คู่มือปฏิบัติพฤติกรรมการดูแลตนเอง

ค่มู อื ป ฏิ บั ติ พ ฤ ติ ก ร ร ม ก า ร ดู แ ล ต น เ อ ง ใ น ห ญิ ง ตั ง ค ร ร ภ์ ที มี ภ า ว ะ โ ล หิ ต จ า ง จัดทําโดย นางสาว สรอ้ ยฟา ปนสวุ รรณ นกั ศึกษาระดบั บณั ฑิตศึกษา สาขาการผดงุครรภ์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยสงขลานครนิ ทร์

ภ า ว ะ โ ล หิ ต จ า ง ใ น ห ญิ ง ตั ง ค ร ร ภ์ ต า ม ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง อ ง์ ก า ร อ น า มั ย โ ล ก ห ม า ย ถึ ง ภ า ว ะ ที ร่ า ง ก า ย ข อ ง ห ญิ ง ตั ง ค ร ร ภ์ มี ร ะ ดั บ ค ว า ม เ ข้ ม ข้ น ข อ ง เ ม็ ด เ ลื อ ด แ ด ง ห รื อ ค่ า ฮี ม า โ ต ค ริ ต ( H C T ) ตํา ก ว่ า ร้ อ ย ล ะ 3 3 ภาวะปกติ ภาวะโลหติ จาง

สาเหตเุ กิดจากอะไรได้บา้ ง ? 1. สาเหตทุ ีแก้ไขได้จากการปรบั เปลียนพฤติกรรมการดแู ลตนเอง 2. สาเหตทุ ีแก้ไขไมไ่ ดจ้ ากการปรบั เปลียนพฤติกรรมการดแู ลตนเอง

1. สาเหตทุ ีแก้ไขได้จาก การปรบั เปลียนพฤติกรรม การดแู ลตนเอง 1.1 การขาดธาตเุ หล็ก 1.2 การขาดกรดโฟลิก 1.3 การสญเสยี เลือดอยา่ งฉับพลัน 1.4 การอักเสบติดเชอื ในรา่ งกาย หรอื มะเรง็ 1.5 การเปลียนแปลงดา้ นสรรี วทิ ยา 1.6 สาเหตอุ ืน เชน่ อายุตํากวา่ 20 ป มี ภาวะอ้วน ตังครรภ์มากกวา่ ครงั ขนึ ไป และฝากครรภ์ไมค่ รบตามเกณฑ์ เปนต้น

สาเหตเุ กิดจากอะไรได้บา้ ง ? 1. สาเหตทุ ีแก้ไขไดจ้ ากการปรบั เปลียนพฤติกรรมการดแู ลตนเอง 2. สาเหตทุ ีแก้ไขไมไ่ ด้จากการปรบั เปลียนพฤติกรรมการดแู ลตนเอง

2. สาเหตทุ ีแก้ไขไมไ่ ด้จาก การปรบั เปลียนพฤติกรรม การดแู ลตนเอง 2.1 พนั ธุกรรม 2.2 โรคเลือด เชน่ ธาลัสศีเมยี โรคเมด็ เลือดแดงรปู เคียว 2.3 ภาวะภมู คิ ้มุ กันทําลายตนเอง เปนต้น

ผลกระทบของภาวะโลหิตจาง ต่อหญงิ ตังครรภ์ ระยะตังครรภ์ ระยะคลอด ระยะหลังคลอด

ผลกระทบของภาวะโลหิตจาง ต่อหญงิ ตังครรภ์ ในระยะตังครรภ์ - อ่อนเพลีย เวยี นศีรษะ เหนือย ง่าย - เสยี งต่อการติดเชอื - เสยี งต่อภาวะครรภ์เปนพษิ - เสยี งต่อภาวะหวั ใจเต้น ผดิ จงั หวะ - เสยี งต่อการแท้ง

ผลกระทบของภาวะโลหิตจาง ต่อหญงิ ตังครรภ์ ในระยะคลอด - เสยี งต่อการตกเลือดใน ระยะคลอด - เสยี งต่อการเสยี ชวี ติ จาก การตกเลือดในระยะคลอด

ผลกระทบของภาวะโลหิตจาง ต่อหญงิ ตังครรภ์ ในระยะหลังคลอด - มภี มู คิ ้มุ กันตํา - มอี าการเหนอื ยล้าจากการ คลอด - แผลฝเยบ็ หายชา้ - นอนโรงพยาบาลนาน - สมั พนั ธก์ ับการเกิดดภาวะ ซมึ เศรา้ หลังคลอด

ผลกระทบของภาวะโลหิตจาง ต่อทารกในครรภ์ - ทารกมขี นาดตัวเล็ก นาํ หนกั ตัวแรกคลอดตํากวา่ 2,500 กรมั - ภมู คิ ้มุ กันตํา - เสยี งต่อการเปนหอบหดื มากกวา่ ทารก ปกติ - เสยี งต่อการเกิดภาวะโลหติ จาง - คลอดก่อนกําหนด - เสยี งต่อการเสยี ชวี ติ - ทําใหเ้ กิดพฤติกรรมอยูไ่ มน่ งิ - ความฉลาดทางดา้ นสติปญญา (IQ) ตํา - มปี ญหาทางดา้ นระบบประสาท และสมอง

ผลกระทบของภาวะโลหิตจาง ต่อระบบเศรษฐกิจ ระยะเวลา ในการนอนโรงพยาบาลนานขนึ เกิดค่าใชจ้ า่ ยในการรกั ษาเพมิ ขนึ

วธิ กี ารดแู ลตนเองเพอื ลด ภาวะโลหิตจางในหญงิ ตังครรภ์ 1.รบั ประทานยาเมด็ เสรมิ ธาตเุ หล็ก อยา่ งถกู วธิ ี 2. บรโิ ภคอาหารทีอุดมไปดว้ ยธาตุ เหล็กและโฟเลต และหลีกเลียง อาหารทีขดั ขวางการดดู ซมึ ธาตุ เหล็ก 3. การปองกันการเกิดภาวะโลหติ จางซาํ จากสาเหตอุ ืน

รบั ประทานยาเมด็ เสรมิ ธาตเุ หล็กอยา่ งถกู วธิ ี รบั ประทานยาตามแผนการรกั ษา โดยไมล่ ืม ดมื นาํ ตามอยา่ งนอ้ ย 1 แก้ว (240 มลิ ลิลิตร) รบั ประทานยาขณะท้องวา่ ง ก่อนอาหาร หรอื ก่อนนอนเนอื งจากยาจะดดู ซมึ ไดด้ ี ในสภาวะเปนกรด การรบั ประทานยาอาจทําใหเ้ กิดอาการขา้ งเคียง เชน่ คลืนไส้ อาเจยี น อุจจาระดาํ ไมค่ วรหยุดยาเอง

รบั ประทานยาเมด็ เสรมิ ธาตเุ หล็กอยา่ งถกู วธิ ี รบั ประทานผลไมห้ รอื นาํ ผลไมท้ ีมวี ติ ามนิ ซสี งู เพอื ชว่ ยในการดดู ซมึ ธาตเุ หล็ก เชน่ นาํ สม้ คัน นาํ ฝรงั นาํ องุ่น นาํ แอปเปลเขยี ว หรอื ฝรงั มะขามปอม สตรอเบอรร์ ี มะละกอ เปนต้น ไมร่ บั ปรบั ทานยาเมด็ เสรมิ ธาตเุ หล็ก พรอ้ มยาเมด็ เสรมิ แคลเซยี ม

วธิ กี ารดแู ลตนเองเพอื ลด ภาวะโลหิตจางในหญงิ ตังครรภ์ 1.รบั ประทานยาเมด็ เสรมิ ธาตเุ หล็ก อยา่ งถกู วธิ ี 2. รบั ประทานอาหารทีมธี าตเุ หล็ก และโฟเลตสงู และหลีกเลียง อาหารทีขดั ขวางการดดู ซมึ ธาตุ เหล็ก 3. การปองกันการเกิดภาวะโลหติ จางซาํ จากสาเหตอุ ืน

รบั ประทานอาหารทีมี ธาตเุ หล็กสงู ปอดหมู 47.5 mg

รบั ประทานอาหารทีมี ธาตเุ หล็กสงู

รบั ประทานอาหารทีมี โฟเลตสงู เมอื รบั ประทานอาหาร 100 กรมั (1 ขดี ) จะไดร้ บั โฟเลตตามประเภทอาหารดงั นี ผกั โขมจนี 160.10 mcg โหระพา 106.30 mcg กยุ ชา่ ย 97.30 mcg ผกั กาดหงส์ 93.00 mcg แขนงกะหลํา 97.00 mcg ยหี รา่ 92.30 mcg ผกั คะนา้ 80.10 mcg สะระแหน่ 74.70 mcg

รบั ประทานอาหารทีมี โฟเลตสงู เมอื รบั ประทานอาหาร 100 กรมั (1 ขดี ) จะไดร้ บั โฟเลตตามประเภทอาหารดงั นี ถัวดาํ 230.11 mcg ถัวเขยี ว 186.40 mcg ถัวแดงหลง 144.20 mcg ถัวลิสง 126.66 mcg

รบั ประทานอาหารทีมี โฟเลตสงู เมอื รบั ประทานอาหาร 100 กรมั (1 ขดี ) จะไดร้ บั โฟเลตตามประเภทอาหารดงั นี สตอเบอรร์ ี 98.69 mcg ฝรงั กิมจู 38.89 mcg กล้วยนาํ วา้ 37.17 mcg กล้วยไข่ 35.41 mcg มะละกอฮอลแลนดส์ กุ 32.25 mcg สม้ จนี 19.80 mcg แคนตาลปู 18.08 mcg สบั ปะรด 17.89 mcg

หลีกเลียงอาหารทีขดั ขวางการดดู ซมึ ธาตเุ หล็ก

วธิ กี ารดแู ลตนเองเพอื ลด ภาวะโลหิตจางในหญงิ ตังครรภ์ 1.รบั ประทานยาเมด็ เสรมิ ธาตเุ หล็ก อยา่ งถกู วธิ ี 2. บรโิ ภคอาหารทีอุดมไปดว้ ยธาตุ เหล็กและโฟเลต และหลีกเลียง อาหารทีขดั ขวางการดดู ซมึ ธาตุ เหล็ก 3. การปองกันการเกิดภาวะโลหิต จางซาํ จากสาเหตอุ ืน

การปองกันการเกิด ภาวะโลหิตจางซาํ จากสาเหตอุ ืน เขา้ รบั บรกิ ารฝากครรภ์ตามนดั สวมใสร่ องเท้าทกุ ครงั ก่อนออกจาก จากบา้ นเพอื ปองกันการติดเชอื พยาธิ รบั ประทานอาหารปรงุ สกุ มภี าชนะครอบปด ล้างมอื ล้างผกั ผลไมส้ ด ก่อนรบั ประทานทกุ ครงั

การปองกันการเกิด ภาวะโลหิตจางซาํ จากสาเหตอุ ืน ใชส้ ว้ มทีถกู สขุ ลักษณะ ไมร่ บั ประทานอาหารดบิ เชน่ ลาบ ก้อย เนอื ยา่ ง ปลายา่ ง อาหารค้างคืน ยาํ แซลมอ่ นดบิ เปนต้น

อ้างอิง

ขอขอบพระคณุ อาจารยท์ ีปรกึ ษาวทิ ยานพิ นธห์ ลัก ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร. วรางคณา ชชั เวช อาจารยท์ ีปรกึ ษาวทิ ยานพิ นธร์ ว่ ม รองศาสตราจารย์ ดร. โสเพญ็ ชูนวล ผทู้ รงคณุ วุฒิ รองศาสตราจารย์ พญ. จติ เกษม สวุ รรณรฐั รองศาสตราจารย์ ดร. ศศิกานต์ กาละ พว. สภุ า พนั ธุช์ นะ เวบ็ ไซต์สรา้ งสอื www.canva.com www.anyflip.com