ก-ไก่เฮฮา-ปราจีนบุรี

ส่อื การเรียนรสู้ าระทอ้ งถนิ่ โดย

ช่ือ ก ไก่ เฮฮา ปราจนี บรุ ี เรือ่ งและภาพ วภิ าวี ฉกาจทรงศักด์ิ ลายมือโดย ชีวนั วิสาสะ โครงการ สร้างสรรค์ส่ือการเรยี นรสู้ าระทอ้ งถนิ่ เลขมาตรฐานประจาำ หนังสอื 978-616-235-080-1 คณะบรรณาธกิ ารอาำ นวยการ ทศั นยั วงศพ์ เิ ศษกลุ สุรพี นั ธ์ เปง็ กาสทิ ธิ์ บรรณาธกิ ารดาำ เนนิ งาน ระพพี รรณ พฒั นาเวช พมิ พ์ครั้งแรก ๒๕๕๕ จำานวน ๓,๐๐๐ เล่ม สงวนลิขสิทธ์ิ วภิ าวี ฉกาจทรงศักด์ิ และสำานักงานอทุ ยานการเรียนรู้ สำานกั งานบริหารและพฒั นาองค์ความรู้ (องคก์ ารมหาชน) จดั พมิ พโ์ ดย บรษิ ทั อมรนิ ทรพ์ ริน้ ตง้ิ แอนด์พบั ลชิ ช่งิ จาำ กดั (มหาชน) ๖๕/๑๐๑-๑๐๓ ถนนชัยพฤกษ์ (บรมราชชนนี) ตลงิ่ ชนั กรุงเทพฯ ๑๐๑๗๐ เจา้ ของโครงการ สำานักงานอทุ ยานการเรยี นรู้ (สอร.) สงั กดั สำานักงานบรหิ ารและพฒั นาองค์ความรู้ (องค์การมหาชน) สว่ นบรกิ าร ศูนย์การค้าเซ็นทรลั เวลิ ด์ ช้ัน ๘ Dazzle Zone โทรศพั ท์ ๐๒ ๒๕๗ ๔๓๐๐ โทรสาร ๐๒ ๒๕๗ ๔๓๓๒ ส่วนสำานกั งาน ๙๙๙/๙ อาคารสาำ นักงานเซ็นทรลั เวลิ ด์ ชนั้ ๑๗ ถนนพระราม ๑ ปทุมวนั กรงุ เทพฯ ๑๐๓๓๐ โทรศพั ท์ ๐๒ ๒๖๔ ๕๙๖๓-๖๕ โทรสาร ๐๒ ๒๖๔ ๕๙๖๖ www.tkpark.or.th

คำ า นำ า ภารกจิ สำาคญั ต่อสงั คมประการหนึง่ ของ สาำ นกั งานอทุ ยานการเรียนรู้ คือการปลกู ฝงั นสิ ยั รักการอ่าน และการกระจายโอกาสในการเข้าถงึ แหลง่ เรียนรทู้ ่ีทันสมัยและสอดคล้องกับความสนใจของเด็ก เยาวชน และประชาชน ในรูปแบบห้องสมุดมชี ีวติ ทส่ี รา้ งสรรคบ์ นพ้นื ฐานการมีส่วนรว่ มของภาคส่วนต่างๆ โดยสำานกั งานอุทยานการเรยี นรู้ไดร้ ่วมกบั องค์กรปกครองส่วนท้องถ่นิ ในภูมภิ าคต่างๆ เพ่ือขยายผลการ ดาำ เนนิ งานดังกล่าว การสร้างสรรค์สือ่ การเรียนรสู้ าระท้องถนิ่ ใหม้ รี ปู แบบการนาำ เสนอทที่ นั สมยั และดึงดดู ความสนใจ เป็นเครอื่ งมอื ท่สี ำาคญั อยา่ งหน่ึง ซึ่งสำานกั งานอุทยานการเรยี นรู้เลง็ เห็นวา่ มสี ่วนในการสร้างแรงบันดาลใจให้ เด็กและเยาวชนสนใจการอา่ นและใฝห่ าความรูอ้ ย่างต่อเน่ือง โดยนำาเรอ่ื งราวภมู ิปัญญาสาระทอ้ งถิน่ ใกลต้ วั ท่สี อดคลอ้ งกบั วัย การดาำ รงชวี ติ พรอ้ มกับสอดแทรกแนวคดิ ด้านคุณธรรม จรยิ ธรรม มาเปน็ เนื้อหาของ ส่ือการเรียนรสู้ าำ หรับเยาวชนตามชว่ งวยั ต้งั แต่ ๐ - ๑๒ ปี สอ่ื การเรยี นรู้สาระทอ้ งถิน่ ภาคกลางและภาคตะวันออก ชุดน้ี สำานกั งานอุทยานการเรยี นรู้ ได้ร่วมกันสรา้ งสรรค์กบั นักวิชาการและนักเขยี นในท้องถิ่น เพ่ือให้เด็กและเยาวชน รวมทง้ั ประชาชน ทวั่ ไปในภาคกลางและภาคตะวนั ออก ไดร้ บั ความรู้ และความภาคภูมใิ จในวฒั นธรรมและท้องถิ่นตน รวมทัง้ กอ่ ใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจและการยอมรับในวิถชี วี ิตวฒั นธรรมที่หลากหลายตามบรบิ ทพนื้ ท่ี และสภาพแวดลอ้ มท่ีแตกตา่ งกนั ออกไป สำานักงานอทุ ยานการเรียนรู้ มงุ่ หวงั วา่ หนังสือชดุ นจ้ี ะเป็นส่ือการเรียนรอู้ ีกชดุ หนึง่ ทจ่ี ะส่งเสริม การอา่ นและการเรียนรไู้ ดอ้ ยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ ซ่งึ หมายถึงเป็นหนงั สือที่ผู้อา่ น อ่านอยา่ งมีความสขุ สนกุ ในการอ่าน และก่อให้เกดิ ความตระหนักในคณุ ค่าของท้องถ่ินตนเองไดอ้ ยา่ งแทจ้ ริง สำานกั งานอทุ ยานการเรียนรู้





เรอื่ งและภาพ วภิ าวี ฉกาจทรงศักดิ์ เจา้ หนหู น่อไม้ หน่อไมห้ วาน

ไก่ แบะแซ งา กะทิ นาํ้ ตาลโตนด ข้าวเมา่ ถั่ว ข้าวตอก ไมพ้ ายเอาไว้กวนคะ่ ไข่

ขวด ควาย ๗

คน อ.ประจนั ตคาม อ.เมอื งปราจนี บุรี อ.บา้ นสรา้ ง อ.ศรมี หาโพธิ อ.ศรมี โหสถ ระฆงั ๘

งู อ.นาดี อ.กบินทร์บรุ ี จาน ๙ ๑. อ.เมอื งปราจนี บรุ ี ๒. อ.กบนิ ทร์บุรี ๓. อ.บ้านสร้าง ๔. อ.นาดี ๕. อ.ประจนั ตคาม ๖. อ.ศรมี โหสถ ๗. อ.ศรีมหาโพธิ

ฉ่ิง ชา้ ง ๑๐

โซ่ เฌอ ๑๑

หญิง ชฎา ปฏกั ๑๒

ขอขอบคณุ รูปฐาน จากหนงั สือ “นาำ ชม พพิ ธิ ภณั ฑสถานแหง่ ชาติ ปราจีนบุรี” กรมศลิ ปากร ฐาน พระพุทธรูปปางสมาธิบนฐานดอกบวั ๑๓ พบท่ีอาำ เภอศรีมโหสถ “ไปชมไดท้ ่ี พพิ ิธภัณฑสถานแห่งชาติปราจีนบรุ ”ี

มณโฑ ผ้เู ฒ่า ๑๔

เณร วงเวยี นสแี่ ยกเนนิ หอม พิพธิ ภัณฑ์ พระครอู ทุ ยั ธรรมธารี * 320 พพิ ิธภัณฑ์ อยู่สุขสวุ รรณ์ เดก็ *3452 ปราจีน - ตะคาม 3071 ถ.ราษฎรด์ ำาริ 3069 ถ.ปราจนี อนสุ รณ์ * พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติปราจีนบรุ ี ๑๕

เต่า ถั่วงอก ถั่วพู ถ่วั แขก ถงุ ถ่ัวลันเตา ถว่ั ฝักยาว ๑๖

ทหาร มากราบไดท้ ี่หนา้ อำเภอค่ะ ธง ๑๗

หนู ปลา ใบไม้ ๑๘

ผ้งึ ๑๙

ฝา พาน ๒๐

สำ�เภ� ฟนั ๒๑

ม้า ชอบหวาน หวานอมเปรี้ยว อรอ้ ย อร่อย ยักษ์ ๒๒

เรอื ลงิ

แหวน ศาลา ๒๔

ตำลึง มะละกอ ลูกหว้า เสือ ตะไคร้ กระเทยี ม กล้วย มะขามป้อม บัวบก ่ พรกิ ใสนเ่ มา้ํ ลแด็ขง็แไมสงลัก หอม ัหวใหญ หอมแดง ๒๕

หบี จุฬา ๒๖

อา่ ง นกฮกู ๒๗

หนงั สือ ก ไก่ เฮฮา ปราจนี บรุ ี เปน็ หนงั สอื สำ�หรบั เดก็ วัย ๓ - ๖ ป ี ท่นี �ำ เสนอในรูปแบบของหนังสอื ภ�พ ส�ำ หรับเดก็ นักเขียนไดใ้ ชข้ อ้ มลู ส่วนใหญ่จ�กบคุ คล วัตถ ุ สง่ิ ของ พชื อ�ห�ร สถ�นท่ี ฯลฯ ทโ่ี ดดเด่นและพบไดใ้ น จงั หวัดปราจนี บุร ี โดยมวี ตั ถุประสงค์เพอ่ื ให้เดก็ ได้เชอ่ื มโยงภ�พท่เี หน็ ในหนงั สือ และเรอื่ งร�วท่ีผ้ใู หญ่อ�่ นให้ฟงั (บ�งคนอ�จจะอ่�นเอง) เข้�กบั ของจรงิ ทเ่ี คยผ�่ น เคยพบ หรืออ�จจะไม่เคยได้เหน็ กจ็ ะเปน็ โอก�สทีไ่ ด้รูจ้ กั เม่อื ผู้ใหญ่หล�ยคนเห็นว่�เปน็ หนงั สือที่ข้ึนต้นดว้ ย ก และ จบลงที่ ฮ อ�จจะเข้�ใจผดิ คดิ ว่�เป็นหนังสอื สอนเด็กอ่�น ซ่งึ ในคว�มเปน็ จรงิ หนงั สือเลม่ นมี้ ิไดเ้ ปน็ หนังสอื สอนเด็กอ�่ นแต่อย่�งไร กลบั เปน็ หนงั สือที่ผู้ใหญ่ อ่�นให้เด็กสนกุ และเพ่อื ใหเ้ ดก็ เห็นก�รใชง้ �นของพยัญชนะท้ัง ๔๔ ตัวในภ�ษ�ไทย ยกตวั อย่�งเช่น ในหน�้ คูแ่ รก นำ�เสนอพยญั ชนะ ๔ ตัว ได้แก่ ก ไก ่ ข ไข ่ ฃ ขวด และ ค คว�ย เริ่มต้นด้วย ก ไก ่ นำ�ม�ใช้ในค�ำ ว�่ กระย�ส�รท และต�มม�ด้วยค�ำ ว�่ เข�ใหญ่ ขวดของใคร และค้�งค�วแมไ่ ก่ เปน็ ค�ำ หลัก ต�มลำ�ดบั ซงึ่ นำ�ม�ประกอบกับภ�พที่ เล�่ ถึง พยญั ชนะทง้ั ๔ ตวั และเชอื่ มโยงให้เปน็ หนึง่ เดยี วกัน หนงั สือส�ำ หรับเดก็ ๓ - ๖ ป ี มใิ ชเ่ พื่อให้เดก็ อ�่ นเอง แตเ่ ป็นหนงั สือทผ่ี ้ใู หญต่ อ้ งอ่�นใหฟ้ งั ฉะนัน้ ก�รใช้ หนงั สอื เล่มน้ี คุณครสู �ม�รถเลือกใชไ้ ดท้ ง้ั ก�รอ�่ นใหเ้ ดก็ ฟงั และเล่�ให้เดก็ ฟัง เพร�ะหนังสอื แต่ละเล่ม เดก็ ๆ ไมไ่ ดด้ ูหรอื ฟงั เพยี งครง้ั เดยี ว คุณครูอ�่ นให้ฟงั ในครัง้ แรกและเล�่ ให้ฟงั ในครั้งตอ่ ไปกไ็ ด้ ในก�รอ�่ นหนงั สอื ก ไก่ เฮฮา ปราจนี บุรี ใหเ้ ด็กฟัง คณุ ครใู ชว้ ิธกี �รอ่�นต�มตัวอักษร ทุกถ้อยคำ� ที่ปร�กฏอย่บู นหน�้ หนังสือ โดยอ่�นอย�่ งชดั ถ้อยชดั ค�ำ และอ�่ นอย�่ งมีชวี ิตชวี � ซ่งึ ต่�งจ�ก ก�รอ่�นไปเร่อื ยๆ อย�่ งสิ้นเชิง ยกตวั อย่�งสำ�หรับก�รอ�่ น ก ไก่ กระย�ส�รท ทำ�กนิ เดอื นส�รท รสช�ติหว�นมนั พวกเร�ชว่ ยกนั กวน กวน กวน กวน โดยคณุ ครเู น้นคำ�ว่� กวน กวน กวน กวน และในก�รอ่�นรอบต่อไป เมื่ออ่�นม�ถึงตรงน ้ี คณุ ครอู �จจะหยดุ เพื่อเป็นสญั ญ�ณ ให้เดก็ ชว่ ยกนั ออกเสยี ง กวน กวน กวน กวน โดยคุณครูใช้มอื ทำ�ท่�กวนประกอบไปดว้ ย เพื่อให้เด็กได้ เข้�ใจคว�มหม�ยของคำ�ว่� กวน เปน็ ต้น หลังจ�กใช้หนงั สอื เล่มนอี้ ย่�งสนกุ สน�นไปหล�ยๆ รอบแล้ว ส�ำ หรบั เดก็ วัย ๖ ปี ซ่ึงอยูใ่ นช้นั อนุบ�ล ๒ หรืออนุบ�ล ๓ ทเี่ รม่ิ รจู้ กั พยญั ชนะบ้�งแล้ว คุณครูควรเปดิ โอก�สใหเ้ ด็กได้มีโอก�สออกม�ชี้ทภ่ี �พบ�้ ง เชน่ เม่อื เปดิ หน้�แรก คุณครขู อให้นักเรียนชว่ ยชภี้ �พค้�งค�ว หรอื ช้ีท่ีตวั ค คว�ย หรอื ชี้ทภี่ �พภูเข� และช้ที ตี่ ัว ข ไข ่ ต�มโจทย์ทคี่ ุณครูตั้งเอ�ไว้ ซึ่งกจิ กรรมก�รชีภ้ �พ ชี้พยญั ชนะน้ี คณุ ครูจะตอ้ งพ�เดก็ ๆ ท�ำ ไปด้วยคว�มสนกุ และหลกี เล่ยี งบรรย�ก�ศที่กดดนั เด็กว�่ จะต้องชี้ให้ถกู เท�่ น้ัน โปรดอย�่ ลืมว่�เร�กำ�ลงั ชวนเดก็ เล่นสนุกกับก�รอ�่ น ๒๘

สำาหรับการใชห้ นังสือด้วยวธิ ีการเลา่ เร่ือง คณุ ครูจะเห็นว่า เราแยกคำาวา่ ‘อ่านใหเ้ ด็กฟงั ’ กบั ‘เลา่ ใหเ้ ด็กฟงั ’ ออกจากกนั ทงั้ น้เี พราะทงั้ ๒ วธิ ีมคี วามแตกตา่ งกัน ดงั ท่กี ล่าวไปแล้ววา่ การอา่ นหนังสือให้เดก็ ฟงั คอื การอา่ นตามตัวอกั ษร อา่ นทุกตัว ทกุ คำา ทุกประโยค แตใ่ นการเลา่ เรอื่ ง จากหนังสือให้เดก็ ฟัง คือการเล่าจากภาพท่คี ุณครมู องเห็น โดยใช้ภาษาสาำ นวนของคุณครเู อง เพื่อผูกเรอ่ื งราว และเล่าให้เดก็ ฟังอีกทอดหนึง่ ซ่งึ คณุ ครอู าจจะเล่าไปชวนเดก็ พดู คยุ เลน่ ถาม-ตอบไปด้วยกไ็ ด้ และเชน่ เดยี วกนั เสมอ คือในกิจกรรมการใช้หนังสือกบั เด็ก โปรดอยา่ จัดกจิ กรรมภายใต้ความกดดัน วา่ เด็กจะต้องตอบได้ทุกคำาถามของ คุณครู ในท่นี ีต้ งั้ ใจใชค้ ำาวา่ ‘เลน่ ถาม-ตอบ’ เพื่อให้เกดิ ความรสู้ ึกว่าคณุ ครูกาำ ลงั เล่นถาม-ตอบอยูก่ บั เดก็ ซึ่งต่างจาก การถามเพ่อื เอาคาำ ตอบที่ถกู ต้องใหไ้ ด้ เพราะเดก็ ๆ น้ันไม่มสี ิง่ ใดท่นี ่าสนใจไปกว่าการได้เลน่ ป ร ะ วั ติ ผู้ เ ขี ย น จบการศึกษาจากสถาบนั เทคโนโลยพี ระจอมเกลา้ วภิ าวี ฉกาจทรงศักดิ์ เจา้ คุณทหารลาดกระบงั เจ้าของผลงานรางวลั นายอนิ ทรอ์ วอรด์ เรือ่ ง ลกู บอลเท่ียวชายหาด เจ้าของรางวลั หนงั สอื ภาพ ‘รู้เก็บ รู้ใช’้ ดเี ดน่ จากตลาดหลักทรัพยแ์ หง่ ประเทศไทย เร่ือง หา้ พี่น้องกับของเลน่ ใหม่ ผลงานตพี ิมพเ์ รอื่ ง พ่อแม่มือใหมก่ บั ไขห่ า้ ฟอง, เอ้กอ้เี อก้ เอก้ เช้าแล้วตื่นเถอะ, เล่นต่อตัว, เวาะรือเต๊าะ ลกู ยางจอมซน ๒๙

สื่อการเรยี นร้สู าระทอ้ งถ่นิ ท้งั ๗ เลม่ ๓๐