ້ງານສະເພາະດ້ານ (Special purpose computer) - ຊບູ ເປຄອມພວິ ເຕ (Supercomputer) ຕາມຂະໜາດ ແລະ ຄວາມສາມາດ - ເມນເຟຣມຄອມມພວິ ເຕ (Mainframe computer) - ມິນິຄອມພວິ ເຕ (Minicomputer) - ໄມໂຄຣຄອມພິວເຕ (Microcomputer) - ຄອມພວິ ເຕມຖ (Handheld computer) 3.1 ຈາໍ ແນກຄອມພິວເຕີຕາມລກັ ສະນະການໃຊງູ້ ານ ກ. ແບບໃຊູ້ງານທ່ວືົ ໄປ (General Purpose Computer) ໝາຍເຖິງ ເຄ່ີອງປະມວນຜົນຂໍ້ມູນທີ່ມຄວາມສາມາດໃນການເຮັດວຽກງານຫາຍດາ້ ນ (Flexible) ໂດຍໄດ້ຮັບການອອກແບບໃຫ້ສາມາດປະຢຸກໃຊ້ໃນງານປະເພດຕາ່ ງໆ ໄດ້ຢ່າງສະດວກ ໂດຍລະບົບຈະເຮັດວຽກ ຕາມຄາສັີ່ງໃນໂປຣແກຣມທ່ີຂຽນຂ້ໍຶນມາ ແລະເມີອ່ ຜູ້ໃຊ້ຕ້ອງການໃຫ້ເຄ່ີອງຄອມພິວເຕເຮດັ ວຽກຫຍັງ ກພຽງແຕ່ ອອກຄາສັີ່ງເອ້ໍນໂປຣແກຣມເຮັດວຽກ ໂດຍເຮົາສາມາດເກັບໂປຣແກຣມໄວ້ຫາຍໂປຣແກຣມໃນເຄອ່ີ ງດຽວກັນໄດ້ ເຊີັ່ນ ໃນຂະນະໜ່ີຶງເຮົາອາດໃຊ້ເຄ່ີອງນໍ້ໃນງານປະມວນຜົນກ່ຽວກັບລະບົບບັນຊ ແລະໃນຂະນະໜີ່ຶງກີ່ສາມາດໃຊ້ ໃນການອອກເຊັກເງນິ ເດອນໄດ້ ເປນັ ຕນໍົ້ . ຂ. ແບບໃຊູ້ງານສະເພາະດາ້ ນ (Special Purpose Computer) ໝາຍເຖິງ ເຄ່ີອງປະມວນຜົນຂໍ້ມູນທ່ີຖກອອກແບບຕວົ ເຄ່ີອງ ແລະໂປຣແກຣມຄວບຄຸມ ໃຫ້ເຮັດ ວຽກຢ່າງໃດຢ່າງໜີຶ່ງເປັນການສະເພາະ (Inflexible) ໂດຍທ່ົີວໄປມັກໃຊ້ໃນງານຄວບຄມຸ ຫ ງານອຸດສາຫະກາທີ່ ເນັໍ້ນການປະມວນຜົນແບບວ່ອງໄວ ເຊີ່ັນ: ເຄ່ີອງຄອມພິວເຕຄວບຄຸມສັນຍານະໄຟຈະລາຈອນ, ຄອມພິວເຕຄວບ ຄມຸ ລິບ ຫ ຄອມພິວເຕຄວບຄມຸ ລະບົບອດັ ຕະໂນມັດໃນລົດ ເປນັ ຕ້ົນໍ . 3.2 ຈໍາແນກຄອມພວິ ເຕຕີ າມຂະໜາດ ແລະຄວາມສາມາດ ເປັນການຈາແນກປະເພດຂອງຄອມພິວເຕທພີ່ ົບເຫັນໄດ້ຫາຍທ່ີສດຸ ໃນປະຈຸບັນເຊ່ີິງສາມາດແບ່ງອອກ 13

ໄດດ້ ງີັ່ ນ້ໍ: ກ. ຊຸບເປີຄອມພິວເຕີ (Super Computer) ຮູບພາບ 2.2: Super Computer ໝາຍເຖງິ ເຄອີ່ ງປະມວນຜົນຂໍ້ມູນທີ່ມຄວາມສາມາດໃນການປະມວນຜນົ ສງູ ທ່ສີ ຸດ ໂດຍທີ່ົວໄປສາ້ ງ ຂ້ໍຶນເປັນການສະເພາະເພີ່ອງານດ້ານວທິ ະຍາສາດທີ່ຕ້ອງການການປະມວນຜນົ ສັບຊອ້ ນ ແລະ ຕ້ອງການຄວາມໄວສງູ ເຊ່ັນີ :ງານວິໄຈຂປະນາວດຸ , ງານໂຄງການອາວະກາດ (NASA), ງານການສ່ີສານຜ່ານດາວທຽມ ຫ ງານພະຍາກອນ ອາກາດ ເປນັ ຕົນ້ໍ . ຂ. ເມນເຟມຄອມພວິ ເຕີ (Mainframe computer) ຮູບພາບ 2.3: Mainframe computer 14

ເມນເຟມຄອມພິວເຕເປັນເຄອີ່ ງຄອມພິວເຕຂະໜາດໃຫຍ່ ເຮດັ ວຽກຮວ່ ມກັບອຸປະກອນຫາຍໆ ຢາ່ ງ ດວ້ ຍຄວາມໄວສູງໃຊ້ໃນງານທຸລະກດິ ຂະໜາດໃຫຍ່ ເຊັ່ີນ: ມະຫາວິທະຍາໄລ, ທະນາຄານ ແລະໂຮງພະຢາບານ ເມນເຟມຄອມພິວເຕຣ໌ ສາມາດເກບັ ຂ້ໍມູນທີ່ມປະລິມານຫາຍ ໆໄດ້ ເຊີັ່ນ: ໃນການສັີ່ງຈອງບອ່ ນນັີ່ງຂອງສາຍການ ບິນທ່ີບລິສັດທ່ອງທ່ຽວຮັບຈອງໃນແຕ່ລະມ້ໍ ນອກຈາກນໍ້ຢັງສາມາດເຊີ່ອມໂຍງໃຊ້ງານກັບເຄີ່ອງເທຣ໌ມິນັນ (Terminal) ຫາຍ ໆ ເຄ່ີອງ ໃນໄລຢະທາງໄກກນັ ໄດ້ ເຊັີ່ນ: ລະບົບເອທເອັມ (ATM) ການປະມວນຜົນຂໍ້ມູນຂອງ ລະບົບເມນເຟມນ້ໍມຜູ້ໃຊ້ຫາຍ ໆ ຄົນໃນເວລາດຽວກັນໄດ້ (Multi-user), ສາມາດປະມວນຜົນໂດຍແບ່ງເວລາ ການໃຊ້ຊພຢູ (CPU) ໂດຍຜາ່ ນເຄອ່ີ ງເທຣ໌ມນິ ັນ ການປະມວນຜນົ ແບບແບງ່ ເວລານ້ໍເອໍນ້ ວ່າ Time sharing. ຄ. ມນິ ິຄອມພິວເຕີ (Mini Computer) ຮບູ ພາບ 2.4: Mini Computer ທລຸ ະກິດ ແລະໜ່ວຍງານທີ່ມຂະໜາດນອ້ ຍບີ່ຈາເປັນຕອ້ ງໃຊ້ຄອມພິວເຕຂະໜາດເມນເຟມເຊງ່ີິ ມລາ ຄາແພງຜູ້ຜະລິດຄອມພິວເຕຈຶງີ່ ພດັ ທະນາຄອມພິວເຕໃຫ້ມຂະໜາດນ້ອຍ ແລະມລາຄາຖກລົງ ເອ້ໍນວາ່ ເຄີ່ອງມິນິ ຄອມພິວເຕ ໂດຍມລັກສະນະພເິ ສດໃນການເຮັດວຽກງານຮ່ວມກບັ ອຸປະກອນປະກອບອ້ອມຂາ້ ງທ່ີມຄວາມໄວສູງ ໄດ້ ມການໃຊ້ແຜ່ນຈານແມ່ເຫັກບັນຈຸຂໍ້ມູນສູງຊະນດິ ແຂງ (Hard disk) ໃນການເກັບຮັກສາຂ້ໍມນູ ສາມາດອ່ານ ຂຽນຂໍ້ມູນໄດ້ຢ່າງວ່ອງໄວ ໜ່ວຍງານ ແລະບລິສັດທີ່ໃຊ້ຄອມພິວເຕປະເພດນໍ້ ໄດ້ແກ່ ກົມກອງ, ວິທະຍາໄລ, ມະຫາວທິ ະຍາໄລ, ສູນການຄາ້ , ໂຮງແຮມ, ໂຮງພະຍາບານ ແລະໂຮງງານອຸດສາຫະກາຕ່າງໆ. ງ. ໄມໂຄຣຄອມພວິ ເຕີ (Microcomputer) ຮູບພາບ 2.5: ໄມໂຄຣຄອມພວິ ເຕ (Microcomputer) 15

ເປັນເຄີ່ອງຄອມພິວເຕທ່ີມຂະໜາດນ້ອຍທີ່ສຸດ ລາຄາຖກທ່ີສຸດ, ໃຊ້ງານງ່າຍ ແລະນຍິ ົມຫາຍທີ່ສຸດ ລາຄາຂອງເຄີ່ອງໄມໂຄຣຄອມພິວເຕຈະຢູ່ໃນຊວ່ ງປະມານໝນີ່ ກວ່າ ຫາ ແສນກວ່າບາດ ຫ ສອງລາ້ ນກບ ຫາ ຊາວ ຫ້າລ້ານກບ ໃນວງົ ການທລຸ ະກິດໃຊ້ໄມໂຄຣຄອມພວິ ເຕກັບງານທກຸ ໆຢ່າງ, ໄມໂຄຣຄອມພວິ ເຕມຂະໜາດນ້ອຍພ ທີ່ຈະຕັ້ໍງເທິງໂຕະ (Desktop) ຫ ໃສ່ລົງໃນກະເປົາເອກະສານ ເຊີັ່ນ: ຄອມພິວເຕວາງເທງິ ຕັກ (Lap top) ຫ ໂນດບກຸ (Note book) ໄມໂຄຣຄອມພິວເຕສາມາດເຮດັ ວຽກໃນລັກສະນະປະມວນຜົນໄດ້ດ້ວຍຕນົ ເອງ ໂດຍບີ່ ຕ້ອງເຊ່ີອມໂຢງກັບຄອມພິວເຕເຄ່ີອງອ່ີນເອໍ້ນວ່າລະບົບປະຕິບັດການແບບດ່ຽວ (Standalone system) ມໄວ້ ສາລັບໃຊ້ງານສ່ວນຕົວຈ່ີຶງເອໍ້ນເຄີ່ອງໄມໂຄຣຄອມພິວເຕໄດ້ອກຊ່ີໜຶ່ີງວ່າ ຄອມພິວເຕສ່ວນບຸກຄົນ ຫ ເຄີ່ອງພຊ (PC: Personal Computer) ແລະສາມາດນາເຄີອ່ ງໄມໂຄຣຄອມພວິ ເຕມາເຊ່ີອມຕີ່ກັບເຄ່ີອງໄມໂຄຣຄອມພິວເຕ ເຄີອ່ ງອນີ່ ໆ ຫ ເຊີ່ອມຕີ່ກັບເຄີອ່ ງເມນເຟມ ເພ່ີອຂະຫຍາຍປະສິດທິພາບເພ່ມີ ຂນ້ຶໍ ເຮດັ ໃຫ້ເຄອີ່ ງໄມໂຄຣຄອມພິວ ເຕເປັນທ່ີນິຍົມໃຊ້ກັນແພຣ່ຫາຍຢ່າງວ່ອງໄວ, ນຍິ ົມໃຊ້ຫາຍ ຢູ່ໃນວຽກງານ, ບລິສັດ, ຫ້າງຮ້ານ, ໂຮງຮຽນ, ສະຖາ ບນັ ການສກຶ ສາ ແລະ ບາ້ ນເຮອນ.ລກັ ສະນະຂອງໄມໂຄຣຄອມພິວເຕສາມາດແບ່ງໄດ້ 2 ປະເພດດງ່ີັ ນໍ້: 1) ເຄ່ີອງຄອມພິວເຕທ ່ີໃຊ້ທ າງານຢູ່ກັບທ ີ່ເອໍ້ນວ່າ Desktop Models ລວມເຖິງ Minitower/Tower models. 2) ເຄີ່ອງຄອມພິວເຕຂະໜາດນ້ອຍແບບເຄ່ີອນຍ້າຍໄດ້ ຫ ເອ້ໍນວ່າ Notebook Computer ຫ Laptop Computer ຈ. ຄອມພວິ ເຕີມຖ (Handheld Computer) ຮູບພາບ 2.6: ຄອມພິວເຕມຖ (Handheld Computer) ເປນັ ຄອມພວິ ເຕທ່ີມຂະໜາດນອ້ ຍທີສ່ ຸດເມ່ີອທຽບກັບຄອມພວິ ເຕປະເພດອນີ່ ໆ ອກທງັ ສາມາດພົກ ພາໄປຢງັ ທີ່ຕ່າງໆ ໄດ້ງາ່ ຍກວາ່ ເໝາະກັບການຈດັ ການຂ້ໍມູນປະຈາວັນ ການສ້າງປະຕິທິນນັດພົບ ການເບິີ່ງໜັງຟັງ ເພງ ການຮັບສ່ີົງອເມລ໌ ບາງລຸ້ນອາດມຄວາມສາມາດທຽບເທົີ່າກັບໄມໂຄຣຄອມພິວເຕ ເຊ່ັີນ: ປາມພອກເກດັ ພຊ ເປັນຕໍົ້ນ. ນອກຈາກນ້ໍໂທລະສບັ ມຖບາງລຸ້ນກ່ີມຄວາມສາມາດໃກຄ້ ຽງກັບຄອມພິວເຕ ມຖໃນກຸ່ມນໍ້ໃນແງ່ຂອງ ການໃຊງ້ ານໂປຣແກຣມ ການກບັ ຂໍ້ມູນທີົ່ວໄປໂດຍໃຊ້ລະບບົ ປະຕິບດັ ການ Symbian, Linux, IOS, Android. 16

4. ອງົ ປະກອບຂອງຄອມພວິ ເຕີ ເຄ່ີອງຄອມພິວເຕທີ່ເຮົາເຫນັ ໆ ກັນຢູ່ນ້ໍເປັນພຽງອົງປະກອບສ່ວນຫນີຶ່ງຂອງລະບົບຄອມພວິ ເຕເທ່ົີານັນ້ໍ ແຕ່ ຖ້າຕອ້ ງການໃຫ້ເຄອ່ີ ງຄອມພິວເຕແຕ່ລະເຄອ່ີ ງສາມາດເຮັດວຽກໄດຢ້ ່າງມປະສດິ ທິພາບຕາມທີ່ເຮາົ ຕອ້ ງການນໍ້ັນ ຈາ ເປັນຕ້ອງອາໄສອົງປະກອບພ້ໍນຖານ 4 ຢາ່ ງມາເຮັດວຽກຮວ່ ມກນັ ເຊີິ່ງອົງປະກອບພໍ້ນຖານຂອງລະບົບຄອມພິວເຕ ປະກອບໄປດ້ວຍ ຮາດແວຣ໌ (Hardware) ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ (Software) ບຸກລາກອນ (People ware) ຂ້ໍມູນ / ຂ້ໍ ມນູ ຂ່າວສານ (Data/Information) 4.1 ຮາດແວຣ໌ (Hardware) ຮບູ ພາບ 2.7: ຮາດແວຣ໌ ແລະ ອຸປະກອນຄອມພວິ ເຕ ໝາຍເຖິງ ອຸປະກອນຕ່າງໆ ທ່ີປະກອບຂຶ້ນໍ ເປນັ ເຄີ່ອງຄອມພວິ ເຕ ມລັກສະນະເປັນໂຄງຮ່າງສາມາດ ເບ່ງິີ ເຫນັ ດ້ວຍຕາແລະສັມຜັດໄດ້ (ຮູບທາ) ເຊນ່ີັ ຈພາບ ຄຢໍົ໌ບອຣ໌ໍດົ ເຄອ່ີ ງພິມ ເມົາສ໌ ເປັນຕໍນົ້ ເຊງ່ິີ ສາມາດແບງ່ ອອກ ເປັນສ່ວນຕ່າງໆ ຕາມລັກສະນະການເຮດັ ວຽກງານ ໄດ້ 4 ໜວ່ ຍ ຄ ໜ່ວຍຮັບຂ້ໍມູນ (Input Unit) ໜ່ວຍປະມວນ ຜົນກາງ (Central Processing Unit: CPU) ໜ ່ວຍສະ ແດງ ຜົນ (Output Unit) ໜ ່ວຍ ເກ ັບຂ ້ໍມ ູນສາ ຮອງ (Secondary Storage) ໂດຍອປຸ ະກອນແຕ່ລະໜວ່ ຍມໜາ້ ທີ່ການເຮັດວຽກງານແຕກຕາ່ ງກັນ. 4.2 ຊອຟຕແ໌ ວຣ໌ (Software) ຮູບທ່ີ 2.8: ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ສາລັບລະບົບ 17

ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ ໝາຍເຖິງ ສ່ວນທ່ີມະນດຸ ສັມຜັດບ່ີໄດ້ໂດຍກົງ (ນາມມະທາ) ເປັນໂປຣແກຣມ ຫ ຊຸດ ຄາສ່ັີງທີ່ຖກຂຽນຂ້ຶໍນເພ່ີອສີັ່ງໃຫ້ເຄ່ອີ ງຄອມພວິ ເຕເຮັດວຽກ ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ຈ່ີຶງເປັນເໝອນຕົວເຊ່ີອມລະຫວ່າງຜູ້ໃຊ້ ເຄີ່ອງຄອມພິວເຕ ແລະ ເຄ່ີອງຄອມພິວເຕ ຖ້າບີ່ມຊອຟຕແ໌ ວຣ໌ເຮາົ ກບີ່ສາມາດໃຊ້ເຄ່ີອງຄອມພິວເຕເຮັດຫຍັງໄດ້ ເລຍ ຊອຟຕແ໌ ວຣ໌ສາລບັ ເຄ່ີອງຄອມພິວເຕສາມາດແບງ່ ໄດ້ ດງີ່ັ ນໍ້: ກ. ຊອຟຕແ໌ ວຣ໌ສໍາລັບລະບົບ (System Software) ຄ ຊຸດຂອງຄາສັີ່ງທີ່ຂຽນໄວ້ເປັນຄາສ່ັີງສາເລດັ ຮູບເຊ່ິີງຈະເຮັດວຽກຮ່ວມກັບຄອມພວິ ເຕຫາຍທີ່ສຸດ ເພ່ອີ ຄອຍຖ້າຄວບຄຸມການເຮດັ ວຽກງານຂອງຮາດແວຣ໌ທຸກຢ່າງ ແລະອານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ກັບຜູ້ໃຊ້ໃນການ ໃຊ້ງານ ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ ຫ ໂປຣແກຣມລະບົບທີ່ຮູ້ຈັກກັນດກຄ DOS, Windows, UNIX, Linux, Mac ລວມ ທັງໂປຣແກຣມແປລຄາສີ່ັງທີ່ຂຽນໃນພາສາລະດັບສູງ ເຊີັ່ນ ພາສາ Basic, FORTRAN, Pascal, COBOL, C ເປັນຕໍົ້ນ ນອກຈາກນໍ້ໂປຣແກຣມທີ່ໃຊ້ໃນການກວດສອບລະບບົ ເຊັີ່ນ Norton’s Utilities ກ່ີນັບເປັນໂປຣແກຣມ ສາລັບລະບົບດວ້ ຍເຊ່ນີັ ກນັ . ຂ. ຊອຟແວຣ໌ປະຢຸກ (Application Software) ຮູບພາບ 2.9: ຊອຟຕແ໌ ວຣ໌ນາໃຊ້ ຄ ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ ຫ ໂປຣແກຣມທີ່ສີ່ັງຄອມພິວເຕເຮັດວຽກຕາ່ ງໆ ຕາມທ່ີຜູ້ໃຊ້ຕ້ອງການ ບ່ີວາ່ ຈະດາ້ ນ ເອກະສານ ບັນຊ ການຈດັ ເກັບຂ້ໍມນູ ເປັນຕນ້ົໍ ຊອຟຕແ໌ ວຣປ໌ ະຢກຸ ສາມາດຈາແນກໄດ້ເປນັ 2 ປະເພດ ຄ: - ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ສາລັບງານສະເພາະດ້ານ ຄ ໂປຣແກຣມເຊີ່ິງຂຽນຂຶໍ້ນເພີ່ອການເຮດັ ວຽກງານສະເພາະ ຢ່າງທ່ີເຮົາຕ້ອງການ ບາງທ່ີເອໍ້ນວ່າ User’s Program ເຊັີ່ນ: ໂປຣແກຣມການເຮັດບັນຊຈ່າຍເງິນເດອນ ໂປຣ ແກຣມລະບບົ ເຊ່ີົາຊ້ໍ ໂປຣແກຣມການຮບັ -ສ່ົງີ ສິນຄ້າ ເປນັ ຕ້ນໍົ ເຊງ່ີິ ແຕ່ລະໂປຣແກຣມກມັກຈະມເງອີ່ ນໄຂ ຫ ແບບ ຟອມແຕກຕ່າງກັນອອກໄປຕາມຄວາມຕອ້ ງການ ຫ ກົດເກນຂອງແຕ່ລະໜວ່ ຍງານທ່ີໃຊ້ເຊ່ີິງສາມາດດັດແປງແກ້ ໄຂເພິ່ີມເຕມ (Modifications) ໃນບາງສວ່ ນຂອງໂປຣແກຣມໄດ້ ເພີອ່ ໃຫ້ກົງກັບຄວາມຕອ້ ງການຂອງຜູ້ໃຊ້ ແລະ ຊຟຕ໌ແວປະຢຸກທ່ີຂຽນຂນ້ໍຶ ນໍ້ໂດຍສວ່ ນໃຫຍ່ມກັ ໃຊ້ພາສາລະດັບສງູ ເປັນຕົວພັດທະນາ. - ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ສາລັບງານທວ່ົີ ໄປ ເປັນໂປຣແກຣມປຣະຢຸກຕ໌ທ່ີມຜູ້ຈັດເຮດັ ໄວ້ ເພີ່ອໃຊ້ໃນການເຮັດ ວຽກງານປະເພດຕ່າງໆ ທ່ີົວໄປ ໂດຍຜູ້ໃຊ້ຄນົ ອີ່ນໆ ສາມາດນາໂປຣແກຣມນໍ້ໄປປະຢຸກໃຊ້ກບັ ຂໍ້ມູນຂອງຕນົ ໄດ້ ແຕ່ ຈະບີ່ສາມາດກີ່ການດັດແປງ ຫ ແກ້ໄຂໂປຣແກຣມໄດ້ ຜູ້ໃຊ້ບ່ີຈາເປັນຕອ້ ງຂຽນໂປຣແກຣມເອງເຊິງ່ີ ເປັນການປະ ຢັດເວລາ ແຮງງານ ແລະຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃນການຂຽນໂປຣແກຣມ ນອກຈາກນ້ໍ ຢັງບ່ີຕອ້ ງໃຊ້ເວລາຫາຍໃນການຝກຶ ໃຊ້ 18

ງານ ແລະປະຕບິ ັດ ເຊິ່ງີ ໂປຣແກຣມສາເລດັ ຮບູ ນ້ໍ ມັກຈະມການໃຊ້ງານໃນໜ່ວຍງານທີ່ຂາດບກຸ ລາກອນທີ່ມຄວາມ ຊານາຍເປັນພິເສດໃນການຂຽນໂປຣແກຣມ ດັີ່ງນໍ້ັນ, ການໃຊ້ໂປຣແກຣມສາເລັດຮູບຈຶ່ີງເປັນສິ່ີງທີ່ອານວຍຄວາມ ສະດວກ ແລະເປັນປະໂຫຍດຢ່າງຢີິ່ງ ຕົວຢ່າງໂປຣແກຣມສາເລັດຮູບພາບນິຍົມໃຊ້ໄດ້ແກ່ Microsoft Office, Lotus, Adobe Photoshop, SPSS, Internet Explorer ແລະ ເກມສຕ໌ າ່ ງໆ ເປນັ ຕົໍ້ນ. 4.3 ບກຸ ຄະລາກອນ (People ware) ຮູບພາບ 2.10: ບຸກລາກອນ (ຮບູ ພາບ ThaiGoodView.com) ໝາຍເຖງິ ບກຸ ລາກອນໃນງານດາ້ ນຄອມພິວເຕເຊີ່ິງມຄວາມຮູ້ກ່ຽວກບັ ຄອມພິວເຕ ສາມາດໃຊ້ງານ ສັ່ີງງານເພີອ່ ໃຫ້ຄອມພວິ ເຕເຮດັ ວຽກຕາມທີ່ຕ້ອງການ ແບງ່ ອອກໄດ້ 4 ລະດບັ ດີັງ່ ນ້ໍ: ກ. ຜຈູ້ ັດການລະບບົ (System Manager) ຄ ຜູ້ວາງນະໂຍບາຍການໃຊ້ຄອມພິວເຕໃຫ້ເປນັ ໄປ ຕາມເປົາໍ້ ໝາຍຂອງໜວ່ ຍງານ ຂ. ນັກວເິ ຄາະລະບົບ (System Analyst) ຄ ຜູ້ທີ່ສຶກສາລະບົບງານເກ່ີົາ ຫ ງານໃໝ່ ແລະການ ວິເຄາະໃຫ້ເໝາະສມົ ຄວາມເປນັ ໄປໄດ້ໃນການໃຊ້ຄອມພວິ ເຕກບັ ລະບົບງານ ເພອ່ີ ໃຫ້ໂປຣແກຣມເມຣເ໌ ປັນຜູ້ຂຽນ ໂປຣແກຣມໃຫ້ກບັ ລະບົບງານ. ຄ. ໂປຣແກຣມເມີຣ໌ (Programmer) ຄ ຜູ້ຂຽນໂປຣແກຣມສ່ີັງງານເຄີ່ອງຄອມພິວເຕເພີ່ອໃຫ້ ເຮັດວຽກຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ້ໃຊ້ ໂດຍຂຽນຕາມແຜນຜັງທີ່ນັກວິເຄາະລະບບົ ໄດ້ຂຽນໄວ້. ງ. ຜໃູ້ ຊູ້ (User) ຄ ຜູ້ໃຊ້ງານຄອມພິວເຕທີົ່ວໄປເຊີິ່ງຕ້ອງຮຽນຮູ້ວທິ ການໃຊ້ເຄອ່ີ ງ ແລະວທິ ການໃຊ້ ງານໂປຣແກຣມ ເພີ່ອໃຫ້ໂປຣແກຣມທ່ີມຢູ່ສາມາດເຮັດວຽກໄດ້ຕາມທ່ີຕ້ອງການເນ່ີອງຈາກເປັນຜູ້ການົດໂປຣ ແກຣມ ແລະໃຊ້ງານເຄີ່ອງຄອມພິວເຕ ຜູ້ໃຊ້ຈຶ່ີງເປັນຕົວປ່ຽນສາຄັນໃນການເຮັດໃຫ້ຜົນລັບມຄວາມໜ້າເຊີ່ອຖ ເນອ່ີ ງຈາກຄາສັງ່ີ ແລະຂ້ໍມນູ ທີ່ໃຊ້ໃນການປະມວນຜນົ ໄດຮ້ ັບຈາກການການດົ ຂອງຜູໃ້ ຊ້ (People ware) ທງັ ໝົດ. 4.4 ຂມ້ືໍ ນ/ຂ້ໍືມນຂາ່ ວສານ (Data/Information) ຮບູ ພາບ 2.11: ຂໍ້ມູນຂາ່ ວສານ 19

ຂ້ໍມູນ (Data) ເປັນອົງປະກອບທ່ີສາຄັນຢ່າງໜ່ງີຶ ການເຮດັ ວຽກງານຂອງຄອມພິວເຕຈະກຽ່ ວຂ້ອງກັບຂໍ້ມູນ ຕັ້ໍງແຕ່ການນາຂໍ້ມູນເຂົໍ້າຈົນກາຍເປັນຂ້ໍມູນທ ີ່ສາມາດໃຊ້ປະໂຫຍດຕ່ີໄດ້ ຫ ທ່ີເອໍ້ນວ່າ ຂໍ້ມູນຂ່າວສານ (Information) ເຊີິ່ງຂໍ້ມນູ ເຫ່ົີານໍ້ອາດຈະເປັນໄດທ້ ັງຕົວເລກ ຕົວອັກສອນ ແລະຂ້ໍມນູ ໃນຮູບແບບອນີ່ ໆ ເຊນັີ່ : ພາບ ສຽງ ເປັນຕ້ໍນົ . ຂໍ້ມູນທີ່ຈະນາມາໃຊ້ກັບຄອມພິວເຕໄດ້ນ້ັໍນ ໂດຍປົກກະຕິຈະຕ້ອງມການແປງຮູບແບບ ຫ ສະຖານະໃຫ້ ຄອມພິວເຕເຂໍ້ົາໃຈກ່ອນ ຈີຶ່ງຈະສາມາດເອົາມາໃຊ້ງານໃນການປະມວນຜນົ ຕ່າງໆ ໄດ້ເຮາົ ເອນ້ໍ ສະຖານະນ້ໍວາ່ ສະຖາ ນະແບບດິຈຕິ ອລເຊິ່ງີ ມ 2 ສະຖານະເທ່ີົານ້ນໍັ ຄ ເປດ (1) ແລະປິດ (0). 5. ຄນຸ ປະໂຫຍດຂອງຄອມພິວເຕີ ຈາກການທ່ີຄອມພິວເຕມລັກສະນະເດັ່ນີ ຫາຍຢາ່ ງ ເຮັດໃຫ້ຖກນາມາໃຊ້ປະໂຫຍດຕີ່ການດາເນນຊວິດປະຈາ ວນັ ໃນສງັ ຄົມຢ່າງຫວງຫາຍ ສິີ່ງທເຮາົ ພບົ ເຫນັ ຢູ່ເລ່ີອຍໆກຄ່ີ ການໃຊ້ໃນການພິມເອກະສານຕ່າງໆ ເຊ່ນີັ : ພິມຈດົ ໝ າຍ ບົດລາຍງານ, ບົດວິໄຈ, ເອກະສານຕ່າງໆເຊິີ່ງເອ້ໍນວ່າງານປະມວນຜົນ (Word processing) ນອກຈາກນ້ໍຍັງມ ການປະຢຸກໃຊ້ຄອມພວິ ເຕໃນດ້ານຕາ່ ງໆ ອກຫາຍດ້ານ ດ່ີງັ ຕີໄ່ ປນໍ້: ກ. ງານທຸລະກດິ ເຊນີັ່ ບລິສັດ ຮາ້ ນຄ້າ, ສູນການຄ້າ ຕະຫອດຈົນຮອດໂຮງຈກັ ໂຮງງານຕ່າງໆ ໃຊ້ຄອມພິວເຕໃນການ ເຮັດບັນຊ, ວຽກປະມວນຜນົ , ອອກແບບ ແລະຕິດຕ່ີກັບໜ່ວຍງານພາຍນອກຜ່ານລະບົບໂທລະຄົມມະນາຄົມ ນອກຈາກນໍ້ຍັງໃຊ້ໃນວຽກງານອຸດສາຫະກາ ສ່ວນໃຫຍ່ກໃຊ້ຄອມພິວເຕມາຊ່ວຍໃນການຄວບຄຸມການຜະລິດ ແລະການປະກອບຊໍິ້ນສ່ວນຂອງອປຸ ະກອນຕາ່ ງໆ ເຊ່ັນີ : ໂຮງງານປະກອບລົດ ເຊິ່ີງເຮດັ ໃຫ້ການຜະລິດມຄຸນນະພາບ ດຂຶໍ້ນບລິສັດຢັງສາມາດຮັບ ຫ ງານທະນາຄານ ທີ່ໃຫ້ບລິການຖອນເງິນຜ່ານຕູ້ຝາກຖອນເງິນອັດຕະໂນມັດ (ATM) ແລະໃຊ້ຄອມພິວເຕຄິດດອກເບ້ຍໃຫ້ກັບຜູ້ຝາກເງິນ ແລະການໂອນເງິນລະຫວ່າງບັນຊ ເຊີ່ອມໂຢງກັນ ເປັນລະບົບເຄີອ່ ຂາ່ ຍ. ຂ. ງານວິທະຍາສາດ ການແພດ ແລະງານສາທາລະນະສກຸ ສາມາດນາຄອມພິວເຕມາໃຊ້ໃນການຄດິ ໄລ່ທ່ີຂ້ອນຂ້າງສບັ ຊອ້ ນ ເຊີນັ່ : ງານສຶກສາໂມເລກຸນສານເຄ ມ ວິຖການໂຄຈອນຂອງການສ່ົີງເຄີ່ອງບິນໄປສູ່ອາວະກາດ ຫ ງານທະບຽນ ການເງິນ ສະຖິຕິ ແລະເປັນອຸປະກອນ ສາລັບການກວດປີິ່ນປົວພະຍາດໄດ້ເຊິ່ີງຈະໃຫ້ຜົນທ່ີແມ່ນຢາກວ່າການກວດດ້ວຍວິທເຄມແບບເກ່ີາົ ໆ ແລະໃຫ້ການ ຖຮກັ ສາໄດວ້ ອ່ ງໄວຂນ້ຶໍ . ຄ. ງານຄມົ ມະນາຄົມ ແລະສສື່ ານ ໃນສ່ວນທ່ີກ່ຽວກັບການເດນທາງ ຈະໃຊ້ຄອມພິວເຕໃນການຈອງປ້ໍເດນທາງ, ບ່ອນນງ່ັີ ເຊີ່ິງມການ ເຊ່ີອມຕ່ີໄປຢັງທຸກສະຖານ ຫ ທຸກສາຍການບິນໄດ້ ເຮັດໃຫ້ສະດວກຕີ່ຜູ້ເດນທາງທ່ີບ່ີຕ້ອງເສຍເວລາລຖ້າ ນອກຈາກນ້ໍຢັງໃຊ້ໃນການຄວບຄຸມລະບົບການຈາລະຈອນ ເຊັີ່ນ: ໄຟສັນຍາການຈາລະຈອນ ແລະ ການ ຈະລາຈອນທາງອາກາດ ຫ ໃນການສີ່ສານກໃຊ້ຄວບຄຸມວົງໂຄຈອນຂອງດາວທຽມເພີ່ອໃຫ້ຢໃູ່ ນວງົ ໂຄຈອນເຊີ່ງິ ຈະ ຊວ່ ຍສ່ງົີ ຜນົ ຕີ່ການສ່ົີງສນັ ຍານໃຫ້ລະບົບການສີ່ສານມຄວາມຊັດເຈນ. ງ. ງານວສິ ະວະກາໍ ແລະສະຖາປັດຕະຍາກາໍ ສະຖາປະນກິ ແລະວິສະວະກາສາດສາມາດໃຊ້ຄອມພິວເຕໃນການອອກແບບ ຫ ຈາລອງສະພາບ ການຕ່າງໆ ເຊ່ັີນ: ການຮບັ ແຮງສ່ັີນສະເທອນຂອງອາຄານເມອ່ີ ເກດແຜ່ນດິນໄຫວ ໂດຍຄອມພວິ ເຕຈະຄິດໄລ່ ແລະ 20

ສະແດງພາບສະຖານນະການໃກ້ຄຽງຄວາມຈິງ ທງັ ໝົດທັງການໃຊ້ຄວບຄຸມແລະຕິດຕາມຄວາມກ້າວໜ້າຂອງໂຄງ ການຕ່າງໆ ເຊນ່ັີ ຄົນງານ ເຄ່ີອງມ ຜນົ ການເຮດັ ວຽກງານ ຈ. ງານຫອ້ ງການ ເປັນໜວ່ ຍງານທີ່ມການໃຊ້ຄອມພິວເຕຫາຍທ່ີສດຸ ໂດຍມການໃຊ້ຫາຍຮູບແບບ ທັງນ້ໍຂຶໍ້ນຢູ່ກັບບົດ ບາດແລະໜ້າທີ່ຂອງໜວ່ ຍງານນນໍ້ັ ໆ ເຊ່ັີນ: ກະຊວງສຶກສາທິການ ມການໃຊ້ລະບບົ ປະຊຸມທາງໄກຜາ່ ນຄອມພວິ ເຕ , ກະຊວງວທິ ະຍາສາດ ແລະ ເທັກໂນໂລຢ ໄດ້ຈັດລະບົບເຄ່ີອຂາ່ ຍອນິ ເຕເນດັ ເພີອ່ ເຊ່ີອມຕ່ີໄປຢັງສະຖາບັນຕ່າງໆ, ກະຊວງພະລັງງານ ແລະ ບ່ີແຮ່ໃຊ້ຈັດການຈັດເກັບຄ່າໄຟຜາ່ ນ App ບລິການຂອງທະນາຄານ (Bcel one) ເປັນ ຕນ້ໍົ . ສ. ການສກສາ ໄດ້ແກ່ ການໃຊ້ຄອມພວິ ເຕທາງດາ້ ນການຮຽນການສອນເຊິີ່ງມການນາຄອມພິວເຕມາຊວ່ ຍການສອນ ໃນລກັ ສະນະບດົ ຮຽນ CAI ຫ ງານດ້ານການລງົ ທະບຽນ ເຊ່ີິງເຮັດໃຫ້ສະດວກຕກ່ີ ານຄນ້ໍົ ຫາຂໍ້ມູນນັກຮຽນ, ການ ເສຍຄ່າເທມ, ການເກບັ ຂ້ໍມູນການຢມ ແລະການສົີ່ງໜັງສຫອ້ ງສະໝຸດ ເປນັ ຕໍົ້ນ. 6. ຂະບວນການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພິວເຕີ (How Computers Work) ຄອມພິວເຕຈະແບບໜ້າທີ່ໃນການເຮດັ ວຽກຢ່າງເປັນລະບົບເຊ່ີິງເລ້ໍມຈາກການຮັບຂໍ້ມູນເຂໍ້ົາສູ່ລະບົບ, ການ ວິເຄາະຂມ້ໍ ນູ , ການຈັດເກັບຂີໍ່ມ້ ນູ ແລະ ການສະແດງຜົນຂ້ມໍ ນູ ດີັງ່ ຮບູ ພາບລຸ່ມນໍ້: ຮບູ ພາບ 2.12: ການເຮັດວຽກຂອງຄອມພິວເຕ (ຮູບພາບ: MUHAMMAD KAMRAN KHAN) 21

ຄາໍ ຖາມຄື້ນົ ຄວາ້ ທ້າຍບົດ 1. ຈງ່ີົ ບອກຄວາມໝາຍຂອງຄອມພິວເຕ ? 2. ຄອມພວິ ເຕມຈັກປະເພດ ? ແຕ່ລະປະເພດມແນວໃດ ? 3. ຈີົ່ງອະທິບາຍອງົ ປະກອບຂອງຄອມພວິ ເຕ ? 4. ຄອມພິວເຕມຄຸນປະໂຫຍດແນວໃດແດ່ ? ແລະ ເພີ່ິນໄດ້ໃຊຄ້ ອມພິວເຕເຂົໍ້າໃນວຽງານໃດແດ່ ? 5. ຈີົງ່ ອະທິບາຍຂະບວນການເຮດັ ວຽກຂອງຄອມພວິ ເຕ ? 22

ບົດທີ 3 Hardware ແລະ ອຸປະກອນຄອມພວິ ເຕອີ ື່ນໆ ຈຸດປະສົງ: ເມອື່ິ ຮຽນຈບບດນ້ແໍ ລ້ວນກັ ສຶກສາສາມາດ: (ເວລາ 8 ຊວ່ິ ໂມງ) - ສາມາດປະກອບ ແລະ ຕດຕງັໍ້ Hardware ຂອງຄອມພວເຕໄດ້ - ຮູ້ ແລະ ເຂາ້ໍ ໃຈຄວາມໝາຍ ຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງ Hardware - ຮູ້ ແລະ ເຂ້ໍາໃຈສ່ວນປະກອບຕາ່ ງໆຂອງຄອມພວເຕ - ອະທບາຍໜາ້ ທກິ່ ານເຮັດວຽຂອງອປຸ ະກອນຕາ່ ງໆຂອງຄອມພວເຕໄດ້ 1. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄັນຂອງ Hardware 1.1 ສວ່ ນປະກອບຂອງຮາດແວຣຄ໌ ອມພວິ ເຕີ ເພິ່ນໄດ້ຈໍາແນກໜ້າທ່ິຂອງຮາດແວຣ໌ຕ່າງໆອອກເປັນສ່ວນສໍາຄັນ 4 ປະເພດ ຄື: ອຸປະກອນນໍາຂໍ້ມູນເຂໍ້າ (Input Device), ອຸປະກອນປະມວນຜ ນ (Processing Device), ອຸປະກອນເກັບຂໍ້ມູນສໍາຮອງ (Secondary Storage Device) ແລະ ອປຸ ະກອນສະແດງຜນ (Output Device). ກ. ອປຸ ະກອນນາຂໍມ້ ູນເຂາົໍ້ (Input Device) ຮູບພາບ 3.1: ອປຸ ະກອນນໍາເຂ້ໍາແບບຕາ່ ງໆທ່ິພບເຫັນໃນປະຈຸບນັ ເປັນອຸປະກອນທິ່ກ່ຽວຂອ້ ງກບັ ການນໍາເຂ້ໍາຂໍ້ມນູ ຫື ຊຸດຄໍາສ່ິັງເຂາ້ໍ ມາໃນລະບບເພ່ິືອໃຫ້ຄອມພວເຕ ປະມວນຜນຕ່ໄໍິ ປໄດ້ເຊ່ິງອາດຈະເປັນ ຕວເລກ, ຕວອັກສອນ, ພາບນ່ງິ , ພາບເຄອິື່ ນໄຫວ, ສຽງ, ເປັນຕນ້ໍ . 23

ຂ. ອປຸ ະກອນປະມວນຜນົ (Processing Device) ອຸປະກອນປະມວນຜົນຫກັ ໆ ມດີ ັງື່ ນີ້ໍ:  ຊີພີຢູ (CPU-Central Processing Unit) ຮບູ ພາບ 3.2: CPU (ຮບູ ພາບ Neoseeker.com) ໜວ່ ຍປະມວນຜນກາງ ຫື ຊພຢູ ເອໍ້ນອກຊິ່ືໜຶ່ິງວ່າໂປຣເຊດເຊຣ໌ (Processor) ຫື ຊບ (Chip) ນັບເປນັ ອຸປະກອນທ່ິມຄວາມສາໍ ຄນັ ຫາຍທ່ິສຸດຂອງຮາດແວຣ໌ ເພາະມໜ້າທິ່ໃນການປະມວນຜນຂ້ໍມູນທ່ິຜູ້ໃຊ້ປ້ອນ ເຂາ້ໍ ມາທາງອຸປະກອນນາໍ ເຂ້ໍາຂໍ້ມນູ ຕາມຊຸດຄາໍ ສັ່ິງ ຫື ໂປຣແກຣມທ່ິຜູ້ໃຊ້ຕ້ອງການໃຊ້ງານ ໜວ່ ຍປະມວນຜນກາງ ຈະປະມວນຜ ນ ຫ ື ທໍາການຄໍານວນ ແລ້ວສິ່ ງຜ ນການຄໍານວນນັໍ້ນສະແດງອອກທາງອຸປະກອນສະແດງຜ ນ (Output) ການເຮັດວຽກຂອງ ຄອມພວເຕຈະໄວ ຫື ຊ້າ ແມ່ນຂຶ້ໍນກັບລຸ້ນຂອງ CPU ເຊ່ິງ CPU ຈະແບ່ງອອກ ເປນັ ລຸນ້ ຕາ່ ງໆດງັິ່ ນ້ໍ: - 8068 ເປນັ CPU ໃນຍຸກທາໍ ອດ. - 80286 ຫື ຈະເອນ້ໍ ວ່າ 286 - 80386 ຫື ຈະເອ້ໍນວາ່ 386 - 80486vຫື ຈະເອໍ້ນວາ່ 486 - Intel Celeron CPU 300 MHz ຫາ 750 MHz ເປນັ ຂອງບລໍ ສັດ Intel. - Intel Pentium CPU 75 MHz ຫາ 233 MHz - Pentium II CPU 233 MHz ຫາ 450 MHz - Pentium III CPU 450 MHz ຫາ 1000 MHz - Pentium IV CPU 1.0 GHz ຫາ 2.8 GHz - AMD K5/K6 CPU 166 MHz ຫາ 300 MHz - AMD K6-2 CPU 233 ຫາ 550 MHz - AMD K-III CPU 400 MHz ຫາ 500 MHz - AMD Duron CPU 600 MHz ຫາ 1 GHz 24

- AMD Athlon CPU 500 MHz ຫາ 1.2 GHz ເປນັ ຂອງບລໍ ສັດ AMD. - Cyrix 6x86 CPU 120 MHz ຫາ 233 MHz - Cyrix MII PR CPU 150 MHz ຫາ 433 MHz - Cyrix III CPU 433 MHz ຫາ 667 MHz, ເປັນຂອງບໍລສັດ Cyrix. - Intel Core i3 CPU MHz 1.13 ຫາ 2.26 MHz ເປັນຂອງບໍລສັດ Intel - Intel Core i5 CPU MHz 1.20 ຫາ 3.33 MHz ເປັນຂອງບລໍ ສັດ Intel - Intel Core i7 CPU MHz 1.60 ຫາ 4.00 MHz ເປັນຂອງບໍລສັດ Intel (ສຶກສາເພ ້ໍມ ຕືມິ່ ໃນອນເຕເນັດ). ຄ. ໜວ່ ຍຄວາມຈາຫັກ (Main Memory)  ໜວ່ ຍຄວາມຈາຫກັ (Main Memory) ໜ່ວຍຄວາມຈໍາຫັກ ຫື ໜ່ວຍຄວາມຈໍາພາຍໃນ (Internal Memory) ສາມາດແບ່ງອອກເປັນ 2 ປະເພດ ໄດ້ແກ່: - Rom (Read Only Memory - ROM) ຮູບພາບ 3.3: Rom (ຮບູ ພາບ Vi.kisspng.com) ເປັນໜ່ວຍຄວາມຈໍາທ່ິມໂປຣແກຣມ ຫື ຂໍ້ມູລໍຢູ່ແລ້ວ ສາມາດເອ້ໍນອອກມາໃຊ້ງານໄດ້ແຕ່ຈະບິໍ່ ສາມາດຂຽນເພິມ່ ເຕມໄດ້ ແລະເຖງວ່າຈະບໍິ່ມກະແສໄຟຟາ້ ໄປລ້ຽງໃຫ້ແກ່ລະບບຂ້ໍມນູ ກບໍ ິ່ໍສູຍຫາຍໄປ. - Ram (Random Access Memory) ເປັນໜວ່ ຍຄວາມຈາໍ ທ່ິສາມາດເກັບຂໍ້ມນູ ໄດ້ເມືິ່ອມກະແສໄຟຟ້າຫິ່ລ້ຽງເທາ່ິ ນໍັ້ນ ເມອິື່ ໃດບ່ໍິມກະແສໄຟ ຟາ້ ມາລຽ້ ງຂໍ້ມູນທ່ິຢູ່ໃນໜວ່ ຍຄວາມຈາໍ ຊະນດນໍ້ຈະຫາຍໄປທນັ ທ. ຮູບພາບ 3.4 Ram (ຮບູ ພາບ differencesall.blogspot.com) 25

 ໜ່ວຍຄວາມຈາສາຮອງ (Secondary Storage Device Memory) ເນິ່ືອງຈາກໜ່ວຍຄວາມຈໍາຫັກມພ້ືໍນທ່ິບໍ່ິພຽງພໍໃນການເກັບຂ້ໍມູນຈາໍ ນວນຫາຍໆ ອກທັງຂໍ້ມນູ ຈະຫາຍໄປ ເມິ່ອື ປດເຄອິ່ື ງ ດງັິ່ ນັ້ໍນຈໍາເປນັ ຕອ້ ງຫາອປຸ ະກອນເກບັ ຂ້ໍມນູ ທິ່ມຂະໜາດໃຫຍ່ຂ້ໍຶນ ເຊນິ່ັ : - ຮາດດິດກ໌ (Hard Disk) ຮູບພາບ 3.5: Hard Disk (ຮູບພາບ indiamart.com & amazon.com) ເປັນຮາດແວຣ໌ທິ່ເຮັດໜ້າທ່ິເກັບຂ້ໍມູນໃນເຄືິ່ອງຄອມພວເຕ ທັງໂປຣແກຣມໃຊ້ງານຕ່າງໆ, ໄຟລ໌ ເອກະສານ ທັງໝດທັງເປັນທິ່ເກັບລະບບປະຕບັດການທ່ິເປັນໂປຣແກຣມຄວບຄຸມການເຮັດວຽກງານຂອງເຄິ່ືອງ ຄອມພວເຕອກດວ້ ຍ. - ຟລອັ ບປດໍີ້ ດິ ກ໌ (Floppy Disk) ຮບູ ພາບ 3.6: Floppy Disk (ຮບູ ພາບ unibless-store.co.id & amazon.com) ເປັນອຸປະກອນບັນທຶກຂ້ໍມູນທິ່ມກນາດ 3.5 ນໍ້ວ ມລັກສະນະເປັນແຜ່ນກມບາງເຮັດຈາກໄມລາຣ໌ (Mylar) ສາມາດບັນຈຂຸ ໍ້ມນູ ໄດພ້ ຽງ 1.44 ເມກະໄບຕ໌ ເທ່າິ ນັນໍ້ . 26

- ຊີດີ (Compact Disk - CD) \\ ຮູບພາບ 3.7: Compact Disk – CD ແລະ DVD (ຮບູ ພາບ Pngimg.com) ເປນັ ອຸປະກອນບັນທຶກຂໍ້ມູນແບບດຈຕອລ ເປນັ ສິື່ທິ່ມຂະໜາດບັນຈສຸ ູງ ເໝາະສໍາລັບບັນທຶກຂ້ໍມູນ ແບບມັນຕ ມ ເດຍ ຊດເຮັດມາຈາກແຜ່ນພລາສະຕ ກກ ມບາງທ ່ິເຄືອບດ້ວຍສານໂພລຄາຣໂບເນດ ( Poly Carbonate) ເຮັດໃຫ້ຜວໜ້າເປັນມັນສະທ້ອນແສງ ໂດຍມການບັນທຶກຂໍ້ມູນເປັນສາຍດຽວ (Single Track) ມ ຂະໜາດເສັໍນ້ ຜ່າສນູ ກາງປະມານ 120 ມນລແມັດ ປະຈຸບັນມຊດມຢູ່ຫາຍປະເພດ ໄດ້ແກ່ ຊດເພງ (Audio CD), ວຊດ (Video CD - VCD), ຊດ- ອາຣ໌ (CD Recordable - CD-R), ຊດ-ອາຣ໌ດັບບລວ (CD-Rewritable - CD-RW) ແລະ ດວດ (Digital Video Disk - DVD). - ສ່ືເກບັ ຂໍ້ມນູ ອນ່ື ໆ ຮູບພາບ 3.8: USB Flash Drive (ຮູບພາບ Pngimg.com) ເປັນອຸປະກອນເກັບຂ້ໍມູນທ່ິບິ່ໍຕ້ອງມຕວຂັບເຄິ່ືອນ (Drive) ສາມາດຖືຕດຕວໄປໄດ້ໂດຍຕໍ່ິເຂ້ໍາກັບ ເຄືິ່ອງຄອມພວເຕດ້ວຍ Port USB ປະຈບຸ ັນບນັ ຈຸຂອງຣມູຟເອເບນໄດຣ໌ຟ ມຕັ້ໍງແຕ່ 2 G , 4G, 8G, 16G, 32G, 27

ຈນເຖງ 64G ກ ກກະໄບຕ໌ ນອກຈາກນ້ໍຍັງມໄດຣ໌ຟລັກສະນະດຽວກັນ ເອ້ໍນໃນຊ່ືິອ່ືິນໆ ໄດ້ແກ່ Pen Drive , Thump Drive , Flash Drive . - ຊບິ ໄດຣຟ໌ (Zip Drive) ຮບູ ພາບ 3.9: Zip Drive (ຮູບພາບ Amazon.com) ເປັນສ່ິືບັນທຶກຂໍ້ມູນທ່ິຈະມາແທນແຜ່ນຟລັອບປໍ້ດດກ໌ ມຂະໜາດບັນຈຸ 100 ເມກະໄບຕ໌ ເຊິ່ງການ ໃຊ້ງານຊບໄດຣ໌ຟຈະຕ້ອງໃຊ້ງານກັບຊບດດກ໌ (Zip Disk) ຄວາມສາມາດໃນການເກບັ ຂໍ້ມູນຂອງຊບດດກ໌ຈະເກັບ ຂໍ້ມນູ ໄດ້ຫາຍກວ່າຟລອັ ບປ້ໍດດກ.໌ - Magnetic optical Disk Drive ຮບູ ພາບ 3.10: Optical Disk Drive (ຮບູ ພາບ contentcaptureservices.co.uk) 28

ເປັນສ່ິືເກັບຂ້ໍມູນຂະໜາດ 3.5 ນໍ້ວ ເຊ່ິງມຂະໜາດພໍໆ ກບັ ຟລັອບປ້ໍດດກ໌ ແຕ່ຂະໜາດບັນຈຫຸ າຍ ກວາ່ ເພາະວ່າ MO Disk drive 1 ແຜ່ນສາມາດບັນທຶກຂໍ້ມູນໄດ້ຕັໍ້ງແຕ່ 128 ເມກະໄບຕ໌ ຈນເຖງລະດັບ 5.2 ກ ກະໄບຕ.໌ - ເທັບແບກັ ອັບ (Tape Backup) ຮູບພາບ 3.11: Tape Backup (ຮບູ ພາບ backupworks.com) ເປນັ ອຸປະກອນສາໍ ລັບການສໍາຮອງຂໍ້ມນູ ເຊິ່ງເໝາະກັບການສໍາຮອງຂໍ້ມູນຂະໜາດໃຫຍ່ຫາຍໆ ຂະໜ າດລະດັບ 10 - 100 ກກະໄບຕ໌ - ເມມໂມຣີກຣາດ (Memory Card) ຮບູ ພາບ 3.12: Tape Backup (ຮບູ ພາບ Shenzhen Mingfu Technology Co., Ltd.) 29

ເປນັ ອຸປະກອນບັນທຶກຂໍ້ມນູ ທິ່ມຂະໜາດນ້ອຍ ພັດທະນາຂນ້ໍຶ ເພື່ິອນໍາໄປໃຊ້ກັບອຸປະກອນເທັກໂນ ໂລຢແບບຕ່າງໆ ເຊັ່ິນ: ກ້ອງດຈ ຕອລ, ຄອມພ ວເຕ ມືຖື (Personal Data Assistant - PDA) ໂທສັບມືຖື ເປັນຕນ້ໍ . ງ. ເມນບອດ (Main board) ຮູບພາບ 3.13: ເມນບອດ ຫື ແຜງວງຈນຫກັ (ຮູບພາບ ge.gigabyte.com) ເປັນແຜງວງຈອນຕ່ິໍເຊ່ືິອມອຸປະກອນທິ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການເຮັດວຽກງານຂອງຄອມພວເຕທັງໝ ດ ຖໄື ດ້ວ່າເປນັ ຫວໃຈຫກັ ຂອງເຄືອິ່ ງຄອມພວເຕພຊທຸກໆເຄ່ິືອງ ເພາະຈະບອກຄວາມສາມາດຂອງເຄືິ່ອງວາ່ ຈະໃຊ້ຊພ ຢູຫຍງັ ໄດ້ອກ, ມປະສດທພາບຫາຍປານໃດ ແລະ ສາມາດຮອງຮັບກບັ ອຸປະກອນໃໝ່ໄດ້ ຫື ບ່ິໍ. - ຊບິ ເຊັດ (Chip Set) ຮບູ ພາບ 3.14: Chip Set Intel (ຮູບພາບ wikiwand.com) 30

ຊບເຊັດເປັນຊບຈໍານວນໜ່ິງຶ ຫື ຫາຍຕວທ່ບິ ັນຈຸວງຈອນສໍາຄັນໆ ທິ່ຊວ່ ຍການເຮັດວຽກງານຂອງຊພ ຢູ ແລະ ຕດຕັໍ້ງຕາຍຕວຢູ່ເທງເມນບອດຖອດປຽ່ ນບ່ິໍໄດ້ ເຮັດໜາ້ ທ່ິເປນັ ຕວກາງໃນການປະສານງານ ແລະ ຄວບຄຸມ ການເຮດັ ວຽກງານຂອງໜ່ວຍຄວາມຈໍາທັງໝດ ລວມໄປເຖງອຸປະກອນຕໍ່ິພ່ວງຕ່າງທງັ ແບບພາຍໃນ ຫື ພາຍນອກ ທຸກຊະນດ ເຮັດວຽກຕາມຄໍາສ່ັິງຂອງຊພຢູ ເຊິ່ງຊບມຢູ່ຫາຍຍ່ິຫໍ້ ແລະຫາຍປະເທດທິ່ຜະລດເຊິ່ັນ: Intel, VIA, AMD ເປນັ ຕນ້ໍ . ຈ. ໝໍແ້ ບ່ງໄຟຟາ້ (Power Supply) ຮູບພາບ 3.15: ໝໍ້ແບ່ງໄຟຟ້າ (Power supply) ໝໍ້ແບ່ງໄຟຟ້າ (Power supply) ຈະທ າໜ້າທແປງກະແສໄຟຟ້າ ແລະ ແບ່ງກະແສໄຟຟ້າໄປໃຫ້ ອຸປະກອນຕາ່ ງໆຂອງຄອມພວເຕເຊັນິ່ : CPU, Hard disk, CD-ROM ເປນັ ຕນໍ້ . ສ. ກາດ (CARD) ເປັນແຜນວງຈອນອເລັກໂທຣນກ ໃຊຂ້ ະຫຍາຍຄວາມສາມາດຂອງເຄືິ່ອງພຊບາງດ້ານເຊ່ິັນ: ການສະແດງຜນ (VIDEO), ສະແດງຜນທາງຈໍພາບ, ສະແດງສຽງອອກທາງລໍາໂພງ (SOUND CARD) ເຊ່ິງເຮາສາມາດນໍາ ອຸປະກອນຂະຫຍາຍສຽບໃນເຄືິ່ອງພຊໄດ້ ແລະ ຊວ່ ຍໃຫຄ້ ນຸ ະພາບສຽງດອກດ້ວຍ. ຮູບພາບ 3.16: ການສະແດງຜນ (VIDEO) ແລະ ສະແດງຜນອອກທາງລໍາໂພງ (SOUND CARD) 31

ຊ. Bus ຮບູ ພາບ 3.17: ບັສ (BUS) ບັສ (BUS) ເປັນອຸປະກອນສງສຍັ ານເຊືິອ່ ມຕິ່ໍລະຫວ່າງອປຸ ະກອນຕາງໆໃນເຄືິ່ອງຄອມພວເຕ ເຮັດໜາ້ ທ່ິຮບັ -ສງ່ິ ຂໍ້ມູນຢູ່ໃນຮູບແບບຂອງສັນຍານໄຟຟ້າ. ດ. Mouse ຮູບພາບ 3.18: Mouse Mouse ເປັນອຸປະກອນສໍາລັບໃຊ້ຊໍ້ ແລະ ເລືອກສິ່ງ ຕ່າງໆທິ່ສະແດງເທງຈໍພາບເພື່ິອໃຊ້ງານສິ່ງຕ່າງໆ, ແຕ່ Mouse ຊະນດໃໝ່ຈະໃຊ້ລະບບອນຟາເຣດໃນການເຊືິ່ອມຕ່ິໍກບັ ຕວເຄິ່ືອງຄອມພວເຕ ເຊ່ງິ ຈະເຫັນໄດວ່າ Mouse ແບບໃໝນ່ ໍນ້ັ ຈະບິ່ໍມສາຍໃຫ້ຢງູ້ ຍາກ ແລະ ຍັງເຮັດໃຫ້ໃຊ້ງານສະດວກອກດ້ວຍ. ຕ. UPS (Uninterruptible power supply) ຮູບພາບ 3.19: ໝເໍ້ ກບັ ໄຟຟາ້ 32

ແມນ່ ໝ້ໍເກັບໄຟໄຟ້າທິ່ໃຊສ້ າຮອງ ແລະ ຈາຍໄຟໃນກໍລະນໄຟຟ້າດັບ ແລະ ປັບໃຫ້ກະແສໄຟສະໝາສະເໝ ໃນກໍລະນໄຟມຫາຍເກນ ຫື ຫຼຸດ. ທ. ອຸປະກອນສະແດງຜນົ (Output Device) ເປັນອຸປະກອນສໍາລບັ ສະແດງຜນລັບທິ່ໄດ້ຈາກການປະມວນຜນຂອງຄອມພວເຕ ແລະເປັນອຸປະກອນສິ່ງ ອອກ (Output device) ເຮັດໜາ້ ທິ່ສະແດງຜນເມ່ິອື ຊພຢູທໍາການປະມວນຜນ. ຮູບພາບ 2.20: ອປຸ ະກອນສະແດງຜນ (ຮູບພາບ ExamplesOf.net) - ລາໂພງ (Speaker) ເປນັ ອຸປະກອນສະແດງຜນທິ່ຢູ່ໃນຮບູ ຂອງສຽງ ສາມາດເຊືິ່ອມຕກ່ໍິ ບັ ຄອມພວເຕຜາ່ ນ ແຜນ່ ວງຈນກຽ່ ວກັບສຽງ (Sound card) ເຊ່ງິ ມໜ້າທິ່ແປງຂໍ້ມນູ ດຈຕອລໃຫ້ເປນັ ສຽງ. - ຈພາບ (Monitor) ເປນັ ອຸປະກອນສະແດງຜນທ່ິເປັນຮູບພາບ ປະຈບຸ ັນແບ່ງອອກເປັນ 2 ຊະນດ ຄື: ຈໍ ພາບແບບ CRT (Cathode Ray Tube) ແລະ ຈໍພາບແບບ LCD (Liquid Crystal Display) - ເຄື່ອງພິມ (Printer) ເປັນອຸປະກອນທ່ິເຮັດໜ້າທິ່ສະແດງຜນໃນຮູບຂອງອັກສອນ ຫື ຮູບພາບທ່ິຈະໄປ ປາກດຢູ່ເທງເຈ້ຍ ແບ່ງອອກເປັນ 4 ປະເພດ ໄດ້ແກ່ ເຄ່ືິອງພມດອດເມດທຣກຊ໌ (Dot Matrix Printer) ເຄື່ິອງພມແບບພິ່ນໝຶກ (Ink-Jet Printer) ເຄື່ິອງພມແບບເລເຊຣ໌ (Laser Printer) ແລະ ແບບ All- In-One. - Plotter ເປນັ ເຄິອ່ື ງພມຊະນດໜິ່ຶງທ່ິມຂະໜາດໃຫຍ່ກວາ່ ເຄືິອ່ ງພມແບບທວ່ິ ໆໄປ ໃຊ້ສໍາລັບງານອອກແບບ ຫື ງານກຽ່ ວກັບງານຂຽນແບບມຄວາມກວ້າງຫາຍເປນັ ຕ້ນໍ . - Scanner ຮບູ ພາບ 2.21: ເຄອ່ິື ງສະແກນ 33

ເປັນອຸປະກອນທ່ິພາຍນອກທ່ິປະກອບກັບຄອມພວເຕ ໃຊ້ໃນການສະແກນ (Scan) ຮູບພາບຫື ເອກະສານ ຕາ່ ງໆໃນໜາ້ ເຈຍ ໃຫ້ເປນັ ພາບເກດຂໍຶນ້ ໃນຄອມພວເຕ ການຕບແຕ່ງຮບູ ພາບ ຫື ເຮັດໃຫ້ຂໍ້ມູນຕ່າງໆກາຍເປັນຟາຍ ແລ້ວແຕ່ຜູ້ໃຊ້ງານຈະກໍານດ ແລະຕອ້ ງການແບບໃດ. ຄາຖາມຄນ້ໍົ ຄວ້າທາ້ ຍບົດ 1. ຮາດແວຣ໌ໝາຍເຖງຫຍງັ ແລະ ຮາດແວ໌ມຄວາມສາໍ ຄັນແນວໃດ ? 2. ເພນິ່ ໄດແ້ ບ່ງ ຮາດແວຣ໌ອອກເປັນຈັກປະເພດ ຄືປະເພດໃດແດ່ ? 3. ຈງ່ິ ອະທບາຍໜາ້ ທິ່ການເຮັດວຽຂອງອຸປະກອນຕ່າງໆຂອງຄອມພວເຕ ? 4. ໜ່ວຍຄວາມຈາໍ ຂອງຄອມພວເຕມຈັກປະເພດ ຄືປະເພດໃດແດ່ ? 34

ບົດທີ 4 Software ຈດຸ ປະສງົ : ເມ່ັອື ຮຽນຈບົ ບົດນ້ແີ ລວ້ ນກສກຶ ສຳສຳມຳດ: (ເວລຳ 4 ຊົ່ັວໂມງ) - ນຳໃຊ້ຄອມພວເຕພນື້ີ ຖຳນໄດ້ - ຮ້ຄວຳມໝຳຍຂອງ Software ແລະ ຄວຳມສຳຄນຂອງ Software - ຮ້ຈກປະເພດຂອງ Software ແລະ ໜຳ້ ທຂອງມນ - ຮຄ້ ວຳມໝຳຍຂອງລະບບົ ປະຕບດກຳນແບບດ່ຽວ (Stand - alone OS) ແລະ ກຳນໃຊງ້ ຳນ - ຮຄ້ ວຳມໝຳຍຂອງລະບົບປະຕບດກຳນແບບເຄ່ືັອຂ່ຳຍ (Network OS) ແລະ ກຳນໃຊ້ງຳນ - ຮ້ຄວຳມໝຳຍຂອງລະບບົ ປະຕບດກຳນແບບຝງ (Embedded OS) ແລະ ກຳນໃຊງ້ ຳນ - ຮ້ໜຳ້ ທ່ັຫກຂອງລະບົບປະຕບດກຳນ 1. ຄວາມໝາຍຂອງ Software Software ຄໂື ປຣແກຣມ ຫື ຊຸດຄຳສ່ັງນີ້ທັ່ລວບລວມ ຄຳສັ່ງກຳນໃຊ້ງຳນຕ່ຳງໆ ທ່ັມະນຸດຕ້ອງກຳນເພັື່ອສັ່ງ ໃຫ້ເຄັື່ອງເຮດວຽກແທນ ເຊັ່ງໂປຣແກຣມ ຫື ຊອຟແວຣ໌ທັ່ຈະສ່ັງໃຫ້ເຄ່ືັອງຄອມພວເຕເຮດວຽກຈະຕ້ອງມລຳຍ ລະອຽດທກຸ ຂີ້ນຕອນເພ່ືອັ ໃຫ້ເຄືອ່ັ ງປະຕບດຕຳມຈນົ ໄດ້ຜນົ ລບທັ່ຕ້ອງກຳນ. 2. ປະເພດຂອງ Software ໂດຍທວ່ົັ ໄປແລ້ວເພັ່ນແບງ່ Software ອອກເປນ 2 ປະເພດໃຫຍ່ໆ ຄື: - ຊອຟແວຣລ໌ ະບບົ (System Software) - ຊອຟແວຣ໌ປະຢຸກ (Application Software) 2.1. ປະເພດຂອງຊອຟແວຣ໌ລະບົບ (System Software) ເປນຊອຟແວຣ໌ທ່ັກ່ຽວຂ້ອງກບກຳນຄວບຄມຸ ກຳນເຮດວຽກທັ່ໃກ້ຊດກບອຸປະກອນຄອມພວເຕຫຳຍທ່ັສຸດ ໂດຍຈະເຮດໜຳ້ ທັ່ຕດຕ,່ັ ຄວບຄຸມ ແລະສ່ັງກຳນໃຫ້ອຸປະກອນຄອມພວເຕສຳມຳດເຮດວຽກໄດ້ຢຳ່ ງມປະສດທພຳບ ແລະ ສອດຄອ່ ງກນໃຫ້ຫຳຍທັ່ສດຸ ແລະ ບຳລຸງງຮກສຳຕວົ ເຄ່ັືອງຄອມພວເຕໃຫ້ມກຳນໃຊ້ງຳນໄດ້ຢ່ຳງຍຳວນຳນ. ຊອຟແວຣ໌ລະບົບແບງ່ ອອກໄດ້ເປນ 2 ປະເພດ ຄື: - ລະບົບປະຕບດກຳນ (operation systems) - ໂປຣແກຣມອຳນວຍຄວຳມສະດວກ (utility programs) 2.2. ປະເພດຂອງລະບົບປະຕິບດັ ການ (operation systems) ລະບບົ ປະຕບດກຳນທັ່ໃຊ້ກນໂດຍທົັ່ວໄປໃນປະຈບຸ ນ ອຳດນຳເອຳົ ໄປໃຊ້ໄດ້ກບຄອມພວເຕຫຳກຫຳຍຊະນດ ຕງ້ີ ແຕ່ເຄັອ່ື ງຄອມພວເຕລະດບໃຫຍ່ຈນົ ເຖງອປຸ ະກອນຄອມພວເຕພກົ ພຳຂະໜຳດນອ້ ຍ ເຊ່ັງເພ່ັນໄດ້ແບ່ງອອກເປນ 3 ປະເພດ ຄື: - ລະບົບປະຕບດກຳນແບບດ່ຽວ (Stand - alone OS) - ລະບບົ ປະຕບດກຳນແບບເຄັ່ືອຂຳ່ ຍ (Network OS) - ລະບບົ ປະຕບດກຳນແບບຝງ (Embedded OS) ກ. ລະບົບປະຕບິ ດັ ການແບບດ່ຽວ (Stand - alone OS) - ລະບົບປະຕບດກຳນທ່ັໃຫ້ບລກຳນສຳລບຜ້ໃຊ້ພຽງຄົນດຽວ - ນຍົມໃຊ້ກບເຄື່ັອງຄອມພວເຕທ່ັປະມວນຜົນ ແລະ ເຮດວຽກແບບທົ່ັວໄປ ຮອງຮບກຳນເຮດ ວຽກງຳນສະເພຳະດຳ້ ນ ເຊັ່ນ: ພມບດົ ລຳຍງຳນ, ເບ່ງັ ໜງ, ຟງເພງ ຫື ເຊ່ອັື ມຕເ່ັ ຂ້ີຳົ ກບອນເຕເນດ 35

- ປະຈບຸ ນພດທະນຳໃຫ້ມຄຸນສົມບດທ່ັເປນເຄັື່ອງລກຂຳ່ ຍ ເພື່ັອຮອງຮບກຳນບລກຳນຈຳກເຄ່ືັອງແມ່ ຂ່ຳຍໄດ້ ເຊັ່ງມ ຫຳຍລະບົບເຊັ່ນ: DOS, Microsoft Windows, UNIX, Mac OSX ແລະ LINUX.  Disk Operating System :DOS ຮບພຳບ 4.1: ລະບົບປະຕບດກຳນ DOS DOS (Disk Operating System) ເປນລະບົບປະຕບດກຳນເຊັ່ງໄດ້ມ ກຳນພດທະນຳຂຶ້ີນເມັື່ອປ ຄສ. 1980 ເພອືັ່ ໃຊ້ສຳລບເຄັື່ອງຄອມພວເຕສ່ວນບຸກຄົນເປນຫກ ເຮດວຽກໂດຍໃຊ້ກຳນປ້ອນຊຸດຄຳສັ່ງທ່ັເອ້ີນວ່ຳ command-line ເຊັ່ງຕ້ອງປ້ອນຂີ້ມນເທ່ັືອລະບນທດເພື່ັອໃຫ້ເຄືັ່ອງເຮດວຽກຕຳມຄຳສັ່ງນີ້ນໆໄດ້ ຜະລດຂຶ້ີນມຳ ເທັື່ອທຳອດມຊື່ັເອ້ີນວ່ຳ PC-DOS ເພື່ັອໃຊ້ກບເຄັ່ືອງຂອງບລສດ IBM ພຳຍຫງເມື່ັອຄອມພວເຕໄດ້ຮບຄວຳມ ນຍົມຫລຳຍຂຶ້ີນຈົນເກດເຄັື່ອງທັ່ຜະລດຂີ້ຶນມຳຮຽນແບບຢ່ຳງຫ ວງຫຳຍຄ້ຳຍກບເຄື່ັອງຂອງ IBM, ບລສດໄມ ໂຄຣຊອຟເຊັງ່ ມທມງຳນທັ່ເຄຍຜະລດ PC-DOS ໃຫ້ກບ IBM ມຳກອ່ ນຈ່ັຶງໄດ້ເຮດລະບົບປະຕບດກຳນແບບໃໝ່ ອອກມຳເປນຂອງຕົນເອງ ແລະ ເອີນ້ ຊັ່ືໃໝ່ພຳຍຫງວ່ຳ MS-DOS ນນ້ີ ເອງ.  Microsoft Windows ຮບພຳບ 4.2: ລະບົບປະຕບດກຳນ Windows Windows ເປນລະບົບປະຕບດກຳນທ່ັບັ່ຕ້ອງຄອຍຖ້ຳກຳນປ້ອນຄຳສ່ັງເທື່ັອລະບນທ ດຄືກ ນກ ບ ລະບບົ DOS, ສຳລບຜ້ໃຊ້ທັ່ບັ່ມຄວຳມຮ້ ແລະ ຄວຳມຊຳນຳນພຽງພ ມກຈະຈົດຈຳຮບແບບຄຳສ່ັງຕ່ຳງໆ ໃນກຳນ 36

ໃຊ້ງຳນເຊັ່ງຈະເຮດໃຫ້ມຄວຳມຫຍຸ້ງຍຳກ, ດ່ງັ ນີ້ນ ທຳງບລສດໄມໂຄຣຊອຟຈັ່ຶງໄດ້ນຳເອຳົ ແນວຄດຂອງລະບົບກຳນ ໃຊ້ງຳນທ່ັເອ້ີນວ່ຳ: GUI (Graphical User Interface) ເຊັ່ງມຜ້ຄດຄົີ້ນຂ້ຶີນກ່ອນໜ້ຳນ້ີນບ່ັດົນປຳນໃດມຳໃຊ້ໃນ ລະບົບປະຕບດກຳນຕົວໃໝ່ທັ່ມຊ່ັືວ່ຳ Windows ເພ່ັືອແກ້ບນຫຳດັ່ງກ່ຳວ ສ່ັົງຜົນໃຫ້ຜ້ໃຊ້ ແລະ ລະບົບປະຕບດ ກຳນສຳມຳດເຮດວຽກງຳນຮວ່ ມກນໄດ້ຢ່ຳງງລົງຕົວຫຳຍຢງັ່ ຂ້ຶີນ ເພຳະເປນກຳນນຳເອົຳຮບແບບຂອງສນຍະລກທ່ັເປນ ພຳບກຣຳບຟກເຂີົ້ຳມຳແທນກຳນປ້ອນຂ້ີມນຄຳສັ່ງເທ່ືັອລະບນທດໂດຍທ່ັຜ້ໃຊ້ບັ່ຈຳເປນຕ້ອງຈົດຈຳຄຳສັ່ງຕຳ່ ງໆກ ສຳມຳດໃຊ້ງຳນໄດ້ໂດຍງຳ່ ຍ. Windows ໃຊ້ຫ ກກຳນແບ່ງງຳນອອກເປນສ່ວນໆ ທ່ັເອີ້ນວ່ຳ: ໜ້ຳຕ່ຳງງຳນ (Windows) ເຊັ່ງຈະ ສະແດງຜົນລບຂອງແຕ່ລະໂປຣແກຣມ ປະຈຸບນໄດ້ຮບຄວຳມນຍົມໃນກຳນໃຊ້ງຳນຢ່ຳງແພ່ຫຳຍ ແລະ ມກຳນ ຜະລດ ແລະ ຈຳໜ່ຳຍອອກມຳຫຳຍໆ ລຸ້ນນຳກນ Windows 10 ເປນເວຣ໌ຊນລ່ຳສຸດທ່ັໄດ້ມກຳນພດທະນຳ ແລະ ຈຳໜ່ຳຍໄປຢງທວັ່ົ ໂລກ.  UNIX ຮບພຳບ 4.3: ລະບບົ ປະຕບດກຳນ Unix Unix ເປນລະບບົ ປະຕບດກຳນທັ່ມກໃຊ້ກບຜ້ທ່ັມຄວຳມຮ້ທຳງດ້ຳນຄອມພວເຕຂອ້ ນຂ້ຳງຫຳຍ ຮອງຮບກບ ກຳນເຮດວຽກງຳນຂອງຜ້ໃຊ້ໄດ້ຫຳຍໆຄົນພ້ອມກນ (Multi-user) ກຳນປບປ່ຽນ ແລະ ແກ້ໄຂລະບົບຕ່ຳງໆ ມ ຄວຳມສົມດນໃນກຳນເຮດວຽກງຳນໄດ້ດກວ່ຳ ປະຈບຸ ນມກຳນພດທະນຳລະບົບທ່ັສະໜບສະໜນໃຫ້ໃຊ້ງຳນໄດ້ທງ ແບບດ່ຽວ ແລະ ແບບເຄືອຂ່ຳຍ.  Mac OS X ຮບພຳບ 4.4: ລະບົບປະຕບດກຳນ Mac OS X Mac OS X (Macintosh Operating System) ເປນລະບບົ ປະຕບດກຳນທັ່ສ້ຳງຂນີ້ຶ ເພ່ືັອໃຊ້ງຳນ ສະເພຳະເຄອັ່ື ງຄອມພວເຕຂອງບລສດແອບເປີ້ນເທ່ົັຳນນີ້ ເຊັ່ງເນີນ້ ກຳນໃຊ້ງຳນປະເພດສສື່ັ ັ່ງພມ, ກຣຳບຟກ ແລະ ສນ 37

ລະປະເປນຫກ ເຖງ ລຸ້ນ Mac OS 9 ຈະເປນລະບົບປະຕບດກຳນແບບສະເພຳະຕົວທັ່ບ່ັຄືໃຜ ແຕ່ລນຸ້ OS X (X ຄື ເລກ 10 ແບບໂຣມນ) ໄດຮ້ ບກຳນພດທະນຳມຳຈຳກລະບົບປະຕບດກຳນແບບ UNIX ແຕ່ກຢງເປນແບບສະເພຳະ ຕົວຢ່ ຄືເຄັ່ອື ງຂອງບລສດອືັ່ນ ຫື ທ່ັປະກອບຂຶີ້ນມຳເອງບັ່ສຳມຳດທັ່ຈະໃຊ້ລະບບົ ປະຕບດກຳນຕວົ ນ້ີໄດ້ ເນອັື່ ງຈຳກ ໃຊ້ລະບົບກຳນປະມວນຜົນທັ່ບັ່ຄືກນ, ຮບແບບ ແລະ ກຳນເຮດວຽກງຳນຕຳ່ ງໆຂອງ Mac OS X ຈະມລະບບົ ສະ ໜບສະໜນແບບ GUI ເຊນ່ັ ດຽວກນກບລະບົບປະຕບດກຳນ Windows ແລະ ຄວຳມຈງຖກື ໃຊ້ມຳກອ່ ນ Windows ອກ.  Linux Linux ເປນລະບົບປະຕບດກຳນທັ່ໄດ້ຮບຄວຳມນຍົມຫລຳຍເຊັ່ນດຽວກນ ເນື່ັອງຈຳກເປດໃຫ້ໃຊ້ທງໝົດ ເຖງພດທະນຳມຳເພັ່ືອແກ້ໄຂຊດຸ ຄຳສັງ່ ຕ່ຳງໆໄດຟ້ ຣ ໃນປະຈຸບນຫຳຍໆປະເທດໄດ້ພະຍຳຍຳມສັ່ົງເສມໃຫ້ມກຳນໃຊ້ ລະບົບປະຕບດກຳນຕົວນີ້ຢ່ຳງຕ່ັເນ່ັືອງ ເພອ່ັື ບນຫຳກຳນຂຳດດນຸ ກຳນຄ້ຳ ເນັື່ອງຈຳກກຳນນຳເຂົ້ີຳຊອຟແວຣ໌ຈຳກຕ່ຳງ ປະເທດ (ລະບົບປະຕບດກຳນເປນສນຄຳ້ ປະເພດໜງ່ັຶ ທັ່ສຳມຳດຜະລດຂີ້ຶນມຳເພື່ັອຈຳໜ່ຳຍໄດ້ທ່ົັວໂລກເຊັ່ນດຽວກບ ສນຄຳ້ ປະເພດອັນ່ື ໆ ເຊງ່ັ ຖຳ້ ຄວຳມຕ້ອງກຳນໃນປະເທດມຫຳຍ ອຳດຈຳເປນຕ້ອງສັງ່ ເຂຳ້ົີ ໃນປະລມຳນທັ່ຫຳຍ) ລະບົບ Linux ພດທະນຳໂດຍອຳໄສຕ້ີົນແບບກຳນໃຊ້ງຳນຂອງລະບົບ Unix ແລະ ໃຊ້ໂຄດທ່ັຂຽນ ແລະ ເຜຍແຜ່ໃນແບບເປດ (Open source) ທັ່ເປດເຜຍ ໂປຣແກຣມຕ້ີົນສະບບໃຫ້ຜ້ໃຊ້ສຳມຳດຈະພດທະນຳ ແລະ ແກ້ໄຂລະບົບຕ່ຳງໆ ໄດ້ເອງຕຳມທັ່ຕ້ອງກຳນ ມກຳນຜະລດອອກມຳຫຳຍຊືັ່ເອີ້ນແຕກຕ່ຳງກນອອກໄປ ເຊັ່ນ: Linux TLE ເປນຕີ້ົນ. Linux ມແບບໃຊ້ສຳລບງຳນເທງເຄ່ືັອງສຳລບຜ້ໃຊ້ຄົນດຽວ ແລະ ແບບໃຊ້ສຳລບງຳນຄວບຄຸມເຄ່ັືອ ຂ່ຳຍເຊັນ່ ດຽວກນກບລະບົບປະຕບດກຳນແບບ Unix. ຂ. ລະບົບປະຕບິ ັດການແບບເຄອ່ື ຂ່າຍ (Network OS) ລະບົບປະຕບດກຳນແບບເຄືັ່ອຂ່ຳຍ (Network OS) ເປນລະບົບປະຕບດກຳນທັ່ເນ້ີນກຳນໃຫ້ ບລກຳນສຳລບຜ້ໃຊ້ຫຳຍໆຄົນ (multi – user) ນຍົມໃຊ້ສຳລບວຽກໃຫ້ບລກຳນ ແລະ ປະມວນຜົນຂີ້ມນສຳລບ ເຄັື່ອຂ່ຳຍໂດຍສະເພຳະມກພບົ ເຫນໄດ້ກບກຳນນຳໄປໃຊ້ໃນອງົ ກອນທຸລະກດທັ່ົວໄປ ເຄັື່ອງຄອມພວເຕທັ່ຕດຕ້ີງ ລະບບົ ປະຕບດກຳນເຫົັ່ຳນ້ີເອີ້ນວຳ່ : ເຄັື່ອງ Server ເຊງ່ັ ເປນເຄ່ອັື ງແມ່ຂ່ຳຍຫກທ່ັໃຫ້ບລກຳນຂີ້ມນຕ່ຳງໆ ທັ່ຈຳເປນ ສຳລບຜ້ໃຊ້ນີ້ນເອງ.  Windows Server Windows Server ເປນລະບົບປະຕບດກຳນທ່ັອອກແບບມຳເພື່ັອໃຊ້ງຳນກບລະບົບເຄືັ່ອຂ່ຳຍໂດຍ ສະເພຳະລຸ້ນທຳອດອອກມຳໃນຊືັ່ Windows NT ແລະ ພດທະນຳຕ່ັມຳເປນ Windows 2000 ແລະ ລຸ້ນລ່ຳສຸດຄື Windows Server 2003 ຜະລດອອກມຳເພືັ່ອຮອງຮບກບກຳນໃຊ້ງຳນໃນລະດບອົງກອນຂະໜຳດນ້ອຍ ແລະ ຂະໜຳດກຳງ ພດທະນຳໂດຍບລສດໄມໂຄຣຊອຟ ສວ່ ນໃຫຍ່ເໝຳະກບກຳນຕດຕີ້ງ ແລະ ໃຊ້ງຳນກບເຄອື່ັ ງປະເພດ ແມ່ຂ່ຳຍ (Server).  OS/2 Warp Server OS/2 Warp Server ເປນລະບົບປະຕບດກຳນເຄືັ່ອຂ່ຳຍອກຮບແບບໜັ່ຶງ ອອກແບບມຳສຳລບກຳນ ໃຊ້ງຳນຄອມພວເຕແບບເຄືັ່ຂ່ຳຍສຳລບອົງກອນໄດ້ເປນຢ່ຳງດ ພດທະນຳໂດຍບລສດ IBM (IBM) ເພັ່ືອໃຊ້ເປນ ລະບົບທ່ັຄວບຄຸມເຄືັ່ອງແມ່ຂ່ຳຍ ຫື Server ເຊັ່ນດຽວກນ ແຕ່ບັ່ປະສົບຄວຳມສຳເລດຢ່ຳງທ່ັຫວງ ແລະ ໄດ້ຢຸດ ພດທະນຳ.  Solaris Solaris ເປນລະບົບປະຕບດກຳນເຄືັ່ອຂ່ຳຍທ ັ່ຢ່ໃນຕະກນດຽວກ ບລະບົບປະຕບດກຳນ Unix (Unix compatible) ພດທະນຳຂ້ີຶນໂດຍບລສດຊນໄມໂຄຣຊດເຕມ ສຳມຳດຮອງຮບກຳນເຮດວຽກງຳນແບບເຄືັ່ອ ຂ່ຳຍໄດ້ເຊ່ນັ ດຽວກບລະບົບອັືນ່ . ຄ. ລະບບົ ປະຕິບັດການແບບຝັງ (Embedded OS) ລະບົບປະຕບດກຳນແບບຝງ (embedded OS) ເປນລະບບົ ປະຕບດກຳນທ່ັພບົ ເຫນໄດ້ໃນອປຸ ະກອນຄອມ ພວເຕພົກພຳຂະໜຳດນ້ອຍ ເຊັ່ນ ພດເອ ຫື Smart phone ບຳງລຸ້ນ ສຳມຳດຊ່ວຍໃນກຳນເຮດວຽກງຳນຂອງ 38

ອຸປະກອນຕ່ຳງໆໄດດ້ , ອຸປະກອນຄອມພວເຕພົກພຳເຫົ່ັຳນີ້ໄດ້ຮບຄວຳມນຍມົ ຫຳຍຂຶ້ີນ ບຳງລະບົບມຄຸນສົມບດທ່ັ ໃກ້ຄຽງກບລະບບົ ປະຕບດກຳນແບບດ່ຽວ ເຊ່ັນ ຮອງຮບກບກຳນເຮດວຽກງຳນທັົ່ວໄປ, ເບ່ັງໜງ, ຟງເພງ ຫື ເຊັືອ່ ມ ຕັ່ອນເທເນດໄດ.້ ລະບົບປະຕບດກຳນແບບຝງ (Embedded OS) ເຮົຳມກຈະພົບເຫນກຳນໃຊ້ງຳນຂອງລະບົບປະຕບດ ກຳນແບບຝ ງນ້ີກ ບອຸປະກອນຄອມພວເຕ ຂະໜຳດນ້ອຍ ເຊັ່ນ: Palm, Pocket PC, Smart phone ລວມທ ງ ອຸປະກອນຂະໜຳດນອ້ ຍອນ່ັື ໆ ເຊ່ັງຈະຢົກຕົວຢຳ່ ງໄດ້ດັງ່ ນີ້:  Pocket PC OS Pocket PC OS (Windows CE ເດມ) ບລສດໄມໂຄຣຊອຟ ຜ້ຜະລດລະບົບປະຕບດກຳນຍກ ໃຫຍ່ທັ່ມຄວຳມຊຳນຳນຈຳກກຳນສ້ຳງລະບົບທ່ັໃຊ້ສຳລບເຄືັ່ອງພຊມຳກ່ອນ ໄດ້ຫນມຳເນີນ້ ກຳນຜະລດເພອື່ັ ໃຊ້ງຳນ ຮ່ວມກບກຳນຄວບຄຸມໃນອຸປະກອນອເລກໂທນກຂະໜຳດນອ້ ຍຫຳຍຢັ່ງຂ້ຶີນ ໂດຍສ້ຳງລະບົບປະຕບດກຳນຕົວໃໝ່ ທ ່ັມ ຊືັ່ເອີ້ນວ່ຳ Pocket PC OS (ແຕ່ກ່ອນໃຊ້ຊືັ່ວ່ຳ Windows CE ຫ ື Windows Consumer Electronics ແຕ່ມກຳນຕ້ີງຊໃືັ່ ໝ່ນີ້ໃນພຳຍຫງເຊ່ງັ ເລີ້ມຕ້ີງແຕ່ເວຊນ 3.0 ຂ້ນີຶ ໄປ ເພັ່ອື ໃຫ້ຊືັ່ຂອງລະບົບປະຕບດກຳນດັ່ງກຳ່ ວຄືກບ ຊ່ັືຂອງເຄ່ືັອງຄອມພວເຕຂະໜຳດນ້ອຍ), ກຳນເຮດວຽກງຳນຂອງລະບົບປະຕບດກຳນດ່ັງກຳ່ ວ ເປນລກສະນະທ່ັຫຍ້ີ ຂະໜຳດກຳນເຮດວຽກງຳນຂອງ Windows ໃຫ້ມ ຂະໜຳດນ້ອຍລົງ ແລະ ກະທດຮດຕ່ັກຳນໃຊ້ງຳນຫຳຍຂຶີ້ນ (scaled-down version) ສຳມຳດຮອງຮບກຳນເຮດວຽກງຳນແບບ multi-tasking ໄດ້ເຊັ່ນດຽວກນກບ OS ຕົວ ອ່ືັນໆ ເຊນ່ັ : ທອ່ ງເວບ ຫື ຄ້ນີົ ຫຳຂ້ີມນເທງອນເຕເນດໄປໄດ້ພອ້ ມໆກບ, ກຳນຟງເພງ ຫື ກວດເຊກອເມລໄດ້ພ້ອມໆ ກບ, ກຳນສ້ຳງບນທຶກຊ່ວຍຈຳ ເປນຕີ້ົນ. ຜ້ໃຊ້ທັ່ຄຸ້ນເຄຍກບລະບົບປະຕບດກຳນຂອງ Windows ມຳກ່ອນຈະໃຊ້ ງຳນໄດ້ງ່ຳຍ ແລະ ສະດວກຫຳຍ ເນ່ືັອງຈຳກຮບແບບ ແລະ ໜ້ຳຕຳ່ ງກຳນເຮດວຽກຈະຄໆື ກນ ປະຈຸບນອຳດພົບເຫນ ໃນໂທລະສບມຖື ືປະເພດ Smart phone ບຳງລນຸ້ .  Palm OS Palm OS ເປນລະບົບປະຕບດກຳນທ່ັຖືໄດ້ວ່ຳເກດຂີຶ້ນມຳພ້ອມໆກບກຳນນຳເອົຳຄອມພວເຕແບບ ພົກພຳມຳໃຊ້ໃນຢຸກທຳອດ ເອ້ີນກນວ່ຳເຄືັ່ອງ Palm (ຜະລດຂ້ີຶນໂດຍບລສດປຳມ) ເຊັ່ງໄດ້ຮບຄວຳມນຍົມຢ່ຳງແຜ່ ຫຳຍໃນເວລຳຕັ່ມຳ ເປນລະບົບທັ່ພດທະນຳຂຶ້ີນມຳກ່ອນ Windows CE ຫື Pocket PC OS ຂອງໄມໂຄຣຊອຟ ປະຈຸບນອຳດພບົ ເຫນກຳນນຳເອົຳລະບບົ ນ້ີໄປໃຊ້ກບຄອມພວເຕແບບພົກພຳຂອງຄ້ຳຍບລສດຜ້ຜະລດອຸປະກອນ ເທກໂນໂລຢຊນີ້ ນຳຂອງໂລກ.  Symbian OS Symbian OS ເປນລະບົບປະຕບດກຳນທັ່ອອກແບບມຳເພ່ັືອຮອງຮບກບເທກໂນໂລຢກຳນສືັ່ສຳນ ແບບບັ່ມສຳຍ (Wireless) ໂດຍສະເພຳະຢ່ຳງຢັ່ງກບໂທລະສບມືຖືປະເພດ Smart phone ນອກຈຳກນ້ີນຢງສະ ໜບສະໜນກຳນເຮດວຽກງຳນແບບຫຳຍໆວຽກໃນເວລຳດຽວກນ (multi-tasking) ເຊ່ັງເຮດໃຫ້ໂທລະສບມືຖືມ ຄວຳມສຳມຳດທ່ັຫຳກຫຳຍ ນອກຈຳກຈະຮບສຳຍເວີົ້ຳລົມກນໃນແບບທັົ່ວໆໄປພຽງຢ່ຳງດຽວ ເຊ່ັນ: ກຳນບນທຶກ ກຳນນດໝຳຍ, ທ່ອງເວບໄຊ, ສັ່ົງ ແລະ ຮບອເມລ, ຮບແຟກໄດ້ໃນເວລຳດຽວກນ, ຜະລດໂດຍ ບລສດຊມບຽນ ເຊ່ັງເປນບລສດທ່ັຮ່ວມທຸນລະຫວ່ຳງຜ້ຜະລດໂທລະສບມືຖືຍກໃຫຍ່ຫຳຍຄ້ຳຍ ເຊ່ັນ: Nokia ແລະ Sony ປະຈຸ ບນມ ບລສດຍກໃຫຍ່ຕ່ຳງໆ ໄດ້ເອົຳ OS ຊະນດນີ້ໄປໃຊ້ງຳນແລ້ວໃນໂທລະສບມືຖືຂອງຕົນ ເຊ່ັນ: Sony Ericsson, Motorola, Nokia ແລະ Samsung ເປນຕົ້ີນ. 3. ໜາ້ ທີື່ຂອງລະບບົ ປະຕບິ ັດການ (Goals & Roles of OS) - ອຳນວຍຄວຳມສະດວກເຮດໃຫ້ຜ້ໃຊ້ (user) ໃຊ້ເຄືັ່ອງຯ ໄດ້ງ່ຳຍ (Operating System Objectives Convenience) - ເຮດໃຫ້ຄອມພ ວເຕເຮດວຽກງ່ຳຍ ແລະ ສະດວກຕ່ັກຳນໃຊ້ງຳນເຄືັ່ອງໄດ້ຢ່ຳງມ ປະສດທ ພຳ ບ (Efficiency) ຈດກຳນກຳນໃຊ້ຊບຍຳກອນຂອງລະບົບໄດ້ຢ່ຳງມປະສດທພຳບ. 39

- ເພັ່ມຄວຳມສຳມຳດເພັ່ືອພດທະນຳໂປຣແກຣມ (Ability to evolve) ເພື່ັອຮອງຮບໃຫ້ຜ້ໃຊ້ສຳມຳດ ພດທະນຳໂປຣແກຣມໄດ້ຢ່ຳງມປະສດທພຳບ, ສຳມຳດທົດສອບໂປຣແກຣມ, ແລະ ສຳມຳດໃຊ້ຄຳສັ່ງ ໃໝ່ໆຂອງ ລະບົບໄດ້ ໂດຍປຳສະຈຳກກຳນແຊກແຊງຂອງລະບບົ ປະຕບດກຳນໃນລະຫວ່ຳງກຳນເຮດວຽກງຳນ. ຄາຖາມຄນ້ົ ຄວາ້ ທ້າຍບດົ 1. ຈງ່ັົ ບອກຄວຳມໝຳຍຂອງ Software ? 2. Software ມຈກປະເພດຄືປະເພດໃດແດ່ ? 3. ຈົັ່ງອະທບຳຍກຳນເຮດວຽກຂອງລະບບົ ປະຕບດກຳນແບບດຽ່ ວ (Stand - alone OS) ? 4. ຈງ່ົັ ອະທບຳຍກຳນເຮດວຽກຂອງລະບົບປະຕບດກຳນແບບເຄື່ັອຂ່ຳຍ (Network OS) ? 5. ຈົັ່ງອະທບຳຍກຳນເຮດວຽກຂອງລະບບົ ປະຕບດກຳນແບບຝງ (Embedded OS) ? 6. ໜ້ຳທຫັ່ ກຂອງລະບບົ ປະຕບດກຳນຄືເຮດຫຍງ ? 40