molar pregnancy

การต้งั ครรภ์ไข่ปลาอกุ การต้งั ครรภ์ไข่ปลาอกุ (molar pregnancy หรือhydatidiform mole) หมายถึง โรคของเนื้อรก ทาให้เนื้อรกเสื่อมสภาพกลายเป็ นถุงนา้ เลก็ ๆ ใส ๆ จานวนมากและขนาดแตกต่างกนัเกาะกนั เป็ นกลุ่มลกั ษณะคล้ายพวงองุ่น การตงั้ ครรภ์ไข่ปลาอุกนีม้ ักเกดิ ขนึ้ ในระยะแรก ๆ ของการตงั้ ครรภ์ หรือ ในช่วงประมาณสัปดาห์ท่ี 10-16 ของการตงั้ ครรภ์

สาเหตุ อาจมีส่วนเก่ยี วข้องกับเศรษฐานะท่ยี ากจน ภาวะทุโภชนาการ สารต่าง ๆ ซ่งึ อาจเป็ นตัวกระต้นุ ให้เกดิ โรค

ชนิดของการต้งั ครรภ์ไข่ปลาอุก• ครรภไ์ ขป่ ลาอุกท่ีเป็นถุงน้าท้งั หมด (complete hydatidiform mole) อุบตั ิการณ์ของการเกิดมะเร็งเน้ือรก ในเวลาต่อมา• ครรภ์ไขป่ ลาอกุ ท่ีเป็นถงุ นา้ เพียงบางสว่ น (partial hydatidiform mole) มีอบุ ตั กิ ารณ์ของการเกิดมะเร็งเนือ้ รกน้อย



รูปท่ี 1 แสดงลกั ษณะ complete mole

รูปท่ี 2 แสดงลกั ษณะ partial mole

พยาธิสรีรภาพ การตงั้ ครรภ์ครรภ์ไขป่ ลาอกุ ชนดิ complete mole จะไมพ่ บตวั ออ่ นของทารกหรือเย่ือห้มุ ทารก ไมม่ ีการพฒั นาเส้นเลอื ดที่ไปเลยี ้ งchorionic villi ทาให้ฝ่อ เสือ่ มสลายและบวมนา้ กลายเป็นถงุ นา้เลก็ ๆ ใส ๆ คล้ายพวงอง่นุ ท่ีมีขนาดแตกตา่ งกนั และไม่พบเส้นเลอื ดของทารก แตย่ งั มกี ารไหลเวยี นทางด้านมารดา จงึ ทาให้เลือดออกมาในโพรงมดลกู สว่ นครรภ์ไขป่ ลาอกุ ชนดิ partial mole จะพบสว่ นของตวั ออ่ นและเยื่อห้มุ ทารก ลกั ษณะของเนือ้ รกจะมีทงั้ ปกติและเส่ือมสลายบวมนา้ เป็นหยอ่ ม ๆ และพบหลอดเลอื ดของรกทางด้านทารก

อาการและอาการแสดง• มีเลอื ดออกทางชอ่ งคลอด อาจเป็นเลือดสสี ดหรือสคี ลา้ พร้อม ๆ กบั มีเมด็ ใส ๆ เลก็ ๆ คล้ายไขป่ ลาอกุ หลดุ ออกมาทางช่องคลอด ผ้ปู ่วยสว่ นใหญ่จะแห้งเองเม่ืออายคุ รรภ์ ประมาณ 16- 18 สปั ดาห์ ภาวะโลหิตจาง (Hb < 10 g/100ml)• ขนาดของมดลกู โตกวา่ อายคุ รรภ์ พบขนาดมดลกู มากกวา่ อายคุ รรภ์อยา่ งน้อย 4 สปั ดาห์• ฟังเสียงหวั ใจทารกในครรภ์ไมไ่ ด้• ภาวะ preeclampsia ผ้ปู ่วย complete mole มกั เกิดกอ่ นอายคุ รรภ์ 24 สปั ดาห์ ร่วมกบั ตรวจพบความดนั โลหิตสงู + มีโปรตีนในปัสสาวะ• อาการแพ้ท้องอยา่ งรุนแรง• ระดบั ฮอร์โมน hCG สงู กวา่ การตงั้ ครรภ์ปกติ (hCG ›100,000 mlU/ml ) 8%• ในกรณี complete mole อาจพบ bilateral ovarian enlargement• ตรวจด้วย ultrasound จะพบลกั ษณะ (snow storm) ในโพรงมดลกู และไม่ สามารถมองเห็นรูปร่างของทารกในครรภ์ได้อยา่ งชดั เจน

การวนิ ิจฉัย ซกั ประวตั ิ การตรวจร่างกาย การตรวจทางห้องปฏบิ ตั ิการและการตรวจพเิ ศษ

การรักษา1.ทาให้การตัง้ ครรภ์สนิ้ สุดลง2.ตดิ ตามระดบั ฮอร์โมน hCG2.1 ตรวจระดบั beta-hCG ภายใน 48 ชว่ั โมงหลงั ยตุ ิการตงั้ ครรภ์และ ตรวจทกุ 1 สปั ดาห์ จนปกตอิ ยา่ งน้อย 3 ครัง้ จากนนั้ ตรวจเดอื นละครัง้ จน ครบ 6 เดอื น ตอ่ ไปตรวจทกุ 3 เดอื น จนครบ 1 ปี2.2ในระหว่างการตรวจตดิ ตาม แนะนาให้ผ้ปู ่วยคมุ กาเนิดอย่างน้อย 1 ปี แนะนาให้ใช้ยาเม็ดคุมกาเนิดชนิดฮอร์โมนรวมเพราะช่วยกด LH ซงึ่ เป็นตวั กวนในการแปลผล hCG ไม่ทาให้เลือดออกทางช่องคลอด และไม่ เพ่มิ อตั ราการเกิดมะเร็งเนือ้ รก หยดุ คมุ กาเนิดได้หลงั ตรวจไม่พบ Beta hCG ติดตอ่ กนั 6 เดือน (โดยทว่ั ไปการกลายเป็นมะเร็งในครรภ์ไขป่ ลาอกุ มกั เกิดภายใน 6 เดอื นหลงั จากยตุ กิ ารตงั้ ครรภ์) หรือตรวจติดตามจนครบ 1 ปี ถ้าไม่มีความผิดปกตใิ ห้ตงั้ ครรภ์ได้3.ในกรณีท่เี กดิ มะเร็งเนือ้ รก การรักษาด้วยยาเคมีบาบดั

การพยาบาล ข้อวนิ ิจฉัยทางการพยาบาล• วิตกกงั วลและกลวั เน่ืองจากมีอาการและได้รับการรักษาครรภ์ไขป่ ลาอกุ• เศร้าโศกเน่ืองจากสญู เสียการตงั้ ครรภ์• มีภาวะเส่ียงตอ่ การตกเลือดเนื่องจากตงั้ ครรภ์ไขป่ ลาอกุ• มีโอกาสตดิ เชือ้ ในโพรงมดลกู เน่ืองจากมีแผลในโพรงมดลกู• วติ กกงั วลและกลวั เน่ืองจากต้องรักษาโดยการขดู มดลกู (หรือการ ผา่ ตดั )• มีโอกาสไมไ่ ด้รับการรักษาอยา่ งตอ่ เน่ือง เน่ืองจากปฏิบตั ิตนไมถ่ กู ต้อง ตามแผนการรักษา

กจิ กรรมการพยาบาล• อธิบายพยาธิสภาพ ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขนึ ้ แผนการรักษา การปฏบิ ตั ิตวั ท่ีเหมาะสม• เตรียมความพร้อม ในการขดู มดลกู• เตรียมเคร่ืองมือ อปุ กรณ์ และยาให้พร้อม• ดแู ลให้สารนา้ เลือด และยา• ประเมนิ และบนั ทกึ สญั ญาณชีพ• เก็บเนือ้ เยื่อท่ีได้จากการขดู มดลกู สง่ ตรวจและตดิ ตามผล• อธิบายให้เข้าใจการดาเนินการของโรค แผนการรักษา การมาตรวจตามนดั• อธิบายให้เข้าใจถงึ ความสาคญั ของการคมุ กาเนิดและการเลือกวธิ ีคมุ กาเนิด พบวา่ การคมุ กาเนิดด้วยยาเม็ดคมุ กาเนิดเป็นวิธีการท่ีได้ผลดี

THE END