1 NUTRI NOTE NUTRITION AND DIETITICS
สารบญั 2 สารบญั 2 2 Drug and food interaction 2 Effect of drug on food intake 2 Drug that may increase apatite 2 Drug can decrease nutrition absorption 2 Drug can increase a loss of a nutrition 4 Effect of food or drug intake 4 Absorption Distribution 5 6 ความรุนแรงของภาวะน้ำตาลตำ่ ในเลอื ดแบง< ไดเ> ป@น 3 ระดบั 7 ข>อควรปฏบิ ัตเิ พอื่ ปDองกันกระดูกหักเนอ่ื งจากกระดูกพรนุ (Fracture liaison service : FLS) 8 การคำนวณพลังงานจากนำ้ ยาลา> งไตผ<านชอ< งท>อง CAPD 8 ธาลัสซเี มยี (Thalassemia) 8 9 ธาลสั ซเี มยี (Thalassemia) 10 อาหารที่เหมาะสมสำหรับผู>ปRวยโรคธาลสั ซีเมีย 11 อาหารท่ีควรหลกี เลยี่ งสำหรบั ผ>ปู วR ยโรคธาลสั ซีเมยี 11 ผลิตภณั ฑUจากธัญพชื และเหด็ ทม่ี ีปริมาณธาตเุ หล็กสูง 11 การคำนวณพลังงาน 12 Resting Energy Expenditure (joint FAO/WHO/UNU) BMR คำนวณจาก Schofield Equations Classifications of nutritional status
Overweight and obesity 3 DASH diet 12 Component TLC diet recommendation 14 Screening and assessment tool 16 18 Screening tool 18 Assessment tool 21 29 คา< ในการวนิ ิจฉยั และเปDาหมายในการตดิ ตามโรคเบาหวาน 29 ตารางการแปลผลระดบั พลาสมากลโู คสและ A1C เพ่อื การวนิ จิ ฉยั 30 เปาD หมายในการตดิ ตามโรคเบาหวาน 32 32 การตรวจวนิ ิจฉัยโรคและตรวจคัดกรองเบาหวานขณะต้ังครรภU (GDM) 32 - เกณฑUของ Carpenter และ Coustan 32 - เกณฑUของ International Diabetes Federation (IDF) 33 เปาD หมายของระดับนำ้ ตาลในเลอื ดของผ>ปู Rวยเบาหวานขณะต้ังครรภU 33 34 ความดันโลหติ สงู 34 ค<าในการวินิจฉัยความดนั โลหติ สูง 34 35 ไขมนั ในหลอดเลอื ด 35 ค<าในการวนิ ิจฉยั 35 ค<าทีใ่ ชใ> นการตดิ ตาม ไตวายเรื้อรงั (CKD) การแบ<งระยะของCKD พยากรณ โรคไตเรอื้ รังตามความสัมพนั ธ ของ GFR และระดับอลั บมู ินในป สสาวะ
การตรวจระดับน้ำตาลในเลือดด>วยตนเอง 4 กำหนดคารUบในแต<ละมอื้ สำหรบั หญงิ ตั้งครรภU (GDM) BMI ผส>ู งู อายุ 36 คำนวณIBWอยา< งงา< ย 38 นำ้ หนักท่ลี ดลงโดยไมไ< ด>ตง้ั ใจ (%weight loss) 41 ศพั ทUทางการแพทยU 41 สมนุ ไพรกบั ผูป> Rวยโรคไต 41 สมนุ ไพรท่ีมีฟอสฟอรัส 42 สมุนไพรที่ควรหลกี เลี่ยงในผป>ู วR ยโรคไต 46 อาหารคโี ตเจนคิ (Ketogenic diets) 48 การคำนวณพลังงานและสารอาหารทางหลอดเลือดดำ 49 51 ข>อบง< ชใี้ นการใชอ> าหารทางหลอดเลอื ดดำ 52 การใหส> ารอาหารผ<านทางหลอดเลือดดำใหญ< (TPN) 52 การใหส> ารอาหารทางหลอดดำสว< นปลาย (PPN) 52 คารUโบไฮเดรท 53 กรดอะมิโน 53 ไขมัน 53 ปริมาณความตอ> งการไขมนั 53 ความตอ> งการโปรตนี และพลงั งานในผใู> หญ< 54 นมเดก็ 54 ชนดิ /สตู รนมผงเด็กตามวยั 55 55
5 อาหารช<วงใหน> มบุตร อาหารหลังคลอด โภชนาการหลังคลอด (Diet during breastfeeding) – 56 การคำนวณพลังงานอย<างง<ายจากดัชนีมวลกายเทียบกบั ระดับกิจกรรม 56 ชนิดของ Insulin แบ<งเป@น 4 ชนดิ ตามระยะเวลาออกฤทธ์ิ ไดแ> ก< 57 ไตอกั เสบเฉยี บพลนั (Nephrotic Syndrome) 59 โปรตนี 59 ไขมนั 59 โซเดยี ม 60 ภาวะนำ้ ตาลในเลือดสูงชนิด Diabetic ketoacidosis 61 การดแู ลรักษาเมอ่ื ผ<านพ>นภาวะ DKA 62 กระบวนการให>โภชนบำบดั (Nutrition Care Process) 64 ข้นั ตอนท่ี1 : การประเมนิ ภาวะโภชนาการ 64 ขน้ั ตอนท2ี่ : การวนิ จิ ฉัยทางดา> นโภชนาการ(Nutrition Diagnosis) 65 ขั้นตอนท3่ี : การใหแ> ผนโภชนบำบดั 66 ข้ันตอนท่4ี การตดิ ตาม ประเมนิ ผลของแผนโภชนบำบัด(Nutrition Monitoring & Evaluation) 66
6
categories company Name Caloric distribution (%) Com CHO PRO FAT CHO 11.25 fresenius kabi Fresubin 45 20 35 14 15.68 abbott Ensure 56 15 29 11.7 12.5 abbott Jevity 62.72 16.32 31.68 12.5 13.72 polymeric formula Nestle Boost optimum 46.8 16.8 36 11.25 10.75 Nestle Nutren-fibre 50 16 34 11.25 8.25 Nestle Isocal 50 13 37 11.85 13.14 Thai-otsuka Blendera-MF 54.88 16.28 29.79 15.4 12.43 Nestle Nutren-balance 45 15 40 12.43 13.25 abbott GlucernaSR triple care 43 20 37 15.25 8.75 diabetic abbott GlucernaSR triple care 45 20 35 10.68 abbott Glucerna liquid 33 18 49 12.5 Thai-otsuka ONCE PRO 47.4 19.52 40.05 Thai-otsuka Gen-DM 52.56 16.92 30.51 disease- hepatic Thai-otsuka Aminoleban-oral 61.6 25.6 15.3 specific immuno- Thai-otsuka Neo-mune 49.72 24.6 25.65 modulatin Thai-otsuka Neo-mune 49.72 24.64 25.74 oral-impact 53 22 25 g Nestle Prosure 61 21 18 abbott renal abbott Nepro 35 18 47 semi- Thai-otsuka Pan-Enteral 42.72 12 45.27 elemental Nestle Peptamen 50 16 34
1 mposition (g/100kcal) Electrolyte and Remark micronutrients (mg or O PRO FAT Na mEq/1K00kcal) P 2kcal fiber drink 5 5 3.89 30 80 60 fiber and FOS 84.35 156.52 54.78 mixed fiber and FOS 3.75 3.22 94.56 159.52 60.96 synbiotic added 8 4.08 3.52 37 120.6 47 7 4.2 4 74.40 107.60 49.20 prebiotic 5 4 3.78 50 125 50 only for tube feeding | fiber free 5 3.25 4.2 78.35 108.76 55.72 2 4.07 3.31 87.00 126.00 68.00 FOS 5 3.75 4.44 93.78 164.44 74.67 fructose free | high soluble fiber 5 5 4.11 98.21 154.71 61.88 5 5 3.89 93.20 156.00 72.00 oral/ feeding (powder) 5 4.5 5.44 97.4 162.5 66.5 only for oral (liquid in box) 5 4.88 4.45 70.11 130.46 50.14 oral/ feeding (liquid in can) 4 4.23 3.39 22.6 77.1 39.9 whey PRO | omega-3,6,9 4 6.4 1.7 78.49 99.32 22.43 3 6.15 2.85 78.61 99.46 22.46 FOS | plant-based 3 6.16 2.86 105.94 132.67 71.29 BCAA 5 5.5 2.78 119.05 158.73 83.49 5 5.25 2 58.82 58.82 40 Vanilla flavor 5 4.5 5.22 44 110.46 43 melon flavor 8 3 5.03 67.97 89.45 55.86 100% whey | tropical fruit 5 4 3.78 energy dense for dialysis | high protein | low Na, K, P whey pro 100% | MCT:LCT = 70:30
2 Drug and food interaction Effect of drug on food intake • Nutrition Absorption : ยาบางชนิดอาจเพิม่ ลดลง หรอื ป5องกันการดูดซึมอาหารในลำไส? • Nutrition Excretion : ยาสามารถเพ่มิ หรอื ลดการขับปBสสาวะของสารอาหาร ยา amphetamine ซึ่งเปEนยากระตุ?นประสาทสIวนกลางโดยหลั่งสารโดพามีนในสมอง ทำให?รู?สึกกระตือรือร?น ผลข?างเคียง ทำใหเ? บื่ออาหาร ยา Carboplatin เปEนยารักษาโรคมะเร็งหลายชนิด ยาจะยับยั้งการสังเคราะหQสารพันธุกรรมของเซลลQมะเร็ง เชIน DNA อาการข?างเคยี ง คลน่ื ไส? อาเจยี น Drug that may increase apatite • Anticonvulsant : เปนE ยารกั ษาอาการชกั ตาI งๆอาจเกดิ การเสยี สมดลุ ของเกลือแรI • Antipsychotic : ยารักษาโรคจติ , ไบโพลารQ • Antidepresant : ยารกั ษาอาการซึมเศร?า Drug can decrease nutrition absorption • Laxatives : เปEนยาบรรเทาอาการทอ? งผูก ทำใหอ? ุจจาระอIอนตวั ลง หรอื กระต?ุนการบบี ตวั ของลำไส? • Aluminum hydroxide : เปEนยาลดกรดในกระเพาะอาหาร • Statin : เปนE ยาลดคลอเลสเตอรอลในเลอื ด Drug can increase a loss of a nutrition • Diuratics : เปEนยาขบั ปBสสาวะ ใช?ในการรักษาความดันโลหิตสูง • Aspirin : ยาลดการอักเสบ เชนI ปวดประจำเดอื น • Clobazam : ยาลดอาการวิตกกงั วล
3 Absorption : การเคล่ือนท่ขี องยาภายในกระแสเลอื ดข้ึนอยIูกบั ปBจจยั ตอI ไปนี้ • โครงสร?างของยาทสี่ ามารถผาI นเยอื่ บุลำไส? • ระยะเวลาทที่ ำใหก? ระเพาะอาหารวIาง • ชIองทางการให?ยา • คุณภาพของยา Distribution (การกระจายตวั ของยา) ยาเขา? สกูI ระแสเลอื ด กระจาI ยไปยงั เน้อื เยือ่ ตIางๆ • จับกบั Plasma protein ยาไมIออกฤทธิ์ • Albumin ตำ่ ทำใหเ? กิด Toxic ได? Metabolism (การเปลย่ี นแปลงของยา) • เปEนกระบวนการที่ยาถูกเปลี่ยนแปลงทางเคมีในรIางกาย ซึ่งมีผลมาจากปฏิกิริยาของยาระหวIางยากับ เอนไซมQ เกดิ ขึ้นท่ีตบั Excretion (การขบั ยาออกจากรIางกาย) • ยาจะถกู ขับออกได?ทางไต ตบั ปอด • อาจจะขบั ออกทางนำ้ นมและเหง่อื ได?ในปริมาณเล็กน?อย • อวัยวะในการขับยาออก คือ ไต Benefits of minimizing food drug interactions • ยามปี ระสทิ ธภิ าพในการทำงานสูง • ไมเI กิดพษิ จากยา • ชวI ยลดคาI ใชจ? าI ย • แก?ไขปญB หาภาวะโภชนาการผดิ ปกติ • ผ?ูปว\\ ยได?รบั การรักษาจากยาสูงสุด • การให?บรกิ ารดา? นการดแู ลสุขภาพลดลง
4 • ความรับผดิ ชอบทางดา? นวชิ าชีพน?อยลง Effect of food or drug intake • Drug absorption : อาหารหรือสารอาหารในกระเพาะและลำไส?อาจทำให?ลดการดูดซึมของยา โดยการ ชะลอการยIอยอาหารหรือจับกับอนุภาคของอาหาร อาหารอาจทำหน?าที่เพิ่มหรือยับยั้งการเผาผลาญของ ยาบางชนิดในราI งกาย • Drug excretion : ยาจะถูกขบั ถIายออกทางไต • Dietary calcium : สามารถจับกับยาปฏิชีวนะ “tetracycline” ซึ่งเปEนยารักษาการติดเชื้อ ได?แกI มาลาเรีย ซฟิ ล^ ิส • กรดอะมิโนในธรรมชาติ สามารถดูดซึมกับ “levodopa” ซึงเปEนยารักษาโรคพารQกินสัน ซึ่งจะไปเพิ่มสาร สอ่ื ประสาทโดพามนิ ในสมอง Absorption Distribution • การรับปะทานไฟเบอรQในปริมาณมากจะรบกวนการดูดซึมของ “Digoxin” ซึ่งเปEนยากลุIมของ (Cardiac glycoside) ที่มฤี ทธ์เิ พิม่ การบบี ตัวของกลา? มเน้อื หัวใจ ใชร? กั ษาหัวใจวาย หวั ใจหอ? งบน • Metabolism : อาหารที่มีการบIมหรือหมัก เชIนโยเกิรQต โดยจะทำปฏิกิริยากับยา “Tyramine” ซึ่งเปEน การยบั ย้งั เอนไซมQ monoamine oxidase ใชร? กั ษารควติ กกังวล โรคพารQกนิ สัน • Food hight Vit.K (ผักตระกูลกะหล่ำ) ลดประสิทธิภาพของยา “Anticoagulant” ซึ่งเปEนยาต?านการ แขง็ ตวั ของเลอื ด • ห?ามรับประทาน Grapefruit juice พร?อมกับยาตIอไปนี้ “Cyclosporin” ซึ่งเปEนยากดภูมิคุ?มกันใช?กับ ผู?ป\\วยที่มีการปลูกถIายอวัยวะ เชIน หัวใจ ไต และตับ “Certain statins” ซึ่งเปEนกลุIมยาลดคลอ เลสเตอรอล
5 ความรุนแรงของภาวะน้ำตาลต่ำในเลือดแบlงไดnเปนp 3 ระดบั ระดบั 1 (level 1) glucose alert value หมายถงึ ระดบั นำ้ ตาลในเลอื ดที่ ≤ 70 มก./ดล. ระดบั 2 (level 2) clinically significant hypoglycemia หมายถึง ระดับน้ำตาลในเลือด ท่ี <54 มก./ดล. ระดับ 3 (level 3 ) ภาวะน้ำตาลต่ำในเลือดระดับรุนแรง หมายถึง การที่ผู?ป\\วยมีอาการสมองขาด กลูโคสที่รุนแรง (severe cognitive impairment) ซ่ึงต?องอาศยั ผอู? ่นื ชวI ยเหลือ ภาวะน้ำตาลต่ำในเลอื ดระดบั ไมรl นุ แรง ใหnกนิ อาหารทีม่ ีคารyโบไฮเดรต 15 กรมั • กลโู คสเมด็ 3 เม็ด • น้ำสม? ค้ัน 180 มล. • น้ำอัดลม 180 มล. • น้ำผงึ้ 3 ช?อนชำ • ขนมปBง 1 แผนI สไลดQ • นมสด 240 มล. • ไอศกรมี 2 สคูป • ขา? วต?มหรือ โจjก ½ ถ?วยชาม • กล?วย 1 ผล ภาวะน้ำตาลต่ำในเลือดระดบั ปานกลาง ใหnกนิ อาหารทีม่ คี ารyโบไฮเดรต 30 กรัม • ผู?ป\\วยเบาหวานที่มีสายกระเพาะอาหาร หรือสาย PEG สามารถให?น้ำหวาน น้ำผลไม? สารละลาย กลูโูคส หรืออาหารเหลวที่มคี ารโQ บไฮเดรต 15-30 กรัม ทางสายกระเพาะอาหาร หรือสาย PEG ได? • ตดิ ตามระดับกลูโคสในเลือดโดยใช?เคร่ืองตรวจนำ้ ตาลในเลอื ดชนดิ พกพา หรือ point-of-care device (ถ?าสามารถทำได?) ที่ 15 นาที หลังกินคารQโบไฮเดรตครั้งแรก กินอาหารที่มีคารQโบไฮเดรต 15 กรัมซ้ำ ถ้ำระดับ กลูโคสในเลอื ดที่ 15 นาที หลงั กนิ คารQโบไฮเดรตครง้ั แรกยงั คง <70 มก. /ดล. ท่มี า : แนวทางเวชปฏบิ ัตสิ ำหรบั โรคเบาหวาน 2560 Clinical Practice Guideline for Diabetes 2017
6 ขnอควรปฏิบตั ิเพอื่ ปอÇ งกันกระดูกหกั เนอ่ื งจากกระดกู พรุน (Fracture liaison service : FLS) - ควรรับประทานอาหารท่ีมแี คลเซยี มให?เหมาะสม คอื ผู?ทม่ี อี ายุนอ? ยกวIาหรอื เทาI กับ 50 ปo ควรไดร? บั แคลเซียม 800 มลิ ลกิ รมั ตIอวัน ผู?ทมี่ ีอายุ 51 ปoขึ้นไป ควรไดร? ับแคลเซยี ม 1000 มิลลิกรัมตอI วนั - รบั แสงแดดอยIางเพียงพอ เพอ่ื ให?ผิวหนงั สรา? งวติ ามินดี จะชวI ยใหล? ำไสด? ดู ซึมแคลเซียมได? ตัวอยIางอาหารที่มีแคลเซยี ม อ?างอิงจาก รองศาสตราจารยQ ดร.ภญ.บุษบา จินดาวิจักษณQ ภาควิชาเภสัชกรรม คณะเภสัชศาสตรQ มหาวทิ ยาลยั มหิดล เรอื่ งแคลเซียมกับโรคกระดูกพรนุ ตอนท2่ี ชนิดอาหาร ปริมาณทบ่ี รโิ ภค ปริมาณแคลเซียม (มลิ ลกิ รมั ) นมสดยเู อชที 200 ซีซี (1กลIอง) 240 นมสดเสรมิ แคลเซยี ม 200 ซีซี (1กลIอง) 280 นมถวั่ เหลอื ง 250 ซซี ี (1กลอI ง) 64 นมเปร้ยี ว 160 ซซี ี (1ขวด) 160 โยเกริรQต 150 กรมั (1ถ?วย) 280 กะป^ 2 ช?อนโตะj 136.64 ก?ุงแห?งตวั เล็ก 1 ช?อนโตjะ 138.30 ปลาสลิด ตม? 2 ช?อนโตะj 153.42 ปลาฉ้งิ ฉา? ง ทอด 2 ช?อนโตjะ 186.75 ไขไI กI ตม? 1 ฟอง 205.56 ไขIเปดE ต?ม 1 ฟอง 225.76 เต?าหข?ู าว อIอน ตม? 3 ชอ? นโตjะ 243.63 เตา? หูข? าว แขง็ ตม? 3 ช?อนโตะj 258.75 ผักคะนา? ผดั 5 ชอ? นโตjะ 319.26 ผกั กาดเขียว ต?ม 5 ช?อนโตjะ 411.86 ผักกวางต?ุง ตม? 5 ช?อนโตะj 450.06 ใบยอ ตม? ½ ทพั พี 198.20
7 ใบชะพลู 70 กรมั 390.70 มะเขอื พวง 2 ช?อนโตjะ 243.62 อา? งองิ จาก : โปรแกรมINMUCAL-N การคำนวณพลงั งานจากนำ้ ยาลnางไตผlานชlองทอn ง CAPD ความเขม? ขน? ของนำ้ ยาล?างไต Glucose/2 L (g) absorption rate calories/2 L (%w/v) (~60%) (Kcal) 1.5% 30 18 67 2.5% 50 30 110 4.25% 85 51 190 *Kcal คดิ จาก Glucose 1 g = 3.7 kcal
8 ธาลสั ซีเมยี (Thalassemia) ธาลัสซีเมีย (Thalassemia) เปEนโรคโลหิตจางที่มีสาเหตุจากความผิดปกติทางพันธุกรรมระดับยีน ทำให? การสร?างฮีโมโกบิล (Hemoglobin; Hb) ซึ่งเปEนโปรตีนที่เปEนสIวนประกอบสำคัญของเม็ดเลือดแดงผิดปกติ สIงผล ให?เม็ดเลือดแดงมีอายุสั้น แตกงIาย ถูกทำลายงIาย จัดเปEนโรคโลหิตจางทางพันธุกรรมที่พบบIอยที่สุดในโลก Vichinsky EP. Changing patterns of thalassemia worldwide. Annals of the New York Academy of Sciences. 2005;1054:18-24. อาหารที่เหมาะสมสำหรับผูnปñวยโรคธาลัสซีเมีย คืออาหารที่มีโปรตีน และกรดโฟลิก (Folic acid) สูง เพอื่ ชวI ยในการสร?างเมด็ เลือดแดง ปรมิ าณโฟเลทในอาหาร อาหาร ปรมิ าณโฟเลท (ไมโครกรมั ตอl 35 กรัม หรือ ½ สlวน) ตำลงึ 42.70 ใบก|ุยชIาย 50.75 ผักกาดหอม 36.75 คน่ื ชIาย 39.90 ดอกกะหล่ำ 32.90 มะเขอื เทศ 8.61 ถั่วเขียว 53.55
9 ถวั่ แดง 49.70 ถ่วั เหลอื ง 62.65 อา? งอิงจาก : ผศ.ภญ.ดร.กุลวรา เมฆสวรรคQ จฬุ าลงกรณQมหาวิทยาลัย เร่ือง โภชนาการผป?ู ว\\ ยธาลัสซีเมยี อาหารที่ควรหลีกเล่ียงสำหรบั ผูปn ñวยโรคธาลัสซีเมยี คืออาหารที่มีธาตุเหลก็ สูง ผลิตภัณฑจQ ากสตั วทQ มี่ ปี รมิ าณธาตเุ หล็กสงู เนอ้ื สตั วy ปรมิ าณธาตุเหลก็ (มิลลกิ รัม สัตวyน้ำ ปรมิ าณธาตุเหลก็ (มลิ ลิกรมั ตอl 40 กรัมหรือ 1 สวl น) ตlอ 40 กรัมหรอื 1 สวl น) ปอดหมู 47.6 กง?ุ ฝอยสด 28.0 เลือดหมู 25.9 หอยโขม 25.2 หมหู ยอง 17.8 หอยแมลงภIู 15.6 ตบั หมู 10.5 หอยแครง 6.4 นอI งไกบI ?าน 7.8 ปลาดุก 8.1 เน้อื ววั เค็มทอด 7.5 ปลาชIอน 5.8 กบแหง? 3.8 ปลาตะเพียน 5.6
10 ผลติ ภัณฑจy ากธัญพืชและเห็ดทม่ี ีปริมาณธาตเุ หล็กสูง ธัญพชื และ ปรมิ าณธาตุเหล็ก ผักและเหด็ ปริมาณธาตเุ หลก็ ของวlาง (มิลลกิ รัมตlอ 100 กรัม) (มลิ ลกิ รัมตอl 100 กรมั ) ดารกQ ช็อกโกแลต 17.0 ผักกูด 36.3 ถ่ัวดำ 16.5 ใบแมงลกั 17.2 เตา? เจยี้ ว 15.2 ใบกระเพาแดง 15.1 เมลด็ ฟBกทอง 15.0 ยอดมะกอก 9.9 ถ่วั ลสิ ง 13.8 ดอกโสน 8.2 งาขาว 13.0 ใบชะพลู 7.6 ถ่วั แดง 10.5 ต?นหอม 7.3 ลูกเดอื ย 10.0 มะเขือพวง 7.1 งาดำ 9.9 เหด็ หหู นู 6.1 จมูกขา? วสาลี 6.8 ยอดอIอนข้ีเหลก็ 5.8 ข?าวโอตj 6.5 ผักกระเฉด 5.3 อา? งองิ จาก : ผศ. ดร. ภญ. ปย^ นุช โรจนสQ งIา ภาควิชาเภสัชเคมี คณะเภสัชศาสตรQ มหาวิทยาลยั มหดิ ล เรื่อง บทความเผยแพรIความรูส? ปูI ระชาชน ธาลสั ซีเมีย (Thalassemia)...กินอยIางไรให?เหมาะสม
11 หมายเหตุ : ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารรIวมกับอาหารที่มีวิตามินสูง เชIน ส?ม มะเขือเทศ เพราะ วิตามินซีจะชIวยในการดูดซึมธาตุเหล็ก และควรรับประทานรIวมกับอาหารที่ลดการดูดซึกธาตุเหล็ก เชIน ชา และ นมถั่วเหลือง การคำนวณพลงั งาน Resting Energy Expenditure (joint FAO/WHO/UNU) อาย(ุ ป)ü เพศชาย เพศหญิง 0-3 (60.9xkg)-54 (61.0xkg)-51 3-10 (22.7xkg)+495 (22.5xkg)+499 10-18 (17.5xkg)+651 (12.2xkg)+746 18-30 (15.3xkg)+679 (14.7xkg)+496 30-60 (11.6xkg)+879 (8.7xkg)+829 >60 (13.5xkg)+487 (10.5xkg)+596 -World Health organization. Energy and protein requirements. Geneva: World Health organization, 1985. Technical report Series No. 724. BMR คำนวณจาก Schofield Equations อายุ (ป)ü เพศชาย เพศหญงิ 0-3 0.167W+15.174H-617.6 16.252W+10.232H-413.5 3-10 19.59W+1.303H+414.9 16.969W+1.618H+371.2 10-18 16.25W+1.372H+515.5 8.365W+4.65H+200 W=weight(kg), H=height(cm) -Schofield WN. Predicting basal metabolic rate, new standard and review of previous work. Hum Nutr Clin Nutr 1985; 39 (Suppl 1): 5-41.
12 Classifications of nutritional status ดัชนี Normal Mild Moderate Severe Nutrition status %W/A >90 75-90 60-75 <50 Underweight %W/H >90 80-90 70-80 <70 Wasting %H/A >95 90-95 85-90 <85 Stunting -Gomez F, Galvan RR, Cravioto J, Frenk S. Malnutrition in infancy and childhood, with special reference to kwashiorkor. Adv Prediatr. 1955;7:131-169 -Warelow JC. Classification and definition of protein-calorie malnutrition. Br Med J. 1972;3(5826):566-9. Overweight and obesity วินิจฉัยโดยใช?เกณฑQอ?างองิ ได? 2 แบบ 1. ใช?กราฟหรือตารางคาI อา? งองิ BMI ตามอายุ และเพศขององคQการอนามัยโลก เน่อื งจากขณะน้ียงั ไมIมเี กณฑQ อา? งอิง BMI สำหรบั เดก็ ไทย 2. ใช?คาI นำ้ หนกั ตามเกณฑQสIวนสูง %W/H* >110-120 >120-140 >140-160 >160-200 >200 Nutritional Overweight Mild obesity Moderate Severe Morbid status* น้ำหนักเกิน อว? นเล็กน?อย obesity obesity obesity อว? นปานกลาง อว? นมาก อ?วนรนุ แรง เปรียบเทียบกบั กราฟ** Overweight Obesity Morbid กรมอนามยั พ.ศ. 2542 เร่ิมอว? น โรคอ?วน obesity โรคอว? นรนุ แรง * คาI %W/H เปEนการประเมนิ ความรนุ แรงของโรคอว? นในเด็ก ในทางเวชปฏิบตั ิ **จากการเปรียบเทียบกับกราฟเกณฑQอา? งอิงการเจริญเตบิ โตของเด็กไทย กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2542 พบวIา เดก็ ท่ไี ดร? บั การวนิ จิ ฉัยวIาเปEน “โรคอ?วน” คอื น้ำหนักตามเกณฑQสวI นสูงมากกวIาคIามธั ยฐาน +3SD จะมนี ำ้ หนักคดิ
13 เปนE 135-153 % ของคาI ideal weight for height (W/H) และ +2SD จะมนี ้ำหนกั คิดเปนE 122-135 %W/H ดังน้ันถ?าใชเ? กณฑเQ ดิมตามตาราง จะทำให?การวนิ ิจฉยั โรคอ?วนในเดก็ ไทยมากเกินกวาI ที่ควรจะเปนE อ?างอิงจาก : แนวทางการดแู ลรกั ษาและปอ5 งกนั ภาวะโภชนาการเกนิ ในเด็ก ชมรมโภชนาการเด็กแหIงประเทศไทย
14 DASH diet DASH Diet (Dietary Approaches to Stop Hypertension Diet) โดยชื่อ DASH Diet หมายถึง แนวทางโภชนาการเพอ่ื หยดุ ความดนั โลหิตสงู หลักการ : ลดการบริโภคอาหารที่มีเกลือโซเดียม ไขมันอิ่มตัว ไขมันรวมและคอเรสเตอรอลลง และเพ่ิม การรับประทานใยอาหาร โปรตีน แคลเซียม แรIธาตุตIางๆอยIาง โปแตสเซียมและแมกนีเซียม รวมถงึ ปริมาณสารไน เตรททมี่ ผี ลการศกึ ษาถงึ การลดความดันโลหิตสงู ได? สดั สวl นการรบั ประทานอาหารตามหลกั DASH ใน 1 วนั : ชนดิ อาหาร สัดสวl น ธญั พืชชนดิ ตาI งๆ โดยเน?นเปEนธญั พชื ไมขI ัดสี 7-8 สIวนบริโภค (หรือประมาณ 7-8 ทัพพี) ผักและผลไม? อยIางละ 4-5 สIวนบริโภค (หรอื ประมาณ 4-5 ทพั พี และผลไม? 3-4 สวI น) เน้ือสัตวQไขมันตำ่ อยาI งเนอื้ ปลา 2-3 สIวนบรโิ ภค (หรอื ประมาณ 4-6 ชอ? นกินขา? ว) ลดการรบั ประทานสตั วQเนื้อแดง การตัดสIวนไขมนั หรอื หนงั ของเน้ือสัตวQและเลอื กรบั ประทานเนอ้ื สตั วQไขมนั ตำ่ นำ้ มันหรอื ไขมัน 2-3 สIวนบริโภค (หรอื ไมเI กนิ 6 ชอ? นชา) ถ่ัวชนดิ ตIางๆ เชIน อัลมอนดQ ถวั่ เลนทิล 4-5 สวI นบริโภค(หรือประมาณ 4-5 ฝ\\ามอื )ตIอสัปดาหQ ของหวานชนดิ ตIางๆ ไมIเกนิ 5 สวI นบริโภคตอI สัปดาห*Q แนะนำให? รบั ประทานนานๆครัง้ แนะนำให?ใชเ? ครื่องเทศหรือสมนุ ไพรตาI งๆในการเสริม รสชาตอิ าหาร และลดการใชเ? กลอื หรือเคร่ืองปรุงทีม่ ี โซเดยี มสูงในการปรงุ แตIงอาหาร -Mayo Clinic Staff. DASH diet: Healthy eating to lower your blood pressure [online document]. http://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/dash-diet/art- 20048456. October 3, 2017. -Siervo, M., Lara, J., Chowdhury, S., Ashor, A., Oggioni, C., & Mathers, J. (2015). Effects of the Dietary
15 Approach to Stop Hypertension (DASH) diet on cardiovascular risk factors: A systematic review and meta-analysis. British Journal of Nutrition, 113(1), 1-15. doi:10.1017/S0007114514003341. (นิพาวรรณ, มปป)
16 Component TLC diet recommendation ทม่ี า : national cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III, 2001 TLC ยอI มาจาก Therapeutic Lifestyle Change Diet เปนE วธิ ีการดูแลทางโภชนบำบดั ทางการแพทยวQ ธิ ีหน่งึ ทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพในการดูแลผ?ูป\\วยทีม่ ภี าวะไขมันในเลือดผิดปกติได?เปนE อยIางดี
17
18 Screening and assessment tool Screening tool อnางอิง เครือ่ งมอื Ferguson et al. (1999) Rubenstein et al. (2001) Malnutrition Screening Tool (MST) Kondrup et al. (2003) Mini Nutritional Assessment Short-Form (MNA-SF) Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Stratton et al. (2004) Malnutrition Universal Screening Tool (MUST) Kruizenga et al. (2005) Short Nutritional Assessment Questionnaire (SNAQ) Chittawatanarat et al. Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT) (2016) MST
19 NRS If the answer is ‘Yes’ to any question, the screening in Table 2 is performed
20 MUST BMI Score 0 >20 1 18.5-20 2 <18.5 0 Unplanned weight loss in past 3-6 months 1 2 <5% 2 5-10% >10% If patient is acutely ill and there has been or is likely to be no nutritional intake for >5 days total SNAQ
Assessment tool 21 เคร่อื งมอื อnางอิง Subjective Global Assessment (SGA) Detsky et al. (1999) Mini Nutritional Assessment (MNA) Guigoz et al. (2001) Patient generated subjective global assessment (PG-SGA) Ottery et al. (2004) Nutrition Alert Form (NAF) Komindrg et al. (2005) Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT) Chittawatanarat et al. (2016)
22
23
24
25
26
27 การแปลผลเครอื่ งมือคดั กรองและประเมินภาวะโภชนาการ Screening Tools คะแนน เกณฑy Malnutrition Screening Tool (MST) 0-1 No risk of malnutrition Mini Nutritional Assessment Short-Form ≥2 Risk of malnutrition (MNA-SF) 12-14 Normal Nutritional Risk Screening (NRS 2002) 8-11 At risk of malnutrition 0-7 Malnourished Malnutrition Universal Screening Tool 0-2 Normal (MUST) 3 Nutritionally at-risk Short Nutritional Assessment 0 Low risk Questionnaire (SNAQ) 1 Medium risk Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT) ≥2 High risk Assessment Tools Subjective Global Assessment (SGA) 0-1 Well nourished 2 Moderately malnourished ≥3 Severely malnourished 0 Normal ≥1 Nutritionally at-risk คะแนน เกณฑy A Normal B Mild-Moderate Malnutrition
Mini Nutritional Assessment (MNA) C 28 Patient generated subjective global assessment (PG-SGA) 24-30 Severe Malnutrition Nutrition Alert Form (NAF) 17-23.5 Normal Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT) 0-16 Risk of malnutrition A Malnutrition Normal B C Moderate Malnutrition 0-5 Severe Malnutrition Normal-Mild Malnutrition 6-10 Moderate Malnutrition ≥11 Severe Malnutrition 0-4 Normal 5-7 Mild Malnutrition 8-10 Moderate Malnutrition Severe Malnutrition ≥11
29 คาl ในการวนิ จิ ฉยั และเปาÇ หมายในการติดตามโรคเบาหวาน ตารางการแปลผลระดบั พลาสมากลโู คสและ A1C เพอ่ื การวินจิ ฉยั ปกติ ระดบั น้ำตาลในเลือดที่เพิ่มความเสี่ยงการ โรคเบาหวาน เปpนเบาหวาน ≥126 มก./ดล. impaired impaired glucose ≥200 มก./ดล. fasting glucose tolerance (IGT) (IFG) ≥200 มก./ดล. ≥6.5% พลาสมากลโู คสขณะอด <100 มก./ดล. 100-125 มก./ดล. - อาหาร (FPG) พลาสมากลโู คสท่ี 2 <140 มก./ดล. - 140-199 มก./ดล. ช่วั โมงหลัง ดม่ื น้ำตาล กลูโคส 75 กรมั 2 h-PG (OGTT) พลาสมากลูโคสท่ีเวลาใดๆ - - - ในผทู? ่ีมีอาการชดั เจน ฮีโมโกลบินเอวนั ซี (A1C) < 5.7 % 5.7-6.4% *IFG เปEนภาวะระดบั น้ำตาลในเลือดขณะอดอาหารผดิ ปกติ *IGT เปนE ภาวะระดับนำ้ ตาลในเลอื ดสูงหลงั ได?รบั กลูโคส
30 เปÇาหมายในการติดตามโรคเบาหวาน การควบคมุ เบาหวาน ควบคุมเขnมงวดมาก เปาÇ หมาย ควบคมุ ไมlเขnมงวด ควบคมุ เขมn งวด 140-170 มก./ดล ระดบั น้ำตาลในเลอื ดขณะอดอาหาร >70-110 มก./ดล. 80-130 มก./ดล - ระดบั น้ำตาลในเลือดหลังอาหาร 2 ชวั่ โมง <140 มก./ดล - - 7.0-8.0% ระดับนำ้ ตาลในเลอื ดสูงสุดหลงั อาหาร - <180 มก./ดล A1C (% of total hemoglobin) <6.5% <7.0% - เปา5 หมายการควบคมุ เบาหวานสำหรบั ผ?ูใหญI - เป5าหมายในการควบคุมระดบั นำ้ ตาลในเลือดสำหรับผู?ปว\\ ยเบาหวานสูงอายุ และผป?ู ว\\ ยระยะสดุ ท?าย สภาวะผูnปวñ ยเบาหวานสงู อายุ เปาÇ หมายระดับ A1C ผม?ู ีสขุ ภาพดี ไมมI โี รครวI ม <7% ผ?มู โี รครวI ม ชวI ยเหลือตวั เองได? 7.0-7.5% ผ?ปู \\วยท่ตี อ? งได?รับการชIวยเหลือ มภี าวะเปราะบาง ไมเI กนิ 8.5% มภี าวะสมองเส่อื ม ไมเI กนิ 8.5% ผู?ปว\\ ยทค่ี าดวIาจะมีชวี ิตอยูIได?ไมนI าน หลกี เลีย่ งภาวะนำ้ ตาลในเลอื ดสูงจนทำใหเ? กิดอาการ
31 - เปา5 หมายการควบคมุ ปจB จัยเสยี่ งของภาวะแทรกซอ? นที่หลอดเลือด การควบคมุ /การปฏิบตั ิตัว เปา5 หมาย ระดับไขมนั ในเลอื ด* <100 มก./ดล ระดบั ไขมนั ในเลือด ระดบั แอล ดี แอลคเลสเตอรอล* <150 มก./ดล. ระดบั ไตรกลีเซอไรดQ ≥40 มก./ดล ระดับ เอช ดี แอล คอเลสเตอรอล: ผูช? าย ≥ 50 มก./ดล ผูห? ญิง <140 มม.ปรอท <90 มม.ปรอท ความดนั โลหติ ** ความดันโลหิตซสิ โตลิค (systolic BP) 18.5-22.9 กก./ม.² หรือใกลเ? คียง ความดันโลหติ ไดแอสโตลิค (diastolic BP) ไมเI กนิ สวI นสงู หารดว? ย 2 น้ำหนักตัว <90 ซม. ดชั นมี วลกาย <80 ซม. รอบเอวจำเพาะบุคคล (ทั้งสองเพศ)*** ไมIสบู บหุ รีแ่ ละหลกี เลย่ี งการรบั ควนั บหุ รี รอบเอว : ผช?ู าย ตามคำแนะนำของแพทยQ ผู?หญิง การสบู บุหร่ี การออกกำลงั กาย * ถ?ามีโรคหลอดเลือดหัวใจหรือมีปBจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจหลายอยIางรIวมด?วยควรควบคุมให? LDL-C ตำ่ กวIา 70 มก./ดล. ** ผู?ป\\วยที่มีความเสี่ยงสูงตIอการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ความดันโลหิตซิสโตลิคไมIควรต่ำกวIา 110 มม. ปรอท ผู?ป\\วย ที่อายุน?อยกวIา 40 ปoหรือมีภาวะแทรกซ?อนทางไตรIวมด?วยควรควบคุมความดันโลหิตให?น?อยกวIา 130/80 มม.ปรอท ถ?าไมIทำให?เกดิ ภาวะแทรกซ?อนของการรกั ษา
32 การตรวจวนิ จิ ฉัยโรคและตรวจคดั กรองเบาหวานขณะต้ังครรภy (GDM) - เกณฑyของ Carpenter และ Coustan หญิงต้งั ครรภดQ ่มื น้ำทลี่ ะลายน้ำตาลกลูโคส 100 กรมั (100 gm OGTT) เวลา ระดับน้ำตาลในเลือด (มก./ดล.) กอI นดม่ื นำ้ ตาล 100 กรมั 95 หลังดืม่ นำ้ ตาล 1 ชว่ั โมง 180 หลงั ด่ืมน้ำตาล 2 ชั่วโมง 155 หลังด่ืมน้ำตาล 3 ชว่ั โมง 140 *ต้งั แตI 2 คาI ข้ึนไปจะถือวาI เปEนโรคเบาหวาน ขณะตงั้ ครรภQ - เกณฑyของ International Diabetes Federation (IDF) หญิงตง้ั ครรภดQ ื่มน้ำทลี่ ะลายนำ้ ตาลกลโู คส 75 กรัม (75 gm OGTT) เวลา ระดบั น้ำตาลในเลือด (มก./ดล.) กIอนดื่มนำ้ ตาล 100 กรมั 92 หลงั ด่ืมนำ้ ตาล 1 ช่วั โมง 180 หลงั ด่ืมน้ำตาล 2 ชัว่ โมง 153 *ตั้งแตI 1 คIาข้ึนไปจะถือวIาเปEนโรคเบาหวานขณะตง้ั ครรภQ เปÇาหมายของระดับน้ำตาลในเลอื ดของผูปn ñวยเบาหวานขณะตง้ั ครรภy เวลา ระดับนำ้ ตาลในเลือด (มก./ดล.) กอI นอาหารเช?าอาหารมอ้ื อ่นื และกอI นนอน 60-95 หลังอาหาร 1 ช่ัวโมง <140 หลงั อาหาร 2 ชวั่ โมง <120 เวลา 02.00 – 04.00 น. >60 ทม่ี า: แนวทางเวชปฏบิ ตั สิ ำหรบั โรคเบาหวาน 2559
33 ความดนั โลหิตสงู คาl ในการวนิ ิจฉัยความดันโลหติ สูง ตารางการจำแนกโรคความดันโลหติ สูงตามความรุนแรงในผ?ใู หญIอายุ18 ปo ข้นึ ไป Category SBP DBP (มม.ปรอท) (มม.ปรอท) Optimal < 120 และ < 80 Normal 120-129 และ/หรอื 80/84 High normal 130-139 และ/หรือ 85-89 Grade 1 hypertension (mild) 140-159 และ/หรือ 90-99 Grade 2 hypertension (moderate) 160-179 และ/หรือ 100-109 Grate 3 hypertension (severe) >180 และ/หรอื >110 Isolated systolic hypertension (ISH) >140 และ < 90 หมายเหตุ:SBP = systolic blood pressure; DBP = diastolic blood pressure. เมอ่ื ความรนุ แรงของ SBP และ DBP อยูIตIางระดับกัน ให? ถือระดับที่รุนแรงกวIาเปEนเกณฑQ สำหรับ ISH ก็แบIงระดับ ความรุนแรงเหมือนกัน โดยใช?แตISBP ท่มี า:แนวทางการรักษาโรคความดันโลหิตสูงในเวชปฏิบัตทิ วั่ ไป พ.ศ.2558
34 ไขมนั ในหลอดเลือด Classification of Blood Cholesterol Levels คาl ในการวินจิ ฉัย คlาทใี่ ชใn นการตดิ ตาม Source: American Association Of Clinical Endocrinologists Medical Guidelines for Clinical Practice, 2012
35 ไตวายเรอ้ื รงั (CKD) การแบงl ระยะของCKD พยากรณ โรคไตเรอ้ื รงั ตามความสมั พนั ธ ของ GFR และระดับอลั บูมนิ ในป สสาวะ ที่มา:คำแนะนำสำหรับการดแู ลผูป? \\วยโรคไตเรือ้ รังกอI นการบำบดั ทดแทนไต พ.ศ.2558
36 การตรวจระดับนำ้ ตาลในเลือดดnวยตนเอง ขnอบงl ชีก้ ารทำ SMBG 1. ผป?ู ว\\ ยเบาหวานทีม่ คี วามจำเปpนในการทำ SMBG 1.1 ผู?ที่ต?องการคุมเบาหวานอยIางเข?มงวด ได?แกI ผู?ป\\วยเบาหวานที่มีครรภQ (pre-gestational DM) และ ผ?ปู ว\\ ยเบาหวานขณะตงั้ ครรภQ (gestational DM) 1.2 ผป?ู ว\\ ยเบาหวานชนิดที่ 1 1.3 ผู?ป\\วยเบาหวานที่มีภาวะน้ำตาลต่ำในเลือดบIอยๆ หรือ รุนแรง หรือมีภาวะน้ำตาลต่ำในเลือด โดยไมIมี อาการเตอื น 2. ผ?ูป\\วยเบาหวานทคี่ วรทำ SMBG 2.1 ผู?ป\\วยเบาหวานชนดิ ท่ี 2 ซ่ึงได?รับการรกั ษาดว? ยการฉดี อนิ ซูลนิ 3. ผู?ปว\\ ยเบาหวานทอ่ี าจพจิ ารณาให?ทำ SMBG 3.1 ผู?ป\\วยเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งไมIได?ฉีดอินซูลินแตIเบาหวานควบคุมไมIได? พิจารณาให?ทำ SMBG เมื่อ ผู?ป\\วย และ/หรือผู?ดูแลพร?อมที่จะเรียนรู? ฝùกทักษะ และนำผลจาก SMBG มาใช?ปรับเปลี่ยน พฤติกรรมเพื่อควบคุม ระดับน้ำตาลในเลือดใหไ? ด?ตามเปา5 หมาย 3.2 ผู?ที่เพิ่งได?รับการวินิจฉัยวIาเปEนเบาหวาน เพื่อเรียนรู?ในการดูแลตนเองทั้งเรื่องอาหาร การออกกำลัง กาย หรือได?ยาลดระดบั น้ำตาลในเลอื ดใหเ? หมาะสมกับกจิ วตั รประจำวัน ความถ่ขี องการทำ SMBG ความถขี่ องการทำ SMBG 1. ผู?ป\\วยเบาหวานระหวIางการตั้งครรภQควรทำ SMBG กIอนอาหารและหลังอาหาร 1 หรือ 2 ชั่วโมง ทั้ง 3 มอ้ื และกIอนนอน (วันละ 7 ครั้ง) อาจลดจำนวนคร้งั ลงเมือ่ ควบคุมระดบั น้ำตาลในเลือดไดด? ี 2. ผูป? \\วยเบาหวานชนดิ ท่ี 1 ทไ่ี ด?รบั การรกั ษาด?วย insulin pump ควรทำ SMBG วันละ 4-6 ครั้ง
37 3. ผู?ป\\วยเบาหวานที่ฉีดอินซูลินตั้งแตI 3 ครั้งขึ้นไป ควรทำ SMBG กIอนอาหาร 3 มื้อทุกวัน ควรทำ SMBG กIอนนอน และหลังอาหาร 2 ชม.เปEนครั้งคราว หากสงสัยวIามีภาวะน้ำตาลต่ำในเลือดกลางดึกหรือมี ความ เสย่ี งท่จี ะเกิด ควรตรวจระดับน้ำตาลในเลอื ดชIวงเวลา 02.00-04.00 น. 4. ผู?ป\\วยเบาหวานที่ฉีดอินซูลินวันละ 2 ครั้ง ควรทำ SMBG อยIางน?อยวันละ 2 ครั้ง โดยตรวจกIอน อาหารเช?าและเย็น อาจมีการตรวจกIอนอาหารและหลังอาหารมื้ออื่นๆ เพื่อดูแนวโน?มการเปลี่ยนแปลงของ ระดับ น้ำตาลในเลอื ด และใชเ? ปนE ข?อมูลในการปรบั ยา 5. ควรทำ SMBG เมื่อสงสัยวIามีภาวะน้ำตาลต่ำในเลือดและหลังจากให?การรักษาจนกวIาระดับน้ำตาล ใน เลอื ดจะกลบั มาปกตหิ รือใกล?เคียงปกติ 6. ควรทำ SMBG กIอนและหลังการออกกำลังกาย หรือกิจกรรมที่มีความเสี่ยง เชIน การขับรถ ในผู?ป\\วย เบาหวานที่ไดร? ับยาซึ่งมีความเสยี่ งทจี่ ะเกิดภาวะนำ้ ตาลตำ่ ในเลือด 7. ในภาวะเจ็บป\\วยควรทำ SMBG อยIางน?อยวันละ 4 ครั้ง ทุก 4 ถึง 6 ชั่วโมง หรือกIอนมื้ออาหาร เพ่ือ ค?นหาแนวโน?มทจ่ี ะเกดิ ภาวะน้ำตาลต่ำในเลอื ดหรือระดับนำ้ ตาลในเลอื ดสงู เกินควร 8. ในผู?ป\\วยเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งฉีดอินซูลินกIอนนอน ควรทำ SMBG กIอนอาหารเช?าทุกวันหรืออยIาง น?อย 3 ครั้ง/สัปดาหQในชIวงที่มีการปรับขนาดอินซูลิน อาจมีการทำ SMBG กIอนและหลังอาหารมื้ออื่นๆ สลับกัน เพอ่ื ดูแนวโนม? การเปลยี่ นแปลงของระดบั นำ้ ตาลในเลอื ด ถ?ายังไมIไดค? Iา A1C ตามเปา5 หมาย ทีม่ า: แนวทางเวชปฏบิ ตั ิสำหรับโรคเบาหวาน 2559
38 กำหนดคารบy ในแตลl ะมือ้ สำหรบั หญงิ ต้ังครรภy (GDM)
39 Nutrient or food type recommendation Meal planning tips Energy Intake should be sufficient to Include 3 small- to moderate promote adequate , but not sized meals and 2-4 snacks. excessive , weight gain to support Space snacks and meals least 2 fetal development and to avoid hours apart. A bedtime snack ( ketonuria . Daily minimum of or even a snack in the middle 1700-1800 kcal is an appropriate of the night) is recommended starting goal to diminish of hours fasting. Carbohydrate A minimum of 175 g CHO daily , Common carbohydrate Protein allowing for the approximately 33 guidelines : 2 carbohydrate needed for fetal brain choices (15-30 g) at breakfast , development. Recommendations 3-4 choices (45-60g) for lunch are based on effect of intake on and evening meal, 1-2 choices blood glucose levels. Intake (15 to 30 g) for snacks. should be distributed throughout Recommendations should be the day. Frequent feedings, modified based on individual smaller portions, with intake assessment and blood glucose sufficient to avoid ketonuria. self-monitoring test results. 1.1 g/kg Protein foods do not raise post- meal blood glucose levels. Add protein to meals and snacks to help provide enough calories and to satisfy appetite.
40 Fat Limit saturated fat. Fat intake may be increased because of increased protein take; focus on leanerprotein choices. Sodium Not routinely restricted Fiber For relief of constipation , Use whole grains and raw fruits gradually increase intake and and vegetables.Activity and increase fluids. fluids help relieve constipation. Non-nutritive sweeteners Use only FDA-approved Saccharin crosses the placenta but has not been shown to be sweeteners. harmful Vitamins and mineral Preconception folate . Assess for Take prenatal vitamin, if it specific individual need : causes nausea,try taking at multivitamin throughout bedtime. pregnancy ,iron at12 weeks, and calcium, especially in the last trimester and while lactating Alcohol Avoid all alcohol even in cooking
41 BMI ผnูสูงอายุ ภาวะโภชนาการ BMI (kg/m2 ) ผอม 18.5-19.9 ระดบั 1 17.0-18.4 ระดบั 2 16.0-16.9 ระดบั 3 ระดบั 4 <16 18.5-24.9 ปกติ 25.0-29.9 อnวน 30.0-39.9 ระดับ 1 ระดับ 2 >40.0 ระดบั 3 คำนวณ IBW อยาl งงาl ย - ชาย: IBW (kg) = สวI นสูง (cm) –105 - หญงิ : IBW(kg) = สIวนสงู (cm) - 110 นำ้ หนกั ทล่ี ดลงโดยไมlไดตn ้ังใจ (%weight loss) ระยะเวลา 1 สัปดาหQ ลดลง 1-2% 1 เดือน ลดลง 5%
42 3 เดอื น ลดลง 7.5% 6 เดือน ลดลง 10% ศัพททy างการแพทยy A Asthma โรคหอบหดื Atrial Fibrillation (AF) โรคหัวใจเต?นผดิ จังหวะ ไมสI มำ่ เสมอ Ante natal care (ANC) การดแู ลกอI นคลอด(การฝากครรภQ) Allergy โรคภมู แิ พ?,แพ? Acute Gastroenteritis (AGE) ลำไสอ? กั เสบฉบั พลนั Acidosis ภาวะเลือดเปนE กรด Acute Renal Failure (ARF) ไตวายฉบั พลัน Atherosclerotic heart disease โรคหลอดเลือดแดงหัวใจแขง็ B Burns แผลไหม? Blunt chest ได?รับการกระแทกทห่ี นา? อก Blood pressure (BP) ความดันโลหิต Benign Prostatic Hyperplasia (BPH) โรคตIอมลูกหมากโต Basal ganglia ปมประสาท ทีม่ หี น?าที่เกยี่ วข?องกบั การสงั่ การการเคลือ่ นไหวของรIางกาย การเรยี นร?ู การตดั สินใจ และกิจเกย่ี วกับอารมณคQ วามรสู? ึก C C-Spine injury การบาดเจ็บทก่ี ระดูกต?นคอ Crushing การบดทับ Concussion สมองกระทบกระเทอื น Coma ภาวะหมดสติ ไมรI ?ูสกึ ตัว Complication โรคแทรกซอ? น Cesarian Section (C/S) การผาI คลอด Chief Complaint (CC)ประวตั ิสำคัญทมี่ าโรงพยาบาล Computed Tomography (CT) การตรวจเอ็กซเQ รยคQ อมพวิ เตอรQ Constipation ท?องผูก Cerebrovascular Accident (CVA) โรคทางหลอดเลือดสมอง Coronary Care Unit (CCU) หออภิบาลผป?ู ว\\ ยหนกั เฉพาะโรคหวั ใจ Colonic polyp ตง่ิ เนื้อทลี่ ำไสใ? หญI Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis (CAPD) การล?างไตทางชIองทอ? งชนิดตอI เนอื่ งด?วย ตนเอง
43 CTF (Capture the fracture) เปEนโครงการดแู ละผ?ูปว\\ ยโรคกระดกู หกั จากโรคกระดูกพรุนโดยทมี สหวชิ าชีพ ปจB จบุ นั ใช?คำวIา FLS (Fracture Liaison service) D Dyslipidemia (DLD) โรคไขมันในเลือดสูง Diagnosis (Dx) การวินิจฉัยโรค Dyspnea หอบเหนอ่ื ย Discharge ผ?ูปว\\ ยออกจากโรงพยาบาลแล?ว E Emergency room (E.R) ห?องฉกุ เฉิน F Fracture การแตกหักของกระดูก Fracture Femur กระดูกตน? ขาหัก Follow up (F/U) นัดตรวจตดิ ตามอาการ Family history (FH) ประวัตกิ ารเจบ็ ปว\\ ยของคนใน ครอบครวั G General Appearance (GA) ลักษณะภายนอกท่ัวไป Global aphasia เปEนความผิดปกตขิ องภาษาพูด เกิดจากพยาธสิ ภาพทสี่ มอง ผูป? ว\\ ยจะพูดไมคI ลIอง ไมชI ัดและมี ปญB หาเรอ่ื งความเขา? ใจ H Head injury การได?รบั บาดเจ็บทีศ่ ีรษะ Hemodialysis หอ? งล?างไต HT (Hypertension) ความดันโลหิตสูง I In patient Department (IPD) แผนกรักษาผ?ปู \\วยใน Infection การตดิ เชอื้ Intake/Outtake (I/O) ปรมิ าณน้ำเข?าออกในแตลI ะวนั Intensive care unit (I.C.U) หออภิบาลผ?ปู ว\\ ยหนกั รวม Ischemic stroke โรคหลอดเลือดสมองตบี หรอื อุดตนั Intracerebal hemorrhage โรคหลอดเลือดสมองแตกจากการฉีกขาดของหลอดเลอื ดในสมอง J Jaundice ดซี Iาน L Labour room (L.R) ห?องคลอด LN (Lupus Nephritis) โรคไตทีเ่ ปนE ผลกระทบจากโรค SLE M
Search
