รายงานสุขภาพคนไทย ปี 2550

ครรลองวฒั นธรรม ตลอดจนคณุ ธรรมหลายอยา ง ไดร บั การถา ยทอดปลกู ฝง ในครอบครวั หรอื ไมก ็ ในชมุ ชนเปน หลกั และผทู ท่ี ำหนา ทน่ี ไ้ี ดด ที ส่ี ดุ คอื ผสู งู อายรุ นุ ปู ยา ตา ยาย ซง่ึ เปน ทเ่ี คารพนบั ถอื ของคนสว นใหญ แตก น็ า เปน หว งวา สถาบนั ครอบครวั และชมุ ชนจะ ทำหนา ทน่ี ต้ี อ ไปไดอ กี นานเทา ไร เพราะทกุ วนั น้ี ทั้งสองสถาบันนี้ดูเหมือนจะออนแอลงมากแลว ครอบครวั และชมุ ชนออ นแอลงเพราะอทิ ธพิ ลของ การศึกษาสมัยใหมที่ไมไดใหความสำคัญแก การทำหนาทขี่ องสถาบนั หลกั ทงั้ สองนเ้ี ทาท่คี วร ประกอบกับมีความคิดและคานิยมแบบใหมที่ ไหลบา เขา มาผา นทางสอ่ื ตา งๆ โดยทค่ี รอบครวั และชมุ ชนเองกต็ ง้ั รบั ไมถ กู และทท่ี ำใหท ง้ั สอง สถาบนั นอ้ี อ นแอลงไปอกี คอื การทส่ี มาชกิ ในวยั แรงงานทั้งรุนใหญและรุนเล็กจำนวนมากขึ้น เรอ่ื ยๆ ยา ยออกไปหางานทำหรอื ไปอยทู อ่ี น่ื ทำ ใหเ กดิ ความหา งเหนิ กนั ของคนสองรนุ ทง้ั ในดา น การตดิ ตอ และในทางความคดิ ทำใหโ อกาสท่ี ครอบครวั และชมุ ชน ซง่ึ เปน สถาบนั หลกั ในสงั คม จะเปนพื้นที่ในการถายทอดภูมิปญญาและ คณุ ธรรม จากผสู งู อายสุ อู นชุ นรนุ ตอ ไปลดนอ ยลง ภายใตส ถานการณเ ชน น้ี ถา จะทำใหผ สู งู อายุ เปนพลังทางสังคมที่ยังประโยชนตอการพัฒนา ไดอยางแทจ ริง กค็ งไมม ที างใดที่ดีกวา ทำให ครอบครวั และชมุ ชนเขม แขง็ ขน้ึ เพอ่ื ใหผ สู งู อายุ มีโอกาสอยูกับสมาชิกอื่นของครอบครัวและ ชมุ ชน ไดถ า ยทอดภมู ปิ ญ ญาและเชอ่ื มโยงหว งโซ แหง วฒั นธรรมใหส บื ทอดตอ ไป การทจ่ี ะบรรลุ จดุ มงุ หมายนส้ี งั คมอาจจะตอ งสรา งกลไกใหมข น้ึ มา พรอ มกบั ปรบั ปรงุ กลไกทม่ี อี ยเู ดมิ หลายอยา ง ใหเ ขม แขง็ ขน้ึ ตง้ั แตใ นระดบั ครอบครวั ไปจนถงึ ระดบั ชมุ ชนและสงั คม ปจ จุบัน มคี วามพยายามที่จะใหผ สู งู อายไุ ดม ี สว นรว มในกจิ กรรมสำคญั ๆ ของชมุ ชนและสงั คม มากขน้ึ ผสู งู อายเุ องกต็ ระหนกั ในเรอ่ื งนม้ี านาน ดังจะเห็นไดจากการกอตั้งเปนชมรมและ สมาคมผูสูงอายุที่เกษียณอายุจากการทำงาน แลว ของหนว ยงานในระดบั กระทรวง ทบวง กรม ตา งๆ เชน กรงุ เทพมหานคร กระทรวงสาธารณสขุ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ฯลฯ ตลอดจนรฐั วสิ าหกจิ และภาคเอกชนบางสวน นอกจากนยี้ งั มกี ลมุ หรือชมรมที่ผูสูงอายุในชุมชนที่จัดตั้งกันขึ้นเอง 99

หรอื ไดร บั การกระตนุ และสนบั สนนุ จากหนว ยงานภาครฐั เพอ่ื สง เสรมิ การมสี ว น รว มในกจิ กรรมทางสงั คม สรา งเสรมิ สขุ ภาพ และความสามคั คใี นหมผู สู งู อายุกลมุ หรอื ชมรมผสู งู อายเุ หลา นม้ี อี ยจู ำนวนมากทง้ั ในชมุ ชนเมอื งและชมุ ชน ชนบท กจิ กรรมทท่ี ำกม็ หี ลากหลาย นบั ตง้ั แตส นั ทนาการ การออกกำลงั กาย กจิ กรรมทางศาสนา งานสงั คม และกจิ กรรมเสรมิ รายไดค รอบครวั เปน ตน สถานการณแ ละแนวโนม การดแู ลผสู งู อายุ เพราะผทู อ่ี ยใู นปจ ฉมิ วยั มคี วามตอ งการและความจำเปน แตกตา งจากคน ในวยั หนมุ สาว จงึ มคี วามจำเปน ทส่ี งั คมจะตอ งใหก ารดแู ลและเกอ้ื หนนุ ผสู งู อายอุ ยา งเหมาะสม ความตอ งการและความจำเปน เหลา น้ี เปน ผลมาจาก การเปล่ยี นแปลงตามธรรมชาติของรา งกาย ซึ่งยงั ผลใหสมรรถภาพของ อวยั วะตา งๆ เสอ่ื มถอย เจบ็ ปว ยงา ย โดยเฉพาะการเจบ็ ปว ยทเ่ี รอ้ื รงั ยาวนาน หรอื ในขน้ั รนุ แรงอาจจะมภี าวะทพุ พลภาพ ชว ยเหลอื ตวั เองในการดำรงชวี ติ ประจำวนั ไมไ ด ทง้ั หมดนท้ี ำใหผ สู งู อายตุ อ งการการดแู ล หรอื ตอ งพง่ึ พงิ ผู อน่ื ในหลายดา น ซง่ึ ไมไ ดจ ำกดั อยเู ฉพาะในเรอ่ื งของสขุ ภาพทางกายและ ทางจติ เทา นน้ั หากยงั รวมถงึ ดา นเศรษฐกจิ และสงั คมดว ย การนำเสนอตอ ไปนจ้ี ะกลา วถงึ สถานการณแ ละแนวโนม ของบรกิ ารเกอ้ื หนนุ สำหรบั ผสู งู อายขุ องประเทศไทย โดยจะชใ้ี หเ หน็ ถงึ สถานการณท เ่ี ปน อยขู อง ความตอ งการและบรกิ ารเฉพาะในดา นทม่ี คี วามสำคญั มากๆ ไดแ กด า น สขุ ภาพ การดแู ลระยะยาวสำหรบั ผสู งู อายทุ ช่ี ว ยเหลอื ตวั เองไมไ ด การเกอ้ื หนนุ ทง้ั ในและนอกครอบครวั และการประกนั ความมน่ั คงทง้ั ทางสขุ ภาพและ รายได ◌ สขุ ภาพผสู งู อาย:ุ โรคเปลย่ี น ความตอ งการเปลย่ี น แมวาการพัฒนาดานสุขภาพอนามัยและการสาธารณสุขในชวงหลายสิบ ปท ผ่ี า นมา จะทำใหค นทกุ วนั นเ้ี ขา สวู ยั สงู อายใุ นสภาพทย่ี งั มสี ขุ ภาพดมี าก กวา คนในสมยั กอ น แตถ งึ กระนน้ั อตั ราการเจบ็ ปว ยในผสู งู อายกุ ส็ งู กวา ใน ประชากรวยั อน่ื นอกจากน้ี ผสู งู อายยุ งั มกี ารเจบ็ ปว ยดว ยโรคเรอ้ื รงั หรอื โรค ประจำตวั มากกวา คนในกลมุ อายอุ น่ื อกี ดว ย ความหมายเชงิ นโยบายของ ความจรงิ ขอ นก้ี ค็ อื ในประเทศทเ่ี ปน สงั คมผสู งู อายนุ น้ั อตั ราการเจบ็ ปว ย และอตั ราตายจะสงู นน่ั หมายความวา คา ใชจ า ยในการรกั ษาสขุ ภาพจะสงู ตามไปดว ย ประสบการณของประเทศญี่ปุนและสิงคโปรเปนตัวอยางที่ดีสำหรับ ประเทศไทย ในสงิ คโปร ป 2538 มปี ระชากรสงู อายุ (อายุ 65 ป ขน้ึ ไป) เพยี งรอ ยละ 7 ของประชากรทง้ั ประเทศเทา นน้ั แตค า ใชจ า ยในการรกั ษา พยาบาลผสู งู อายแุ บบผปู ว ยในคดิ เปน รอ ยละ 17 ของการรกั ษาประเภทน้ี ทง้ั หมด และคดิ เปน รอ ยละ 19 ของคา ใชจ า ยในการรกั ษาแบบผปู ว ยนอก สว นในญป่ี นุ ป 2545 ชาวญป่ี นุ ทอ่ี ายุ 65 ปข น้ึ ไป มคี า ใชจ า ยการ ดแู ลสขุ ภาพตอ หวั (per capita health expenditure) มากกวา รอ ยละ 10 ของมลู คา ผลติ ภณั ฑม วลรวมภายในประเทศตอ หวั (per capita GDP) ในผสู งู อายวุ ยั 80 ปข น้ึ ไป สดั สว นของคา ใชจ า ยนย้ี ง่ิ สงู ขน้ึ ไปอกี คอื ตง้ั แตร อ ยละ 25 ขน้ึ ไป จนถงึ มากกวา รอ ยละ 30 100

ในประเทศไทยขอมูลเรื่องเดียวกันนี้มีจำกัด รอ ยละของประชากรทเ่ี จบ็ ปว ยหรือรูสึกไมสบาย แตเนื่องจากการเจ็บปวยทั่วไปและอัตราการ จำแนกกลมุ อายุ เจบ็ ปว ยดว ยโรคเรอ้ื รงั หรอื โรคประจำตวั มอี ตั รา สงู ทส่ี ดุ ในกลมุ ผสู งู อายุ ทำใหพ ออนมุ านไดว า คา รอยละ ใชจ ายในการรกั ษาสขุ ภาพสำหรบั ผสู งู อายุ เมอื่ เปรียบเทียบกับในวัยอื่นนาจะมีสัดสวนอยู 40 32.4 38.7 ในระดบั สงู แมว า จะไมเ ทา กบั ในสงิ คโปรแ ละญป่ี นุ 18.1 กต็ าม 30 25.0 การศึกษาของนักเศรษฐศาสตรภายใตการ สนับสนุนของสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข 20 17.4 (สวรส.) ซง่ึ เผยแพรเ มอ่ื ป 2542 ใหภ าพประมาณ การกวา งๆ ของคา ใชจ า ยในการรกั ษาสขุ ภาพ 10.5 ผูสูงอายุที่จะเกิดขึ้นในอนาคตไดในระดับหนึ่ง 10 (แมว า ตวั เลขนจ้ี ะคอ นขา งเกา แลว กต็ าม) การ คาดประมาณนค้ี รอบคลมุ ชว งเวลา 15 ป ระหวา ง 0 5-14 ป 15-24 ป 25-29 ป 60 ปขึน้ ไป อายุ พ.ศ. 2540-2554 โดยแบง คา ใชจ า ยออกเปน 2 ตำ่ กวา 1 ป 1-4 ป สว นหลกั ๆ คอื สว นทห่ี นง่ึ เปน คา ใชจ า ยของภาค รฐั ผา นกระทรวงสาธารณสขุ กบั คา ใชจ า ยจาก ที่มา : การสำรวจอนามัยและสวสั ดกิ าร พ.ศ. 2548, สำนกั งานสถิติแหงชาติ. สำนกั งบประมาณเปน คา รกั ษาพยาบาลผสู งู อายุ ทเ่ี ปน ขา ราชการบำนาญ สว นทส่ี อง เปน คา ใชจ า ย รอยละของประชากรท่ีปวยเปน โรคเร้อื รัง หรือโรคประจำตวั ทผ่ี สู งู อายทุ ว่ั ไปจา ยเองจากรายไดข องตน ในการ จำแนกตามกลุมอายุ คาดประมาณผูศึกษาใชอัตราคาใชจายในการ รักษาพยาบาลตอปของผูสูงอายุกลุมที่มีรายได รอยละ ตำ่ สดุ เปน เกณฑใ นการคำนวณ ขอ คน พบทน่ี า 60 สนใจของการศกึ ษานไ้ี ดส รปุ ไวใ น ตารางประมาณ การคา ใชจ า ยในการรกั ษาสขุ ภาพผสู งู อายุ พ.ศ. 50 50.0 2540-2554 40 ในภาพรวม ขอ มลู ในตารางดงั กลา ว ชใ้ี หเ หน็ วา คา ใชจ า ยทกุ ประเภทรวมกนั จะเพม่ิ ขน้ึ 2.5 เทา 30 ในชว งเวลา 15 ป จาก 14,340.9 ลา นบาท ในป 2540 เปน 35,549.7 ลา นบาท ในป 2554 ท่ี 20 17.3 15.5 เพิ่มมากที่สุดคือคารักษาพยาบาลของกลุมผูสูง อายทุ เ่ี ปน ขา ราชการบำนาญซง่ึ เพม่ิ ถงึ 7เทา ขณะ 10 4.8 4.5 6.1 ที่คาใชจายสำหรับผูสูงอายุทั่วไปที่ไมมีบำเหน็จ 2.6 5-14 ป 15-24 ป 25-29 ป 60 ปข ึน้ ไป รวมทกุ อกาลยมุุ บำนาญเพม่ิ เพยี ง1.5เทา เทา นน้ั (โปรดสงั เกตวา ในตอนที่ทำการศึกษาเรื่องนี้ยังไมมีโครงการ 0 อายุ หลกั ประกนั สขุ ภาพถว นหนา หรอื โครงการ 30 ตำ่ กวา 1 ป 1-4 ป บาท) แนน อนวา เมอ่ื จำนวนผสู งู อายมุ ากขน้ึ และเมอ่ื ระบบสวสั ดกิ ารในเรอ่ื งนเ้ี ปลย่ี นไป คา ใช ทม่ี า : การสำรวจอนามยั และสวัสดกิ าร พ.ศ. 2548, สำนกั งานสถิติแหง ชาติ. จา ยกจ็ ะเปลย่ี นไปดว ย ประมาณการคาใชจายในการรักษาสขุ ภาพผสู งู อายุ ในประเทศทเ่ี ปน สงั คมผสู งู อายนุ น้ั รปู แบบของ พ.ศ. 2540-2554 การเจบ็ ปว ยมกั มลี กั ษณะเฉพาะตา งไปจากสงั คม ทป่ี ระชากรมอี ายเุ ยาว (young-population แหลงทีม่ าของรายจาย พ.ศ. สวนท่ีเพิ่มขึน้ society) การเปลย่ี นแปลงรปู แบบของการเจบ็ 2540 2545 2550 2554 (เทา ) ปว ยเชน น้ี ในทางทฤษฎเี รยี กวา เปน “การเปลย่ี น คา ใชจ า ยผา นกระทรวงสาธารณสขุ 2,325.2 4,446.0 6,432.4 8,307.7 3.6 คา ใชจ า ยเพอ่ื ขา ราชการบำนาญ 1,762.1 4,232.0 9,352.2 12,278.9 7.0 (ผา นทางสำนักงบประมาณ) 1.5 ผูสูงอายุ (หรอื ญาต)ิ 10,253.6 11,852.4 13,279.6 14,963.1 ทไ่ี มใ ชข า ราชการบำนาญ รวมท้งั ส้ิน 14,340.9 20,530.4 29,064.2 35,549.7 2.5 หมายเหตุ: ประมาณการนท้ี ำเม่อื กอ นทีจ่ ะมโี ครงการหลกั ประกันสุขภาพถว นหนา (โครงการ 30 บาท) ทีม่ า: เรียบเรียงใหมจากขอ มูลในรายงานของสกุ ัญญา นธิ ังกร และ นงนุช สนุ ทรชวกานต, 2542 101

ผา นทางระบาดวทิ ยา” (epidemiological transition) กลา วคอื ใน ประเทศทเ่ี ปน สงั คมผสู งู อายนุ น้ั โรคตดิ ตอ และโรคอนั เกดิ จากโภชนาการ บกพรอ งมสี ดั สว นทล่ี ดลง ขณะทโ่ี รคเรอ้ื รงั และโรคทม่ี สี าเหตจุ ากการ เสอ่ื มสภาพของอวยั วะ รวมทง้ั โรคสมองเสอ่ื ม มสี ดั สว นสงู ขน้ึ ตวั อยา งของ โรคและอาการทพ่ี บบอ ยในผสู งู อายุ เชน มะเรง็ โลหติ จาง ปอดอดุ กน้ั เรอ้ื รงั ไตวาย เบาหวาน ความดนั โลหติ สงู อมั พฤกษ วณั โรค และ ขอ เสอ่ื ม โรคหรอื อาการเหลา นร้ี กั ษาใหห ายไดย าก หรอื ไมห ายขาด ทำให เสยี คา ใชจ า ยในการรกั ษาสงู ขอ มลู จาก “การสำรวจสภาวะสุขภาพอนามัยของประชาชนไทยโดยการ ตรวจรา งกายครง้ั ท่ี 3 พ.ศ. 2546-2547” แสดงวา ผสู งู อายทุ ม่ี โี รคหรอื มอี า การขา งตน อยา งใดอยา งหนง่ึ หรอื หลายอยา ง มอี ตั ราสงู มาก คอื ประมาณ 4 ใน 5 ในผสู งู อายวุ ยั ตน และประมาณ 9 ใน 10 ในผสู งู อายวุ ยั ปลาย โดย ทผ่ี สู งู อายเุ พศหญงิ มอี ตั ราการเจบ็ ปว ยหรอื มอี าการโรคเหลา นส้ี งู กวา เพศ ชาย นอกจากนแ้ี ลว ในกรณที ม่ี กี ารนอนรกั ษาตวั ในโรงพยาบาล (ผปู ว ยใน) ผูสูงอายุก็มีอัตราการครองเตียงโดยเฉลี่ยยาวนานกวาคนที่อายุนอย ทง้ั หมดนห้ี มายถงึ คา ใชจ า ยในการรกั ษาพยาบาลสำหรบั ผสู งู อายทุ ส่ี งู กวา ในกลมุ อายอุ น่ื ๆ ดว ย ................................. การเจ็บปวยในผูสูงอายุนั้นตองการบริการดานการแพทยและพยาบาล ทต่ี า งจากคนในวยั อน่ื ดงั นน้ั ในสงั คมผสู งู อายจุ งึ มคี วามจำเปน ทจ่ี ะมี ในประเทศที่เปนสังคม บรกิ ารทางการแพทยแ ละพยาบาลทเ่ี หมาะสม หลายประเทศทเ่ี ปน สงั คม ผูสูงอายุนั้นอัตราการ ผสู งู อายจุ ดั บรกิ ารเชน นส้ี ำหรบั ผสู งู อายเุ ปน พเิ ศษ ประเทศไทยเรากไ็ ด เจ็บปวยและอัตราตาย ตระหนกั ถงึ ความตอ งการนม้ี านานแลว โดยเรม่ิ เปด บรกิ าร “คลนิ กิ ผสู งู อาย”ุ ตง้ั แตป  2506 และกอ นหนา นน้ั หนง่ึ ปม กี ารตง้ั โครงการสขุ ภาพผสู งู อายแุ ละ ชมรมผสู งู อายแุ หง แรกขน้ึ แตก ารดำเนนิ งานคลนิ กิ ผสู งู อายทุ เ่ี ปน รปู ธรรม จะสงู นน่ั หมายความวา จรงิ ๆ ยงั มไี มม ากพอ และทม่ี อี ยกู ไ็ มช ดั เจนวา มมี าตรฐานอยใู นระดบั ใด คาใชจายในการรักษา คลนิ กิ เหลา นป้ี จ จบุ นั มอี ยใู นโรงพยาบาลใหญๆ เชน โรงพยาบาลศนู ยแ ละ สขุ ภาพจะสงู ตามไปดว ย โรงพยาบาลทว่ั ไป เพง่ิ จะมาเมอ่ื ตน ป 2548 นเ้ี อง ทร่ี ฐั มนี โยบาย “หนง่ึ โรงพยาบาลชมุ ชน หนง่ึ คลนิ กิ ผสู งู อาย”ุ เพอ่ื ใหส อดคลอ งกบั บทบญั ญตั ิ ................................. เรอ่ื งสทิ ธทิ จ่ี ะไดร บั การคมุ ครองทางการแพทยแ ละสาธารณสขุ ในพระราช บญั ญตั ผิ สู งู อายุ พ.ศ. 2546 บรกิ ารทจ่ี ดั ใหใ นคลนิ กิ ผสู งู อายุ อาจจะแตก ตา งกนั ไปตามศกั ยภาพของแตล ะโรงพยาบาล แตห ลกั ๆ แลว มกั จะมหี อ ง ตรวจโรคสำหรบั ผสู งู อายแุ ยกจากคนไขก ลมุ อายอุ น่ื ใหส ทิ ธคิ นไขส งู อายไุ ม ตอ งคอยนาน และจดั ทน่ี ง่ั รอรบั บรกิ ารสำหรบั ผสู งู อายแุ ยกตา งหาก บริการดานสุขภาพที่โรงพยาบาลของรัฐจัดเปนพิเศษสำหรับผูสูงอายุมี จำกดั ทเ่ี หน็ ชดั เจนกค็ อื คลนิ กิ ผสู งู อายุ โรงพยาบาลบางแหง อาจมบี รกิ าร เพอ่ื ตอบสนองตอ ความตอ งการของชมุ ชนเปน การเฉพาะ ตามความคดิ รเิ รม่ิ และศกั ยภาพของตน แตก ย็ งั คงมจี ำนวนจำกดั สว นหอผปู ว ยสงู อายุ ทใ่ี หบ รกิ ารดแู ลระยะยาวเปน บรกิ ารทย่ี งั ไมแ พรห ลาย มเี ฉพาะในโรงพยาบาล บางแหง เทา นน้ั ทง้ั น้ี อาจเนอ่ื งจากโรงพยาบาลสว นใหญเ นน การใหบ รกิ าร ทผ่ี ปู ว ยอยใู นโรงพยาบาลเปน ระยะเวลาสน้ั ๆ แตก ารเจบ็ ปว ยของผสู งู อายุ มกั เปน การเจบ็ ปว ยเรอ้ื รงั ตอ งการการดแู ลระยะยาว บรกิ ารดแู ลระยะยาว ดา นสขุ ภาพเทา ทม่ี อี ยเู ปน บรกิ ารทจ่ี ดั โดยภาคเอกชน ในรปู ของ “โรงพยาบาล ผสู งู อาย”ุ ซง่ึ มคี า บรกิ ารสงู และเปน การยากทผ่ี สู งู อายสุ ว นใหญจ ะเขา ถงึ ได การใหบ รกิ ารทางแพทยแ กผ สู งู อายนุ น้ั มปี จ จยั ทเ่ี กย่ี วขอ งหลายดา น หนง่ึ ใน นน้ั คอื บคุ ลากรผเู ชย่ี วชาญเฉพาะทาง เฉพาะอยา งยง่ิ แพทยแ ละพยาบาลท่ี 102 เชย่ี วชาญดา นเวชศาสตรผ สู งู อายุ เพอ่ื ตอบสนองความตอ งการของผสู งู อายุ

โดยตรง และตอบสนองตอ รปู แบบของการเจบ็ ปว ยทเ่ี ปลย่ี นไปดว ย ปจ จบุ นั แพทยแ ละพยาบาล ที่ไดรับการฝกมาทางดานเวชศาสตรผูสูงอายุ ของไทยยงั มนี อ ยมาก สว นพยาบาลทผ่ี า นการ ฝก อบรมสาขาการพยาบาลผูส ูงอายุ จากสภา การพยาบาลกม็ ีจำนวนนอยเชนกนั แตน น่ั ก็ ไมไ ดเ ปน อปุ สรรคสำคญั เพราะอายรุ แพทยแ ละ แพทยผ เู ชย่ี วชาญดา นเวชศาสตรค รอบครวั หรอื เวชศาสตรฟ น ฟู กส็ ามารถทำหนา ทส่ี นองความ ตองการของผูสูงอายุสวนใหญไดอยางดีอยูแลว พยาบาลกเ็ ชน เดยี วกนั แมส ว นมากจะไมไ ดฝ ก อบรมมาเปน ผเู ชย่ี วชาญในการดแู ลผสู งู อายโุ ดย เฉพาะ แตก ส็ ามารถใหบ รกิ ารตอบสนองความ ตอ งการดา นนไ้ี ดโ ดยไมม ปี ญ หา คณุ ลงุ จำรสั สรอ ยเสรมิ ทรพั ย ชมรมผสู งู อายุ โรงพยาบาลชมุ ชน อำเภอเทพา อยา งไรกต็ าม เนอ่ื งจากผสู งู อายมุ กั มคี วามเจบ็ จงั หวดั สงขลา สไี วโอลนิ เพอ่ื สรา งความผอ นคลายใหก บั ผเู ขา รบั บรกิ ารทโ่ี รงพยาบาลให ปว ยพรอ มกนั หลายอยา ง เวลาไปพบแพทยถ า กบั ผเู ขา รบั บรกิ าร (นพ. สวุ ฒั น วริ ยิ ะพงศส กุ จิ เออ้ื เฟอ ภาพ) เปน โรงพยาบาลใหญๆ อาจตอ งพบแพทยท เี ดยี ว หลายคน ขน้ึ อยกู บั จำนวนโรคทเ่ี ปน ในกรณี เชน นน้ั ผสู งู อายอุ าจไดย ามากนิ ทลี ะมากๆ ถา มี แพทยที่ไดรับการฝกอบรมเฉพาะทางดานโรคผู สูงอายุมาบางจะชวยใหบริการแบบผสมผสาน มากขน้ึ และดขี น้ึ ดงั นน้ั ในปจ จบุ นั การผลติ แพทย และพยาบาลเฉพาะทางจริงๆ อาจจะมคี วาม จำเปน ในระดบั หนง่ึ เทา นน้ั แตย งั ไมม ากนกั รอยละภาวะทพุ พลภาพของผูส ูงอายุไทย ◌ การดแู ลระยะยาว: จำแนกตามเพศและอายุ พ.ศ. 2542 ยงั ตอ งพฒั นารปู แบบทเ่ี หมาะสม รอ ยละ 36.0 อีกดานหนึ่งของความตองการดานสุขภาพของ 40 ผสู งู อายคุ อื การดแู ลระยะยาว ผสู งู อายทุ ต่ี อ ง การการดแู ลระยะยาว คอื ผทู ช่ี ว ยตวั เองไดน อ ย 35 หรอื ชว ยไมไ ดเ ลย เชน ผสู งู อายทุ เ่ี จบ็ ปว ยดว ยโรค เรอ้ื รงั หรอื มภี าวะทพุ พลภาพ รวมถงึ ผสู งู อายทุ ่ี 30 27.6 ขาดคนดแู ลเพราะไมม บี ตุ รหลานหรอื เพราะบตุ ร หลานไมไ ดอ ยดู ว ย 25 23.4 20 19.4 ภาวะทุพพลภาพในผูสูงอายุนั้นมีอัตราสูงกวา 15 14.6 14.9 ในกลมุ อายอุ น่ื อยแู ลว ยง่ิ อายมุ ากขน้ึ ภาวะ ทพุ พลภาพกย็ ง่ิ สงู ขน้ึ ตามไปดว ยเชน ผหู ญงิ ในวยั 10 สงู อายตุ อนตน (อายุ 60-69 ป) มภี าวะทพุ พล ภาพประมาณรอ ยละ 15 แตใ นวยั สงู อายตุ อน 5 ปลาย (อายุ 80 ปข น้ึ ไป) มถี งึ รอ ยละ 36 ผชู าย ในวยั สงู อายตุ อนตน กม็ อี ตั ราไมต า งจากผสู งู อายุ 0 กลุมอายุ หญงิ ในวยั เดยี วกนั แตใ นวยั สงู อายตุ อนปลาย มปี ระมาณรอ ยละ 28 60 - 69 ป 70 - 79 ป 80 ปขึน้ ไป ชาย หญิง ทีม่ า : ขอ มูลปรบั จาก UNFPA Country Technical Service Team for East and South-East Asia, 2006 103

มองไปในอนาคตอกี ประมาณ 10 ปข า งหนา จำนวนผสู งู อายทุ ม่ี ภี าวะ ทพุ พลภาพยง่ิ จะสงู ขน้ึ ไปอกี จากการศกึ ษาเรอ่ื ง “ปญ หาสขุ ภาพของผสู งู อายไุ ทย” โดย ศาสตราจารยน ายแพทยส ทุ ธชิ ยั จติ ะพนั ธก ลุ และคณะ ซง่ึ ไดร บั การสนบั สนนุ จากสถาบนั วจิ ยั ระบบสขุ ภาพ และเผยแพรเ มอ่ื พ.ศ. 2542 พบวา ในป 2558 ประเทศไทยจะมผี สู งู อายทุ ม่ี ภี าวะทพุ พลภาพรวม 1,648,685 คน หรอื ประมาณรอ ยละ 18 ของประชากรสงู อายทุ ง้ั หมด 9 ลา นเศษ ในปน น้ั ในจำนวนนจ้ี ะเปน ผทู อ่ี อกจากบา นไปไหนมาไหนตาม ลำพงั ไมไ ด 412,910 คน นอนตดิ เตยี งเคลอ่ื นไหวไมไ ด 78,622 คน และ ตอ งพง่ึ คนอน่ื ในการทำกจิ วตั รสว นตวั 602,316 คน คำถามหลกั ๆ ในการใหบ รกิ ารดแู ลระยะยาวแกผ สู งู อายกุ ค็ อื ใครจะเปน ผู ใหก ารดแู ลผสู งู อายทุ ช่ี ว ยตวั เองไมไ ดเ หลา น้ี และจะใหก ารดแู ลทไ่ี หน? ตามธรรมเนยี มและบรรทดั ฐานทป่ี ฏบิ ตั สิ บื มาของสงั คมไทย การดแู ลผสู งู อายเุ ปน หนา ทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบของบตุ รหลาน และทำกนั ในครอบครวั ซง่ึ ถอื วา เปน ทท่ี เ่ี หมาะสมทส่ี ดุ สงั คมใหค ณุ คา การปฏบิ ตั เิ ชน นว้ี า เปน การ ตอบแทนพระคณุ ผสู งู อายุ ทส่ี อดคลอ งกบั หลกั คำสอนทางศาสนา คอื เรอ่ื ง ความกตญั กู ตเวที อยา งไรกต็ าม แมเ รอ่ื งนจ้ี ะยงั เปน บรรทดั ฐานทม่ี คี ณุ คา .................................สงู ในอดุ มคตขิ องสงั คมไทยปจ จบุ นั แตใ นทางปฏบิ ตั แิ ลว การใหก ารดแู ล ผสู งู อายใุ นครอบครวั กำลงั เปน งานทท่ี า ทายขน้ึ เรอ่ื ยๆ เพราะเหตผุ ลอยา ง การดแู ลผสู งู อายุในบรบิ ท นอ ยก็ 2 ประการตอ ไปน้ี คอื ของครอบครวั กำลงั เปน หนง่ึ ครอบครวั จำนวนมากขาดคนทจ่ี ะใหก ารดแู ลไดต อ เนอ่ื ง เพราะคนท่ี ปญ หาทท่ี า ทายมากขน้ึพอจะดแู ลไดก ม็ คี วามจำเปน ตอ งทำงานนอกบา น เพอ่ื หารายไดม าจนุ เจอื ครอบครวั หรอื ออกจากครอบครวั ไปทำมาหากนิ ทอ่ี น่ื ทง้ิ ใหผ สู งู อายอุ ยกู นั ................................. ตามลำพงั สองคน หรอื อยกู บั หลานวยั เดก็ ซง่ึ นอกจากชว ยเหลอื ผสู งู อายไุ ม คอ ยไดแ ลว ยงั เปน ภาระแกผ สู งู อายอุ กี ดว ย ยง่ิ ไปกวา นน้ั มผี สู งู อายอุ กี จำนวนหนง่ึ ทถ่ี กู ทอดทง้ิ ใหอ ยคู นเดยี ว ไมม คี นดแู ล นกั วชิ าการบางทา นวเิ คราะหว า ตามธรรมเนยี มปฏบิ ตั ใิ นสงั คมตะวนั ออก รวมทง้ั สงั คมไทย แตไ หนแตไ รมา ผทู ใ่ี หก ารดแู ลผสู งู อายแุ ละเดก็ ทช่ี ว ย ตวั เองไมไ ดน น้ั สว นใหญแ ลว คอื ผหู ญงิ เพราะในสมยั กอ นผหู ญงิ ไมค อ ยได ออกไปทำงานนอกบา น หรอื มฉิ ะนน้ั กถ็ กู “มอบหมาย” ใหท ำงานประเภทน้ี (แมจ ะไมค อ ยเปน ธรรมนกั กต็ าม) มาในสมยั ปจ จบุ นั ทผ่ี หู ญงิ ตอ งออกไป ทำงานนอกบา นมากขน้ึ ขณะทผ่ี ชู ายกย็ งั ไมไ ดป รบั บทบาทของตนมากนกั และสงั คมกย็ งั ไมม กี ลไกทเ่ี ขา มาทำหนา ทน่ี ไ้ี ดอ ยา งเหมาะสมและเพยี งพอ ทำใหก ารดแู ลผสู งู อายแุ ละเดก็ ในครอบครวั จงึ เปน ปญ หาทท่ี า ทายมากขน้ึ และสงั คมไทยกำลงั ประสบกบั ปญ หานม้ี ากขน้ึ เรอ่ื ยๆ สอง ผสู งู อายทุ ต่ี อ งพง่ึ พงิ คนอน่ื นน้ั มกั มปี ญ หาดา นสขุ ภาพทต่ี อ งไดร บั การ ดแู ลโดยผทู ม่ี คี วามรแู ละผา นการฝก ฝนมาโดยเฉพาะเชน การเจบ็ ปว ยเรอ้ื รงั ภาวะทพุ พลภาพ ปญ หาสขุ ภาพจติ และโรคสมองเสอ่ื ม เปน ตน การให การดูแลในครอบครัวแมวาจะมีขอดีมากในดานความอบอุนทางจิต ใจ ทง้ั ของผสู งู อายเุ องและสมาชกิ ผใู หก ารดแู ล แตก ม็ จี ดุ ออ นตรงทม่ี กั ขาดบคุ ลากรทม่ี คี วามรู มปี ระสบการณ และในหลายกรณขี าดอปุ กรณ ทจ่ี ำเปน สำหรบั การดแู ลดว ย 104

เมอ่ื เปน เชน น้ี สำหรบั ผสู งู อายทุ ช่ี ว ยตวั เองไมไ ดจ ำนวนหนง่ึ คงจำเปน ตอ ง จำนวนสถานบริการ ไดร บั การดแู ลนอกบรบิ ทของครอบครวั อาจจะเปน การดแู ลในชมุ ชนหรอื ใน ผูสูงอายุประเภทตางๆ สถาบนั ภายใตก ารจดั การทเ่ี หมาะสม ประเภทสถานบริการ จำนวน นค่ี อื ประเดน็ ทท่ี า ทายในสงั คมไทยปจ จบุ นั เพราะเปน ทแ่ี นน อนวา ในอนาคต อนั ใกลน ค้ี วามตอ งการการดแู ลระยะยาวจะมากขน้ึ เนอ่ื งจากจำนวนผสู งู 1. ดำเนินการโดยภาครฐั 808 อายทุ ี่ชว ยตัวเองไมไดเ พราะเจบ็ ปว ยหรอื ทุพพลภาพจะมมี ากขึ้น ภายใต คลนิ ิกเฉพาะผสู ูงอายุ 25 สถานการณท ค่ี วามกดดนั เพม่ิ ขน้ึ เชน น้ี ประเทศไทยจะสามารถดำเนนิ การ ในโรงพยาบาลศนู ย 716 ใหม สี ถาบนั ทใ่ี หก ารดแู ลผสู งู อายไุ ดเ พยี งพอหรอื ไม และจะสามารถผลติ ในโรงพยาบาลชุมชน 67 กำลงั คนทจ่ี ะรองรบั ความตอ งการการดแู ลระยะยาวทเ่ี พม่ิ ขน้ึ ไดห รอื ไม ในโรงพยาบาลทั่วไป 7 ศูนยบรกิ ารทางสงั คมแกผูสูงอายุ 20 คำตอบทช่ี ดั เจนยงั ไมม ใี นวนั น้ี แตเ นอ่ื งจากเรม่ิ มกี ารมองเหน็ ความตอ ง สถานสงเคราะห (บานพักคนชรา) หรอื การและปญ หาในดา นนม้ี าไมน อ ยกวา 10 ปแ ลว โดยเฉพาะในสงั คมเมอื ง ศนู ยพฒั นาการสวัสดิการสงั คมผูสงู อายุ 18 เชน กรงุ เทพมหานคร ดงั นน้ั จงึ เรม่ิ มกี ารใหบ รกิ ารดแู ลผสู งู อายรุ ปู แบบ 2. ดำเนินงานโดยภาคเอกชน 54 ใหม ซง่ึ แปลกไปจากการดแู ลโดยครอบครวั ทเ่ี คยปฏบิ ตั มิ าในอดตี เรม่ิ แรก สถานสงเคราะห (บา นพักคนชรา) 12 เปน บรกิ ารในรปู ของการจดั ใหม ี ผชู ว ย ในการดำรงชวี ติ ประจำวนั สำหรบั สถานพยาบาล 598 ผสู งู อายทุ ช่ี ว ยเหลอื ตวั เองไดน อ ย หรอื ชว ยตวั เองไมไ ดเ ลย และสมาชกิ ใน สถานดแู ลและพักฟนผสู งู อายุ 57 ครอบครวั กไ็ มส ามารถใหก ารดแู ลได รปู แบบของบรกิ ารโดยมากเปน การ มลู นิธิ 28 วา จา งผชู ว ยจากศนู ยด แู ลตา งๆ ใหเ ขา มาดแู ลผสู งู อายุ ปจ จบุ นั บรกิ ารเชน สมาคม นม้ี หี ลายรปู แบบ ตามความตอ งการของสงั คม เชน บรกิ ารทจ่ี ดั ใหใ นบา น อน่ื ๆ 200 ในโรงพยาบาลผสู งู อายุ หรอื ในสถานพยาบาลผสู งู อายุ (nursing home) เปน ตน สถานบรกิ ารเหลา นบ้ี างแหง รบั ผสู งู อายเุ ขา มาอยปู ระจำ ใหก าร 3. ดำเนินงานโดยชุมชน ดแู ลทง้ั ในดา นการดำรงชวี ติ ขน้ั พน้ื ฐาน และการดแู ลดา นสขุ ภาพ นอกจาก ศนู ยบ รกิ ารผสู งู อายุในวัดโดยชุมชน นย้ี งั มกี ารใหบ รกิ ารในรปู แบบอน่ื อกี ทด่ี ำเนนิ การโดยภาครฐั และเอกชน เชน สถานสงเคราะหผ สู งู อายุ ศนู ยบ รกิ ารผสู งู อายใุ นชมุ ชน และศนู ย ที่มา : http://oppo.opp.go.th/ บรกิ ารทางสงั คม เปน ตน แตบ รกิ ารเหลา นย้ี งั จำกดั อยเู ฉพาะในเขตเมอื งเปน หลกั และสว นมากเปน บรกิ ารทจ่ี ดั โดยภาคเอกชนทห่ี วงั ผลกำไร ทำใหก ารเขา ถงึ บรกิ ารเปน ไปได อยา งจำกดั สว นบรกิ ารทจ่ี ดั ในชนบทเพอ่ื ประโยชนข องผสู งู อายสุ ว นใหญน น้ั ยง่ิ มจี ำกดั มาก และโดยมากยงั อยใู นขน้ั ทดลองเพอ่ื หารปู แบบทเ่ี หมาะสม การฝก บคุ ลากรสำหรบั การดแู ลผสู งู อายรุ ะยะยาวกเ็ รม่ิ มมี ากวา 10 ป แลว เชน กนั แตจ ำนวนสถานฝก อบรมและจำนวนผทู ไ่ี ดร บั การฝก อบรม ประเภทน้ี ยงั หาตวั เลขสมบรู ณท เ่ี ปน ปจ จบุ นั ไดย าก เพราะเชอ่ื วา สถานท่ี ใหก ารฝก อบรมดา นนม้ี ที ง้ั ทจ่ี ดทะเบยี นถกู ตอ ง และทไ่ี มไ ดจ ดทะเบยี น ตวั เลขสะสมเมอ่ื ป 2548 จากสำนกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาเอกชน (สช.) กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ซง่ึ มหี นา ทด่ี แู ลสถานฝก อบรมประเภทนโ้ี ดย ตรง ระบวุ า มจี ำนวนโรงเรยี นทง้ั หมด 98 แหง อยใู นกรงุ เทพฯ 36 แหง และในภมู ภิ าค 62 แหง มคี รผู สู อน 587 คน และนกั เรยี น 6,552 คน โรงเรยี นเหลา นห้ี ลายแหง ฝก ทง้ั ผใู หก ารดแู ลผสู งู อายแุ ละผใู หก ารดแู ลเดก็ เลก็ ไปพรอ มกนั ในฐานะทเ่ี ปน สถานศกึ ษา โรงเรยี นเหลา นจ้ี ะตอ งจด ทะเบยี นตามพระราชบญั ญตั กิ ารศกึ ษาเอกชน แตเ ชอ่ื วา คงมอี กี จำนวนหนง่ึ ทไ่ี มไ ดจ ดทะเบยี นใหถ กู ตอ ง ดา นหลกั สตู รนน้ั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร รว มกบั กระทรวงสาธารณสขุ และสภาการพยาบาล เปน ผกู ำหนด 105

นกั วชิ าการของสำนกั นโยบายและแผนสาธารณสขุ สำนกั งานปลดั กระทรวง สาธารณสขุ คาดประมาณความตอ งการผดู แู ลผสู งู อายทุ ไ่ี ดร บั การฝก อบรม สำหรบั อนาคตในอกี 20 ปข า งหนา (นบั จากป 2538) พบวา จะมี ความตอ งการผดู แู ลผสู งู อายรุ ะหวา ง 41,275 - 64,798 คน โดยเปน ผูสงู อายอุ ยกู บั ใคร คสู มรส บตุ ร ผดู แู ลผสู งู อายทุ บ่ี า น (นอกสถาบนั ) ประมาณ 21,303 - 42,607 คน คสู มรส และญาติ 15.9% 72.6% และผดู แู ลในสถาบนั ประมาณ 19,972 - 22,191 คน คณะผศู กึ ษาเสนอวา รัฐควรจะหาทางสนับสนุนใหมีการดูแลผูสูงอายุที่ชวยตนเองไมไดภายใน ครอบครวั หรอื ในชมุ ชนใหม ากทส่ี ดุ อยคู นเดยี ว 6.3% ◌ การเกอ้ื หนนุ ในครอบครวั : แนวโนม แผว ลง ในอดุ มคตขิ องครอบครวั ไทย การดแู ลเกอ้ื หนนุ พอ แมท แ่ี กช ราเปน หนา ท่ี อ่ืนๆ ของบตุ รหลาน หนา ทอ่ี นั นถ้ี กู ทำใหเ ปน “ภารกจิ อนั ศกั ดส์ิ ทิ ธ”์ิ ดว ยคำ 5.2% สอนและความเชอ่ื ทางศาสนา เชน เรอ่ื งความกตญั กู ตเวที บาปบญุ และเรอ่ื งนรกสวรรค โดยมบี รรทดั ฐานทางสงั คมทำหนา ทค่ี อยกำกบั ใน ทมี่ า : รายงานการสำรวจประชากรสูงอายใุ นประเทศไทย พ.ศ.2545. สงั คมไทยปจ จบุ นั น้ี ผสู งู อายสุ ว นใหญ (เกอื บ 3 ใน 4) อาศยั อยใู นครวั เรอื น สำนักงานสถติ ิแหงชาติ. ทม่ี คี สู มรส บตุ ร และญาตใิ กลช ดิ คนใดคนหนง่ึ อยดู ว ย ผสู งู อายทุ อ่ี ยู กนั ตามลำพงั สองคนตายาย อยคู นเดยี ว หรอื อยใู นลกั ษณะอน่ื เชน อยู ในสถานสงเคราะหค นชรา และในวดั เปน ตน รวมกนั แลว มมี ากกวา 1 ใน 4 เลก็ นอ ย เทา นน้ั ผสู งู อายกุ ลมุ ทไ่ี มไ ดอ ยกู บั ครอบครวั นน้ี บั วา เปน สว นนอ ย แตก เ็ ปน สว นนอ ย ทส่ี ำคญั พอทจ่ี ะแสดงใหเ หน็ วา ครอบครวั ไทยไดเ ปลย่ี นแปลงไปแลว อยา งไร และอะไรคือปญหาและความตองการของผูสูงอายุที่รออยูขางหนา ทน่ี า สนใจกค็ อื สภาพการอยอู าศยั เชน นค้ี ลา ยกนั ทง้ั ในเมอื งและในชนบท และมีแนวโนมวาลักษณะการอยูอาศัยแบบไมเปนครอบครัวที่สมบูรณ เชน นจ้ี ะเพม่ิ ขน้ึ เรอ่ื ยๆ แมจ ะไมเ พม่ิ ขน้ึ รวดเรว็ แตก ค็ าดวา จะเพม่ิ ขน้ึ ตอ ไป นี่เปนผลพวงของการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมในยุคปจจุบัน ซง่ึ ทำใหส มาชกิ ครอบครวั กระจดั กระจายกนั ไปตามแหลง ทม่ี งี านทำ หรอื มี โอกาสทด่ี ขี น้ึ ในชวี ติ ลกั ษณะการอยอู าศยั เปน เครอ่ื งบง ชไ้ี ดใ นระดบั หนง่ึ วา ใครคอื ผทู ใ่ี หก ารดู แลเกอ้ื หนนุ แกผ สู งู อายุ ถา พจิ ารณาจากคนทผ่ี สู งู อายอุ ยรู ว มในครวั เรอื น เดยี วกนั จะเหน็ วา บตุ ร ทง้ั ทย่ี งั โสดและทส่ี มรสแลว มสี ดั สว นมากทส่ี ดุ รอง ลงไปจากนน้ั เปน คสู มรส ญาติ และคนอน่ื ๆ ตามลำดบั บคุ คลเหลา นเ้ี อง คอื ผใู หก ารเกอ้ื หนนุ หลกั แกผ สู งู อายใุ นบรบิ ทของครอบครวั การเกอ้ื หนนุ ทไ่ี ดร บั นน้ั สว นใหญท ส่ี ดุ เปน เรอ่ื งการเงนิ อาหาร เสอ้ื ผา ของใช และการ ดแู ลในชวี ติ ประจำวนั รายงานการสำรวจประชากรสงู อายใุ นประเทศไทย พ.ศ. 2545 ระบวุ า สดั สว นผทู ไ่ี ดร บั การเกอ้ื หนนุ ในเรอ่ื งทก่ี ลา วมานม้ี ตี ง้ั แต รอ ยละ 56 จนถงึ รอ ยละ 82 ตามความจำเปน ของแตล ะคน แตก ารอยใู นครวั เรอื นเดยี วกนั กบั สมาชกิ อน่ื ๆ นน้ั ใชว า ผสู งู อายจุ ะเปน ผรู บั การเกอ้ื หนนุ แตฝ า ยเดยี ว ความจรงิ การเกอ้ื หนนุ นน้ั ในหลายกรณี เปน การเกอ้ื หนนุ กนั ทง้ั สองฝา ย คอื ฝา ยผสู งู อายไุ ดร บั การเกอ้ื หนนุ และ ในเวลาเดียวกันก็เปนผูใหการเกื้อหนุนแกสมาชิกอื่นในครัวเรือนดวย ถอ ยทถี อ ยพง่ึ พาอาศยั กนั ขอ นช้ี ดั เจน โดยเฉพาะในกรณที ผ่ี สู งู อายยุ งั มี สขุ ภาพแขง็ แรงพอทจ่ี ะทำงานอยา งใดอยา งหนง่ึ ได ถา ไมท ำงานทเ่ี ปน การผลติ หรอื การหารายไดม าจนุ เจอื ครอบครวั อยา งเปน ลำ่ เปน สนั ชนดิ ทถ่ี อื ไดว า 106

เปน หลกั สำคญั ในดา นเศรษฐกจิ ของครวั เรอื น ผสู งู อายกุ ท็ ำงานเลก็ ๆ นอ ยๆ รอยละของผสู ูงอายุ จำแนกตามประเภท ในบา นได อยา งนอ ยทส่ี ดุ กช็ ว ยเฝา บา น ดแู ลบา น หรอื มฉิ ะนน้ั กช็ ว ยเลย้ี ง การเกอ้ื หนนุ ที่ใหแ กสมาชิกใน หลาน ซง่ึ กเ็ ปน งานทส่ี ำคญั มาก เพราะไมเ พยี งแตเ ปน การสรา งความรกั ครัวเรือน พ.ศ. 2545 ความผกู พนั ตอ กนั ระหวา งสมาชกิ ตา งรนุ ของครวั เรอื นเทา นน้ั แตย งั ทำให สมาชกิ วยั แรงงานสามารถเอาเวลาของตนไปทำงานอยา งอน่ื ไดเ ตม็ ท่ี ทกุ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) วันนี้ครอบครัวยังเปนแหลงใหความเกื้อหนุนที่สำคัญแกผูสูงอายุ สว นใหญ โดยเฉพาะในเรอ่ื งปจ จยั ทจ่ี ำเปน สำหรบั การดำรงชพี เชน อาหาร การเกือหนุนสิ่งท่ีให รอ ยละ เสอ้ื ผา เงนิ ฯลฯ การไดอ ยใู นครวั เรอื นเดยี วกบั สมาชกิ อน่ื เปน ปจ จยั สำคญั ทน่ี ำไปสกู ารไดร บั (และการไดเ ปน ผใู ห) การเกอ้ื หนนุ แมว า เราจะไม ดูแลภายในบา น 29.5 สามารถวเิ คราะหถ งึ คณุ ภาพและความพอเพยี งของการเกอ้ื หนนุ ทผ่ี สู งู อายุ เงนิ 26.9 ไดร บั ในบรบิ ทของครอบครวั แตก พ็ อกลา วไดว า การไดอ ยรู ว มและไดแ ลก เลีย้ งหลาน 26.4 เปลย่ี นการเกอ้ื หนนุ กบั สมาชกิ อน่ื ในครอบครวั นน้ั เปน สง่ิ ทม่ี คี ณุ คา ทาง หาอาหาร, เตรยี มอาหาร 26.2 จติ ใจอยา งยง่ิ ในปจ ฉมิ วยั อาชีพ 3.0 กระนน้ั กต็ าม เนอ่ื งจากมแี นวโนม ทช่ี ดั เจนขน้ึ เรอ่ื ยๆ วา ครอบครวั ไทย ที่มา : รายงานการสำรวจประชากรสูงอายุในประเทศไทย กำลงั เปลย่ี นไปในทศิ ทางทจ่ี ะทำใหส ถาบนั ครอบครวั ออ นแอลง การเปลย่ี น พ.ศ. 2545, สำนกั งานสถถิ แหง ชาติ แปลงนจ้ี ะมผี ลทำใหก ารอยรู ว มกนั และการเกอ้ื หนนุ กนั ของสมาชกิ ในครอบ ครวั เปลย่ี นไป ดงั นน้ั การเกอ้ื หนนุ ทผ่ี สู งู อายจุ ะไดร บั จากครอบครวั กจ็ ะ เปลย่ี นไปดว ย ความจรงิ การเปลย่ี นแปลงในทศิ ทางดงั กลา วนไ้ี ดป รากฏขน้ึ แลว ในสงั คมไทย และในอนาคตทไ่ี มไ กลนกั ความเปลย่ี นแปลงนก้ี ค็ งจะ ชดั เจนมากขน้ึ การเกอ้ื หนนุ ผสู งู อายใุ นบรบิ ทของครอบครวั จะเปลย่ี นไป มากนอ ยเพยี งใด ขน้ึ อยกู บั ความเปลย่ี นแปลงทางเศรษฐกจิ และสงั คมวา จะแรงและเรว็ เพยี งใด และขน้ึ อยกู บั การปรบั ตวั ภายในสงั คมไทยวา จะตง้ั รบั กระแสความเปลย่ี นแปลงทนั หรอื ไม บทเรยี นจากประเทศญป่ี นุ ซง่ึ เปน สงั คมอตุ สาหกรรม และประสบกบั การมี ประชากรสงู อายเุ พม่ิ ขน้ึ รวดเรว็ มากอ นไทย ชใ้ี หเ หน็ วา ในชว งเวลาไมน อ ย กวา 20 ปท ผ่ี า นมาน้ี บทบาทของครอบครวั ในเรอ่ื งการดแู ลผสู งู อายลุ ดลง ในแทบทกุ ดา น โดยเฉพาะในเรอ่ื งการดแู ลระยะยาวและการเกอ้ื หนนุ ดา น การดำรงชวี ติ การดแู ลผสู งู อายใุ นญป่ี นุ คอ ยๆ เคลอ่ื นออกจากครอบครวั ไป เปนความรับผิดชอบของสถาบันและองคกรนอกครอบครัวมากขึ้น ..................................... มานานพอสมควรแลว เพราะเหตนุ น้ั การออมและการประกนั ตนในลกั ษณะ ตา งๆ ของบคุ คลจงึ มบี ทบาทสำคญั มากขน้ึ การเกอ้ื หนนุ ผสู งู อายใุ นบรบิ ท การเปลย่ี นแปลงในทศิ ทางดงั กลา วนเ้ี หน็ ไดช ดั แมก ระทง่ั ในระดบั คา นยิ ม ของครอบครัวจะเปลี่ยนไป และทศั นคตขิ องคนญป่ี นุ จงึ เปน เรอ่ื งทน่ี า สนใจวา ในสงั คมทส่ี ถาบนั ครอบ มากนอ ยเพยี งใด ขน้ึ อยกู บั ครวั มคี วามเขม แขง็ มากสงั คมหนง่ึ อยา งเชน ญป่ี นุ นน้ั บดั นม้ี ขี อ มลู จากการ ความเปลี่ยนแปลงทาง สำรวจตอ เนอ่ื งกนั มาหลายรอบ ในชว งเวลากวา 20 ปท ผ่ี า นมา แสดงให เหน็ วา มคี นรนุ ใหมจ ำนวนมากขน้ึ เรอ่ื ยๆ ทเ่ี หน็ วา การดำรงไวซ ง่ึ ธรรมเนยี ม เศรษฐกิจและสังคมวาจะ ปฏบิ ตั อิ นั ดงี ามในอดตี เชน การดแู ลเกอ้ื หนนุ ผสู งู อายใุ นครอบครวั และ แรงและเรว็ เพยี งใด และขน้ึ การบชู าวญิ ญาณบรรพบรุ ษุ ไมใ ชส ง่ิ ทม่ี คี วามสำคญั สำหรบั ตวั เขามากนกั สว นผทู ก่ี ำลงั จะเขา สวู ยั สงู อายทุ ค่ี าดหวงั วา จะไดพ ง่ึ พงิ บตุ รในยามแกช รากม็ ี อยกู บั การปรบั ตวั ภายในสงั คม นอ ยลง พวกเขาหวงั พง่ึ การออมของตวั เองมากกวา แนน อนวา การเปลย่ี น ไทยวาจะตั้งรับกระแสความ แปลงในทศิ ทางนค้ี งไดซ มึ ลกึ ลงไปถงึ ระดบั ความคดิ อนั เปน ฐานสำคญั ของ เปลย่ี นแปลงทนั หรอื ไม พฤตกิ รรมเกย่ี วกบั ครอบครวั ของคนญป่ี นุ แลว การเปลย่ี นแปลงในระดบั ทว่ี า นอ้ี าจจะยงั ไมเ หน็ ชดั ในสงั คมไทยในวนั น้ี แต .................................... อกี ไมน านเราอาจจะไดเ หน็ ภาพนน้ั เหมอื นทเ่ี กดิ ขน้ึ มาแลว ในญป่ี นุ กไ็ ด 107

◌ การเกอ้ื หนนุ นอกครอบครวั : ชมุ ชนคอื ความหวงั เพราะบทบาทของครอบครวั ในการดแู ลผสู งู อายเุ รม่ิ ออ นแอลง หรอื ไมอ ยใู น สภาพทจ่ี ะทำหนา ทไ่ี ดอ ยา งดเี ทา ทค่ี วร จงึ ทำใหก ารเกอ้ื หนนุ ผสู งู อายโุ ดย สถาบนั อน่ื นอกบรบิ ทของครอบครวั กลายเปน รปู แบบทจ่ี ำเปน ขน้ึ มา และ จะจำเปน มากขน้ึ ตอ ไปในอนาคต พรอ มกบั การเพม่ิ ขน้ึ ของประชากรสงู อายุ ในทศวรรษขา งหนา น้ี ในอดตี การเกอ้ื หนนุ ผสู งู อายนุ อกบรบิ ทของครอบครวั ในสงั คมไทย ไม คอ ยมคี วามจำเปน เพราะคนสว นมากอยอู าศยั รวมกนั เปน ครอบครวั ใหญ ทำใหก ารดแู ลผสู งู อายไุ มเ ปน ภาระทห่ี นกั เกนิ ไป อกี ทง้ั ในสมยั กอ นคน สว นใหญม อี ายไุ มค อ ยยนื และรปู แบบของการเจบ็ ปว ยไมไ ดท ำใหม ผี สู งู อายทุ อ่ี ยใู นสภาพตอ งพง่ึ พงิ ผอู น่ื มากนกั ผสู งู อายทุ ย่ี ากไรไ มม ที ท่ี ำกนิ หรอื ไมม บี ตุ รหลานเลย้ี งดู กม็ กั ไดร บั การดแู ลจากญาติ หรอื จากชมุ ชน ทำให พออยไู ด หรอื มฉิ ะนน้ั กม็ สี ถาบนั ศาสนา อยา งเชน วดั เปน ทพ่ี ง่ึ สดุ ทา ย ใหค วามอนเุ คราะห ใหข า วกนิ ใหท พ่ี กั และใหค วามสงบทง้ั กายและใจใน บน้ั ปลายของชวี ติ ได ผสู งู อายทุ ย่ี ากไรข าดทพ่ี ง่ึ ในสมยั กอ นจงึ มกั จะบวชเปน พระหรอื เปน แมช ี ทำใหป ญ หาทค่ี วรจะมถี กู ดดู ซบั ออกไปดว ยระบบทนุ ทาง สงั คมทม่ี อี ยู การเกอ้ื หนนุ นอกชมุ ชนสำหรบั ผสู งู อายเุ ทา ทม่ี มี าตง้ั แตอ ดตี มกั จะอยใู น รปู ของการสงเคราะห ซง่ึ รฐั หรอื องคก รเอกชนบางแหง เปน ผดู ำเนนิ การ แมใ นปจ จบุ นั การเกอ้ื หนนุ เชน นก้ี ย็ งั เปน รปู แบบทร่ี จู กั กนั ดอี ยู เชน สถาน สงเคราะหค นชรา เปน ตน บรกิ ารแบบการสงเคราะหน เ้ี รม่ิ มคี รง้ั แรกตง้ั แต พ.ศ. 2496 เมอ่ื มกี ารจดั ตง้ั สถานสงเคราะหค นชราบา นบางแค ภายใตก าร ดำเนนิ งานของกรมประชาสงเคราะห และตอ มากจ็ ดั ตง้ั สถานสงเคราะหข น้ึ ในทกุ ภาคของประเทศ รวม 20 แหง ปจ จบุ นั ทง้ั หมดอยภู ายใตก ารดแู ลของ กรมพฒั นาสงั คมและสวสั ดกิ าร กระทรวงการพฒั นาสงั คมและความมน่ั คง ของมนษุ ย รบั ผสู งู อายทุ ท่ี กุ ขย ากขาดผอู ปุ การะเขา อยปู ระจำ ซง่ึ แบง เปน 2 ประเภท คอื ประเภททไ่ี มต อ งเสยี คา ใชจ า ยและประเภททเ่ี สยี คา ใชจ า ย ปจ จบุ นั มผี สู งู อายทุ อ่ี ยใู นสถานสงเคราะหข องรฐั ทง้ั หมดประมาณ 2,500 คน สถานสงเคราะหค นชรามขี อ ดี คอื ชว ยบรรเทาความเดอื ดรอ นของผสู งู อายุ ทอ่ี ยใู นสถานะยากลำบากได แตเ นอ่ื งจากมขี อ จำกดั ดา นงบประมาณและ บคุ ลากร ทำใหร บั ผสู งู อายไุ ดจ ำนวนนอ ยกวา ทม่ี ผี แู สดงความจำนง จดุ ออ น สำคญั ประการหนง่ึ ของสถานสงเคราะหค อื ผสู งู อายถุ กู แยกออกจากครอบ ครวั และชมุ ชน ทำใหม ติ ทิ างดา นจติ ใจและสงั คมทส่ี ำคญั ขาดหายไป มาในระยะหลงั น้ี รฐั มแี นวคดิ ทจ่ี ะลดการเกอ้ื หนนุ ผสู งู อายแุ บบใหก ารสงเคราะห และใหก ารเกอ้ื หนนุ เปน งานทอ่ี ยภู ายใตก ารจดั การขององคก รปกครองสว น ทอ งถน่ิ และชมุ ชนใหม ากทส่ี ดุ ทง้ั นเ้ี พราะเชอ่ื วา ทอ งถน่ิ และชมุ ชนอยใู กล ชดิ ผสู งู อายมุ ากทส่ี ดุ ยอ มรแู ละเขา ใจสภาพปญ หา ตลอดจนความตอ งการ ของผสู งู อายไุ ดด ี ดว ยแนวคดิ นก้ี ระทรวงการพฒั นาสงั คมและความมน่ั คง ของมนษุ ย จงึ ถา ยโอนภารกจิ ของสถานสงเคราะหค นชราและศนู ยบ รกิ าร ทางสงั คมผสู งู อายทุ ไ่ี ดร บั โอนมาจากกรมประชาสงเคราะหก อ นหนา น้ี ใหแ ก องคก ารบรหิ ารสว นจงั หวดั หรอื องคก ารบรหิ ารสว นตำบล ทม่ี คี วามพรอ ม ตง้ั แตป  2546 ดา นกระทรวงมหาดไทยกส็ ง เสรมิ ใหม กี ารจดั ตง้ั ศนู ยบ รกิ าร 108

ผสู งู อายใุ นวดั โดยชมุ ชนขน้ึ ทง้ั หมดนเ้ี ปน เพยี งตวั อยา งของความพยายามท่ี จะใหช มุ ชนเขา มามบี ทบาทมากขน้ึ ในกจิ การเกย่ี วกบั ผสู งู อายุ แนวคิดที่จะใหชุมชนมีบทบาทในกิจกรรมสำหรับเกื้อหนุนผูสูงอายุนั้น มที ง้ั ขอ ดแี ละขอ จำกดั และขณะเดยี วกนั กม็ สี ง่ิ ทท่ี า ทายหลายอยา งในการ ขบั เคลอ่ื นแนวคดิ นไ้ี ปสกู ารปฏบิ ตั ิ ขอ ดนี น้ั คอื ถา ประสบความสำเรจ็ จะทำใหผ สู งู อายไุ ดอ ยกู บั ชมุ ชนและครอบครวั ของตน อกี ทง้ั ผใู หก ารดแู ลกอ็ าจจะเปน คนในชมุ ชนเปน สว นใหญ ทำให ปญ หาเรอ่ื งความแปลกหนา และความรสู กึ แปลกแยกหมดไป ชมุ ชนหลาย แหง อาจจะมศี กั ยภาพอยแู ลว ในระดบั หนง่ึ เชน ในดา นทนุ ทรพั ย ดา นทนุ ทางสงั คม หรอื อาจจะทง้ั สองอยา ง สง่ิ เหลา นจ้ี ะชว ยใหก ารดำเนนิ งานเปน ไปได ถา ชมุ ชนสามารถระดมทนุ เพอ่ื การดำเนนิ งานไดเ อง หรอื ไดบ างสว น กจ็ ะชว ยแบง เบาภาระดา นงบประมาณของรฐั ไดส ว นหนง่ึ ถา ชมุ ชนสว นใหญ จดั บรกิ ารของตนได ปญ หาในการเขา ถงึ บรกิ ารสำหรบั ผสู งู อายกุ จ็ ะทเุ ลาลงมาก แตบ รกิ ารทผ่ี สู งู อายไุ ดร บั จากชมุ ชนอาจจะมจี ำกดั โดยเฉพาะบรกิ ารดา น สขุ ภาพอาจจะหยอ นกวา ทางดา นสงั คม บรกิ ารดา นสขุ ภาพทไ่ี ดร บั อาจเปน บรกิ ารเบอ้ื งตน หากตอ งการบรกิ ารทซ่ี บั ซอ นกวา นน้ั เชน ตอ งการการบำบดั หรอื การรกั ษาโดยแพทยหรอื พยาบาล ผูส ูงอายอุ าจจะตอ งแสวงหาจาก สถาบนั นอกชมุ ชน เชน จากสถานอี นามยั โรงพยาบาลชมุ ชน และ โรงพยาบาลจงั หวดั สว นสง่ิ ทา ทายนน้ั นอกจากเรอ่ื งงบประมาณแลว สง่ิ สำคญั และทท่ี า ทาย มากกวาคือการทำใหชุมชนเขมแข็งพอที่จะดำเนินการเรื่องสำคัญเชน นไ้ี ด นน่ั ยอ มหมายถงึ การสรา งกลมุ ผนู ำชมุ ชนทม่ี วี สิ ยั ทศั น การระดมความ รว มมอื และระดมทนุ ทางสงั คม ทง้ั ภายในและภายนอกชมุ ชน ตลอดจนการ บรหิ ารจดั การทเ่ี หมาะสม ประเดน็ ทา ทาทายเหลา นไ้ี มต า งกนั เทา ใดนกั ระหวา งชมุ ชนเมอื งกบั ชนบท แตไ มว า จะทา ทายอยา งไร แนวคดิ นก้ี ย็ งั เปน สง่ิ ทพ่ี งึ หวงั และสงั คม ควรจะเดนิ หนา ตอ ไปบนเสน ทางทจ่ี ะทำใหค วามหวงั นเ้ี ปน ความสำเรจ็ ใหไ ด วันนอ้ี าจจะยังไมมรี ูปแบบท่ีลงตัวสำหรับการจดั ระบบบริการเก้ือหนุนผสู งู อายโุ ดยชมุ ชนแตก เ็ รม่ิ มนี มิ ติ ทด่ี ีเพราะเรม่ิ มคี วามพยายามทจ่ี ะทำกจิ กรรม ในระดบั ชมุ ชน โดยมเี ปา หมายเพอ่ื สนองความตอ งการของผสู งู อายุ (นอก เหนอื จากเปา หมายเรอ่ื งอน่ื ) เชน โครงการอาสาสมคั รดแู ลผสู งู อายตุ าม บา น (อผส.) ซง่ึ ปฏบิ ตั งิ านอยใู นชมุ ชนชนบท และโครงการรปู แบบการดแู ล สขุ ภาพสำหรบั ผสู งู อายใุ นระยะยาวโดยชมุ ชน แมจ ะแตกตา งกนั ในโครง สรา ง รปู แบบของการดำเนนิ งาน และผลทเ่ี กดิ แกผ สู งู อายุ แตท ง้ั สองอยา งน้ี เหมอื นกนั ตรงทม่ี งุ ใหบ รกิ ารภายในชมุ ชนและโดยคนในชมุ ชน โดยยดึ หลกั ทว่ี า ผสู งู อายไุ มค วรถกู แยกออกไปจากสง่ิ แวดลอ มทต่ี วั เองคนุ เคย และชมุ ชน ตอ งเปน กำลงั สำคญั ในการดำเนนิ การ เมอ่ื ปลายป 2549 มรี ายงานการศกึ ษารปู แบบการดแู ลสขุ ภาพสำหรบั ผสู งู อายุในระยะยาวโดยชุมชนของสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการ เศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ เปน การศกึ ษากรณตี วั อยา งการจดั บรกิ ารโดย 109

ชมุ ชน 4 รปู แบบ ใน 4 จงั หวดั คอื 1) ชมุ ชนตำบลบา นถำ้ อำเภอดอกคำใต จงั หวดั พะเยา 2) ชมุ ชนตำบลศรฐี าน อำเภอปา ตว้ิ จงั หวดั ยโสธร 3) ชมุ ชน ตำบลบงุ คา อำเภอเดมิ บางนางบวช จงั หวดั สพุ รรณบรุ ี และ 4) ชมุ ชนตำบล ปากพนู อำเภอเมอื ง จงั หวดั นครศรธี รรมราช ชมุ ชนกรณตี วั อยา งทง้ั 4 น้ี แตกตา งกนั ในดา นลกั ษณะทว่ั ไป ทนุ ทางสงั คม องคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ และสถานบรกิ ารสขุ ภาพของรฐั ทม่ี อี ยภู ายในชมุ ชน ลกั ษณะทแ่ี ตกตา งกนั เหลา น้ี มสี ว นสำคญั ทน่ี ำไปสกู ารจดั รปู แบบบรกิ ารทแ่ี ตกตา งกนั และผล สำเรจ็ กแ็ ตกตา งกนั ดว ย โดยรวมแลว ชมุ ชนทศ่ี กึ ษาทง้ั 4 น้ี ใหท ง้ั บรกิ ารทางสงั คมและบรกิ ารทาง สขุ ภาพแกผ สู งู อายุ แตก เ็ หน็ ไดช ดั วา ในทกุ ชมุ ชนบรกิ ารดา นสงั คมคอ นขา ง จะเดน กวา ดา นสขุ ภาพ เฉพาะชมุ ชนทน่ี ครศรธี รรมราชเทา นน้ั ทจ่ี ดั บรกิ าร สขุ ภาพไดด แี ละรปู แบบของการจดั บรกิ ารกค็ อ นขา งจะใหม คอื นอกจากจะ ใหบ รกิ ารระดบั ปฐมภมู ิ เชน การออกกำลงั กาย การคดั กรองโรคผสู งู อายุ บางชนดิ คลนิ กิ เบาหวาน/ความดนั การรกั ษาพยาบาลเบอ้ื งตน และการ เยย่ี มบา น เชน เดยี วกบั ในชมุ ชนอกี 3 แหง ทเ่ี หลอื แลว ยงั มบี รกิ ารดแู ล ทบ่ี า นสำหรบั ผปู ว ยเรอ้ื รงั ระบบการดแู ลฉกุ เฉนิ และการสง ตอ ใหค วามรู และตรวจสขุ ภาพเดอื นละครง้ั กายภาพฟน ฟู การออกกำลงั กายเพอ่ื คมุ ปจ จยั เสย่ี ง และสายดว นใหค ำปรกึ ษาดา นสขุ ภาพ การทช่ี มุ ชนจงั หวดั นครศรีธรรมราชสามารถจัดบริการไดดีกวาที่อื่นเปนเพราะเปนชุมชน เทศบาลนครขนาดใหญ อยใู นเขตเมอื งและกง่ึ เมอื ง มงี บประมาณมาก และ นกั การเมอื งทอ งถน่ิ มบี ทบาทสงู และมบี คุ ลากรพรอ มกวา ทอ่ี น่ื ๆ จากกรณศี กึ ษาทง้ั 4 มขี อ สงั เกตเกย่ี วกบั เงอ่ื นไข/ปจ จยั ทน่ี ำไปสคู วามสำเรจ็ ของการดำเนนิ งาน ดงั น้ี 1. ทนุ ทางสงั คมทเ่ี ขม แขง็ ทง้ั ทนุ มนษุ ยแ ละทนุ สถาบนั เชน มผี นู ำชมุ ชน ผนู ำทางศาสนา ผนู ำภาครฐั และผนู ำทอ งถน่ิ ทม่ี วี สิ ยั ทศั น มอี งคก ร พฒั นาเอกชน องคก รศาสนา อสม. และองคก ารบรหิ ารสว นทอ งถน่ิ ท่ี ประชาชนใหค วามเชอ่ื ถอื 2. ภมู ปิ ญ ญาและวฒั นธรรมทเ่ี ขม แขง็ ชมุ ชนมคี วามยดึ มน่ั ในขนบประเพณี ทเ่ี หนยี วแนน มงี านประเพณที ช่ี ว ยตอกยำ้ ความรว มมอื และความสามคั คี ของคนในชมุ ชน สบื ทอดคณุ ธรรมดา นความกตญั กู ตเวทเี ขม แขง็ 3. ทนุ ทางเศรษฐกจิ ชมุ ชนมงี บประมาณ หรอื ไมก ส็ ามารถเขา ถงึ แหลง ทนุ ทใ่ี หก ารสนบั สนนุ มกี องทนุ ในระดบั หมบู า นหรอื ระดบั ทอ งถน่ิ เชน ธนาคารหมบู า น กองทนุ สวสั ดกิ ารหมบู า น กองทนุ สขุ ภาพตำบล สถาบนั การเงนิ ชมุ ชน งบประมาณ อบต. งบประมาณเทศบาล และการ ระดมทนุ ตามประเพณหี รอื ในโอกาสตา งๆ เชน การทอดผา ปา 4. องคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ ใหก ารสนบั สนนุ อยา งเขม แขง็ 5. ปฏสิ มั พนั ธแ ละการสอ่ื สาร ชมุ ชนมคี วามสมั พนั ธแ บบเครอื ญาตทิ ่ี เขม แขง็ มปี ระชาคมหลายกลมุ และมคี ณะกรรมการหลายคณะใน ชมุ ชน เออ้ื อำนวยตอ การสอ่ื สาร ทง้ั จากภายในและภายนอกชมุ ชน 6. แนวนโยบายของรฐั ทเ่ี ปน ตวั เออ้ื อำนวย เชน พระราชบญั ญตั กิ ระจาย อำนาจ นโยบายหลกั ประกนั สขุ ภาพถว นหนา แผนระยะยาวผสู งู อายุ แหง ชาติ และกองทนุ สง เสรมิ สขุ ภาพตำบล พจิ ารณาดใู หด จี ะเหน็ วา เงอ่ื นไขหรอื ปจ จยั ทน่ี ำไปสคู วามสำเรจ็ ดงั กลา วมา ขา งตน (ยกเวน แนวนโยบายของรฐั ) แทจ รงิ แลว คอื สง่ิ ทป่ี ระกอบกนั เขา เปน คณุ สมบตั ขิ องชมุ ชนเขม แขง็ นน่ั เอง ดงั นน้ั จงึ อาจจะกลา วไดว า ชมุ ชนเขม แขง็ 110

สทิ ธทิ ่จี ะไดรบั การคุม ครองตามกฎหมายของผูสูงอายุ คอื ปจจัยขัน้ พื้นฐานทีจ่ ะชวยใหกิจกรรมการดูแล ผสู งู อายโุ ดยชมุ ชนเปน สง่ิ ทเ่ี ปน ไปได ปราศจาก พระราชบัญญตั ผิ ูสงู อายุ พ.ศ. 2546 มาตรา 11 บญั ญตั วิ า คณุ สมบตั ขิ อ น้ี งานทส่ี ำคญั เชน นค้ี งเปน ไปไดย าก “ผสู ูงอายมุ สี ิทธไิ ดรบั การคุมครอง การสงเสริม และการสนับสนุนดานตา งๆ ดงั นี้ 1. บรกิ ารทางการแพทยและการสาธารณสขุ ทจ่ี ดั ไวใ หความสะดวกรวดเรว็ แก ◌ หลกั ประกนั ความมน่ั คง: ระบบทเ่ี ปน ธรรม คอื คำตอบ ผูสงู อายุเปนกรณพี ิเศษ 2. ใหการศึกษา การศาสนา และขอมูลขา วสารทีเ่ ปน ประโยชน ตอ การ ความมั่นคงในการดำรงชีวิตของผูสูงอายุ เปน สง่ิ ทไ่ี ดร บั การคมุ ครองตามพระราชบญั ญตั ผิ ู ดำเนนิ ชีวิต สงู อายุ พ.ศ. 2546 ซง่ึ ใหค วามคมุ ครองหลายดา น 3. สง เสรมิ อาชีพและฝกอาชพี ทเี่ หมาะสม เชน ดา นสขุ ภาพ เศรษฐกจิ สงั คม วฒั นธรรม 4. สงเสรมิ การพฒั นาตนเอง สรา งเครอื ขา ย และการมีสว นรว มในกิจกรรมทาง กฎหมายการศกึ ษาอาชพี การพฒั นาตนเองและ ความชวยเหลือเมื่ออยูในภาวะทุกขยากลำบาก สังคม เปน ตน 5. อำนวยความสะดวกและความปลอดภัยแกผูสูงอายุในอาคารสถานที่และ นบั แตป  พ.ศ. 2536 เปน ตน มา ผสู งู อายุ บรกิ ารสาธารณะ ทป่ี ระสบความทกุ ขย ากเดอื ดรอ น ฐานะยากจน 6. ชวยเหลอื ดา นคาโดยสารยานพาหนะตามความเหมาะสม หรอื ไมม ผี อู ปุ การะเลย้ี งดู ไดร บั เบย้ี ยงั ชพี โดยรฐั 7. ยกเวนคา เขา ชมสถานที่ของรฐั เปน ผจู า ยให ในตอนแรกใหเ ดอื นละ 200 บาท 8. ชว ยเหลือผสู ูงอายุ ซึง่ ไดรบั อันตรายจากการถกู ทารณุ กรรม หรอื ถูกทอดทงิ้ ปจ จบุ นั ปรบั เปน เดอื นละ 500 บาท แตเ นอ่ื งจาก 9. ใหค ำแนะนำ ปรกึ ษา ดำเนนิ การอืน่ ท่เี ก่ียวขอ งในทางคดี หรอื ในทางการ งบประมาณมจี ำกดั ผสู งู อายทุ จ่ี ะไดร บั เบย้ี ยงั ชพี จะตองถูกคัดเลือกโดยคณะกรรมการในชุมชน แกไขปญหาครอบครวั ทำใหมีผูที่ไดรับมีจำนวนนอยกวาจำนวนผูที่ 10. จดั ทพ่ี กั อาศยั อาหาร และเครอ่ื งนงุ หม ใหต ามความจำเปน อยา งทว่ั ถงึ เดอื ดรอ นและควรไดร บั ความชว ยเหลอื สำนกั 11. สงเคราะหเ บี้ยยงั ชีพ ตามความจำเปนอยางท่วั ถึง และเปนธรรม งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คม 12. สงเคราะหในการจัดการศพตามประเพณี แหง ชาตคิ าดประมาณวา ผสู งู อายทุ เ่ี ดอื ดรอ น ไมม ี 13. อ่ืนๆ ตามทีค่ ณะกรรมการประกาศกำหนด รายได ไมม ที พ่ี ง่ึ มปี ระมาณรอ ยละ 10 ของผสู งู อายทุ ง้ั ประเทศ ในป 2549 มผี สู งู อายปุ ระมาณ ทม่ี า: พระราชบญั ญตั ิผสู งู อายุ พ.ศ. 2546 6,617,300 คน ดงั นน้ั จงึ มผี สู งู อายทุ ย่ี ากไร ควร ไดร บั เบย้ี ยงั ชพี ประมาณ 668,300 คน แตร ฐั จา ย เบย้ี ยงั ชพี ใหไ ด 400,000 คน เทา นน้ั นอกจากน้ี ยงั มกี ารวจิ ยั พบวา การบรหิ ารจดั การเบย้ี ยงั ชพี ยงั ไมม ปี ระสทิ ธภิ าพเทา ทค่ี วร เชน การคดั เลอื กผสู งู อายเุ พอ่ื รบั เบย้ี ยงั ชพี ยงั ไมเ ปน ไปตามเจตนารมณ ของโครงการ ผสู งู อายทุ ไ่ี ดร บั เบย้ี ยงั ชพี จำนวน หนง่ึ ไมใ ชผ ยู ากไรจ รงิ อกี ทง้ั การจา ยเงนิ ใหแ กผ ู สงู อายทุ ม่ี สี ทิ ธกิ ล็ า ชา ในที่นี้จะกลาวถึงหลักประกันความมั่นคงชรา ภาพทส่ี ำคญั 2 ดา น คอื หลกั ประกนั ดา นสขุ ภาพ และหลกั ประกนั ดา นรายได ◌ หลกั ประกนั สขุ ภาพ: ทด่ี ที ส่ี ดุ คอื ตอ งเตรยี มตวั กอ นแก สวัสดิการดานสุขภาพอนามัยที่ผูสูงอายุไดรับ ทกุ วนั นร้ี วมอยใู นระบบเดยี วกนั กบั ของประชาชน ทว่ั ไป บรกิ ารดา นการรกั ษาพยาบาลทผ่ี สู งู อายุ 111

(ไมใ ชท กุ คน) ไดร บั ในปจ จบุ นั มอี ยใู นระบบประกนั ทส่ี ำคญั ตอ ไปน้ี คอื 1. สวัสดิการรักษาพยาบาลสำหรับขาราชการและพนักงานรัฐวิสาหกิจ จำกดั การใชบ รกิ ารอยกู บั สถานบรกิ ารทางสขุ ภาพของรฐั เปน หลกั ใช บรกิ ารของสถานพยาบาลเอกชนไดเ ฉพาะในกรณที ฉ่ี กุ เฉนิ และแพทย ลงความเหน็ วา จะเปน อนั ตรายตอ ชวี ติ เทา นน้ั เปน ระบบบรกิ ารสขุ ภาพ ทร่ี ฐั อดุ หนนุ จากงบประมาณแผน ดนิ และครอบคลมุ ผสู งู อายไุ ดไ มเ กนิ รอ ยละ 5 เทา นน้ั 2. หลกั ประกนั สขุ ภาพถว นหนา (หรอื ทแ่ี ตเ ดมิ เรยี กวา โครงการ 30 บาท รกั ษาทกุ โรค) เปน โครงการทพ่ี ฒั นาขน้ึ เพอ่ื ใหส ทิ ธดิ า นการรกั ษาพยาบาล ขน้ั พน้ื ฐานแกป ระชาชนทกุ คน รวมทง้ั ผสู งู อายุ หลกั ประกนั สขุ ภาพ ถวนหนานี้ไมครอบคลุมผูที่มีสิทธิ์ไดรับสวัสดิการในระบบประกัน สงั คม และระบบสวสั ดกิ ารรกั ษาพยาบาลสำหรบั ขา ราชการและรฐั วสิ าหกจิ เดมิ ทเี ดยี วประชาชนทถ่ี อื บตั รหลกั ประกนั สขุ ภาพถว นหนา ตอ งเสยี คา บรกิ าร 30 บาทตอ ครง้ั ทไ่ี ปรบั บรกิ าร แตห ลงั จากมกี ารปฏริ ปู การ ยุทธศาสตรแ ละมาตรการสำคญั ของแผนผูสูงอายแุ หงชาติระยะยาว ฉบับที่ 2 (2545-2564) ยทุ ธศาสตร มาตรการ 1. เตรยี มความพรอ มของ สรา งหลกั ประกันดานรายไดเ พ่ือวยั สูงอายุ ประชากรเพอื่ วยั สูงอายุท่มี คี ุณภาพ จดั การศึกษาและการเรยี นรตู ลอดชีวติ สรา งจติ สำนกึ ใหค นในสังคมตระหนักถงึ คณุ คา และศกั ด์ิศรขี องผสู ูงอายุ 2. การสง เสริมผูสูงอายุ สง เสรมิ ความรู ดา นการสง เสริมสขุ ภาพ ปอ งกัน ดูแลตนเอง สงเสรมิ การอยรู ว มกนั และสรา งความเขมแข็งขององคกรผูสูงอายุ สงเสริมดานการทำงานและการหารายไดข องผสู งู อายุ สนับสนุนผสู ูงอายุที่มีศกั ยภาพ สง เสริมสนับสนุนสื่อทุกประเภทใหม รี ายการเพ่ือผูสูงอายุ สนับสนนุ ใหผ สู งู อายมุ ที อ่ี ยูอ าศัยและสภาพแวดลอมทีเ่ หมาะสมและปลอดภยั 3. ระบบคุมครองทางสังคมสำหรบั คุมครองดานรายได ผูสงู อายุ คุมครองดานครอบครัว จดั ระบบบรกิ ารและเครอื ขายการเกอื้ หนุน ปรบั ปรุงบริการสาธารณะทุกระบบใหส ามารถอำนวยความสะดวกใหผ ูสูงอายุ บรกิ ารทางสุขภาพและทางสังคมในชมุ ชนที่สามารถเขาถึงผูสงู อายุมากท่สี ุด สงเสรมิ การมสี วนรวมขององคก รชุมชน ทองถ่นิ องคกรศาสนา องคก รเอกชน 4. การบริหารจดั การเพื่อการพัฒนา การบรหิ ารจัดการเพ่อื การพัฒนางานดา นผสู ูงอายรุ ะดบั ชาติ งานดานผสู ูงอายรุ ะดับชาตแิ ละการ สง เสริมและสนับสนนุ การพัฒนาบุคลากรดานผสู ูงอายุ พัฒนาบุคลากรดา นผูสูงอายุ 5. การประมวลและพฒั นาองค สนับสนุนและสง เสริมใหห นวยงานวิจยั ดำเนนิ การประมวลและพฒั นาองคค วามรดู า นผูส ูงอายุ ความรูดา นผูสูงอายุ และการติด มกี ารติดตามประเมนิ ผลการดำเนินการตามแผนผูสูงอายแุ หงชาติ ฉบับที่ 2 ตามประเมินผลการดำเนินการ พัฒนาระบบขอมูลดานผสู ูงอายใุ หเปน ระบบและทันสมัย ตามแผนผูสูงอายุแหงชาติ ทม่ี า: แผนผูสูงอายุแหงชาตริ ะยะยาวฉบบั ที่ 2 พ.ศ. 2545 - 2564, http://oppo.opp.go.th 112

ปกครองเมอ่ื วนั ท่ี 19 กนั ยายน 2549 เปน ตน มา รฐั บาลไดย กเลกิ การ 113 เกบ็ เงนิ 30 บาท และผไู ปขอรบั บรกิ ารเพยี งแตม บี ตั รทบ่ี อกใหท ราบวา อยใู นความดแู ลของสถานพยาบาล (ของรฐั ) แหง ใดเทา นน้ั กส็ ามารถ ไดร บั บรกิ ารจากสถานบรกิ ารนน้ั ได โดยไมต อ งเสยี คา ใชจ า ยอกี ตอ ไป 3. การประกนั สขุ ภาพโดยสมคั รใจ เปน ประกนั สขุ ภาพภาคเอกชน เชน บรกิ ารของบรษิ ทั ประกนั และ ธนาคารพาณชิ ยต า งๆ ระบบนค้ี รอบคลมุ ผสู งู อายจุ ำนวนนอ ย โดยมากจะเปน ผทู ม่ี ฐี านะดี 4. แตไ มว า จะเปน ระบบประกนั สขุ ภาพแบบไหน กไ็ มอ าจใหห ลกั ประกนั ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพไดเ ทา กบั การเตรยี มตวั เพอ่ื เปน ผสู งู อายทุ ม่ี สี ขุ ภาพดี และตอ งเตรยี มมาตลอดชวี ติ กลา วอกี นยั หนง่ึ กค็ อื หลกั ประกนั สขุ ภาพ ในวัยสูงอายุนั้นเปนสิ่งที่ตองสรางกันตั้งแตยังไมเขาสูวัยสูงอายุ ดว ยการดแู ลสขุ ภาพของตนอยา งสมำ่ เสมอ หลกี เลย่ี งการบรโิ ภคและ การกระทำทจ่ี ะเปน พษิ เปน ภยั ตอ สขุ ภาพกายและจติ ดงั นน้ั ในเชงิ นโยบายแลว การใชจ า ยสาธารณะใดๆ ทจ่ี ะสง เสรมิ ใหค นมสี ขุ นสิ ยั ทด่ี ี ทง้ั ทางกายและใจ จงึ ไมใ ชส ง่ิ ทต่ี อ งประหยดั เกนิ ไป ◌ หลกั ประกนั รายได: ตอ งเรม่ิ ตง้ั แตว ยั หนมุ สาว การมหี ลกั ประกนั รายไดเ ปน ปจ จยั สำคญั ในการดำรงชวี ติ อยา งมน่ั คง โดย เฉพาะในปจ ฉมิ วยั ทไ่ี มไ ดท ำงานหารายไดอ กี ตอ ไปแลว เนอ่ื งจากปจ จบุ นั คน มแี นวโนม อายยุ นื มากขน้ึ แตโ อกาสการมงี านทำและมรี ายไดส ำหรบั ผสู งู อายมุ จี ำกดั จงึ ทำใหผ สู งู อายมุ ชี ว งเวลาทม่ี จี ะชวี ติ อยโู ดยปราศจากการ ทำงานทม่ี รี ายได ยาวนานขน้ึ ถา ไมม หี ลกั ประกนั รายไดเ ลย ชวี ติ ในวยั นก้ี ็ ไมม น่ั คง สมยั กอ น คนไทยมธี รรมเนยี มปฏบิ ตั ใิ นการสรา งหลกั ประกนั ความมน่ั คง ดา นรายไดแ ละการดแู ลในวยั ชรา ธรรมเนยี มปฏบิ ตั นิ ส้ี บื ทอดกนั มาจนเปน วฒั นธรรมอยา งหนง่ึ ของครอบครวั ไทย ดงั จะเหน็ ไดจ ากการแบง มรดกใหแ ก ลกู ทแ่ี ตง งานแลว ในครอบครวั ไทยแตเ ดมิ มา พอ แมจ ะแบง มรดก (เชน ทด่ี นิ ทำกนิ หรอื ทรพั ยส นิ อยา งอน่ื ) ใหล กู ทกุ คน คนละเทา ๆ กนั พรอ มกบั กนั สว นหนง่ึ ไวส ำหรบั ตวั เองดว ย สว นของพอ แมน ้ี เปน สว นทเ่ี กบ็ เอาไวเ พอ่ื เปน หลกั ประกนั วา หากไมม ลี กู คนใดเลย้ี งดตู วั เองในยามแกเ ฒา เลย กจ็ ะไดใ ช จา ยสว นนเ้ี พอ่ื การดแู ลชวี ติ ในบน้ั ปลาย แตถ า มลี กู คนใดคนหนง่ึ ดแู ล (ซง่ึ ก็ มกั จะเปน คนทพ่ี อ แมใ หอ ยดู ว ยหลงั แตง งาน) พอ แมก จ็ ะยกมรดกสว นของ ตนใหแ กล กู คนนน้ั นเ่ี ปน กศุ โลบายงา ยๆ แตไ ดผ ล ในการประกนั ความมน่ั คงดา นรายไดแ ละการดแู ลในวยั สงู อายขุ องคนสมยั กอ น อยา งไรกต็ าม วธิ นี อ้ี าจจะเหมาะสมในสถานการณท ค่ี รอบครวั มที รพั ยากร ซง่ึ จะสามารถใชเ ปน “เครอ่ื งตอ รอง” หรอื เปน สง่ิ จงู ใจใหล กู ดแู ลตนในยาม แกเ ฒา ได และมกั จะไดผ ลดภี ายใตเ งอ่ื นไขทล่ี กู ไมม ที างเลอื กมากนกั ใน ดา นอาชพี หรอื ในดา นการเขา ถงึ ทรพั ยากรทจ่ี ะใชเ ปน ทนุ เรม่ิ ตน ชวี ติ ครอบครวั แตใ นสถานการณท ท่ี รพั ยากรของครอบครวั มนี อ ย คนรนุ หลงั สามารถเขา ถงึ แหลง ทรพั ยากรอน่ื ไดและมที างเลอื กดา นอาชพี อยพู อสมควรเชน ในปจ จบุ นั ธรรมเนยี มปฏบิ ตั นิ อ้ี าจจะไมใ ชห ลกั ประกนั ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพเสมอไป เพราะสงั คมและวฒั นธรรมเปลย่ี นไป ในทศิ ทางทท่ี กุ คนตอ งยนื อยบู นขา ของตวั เองตง้ั แตว ยั หนมุ สาวจนถงึ วยั ชรา การสรา งหลกั ประกนั ความมน่ั คง ดา นรายไดเ ฉพาะตวั ของแตล ะคนจงึ มคี วามจำเปน อยา งยง่ิ การสรา งหลกั ประกนั ทำนองนย้ี ง่ิ จะทวคี วามสำคญั ขน้ึ ไปอกี ในอนาคต เพราะผสู งู อายมุ ี

จำนวนมากขน้ึ อายยุ นื ยาวขน้ึ และความคาดหวงั เกย่ี วกบั คณุ ภาพชวี ติ ในวยั สงู อายกุ ส็ งู ตามไปดว ย ทง้ั หมดนบ้ี อกใหท ราบวา ความมน่ั คงดา นรายไดใ น วยั สงู อายคุ อื คำตอบสำคญั ทจ่ี ะช้ใี หเ หน็ สภาพความอยดู มี สี ุขของผสู งู อายุ ในอนาคต คนทเ่ี ขา สวู ยั สงู อายโุ ดยทไ่ี มไ ดม (ี สรา ง)หลกั ประกนั ดา นรายได ของตวั เองไวเ ลย อาจจะเสย่ี งตอ การเปน ผสู งู อายทุ ไ่ี มม น่ั คง เชน เดยี วกบั เรอ่ื งสขุ ภาพ หลกั ประกนั ความมน่ั คงดา นรายได เปน สง่ิ ทต่ี อ ง สรา งตง้ั แตค นเรายงั ไมเ ขา สวู ยั สงู อายุ วธิ ที ด่ี ที ส่ี ดุ ทจ่ี ะสรา งหลกั ประกนั ทว่ี า น้ี คอื การออม ซง่ึ อาจจะแบง ออกได 2 ประเภทใหญๆ คอื การออมแบบบงั คบั กบั การออมแบบสมคั รใจ ระบบการออมเพ่อื การชราภาพในปจจุบัน การออมแบบบังคับ การออมแบบสมคั รใจ กองทนุ ประกันสังคม กองทนุ บำเหนจ็ บำนาญ กองทนุ สำรองเลย้ี งชีพ กองทุนรวมเพื่อการเลย้ี งชีพ (กรณชี ราภาพ+สงเคราะหบ ตุ ร) ขาราชการ กำหนดผลประโยชนต อบแทน กำหนดเงนิ สมทบ กำหนดเงนิ สมทบ สำหรบั ประชาชนท่ัวไป สำหรับลกู จางเอกชน และ สำหรับขา ราชการเทา นั้น สำหรับลูกจางเอกชน ลูกจาง ซือ้ หนวยลงทุนไมต ำ่ กวา ปละ 5,000 บาท ลูกจางช่ัวคราวราชการ ขาราชการ+รฐั บาล รฐั วิสาหกจิ และลูกจา งประจำราชการ ผลประโยชนน ำไปหักภาษีเงนิ ไดบ ุคคลธรรมดา ลูกจาง+นายจา ง จายฝา ยละ จายฝา ยละ 3% ของเงินเดอื น ลกู จา ง+นายจา ง จาย ฝายละ 2-15% ไดไ มเ กนิ 15% หรือไมเ กิน 300,000 บาท 3% ของคาจาง รายเดอื น ของคาจาง แลว แตก รณี (ฐานคา จา งไมเกิน 15,000 บาท) รัฐบาลจาย 1% ของคา จาง ทีม่ า: สำนกั งานเศรษฐกจิ การคลัง กระทรวงการคลงั www.fpo.go.th/fseg/Source/Research/R13/Presentation.ppt สืบคน วนั ที่ 15 ธันวาคม 2549 ก. การออมแบบบงั คบั เปนการออมระยะยาวที่แรงงานกลุมที่อยูในขายถูกกำหนดใหออมเพื่อ ไดม คี วามเคลอ่ื นไหวทจ่ี ะจดั ตง้ั “กองทนุ บำเหนจ็ ประกนั วา เมอ่ื เขา สวู ยั สงู อายแุ ละเกษยี ณจากการทำงานแลว จะมรี ายไดเ พอ่ื บำนาญแหง ชาต”ิ โดยสำนกั งานเศรษฐกจิ การ การดำรงชวี ติ โดยไมล ำบาก แบง เปน 2 ประเภท คอื คลงั กระทรวงการคลงั เปน ผขู บั เคลอ่ื น ถา จดั ตง้ั ไดส ำเรจ็ กองทนุ นจ้ี ะเออ้ื ตอ การประกนั ตนของแรง 1. กองทนุ บำเหนจ็ บำนาญขา ราชการ เปน กองทนุ ทค่ี รอบคลมุ เฉพาะ งานทกุ กลมุ คอื ทง้ั แรงงานในระบบ (ลกู จา งใน แรงงานในภาคราชการ มกี ารกำหนดอตั ราการสมทบทแ่ี นน อน (defined ภาครฐั และภาคเอกชน) และแรงงานนอกระบบ contribution) คอื ขา ราชการจา ยเงนิ เขา กองทนุ ในอตั รารอ ยละ 3 ของ (เกษตรกรและผูประกอบอาชีพอิสระทุกชนิด) เงนิ เดอื น และรฐั บาลสมทบใหอ กี รอ ยละ 3 สถานะของกองทนุ ในเดอื น ปจ จบุ นั โครงการอยใู นกระบวนการทางกฎหมาย ธนั วาคม 2549 มสี มาชกิ ผปู ระกนั ตน ประมาณ 1.2 ลา นคน ในการจดั ตง้ั กองทนุ 2. กองทนุ ประกนั สงั คม เปน กองทนุ สำหรบั ลกู จา งเอกชน และลกู จา ง ข. การออมแบบสมคั รใจ ชว่ั คราวรฐั บาล มกี ารกำหนดผลประโยชนท ดแทนไวแ นน อน (defined เปนการออมระยะยาวที่มีจุดมุงหมายคลายกับ benefit) บรหิ ารจดั การโดยภาครฐั ภายใตพ ระราชบญั ญตั ปิ ระกนั สงั คม การออมแบบบงั คบั แตเ อกชนเปน ผบู รหิ ารจดั การ ซง่ึ กำหนดใหแ รงงานในสถานประกอบการทม่ี ลี กู จา งตง้ั แต 1 คนขน้ึ ไป ภายใตก ารกำกบั ดแู ลของรฐั มกี องทนุ 2 ประเภท ตอ งประกนั ตนในกองทนุ น้ี แรงงานและนายจา งตอ งสง เงนิ เบย้ี ประกนั เขา คอื กองทนุ ในอตั ราเทา ๆ กนั โดยรฐั สมทบใหอ กี สว นหนง่ึ ผปู ระกนั ตนได 1. กองทนุ สำรองเลย้ี งชพี (PVD-Provident รบั ประโยชนท ดแทน 7 ดา น คอื เจบ็ ปว ย / ประสบอนั ตราย คลอดบตุ ร Fund) มงุ หมายเพอ่ื ประโยชนข องลกู จา งภาค ทพุ พลภาพ ตาย สงเคราะหบ ตุ ร ชราภาพ และวา งงาน เมอ่ื แรงงานจา ยเงนิ เอกชนลกู จา งรฐั วสิ าหกจิ และลกู จา งประจำขา ราชการ เบย้ี ประกนั ตดิ ตอ กนั ไมน อ ยกวา 15 ป และมอี ายุ 55 ปข น้ึ ไป มสี ทิ ธไ์ิ ด ผูประกันตนและนายจางจายเงินสมทบเขากอง รบั เงนิ บำนาญในอตั ราตามสตู รการคำนวณทก่ี ำหนดไว ปจ จบุ นั ยงั ไมม กี าร ทนุ ฝา ยละ 2-15% ของคา จา ง เมอ่ื สน้ิ เดอื น จา ยเงนิ บำนาญชราภาพ เนอ่ื งจากเรม่ิ การประกนั กรณนี ม้ี ายงั ไมค รบ 15 ธนั วาคม 2549 กองทนุ สำรองเลย้ี งชพี มสี มาชกิ ป จะครบกำหนด 15 ปใ น พ.ศ. 2557 สถติ เิ มอ่ื สน้ิ เดอื นธนั วาคม 2549 ประมาณ 1.8 ลา นคน กองทนุ ประกนั สงั คมมแี รงงานทป่ี ระกนั ตนทง้ั สน้ิ ประมาณ 8.9 ลา นคน 2. กองทนุ รวมเพอ่ื การเลย้ี งชพี (RMF - Retire- คดิ เปน รอ ยละ 24 ของแรงงานทม่ี งี านทำทง้ั หมด ment Mutual Fund) เปน กองทนุ เพอ่ื การ 114

อตั ราเงินสมทบกองทุนประกันสงั คม ประเภทประโยชนทดแทน อัตราสงู สุด ลกู จาง นายจา ง รฐั บาล ท่กี ฎหมายกำหนด 1.5 เจ็บปว ย คลอดบุตร 1.5 1.5 1.5 1.0 ทพุ พลภาพ ตาย 3.0 3.0 3.0 0.25 สงเคราะหบตุ ร ชราภาพ วา งงาน 5.0 0.5 0.5 รวม 9.5 5.0 5.0 2.75 หมายเหต:ุ เงนิ สมทบ คอื เงนิ ท่ลี กู จางและนายจางจะตองนำสง เขา กองทุนประกนั สงั คมทกุ เดอื น โดยคำณวนจากฐานคาจาง รายเดือนตำ่ สุดเดือนละ 1,650 บาท สงู สุดเดือนละ 15,000 บาท ท่ีมา: กองประโยชนทดแทน สำนกั งานประกนั สงั คม กระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม ออมระยะยาวทเ่ี ปด ใหผ สู นใจทว่ั ไปซอ้ื หนว ยลงทนุ เงอ่ื นไขของการลงทนุ คอื ผลู งทนุ จะตอ งซอ้ื หนว ยลงทนุ ปล ะไมต ำ่ กวา 5,000 บาท และตอ งลงทนุ ตดิ ตอ กนั อยา งนอ ย 5 ป จงึ จะขอรบั เงนิ ตน และประโยชนท ดแทนคนื ได เงนิ ท่ี ลงทุนในแตละปสามารถนำไปหักลดหยอนในการเสียภาษีเงินไดบุคคล ธรรมดาไดไ มเ กนิ รอ ยละ 15 ของรายไดใ นปท ล่ี งทนุ หรอื สงู สดุ ไมเ กนิ 300,000 บาท ณ สน้ิ เดอื นธนั วาคม 2549 มกี องทนุ รวมเลย้ี งชพี ทง้ั สน้ิ 70 กองทนุ ..................................... ในระยะยาว ระบบกองทนุ ในปจ จบุ นั เชน กองทนุ ประกนั สงั คมและกองทนุ หลกั ประกนั ความมน่ั คงดา น สำรองเลย้ี งชพี อาจจะประสบปญ หา หากไมม กี ารปรบั รปู แบบการออม รฐั บาล อาจจะตอ งมภี าระจา ยมากขน้ึ เพราะจำนวนผสู งู อายเุ พม่ิ ขน้ึ เรว็ ขณะทอ่ี ตั รา รายได เปน สง่ิ ทต่ี อ งสรา งตง้ั แต การเขา สวู ยั แรงงานจะชา ลง เพราะอตั ราเกดิ ลดลง ผลกค็ อื กองทนุ ตา งๆ คนเรายังไมเขาสูวัยสูงอายุ จะตองจายเงินจำนวนมากเพื่อการดำรงชีพของสมาชิกผูสูงอายุที่เกษียณ หรอื พน วยั ทำงานแลว แตเ งนิ ทไ่ี หลเขา กองทนุ จะลดลงเพราะประชากรวยั วิธีที่ดีที่สุดที่จะสรางหลัก แรงงานเพม่ิ ไมท นั ประกนั ทว่ี า นค้ี อื การออม แมว า แนวโนม ของการออมระยะยาวแบบสมคั รใจในรปู แบบตา งๆ จะเพม่ิ .................................... ขน้ึ ในปจ จบุ นั แตจ ำนวนผทู อ่ี อมกย็ งั ไมม ากพอเมอ่ื เทยี บกบั จำนวนคนวยั แรงงานทง้ั ประเทศ และผอู อมโดยมากกก็ ระจกุ ตวั กนั อยใู นกลมุ ผทู ม่ี รี ายได สมำ่ เสมอ ซง่ึ ไมใ ชค นสว นใหญข องประเทศ สถติ จิ ำนวนผอู อมระยะยาว จากกองทนุ ตา งๆ ทง้ั ประเภทบงั คบั และประเภทสมคั รใจ รวมทง้ั ประเทศ มปี ระมาณ 12 ลา นรายเศษ คดิ เปน ประมาณ 1 ใน 3 ของแรงงานทง้ั ประเทศ (ซง่ึ มี 36.68 ลา นคน) เทา นน้ั แรงงานอกี 2 ใน 3 ทไ่ี มอ ยใู นระบบการ ประกนั เพอ่ื อนาคตใดๆ เลยนน้ั เกอื บทง้ั หมดคอื เกษตรกร และแรงงานท่ี ทำงานอาชพี อสิ ระ เชน รบั ทำงานทบ่ี า น รบั จา งทว่ั ไปนอกบา น รบั เหมา รบั ชว งงาน รบั จา งทำงานในครวั เรอื น และขบั รถรบั จา ง พอ คา แมค า เปน ตน แรงงานที่ไมอยูในระบบการออมระยะยาวรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งเลยนั้น ความจรงิ อาจจะไมใ ชเ พราะพวกเขาไมต อ งการ แตอ าจจะเปน เพราะไมม ี รายไดท จ่ี ะออมมากกวา หรอื อาจจะเปน เพราะขาดความรเู กย่ี วกบั ระบบการ ออม หรอื ทง้ั สองอยา งกเ็ ปน ได แตไ มว า จะดว ยเหตใุ ด แรงงานเหลา นม้ี ี โอกาสทจ่ี ะประสบความไมม น่ั คงดา นการเงนิ ภายหลงั การเกษยี ณจากการ ทำงานแลว 115

สถานะกองทนุ เพอื่ การประกันระยะยาวในปจ จบุ นั ณ ธนั วาคม 2549 ประเภท เงินกองทนุ สมาชิก (ลานบาท) (ราย) กองทุนประกันสงั คม 396,910.37 8,882,922 - รวมทุกกรณี 322,395.78 - กรณชี ราภาพ + สงเคราะหบตุ ร กองทุนบำเหน็จบำนาญขา ราชการ 320,762.98 1,176,514 ..................................... กองทนุ สำรองเลย้ี งชพี 386,251.94 1,801,753 พฤติกรรมการออมของคน กองทุนรวมเพ่อื การเล้ยี งชีพ 25,475.24 70 กองทุน ไทยยังไมเอื้อตอการเขาสู ทีม่ า: สำนกั นโยบายการออมและการลงทุน สำนกั งานเศรษฐกจิ การคลงั กระทรวงการคลัง สงั คมผสู งู อายุคนไทยยงั ออม เพื่อประกันความมั่นคง นอกจากการออมในระบบสถาบนั ตามรปู แบบทก่ี ลา วขา งตน แลว ยงั มกี าร ในอนาคตกนั นอ ยเกนิ ไป ออมนอกระบบสถาบนั ซง่ึ เรม่ิ มแี พรห ลายมากขน้ึ ในปจ จบุ นั นน่ั คอื การออม .................................... กบั องคก รจดั ตง้ั ในชมุ ชน ซง่ึ อาจมชี อ่ื เรยี กตา งๆกนั เชน กลมุ สจั จะออมทรพั ย กองทนุ ชมุ ชน ธนาคารหมบู า น และกลมุ ฌาปนกจิ เปน ตน เปา หมายหลกั ขององคก รการเงนิ ในชมุ ชนโดยมากคอื การระดมทนุ ดว ยการออม เพอ่ื จดั สวสั ดกิ ารชว ยเหลอื กนั เองภายในชมุ ชนใหห ลกั ประกนั แกส มาชกิ ตง้ั แตเ รอ่ื ง การประกอบอาชพี ไปจนถงึ เรอ่ื งการศกึ ษาของบตุ ร การรกั ษาพยาบาล และคา ใชจ า ยเมอ่ื เสยี ชวี ติ จุดมุงหมายอีกอยางหนึ่งคือการสรางจิตสำนึกในการชวยเหลือเกื้อกูลกัน และกนั ในชมุ ชน เปน การสรา งคนใหม จี ติ สำนกึ และมศี กั ยภาพในการพง่ึ ตนเอง บนพน้ื ฐานของคณุ ธรรมและความพอเพยี ง องคก รการเงนิ ในชมุ ชน ที่มีความพรอมบางแหงอาจนำดอกผลจากการออมมาใชจายเพื่อการชรา ภาพของสมาชกิ ชมุ ชน ตวั อยา งของกลมุ ออมทรพั ยท ส่ี ำคญั ไดแ ก กลมุ สจั จะ ออมทรพั ยบ า นนำ้ ขาว จงั หวดั สงขลา กลมุ สจั จะออมทรพั ยต ำบลคลอง เปย ะ อำเภอจะนะ จงั หวดั สงขลา กลมุ สจั จะออมทรพั ยจ งั หวดั กระบ่ี ตราด และจนั ทบรุ ี เปน ตน มกี ารตง้ั ขอ สงั เกตวา พฤตกิ รรมการออมของคนไทยยงั ไมเ ออ้ื ตอ การเขา สสู งั คมผสู งู อายุ ไมว า จะเปน การออมแบบบงั คบั หรอื แบบสมคั รใจกต็ าม ความหมายของขอ นก้ี ค็ อื คนไทยยงั ออมเพอ่ื ประกนั ความมน่ั คงในอนาคต กนั นอ ยเกนิ ไป และขาดความรคู วามเขา ใจในการบรหิ ารจดั การเงนิ ออม อยา งเหมาะสม ทง้ั นอ้ี าจจะเนอ่ื งมาจากไมม รี ะบบการออมทจ่ี งู ใจพอ เพราะ จะวา ไปแลว ประเทศไทยเพง่ิ มรี ะบบการออมระยะยาวเพอ่ื การชราภาพเมอ่ื ไมน านมานเ้ี อง เทยี บกบั บางประเทศ เชน เกาหลี และไตห วนั แลว แตก ตา งกนั มาก การออมระยะยาวเพอ่ื ความมน่ั คงทางการเงนิ หลงั การเกษยี ณ เปน นโยบาย สำคญั ของทกุ ประเทศทเ่ี ขา สกู ารเปน สงั คมผสู งู อายมุ ากอ นไทย เพราะการ ออมประเภทนี้ไมเพียงแตเปนการประกันความมั่นคงสำหรับบุคคลแต ละคนเทา นน้ั แตย งั เปน คณุ ปู การตอ เศรษฐกจิ โดยรวมของประเทศดว ย เนอ่ื งจากเปน การระดมทนุ เพอ่ื เพม่ิ เงนิ ทนุ ในประเทศ ซง่ึ เปน ประโยชนโ ดย 116

ตรงตอ การพฒั นาเศรษฐกจิ และชว ยลดการขาดดลุ บญั ชเี ดนิ สะพดั ไดท าง หนง่ึ ดว ย เตรยี มพรอ ม: รบั มอื กบั สง่ิ ทา ทาย จากสถานการณท างประชากร และแนวโนม ดา นการดแู ลผสู งู อายทุ ก่ี ลา ว มาขา งตน ทำใหม องเหน็ วา มปี ระเดน็ ทา ทายหลายเรอ่ื งรออยขู า งหนา ใน การเตรยี มความพรอ มสกู ารเปน สงั คมผสู งู อายุ ในทน่ี จ้ี ะกลา วถงึ ประเดน็ ทา ทายทส่ี ำคญั บางประเดน็ พรอ มทง้ั สง่ิ ทส่ี งั คมจะตอ งเตรยี มพรอ มเพอ่ื การ น้ี โดยจะพจิ ารณาเปน 2 ระยะเวลา คอื ในระยะสน้ั และระยะยาว ในตอน ทา ยจะกลา วถงึ กลไกทจ่ี ำเปน ในการขบั เคลอ่ื นภารกจิ เหลา นไ้ี ปสคู วามสำเรจ็ ◌ การเตรยี มพรอ มในระยะสน้ั ในระยะทก่ี ำลงั จะเปลย่ี นผา นเขา สกู ารเปน สงั คมผสู งู อายุ จะเกดิ ชว งเวลา สน้ั ๆ ทถ่ี อื วา ปน “ชว งเวลาทอง” สำหรบั การพฒั นา ในชว งเวลาดงั กลา วน้ี อตั ราสว นประชากรทอ่ี ยใู นสถานะผพู ง่ึ พงิ (เดก็ และผสู งู อาย)ุ ตอ ประชากร วยั แรงงานตำ่ มาก ซง่ึ ถอื วา เออ้ื ตอ การออมและการพฒั นาประเทศอยา งยง่ิ ถา ประชากรวยั แรงงานมี “คณุ ภาพ” ทด่ี พี อ ประเทศจะไดร บั อานสิ งสอ ยา ง มหาศาล แตเ นอ่ื งจากชว งเวลาแหง การปน ผลทางประชากรนเ้ี หลอื อยอู กี ไม มาก ภายในประมาณ 10 ป ขา งหนา น้ี ชว งเวลาทด่ี ที ส่ี ดุ นก้ี จ็ ะผา นไป ประเดน็ ทา ทายอยทู ว่ี า ทำอยา งไรจงึ จะทำใหช ว งเวลาทองนเ้ี ปน เวลาท่ี เกดิ การพฒั นาสงู สดุ และทำอยา งไรคนไทยจงึ จะไดร บั อานสิ งสส งู สดุ จากชว งเวลาน้ี คำตอบสำคญั คงจะหนไี มพ น การทำใหแ รงงานทม่ี อี ยทู ง้ั หมดกวา 36.68 ลา นคน เปน แรงงานทม่ี คี ณุ ภาพ คอื มคี วามสามารถในการผลติ สงู ยง่ิ แรงงานมี ความสามารถในการผลติ สงู เทา ไร ผลผลติ สว นทจ่ี ะเหลอื กนิ เหลอื ใชย ง่ิ จะ มากเทา นน้ั เนอ่ื งจากคนทท่ี ำการผลติ (แรงงาน)มมี าก แตค นทต่ี อ งเลย้ี งดู (เดก็ และผสู งู อาย)ุ ยงั มนี อ ย ดงั นน้ั เศรษฐกจิ กจ็ ะเขม แขง็ ถา สงั คมไทย สามารถไดร บั ประโยชนส งู สดุ จากชว งเวลาทองน้ี กจ็ ะเปน การเตรยี มพรอ ม ทางเศรษฐกจิ ทด่ี ที ส่ี ดุ กอ นทจ่ี ะกา วเขา สกู ารเปน สงั คมผสู งู อายอุ ยา งเตม็ ขน้ั ในชว งเวลาตอ ไป งานที่ยากในชวงนี้คือการยกระดับความสามารถในการผลิตของแรงงาน ไทยใหส งู ขน้ึ และตอ งทำใหส งู ขน้ึ โดยเรว็ กอ นทเ่ี วลาทองนจ้ี ะผา นพน ไป จดุ ออ นของประเทศไทยกค็ อื แรงงานไทยสว นใหญม รี ะดบั การศกึ ษาคอ น ขา งตำ่ และคณุ ภาพของการศกึ ษายงั ไมด เี ทา ทค่ี วร อกี ทง้ั การผลติ กำลงั คน ของสถาบนั การศกึ ษากย็ งั ไมส อดคลอ งกบั ความตอ งการของตลาดแรงงาน โดยเฉพาะแรงงานทม่ี ฝี ม อื ระดบั กลาง ทา มกลางสง่ิ ทา ทายเหลา น้ี รฐั และภาคเอกชนควรกำหนดยทุ ธศาสตรแ ละ มาตรการทจ่ี ะยกระดบั ฝม อื แรงงานใหส งู ขน้ึ รวมทง้ั สรา งจติ วญิ ญาณของ การเปน แรงงานทพ่ี งึ ประสงค ใหเ หมาะสมกบั ยคุ สมยั แหง การแขง ขนั การ ยกระดบั คณุ ภาพแรงงานนต้ี อ งเรง ทำใหไ ดด ว ยแผนระยะสน้ั ไมใ ชด ว ยแผน ระยะยาว 117

◌ การเตรยี มพรอ มในระยะยาว ประเด็นทาทายในระยะยาวอยูที่การเตรียมความพรอมของคนและระบบ ปญหาทาทายและการเตรียมพรอมสู เพอ่ื การเปน สงั คมผสู งู อายทุ ม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพในทกุ ดา น มติ สิ ำคญั ในการ สงั คมผสู งู อาย:ุ ทศั นะจากกระทรวงการ เตรยี มความพรอ มในระยะยาวควรครอบคลมุ ถงึ ประเดน็ ตอ ไปน้ี พฒั นาสงั คมและความมน่ั คงของมนษุ ย • การเตรยี มคนในทกุ ชว งวยั (วยั เดก็ , วยั แรงงาน, วยั สงู อาย)ุ ใหส ามารถ ◌ ปญ หาผสู งู อายทุ เ่ี ปน อยใู นวนั นแ้ี ละในอนาคต เขา สกู ารเปน ผสู งู อายอุ ยา งมคี ณุ ภาพและมคี วามมน่ั คง ทง้ั ในดา น คอื อะไร และกระทรวงมนี โยบายหรอื โครงการ สขุ ภาพอนามยั และในการเปน แรงงานทม่ี คี วามสามารถในการผลติ สงู อะไรบา ง • การสรางระบบและกลไกของสังคมที่เอื้อตอการเปนสังคมผูสูงอายุ ปญ หาสำคญั คอื เรอื งการดแู ล เนอ่ื งจากความ ทม่ี น่ั คง • การสรา งความเขม แขง็ ใหแ กค รอบครวั และชมุ ชน เพอ่ื ใหส ามารถจดั สมั พนั ธใ นครอบครวั เปลย่ี นแปลงไป มกี าร เคลื่อนยายแรงงานเขาสูเมืองทำใหเกิดปญหา • การกบั ปญ หาผสู งู อายไุ ดด ว ยตวั เอง ผสู งู อายขุ าดการดแู ล และตอ งพง่ึ พาตนเองมาก • การสรา งสง่ิ แวดลอ มทางสงั คม วฒั นธรรม และทางกายภาพ ทเ่ี หมาะ ขน้ึ สว นใหญเ ปน ผสู งู อายทุ อ่ี ยใู นชนบทและไม สมกบั การเปน สงั คมผสู งู อายุ สามารถรับบริการและสวัสดิการทางสังคมได การใหผ สู งู อายมุ สี ว นรว มในการพฒั นาอยา งเตม็ ศกั ยภาพ อยา งทว่ั ถงึ กระทรวงการพฒั นาสงั คมฯ จงึ มี มคี วามจำเปน ตอ งเสนอประเดน็ เหลา นใ้ี หป ระชาชน หนว ยงานรฐั และภาคี นโยบายทใ่ี หค วามสำคญั กบั “ชมุ ชน” และ “การ มสี วนรวมของประชาชนในชมุ ชน” เปนลำดับ ทเ่ี กย่ี วขอ งไดม องเหน็ ปญ หาทท่ี า ทายรว มกนั เพอ่ื รว มมอื กนั ขบั เคลอ่ื นการ แรก จงึ ไดก ำหนดยทุ ธศาสตรท างสงั คมเพอ่ื รอง ดำเนนิ งาน ใหเ กดิ ผลในทางปฏบิ ตั อิ ยา งรวดเรว็ และจรงิ จงั รับสภาพปญหาในปจจุบันและแนวโนมที่จะเกิด ขน้ึ ในอนาคต โดยการสง เสรมิ สนบั สนนุ ใหก ลไก มาตรการสำคญั เพอ่ื ตอบสนองตอ ประเดน็ ทา ทายในการเตรยี มพรอ ม ของชมุ ชน ทง้ั องคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ เครอื ขา ยตา งๆทง้ั ภาครฐั เอกชน และอาสาสมคั ร เขา สสู งั คมผสู งู อายุ ควรครอบคลมุ ถงึ เรอ่ื งตอ ไปน้ี จดั ทำระบบสวสั ดกิ ารสงั คม โดยมผี สู งู อายเุ ปน 1. การสนบั สนนุ ใหป ระชาชนมสี ขุ ภาพแขง็ แรง หวั ใจสำคญั ในเรอ่ื งนอ้ี ยทู ่ี กลมุ เปา หมายหลกั กลมุ หนง่ึ ตลอดจนสง เสรมิ ระบบการสรา งเสรมิ สขุ ภาพ ทจ่ี ะทำใหค นมสี ขุ นสิ ยั ทด่ี ี เรม่ิ ตง้ั แตใ นวยั เดก็ ระบบอาสมคั รดแู ลผสู งู อายทุ บ่ี า นใหเ กดิ ขน้ึ ในทกุ ไปจนตลอดชวี ติ สนบั สนนุ ใหค รอบครวั และชมุ ชนมสี ว นรว ม และสามารถ ชมุ ชน เพอ่ื นำไปสสู งั คมทไ่ี มท อดทง้ิ กนั จดั การดแู ลสขุ ภาพของสมาชกิ โดยเฉพาะสมาชกิ วยั สงู อายุ อยา งนอ ย ◌ รฐั จะจดั การอยา งไรกบั ชอ งวา งดา นคณุ ภาพชวี ติ ในขน้ั ปฐมภมู ิ สรา งเสรมิ ระบบรกั ษาสขุ ภาพทไ่ี มเ ปน ภาระดา นงบประมาณ ของผสู งู อายอุ ยใู นสงั คมทแ่ี ตกตา งกนั แกร ฐั มากเกนิ ไป และควรมหี ลายระบบเพอ่ื ใหป ระชาชนสามารถเลอื กได แตท กุ ระบบจะตอ งไดม าตรฐานเปน ทย่ี อมรบั ได ทางภาครัฐไดปรับเปลี่ยนมุมมองผูสูงอายุจาก บคุ คลทส่ี มควรไดร บั การตอบแทน หรอื ในฐานะ “ผรู บั ” เปน บคุ คลในฐานะ “ผใู ห” หรอื ผสู งู อายุ 2. การเพม่ิ ผลติ ภาพของแรงงานทกุ กลมุ ทกุ วยั เพอ่ื ใหส อดคลอ งกบั ความ เปน บคุ คลทไ่ี ดท ำประโยชนต อ สงั คมและสมควร ตอ งการและทศิ ทางการขยายตวั ของภาคการผลติ ปรบั เปา หมายและ สง เสรมิ ใหค งคณุ คา ไวน านทส่ี ดุ ดงั นน้ั ผสู งู อายจุ งึ กระบวนการผลติ กำลงั คนของสถาบนั การศกึ ษาใหม ปี ระสทิ ธภิ าพ กำหนด ไดร บั การคมุ ครองสทิ ธขิ น้ั พน้ื ฐาน ตามพระราช สดั สว นของผเู รยี นในดา นตา งๆ ใหส อดคลอ งกบั ความตอ งการของตลาด บญั ญตั ผิ สู งู อายุ พ.ศ. 2546 เพอ่ื ขยายโอกาสทาง แรงงานสรา งจติ วญิ ญาณของการเปน แรงงานทพ่ี งึ ประสงคและพรอ มกนั นน้ั เศรษฐกจิ และสงั คมผา นการสนบั สนนุ การประกอบ รฐั ตอ งสง เสรมิ ใหป ระชาชนมนี สิ ยั ใฝก ารเรยี นรอู ยตู ลอดเวลา โดยเฉพาะ อาชพี จากกองทนุ ผสู งู อายุ ระบบประกนั สขุ ภาพ การเรยี นรดู ว ยตวั เองผา นศนู ยก ารเรยี นรสู าธารณะตา งๆ เชน หอ งสมดุ สอ่ื เบย้ี ยงั ชพี อาสาสมคั รดแู ลผสู งู อายทุ บ่ี า น ฯลฯ สำหรับผูสูงอายุที่อยูในสถานภาพที่ดีและยังคง อเิ ลก็ ทรอนกิ และเทคโนโลยสี ารสนเทศ มศี กั ยภาพ ไดส ง เสรมิ สนบั สนนุ ผา นไปยงั ชมรม 3. สรา งระบบและกลไกทเ่ี ออ้ื ตอ การสรา งความมน่ั คงระยะยาว หวั ใจสำคญั สมาคมของผสู งู อายใุ นการทำกจิ กรรมเพอ่ื กลมุ ผู ของการเปน สงั คมผสู งู อายทุ ม่ี น่ั คง อยทู เ่ี รอ่ื งสำคญั 2 เรอ่ื ง คอื (1) ระบบการ สงู อายุ หรอื เพอ่ื สงั คม และการใชป ระโยชนจ าก จา งงานทเ่ี ออ้ื ตอ การทำงานของผสู งู อายุ และ (2) ระบบประกนั ความมน่ั คง ภมู ปิ ญ ญาของผสู งู อายุ เพอ่ื การชราภาพทเ่ี หมาะสมและจงู ใจ ระบบการจา งงานนน้ั ควรใหเ หมาะ สมกบั ผสู งู อายทุ ต่ี อ งการทำงานตอ ไป เชน งานทไ่ี มต อ งออกแรงมากเกนิ ไป และงานทท่ี ำแบบไมเ ตม็ เวลา เปน ตน สว นการประกนั เพอ่ื ชราภาพนน้ั มี ความจำเปนที่จะตองสรางระบบประกันที่ครอบคลุมถึงกลุมแรงงานทั้งใน 118

ระบบและนอกระบบ เชน ผปู ระกอบอาชพี เกษตรกรรม และผทู ำงาน อสิ ระตา งๆ ◌ ทำอยา งไร สถาบนั ทางสงั คม เชน ครอบครวั และชมุ ชนจะคงบทบาทการดแู ลผสู งู อายเุ หมอื น 4. สรา งเสรมิ ความเขม แขง็ ของครอบครวั และชมุ ชน การพฒั นาเศรษฐกจิ ในอดตี ทผ่ี า นมา และสังคมของประเทศจะตองคำนึงถึงผลกระทบที่อาจมีตอครอบครัวและ ชมุ ชนทอ งถน่ิ สง เสรมิ การพฒั นาทรพั ยากรและการสรา งงานในทอ งถน่ิ ภาครฐั ไดว างแนวทาง คอื การสรา งความเขม แขง็ เพอ่ื เออ้ื ตอ การไดอ ยรู ว มกนั หรอื อยใู กลช ดิ กนั ของสมาชกิ ครอบครวั อนั จะ ใหช มุ ชน ทอ งถน่ิ เพอ่ื เพม่ิ บทบาทใหช มุ ชนมี ทำใหผ สู งู อายมุ โี อกาสไดร บั การดแู ลจากบตุ รหลานมากทส่ี ดุ สรา งเสรมิ สว นรว มในการดแู ลผสู งู อายมุ ากขน้ึ โดยการสง ความเขม แขง็ ของชมุ ชนโดยการสนบั สนนุ การรวมกลมุ และการสรา งองคก ร เสรมิ ใหอ งคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ เครอื ขา ยใน ทอ งถน่ิ เพอ่ื ดำเนนิ งานทง้ั ในดา นเศรษฐกจิ และสงั คม โดยเฉพาะการดแู ล ทองถิ่นมีบทบาทในการจัดบริการสวัสดิการ สงั คมภายในชมุ ชน โดยอาศยั การมสี ว นรว มของ สขุ ภาพของประชาชน บนพน้ื ฐานของการชว ยเหลอื พง่ึ พาอาศยั กนั สมาชิกในครอบครัวของผูสูงอายุและประชาชน 5.สรา งเสรมิ ความเขม แขง็ ทางสงั คมวฒั นธรรมและสง่ิ แวดลอ มเพอ่ื ให ในชมุ ชน ทำใหเ กดิ ความตระหนกั ในปญ หาและ เออ้ื ตอ การเปน สงั คมผสู งู อายทุ ม่ี น่ั คง สง เสรมิ และฟน ฟสู ถาบนั ทางสงั คมใน ผา นกระบวนการเรยี นรรู ว มกนั จนกระทง่ั ครอบครวั ระดบั ชมุ ชน เชน วดั โรงเรยี น และองคก รชมุ ชน ใหเ กดิ การรว มมอื กนั เขม และชุมชน สามารถจัดการแกไข และปองกัน แขง็ จรรโลงคณุ ธรรมและหลกั ปฏบิ ตั ทิ างวฒั นธรรมอนั ดงี ามของสงั คม เชน ปญ หาในชมุ ชนเองได และสง ผลใหเ กดิ ระบบการ ดแู ลผสู งู อายอุ ยา งตอ เนอ่ื ง เรอ่ื งความกตญั กู ตเวที การปฏบิ ตั ติ ามหลกั ธรรมทางศาสนา และการ เคารพและใหเ กยี รตผิ สู งู อายุ วางกฎเกณฑก ารจดั บรกิ ารสาธารณะและท่ี ◌ ความมน่ั คงในวยั สงู อายสุ มควรจะไดร บั การ อยอู าศยั ใหผ สู งู อายสุ ามารถใชป ระโยชนไ ดโ ดยไมเ สย่ี งตอ สขุ ภาพคมุ ครอง ขบั เคลอ่ื นอยา งเปน รปู ธรรมไดอ ยา งไร สทิ ธขิ องผสู งู อายตุ ามบทบญั ญตั แิ หง กฎหมายอยา งเปน รปู ธรรม ในปจ จบุ นั ภาคสว นตา งๆ ไดเ รม่ิ มกี ารขบั เคลอ่ื น ในประเดน็ “ความมน่ั คงในผสู งู อาย”ุ และมี 6.สง เสรมิ การมสี ว นรว มของผสู งู อายใุ นการพฒั นาทง้ั ในระดบั ชมุ ชนและ แนวโนม ทจ่ี ะเพม่ิ ความเขม ขน ในการดำเนนิ การ ในระดบั ชาติ มกี ลไกทจ่ี ะใหโ อกาสผสู งู อายุ ในฐานะคลงั แหง ภมู ปิ ญ ญา มากขน้ึ หากมองในภาพรวมของประเทศไทย ไดถ า ยทอดประสบการณแ ละภมู ปิ ญ ญาสคู นรนุ หลงั อยา งจรงิ จงั สถาบนั ความมั่นคงในผูสูงอายุจะเปนการเตรียมความ พรอ มของสงั คมไทย โดยมกี ารเตรยี มการในทกุ การศึกษาและองคกรจัดตั้งในระดับชุมชนและทองถิ่นควรเขามามี กลมุ ตง้ั แตว ยั เดก็ วยั แรงงาน จนถงึ วยั สงู อายุ บทบาทสำคญั ในเรอ่ื งน้ี ควรพจิ ารณาขยายอายกุ ารเกษยี ณใหส อดคลอ งกบั และทุกมิติของการพัฒนาจะเปนองครวมการ ขอ เทจ็ จรงิ ทางประชากร ความตอ งการทำงานของผสู งู อายุ ระบบการจา งงาน พฒั นาศกั ยภาพของคน หลกั ประกนั ทางเศรษฐกจิ ในตลาดแรงงาน และความมน่ั คงของบคุ คลในปจ ฉมิ วยั การมสี ว นรว มในสงั คม และสวสั ดกิ ารสงั คม ทง้ั น้ี ประเดน็ สำคญั ทก่ี ลา วมาทง้ั หมดนส้ี อดคลอ งกบั ยทุ ธศาสตรแ ละมาตรการ การดำเนินการดังกลาวตองอาศัยความรวมมือ ทก่ี ำหนดไวใ นแผนผสู งู อายแุ หง ชาติ ฉบบั ท่ี 2 จากภาครฐั ภาคเอกชน และผทู เ่ี กย่ี วขอ ง ซง่ึ ไดม ี การบรรจปุ ระเดน็ ตา งๆ ในยทุ ธศาสตร และ มาตรการภายใตแ ผนผสู งู อายแุ หง ชาตฉิ บบั ท่ี 2 ◌ กลไกขบั เคลอ่ื นสคู วามสำเรจ็ (พ.ศ.2545-2564) โดยมหี นว ยงานทร่ี บั ผดิ ชอบ เปา หมาย และระยะเวลาดำเนนิ อยา งชดั เจน แนว การทจ่ี ะขบั เคลอ่ื นภารกจิ สำคญั ในการเตรยี มพรอ มสสู งั คมผสู งู อายใุ ห ทางหลกั ในการดำเนนิ งานมี 3 ประการ คอื บรรลถุ งึ ความสำเรจ็ ได จะตอ งอาศยั ความเขม แขง็ และการรว มมอื กนั ของ (1) สรา งความเขม แขง็ ใหอ งคก รผสู งู อายทุ ง้ั ระดบั กลไกหลายสว น ทส่ี ำคญั และใครจ ะเนน เปน พเิ ศษในทน่ี ค้ี อื 3 กลไกหลกั นโยบายและชมุ ชน (2) ใหช มุ ชนและทอ งถน่ิ เขา อนั ประกอบดว ย กลไกวชิ าการ กลไกการเมอื งและระบบราชการ และ มามบี ทบาทในการจดั บรกิ ารทเ่ี หมาะสม ตรงกบั กลไกสงั คม ความตอ งการ และ (3) คณะกรรมการผสู งู อายแุ หง ชาติ ซง่ึ ประกอบดว ยภาครฐั และเอกชน จะตอ งเปน ผกู ำหนดทศิ ทางนโยบาย ยทุ ธศาสตร กลไกวชิ าการเปรยี บเสมอื นมนั สมอง มบี ทบาทในการคน ควา วจิ ยั และเสนอ และใหการสนับสนุนการขับเคลื่อนประเด็น แนะปญ หาเกย่ี วกบั ผสู งู อายุ และแนวทางทเ่ี หมาะสมในการแกป ญ หา ดงั กลา วในทกุ มติ ิ เหลา นน้ั ขณะเดยี วกนั กต็ ดิ ตามและประเมนิ ผลในทกุ มติ ิ ทแ่ี ลว มาดเู หมอื น วา กลไกวชิ าการมจี ะความไวตอ เรอ่ื งนพ้ี อสมควร ดงั จะเหน็ วา มงี านวจิ ยั เกย่ี ว ทม่ี า: นายวลั ลภ พลอยทบั ทมิ ปลดั กระทรวงการพฒั นา กับผูสงู อายเุ ปนจำนวนมากในปจจบุ ัน แมวางานวจิ ยั สวนใหญจะไมไดต ้งั สงั คมและความมน่ั คงของมนษุ ย, พฤศจกิ ายน 2549 โจทยเ พอ่ื ตอบปญ หาเชงิ นโยบายโดยตรง แตก ม็ งี านวจิ ยั จำนวนไมน อ ยทช่ี ้ี ใหเ หน็ ลกั ษณะของปญ หาและความตอ งการในเรอ่ื งน้ี กลา วไดว า งานทาง 119

วชิ าการในเวลาน้ี มมี ากพอทฝ่ี า ยนโยบายจะสามารถนำมาสงั เคราะห เพอ่ื ขบั เคลอ่ื นสภู าคปฏบิ ตั ติ อ ไปได กลไกการเมอื งและระบบราชการทผ่ี า นมาทำงานคอ นขา งจะชา เหน็ ไดจ าก กระบวนการผลกั ดนั พระราชบญั ญตั ผิ สู งู อายุ ซง่ึ เรม่ิ มาตง้ั แต พ.ศ. 2537 กวา จะเสรจ็ สมบรู ณก ใ็ ชเ วลาไปเกอื บ 10 ป (สำเรจ็ ในป 2546) ในระยะหลงั ๆ อาจจะเคลอ่ื นไหวเรว็ ขน้ึ บา ง แตเ รอ่ื งสำคญั ๆ เชน ระบบการประกนั ความ มน่ั คงดา นรายไดท จ่ี ะครอบคลมุ แรงงานทกุ ภาคสว นยงั ไมบ รรลผุ ลสำเรจ็ ปญ หาอกี ประการหนง่ึ คอื ภาครฐั ยงั ทำงานแบบแยกสว น ดงั จะเหน็ วา งาน ทเ่ี กย่ี วกบั ผสู งู อายใุ นปจ จบุ นั กระจดั กระจายอยใู น 16 หนว ยงานระดบั กรม ของ 11 กระทรวง และงานเหลา นส้ี ว นใหญย งั ยดึ แนวทางการใหก าร สงเคราะหเ ปน หลกั โครงการทช่ี ว ยพฒั นาผสู งู อายใุ หไ มต อ งพง่ึ พงิ และให ครอบครวั และชมุ ชนมคี วามเขม แขง็ สามารถรบั ภาระงานดา นผสู งู อายไุ ด เองยงั มนี อ ยเทา ทม่ี อี ยมู กั เปน โครงการทเ่ี พง่ิ เรม่ิ ตน และอยใู นระหวา งหารปู แบบทเ่ี หมาะสม สว นการเคลอ่ื นไหวของกลไกสงั คมโดยรวมกย็ งั คอ นขา งเชอ่ื งชา เพราะขาด ความตระหนกั และขาดทรพั ยากร ประเดน็ สำคญั ทจ่ี ะขบั เคลอ่ื นไปสคู วามสำเรจ็ น้ี มไิ ดอ ยทู ค่ี วามเขม แขง็ ของ แตล ะกลไกเพยี งอยา งเดยี ว แตอ ยทู ค่ี วามรว มมอื กนั อยา งเปน เอกภาพของ คณุ ยายทศั นา จงพรี เ พยี ร: กลไกเหลา นด้ี ว ย เรอ่ื งนก้ี ด็ เู หมอื นจะยงั ตอ งพฒั นาอยอู กี มาก ความสำเรจ็ แปดสบิ ยงั แจว จะเกดิ ขน้ึ ไดง า ยกวา ถา ฝา ยนโยบายและหนว ยงานภาครฐั (กลไกการเมอื ง และระบบราชการ) ทำงานอยา งใกลช ดิ และบนพน้ื ฐานของขอ มลู ทป่ี อ นมา ในวยั 83 ปเ ศษ คณุ ยายทศั นา จงพรี เ พยี ร ยงั ดู จากกลไกวชิ าการ และกลไกสงั คม ทป่ี ฏบิ ตั งิ านเกย่ี วกบั ผสู งู อายใุ นระดบั กระฉบั กระเฉง เคลอ่ื นไหวคลอ งแคลว และทส่ี ำคญั ตา งๆ อาศยั นโยบายจากกลไกการเมอื ง และความรจู ากกลไกวชิ าการเปน คณุ ยายดแู จม ใส ไรร ว้ิ รอยของความทกุ ขค วามกงั วล แนวทาง การทำงานสอดประสานกนั อยา งเปน เอกภาพเชน น้ี มโี อกาสจะ เพยี งเหน็ กบ็ อกไดว า เปน ผสู งู วยั ทส่ี ขุ ภาพดที ง้ั กาย และใจ ประสบความสำเรจ็ มากกวา วนั น้ี จงึ ไดเ วลาทป่ี ระเทศไทยจะเตรยี มพรอ มอยา งจรงิ จงั หลายคนทไ่ี ดพ บคณุ ยายอดไมไ ดท จ่ี ะถามวา อะไร คอื เคลด็ ลบั ของการมสี ขุ ภาพดใี นวยั สงู อายุ เพอ่ื วา สงั คมจะไดร บั ความรม เยน็ จากรม เงาของลำดวน อยา งเตม็ ท่ี และเพอ่ื ทใ่ี นวนั ขา งหนา ดอกและใบของ “กรรมพนั ธกุ อ็ าจจะมสี ว นมง้ั เพราะคณุ แมม อี ายถุ งึ ลำดวนจะไดร ว งลงไปเปน ปยุ เสรมิ สรา งทนุ ทางสงั คม 102 ป” คณุ ยายตอบ “แตท ส่ี ำคญั จรงิ ๆ คอื เปน คน ของไทยใหเ ขม แขง็ ยง่ิ ขน้ึ ชอบออกกำลงั กายมาตง้ั แตเ ปน เดก็ ทกุ วนั นก้ี ย็ งั ออก กำลงั กายอยเู สมอ” ...................................................................... คุณยายเลาวาตอนเรียนอยูชั้นมัธยมเปนนักกีฬา วง่ิ 100 เมตร และวง่ิ ผลดั ของโรงเรยี น ตน่ื มาซอ มวง่ิ ตอนตี 3 ถงึ ตี 5 ทกุ วนั หลงั แตง งานกย็ งั เลน กฬี า อยา งตอ เนอ่ื ง ทเ่ี ลน เปน ประจำกม็ กี อลฟ เทนนสิ และ แบดมนิ ตนั พออายยุ า งเขา วยั 50 ป กห็ นั มาออก กำลงั กายเบาๆ เชน แอโรบคิ เตน รำ และรอ งเพลง เคล็ดลับอีกขอหนึ่งของคุณยายคือทำจิตใจใหราเริง อยเู สมอ ไมเ ครยี ด และเขา สงั คมกบั เพอ่ื นฝงู ทส่ี นทิ ส นมกนั เปน ประจำ แตท ส่ี ำคญั คอื คณุ ยายมคี รอบครวั ทอ่ี บอนุ มลี กู หลานทด่ี มี คี วามกตญั ู สง่ิ เหลา นน้ี ำ ความสขุ มาให และเปน เสมอื นยาอายวุ ฒั นะขนานหนง่ึ 120

การทำงานคอื อกี สง่ิ หนง่ึ ทท่ี ำใหค ณุ ยายรสู กึ มพี ลงั อยเู สมองานทค่ี ณุ ยายทำสว นมาก ใหน อ ย ยง่ิ อายมุ ากขน้ึ ยง่ิ ควรกนิ พวกเนอ้ื สตั วแ ละ มกั เปน งานดา นสงั คมสงเคราะห ทกุ วนั นค้ี ณุ ยายทำงานเปน อาสาสมคั รของ ไขมนั ใหน อ ยลง รา งกายจะแขง็ แรงและหา งไกลโรค องคก รตา งๆ หลายแหง และทำตดิ ตอ กนั มากวา 50 ปแ ลว การทำงานสงั คม คณุ หมอเนน วา “เรอ่ื งการกนิ อยา งเดยี วนะ คนชนบท สงเคราะห ทำใหไ ดเ พอ่ื น ไดป ระสบการณแ ละไดค วามรทู เ่ี ปน ประโยชน ทส่ี ำคญั เขากนิ ดกี วา คนกรงุ ” คอื ไดค วามสขุ และความภมู ใิ จ เรอ่ื งการออกกำลงั กายคณุ หมอเนน เปน พเิ ศษวา ไม ดเู หมอื นวา คณุ ยายจะทำงานสงั คมสงเคราะหแ ทบทกุ อยา งไมว า จะเปน งานอาสา จำเปน ตอ งลงทนุ เพอ่ื ออกกำลงั การทำงานทกุ อยา ง สมคั รคมุ ประพฤตปิ ระจำศาลอาญา (เปน ประธานคณะกรรมการ) อาสาสมคั ร แมแ ตง านในเรอื กสวนไรน า ของชาวชนบท หรอื การ สภาสงั คมสงเคราะหแ หง ประเทศไทยในพระบรมราชปู ถมั ภ และสมาชกิ สมทบ ทำงานบา นของแมบ า น กเ็ ปน การออกกำลงั ทด่ี ี ถา สภาสตรแี หง ชาตใิ นพระบรมราชนิ ปู ถมั ภ รวมถงึ งานสงั คมสงเคราะหใ นยามท่ี การทำงานแบบกม ๆเงยๆทำใหม ปี ญ หาเกย่ี วกบั หลงั หรอื เกดิ วบิ ตั ภิ ยั เชน นำ้ ทว ม สนึ ามิ ไฟใต และเยย่ี มทหารทช่ี ายแดน เปน ตน คณุ ยาย เขา กอ็ าจบรรเทาดว ยการออกกำลงั แบบ passive ทำงานเหลา นด้ี ว ยใจรกั และดว ยจติ วญิ ญาณ เพราะ “ทำงานเหลา นแ้ี ลว จติ ใจเรา exerciseคอื ใหผ อู น่ื บบี นวดใหยง่ิ การออกกำลงั ดว ย กม็ คี วามสขุ ” การวง่ิ วา ยนำ้ ดดั ตวั โยคะ ชก่ี ง ไทเ กก หรอื แอโรบกิ กย็ ง่ิ เหมาะสำหรบั ผสู งู อายุ แตเ คลด็ ลบั อยทู ต่ี อ งออก คณุ ยายยดึ พระดำรสั ของสมเดจ็ ยา ทว่ี า “อยา ใหล มหายใจสญู เปลา ” เปน อดุ มคติ กำลงั อยา งสมำ่ เสมอ ในวยั กวา 83ปคณุ ยายทศั นาบอกวา ยงั จะทำงานเหลา นไ้ี ปเรอ่ื ยๆในยามวา งนอก คุณหมอเฉกไดชื่อวาเปนผูสูงวัยชั้นแนวหนาคนหนึ่ง จากจะดแู ลบา น อา นหนงั สอื ทช่ี อบ และตดิ ตามขา วสารบา นเมอื งแลว คณุ ยายยงั ทอ่ี อกกำลงั กายอยา งสมำ่ เสมอโดยเฉพาะวา ยนำ้ ใน ใชเ วลาสว นหนง่ึ เขยี นบทกวดี ว ย แตท อ่ี อกจะพเิ ศษมากๆ คอื ตอนนค้ี ณุ ยายกำลงั ชว งเวลา 40 ปท ผ่ี า นมา คณุ หมอวา ยนำ้ คดิ เปน ระยะ เรยี นรอ งเพลงและเตน รำ ทางสะสมกวา 7,900 กโิ ลเมตรแลว สถติ นิ บ้ี นั ทกึ ไวช ดั เจนทส่ี ระวา ยนำ้ ของสปอรต คลบั แหง ราชกรฑี า สโมสร ทง้ั น้ี ไมน บั รวมถว ยรางวลั จำนวนเกอื บเตม็ ตู อยา งนต้ี อ งบอกวา “แปดสบิ ยงั แจว ” ทไ่ี ดจ ากการแขง ขนั กฬี าผสู งู อายุ สมั ภาษณ คณุ ยายทศั นา จงพรี เ พยี ร ความสขุ ของผสู งู อายสุ ำหรบั คณุ หมอเฉก ตอ งตง้ั ตน จากครอบครวั ทอ่ี บอนุ มกี นิ มใี ชพ อเพยี ง ซง่ึ ตอ งเกบ็ 25 กมุ ภาพนั ธ 2550 .......................................................................................................................... หอมรอมรบิ สะสมมาตง้ั แตย งั หนมุ ยงั สาว “พระพทุ ธ เจา สอนวา สำหรบั ชาวบา น ความสขุ เกดิ จากการมี ทรพั ย ใชท รพั ยเ ปน และไมป น หน”้ี คณุ หมออา งหลกั ทางพทุ ธศาสนา นายแพทยเ ฉก ธนะสริ :ิ แตค วามสงบทางใจกส็ ำคญั ไมน อ ยไปกวา กนั ความ ผมตง้ั ใจจะแกแ ลว ตายเมอ่ื อายุ 120 สงบทางใจของผูสูงอายุนั้นไดจากการตั้งมั่นอยูใน หลกั ธรรมของศาสนา ถา เปน พทุ ธกต็ อ งรกั ษาศลี หา และถา ใหด ขี น้ึ ไปอกี กต็ อ งทำจติ ใหม สี มาธิ จะทำ เอย นามนายแพทยเ ฉก ธนะสริ ิ คงมนี อ ยคนทไ่ี มร จู กั สมาธทิ ไ่ี หนกไ็ ด ทบ่ี า น ทว่ี ดั หรอื แมแ ตข ณะทท่ี ำงาน แตใ นหมคู นทบ่ี อกวา รจู กั นน้ั คงมไี มม ากทร่ี วู า อะไร หรอื ออกกำลงั กายอยกู ท็ ำใจใหเ ปน สมาธไิ ด โดยการ คอื เคลด็ ลบั ของการมสี ขุ ภาพทแ่ี ขง็ แรงแมใ นวยั หลงั ทำใจใหแ นว แน จดจอ อยกู บั สง่ิ ทท่ี ำเทา นน้ั 80 ของคณุ หมอ แขง็ แรงและสขุ ภาพดจี นอยากจะให ฉายาทา นวา “เปน ผสู งู วยั ทย่ี งั หนมุ ทง้ั กายและใจ” “เวลาผมวา ยนำ้ 30-40 นาที ผมวา ยนำ้ จงกรม... ซา ยไป ขวาไป นง้ิ ไปเลย เกดิ พลงั มหาศาล” ในรอบ 40 ปท ผ่ี า นมา คณุ หมอเฉกไมเ คยกนิ ยาเลย เคยเปน หวดั เพยี ง 2 ครง้ั เทา นน้ั ครง้ั สดุ ทา ยเมอ่ื กวา “ผมตง้ั เปา ชวี ติ ของผมไว 120 ป ตง้ั แต 15 ปท ่ี 10 ปม าแลว แตก ไ็ มไ ดก นิ ยา ความเจบ็ ปว ยอยา งอน่ื แลว ... ตง้ั ใจจะแกแ ลว ตายเมอ่ื อายุ 120 ป” คณุ หมอ ทม่ี ากกวา หวดั นน้ั ไมต อ งพดู ถงึ ดเู หมอื นคณุ หมอจะ กลา วดว ยนำ้ เสยี งเรยี บๆ แตจ รงิ จงั ทส่ี ำคญั คณุ หมอ ลมื ไปหมดแลว บอกวา ใครๆ กท็ ำอยา งทา นได การทำใหม สี ขุ ภาพดอี ยเู สมอแมใ นวยั สงู อายุ สำหรบั กนิ ผกั ผลไมแ ละธญั พชื เยอะๆ ลดเนอ้ื สตั วแ ละไขมนั คณุ หมอไมใ ชเ คลด็ ลบั แตท กุ คนทำได ถา ใสใ จเรอ่ื ง ออกกำลงั กายสมำ่ เสมอและทำใจใหส งบนค่ี อื กญุ แจ อาหาร ออกกำลงั และทำจติ ใจใหส งบแจม ใส สำคญั ทท่ี ำใหแ ขง็ แรงและเปน สขุ ในวยั สงู อายุ ตาม กนิ อยา งไรใหแ ขง็ แรงและอายยุ นื ? “กนิ อยา งชา ง มา แบบของนายแพทยเ ฉก ธนะสริ ิ คณุ หมอวยั หลงั 80 ท่ี ววั ควาย แรด ยรี าฟซ”ิ คณุ หมอตอบเหมอื บกบั ยงั ไมร จู กั คำวา แก จะพดู เลน แตค วามหมายทข่ี ยายตอ คอื กนิ อาหาร จำพวกผกั สด ผลไมแ ละธญั พชื ซง่ึ เปน อาหารทใ่ี ห เรยี บเรยี งจากการสมั ภาษณน ายแพทยเ ฉก ธนะสริ ิ วติ ามนิ เยอะๆ กนิ อาหารจำพวกเนอ้ื สตั วแ ละไขมนั 7 พฤศจกิ ายน 2549 ............................................................................. 121

ภาคผนวก: บรรณา ุนกรมรายงาน ุสขภาพคนไทย ป 2550 14 ตวั ชว้ี ดั ทางสขุ ภาพ com/fda/new/web_cms/topic.php?Top_ID=170&SubCol_ID=56&Col_ID=19&PHPSESSI D=6741fcefae676c19461426fe5a801e71. 1.ภาวะสมองเสอ่ื ม มหนั ตภยั ใกลต วั แกว กงั สดาลอำไพ.2546. .สรา งสขุ ภาพอยา งไรไมต อ งพง่ึ อาหารเสรมิ . ขอ มลู ชดุ ท่ี 6 คณะกรรมการสง เสรมิ และประสานงานผสู งู อายแุ หง ชาต.ิ สำนกั งานสง เสรมิ สวสั ดภิ าพและพทิ กั ษเ ดก็ ของรายงานฉบบั สมบรู ณ ของ โครงการ สรา งสขุ ภาพอยา งไรไมพ ง่ึ อาหารเสรมิ . แกว กงั สดาลอำไพ และทศั นยี  แนน อดุ ร .2546.แนวโนม ของผลติ ภณั ฑเ สรมิ อาหาร ทส่ี ง ผลกระทบตอ สขุ เยาวชน ผดู อ ยโอกาส คนพกิ าร และผสู งู อาย.ุ กระทรวงการพฒั นาสงั คมและความมน่ั คงของมนษุ ย. ภาพและเศรษฐกจิ ขอ มลู ชดุ ท่ี 3 ของรายงานฉบบั สมบรู ณ ของ โครงการ สรา งสขุ ภาพอยา งไรไมพ ง่ึ 2548. สถานการณผ สู งู อายไุ ทย พ.ศ. 2547., พมิ พค รง้ั ท่ี 1 เดอื นกนั ยายน 2548. กรงุ เทพฯ : อาหารเสรมิ . โรงพมิ พส ำนกั งานพระพทุ ธศาสนาแหง ชาต.ิ คณะรฐั มนตร.ี 2547.รายงานการประชมุ คณะรฐั มนตรี วาระเรอ่ื ง ยทุ ธศาสตรก ารพฒั นาอตุ สาหกรรม Current Therapeutic Research. Clinical and Experimental.Lancet .2005. Global ผลติ ภณั ฑส มนุ ไพร. prevalence of dementia: a Delphi consensus study,Vol.366. December 2005. ทศั นยี  แนน อดุ ร.2546. สถานการณก ารการสง เสรมิ การขายผลติ ภณั ฑเ สรมิ อาหาร.ขอ มลู ชดุ ท่ี 3 ของรายงานฉบบั สมบรู ณ ของ โครงการ สรา งสขุ ภาพอยา งไรไมพ ง่ึ อาหารเสรมิ . 2. สขุ ภาพแรงงาน นยิ ดา เกยี รตยิ ง่ิ องั ศลุ .ี 2546. มาตรการควบคมุ ผลติ ภณั ฑเ สรมิ อาหารในประเทศตา งๆ. ขอ มลู ชดุ ท่ี 5 สำนกั ระบาดวทิ ยา กรมควบคมุ โรค. 2545. รายงานการเฝา ระวงั โรค ป พ.ศ. 2545. ของรายงานฉบบั สมบรู ณ ของ โครงการ สรา งสขุ ภาพอยา งไรไมพ ง่ึ อาหารเสรมิ . สำนกั ระบาดวทิ ยา กรมควบคมุ โรค. 2546. รายงานการเฝา ระวงั โรค ป พ.ศ. 2546. นยิ ดา เกยี รตยิ ง่ิ องั ศลุ .ี 2549.การสำรวจเวปไซตโ ฆษณาอาหารเสรมิ . สำนกั ระบาดวทิ ยา กรมควบคมุ โรค. 2547. รายงานการเฝา ระวงั โรค ป พ.ศ. 2547. นยิ ดา เกยี รตยิ ง่ิ องั ศลุ .ี 2549.บรโิ ภคนยิ ม บรโิ ภคสขุ ภาพ. ใน อบุ ลรตั น ศริ ยิ วุ ศกั ด์ิ (บรรณาธกิ าร) สำนกั งานกองทนุ เงนิ ทดแทน สำนกั งานประกนั สงั คม กระทรวงแรงงาน. เอกสารออนไลน สทิ ธผิ บู รโิ ภคสทิ ธพิ ลเมอื ง 2547-2548 เลขมาตรฐานสากลสำหรบั หนงั สอื 974-94244-2-5 พมิ พค รง้ั ท่ี 1. [http://www.sso.go.th/knowledge/link/36-48.htm] บรษิ ทั ศนู ยว จิ ยั กสกิ รไทย จำกดั .2548. ผลติ ภณั ฑส มนุ ไพรป’ 48 : มลู คา ตลาด 48,000 ลา นบาท. สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร. 2549.รายงานลกั ษณะของประชากร บรษิ ทั ศนู ยว จิ ยั กสกิ รไทย จำกดั .2547. พฤตกิ รรมการใชผ ลติ ภณั ฑส มนุ ไพร. โพลลศ นู ยว จิ ยั กสกิ รไทย บทสรปุ สำหรบั ผบู รหิ าร. จากการสำรวจการเปลย่ี นแปลงประชากร พ.ศ. 2548-2549. กรงุ เทพฯ: สำนกั งานสถติ แิ หง ชาต.ิ บรษิ ทั ศนู ยว จิ ยั กสกิ รไทย จำกดั .2547.ผลติ ภณั ฑเ ครอ่ื งเทศและสมนุ ไพรไทย. อา งใน ผจู ดั การออนไลน 12 เมย 47. 3. ทกุ ขท างใจ บรษิ ทั ศนู ยว จิ ยั กสกิ รไทย จำกดั .2547. พฤตกิ รรมการใชผ ลติ ภณั ฑส มนุ ไพรรกั ษาปอ งกนั . กรมสขุ ภาพจติ .2546.การสำรวจทางระบาดวทิ ยาสขุ ภาพจติ : การศกึ ษาระดบั ประเทศ ป 2546.นนทบรุ :ี บรษิ ทั ศนู ยว จิ ยั กสกิ รไทย จำกดั .2546.ยาสมนุ ไพรไทย อนาคตทส่ี ดใส ทง้ั ตลาดใน และตลาดนอก. มองเศรษฐกจิ ปท ่ี 9 ฉบบั ท่ี 1288 (27 มยิ 46). กรมสขุ ภาพจติ . บรษิ ทั ศนู ยว จิ ยั กสกิ รไทย จำกดั .2543. อาหารเสรมิ สขุ ภาพป’ 44 : ตลาดจะขยายตวั ... กรมสขุ ภาพจติ .2546.ความเครยี ดของคนไทย: การศกึ ษาระดบั ชาติ ป 2546. นนทบรุ :ี กรมสขุ ภาพจติ . ตอ งใหค วามรผู บู รโิ ภค. กระแสทรรศน ฉบบั ท่ี 964 21 ธนั วาคม 2543. ธรณนิ ทร กองสขุ , (บรรณาธกิ าร).2549. องคค วามรโู รคซมึ เศรา : ผลการทบทวนหลกั ฐานทางวชิ าการ. บรษิ ทั ศนู ยว จิ ยั กสกิ รไทย จำกดั .2542.สมนุ ไพรไทย : อนาคตสดใส ... ในป 2000 .กระแสทศั น ปท ่ี 5 ฉบบั ท่ี 769 วนั ท่ี 27 ธนั วาคม 2542. นนทบรุ :ี กรมสขุ ภาพจติ . วรรณา ศรวี ริ ยิ านภุ าพ.2549. การใชผ ลติ ภณั ฑเ สรมิ อาหารเพอ่ื ดแู ลสขุ ภาพของสตรสี งู อายใุ น พรเทพ ศริ วิ นารงั สรรค. 2547.ระบาดวทิ ยาปญ หาสขุ ภาพจติ ของลกู จา งสถานประกอบการในประเทศไทย: กรงุ เทพมหานคร. วทิ ยานพิ นธศ ลิ ปศาสตรดษุ ฏบี ณั ฑติ สาขาประชากรศาสตร จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั . การศกึ ษาระดบั ประเทศ.ใน วารสารสขุ ภาพจติ แหง ประเทศไทย. 2547; ปท ่ี 12 ฉบบั ท3่ี 9. การคมุ ครองผบู รโิ ภค 4. ความสขุ มลู นธิ เิ พอ่ื ผบู รโิ ภค, 2549. กรอบแนวคดิ การพฒั นาดชั นอี ยเู ยน็ เปน สขุ รว มกนั ในสงั คมไทย. เอกสารประกอบการประชมุ สมชั ชาสขุ ภาพ สำนกั งานคณะกรรมการคมุ ครองผบู รโิ ภค (สคบ.), 2549. สำนกั งานคณะกรรมการอาหารและยา, 2549 แหง ชาติ ป 2549. 27-29 ตลุ าคม 2549. รศรนิ ทร เกรย และคณะ.2549. ดชั นคี วามสขุ จงั หวดั ชยั นาท และกาญจนบรุ :ี หนง่ึ ในโครงการวจิ ยั บรู ณาการ 10. รายได เงนิ ออม หนส้ี นิ กรงุ เทพธรุ กจิ . 2549.หวยบนดนิ เปา หมายลา งอทิ ธพิ ล .วนั องั คารท่ี 17 ตลุ าคม 2549 หนา 5. เชงิ พน้ื ทเ่ี พอ่ื แกป ญ หาความยากจนอยา งมสี ว นรว มในภมู ภิ าคตะวนั ตก. สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ สำนกั นายกรฐั มนตร.ี 2541. รายงานการสำรวจภาวะเศรษฐกจิ และสงั คมของ ศนู ยภ ฏู านศกึ ษา แปลโดย เจษณี สขุ จริ ตั ตกิ าล.2547. ความสขุ มวลรวมประชาชาติ มงุ สกุ ระบวนทศั นใ หม ครวั เรอื น พ.ศ. 2541. กรงุ เทพฯ: สำนกั งานสถติ แิ หง ชาต.ิ ในการพฒั นา. สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ สำนกั นายกรฐั มนตร.ี 2543. รายงานการสำรวจภาวะเศรษฐกจิ และสงั คมของ สำนกั วจิ ยั เอแบคโพลล มหาวทิ ยาลยั อสั สมั ชญั . 2549. รายงานดชั นคี วามสขุ มวลรวมของประชาชนภายใน ครวั เรอื น พ.ศ. 2543. กรงุ เทพฯ: สำนกั งานสถติ แิ หง ชาต.ิ ประเทศ. ประจำเดอื น ธนั วาคม. สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ สำนกั นายกรฐั มนตร.ี 2545. รายงานการสำรวจภาวะเศรษฐกจิ และสงั คมของ อภสิ ทิ ธ์ิ ธำรงวรางกรู และทานพพิ ย ธำรงวรางกรู .2549. การพฒั นาชมุ ชนอยา งยง่ั ยนื เพอ่ื คณุ ภาพชวี ติ และ ครวั เรอื น พ.ศ. 2545. กรงุ เทพฯ: สำนกั งานสถติ แิ หง ชาต.ิ สง่ิ แวดลอ มดี จงั หวดั ขอนแกน . สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ สำนกั นายกรฐั มนตร.ี 2547. รายงานการสำรวจภาวะเศรษฐกจิ และสงั คมของ The new economics foundation. The Unhappiness index. 2006. available online at ครวั เรอื น พ.ศ. 2547. กรงุ เทพฯ: สำนกั งานสถติ แิ หง ชาต.ิ http://www.happyplanetindex.org/survey.htm สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ สำนกั นายกรฐั มนตร.ี 2549. รายงานการสำรวจภาวะเศรษฐกจิ และสงั คมของ 5. ปจ จยั เสย่ี งตอ โรคหวั ใจและหลอดเลอื ด ครวั เรอื น พ.ศ. 2549. กรงุ เทพฯ: สำนกั งานสถติ แิ หง ชาต.ิ คณะทำงานโครงการภาระโรค สำนกั งานพฒั นานโยบายสขุ ภาพระหวา งประเทศ. 2549. เยาวรตั น ปรปก ษข าม และคณะ.2549.รายงาน การสำรวจสภาวะสขุ ภาพอนามยั ของประชาชนไทย 11.เศรษฐกจิ พอเพยี ง เกษม วฒั นชยั .2549.การเรยี นรทู แ่ี ทแ ละพอเพยี ง.กรงุ เทพฯ: สำนกั พมิ พม ตชิ น. โดยการตรวจรา งกายครง้ั ท่ี 3โดย สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ . สถาบนั ไทยพฒั น มลู นธิ บิ รู ณะชนบทแหง ประเทศไทยในพระบรมราชปู ถมั ภ. 2549. Noncommunicable Disease and Mental Health. World Health Organization.2002. สถาบนั ธรรมรฐั เพอ่ื การพฒั นาสงั คมและสง่ิ แวดลอ ม.2549. สรปุ จากการพฒั นาตวั ชว้ี ดั เศรษฐกจิ พอเพยี งดา น Integrated Management of Cardiovascular risk. Report of a WHO Meeting Geneva, สง่ิ แวดลอ ม. การประชมุ วชิ าการและนทิ รรศการ เศรษฐกจิ พอเพยี ง: รว มเรยี นรู สานขา ย ขยายผล. 9-12 July 2002. 23-37 พฤศจกิ ายน 2549 ณ สำนกั พพิ ธิ ภณั ฑแ ละวฒั นธรรมการเกษตร มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร บางเขน. 6. อนั ตรายจากควนั บหุ รม่ี อื สอง อภสิ ทิ ธ์ิ ธำรงวรางกรู และทานพพิ ย ธำรงวรางกรู .2549. การพฒั นาชมุ ชนอยา งยง่ั ยนื เพอ่ื คณุ ภาพชวี ติ และ บปุ ผา ศริ ริ ศั มี และคณะ.2548. โครงการตดิ ตามผลกระทบจากนโยบายควบคมุ การบรโิ ภคยาสบู การสำรวจ สง่ิ แวดลอ มดี จงั หวดั ขอนแกน . เอกสารออนไลน [http://sufficiencyeconomy.blogspot.com/2006/08/sufficiency-strategy-map.html] ระดบั ประเทศ รอบท่ี 1 พฤตกิ รรม ความคดิ เหน็ และความเชอ่ื ตอ การสบู บหุ รข่ี องวยั รนุ ไทย. มณฑา เกง การพานชิ และคณะ.2548. สถานการณก ารดำเนนิ งานและความคดิ เหน็ ตอ พระราชบญั ญตั ิ 12. เดก็ ไทยยคุ รวยลดั วดั ดวง ศนู ยว จิ ยั กสกิ รไทย เอกสารออนไลน [www.krc.co.th/tfrc/cgi/ticket/ticket.exe/9483290129/tfrc/ คมุ ครองสขุ ภาพของผไู มส บู บหุ ร่ี พ.ศ 2535. ศนู ยว จิ ยั และจดั การความรใู นการควบคมุ การบรโิ ภค ยาสบู (ศจย.) ภาควชิ าสขุ ศกึ ษาและพฤตกิ รรมศาสตร คณะสาธารณสขุ ศาสตร มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. thai/research/res06/jun/lbus874.htm.] เนาวรตั น เจรญิ คา และคณะ. Global Air Monitoring Study : A multi-Country Comparison of สำนกั วจิ ยั เอแบคโพล มหาวทิ ยาลยั อสั สมั ชญั .2548. การสำรวจภาคสนามเรอ่ื ง “โครงการวจิ ยั เพอ่ื เฝา ระวงั Levels of Indoor Air Pollution in Different Workplaces.Results from Thailand May 2005. รายงานทย่ี งั ไมไ ดต พี มิ พ. รกั ษาคณุ ภาพเยาวชนไทยกบั ปจ จยั เสย่ี งตอ อบายมขุ และสง่ิ เสพตดิ รอบสถาบนั การศกึ ษา. สำนกั วจิ ยั เอแบคโพลล .2547.ความคดิ เหน็ ของเดก็ ตอ ผปู กครองทส่ี บู บหุ ร่ี สงั ศติ พริ ยิ ะรงั สรรค และคณะ.2547. เศรษฐกจิ การพนนั . พมิ พค รง้ั ท่ี 3. กรงุ เทพฯ: สำนกั พมิ พร ว มดว ย : กรณศี กึ ษานกั เรยี นระดบั ชน้ั ประถมศกึ ษาปท ่ี 2-4 ในเขตกรงุ เทพมหานคร. ชว ยอา น. 7.ของเสยี อนั ตราย สวนดสุ ติ โพล.คนไทยกบั การพนนั ฟตุ บอล. เอกสารออนไลน[ http://dusitpoll.dusit.ac.th/2549/ กรมควบคมุ มลพษิ กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ ม.แนวทางการจดั การซากฟลอู อเรสเซนตใ น 2549_040.html] ประเทศไทย. เอกสารออนไลน[ http://www.pcd.go.th/info_serv/haz_lamp.htm] อมรวชิ ช นาครทรรพ และคณะ.2549. การสำรวจวฒั นธรรมการใชช วี ติ ของเยาวชนในเรอ่ื ง กรมควบคมุ มลพษิ กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ ม.2548. รายงานสถานการณม ลพษิ ของ “ชวี ติ กบั ความเสย่ี ง. โครงการความรว มมอื ระหวา งกระทรวงวฒั นธรรมกบั สถาบนั รามจติ ต.ิ ประเทศไทยและเหตกุ ารณส ำคญั ในป พ.ศ. 2548. เอกสารประกอบการประชมุ คณะกรรมการ อมรวชิ ช นาครทรรพ และคณะ.2548. เดก็ ไทยในมติ วิ ฒั นธรรม. กลมุ เฝา ระวงั ทางวฒั นธรรม สำนกั งานปลดั สง่ิ แวดลอ มแหง ชาต,ิ ตลุ าคม 2548. กรมควบคมุ มลพษิ กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ ม.2549.รายงานเหตกุ ารณฉ กุ เฉนิ / กระทรวงวฒั นธรรม. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พอ งคก ารสงเคราะหท หารผา นศกึ ษา. สถานการณส ำคญั ดา นมลพษิ และสง่ิ แวดลอ ม. เอกสารออนไลน. [http://gendb.pcd.go.th/hers/] อมรวชิ ช นาครทรรพ และคณะ. 2548.โครงการการตดิ ตามสภาวการณเ ดก็ และเยาวชนรายจงั หวดั (Child กรมควบคมุ มลพษิ . กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ ม. สรปุ สถานการณม ลพษิ ของประเทศไทย พ.ศ. 2544, 2547, และ2549. Watch) 2547-4548. โดยสถาบนั รามจติ ติ ภายใตก ารสนบั สนนุ ของสำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การ กรมควบคมุ ลพษิ กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ ม.2548.รายงานสถานการณม ลพษิ ของ สรา งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) และสำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การวจิ ยั (สกว.). ประเทศไทย พ.ศ. 2547. 8. ผลติ ภณั ฑเ สรมิ อาหาร กระทรวงสาธารณสขุ .2548. ผลติ ภณั ฑเ สรมิ อาหาร .ประกาศกระทรวงสาธารณสขุ (ฉบบั ท่ี 293) พ.ศ. 2548 ลงวนั ท่ี 15 ธนั วาคม 2548. กองควบคมุ อาหาร.2549.คำถาม อาหารเสรมิ ยห่ี อ … ลดความอว นไดจ รงิ ไหมคะ กนิ แลว จะมอี นั ตรายไหมคะ ตอบ 4/11/2548. สบื คน เมอ่ื 13 กพ 2549 ท่ี http://www.qmaker. 122

13. เดก็ ไทยในยคุ ไซเบอร 21. ไดเ วลาเดนิ หนา หวยออนไลน รอ้ื ระบบหวยบนดนิ แกก ตกิ าจา ยรางวลั . ผจู ดั การรายสปั ดาห. โครงการศกึ ษาและเฝา ระวงั สอ่ื เพอ่ื สขุ ภาวะของสงั คม (Media Monitor).2548. เอกสารออนไลน 19 ตลุ าคม 2549. [ http://www.mediamonitor.in.th/] 22. หวยบนดนิ -ทางออกสภู าคสงั คม. ผจู ดั การออนไลน. . 18 กมุ ภาพนั ธ 2550. สถาบนั รามจติ ต.ิ 2549.รายงานการสำรวจ “พฤตกิ รรมการเลน เกมในวยั รนุ และการดแู ลลกู ๆ 23. รฐั ตง้ั ทมี รณรงคล ะเลกิ เลน หวย เนน เดก็ -คนจนเปน เปา สำคญั . คมชดั ลกึ . 29 พฤศจกิ ายน 2549. กบั การเลน เกม”. โครงการวจิ ยั เชงิ สำรวจโดยความรว มมอื ระหวา งสถาบนั สขุ ภาพจติ เดก็ และวยั รนุ ราช [2]. จากแชทรมู สคู ลปิ วดิ โี อและแคมฟรอ็ ก : วถิ ชี วี ติ ออนไลนท ต่ี อ งรเู ทา ทนั นครนิ ทรแ ละสถาบนั รามจติ ต.ิ 1. สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร. สรปุ ผลเบอ้ื งตน การสำรวจ สำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) เอกสารออนไลน [http://www.thaihealth.or.th/.] โครงการเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร (ครวั เรอื น) พ.ศ. 2549. สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร. 2549. รายงานผลการการสำรวจ 2. ‘รตู วั -โป camfrog 10 สาวซา ตะลงึ -สาวออฟฟศ ’. ขา วสด. 21 ธนั วาคม 2549. เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร (ครวั เรอื น) พ.ศ. 2549. กรงุ เทพฯ: สำนกั งานสถติ แิ หง ชาต.ิ 3. สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร. สำนกั วจิ ยั เอแบคโพลล มหาวทิ ยาลยั อสั สมั ชญั .2549.การสำรวจความคดิ เหน็ ของเยาวชนใน “สถานการณป ญ หาการคกุ คามทางเพศและเพศสมั พนั ธใ นกลมุ เยาวชน”. เอกสารออนไลน http://portal.nso.go.th/otherWS-world-context-root/index.jsp [http://www.abacpoll.com] 4. สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร. สรปุ ผลเบอ้ื งตน การสำรวจโครง สำนกั วจิ ยั เอแบคโพลล มหาวทิ ยาลยั อสั สมั ชญั .2548. โครงการสำรวจภาคสนามเรอ่ื ง พฤตกิ รรมการตดิ เกมสอ อนไลนใ นกลมุ เดก็ และเยาวชนไทย: กรณศี กึ ษาตวั อยา งประชาชนอายุ 12 ปข น้ึ ไปทพ่ี กั อาศยั การเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร (ครวั เรอื น) พ.ศ. 2549. อยกู รงุ เทพมหานครและปรมิ ณฑล. 5. สบื คน จากเวบ็ ไซตว กิ พิ เี ดยี ไทย http://th.wikipedia.org. เมอ่ื วนั ท่ี 28 มกราคม 2550. สำนกั วจิ ยั เอแบคโพลล มหาวทิ ยาลยั อสั สมั ชญั . เอกสารออนไลน [http://www.abacpoll.com] 6. ‘มหนั ตภยั โลกไซเบอร !!! บทเรยี นสอนใจ เตอื นภยั คนชอบแชท’. ผจู ดั การรายวนั . 15 พฤษภาคม 2549. สรุ ยิ เดว ทปี ตรี หวั หนา คลนิ กิ เพอ่ื นวยั ทนี สถาบนั สขุ ภาพเดก็ แหง ชาตมิ หาราชนิ .ี เอกสารออนไลน 7. ณฐั ยา บญุ ภกั ด.ี ‘ภยั ทางเพศ.. จะออนไลนห รอื ออฟไลนด ?ี ’ คอลมั นค ดิ ตา งอยา งผหู ญงิ . โลกวนั น.้ี [http://www.thaihealth.or.th/news] อมรวชิ ช นาครทรรพ และคณะ. 2549.การสำรวจวฒั นธรรมการใชช วี ติ ของเดก็ และเยาวชนเรอ่ื ง วนั ท่ี 19 พฤษภาคม 2549. “ชวี ติ ไซเบอร” การใชเ ทคโนโลยสี มยั ใหมแ ละความบนั เทงิ แบบไฮเทคของเยาวชน. โครงการความรว ม 8. ‘จบั เณรมารศาสนา แชทลวงนกั ศกึ ษา ขยก้ี าม ในกฏุ วิ ดั ’. เดลนิ วิ ส. 2 สงิ หาคม 2549. มอื ระหวา งกระทรวงวฒั นธรรมกบั สถาบนั รามจติ ต.ิ กลมุ เฝา ระวงั ทางวฒั นธรรม สำนกั งานปลดั 9. ‘แชทเสยี ว ภาพสะทอ นของสงั คมทราม’. มตชิ น. 5 มถิ นุ ายน 2549. กระทรวงวฒั นธรรม. 10. ‘แชทไลน ธรุ กจิ สเี ทาทต่ี อ งการคำตอบ...’. มตชิ น. 4 กรกฎาคม 2549. อมรวชิ ช นาครทรรพ และคณะ.2548. เดก็ ไทยในมติ วิ ฒั นธรรม. กลมุ เฝา ระวงั ทางวฒั นธรรม สำนกั งานปลดั 11. ‘คลปิ ฉาวโผลอ กี ! 5 นกั เรยี นชายรมุ โทรม 2 นกั เรยี นหญงิ ม.ตน ’. เดลนิ วิ ส. 28 มถิ นุ ายน 2549 กระทรวงวฒั นธรรม. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พอ งคก ารสงเคราะหท หารผา นศกึ ษา. 12. 7 โจโ ทรม ม2 อดั วดี โิ อแจก แพรเ วบ็ ไซต ร.ร.’. ขา วสด. 29 กรกฎาคม 2549 อมรวชิ ช นาครทรรพ และคณะ.2548. สมดุ ยทุ ธศาสตรเ พอ่ื การพฒั นาเดก็ เยาวชนและครอบครวั . 13. ‘สลด! เดก็ หญงิ 11 ขวบถกู ขนื ใจตกเปน เหยอ่ื คลปิ มอื ถอื !’. ผจู ดั การออนไลน. 13 พฤศจกิ ายน 2549. โครงการการตดิ ตามสภาวการณเ ดก็ และเยาวชนรายจงั หวดั (Child Watch) 2547-4548 14. ‘รวบมอื แพรค ลปิ โป แบลก็ เมลอ ดตี แฟน’. คมชดั ลกึ . 15 พฤษภาคม 2549. โดยสถาบนั รามจติ ติ ภายใตก ารสนบั สนนุ ของสำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ 15. ‘พระคร-ู สาวใหญ คลปิ โผลบ นเตยี งในรสี อรต ’. ขา วสด. 29 มถิ นุ ายน 2549. (สสส.) และสำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การวจิ ยั (สกว.). 16. ‘อลั บม้ั ภาพออนไลน. ..เมอ่ื สมบตั สิ ว นตวั กลายเปน สาธารณะสมบตั ’ิ . ผจู ดั การออนไลน. อมรวชิ ช นาครทรรพ และจฬุ ากรณ มาเสถยี รวงศ. 2549.รสู าร ทนั สอ่ื : แนวคดิ และแนวทางการเสรมิ สรา ง สขุ ภาวะและการเรยี นรเู รอ่ื งการรบั สอ่ื ยา งมคี ณุ คา ด. เอกสารชดุ แนวคดิ และแนวทางการเสรมิ สรา งสขุ 28 พฤศจกิ ายน 2549 ภาวะและการเรยี นรเู พอ่ื เสรมิ สรา งสขุ ภาพและทกั ษะชวี ติ ใหแ กเ ดก็ . โดยสถาบนั รามจติ ติ ภายใตก าร 17. ‘’คลปิ โป’ ภยั รา ยจากเทคโนโลย’ี . ผจู ดั การรายวนั . 28 พฤศจกิ ายน 2549. สนบั สนนุ ของสำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.). 18. ‘จจ้ี ดั ระเบยี บทวี สี าธารณะสกดั มวิ สคิ โป. คมชดั ลกึ . 5 ธนั วาคม 2549. 19. ‘โจไ ทยนบั แสนแหเ ลน ’แคมฟรอ็ ก’โชวล ามก’. ขา วสด. วนั ท่ี 18 ธนั วาคม พ.ศ. 2549. 14. ความไมเ ทา เทยี มทางการศกึ ษา 20. ‘ตะลงึ !! คนไทยเลน เวบ็ ‘แคมฟรอ็ ก’ มากเปน อนั ดบั 3 ของโลก’. กรงุ เทพธรุ กจิ ออนไลน. กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. รายงานสถติ พิ น้ื ฐานการศกึ ษา ปก ารศกึ ษา 2548. เอกสารออนไลน. 19 ธนั วาคม 2549. [http://www.moe.go.th/data_stat/] 21. ‘’คลปิ โป’ ภยั รา ยจากเทคโนโลย’ี . ผจู ดั การรายวนั . 28 พฤศจกิ ายน 2549. วเิ ชยี ร เกตสุ งิ ห. จำนวนปก ารศกึ ษาเฉลย่ี ของคนไทยป 2547, 2548. เอกสารออนไลน. 22. ‘คลปิ โปภ ยั รา ยจากเทคโนโลย’ี . ผจู ดั การรายวนั . 28 พฤศจกิ ายน 2549. 23. ‘รตู วั -โป camfrog 10 สาวซา ตะลงึ -สาวออฟฟศ ’. ขา วสด. 21 ธนั วาคม 2549. [http://www.moc.moe.go.th/Download/write/Learning_Agv.pdf] 24. ‘โจไ ทยนบั แสนแหเ ลน ’แคมฟรอ็ ก’โชวล ามก’. ขา วสด. วนั ท่ี 18 ธนั วาคม พ.ศ. 2549. สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร.2549. รายงานลกั ษณะของประชากร 25. ‘ตะลงึ !! คนไทยเลน เวบ็ ‘แคมฟรอ็ ก’ มากเปน อนั ดบั 3 ของโลก’. กรงุ เทพธรุ กจิ ออนไลน. จากการสำรวจการเปลย่ี นแปลงประชากร พ.ศ. 2548-2549. กรงุ เทพฯ: สำนกั งานสถติ แิ หง ชาต.ิ 19 ธนั วาคม 2549. สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติ กระทรวงเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร. รายงานการสำรวจเดก็ และเยาวชน 26. ศริ พิ งษ วทิ ยวโิ รจน. ประสบการณ ‘แคมฟรอ็ ก’ โปรแกรม ‘โชวส ด’ บนเนต . พ.ศ. 2540 และ 2545. กรงุ เทพฯ: สำนกั งานสถติ แิ หง ชาต,ิ 2540 และ 2545. มตชิ นสดุ สปั ดาห. 16-22 กมุ ภาพนั ธ 2550. หนา 100. 27. ‘ภยั ออนไลนร ะบาดหนกั โจไ ทยรบั -เลน เนต็ หาเซก็ ส! ’ ขา วสด.14 กมุ ภาพนั ธ 2550. 10 สถานการณเ ดน ทางสขุ ภาพ และ ผลงานดๆี ของคนไทย เพอ่ื สขุ ภาพคนไทย ป 2550 [3]. ‘ประกาศขอ เทจ็ จรงิ ทางการแพทย’ : การปะทะกนั ระหวา งสทิ ธขิ องแพทยก บั สทิ ธผิ ปู ว ย 1. แพทยสภา. ประกาศ ท่ี 46/2549 เรอ่ื ง ขอ เทจ็ จรงิ ทางการแพทย. วนั ท่ี 30 พฤศจกิ ายน 2549. [1]. หวยบนดนิ จะอยหู รอื ไป ทางสองแพรง ทร่ี ฐั บาลตอ งตดั สนิ ใจ 2. มตชิ นรายวนั . วนั ท่ี 7 ธนั วาคม 2549. 1. “555” ตำรวจแสยะยม้ิ “หวยใตด นิ ” ฟน คนื ชพี !. ผจู ดั การออนไลน. 20 พฤศจกิ ายน 2549. 3. มตชิ นรายวนั . วนั ท่ี 11 ธนั วาคม 2549. 2. เราจะจดั การเรอ่ื ง “หวย” อยา งไรด.ี กรงุ เทพธรุ กจิ Bizweek. 15 ธนั วาคม 2549. 4. ชมุ ศกั ด์ิ พฤกษาพงษ. “ยงุ นกั กอ็ ยา รกั ษา”. เมดคิ ลั ไทม ฉบบั ประจำวนั ท1่ี 6-31ธนั วาคม 2548. หนา 45. 3. หวยบนดนิ . ขา วสด. 27 พฤศจกิ ายน 2549. 5. สมศกั ด์ิ โลห เ ลขา. เอกสารถอดความ คำใหส มั ภาษณ เรอ่ื ง “รา งประกาศขอ เทจ็ จรงิ ทางการแพทย” 4. คนไทยตดิ ทง้ั หวยบนดนิ -ใตด นิ ผมู รี ายไดต ำ่ การศกึ ษานอ ย อายเุ ยอะ ชอบเสย่ี งสดุ . ไทยรฐั . 6 ธนั วาคม ทางสถานวี ทิ ยจุ ฬุ า. วนั ท่ี 18 พฤษภาคม 2549. 2549. 6. โพสตท เู ดย. 16 ธนั วาคม 2549. 5. หมน่ื ลา น...กำไรหวย ถงั ขา วสาร..นกั การเมอื ง. มตชิ น. 23 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2549. 7. มตชิ นรายวนั . 17 ธนั วาคม 2549. 6. ชงเลกิ รางวลั แจก พอ็ ต ‘หวยบนดนิ ’ ปลดั ยธ.ระบ’ุ มอมเมา’. เดลนิ วิ ส 6 ตลุ าคม 2549. 8. ประดษิ ฐ เจรญิ ไทยทว.ี โพสตท เู ดย. 18 ธนั วาคม 2549. 7. เสนอ รมว.ยตุ ธิ รรมเลกิ ปลดั คลงั ชแ้ี คค วามเหน็ กองสลากผวา-ยอดวบู . เดลนิ วิ ส. วนั ท่ี 6 ตลุ าคม 2549. 9. สารี ออ งสมหวงั และ นริ นั ดร พทิ กั ษว ชั ระ. ไทยโพสต. วนั ท่ี 18 ธนั วาคม 2549. 8. ไดเ วลาเดนิ หนา หวยออนไลน รอ้ื ระบบหวยบนดนิ แกก ตกิ าจา ยรางวลั . ผจู ดั การรายสปั ดาห. 10. ขอ บงั คบั แพทยสภา. วา ดว ยการรกั ษาจรยิ ธรรมแหง วชิ าชพี เวชกรรม พ.ศ.2549. 19 พฤศจกิ ายน 2549. ราชกจิ จานเุ บกษา.หนา 25. เลม 123 ตอนพเิ ศษ 115 ง. 9. ทา ทคี ลงั ตอ “หวยบนดนิ ” ทา ทไี มจ รงิ ใจทจ่ี ะแกป ญ หา หว งทง้ั กระแสหว งทง้ั รายได. มตชิ นสดุ สปั ดาห. 11. เจษฎ โทณะวณกิ . ผจู ดั การออนไลน . 17 ธนั วาคม 2549. 24 พฤศจกิ ายน 2549. [4]. เดก็ ไทยกบั ภยั ทางเพศ: เรอ่ื งใกลต วั ทย่ี งั ไรก ลไกคมุ ครอง 10. ไฟเขยี วหวยบนดนิ แกก ฎหมายสง รายไดเ ขา รฐั . สบื คน จาก http://www.prachatai.com 1. “จบั จอ งมองเดก็ ไทย ขา วด-ี ขา วรา ยป 2549”. ผจู ดั การรายวนั . 29 ธนั วาคม 2549. 2. “สถติ คิ วามรนุ แรงตอ เดก็ -สตรพี งุ ตะลงึ ! ทกุ 15 นาทมี เี หยอ่ื ถกู ขม ขนื 20 คน”. 22 พฤศจกิ ายน 2549. 11. รฐั บาลถอยดกี วา กม.หวย “บนดนิ ” เวน ยาว. ไทยรฐั . วนั ท่ี 1 ธนั วาคม 2549. เดลนิ วิ ส. 8 ธนั วาคม 2549. 12. “หวยใตด นิ ” VS “หวยบนดนิ ” ในทศั นะของคนไทย. สบื คน จาก [http://dusitpoll.dusit.ac.th/ 3. “สถติ คิ ดอี าญาทน่ี า สนใจรายเดอื นทว่ั ราชอาณาจกั ร” สบื คน จากเวบ็ ไซตข องสำนกั งานตำรวจแหง ชาติ 2546/2546_399.html] http://www.police.go.th/statistic/dn_main.htm. 13. หวยใตด นิ ...ไมม วี นั ตาย. ประชาชาตธิ รุ กจิ . 1 มถิ นุ ายน 2549. 4. “49 สถติ วิ ยั โจก อ ความรนุ แรง-ปญ หาทางเพศเพม่ิ ขน้ึ 3 เทา ”. เดลนิ วิ ส. 10 มกราคม 2550. 14. การสำรวจภาคสนามเรอ่ื ง ตำรวจกบั เจา มอื หวยในสายตาประชาชน: กรณศี กึ ษาประชาชนในกรงุ เทพ 5. “จบั แลว 6 ใน 30 ทรชนหน่ื ขม ขนื 2 เดก็ สาว”. เดลนิ วิ ส. 15 มนี าคม 2549. 6. “ดญ.วยั 14 โดน 4 โจร มุ โทรมดบั อนาถ”. ขา วสด. 4 กนั ยายน 2549. มหานครและตา งจงั หวดั . สบื คน จาก www.abacpoll.au.edu/policereform/academic/ 7. “จบั แกง หน่ื โทรม น.ร.หญงิ -ถา ยคลปิ ”. ขา วสด. 1 กนั ยายน 2549. Resdoc.html 8. “รวบแลว 3 เยาวชนขนื ใจ-ถา ยคลปิ ป.6”. บา นเมอื ง. 15 พฤศจกิ ายน 2549. 15. เดก็ กรงุ เทพฯ-ปรมิ ณฑลครองแชมปเ ลน หวยบนดนิ . กรงุ เทพธรุ กจิ . 4 ธนั วาคม 2549. 9. “จอ รวบ 11 โจร มุ โทรม ม.3 รอผล รพ. มดั ”. คมชดั ลกึ . 21 พฤศจกิ ายน 2549. 16. “หมอ มอยุ ”ลน่ั เลกิ หวยบนดนิ หากกฤษฎกี ายนื ยนั ลา งมลทนิ . มตชิ นรายวนั . 12 มกราคม 2550. 10. “จบั แกง โจ- ขม ขนื ถา ย “คลปิ ” ดญ.14”. ขา วสด. 23 พฤศจกิ ายน 2549. 17. ปว -เดนิ โพยโวยแหลก ปชป. จร้ี ฐั เอาผดิ ทกั ษณิ คตส. ฮม่ึ ลบั มดี รอเชอื ด. เดลนิ วิ ส. 11. “กทม.ตกี ลบั ผลสอบครขู ม ขนื เดก็ สง่ั สอบเพม่ิ ใหเ วลาอกี 7 วนั ”. เดลนิ วิ ส. 22 สงิ หาคม 2549. 19 พฤศจกิ ายน 2549. 12. “อภริ กั ษค ลอดกฎเหลก็ ปอ งกนั ละเมดิ ทางเพศเดก็ ใน ร.ร”. ไทยรฐั . 16 สงิ หาคม 2549. 18. ทดี อี ารไ อหวน่ั สงั คมแตกแยก แนะศกึ ษาพฤตกิ รรมการเลน หวย กอ นชธู งคา นหรอื เดนิ หนา หวยบนดนิ . 13. “2 ครสู าบานหนา พระหลวงพอ โสธร ยนั บรสิ ทุ ธไ์ิ มไ ดข ม ขนื เดก็ ”. เดลนิ วิ ส. 16 สงิ หาคม 2549. โพสตท เู ดย. 23 พฤศจกิ ายน 2549. 14. “สลดสงั คม!! พอ พมิ พข องชาตขิ อมเี ซก็ ซก บั นร. แลกเกรด”. เดลนิ วิ ส. 10 กนั ยายน 2549. 19. ผหี วยเฮย้ี นไมเ ลกิ 70% ยอมใหห ลอก. ไทยโพสต. วนั ท่ี 13 ธนั วาคม 2549. 15. จติ ตมิ า ภาณเุ ตชะ. “สถานศกึ ษาตอ งสรา งกลไกเชงิ ระบบเพอ่ื สปู ญ หาขม ขนื ”. โพสตท เู ดย. 20. ปลดั ยธ. แนะไอเดยี ออกหวยเดอื นละงวดเดยี ว. ไทยรฐั . 21 พฤศจกิ ายน 2549. 19 สงิ หาคม 2549. [5]. วกิ ฤตนำ้ ทว มซำ้ ซาก ภยั ธรรมชาตทิ ร่ี นุ แรงขน้ึ เรอ่ื ยๆ 1. สรปุ สถานการณส าธารณภยั เดอื นพฤษภาคม 2549 กรมปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงมหาดไทย. สบื คน จาก [http://www.disaster.go.th] 123

ภาคผนวก: บรรณา ุนกรมรายงาน ุสขภาพคนไทย ป 2550 2. สรปุ สถานการณส าธารณภยั เดอื นกรกฎาคม 2549 กรมปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั 10. “โรงเรยี นคมุ ครองเดก็ ลดปญ หาการรงั แกกนั ในเดก็ นกั เรยี น”. มตชิ น. 27 มถิ นุ ายน 2549. กระทรวงมหาดไทย. สบื คน จาก [http://www.disaster.go.th] 11. สมบตั ิ ตาปญ ญา. 2549. การสำรวจทศั นคตติ อ การสรา งวนิ ยั และพฤตกิ รรมในการสรา งวนิ ยั ของ 3. สรปุ สถานการณส าธารณภยั เดอื นสงิ หาคม 2549 กรมปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั ครตู อ นกั เรยี น. รายงานวจิ ยั เสนอตอ มลู นธิ สิ าธารณสขุ แหง ชาต.ิ กระทรวงมหาดไทย. สบื คน จาก [http://www.disaster.go.th] 12. สมบตั ิ ตาปญ ญา. 2549. การสำรวจปญ หาการรงั แกกนั ของนกั เรยี น. 4. สรปุ สถานการณส าธารณภยั เดอื นพฤศจกิ ายน 2549 กรมปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั รายงานวจิ ยั เสนอตอ มลู นธิ สิ าธารณสขุ แหง ชาต.ิ กระทรวงมหาดไทย. สบื คน จาก [http://www.disaster.go.th] 13. “สอ่ื โทรทศั นก บั การใชค วามรนุ แรงในกลมุ เยาวชน: กรณศี กึ ษานกั เรยี น/นกั ศกึ ษาในเขต 5. ขา วเกดิ คลน่ื ลมแรงและอทุ กภยั ภาคใต วนั ท่ี 9 มกราคม 2549 กรงุ เทพมหานคร”. สำนกั วจิ ยั เอแบคโพลล มหาวทิ ยาลยั อสั สมั ชญั . 5-21 มถิ นุ ายน 2549. สบื คน จาก http://www.moph.go.th/show_hotnew.php?idHot_new=2860. [8]. พ.ร.บ.สขุ ภาพแหง ชาตจิ ากอดุ มการณส กู ารปฏบิ ตั จิ รงิ ตอ งเกาะตดิ ตอ ไปอยา งไมก ระพรบิ ตา 6. สำนกั งานคณะกรรมการพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาต.ิ รายงานภาวะสงั คม ปท ่ี 3 ฉบบั ท่ี 4 1. อำพล จนิ ดาวฒั นะ. 2543. ปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพ ทำไม อะไร อยา งไร. นนทบรุ :ี เดอื นธนั วาคม 2549 หนา 12. สำนกั งานปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพแหง ชาต.ิ 7. มตคิ ณะรฐั มนตรี วนั ท่ี 26 ธนั วาคม 2549. สบื คน จาก [http://www.thaigov.go.th] 2. คณะกรรมการปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพแหง ชาต.ิ 2545. หนง่ึ ปป ฏริ ปู : 8. “...มนั มากบั นำ้ ทว ม”!!! ระวงั ...5โรครา ยระบาดหนกั . แนวหนา . 18 ตลุ าคม 2549. 9. ภยั นำ้ ทว ม รา ยกวา ทค่ี ดิ . ขา วสด. 18 ตลุ าคม 2549. หนง่ึ ปแ รกของการปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพแหง ชาต.ิ นนทบรุ :ี สำนกั งานปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพแหง ชาต.ิ 10. สธ. เสนอของบ 141 ล. ชว ยหลงั นำ้ ลด พบชาวบา นคดิ ฆา ตวั ตาย 72 ราย. เดลนิ วิ ส. 16 ธนั วาคม 2549. 3. คณะกรรมการปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพแหง ชาต.ิ 2545. อา งแลว . 11. สธ.ชพ้ี บผปู ว ยจากภยั นำ้ ทว มพงุ กวา 700,000 ราย. ผจู ดั การออนไลน. 19 พฤศจกิ ายน 2549. 4. เกบ็ ความจาก ประเวศ วะส.ี 2546. การปฏวิ ตั เิ งยี บ: การปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพ. นนทบรุ :ี 12. สญู เสยี -ซมึ เศรา -คดิ สน้ั “ฆา ตวั ตาย” อทุ กภยั ..คลา ยสนึ าม.ิ เดลนิ วิ ส. 26 ตลุ าคม 2549. 13. พษิ “นำ้ ทว ม” นาน 7% คดิ ฆา ตวั ตาย. บา นเมอื ง. 11 พฤศจกิ ายน 2549. สำนกั งานปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพแหง ชาต.ิ น. 30-35. และ สำนกั งานปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพแหง ชาต.ิ 14. ผปู ระสบภยั เครยี ดจดั สธ. จดั ทมี ฟน ฟสู ภาพจติ ใจ. มตชิ น. 6 พฤศจกิ ายน 2549. 2545. ธรรมนญู สขุ ภาพคนไทย. นนทบรุ :ี สำนกั งานปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพแหง ชาต.ิ 15. พษิ “นำ้ ทว ม” นาน 7% คดิ ฆา ตวั ตาย. บา นเมอื ง. 11 พฤศจกิ ายน 2549. 5. กฤตยา อาชวนจิ กลุ , ประภาส ปน ตบแตง และกลุ ภา วจนสาระ. 2548. รายงานสงั เคราะห 16. สธ. เสนอของบ 141 ล. ชว ยหลงั นำ้ ลด พบชาวบา นคดิ ฆา ตวั ตาย 72 ราย. เดลนิ วิ ส. 16 ธนั วาคม 2549. กระบวนการเรยี นรขู องสมชั ชาสขุ ภาพกบั การขบั เคลอ่ื นนโยบายสาธารณะ. รายงานวจิ ยั ในโครงการ 17. สำนกั งานคณะกรรมการพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาต.ิ รายงานภาวะสงั คม ปท ่ี 3 ฉบบั ท่ี 4 ประเมนิ ผล แผนงานสรา งการเรยี นรอู ยา งมสี ว นรว มในสงั คมเพอ่ื การสรา งเสรมิ สขุ ภาพเสนอตอ สำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) เดอื นธนั วาคม 2549. หนา 12-13. 6. สำนกั งานปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพแหง ชาต.ิ 2545. “กวา จะถงึ วนั นข้ี องรา งพ.ร.บ.สขุ ภาพแหง ชาต”ิ 18. แสงสนิ ธุ กจิ ตง้ั จรสั . มหนั ตภยั “นำ้ ทว ม” ทางออกท่ี “คลองขดุ ”. มตชิ นรายวนั . ใน มตชิ นสดุ สปั ดาห. ฉบบั 6-12 มกราคม 2549. 7. อำพล จนิ ดาวฒั นะ. 2550. เกาะตดิ สนช. เฝา รอพ.ร.บ.สขุ ภาพ: จดหมายเปด ผนกึ ฉบบั ท่ี 20. 26 ธนั วาคม 2549. หนา 6. เอกสารอดั สำเนา. 19. กก. ทรพั ยากรนำ้ เตรยี มเสนอ ครม. อนมุ ตั แิ ผนแมบ ทบรรเทาอทุ กภยั 24 ต.ค. น.้ี แนวหนา . 8. “สภาผา นรา ง พ.ร.บ.สขุ ภาพแหง ชาติ สมเกยี รตเิ ตอื นระวงั การณุ ยฆาต”. มตชิ นรายวนั . 5 มกราคม 2550. 20 ตลุ าคม 2549. 9. “สนช.ไฟเขยี วพรบ.สขุ ภาพ ใหส ทิ ธกิ ารตายผปู ว ยโคมา -หมดทางรกั ษา” แนวหนา . 5 มกราคม 2550. 20 . มตคิ ณะรฐั มนตรี วนั ท่ี 7 พฤศจกิ ายน 2549. สบื คน จาก [http://www.thaigov.go.th] 10. ขา วประชาสมั พนั ธบ นเวบ็ ไซตส มาคมหมออนามยั สบื คน จาก 21. รายงานเสวนา: โลกรอ นกบั เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต. สบื คน จาก http://www.mohanamai.com/program/index.php?Category=document 11. ธรี ยทุ ธ บญุ ม.ี 2545. บทวเิ คราะห วจิ ารณ พ.ร.บ.สขุ ภาพแหง ชาต.ิ เอกสารอดั สำเนา. น. 10. [http://www.biothai.net/autopage1/show_page.php?t=16&s_id=47&d_id=46] 12. ความเหน็ ของนายแพทยม งคล ณ สงขลา หลงั กฎหมายผา นสภา ใน อำพล จนิ ดาวฒั นะ. 2550. 22. “โลกรอ น”กบั เมอื งไทย ใครวา เปน เรอ่ื งไกลตวั . ขา วสด. 3 มกราคม 2549. อา งแลว . [6]. ไฟใตย งั คงระอหุ นกั หลงั รฐั ประหาร [9]. งดโฆษณาเหลา 100% ฝน ใหไ กลแมย งั ไปไมถ งึ 1. “คงิ ดอมออฟเฟย ร (1) เมอ่ื ยำ่ คำ่ ฆาตรกรกม็ าเยอื น”. เทศมองไทย. มตชิ นสดุ สปั ดาห. 1. พระไพศาล วสิ าโล. ประวตั ศิ าสตรก ารบรโิ ภคสรุ าในประเทศไทย. อา งถงึ ใน บณั ฑติ ศรไพศาล และคณะ. 3-9 กมุ ภาพนั ธ 2549. 2548. ววิ ฒั นาการนโยบายควบคมุ ปญ หาสรุ าของประเทศไทย. กรงุ เทพฯ: ศนู ยว จิ ยั ปญ หาสรุ า. 2. “หนภี ยั โจรใต ยกซอ งไปมาเลย นกั เทย่ี วไมข า มมา สาวไทยบกุ กลนั ตนั ”. ขา วสด. 28 สงิ หาคม 2549. หนา 3-4. 3. ศรสี มภพ จติ รภริ มย. 2549. “32 เดอื นแหง ความรนุ แรงในจงั หวดั ชายแดนภาคใต: 2. บณั ฑติ ศรไพศาล และคณะ. 2548. ววิ ฒั นาการนโยบายควบคมุ ปญ หาสรุ าของประเทศไทย. กรงุ เทพฯ: ศนู ยว จิ ยั ปญ หาสรุ า. หนา 6-7. รายงานเหตกุ ารณต ง้ั แต 1 ม.ค. 2547- 31 สงิ หาคม 2549”. 3. เพง่ิ อา ง, หนา 8-9. คณะรฐั ศาสตร. มหาวทิ ยาลยั สงขลานครนิ ทร วทิ ยาเขตปต ตาน.ี 4. ไพบลู ย สรุ ยิ ะวงศไ พศาล. 2550. “วจิ ยั พบขเ้ี มาขบั รถวนั ละ 1.5 ลา นคน เสย่ี งเจบ็ -ตายทกุ นาท”ี ใน 4. “ไทยพทุ ธปด ถนนทว งรฐั ตา นกฎหมแู ลกผตู อ งหา”. โพสตท เู ดย. 28 ธนั วาคม 2549. กรงุ เทพธรุ กจิ . 15 มกราคม 2550. 5. “ไฟใตท ำชาวบา นปว ยโรคทางจติ เพม่ิ จากความเครยี ด หวาดระแวง”. ผจู ดั การ. 27 ธนั วาคม 2549 5. “ ‘ทกั ษณิ ’ ตา นเสยี งกลมุ ทนุ นำ้ เมาไมไ หว เบรก ‘พนิ จิ จารสุ มบตั ’ิ “ ฐานเศรษฐกจิ . 6. ขอ มลู จากการสมั ภาษณอ าจารยว ลั ลี ธรรมโกสทิ ธ์ิ ผอู ำนวยการศนู ยส ขุ ภาพจติ ท่ี 15 อำเภอเมอื ง 16 กมุ ภาพนั ธ 2549. จงั หวดั สงขลา เมอ่ื วนั ท่ี 19 มกราคม 2550. 6. “ตกี ลบั พรบ.คมุ สรุ า ทบทวน ตำ่ กวา 25 หา มซอ้ื ” ไทยรฐั . 18 ตลุ าคม 2549. 7. แพทยสภาเบรก “ม.นราธวิ าส” ผลติ หมอ อา งไมต ง้ั คณะวทิ ยฯ -ไมไ ดร า งหลกั สตู ร. 7. “ ‘ตำ่ กวา 20ปห า มซอ้ื -เพม่ิ ภาษ2ี %’ มติ 7 รมต.กำหนดในพ.ร.บ.เหลา ” คมชดั ลกึ . 24 ตลุ าคม 2549. มตชิ นรายวนั . 20 ธนั วาคม 2549. 8. “แขง เรอื ยาวตายสนทิ เจอก.ม.คมุ เหลา -เบยี ร” ใน คมชดั ลกึ . 24 ตลุ าคม 2549. 8. ฝา ยวเิ คราะหแ ละประมวลขา วสาร กลมุ สารนเิ ทศ กระทรวงสาธารณสขุ . 22 ธนั วาคม 2549. สบื คน จาก 9. “กฬี าไทยโอดไรเ งนิ ขาดใจ หา มโฆษณาเหลา กระเทอื นหนกั แน” คมชดั ลกึ . 18 ตลุ าคม 2549 . http://www.moph.go.th/news_ole.php?idNews=01&select_page=13&current=14 10. “ธรุ กจิ นำ้ เมาในองุ มอื รฐั บบี กต็ าย คลายกร็ อด” ไทยโพสต. 22 ตลุ าคม 2549. 9. “สรุ ยทุ ธล งใตใ หเ ลกิ บญั ชดี ำ” . ไทยรฐั . 9 พฤศจกิ ายน 2549. และ “พลเอกสนธสิ ง คนหารอื กลมุ ปว น 11. “ครม.ตกี ลบั กม.คมุ เหลา สรุ ยทุ ธช ห้ี า ม 25 ปท างปฏบิ ตั ทิ ำยาก” คมชดั ลกึ . 18 ตลุ าคม 2549. ใตแ ตไ มใ ชก ารเปด โตะ เจรจา”. โพสตท เู ดย. 5 ตลุ าคม 2549. 12. สญั ญาลกั ษณ ดอนศร.ี 2549. “ครเู พลงอสี านโตร ฐั งดเหลา ผา นสอ่ื ไรผ ล” 10. “มหาธรี เ ผยแผนสนั ตภิ าพ เจรจากลมุ ปว นใต” . กรงุ เทพธรุ กจิ . 9 ตลุ าคม 2549. ใน คมชดั ลกึ 23 ตลุ าคม 2549. 11. “พระใตผ วา งดบณิ ฑบาต”. ไทยโพสต. 12 พฤศจกิ ายน 2549. 13. “หมออนามยั ขลู า ชอ่ื 10ลา น สนบั สนนุ คมุ โฆษณาเหลา ”. มตชิ น.1 ธนั วาคม 2549. 12. “องคก รสทิ ธเ์ิ รยี กรอ งผกู อ ความไมส งบ หยดุ ! ใชพ ลเรอื นเปน เปา ”. สถาบนั ขา วอศิ รา 14. “2 กฎหมายคมุ เหลา เขา สภานติ บิ ญั ญตั ิ 28 สนช.เสนอ 14ก.พ.นป้ี ระกบรา งรบ.” สมาคมนกั ขา วนกั หนงั สอื พมิ พแ หง ประเทศไทย. วนั ท่ี 17 พฤศจกิ ายน 2549. มตชิ นรายวนั . 10 กมุ ภาพนั ธ 2550. [สบื คน จาก http://www.tjanews.org.] 15. บณั ฑติ ศรไพศาล และคณะ. 2548. อา งแลว . หนา 13-14. 13. “หมอประเวศเชอ่ื ดบั ไฟใต ไมเ หมอื นการเปด สวติ ชไ ฟ”. ไทยรฐั . 21 พฤศจกิ ายน 2549 14. “ตง้ั พระนาย นง่ั ผอ.ศอ.บต. ขยายจว. ชายแดนใตเ ปน 5 จงั หวดั ”. มตชิ นสดุ สปั ดาห. [10]. การบงั คบั ใชส ทิ ธผิ ลติ ยาทม่ี สี ทิ ธบิ ตั ร 3 ชนดิ เพราะสทิ ธทิ ค่ี นไทยจะมชี วี ติ อยู 3-9 พฤศจกิ ายน 2549. ยอ มเหนอื กวา ผลประโยชนท างการคา 15. เอกสารแนะนำศนู ยป ระสานงานวชิ าการใหค วามชว ยเหลอื ผไู ดร บั ผลกระทบจากเหตคุ วามไมส งบ 1. “ไทยประกาศความเปน ไท ดว ยการบงั คบั ลดราคายาเอดส. โพสตท เู ดย. 12 ธนั วาคม 2549. จงั หวดั ชายแดนใต (ศวชต.) คณะวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี มหาวทิ ยาลยั สงขลานครนิ ทร 2. วทิ ยา กลุ สมบรู ณ, สถติ พงศ ธนวริ ยิ ะกลุ และวสนั ต ภญิ โญววิ ฒั น. 2547. วทิ ยาเขตปต ตานี อำเภอเมอื ง จงั หวดั ปต ตานี . 16. องคก รสทิ ธเ์ิ รยี กรอ งผกู อ ความไมส งบ หยดุ ! ใชพ ลเรอื นเปน เปา . สถาบนั ขา วอศิ รา สมาคมนกั ขา วนกั “การวเิ คราะหต น ทนุ ผลไดเ พอ่ื รวมสทิ ธปิ ระโยชนก ารใหย าตา นเชอ้ื ไวรสั เอชไอวใี นระบบประกนั หนงั สอื พมิ พแ หง ประเทศไทย. 17 พฤศจกิ ายน 2549. [สบื คน จากhttp://www.tjanews.org] สขุ ภาพถว นหนา ” วารสารวชิ าการสาธารณสขุ 13(6):1022-1033. 17. สรุ ชาติ บำรงุ สขุ . 2549. “วยั รนุ ตดิ อาวธุ นกั รบใหมใ นภาคใต” . มตชิ นสดุ สปั ดาห. 1-9 ธนั วาคม 3. “หมอไรพ รมแดนกรา ว สหรฐั อยา ขวางรฐั บาลขงิ แกใ ชม าตรการผลติ ยาถกู ใหผ ตู ดิ เชอ้ื ”, ประชาไท. 2549. หนา 37. 6 มกราคม 2550. 18. สำนกั ขา วอสิ รา สมาคมนกั ขา วนกั หนงั สอื พมิ พแ หง ประเทศไทย. สรปุ เหตรุ า ยรายวนั สบื คน จาก 4. ขอ มลู ความจรงิ 10 ประเดน็ รอ น การใชส ทิ ธโิ ดยรฐั ตอ ยาทม่ี สี ทิ ธบิ ตั ร 3 ชนดิ ในประเทศไทย. http://www.tjanews.org/cms/ เอกสารเพอ่ื กาพฒั นาภมู ปิ ญ ญาของสงั คมไทย กระทรวงสาธารณสขุ . กมุ ภาพนั ธ 2550. 19. ‘ความเหมอื น ในความตา งรฐั บาลสรุ ยทุ ธ- ทกั ษณิ กบั ‘ไฟใต’ ทย่ี งั ไมส งบ. มตชิ นสดุ สปั ดาห. 5. “ไทยประกาศความเปน ไท ดว ยการบงั คบั ลดราคายาเอดส. อา งแลว 23 กมุ ภาพนั ธ - 1 มนี าคม 2550. หนา 11. 6. จริ าพร ลม้ิ ปานานนท และคณะ. อา งแลว . 20. “ทหารเปด 4 มาตรการดบั ไฟใต เชอ่ื ป 50 สถานการณท เุ ลา”. กรงุ เทพธรุ กจิ . 8 มกราคม 2550. 7. “ไทยประกาศความเปน ไท ดว ยการบงั คบั ลดราคายาเอดส. อา งแลว 8. รายงานการประชมุ คณะอนกุ รรมการดำเนนิ การใชส ทิ ธติ ามสทิ ธบิ ตั รดา นยาและเวชภณั ฑโ ดยรฐั [7]. เดก็ นกั เรยี นไทยกบั ภยั ความรนุ แรงในรว้ั โรงเรยี น ครง้ั ท่ี 1/2549 เมอ่ื วนั ท่ี 31 มนี าคม 2549. เอกสารอดั สำเนา. 1. “ตะลงึ ผลวจิ ยั สขุ ภาพ เดก็ ไทยดอ ยสตปิ ญ ญา-ฮติ ความรนุ แรง”. มตชิ นรายวนั . 1 พฤศจกิ ายน 2549. 9. “ไทยประกาศความเปน ไท ดว ยการบงั คบั ลดราคายาเอดส. อา งแลว 2. “นกั เรยี นหญงิ ชน้ั มธั ยมตบแหลกแยง แฟนหนมุ กดั ตง่ิ หเู ลอื ดสาด”. คมชดั ลกึ . 15 กมุ ภาพนั ธ 2549. 10. รายงานการประชมุ คณะอนกุ รรมการดำเนนิ การใชส ทิ ธติ ามสทิ ธบิ ตั รดา นยาและเวชภณั ฑโ ดยรฐั . 3. “น.ร. หญงิ ตะลมุ บอน ตบกนั นวั แยง ม. 5 ลกู ชายเสย่ี ”. ไทยรฐั . 19 กมุ ภาพนั ธ 2549. อา งแลว 4. “สงั คมตน่ื ตะลงึ น.ร. หญงิ เลอื ดเดอื ด จกิ หวั ตบ-กระทบื ซำ้ อดั โชว คลปิ วดิ โี อ”. 11. สำนกั งานหลกั ประกนั สขุ ภาพแหง ชาต.ิ “เลขา สปสช. ยำ้ สทิ ธมิ นษุ ยชนตอ งอยเู หนอื การคา ในการบงั คบั ใชส ทิ ธบิ ตั รยาเอดส” . ขา วแจกเพอ่ื สอ่ื มวลชน วนั ท่ี 29 พฤศจกิ ายน 2549. เอกสารอดั สำเนา. มตชิ นสดุ สปั ดาห. 23-29 มถิ นุ ายน 2549 : หนา 97 12. “หลกั เกณฑแ ละอตั ราสำหรบั ประโยชนท ดแทนกรณผี ปู ระกนั ตนทต่ี ดิ เชอ้ื HIV และผปู ระกนั ตนทเ่ี ปน 5. www.thaihealth.or.th โรคเอดส” . ประกาศคณะกรรมการการแพทยต ามพระราชบญั ญตั ปิ ระกนั สงั คม. 6. “หว งเดก็ ประถมทำรา ยกนั มากขน้ึ ”. มตชิ น. 28 มถิ นุ ายน 2549. ลงวนั ท่ี 8 ธนั วาคม 2549. เอกสารอดั สำเนา. 7. นธิ ิ เอยี วศรวี งศ. “มาอตี ม๋ิ เยน็ นเ้ี จอกนั ”. มตชิ นสดุ สปั ดาห. 14-20 กรกฎาคม 2549. 8. “ตะลงึ วยั รนุ ไทยกวา 10 % อยใู นวฏั จกั ร ตบ-ต-ี ตบ้ื ”. มตชิ น. 28 มถิ นุ ายน 2549. 9. “สรปุ สถานการณเ ดก็ ไทยป’ 48-49 ตะลงึ วยั รนุ อายตุ ำ่ กวา 19 ทำคลอดวนั ละ 200 คน”. มตชิ น. 28 ธนั วาคม 2549. 124

13. วทิ ยา กลุ สมบรู ณ. 2550. “ใชส ทิ ธผิ ลติ ยาเพอ่ื สมดลุ ยก ารคา และสขุ ภาพ”. โครงการคมุ ครองผบู รโิ ภค หอมกลน่ิ ลำดวน เตรยี มพรอ มสสู งั คมผสู งู อายุ ดา นสขุ ภาพ จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั . เผยแพรใ นเวบ็ ไซดม หาวทิ ยาลยั เทย่ี งคนื . [http://www.midnightuniv.org] ภาษาไทย จริ าลกั ษณ จงสถติ มน่ั , พรประภา สนิ ธนุ าวา และ นภสั ศริ สิ มั พนั ธ. 2543. 14. วภิ าคแหง วพิ ากษ. “กรณบี งั คบั ใชส ทธิ ิ สาธารณสขุ ยคุ หมอมงคลกบั บรรษทั ยาขา มชาต”ิ มตชิ นรายวนั . 15 กมุ ภาพนั ธ 2550. การประเมนิ สงเคราะหค นชราของรฐั ” ศกึ ษาเฉพาะกรณสี ถานสงเคราะห 3 แหง . นนทบรุ :ี สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ . 15. “บรษิ ทั ยาประกาศหยดุ ลงทนุ ในไทย ตอบโต สธ.ลยุ ผลติ ยาตดิ สทิ ธบิ ตั ร”. ผจู ดั การออนไลน. เฉก ธนะสริ .ิ 2545. โฉมหนา บรกิ ารทางการแพทยข องคนไทยในอนาคนจะเปน อยา งไร?. กรงุ เทพฯ: 25 มกราคม 2550. บรษิ ทั คเี นตกิ จำกดั . ช.ชยนิ ทร เพช็ ญไพศษิ ฎ. 2544. แนวทางและมาตรการทางกฎหมายเดย่ี วกบั สวสั ดกิ ารผสู งู อายใุ น 16. ศลั ยา ประชาชาต.ิ 2550. “อยี รู อ งทกั ‘มาตรการบงั คบั ใชส ทิ ธ’ิ ดอกไมแ ดผ ปู ว ย กอ นหนิ ถงึ บรษิ ทั ยา ประเทศไทย. นนทบรุ :ี สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ . (ขา มชาต)ิ ”. มตชิ นสดุ สปั ดาห. 16-22 กมุ ภาพนั ธ 2550. หนา 14. ชชั นี จนั ทจรญู พงษ และ วธิ าน เจรญิ ผล. การออมทรพั ยช ว ยพฒั นาเศรษฐกจิ และตลาดหนุ ไทยไดอ ยา งไร. บทความใน SET NOTE. ตลาดหลกั ทรพั ยแ หง ประเทศไทย. แหลง ทม่ี า: http://www.set.or.th/ 17. ถอดเทปการบรรยายของจริ าพร ลม้ิ ปานานนท. 2548. ใน รายงานการประชมุ วชิ าการแหง ประเทศ setresearch/setnote_p1.html. [15 พฤศจกิ ายน 2549] ไทยวา ดว ย “สทิ ธใิ นทรพั ยส นิ ทางปญ ญาเกย่ี วกบั ขอ ตกลงเขตการคา เสรี ประเดน็ เกย่ี วกบั ปราโมทย ประสาทกลุ . 2549. “คนรอ ยป” หรอื ประชากรทม่ี อี ายเุ กนิ 100 ปใ นประเทศไทย. การบรโิ ภคยา”. สำนกั งานโครงการพฒั นาแหง สหประชาต.ิ 2548. (เอกสารไมต พี มิ พ) ปท มา วา พฒั นวงศ. 2549. ประชากรสงู อายขุ องประเทศไทย. (เอกสารไมต พี มิ พ) 4 ผลงานดๆี ของคนไทย เพอ่ื สขุ ภาพคนไทย ป 2550 พระธรรมปฎ ก (ป.อ.ปยตุ โต).2538. ธรรมะสำหรบั ผสู งู อาย.ุ กรงุ เทพฯ : มลู นธิ พิ ทุ ธธรรม. [1]. รถเขน็ อจั ฉรยิ ะชว ยคนพกิ ารและคนสงู อายุ เยาวรตั น ปรปก ษข าม และ พรพนั ธ บณุ ยรตั นพ นั ธ,ุ บรรณาธกิ าร. 2549. การสำรวจสภาวะสขุ ภาพ - รถเขน็ ไฟฟา ตดิ จอยสตก๊ิ ชว ยผพู กิ ารสญั จรปลอดภยั .กรงุ เทพธรุ กจิ . 21 ธนั วาคม 2548. อนามยั ของประชาชนไทยโดยการตรวจรา งกาย ครง้ั ท่ี 3 พ.ศ. 2546-2547. นนทบรุ :ี - รถเขน็ ไฮเทคชว ยคนพกิ าร ควบคมุ ผา นจอยสตก๊ิ สง่ั รถเลย้ี ว-ขา มสง่ิ กดี ขวาง. 22 ธนั วาคม 2548. สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ . [2]. ความกา วหนา ในการปอ งกนั และควบคมุ โรคไขห วดั นกของประเทศไทย เยาวรตั น ปรปก ษข าม, สพุ ตั รา อตโิ พธ.ิ 2543. สภาวะสขุ ภาพและแนวโนม ของประชากรผสู งู อาย.ุ นนทบรุ :ี - กรมวทิ ยค ดิ คน ชดุ ทดสอบไขห วดั นกสำเรจ็ . มตชิ น, 6 กนั ยายน 2549. สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ . - กรมวทิ ยาศาสตรก ารแพทย พรอ มผลติ วคั ซนี หวดั นก “พนั ธใุ หม” , กระทรวงสาธารณสขุ . 18 สงิ หาคม วรรณภา ศรธี ญั รตั น และ ผอ งพรรณ อรณุ แสง, บรรณาธกิ าร. 2545.การสงั เคราะหอ งคค วามรเู พอ่ื นจดั ทำ ขอ เสนอ การปฏริ ปู ระบบบรกิ ารสขุ ภาพและการสรา งหลกั ประกนั สขุ ภาพสำหรบั ผสู งู อายไุ ทย. 2549. ขอนแกน : คลงั นานาวทิ ยา. - นกั วจิ ยั ไบโอเทค- จฬุ าฯ สงั เคราะหส ารตง้ั ตน ยาตา น “หวดั นก” ไดเ อง. ผจู ดั การออนไลน .3 สงิ หาคม วรเวศน สวุ รรณะดา. 2549. แนวคดิ และระบบการจดั สวสั ดกิ ารเพอ่ื การชราภาพ: ประเทศญป่ี นุ และ ประเทศไทย. เอกสารประกอบการประชมุ 19 กรกฎาคม 2549จดั โดยแผนงานพฒั นานโยบาย 2549. สาธารณะเพอ่ื คณุ ภาพชวี ติ ทด่ี ี มลู นธิ สิ าธารณสขุ แหง ชาต.ิ - หวน่ั ไขห วดั นกระบาดใหญ อาจครา ชวี ติ คนถงึ 62 ลา น. ไทยรฐั . 25 ธนั วาคม 2549. วาทนิ ี บญุ ชะลกั ษี และ ยพุ นิ วรสริ อิ มร. 2544.รายงานการวจิ ยั เรอ่ื งภาคเอกชนกบั การใหบ รกิ ารสขุ ภาพ - ไบโอเทคจบั มอื ศริ ริ าชพฒั นาวคั ซนี ตา นหวดั นก เสนอตง้ั โรงงานผลติ . ผจู ดั การออนไลน. 20 ธนั วาคม ฝ และการดแู ลผสู งู อายใุ นประเทศไทย. นครปฐม: สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. ศศพิ ฒั น ยอดเพชร. 2549. การพฒั นาการระบบการดแู ละระยะยาวในครอบครวั สำหรบั ผสู งู อาย.ุ เอกสาร 2549. ประกอบการประชมุ เวทนี โยบายสาธาระเพอ่ื คณุ ภาพชวี ติ ทด่ี ขี องผสู งู อายเุ รอ่ื ง “บทบาททอ งถน่ิ ในการ - ศนู ยพ นั ธวุ ศิ วกรรมและเทคโนโลยชี วี ภาพแหง ชาติ สำนกั งานพฒั นาวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยแี หง ชาติ พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ผสู งู อายุ . 13 กรกฏาคม 2549 ณ โรงแรมโรแยลรเิ วอร กรงุ เทพมหานคร. ศริ พิ นั ธุ สาสตั ย และ เตอื นใจ ภกั ดพี รหม. 2549. โครงการทบทวนความรเู รอ่ื ง “ระบบการดแู ลผสู งู อายทุ เ่ี ปน กระทรวงวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลย.ี เอกสารประกอบการประชมุ คณะกรรมการบรหิ าร ศช. ทางการของไทย”. กรงุ เทพฯ: สำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การวจิ ยั (สกว.). ครง้ั ท่ี 8/2548 เอกสารประกอบวาระท่ี 3.1 หมายเลข 2 หนา 24/7 สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. การฉายภาพประชากรของประเทศไทย - Flu ‘could wipe out 62 million’. http://news.bbc.co.uk/1/hi/health/6199717.stm. พ.ศ. 2548-2568. พมิ พค รง้ั ท่ี 1 . นครปฐม: สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. - http://www.who.int/csr/disease/avian_influenza/country/cases_table_2007_01_12/en/ สมชยั ฤชพุ นั ธุ และสรุ สั วดี หนุ พยนต. 2548. โครงการศกึ ษาความเสย่ี งและผลกระทบทางสงั คมสำหรบั index.html. แรงงานนอกระบบของประเทศไทย : ทางเลอื กสำหรบั รปู แบบการออมและการออมเพอ่ื การเษยี ณอาย.ุ สำนกั งานเศรษฐกจิ การคลงั กระทรวงการคลงั . [3]. การพฒั นาวคั ซนี ปอ งกนั โรคไขเ ลอื ดออกใกลส ำเรจ็ สมั ฤทธ์ิ ศรธี ำรงสวสั ด์ิ และคณะ. 2549. รปู แบบการดแู ลสขุ ภาพสำหรบั ผสู งุ อายใุ นระยะยาวโดยชมุ ชน. - ปราชญ บณุ ยวงศว โิ รจน. การบรรยายพเิ ศษ เรอ่ื งการปอ งกนั ควบคมุ โรคไขเ ลอื ดออก มลู นธิ เิ พอ่ื การพฒั นานโยบายสขุ ภาพระหวา งประเทศ. สมาคมนกั ประชากรไทย, 2549. การประชมุ วชิ าการประชากรศาสตรแ หง ชาติ 2549. 23-24 พฤศจกิ ายน ในพธิ มี อบรางวลั โรงเรยี นดเี ดน ในการดำเนนิ งานตา นภยั ไขเ ลอื ดออก ป 2549 2549. กรงุ เทพฯ : สมาคมนกั ประชากรไทย, 2549. ของพน้ื ทส่ี าธารณสขุ เขต 4. สริ นิ ทร ฉนั สริ กิ าญจน. 2549. การดแู ลตอ เนอ่ื งครบวงจรทบ่ี า นเพอ่ื พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ผสุ งู อายไุ ทย. - เมด็ แบคทเี รยี กำจดั ลกู นำ้ ผลงานกรมวทิ ย ชว ยตดั ตอนไขเ ลอื ดออก. คมชดั ลกึ , 20 มถิ นุ ายน 2548. เอกสารประกอบการประชมุ เวทนี โยบายสาธาระเพอ่ื คณุ ภาพชวี ติ ทด่ี ขี องผสู งู อายเุ รอ่ื ง - ศนู ยพ นั ธวุ ศิ วกรรมและเทคโนโลยชี วี ภาพแหง ชาต.ิ 2548. จากความรสู กู ารปอ งกนั : “บทบาททอ งถน่ิ ในการพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ผสู งู อาย.ุ 13 กรกฏาคม 2549 ณ โรงแรมโรแยลรเิ วอร กรณรี ะบาดไขเ ลอื ดออก. เอกสารดาวนโ หลดจาก www.biotec.or.th กรงุ เทพมหานคร. - สำนกั โรคตดิ ตอ นำโดยแมลง กรมควบคมุ โรค. สถานการณโ รคไขเ ลอื ดออก ประจำสปั ดาหท ่ี 52 สกุ ญั ญา นธิ งั กร และ นงนชุ สนุ ทรชวกานต. 2542. แนวทางการจดั สรรทรพั ยากรเพอ่ื การลงทนุ ในการ เดอื นธนั วาคม 2549. htpp://dhf.ddc.moph.go.th. พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ผสู งู อาย.ุ นนทบรุ :ี สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ . - อภวิ ฏั ธวชั สนิ , อษุ าวดี ถาวระ และ เยน็ จติ ร เตชะดำรงสนิ . ขมน้ิ ชนั : ประสทิ ธภิ าพในการปอ งกนั สทุ ธชิ ยั จติ ะพนั ธก ลุ , ชยั ยศ คณุ านสุ นธ,์ิ วพิ ธุ พลู เจรญิ และไพบลู ย สรุ ยิ ะวงศไ พศาล. 2542. กำจดั ยงุ . สถาบนั วจิ ยั วทิ ยาศาสตรส าธารณสขุ กรมวทิ ยาศาสตรก ารแพทย สถาบนั วจิ ยั สมนุ ไพร ปญ หาสขุ ภาพของผสู งู อายไุ ทย. กรงุ เทพฯ: สถาบนั วจิ ยั สาธารณสขุ ไทย มลู นธิ สิ าธารณสขุ แหง ชาต.ิ กรมวทิ ยาศาสตรก ารแพทย. สทุ ธชิ ยั จติ ะพนั ธก ลุ และคณะ. 2545. “ผสู งู อายใุ นประเทศไทย” รายงานการทบทวนองคค วามรแู ละ สถานการณใ นปจ จบุ นั ตลอดจนขอ เสนอแนะทางนโยบายและการวจิ ยั . กรงุ เทพฯ: สาขาเวชศาสตร [4]. นกั ศกึ ษาไทยชนะเลศิ การแขง ขนั สรา งหนุ ยนตก ภู ยั “อนิ ดเี พนเดนท” ในเวทรี ะดบั โลก ผสู งู อายแุ ละพฤฒาวทิ ยา ภาควชิ าอายรุ ศาสตร คณะแพทยศ าสตร จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั . - ชมุ ชนคนรกั หนุ ยนต. http://www.tpa.or.th/robot/index.php?option=com_frontpage&Itemid=1 สวุ ฒั นา ศรภี ริ มย. 2549. การเตรยี มความพรอ มสสู งั คมผสู งู อาย.ุ สำนกั งานเศรษฐกจิ การคลงั - ทมี นกั ประดษิ ฐ หนุ ยนตก ภู ยั ไปเยอรมนี ถงึ เวลาโชว ไอควิ เดก็ ไทย ใหโ ลกทง่ึ !!! มตชิ นรายวนั . 7 มถิ นุ ายน กระทรวงการคลงั . แหลง ทม่ี า : http://oppo.opp.go.th/info/news_public.htm. [14 กนั ยายน 2549] 2549 สวุ ทิ ย วบิ ลุ ผลประเสรฐิ , พนิ ทสุ ร เหมพสิ ทุ ธ์ิ และทพิ วรรณ อสิ รพฒั นาสกลุ . 2540. การศกึ ษาวเิ คราะห ความ - เดก็ ไทยสรา งความสำเรจ็ เปน ครง้ั แรก ควา แชมปโ ลก หนุ ยนตก ภู ยั “World Robocup Rescue 2006” ตอ งการผดู แู ลผสู งู อายทุ ช่ี ว ยตนเองไมไ ด ในอกี 2 ทศวรรษหนา . วารสารวชิ าการสาธารณสขุ . สำนกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาต,ิ สำนกั นายกรฐั มนตร.ี 2548. ทเ่ี ยอรมน.ี 19 มถิ นุ ายน 2549. www.siamcement.com/newsite/th. กรอบยทุ ธศาสตรก ารเตรยี มความพรอ มสงั คมไทยสสู งั คมผสู งู อาย.ุ - เบอ้ื งหลงั ความสำเรจ็ หนุ ยนตก ภู ยั ฝม อื เยาวชนไทยในเวทโี ลก. ไทยรฐั . 3 กรกฎาคม 2549. สำนกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาต.ิ สำนกั นายกรฐั มนตร.ี 2549. แผนพมั นา - สมาคมวชิ าการหนุ ยนตไ ทย. http://www.trs.or.th/. เศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ ฉบบั ทส่ี บิ พ.ศ. 2550-2554. - Thailand Rescue Robot 2006. http://www.rescue.eng.kmitnb.ac.th/. สำนกั งานประกนั สงั คม. 2549. รายงานประจำป 2548. นนทบรุ ี : สำนกั งานประกนั สงั คม. สำนกั งานสถติ แิ หง ชาต.ิ 2546. รายงานการสำรวจประชากรสงู อายใุ นประเทศไทย พ.ศ. 2545. กรงุ เทพฯ: ชวนพมิ พ. สำนกั งานสง เสรมิ และพทิ กั ษผ สู งู อาย.ุ 2548. สถานการณผ สู งู อายไุ ทย พ.ศ. 2547. กรงุ เทพฯ: สำนกั งาน พระพทุ ธศาสนาแหง ชาต.ิ สำนกั งานสง เสรมิ และพทิ กั ษผ สู งู อาย.ุ 2549. สถานการณผ สู งู อายไุ ทย พ.ศ. 2548. กรงุ เทพฯ: สำนกั งาน พระพทุ ธศาสนาแหง ชาต.ิ อภญิ ญา เวชยชยั . 2544. การศกึ ษาโครงการกองทนุ สง เสรมิ สวสั ดกิ ารผสู งู อายแุ ละครอบครวั ในชมุ ชน “โครงการเบย้ี ยงั ชพี ”. นนทบรุ :ี สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ . 125

ภาษาองั กฤษ เกณฑใ นการจดั ทำรายงานสขุ ภาพคนไทย 2550 Ghazy Mujahid. 2006. Population Ageing in East and South-East Asia: Current ........................................................................................................... Situation and Emerging Challenges. Bangkok : UNFPA Country Technical Services Team for East and South-East Asia , 2006. (Papers in Population Ageing : No. 1) ดชั นชี ว้ี ดั สขุ ภาพคนไทย John Knodel and Chanpen Seangtienchai. 2005. Rural Parents with Urban Children: Social and Economic Implications of Migration on the Rural Elderly in Thailand. วธิ กี ารทำงาน Population Studies Center research Report . [Online]. [cited 2006 Aug 23]; Available 1. มคี ณะผเู ชย่ี วชาญหรอื บคุ คลจากหนว ยงานหรอื องคก รทม่ี ชี ดุ ตวั ชว้ี ดั สขุ ภาพทน่ี า เชอ่ื ถอื from : URL: www.globalaging.org/ruralaging/world/2005/urban.pdf Merril Silverstein, Zhen Cong and Shuzhuo Li. 2006. Intergenerational Transfer and Living ยนิ ดรี า งเนอ้ื หา กำหนดตวั ชว้ี ดั และใหข อ มลู เกย่ี วกบั เรอ่ื งนน้ั โดยแตล ะหมวดมขี อ arrangements of Older People in Rural China: Consequences for Psychological พจิ ารณาประกอบการจดั ทำ ดงั น้ี Well-Being. Journal of Gerontology: Social Sciences 2006. Vol. 61B, No.5, - สอ่ื สาระสำคญั ของเรอ่ื งนน้ั ตอ สาธารณชน S256-S266. - เนอ้ื หาเชอ่ื มโยงตวั ชว้ี ดั ทค่ี ดั เลอื กในแตล ะหมวด Ogawa, Naohiro and Robert Retherford, D. 1993. Care of the Elderly in Japan: Changing - เปน ขอ มลู ลา สดุ ทไ่ี ดจ ากแหลง ขอ มลู ทม่ี คี วามนา เชอ่ื ถอื สงู Norms and Expectations. Journal of Marriage and the Family. 55(3):585-597. 2. เมอ่ื ไดร า งเนอ้ื หาจากคณะทำงานแตล ะเรอ่ื งแลว คณะทำงานโครงการจดั ทำรายงาน Ogawa, Naohiro and Robert Retherford, D. 1997. Shifting Costs of Caring for the Elderly สขุ ภาพคนไทยทำการสงั เคราะหข อ มลู เพม่ิ เตมิ เพอ่ื ปรบั เปลย่ี นรายละเอยี ดใหส มบรู ณ Back to Families in Japan: Will It Work?. Population and Development Review. และมคี วามสอดคลอ งของการนำเสนอขอ มลู ในหมวดอน่ื ๆ โดยหารอื รว มกบั ผเู ชย่ี วชาญ 23:59-94. เรอ่ื งการปรบั เปลย่ี นขอ มลู หรอื เนอ้ื หา พรอ มนำเสนอบทสงั เคราะหข อ มลู ทไ่ี ดจ ากการ Rakchanyaban, Uthaitip. 2004. Active life expectancy among the Thai Elderly Population. ประมวลขอ มลู ทไ่ี ดจ ากตวั ชว้ี ดั ทกุ หมวด doctoral dissertation. Faculty of Graduate Studies, Mahidol University. 3. ผทู รงคณุ วฒุ อิ า นทบทวนรา งเนอ้ื หาและตวั ชว้ี ดั ทค่ี ดั เลอื ก World Health Organization. 2002. Current and Future Long-Term Care Needs. [Online]. 4. คณะทำงานโครงการฯ แกไ ขเนอ้ื หา และรว มวางแผนกบั Graphic designer นำเสนอ [cited 2006 Aug 23]; Available from : http://www.who.int/chp/knowledge/ ขอ มลู เปน แผนภาพท่ี งา ยตอ การสอ่ื สารตอ สาธารณชน publications/ltc_needs/en/index.html เกณฑก ารคดั เลอื กหมวดดชั นปี ระจำป แหลง ขอ มลู บคุ คล การคดั เลอื กหมวดดชั นสี ขุ ภาพประจำปว า จะมจี ำนวนกห่ี มวดประกอบดว ยเรอ่ื งใดบา งจะเปน เฉก ธนะสริ .ิ สมั ภาษณ, 7 พฤศจกิ ายน 2549. การใหค วามเหน็ ของคณะทำงานชท้ี ศิ ทางตอ รา งหมวดตวั ชว้ี ดั สขุ ภาพทค่ี ณะทำงานคดั เลอื ก ทศั นา จงพรี เ พยี ร. สมั ภาษณ, 25 กมุ ภาพนั ธ 2550. การคดั เลอื กหมวดตวั ชว้ี ดั สขุ ภาพคนไทย มดี งั นค้ี อื บญุ ราศรี บรุ พธานนิ ทร. ผอู ำนวยการกองประโยชนท ดแทน. สมั ภาษณ, 7 ธนั วาคม 2549. - เปน ตวั ชว้ี ดั ทม่ี าจากแหลง ขอ มลู ทน่ี า เชอ่ื ถอื และเปน การเกบ็ ขอ มลู ระดบั ประเทศ/ ภาค วลั ลภ พลอยทบั ทมิ . ปลดั กระทรวงการพฒั นาสงั คมและความมน่ั คงของมนษุ ย. - ขอ มลู จากผลการวจิ ยั หรอื ผลการสำรวจความคดิ เหน็ จะถกู นำมาใชใ นการแสดงเรอ่ื ง ขอความอนเุ คราะหข อ มลู , 15 ธนั วาคม 2549. ราวของดชั นหี มวดนน้ั ใหม คี วามเชอ่ื มโยงกนั - ตวั ชว้ี ดั บางสว นจะมาจากคำแนะนำ/ ความคดิ เหน็ จากผเู ชย่ี วชาญ ........................................................................ - เปน ขอ มลู ลา สดุ ทน่ี ำเสนอ 126 สถานการณเ ดน 10 ในรอบป และผลงานดๆี ของคนไทย ในรอบป สถานการณใ นรอบป ประกอบดว ย สถานการณเ ดน ลำดบั 1 ถงึ 10 และผลงานดๆี ของคนไทย เพอ่ื สขุ ภาพของคนไทยอกี 4 สถานการณ ซง่ึ เรยี กงานสว นนว้ี า “สถานการณเ ดน 10+4” เกณฑก ารเลอื กสถานการณ และเกณฑก ารจดั ลำดบั สถานการณเ ดน มดี งั น้ี เกณฑก ารเลอื กสถานการณเ ดน - เปน สถานการณท เ่ี กดิ ขน้ึ ในชว งป 2549 - มผี ลกระทบอยา งสำคญั ตอ สขุ ภาพคนไทยในวงกวา ง ซง่ึ ผลกระทบหมายรวมถงึ ความ มน่ั คงปลอดภยั ดว ย - เปน นโยบายทส่ี ง ผลตอ สขุ ภาพทม่ี ผี ลบงั คบั ใชห รอื ผลทางปฏบิ ตั ทิ เ่ี กดิ ขน้ึ ในปน ช้ี ดั เจน - เปน เรอ่ื งใหมท ไ่ี มเ คยเกดิ ขน้ึ มากอ น - เปน เรอ่ื งทเ่ี กดิ ขน้ึ บอ ยครง้ั มากในรอบป - สำหรบั ผลงานดๆี ของคนไทยทางสขุ ภาพ เปน เรอ่ื งของการประสบความสำเรจ็ ในการ ประดษิ ฐค ดิ คน ความกา วหนา ทางวทิ ยาการดา นสขุ ภาพ การคน พบแนวทางใหมๆ ทเ่ี ปน ผลดกี บั สขุ ภาพสงั คม และคนไทยโดยรวม เกณฑก ารจดั ลำดบั สถานการณเ ดน - สำรวจความคดิ เหน็ จากประชาชนทว่ั ไป โดยใชแ บบสำรวจสถานการณท ม่ี สี ถานการณ สำคญั ในสงั คมไทยทง้ั ทเ่ี ปน ขา วและไมเ ปน ขา ว เกดิ ขน้ึ ตง้ั แตต น ป 2549 จนถงึ ณ เวลา ทท่ี ำการสำรวจสถานการณ การเรยี งลำดบั สถานการณใ นแบบสำรวจจดั เรยี งโดยการจบั สลาก ซง่ึ ไมใ ชก ารจดั สำดบั ความสำคญั สำหรบั ตวั เลอื กความคดิ เหน็ ของประชาชน แตล ะสถานการณน น้ั จะใหค วามสำคญั โดยใชม าตรวดั แบบประมาณคา (Rating Scale) ของลเิ คอรท (Likert Scale) แบง ระดบั ความคดิ เหน็ เปน 3 อนั ดบั คอื มาก (คะแนน =2 คะแนน) ปานกลาง (คะแนน =1 คะแนน) และนอ ย (คะแนน =0 คะแนน) - การวเิ คราะหข อ มลู โดยการใชโ ปรแกรมสถติ ิ (SPSS) เพอ่ื หาคา เฉลย่ี จากมากไปนอ ย จากนน้ั นำมาเรยี งลำดบั ความสำคญั - การตดั สนิ เลอื กสถานการณเ ดน ประจำป2 550 ไดร บั ความเหน็ ชอบจากคณะกรรมการช้ี ทศิ ทางโครงการสขุ ภาพคนไทย เรอ่ื งพเิ ศษประจำฉบบั หวั ขอ เรอ่ื งพเิ ศษประจำฉบบั มี 2 ลกั ษณะ คอื เปน เรอ่ื งทเ่ี นน กลมุ เปา หมาย (target group oriented) กบั เรอ่ื งเฉพาะประเดน็ (issue oriented) โดยอาจมกี ารเลอื กเรอ่ื งแตล ะลกั ษณะ สลบั กนั ไปในแตล ะป ทม่ี าของเรอ่ื งอาจจะพจิ ารณาเลอื กจาก 10 สถานการณเ ดน ในรอบป ทผ่ี า นมากไ็ ด หลกั เกณฑส ำคญั ในการเลอื กประจำฉบบั คอื - เปน เรอ่ื งทม่ี คี วามสำคญั เชงิ นโยบาย - เปน เรอ่ื งทม่ี ปี ระโยชนต อ ประชาชน - เปน เรอ่ื งทม่ี ปี ระเดน็ และมมุ มองทห่ี ลากหลาย วธิ กี ารทำงาน 1.คณะกรรมการชท้ี ศิ ทางประชมุ เพอ่ื เลอื กหวั ขอ เรอ่ื งพเิ ศษประจำฉบบั ในแตล ะป 2.ทมี งานสขุ ภาพคนไทยกำหนดกรอบโครงรา งของรายงาน 3.ตดิ ตอ ผเู ชย่ี วชาญในแตล ะประเดน็ เพอ่ื รา งเนอ้ื หารายงานในเชงิ วชิ าการ โดยทำงานอยา ง ใกลช ดิ กบั ทมี งานสขุ ภาพคนไทย 4.ทมี งานสขุ ภาพคนไทยประมวลและเรยี บเรยี งเนอ้ื หาทางวชิ าการใหเ หมาะสมกบั การสอ่ื สารตอ สาธารณะ และตรวจสอบความถกู ตอ งกบั นกั วชิ าการและผเู ชย่ี วชาญในประเดน็ นน้ั ๆ อกี ครง้ั 5. ผทู รงคณุ วฒุ อิ า นทบทวนรา งเนอ้ื หารายงานและปรบั แกไ ขครง้ั สดุ ทา ยกอ นสง ให graphic designer วาง artwork กอ น เขา โรงพมิ พ

ชอ่ื รายชอ่ื ผทู รงคณุ วฒุ ิ ป 2550 ผทู บทวนรายงานฉบบั สมบรู ณ 1. นพ. สวุ ทิ ย วบิ ลุ ผลประเสรฐิ ทบทวนทง้ั เลม 2. นพ. วชิ ยั โชคววิ ฒั น หนว ยงาน ทบทวนทง้ั เลม 3. คณุ ปารชิ าต ศวิ ะรกั ษ สำนกั งานปลดั กระทรวงสาธารณสขุ กระทรวงสาธารณสขุ ทบทวนทง้ั เลม กรมพฒั นาการแพทยแ ผนไทยและการแพทยท างเลอื ก 1. นพ. วชิ ยั เอกพลากร นกั วจิ ยั อสิ ระ ผเู ชย่ี วชาญ 2. พญ. อรพชิ ญา ไกรฤทธ์ิ ปจ จยั เสย่ี งตอ โรคหวั ใจและหลอดเลอื ด 3. พญ. สริ นิ ทร ฉนั ศริ กิ าญจน โรงพยาบาลรามาธบิ ดี ภาวะสมองเสอ่ื ม มหนั ตภยั ใกลต วั 4. มลู นธิ ริ ณรงคเ พอ่ื การไมส บู บหุ ร่ี โรงพยาบาลรามาธบิ ดี ภาวะสมองเสอ่ื ม มหนั ตภยั ใกลต วั 5. ผศ. วทิ ยา กลุ สมบรู ณ โรงพยาบาลรามาธบิ ดี อนั ตรายจากควนั บหุ รม่ี อื สอง 6. ผศ. วรรณา ศรวี ริ ยิ านภุ าพ โครงการคมุ ครองผบู รโิ ภคดา นสขุ ภาพ การคมุ ครองผบู รโิ ภค 7. ผศ.ดร. นยิ ดา เกยี รตยิ ง่ิ องั ศลุ ี โครงการคมุ ครองผบู รโิ ภคดา นสขุ ภาพ การคมุ ครองผบู รโิ ภค และผลติ ภณั ฑเ สรมิ อาหาร 8. นพ. ทวศี ลิ ป วษิ ณโุ ยธนิ คณะเภสชั ศาสตร จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั ผลติ ภณั ฑเ สรมิ อาหาร 9. ดร. อมรวชิ ช นาครทรรพ กรมสขุ ภาพจติ กระทรวงสาธารณสขุ ทกุ ขท างใจ 10. คณุ จฬุ ากรณ มาเสถยี รวงศ สถาบนั รามจติ ติ เดก็ ไทยยคุ รวยลดั วดั ดวง และเดก็ ไทยในยคุ ไซเบอร 11. คณุ รงั สรรค ปน ทอง สถาบนั รามจติ ติ เดก็ ไทยยคุ รวยลดั วดั ดวง และเดก็ ไทยในยคุ ไซเบอร 12. คณะทำงานสขุ ภาพคนไทย กรมควบคมุ มลพษิ ของเสยี อนั ตราย สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล ความสขุ รายได เงนิ ออม หนส้ี นิ ความไมเ ทา เทยี มทางการศกึ ษา สขุ ภาพแรงงาน และเศรษฐกจิ พอเพยี ง ชอ่ื รายชอ่ื คณะกรรมการชท้ี ศิ ทาง ป 2550 ตำแหนง 1. นพ. สวุ ทิ ย วบิ ลุ ผลประเสรฐิ ประธาน 2. นพ. วชิ ยั โชคววิ ฒั น หนว ยงาน กรรมการ 3. นพ. อำพล จนิ ดาวฒั นะ สำนกั งานปลดั กระทรวงสาธารณสขุ กระทรวงสาธารณสขุ กรรมการ 4. ทพ. กฤษดา เรอื งอารยี ร ชั ต กรมพฒั นาการแพทยแ ผนไทยและการแพทยท างเลอื ก กระทรวงสาธารณสขุ กรรมการ 5. นพ. พนิ จิ ฟา อำนวยผล สำนกั งานปฏริ ปู ระบบสขุ ภาพแหง ชาติ (สปรส.) กรรมการ 6. นพ. ณรงค กษติ ปิ ระดษิ ฐ สำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) กรรมการ 7. นพ. ชชู ยั ศภุ วงศ สำนกั งานพฒั นาขอ มลู ระบบสขุ ภาพแหง ชาติ กรรมการ 8. รศ. อภญิ ญา เวชยชยั สำนกั ปลดั กระทรวงสาธารณสขุ กระทรวงสาธารณสขุ กรรมการ 9. ดร. สทุ ธลิ กั ษณ สมติ ะสริ ิ สำนกั งานคณะกรรมการสทิ ธมิ นษุ ยชนแหง ชาติ กรรมการ 10. คณุ ยวุ ดี คาดการณไ กล คณะสงั คมสงเคราะหศ าสตร ม. ธรรมศาสตร กรรมการ 11. คณุ ปารชิ าต ศวิ ะรกั ษ สถาบนั วจิ ยั โภชนาการ มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล กรรมการ 12. คณุ จรี าวรรณ บญุ เพม่ิ มลู นธิ สิ าธารณสขุ แหง ชาติ กรรมการ 13. คณุ วรญั ญา เตยี วกลุ นกั วจิ ยั อสิ ระ กรรมการ 14. คณุ พภิ พ ธงไชย สำนกั สถติ เิ ศรษฐกจิ และสงั คม สำนกั งานสถติ แิ หง ชาติกรรมการ กรรมการ 15. ผศ. ดร. วลิ าสนิ ี พพิ ธิ กลุ สำนกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ กรรมการ 16. คณุ สรุ นิ ทร กจิ นติ ยช วี  มลู นธิ เิ ดก็ กรรมการ 17. คณุ เบญจมาภรณ จนั ทรพฒั น คณะนเิ ทศศาสตร จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั กรรมการ 18. รศ. ดร. ชน่ื ฤทยั กาญจนะจติ รา องคก รชมุ ชนคลองขนมจนี อำเภอเสนา จ. อยธุ ยา กรรมการและเลขานกุ าร 19. รศ. ดร. กฤตยา อาชวนจิ กลุ สำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) กรรมการและผชู ว ยเลขานกุ าร 20. รศ. ดร. ชาย โพธสิ ติ า สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล กรรมการและผชู ว ยเลขานกุ าร 21. ดร. อมุ าภรณ ภทั รวาณชิ ย สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล กรรมการและผชู ว ยเลขานกุ าร 22. คณุ สภุ รต จรสั สทิ ธ์ิ สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล เจา หนา ทโ่ี ครงการ 23. คณุ กลุ วณี  ศริ ริ ตั นม งคล สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล เจา หนา ทโ่ี ครงการ 24. คณุ หทยั รตั น เสยี งดงั สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล เจา หนา ทโ่ี ครงการ สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล 127

คณะทำงานรายงานสขุ ภาพคนไทย 1. รศ. ดร. ชน่ื ฤทยั กาญจนะจติ รา บรรณาธกิ าร 2. รศ. ดร. ชาย โพธสิ ติ า เรยี บเรยี งและประมวล “หอมกลน่ิ ลำดวน เตรยี มพรอ มสสู งั คมผสู งู อาย”ุ 3. รศ. ดร. กฤตยา อาชวนจิ กลุ เรยี บเรยี งและประมวล “สถานการณเ ดน ทางสขุ ภาพ” 4. อาจารย ดร. อมุ าภรณ ภทั รวาณชิ ย เรยี บเรยี งและประมวล “ตวั ชว้ี ดั สขุ ภาพ” 5. คณุ สภุ รต จรสั สทิ ธ์ิ เรยี บเรยี งและรวบรวมขอ มลู เบอ้ื งตน 6. คณุ กลุ วณี  ศริ ริ ตั นม งคล เรยี บเรยี งและรวบรวมขอ มลู เบอ้ื งตน 7. คณุ หทยั รตั น เสยี งดงั เรยี บเรยี งและรวบรวมขอ มลู เบอ้ื งตน 128

จากใจผจู ดั ทำ คณะทำงานสุขภาพคนไทยขอขอบคุณผูที่เกี่ยวของทุกคนที่มีสวนในการจัดทำรายงาน ฉบบั น้ี ซง่ึ ผทู ม่ี สี ว นรว มมาตง้ั แตร ายงานฉบบั แรก คอื ประธานคณะกรรมการชท้ี ศิ ทาง นายแพทยส วุ ทิ ย วิบุลผลประเสริฐ และคณะกรรมการทุกทาน ที่ใหความคิดเห็นอันเปนประโยชนในการ จดั ทำรายงาน สวนนักวิชาการในสวนดัชนีชี้วัดสุขภาพที่มีสวนรวมในการจัดทำรายงานฉบับปจจุบัน ไดชวย เขยี นรา งรายงาน ใหข อ มลู และใหค วามคดิ เหน็ ทางวชิ าการ ทำใหร ายงานในสว นดชั นมี คี วามถกู ตอ ง และทนั สมยั ผูที่ทบทวนรายงานนี้อยางละเอียด และชวยปรับแกตนฉบับมีสามทาน คือ นายแพทยสุวิทย วบิ ลุ ผลประเสรฐิ นายแพทยว ชิ ยั โชคววิ ฒั น และคณุ ปารชิ าต ศวิ ะรกั ษ ทมี งานขอขอบคณุ เปน อยา งสงู สำหรบั ความเหน็ ในระดบั มอื อาชพี ทช่ี ว ยใหง านออกมาดสี มใจ ทข่ี าดไมไ ด คอื ทมี งานฝา ยเลขาทเ่ี ขม แขง็ ทง้ั สามคน คอื คณุ กลุ วณี  ศริ ริ ตั นม งคล คณุ สภุ รต จรสั สทิ ธ์ิ และคณุ หทยั รตั น เสยี งดงั ทำใหท มี วชิ าการเบาแรงไปไดม าก เพราะชว ยรวบรวมขอ มลู เรยี บเรยี งเนอ้ื หา เบอ้ื งตน และประสานงานกบั นกั วชิ าการทา นอน่ื ๆ ทำใหง านลน่ื ไหลไปไดอ ยา งราบรน่ื ขอขอบคณุ ทกุ ๆ ทา นดว ยใจ คณะทำงานรายงานสขุ ภาพคนไทย