ขาว สมบรูณ์

ทอ่ งเที'ยว ชลบุรี จดั ทาํ โดย นางสาวฌาณิศา พลเยยี' ม รหสั นกั ศึกษา6211011448023 นาํ เสนอ อาจารยส์ าติยา ม'ิงวงศ์ วชิ าความรู้เบGืองตน้ เก'ียวกบั อตุ สาหกรรมทอ่ งเท'ียว (3571123) หลกั สูตรศิลปศาสตรบณั ฑิต สาขาวชิ าการทอ่ งเท'ียว มหาวทิ ยาลยั สวนดุสิต ปี พ.ศ.2562

ก. ชลบุรี เป็นจงั หวดั หน'ึงในภาคตะวนั ออกของประเทศไทย มีสถานที'ท่องเท'ียวที'มีช'ือเสียงหลายแห่งตGงั อยู่ เช่น ทะเล ภูเขา โชวค์ าบาเร่ และสถานท'ีท่องเที'ยวอ'ืนๆ ในหนงั สือเล่มนGีท่านจะได้ พบกบั ประวตั ิและความเป็นมาของแหล่งท่องเที'ยว ช่วงเทศกาล และประเพณีท'ีสาํ คญั รวมไปถึงของขGึนช'ือในจงั หวดั ท'ีทุกท่านไม่ ควรพลาด โดยหนงั สือเล่นนGีเป็นส่วนหน'ึงของวชิ า ความรู้เบGืองตน้ การบริการ ซ'ึงทางผจู้ ดั หวงั เป็นอยา่ งยงิ' วา่ จะเป็นประโยชน์ ใหแ้ ก่ทุก ท่านที'ไดอ้ ่าน นางสาวฌาณิศา พลเยยี' ม ผจู้ ดั ทาํ เนGือหา วนั ที'10ตุลาคม พ.ศ. 2562

ข. สารบญั หัวข้อ หน้า แผนที'จงั หวดั ชลบรุ ี 1 5 ข้อมลู การเดนิ ทาง 6 13 ประวตั เิ มืองชลบรุ ี 20 25 วิถีชีวิตและเศรษฐกิจ 39 51 เทศกาลและประเพณีเมืองชลบรุ ี สถานท'ีทอ่ งเที'ยวเมืองชลบรุ ี ของดีและของฝากเมืองชลบรุ ี อ้างอิง

1. แผนท&เี มืองชลบุรี ขนาดและท&ตี งั7 จงั หวดั ชลบุรีมีพGืนที'ทGงั สิGน 2,726,875 ไร่ (4,363 ตารางกิโลเมตร) คิดเป็นร้อยละ 0.85 ของพGืนท'ี ประเทศไทย (พGืนที'ของประเทศไทยประมาณ 320,696,875 ไร่ หรือ 513,115 ตารางกิโลเมตร) ทิศตะวนั ออก ติดกบั จงั หวดั ฉะเชิงเทรา จงั หวดั จนั ทบุรีและจงั หวดั ระยอง ทิศตะวนั ตก ติดกบั ชายฝั'งทะเลตะวนั ออกของอ่าวไทย

2. ทศิ เหนือ ตดิ กบั จงั หวดั ฉะเชิงเทรา ทศิ ใต้ ตดิ กบั จงั หวดั ระยอง ทศิ ตะวันออก ตดิ กบั จงั หวดั ฉะเชิงเทรา จงั หวดั จนั ทบรุ ี และ ตดิ กบั จงั หวดั ระยอง ทศิ ตะวันตก ตดิ กบั ชายฝั'งทะเลตะวนั ออกของอา่ วไทย คาํ ขวญั ประจาํ จงั หวดั ชลบรุ ี ทะเลงาม ข้าวหลามอร่อย อ้อยหวาน จกั สานดี ประเพณวี ง;ิ ควาย

3. “ตราประจาํ จงั หวดั ชลบรุ ี” ตราจงั หวดั ชลบรุ ีเป็นรูปภเู ขาอยรู่ ิมทะเลแสดงถงึ สญั ลกั ษณ์สาํ คญั 2 ประการของ จงั หวดั คือ“ทะเล”หมายถงึ ความเป็นเมืองชายทะเลท'ีอดุ ม สมบรู ณ์ และ “รูปภเู ขาอยู่ ริมทะเล” หมายถงึ เขาสามมขุ อนั เป็นที'ตงัU ของศาลเจ้าแมส่ ามมขุ อนั ศกั ดสVิ ทิ ธิV เป็นท'ีเคารพ ของชาวชลบรุ ี ตลอดจนประชาชนทวั' ไป ซง'ึ ตา่ งมีความเชื'อตรงกนั วา่ ศาลเจ้าแมส่ ามมขุ สามารถดลบนั ดาล ให้ความค้มุ ครองผ้ทู 'ีมาเคารพกราบไหว้ให้พ้นจากภยนั ตรายตา่ งๆ ได้ โดยเฉพาะการออกไปประกอบอาชีพจบั ปลาในท้องทะเล เขาสามมขุ จงึ กลายเป็นปชู นีย สถาน และสญั ลกั ษณ์สาํ คญั ย'ิงแหง่ หนง'ึ ของชาวชลบรุ ีมาโดยตลอด

4. ธงประจาํ จงั หวดั ชลบุรี ธงพนื? สีแดง-เหลอื ง-แดง ตรงกลางเป็ นรูปเขาสามมุขและทะเล ต้มไม้ประจาํ จงั หวดั ดอกไม้ประจาํ จงั หวดั ต้นประดู่ ดอกประดู่

5. ข้อมลู การเดนิ ทาง รถโดยสารประจาํ ทาง สถานีขนส่งสายตะวนั ออก (เอกมยั ) มีบริการรถประจาํ ทางปรับอากาศไปชลบุรีทุกวนั ตGงั แต่เวลา5.30-21.00 น.รถออก ทุก 40 นาที โทร. 0 2391 9829 รถประจาํ ทาง ปรับอากาศชGนั 2 มีบริการระหวา่ งเวลา 5.00 – 21.00 น. ออกทุก 30 นาที โทร. 0 2391 2504 รถประจาํ ทาง ธรรมดามีบริการตGงั แต่เวลา 5.00 - 21.00 น. ออกทุก 30 นาที โทร. 0 2391 2504 สถานีขนส่งหมอชิต 2มีรถประจาํ ทาง ปรับอากาศบริการตGงั แต่เวลา 6.30 - 18.30 น.โทร. 0 2936 2852-66 www.transport.co.th นอกจากนGนั ยงั มีบริษทั เดินรถเอกชนที'วง'ิ บริการ ออกจาก สถานีขนส่งสายใต้ เป็นรถประจาํ ทาง ปรับอากาศไปพทั ยาทุกวนั วงิ' เสน้ บางนา-ตราด รถไปจอดท'ี สถานีรถประจาํ ทาง ถนนพทั ยาเหนือ ของ บริษทั รถรุ่งเรือง จาํ กดั เร'ิมตGงั แต่เวลา 05.30 - 18.30 น.รถออกทุก 2 ชวั' โมง โทร. 0 2884 5582 สาขาพทั ยา โทร. 0 3842 9877 รถไฟ จากสถานีรถไฟหวั ลาํ โพง มีบริการรถไฟไปจงั หวดั ชลบุรีทุกวนั ๆ ละ 1 เที'ยว ไปสิGนสุดท'ีสถานีรถไฟพลูตาหลวง สอบถามรายละเอียดเพ'ิมไดท้ ี' : 1690, 0 2223-4334, 0 2220-4444 หรือเวบ็ ไซต์ www.railway.co.th รถยนต์ จาก กรุงเทพ สามารถเดินทางไปจงั หวดั ชลบุรีไดห้ ลายเสน้ ทาง คือ เส้นทางท@ี 1 ใชเ้ สน้ ทางสายบางนา-ตราด ทางหลวงหมายเลข 34 เขา้ สู่จงั หวดั ชลบุรี เส้นทางท@ี 2ใชเ้ สน้ ทางสายกรุงเทพฯ-มีนบุรี ทางหลวงหมายเลข 304 ผา่ นจงั หวดั ฉะเฉิงเทรา- บางปะกง เขา้ สู่จงั หวดั ชลบุรี เส้นทางท@ี 3ใชเ้ สน้ ทางสายเก่า ถนนสุขมุ วทิ ทางหลวงหมายเลข 3 ผา่ นจงั หวดั สมุทรปราการ ไปจนถึงแยกอาํ เภอบางปะ กง และใหแ้ ยกเขา้ สู่เสน้ ทางหมายเลข 34 ไปจนถึงจงั หวดั ชลบุรี เส้นทางท@ี 4 ใชเ้ สน้ ทางหลวงพเิ ศษ(MOTOR WAY) สายกรุงเทพฯ-ชลบุรี-พทั ยา โทร. 1193, 0 3839 2001

6. ประวตั เิ มอื งชลบรุ ี จังหวัดชลบุรี เป็นดินแดนที'ปรากฏขGึนมาในหนา้ ประวตั ิศาสตร์ตGงั แต่สมยั ทวารวดี ขอม และ สุโขทยั แต่เดิมเป็นเพียงเมืองเกษตรกรรม และชุมชนประมงเลก็ ๆ หลายเมือง กระจดั กระจายกนั อยู่ ห่างๆ โดยในทาํ เนียบศกั ดินาหวั เมืองสมยั อยธุ ยากาํ หนดใหช้ ลบุรีเป็นเมืองชGนั จตั วา ส่วนแผนท'ีไตรภูมิ กม็ ีชื'อตาํ บลสาํ คญั ของชลบุรีปรากฏอยู่ เรียงจากเหนือลงใต้ คือ เมืองบางทราย เมืองบางปลา สร้อย เมืองบางพระเรือ (ปัจจุบนั คือบางพระ) และเมืองบางละมุง แมว้ า่ จะเป็นเพียงเมืองเลก็ ๆ แต่ก็ อุดมไปดว้ ยทรัพยากรทGงั บนบก และในทะเล มีการทาํ ไร่ ทาํ นา ทาํ สวน และออกทะเลมาแต่ เดิม นอกจากนGียงั มีการติดต่อกบั ชาวจีนท'ีล่องเรือสาํ เภาเขา้ มาคา้ ขายกบั กรุงสยามดว้ ย ดินแดนท'ีเรียกวา่ จงั หวดั ชลบุรี มีผคู้ นอาศยั อยมู่ าตGงั แต่สมยั ก่อนประวตั ิศาสตร์แลว้ คือสามารถยอ้ นไป ไดจ้ นถึงยคุ หินขดั เช่น บริเวณท'ีลุ่มริมฝ'ังแม่นGาํ พานทอง เคยมีมนุษยย์ คุ หินใหม่อาศยั อยู่ โดยชนกลุ่มนGี นิยมใชข้ วานหินขดั เพื'อการเกบ็ หาล่าไล่ รวมถึงใชล้ ูกปัด และกาํ ไล ภาชนะเคร'ืองปGันดินเผาซ'ึงมีลายที' เกิดจากการใชเ้ ชือกทาบลงไปขณะดินยงั ไม่แหง้ นอกจากนGียงั พบเศษอาหารทะเลพวกหอย ปู และปลา อีกดว้ ย เม'ือปี พ.ศ. 2522 ไดม้ ีการขดุ สาํ รวจท'ีตาํ บลพนมดี อาํ เภอพนสั นิคม พบร่องรอยของชุมชน โบราณก่อนประวตั ิศาสตร์โคกพนมดี ทาํ ใหส้ นั นิษฐานไดว้ า่ ภายในเนGือที' 4,363 ตารางกิโลเมตรของ ชลบุรี อดีตเคยเป็นที'ตGงั เมืองโบราณที'มีความรุ่งเรืองถึง 3 เมือง ไดแ้ ก่ เมืองพระรถ เมืองศรีพโล และ เมืองพญาเร่ โดยอาณาเขตของ 3 เมืองนGีรวมกนั เป็นจงั หวดั ชลบุรีในปัจจุบนั

7. เมืองพระรถ ในสมยั ทวารวดี และสมยั ลพบุรี ประมาณ 1,400 ถึง 700 ปี ก่อน บริเวณตาํ บลหนา้ พระธาตุ อาํ เภอ พนสั นิคมในปัจจุบนั มีร่องรอยของเมืองใหญ่ช'ือ “เมืองพระรถ” ตGงั อยู่ในท'ีราบลุ่มซ'ึงแม่นGาํ หลาย สายไหลมาบรรจบกนั เป็ นแม่นGาํ พานทอง โดยสามารถใชแ้ ม่นGาํ สายนGีเป็ นทางคมนาคมติดต่อกบั เมืองศรีมโหสถในจงั หวดั ปราจีนบุรี (ปัจจุบนั คือบริเวณบา้ นสระมะเขือ บา้ นโคกวดั และบา้ น หนองสะแก อาํ เภอศรีมโหสถ) จนไปถึงอาํ เภออรัญประเทศได้ อีกทGงั ยงั มีเส้นทางเดินเทา้ เชื'อมไป ถึงจงั หวดั ระยอง และจนั ทบุรี ผ่านเมืองพญาเร่ซ'ึงเป็ นเมืองโบราณสาํ คญั อีกแห่งหน'ึงของ ชลบุรี เมืองพระรถจึงกลายเป็ นศูนยก์ ลางการคมนาคมของชลบุรีในยคุ นGนั นอกจากนGี นกั โบราณคดียงั สาํ รวจพบว่าเมืองพระรถเป็ นเมืองโบราณยุคเดียวกบั เมืองศรีพโล หรือ เก่ากว่า เล็กนอ้ ย เน'ืองจากปรากฏว่ามีทางเดินโบราณเชื'อมต่อสองเมืองนGีในระยะทางประมาณ 20 กิโลเมตร เมืองศรีพโล “เมืองศรีพโล” ตGงั อยู่บริเวณบา้ นอู่ตะเภา ตาํ บลหนองไมแ้ ดง อาํ เภอเมืองชลบุรี หนา้ เมืองมีอาณา เขตจรดตาํ บลบางทรายในปัจจุบนั เคยมีผูข้ ุดพบโบราณวตั ถุหลายอย่าง เช่น พระพุทธรูปทองคาํ สัมฤทธaิ แกว้ ผลึก ขนั ทองคาํ ถว้ ยชามสังคโลกคลา้ ยของสุโขทยั จระเขป้ ูน และกอ้ นศิลามีรอยเทา้ สุนขั เป็ นตน้ นกั โบราณคดีสันนิษฐานว่าเมืองศรีพโลเป็ นเมืองในสมยั ขอมเรืองอาํ นาจแห่งภูมิภาค อุษาคเนย์ และอาจจะมีอายุร่วมสมยั กบั ลพบุรีซ'ึงอยู่หลงั ยุคอู่ทอง และก่อนยุคอยุธยา คือประมาณปี พ.ศ.1600 ถึง 1900

8. จากการขดุ คน้ ทางโบราณคดีทาํ ใหท้ ราบวา่ ตวั เมืองศรีพโลตGงั อยใู่ กลก้ บั ปากนGาํ บางปะกง โดยเม'ือ ประมาณ 600 ปี ก่อนในสมยั สุโขทยั เมืองนGีมีฐานะเป็นเมืองท่าชายทะเลที'มงั' คง'ั เปิ ดรับเรือสาํ เภาจาก จีน กมั พชู า และเวยี ดนาม ใหม้ าจอดพกั ก่อนเดินทางต่อไปยงั ปากนGาํ เจา้ พระยา (เป็นที'น่าเสียดายวา่ กาํ แพงเมืองศรีพโลไดถ้ ูกทาํ ลายไปหมดสิGนจากการก่อสร้างถนนสุขมุ วทิ จึงไม่เหลือร่องรอยทาง โบราณคดีไวใ้ หศ้ ึกษา) ต่อมาในสมยั อยธุ ยา เมืองศรีพโลกค็ ่อยๆ หมดความสาํ คญั ลง อาจเพราะปาก แม่นGาํ ตGืนเขินจากการพดั พาสะสมของตะกอนจาํ นวนมหาศาล ประชาชนจึงยา้ ยถิ'นฐานลงมาสร้างเมือง ใหม่ที' “บางปลาสร้อย” ซ'ึงคือ “เมืองชลบุรี” ในปัจจุบนั (วดั ใหญ่อินทารามในตวั เมืองชลบุรีปัจจุบนั ยงั ปรากฏภาพจิตรกรรมฝาผนงั การคา้ ขายระหวา่ งคนไทย จีน และฝร'ัง บ่งบอกถึงบรรยากาศการคา้ ขายอนั คึกคกั ในอดีต) เมืองพญาเร่ “เมืองพญาเร่” ตGงั อยใู่ นเขตตาํ บลบ่อทอง อาํ เภอบ่อทอง เป็นเมืองยคุ ทวารวดีเช่นเดียวกบั เมืองพระ รถ เมืองนGีตGงั อยใู่ นเขตท'ีสูง ห่างจากเมืองพระรถประมาณ 32 กิโลเมตร ลกั ษณะผงั เมืองเป็นรูปวงรี 2 ชGนั ชGนั แรกมีเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางประมาณ 1,100 เมตร ส่วนชGนั ในประมาณ 600 เมตร โดยคูเมือง และคนั ดินของตวั เมืองชGนั นอกทางดา้ นเหนือยงั คงปรากฏเห็นไดช้ ดั เจนในปัจจุบนั เมืองพญาเร่มีการติดต่อกบั เมืองพระรถอยเู่ นืองๆ โดยใชค้ ลองหลวงเป็นเสน้ ทางสญั จร ปัจจุบนั ลาํ คลองนGียงั คงอยู่ โดยเป็นคลองสายสาํ คญั และมีความยาวท'ีสุดของจงั หวดั ชลบุรี ทุกวนั นGีการทาํ นาใน อาํ เภอพนสั นิคม และอาํ เภอพานทอง ยงั คงอาศยั นGาํ จากคลองนGี เน'ืองจากมีแควหลายสายแตกสาขา ออกไป แควใหญ่ที'สุด คือ แควท'ีเกิดจากทิวเขาป่ าแดง

9. สมัยกรุงศรีอยุธยา เมืองชลบุรีปรากฏเป็นหลกั ฐานในทาํ เนียบศกั ดินาหวั เมืองตราเมื'อ พ.ศ.1919 มีฐานะเป็นเมืองจตั วา ผรู้ ักษาเมืองคือ “ออกเมืองชลบุรีศรีมหาสมุทร”ศกั ดินา 2,400 ไร่ ส่งส่วยไมแ้ ดง ในรัชกาลสมเดจ็ พระบรมราชาธิราช (ขนุ หลวงพะงว'ั ) ในปี พ.ศ.2309 ขณะที'กรุงศรีอยธุ ยาถูกทพั พม่าลอ้ มอยนู่ Gนั กรมหมื'นพิพิธซ'ึงเป็นพระ เจา้ ลูกยาเธอองคห์ น'ึงในพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั บรมโกศ แต่ถูกเนรเทศไปลงั กา ไดก้ ลบั มาเกลGีย กล่อมรวบรวมชายฉกรรจท์ างหวั เมืองภาคตะวนั ออก ไดแ้ ก่ จนั ทบุรี ระยอง บางละมุง ชลบุรี และ ปราจีนบุรี เขา้ ร่วมกองทพั อา้ งวา่ จะยกไปช่วยกรุงศรีอยธุ ยารบพม่า ในครGังนGนั ชาวชลบุรีไดใ้ หก้ าร สนบั สนุนเขา้ ร่วมทพั เป็นจาํ นวนมาก จนกระทง'ั เมืองชลบุรีแทบจะกลายเป็นเมืองร้าง เมื'อกรมหมื'นเทพพิพิธยกไพร่พลไปตGงั มน'ั ท'ีปราจีนบุรีแลว้ จึงมีหนงั สือกราบบงั คมทูลพระเจา้ อยหู่ วั เอกทศั น์ ณ กรุงศรีอยธุ ยา ขออาสาช่วยป้องกนั พระนคร แต่พระเจา้ อยหู่ วั เอกทศั นท์ รงพระราชดาํ ริวา่ กรมหม'ืนเทพพิพิธเป็นคนมกั ใหญ่ใฝ่ สูงจนถูกเนรเทศมาแลว้ ครGังหน'ึง การท'ีมาเรียกระดมผคู้ นเขา้ เป็น กองทพั โดยพลการครGังนGี กเ็ ป็นการทาํ ผดิ กฎมณเทียรบาล จึงโปรดเกลา้ ฯ ใหย้ กกองทพั จากกรุงศรี อยธุ ยาไปปราบกรมหมื'นเทพพิพิธจนบอบชGาํ จากนGนั พม่ายงั ไดส้ ่งกองทพั เขา้ โจมตีกองทพั กรมหมื'น พิพิธจนแตกพา่ ย จนกระทง'ั กรุงศรีอยธุ ยาเสียแก่พม่าเม'ือ พ.ศ.2310 ชาวชลบุรีไดใ้ หค้ วามร่วมมือกบั สมเดจ็ พระเจา้ ตากสินมหาราชในการกอบกอู้ ิสรภาพอยา่ งใกลช้ ิด จนสามารถกอบกเู้ อกราชกลบั คืนมา ไดส้ าํ เร็จ

10. สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ สมยั พระบาทสมเดจ็ พระนง'ั เกลา้ เจา้ อยหู่ วั รัชกาลที' 3 พระอินทอาษาชาวเมืองเวยี งจนั ทน์ ไดพ้ าชาว ลาวจาํ นวนหน'ึงอพยพเขา้ มาขอพ'ึงพระบรมโพธิสมภาร พระองคจ์ ึงทรงโปรดเกลา้ ฯ ใหไ้ ปตGงั ถิ'นอาศยั อยรู่ ะหวา่ งเมืองชลบุรี และฉะเชิงเทรา (บริเวณเมืองพนสั นิคมในปัจจุบนั ) ครGันต่อมาสมยั รัชกาลที' 4 ถึงรัชกาลที' 6 พระมหากษตั ริย์ และพระบรมวงศานุวงศข์ องสยาม ไดเ้ สดจ็ ประพาสชลบุรีหลายหน เน'ืองจากชลบุรีเป็นเมืองชายทะเลที'มีทศั นียภาพงดงาม เหมาะแก่การพกั ผอ่ นหยอ่ นใจ อีกทGงั ไม่ไกล จากกรุงเทพมหานครมากนกั จนถึงปี พ.ศ.2350 พระสุนทรโวหาร (สุนทรภู่) รัตนกวขี องไทย ไดเ้ ดินทางจากกรุงเทพมหานคร ไป เยย'ี มบิดาท'ีเมืองแกลง จงั หวดั ระยอง ไดเ้ ขียนไวใ้ นนิราศเมืองแกลงกล่าวถึงเมืองต่างๆ เม'ือเขา้ ถึงเขต จงั หวดั ชลบุรีตามลาํ ดบั จากเหนือไปใต้ คือ บางปลาสร้อย หนองมน บา้ นไร่ บางพระ บางละมุง นา เกลือ พทั ยา นาจอมเทียน หว้ ยขวาง และหนองชะแงว้ (ปัจจุบนั เรียกบา้ นชากแงว้ อยใู่ นเขตอาํ เภอบาง ละมุง ซ'ึงเป็นทางที'จะไปอาํ เภอแกลง จงั หวดั ระยองได)้

11. ในช่วง พ.ศ.2437 รัชสมยั พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั รัชกาลท'ี 5 ไดท้ รงเปล'ียนแปลง ระบบการปกครองราชอาณาจกั รที'เป็นหวั เมืองเลก็ ๆ แบบโบราณ ยบุ รวมเขา้ ดว้ ยกนั ใหอ้ ยภู่ ายใต้ บงั คบั บญั ชาของกระทรวงมหาดไทยหน่วยงานเดียว ดงั มีบนั ทึกวา่ “รวมหัวเมืองทางลาํ นําI บางปะกง คือ เมืองปราจีนบุรี 1 เมืองนครนายก 1 เมืองพนมสารคาม 1 เมืองฉะเชิงเทรา 1 รวม 4 หัวเมือง เป็ นเมืองมณฑล 1 เรียกว่า มณฑลปราจีน” ตGงั ที'วา่ การมณฑล ณ เมืองปราจีน ต่อเม'ือโอนหวั เมืองใน กรมท่ามาขGึนกระทรวงมหาดไทย จึงยา้ ยที'ทาํ การมณฑลลงมาตGงั ที'เมืองฉะเชิงเทรา เพราะขยายอาณา เขตมณฑลต่อลงไปทางชายทะเล รวมเมืองพนสั นิคม เมืองชลบุรี และเมืองบางละมุง เพิ'มใหอ้ ีก 3 รวม เป็น 7 เมืองดว้ ยกนั แต่คงเรียกชื'อวา่ มณฑลปราจีนอยตู่ ามเดิม ครGันถึงช่วงปี พ.ศ.2458 ในสมยั รัชกาลท'ี 6 ไดท้ รงรวมมณฑลจดั ตGงั ขGึนเป็น “ภาค” โดยมีอุปราชเป็น ผปู้ กครอง มีอาํ นาจเหนือสมุหเทศาภิบาล มีดว้ ยกนั 4 ภาค คือ ภาคพายพั ภาคปักษใ์ ต้ ภาคอีสาน และ ภาคตะวนั ตก สาํ หรับภาคกลางใหค้ งเป็นมณฑลอยอู่ ยา่ งเดิม เรียกวา่ มณฑลอยธุ ยา มีอุปราชปกครอง แทนสมุหเทศาภิบาล การปกครองหวั เมืองแบบแบ่งเป็นภาค และมีตาํ แหน่งอุปราชเช่นนGียกเลิกเม'ือ วนั ที' 31 มีนาคม 2468 ในสมยั รัชกาลท'ี 7 โดยกลบั ไปใชใ้ นลกั ษณะเป็นมณฑลอยา่ งเดิม ในลกั ษณะท'ีมี จาํ นวนมากถึง 20 มณฑล และภายใน 10 ปี ต่อมา คือก่อน พ.ศ. 2475 ไดย้ บุ ลงเหลือเพียง 10 มณฑล เป็นครGังสุดทา้ ย

12. 1. ยคุ ก่อนกรุงศรีอยธุ ยา พGืนท'ีซ'ึงปัจจุบนั เป็นจงั หวดั ชลบุรี มีเมืองศรีพโล และเมืองพระรถ ตGงั อยแู่ ลว้ โดยทุกวนั นGียงั มีหลกั ฐานความเป็นเมืองบางอยา่ งปรากฏชดั อยู่ 2. ยคุ กรุงศรีอยธุ ยา เมืองศรีพโล และเมืองพระรถอาจเสื'อมไปแลว้ และมีชุมชนที'รวมกนั อยู่ หลายจุด ในลกั ษณะเป็นบา้ นเมือง อาทิ บางทราย บางปลาสร้อย บางพระเรือ บางละมุง ฯลฯ 3. ยคุ กรุงรัตนโกสินทร์ แบ่งเป็น 3 ช่วงยอ่ ยๆ ไดแ้ ก่ ช่วงแรก (ก่อน พ.ศ.2440 หรือ ร.ศ.115) ช่วงนGีจงั หวดั ชลบุรียงั ไม่เกิดขGึน แต่ไดม้ ีเมืองต่างๆ ใน พGืนท'ีเกิดขGึนแลว้ คือ เมืองบางปลาสร้อย เมืองพนสั นิคม และเมืองบางละมุง ช่วงสอง (หลงั พ.ศ.2440 ถึง 2475) ขณะนGนั คาํ วา่ “จงั หวดั ” มีใชแ้ ห่งเดียวในราชอาณาจกั ร คือ จงั หวดั กรุงเทพมหานคร เขา้ ใจวา่ คาํ วา่ “เมืองชลบุรี” มีช'ือเรียกในช่วงนGี โดยมีอาํ เภอเมืองบาง ปลาสร้อย (ท'ีตGงั ตวั เมือง) อาํ เภอพานทอง อาํ เภอบางละมุง และอาํ เภอพนสั นิคม อยใู่ นเขตการ ปกครองระยะตน้ ต่อมาในระยะหลงั ปี พ.ศ.2460 จึงมีอาํ เภอศรีราชา และอาํ เภออื'นๆ เกิดขGึน รวมกนั อยใู่ นเขตเมืองชลบุรี ช่วงสาม (ตGงั แต่ พ.ศ.2475 จนถึงปัจจุบนั ) มีการเปล'ียนแปลงรูปแบบการปกครองประเทศครGัง ใหญ่ จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชเป็นระบอบประชาธิปไตย โดยพระราชบญั ญตั ิระเบียบ บริหารราชการแห่งราชอาณาจกั รสยาม พ.ศ.2476 ไดย้ กเลิกเขตการปกครองแบบ “เมือง” ทว'ั ราชอาณาจกั ร แลว้ ตGงั ขGึนเป็น “จงั หวดั ” แทน โดยมีขา้ หลวงประจาํ จงั หวดั เป็นผปู้ กครองบงั คบั บญั ชา เมืองชลบุรีจึงกลายเป็นจงั หวดั ชลบุรี และเปลี'ยนขา้ หลวงประจาํ จงั หวดั เป็นผวู้ า่ ราชการ จงั หวดั

13. ชลบุรี เมืองชายทะเลท'ีได้รับการกลา่ วขานมากท'ีสดุ แหง่ บรู พาทิศ ดนิ แดนชายทะเลอนั มง'ั คง'ั แหง่ นี U ได้ผนั ผา่ นกาลเวลามาเน'ินนาน จากการเป็นเมืองทา่ ค้าขายคกึ คกั ในอดีต พฒั นามาสเู่ มืองเกษตร อตุ สาหกรรม และทอ่ งเที'ยว สง'ิ นีอU าจสะท้อนคณุ ลกั ษณะสาํ คญั ของคนเมืองชล ซง'ึ มีความขยนั และ มองการณ์ไกล กอปรกบั ทรัพย์ในดนิ สนิ ในนําU ตา่ งชว่ ยกนั เอือU อํานวยให้การพฒั นาในด้าน ตา่ งๆ เป็นไปอยา่ งสะดวกราบร'ืน และตอ่ เนื'อง ปัจจบุ นั ชลบรุ ีมีประชากรประมาณ 1,535,445 คน ประชากรแฝงประมาณ 1,500,000 คน ซงึ' สว่ น หนง'ึ เป็นผ้โู ยกย้ายเข้ามาทํางานในภาคอตุ สาหกรรมตา่ งๆ ท'ีขยายตวั อยา่ งตอ่ เน'ือง ทวา่ เมื'อพดู ถงึ ผ้คู นพืนU ถ'ินจริงๆ ของชลบรุ ีแล้ว จะพบวา่ คนชลบรุ ีมีอาชีพผกู พนั อยกู่ บั ท้องทะเล นาไร่ ทําปศสุ ตั ว์ และทําเหมืองแร่ โดยลกั ษณะนิสยั ของคนเมืองชลดงัU เดมิ ได้ช'ือวา่ เป็นคนจริง ใช้ชีวิตเรียบงา่ ย ประหยดั อดออม เอาการเอางาน หนกั เอาเบาสู้ มีความเป็นมิตร และพร้อมต้อนรับผ้มู าเยือนเสมอ แม้ ทกุ วนั นีสU ภาพบ้านเมืองของชลบรุ ีจะเจริญรุดหน้าไปมาก อีกทงัU มีผ้คู นตา่ งถ'ินโยกย้ายเข้ามาอาศยั ผสมกลมกลนื กบั ชนดงัU เดมิ ทวา่ คน

14. เมืองชลกย็ งั คงรักษาขนบธรรมเนียม และประเพณีอนั ดีงามของตนเอาไวอ้ ยา่ งเหนียวแน่น สะทอ้ นออกมาในรูปแบบงานเทศกาลประจาํ ปี ต่างๆ ไม่วา่ จะเป็นงานบุญกลางบา้ น และงาน เครื'องจกั สานพนสั นิคม งานประเพณีวนั ไหล (งานก่อพระทรายวนั ไหล) ในช่วงหลงั วนั สงกรานต์ งานประเพณีกองขา้ วอาํ เภอศรีราชา งานประเพณีวง'ิ ควายอนั คึกคกั สนุกสาน รวมถึง งานแห่พระพทุ ธสิหิงคแ์ ละงานกาชาดชลบุรี เป็นตน้ เหล่านGีลว้ นแสดงใหป้ ระจกั ษถ์ ึง เอกลกั ษณ์ความโดดเด่นของคนชลบุรีไดอ้ ยา่ งชดั เจน คนเมืองชลในปัจจุบนั นบั ถือศาสนาพทุ ธมากถึง 97 เปอร์เซ็นต์ ส่วนที'เหลือนบั ถือศาสนา คริสต์ อิสลาม และอื'นๆ โดยผสมผสานความเช'ือความศรัทธาในส'ิงศกั ดaิสิทธaิเขา้ ไวใ้ นศาสนาท'ี ตนนบั ถือดว้ ย เช่น เมื'อถึงช่วงเทศกาลกินเจประมาณเดือนตุลาคมของทุกปี ผคู้ นที'ศรัทธากจ็ ะ พากนั นุ่งขาวห่มขาว งดการบริโภคเนGือสตั ว์ แลว้ เดินทางไปร่วมสวดมนตบ์ าํ เพญ็ ทานยงั โรงเจ ต่างๆ ทว'ั จงั หวดั ชลบุรี หรือ อีกตวั อยา่ งหน'ึงท'ีเห็นไดช้ ดั เจนกค็ ือ คนเมืองชลมกั เดินทางไปที' เขาสามมุข เพื'อสกั การะ และขอพรจากเจา้ แม่สามมุขบริเวณเขาสามมุข ซ'ึงไม่ห่างจากหาดบาง แสน และอ่างศิลา สองตวั อยา่ งนGี คือความเช'ือของชาวจีนท'ีผสานรวมเป็นเนGือเดียวกบั ความ ศรัทธาทอ้ งถ'ิน จนไม่สามารถแยกออกจากกนั ได้

15. ชลบุรีเป็นยา่ นชุมชนจีนท'ีใหญ่ท'ีสุดในภาคตะวนั ออก คนจีนในชลบุรีส่วนใหญ่เป็นเชGือสาย แตจ้ ิcว ซ'ึงเชี'ยวชาญการคา้ และมีบทบาทสาํ คญั ในเรื'องเศรษฐกิจ ประมง อุตสาหกรรม เกษตรกรรม และเขา้ มาตGงั ถ'ินฐานในช่วงตน้ รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที' 2-3) อยแู่ ถบชายทะเล เมืองบางปลาสร้อย ทาํ การคา้ และประมงอยา่ งกวา้ งขวาง จนมีเหลือส่งออกไปยงั ต่างประเทศ อีกทGงั เป็นผนู้ าํ ออ้ ยเขา้ มาปลูก และริเริ'มอุตสาหกรรมนGาํ ตาลทรายแถบอาํ เภอบา้ นบึง อาํ เภอ พานทอง และอาํ เภอพนสั นิคม ส่วนคนจีนที'อพยพเขา้ มาในสมยั รัชกาลที' 5 มกั ทาํ อาชีพปลูกผกั และเลGียงเป็ดอยใู่ นบริเวณเดียวกนั สาํ หรับชนชาวลาวนGนั อพยพเขา้ มาช่วงรัชกาลที' 3 มีอาชีพ ทาํ ไร่ ทาํ นา และมีความสามารถพิเศษในการทาํ หตั ถกรรมจกั สาน ส่วนชาวมุสลิมอพยพเขา้ มา ตGงั แต่สมยั อยธุ ยา ปัจจุบนั มีอาชีพทาํ สวนผลไม้ ไร่มนั สาํ ปะหลงั และคา้ ขายในตลาด เป็นกลุ่มที' เคร่งครัดในประเพณี และศาสนา ทุกวนั นGี ชลบุรีไดก้ า้ วยา่ งผา่ นยคุ แห่งการพฒั นา จนสามารถบรรลุถึงความเพียบพร้อม ทGงั ในแง่ ของทรัพยากรธรรมชาติ การท่องเที'ยว อุตสาหกรรม การเกษตร วถิ ีชีวติ และสามารถรักษา วฒั นธรรมอนั ดีงามของทอ้ งถิ'นไวไ้ ดอ้ ยา่ งสมบูรณ์ กลายเป็นเมืองชายทะเลท'ีมีเสน่ห์ น่า เท'ียว น่าลงทุน และมีความปลอดภยั สูง ศกั ยภาพ และความโดดเด่นในหลายดา้ นของเมืองชลทGงั หมดดงั กล่าว จึงกลายเป็นตน้ ทุนที'มง'ั คง'ั เพ'ือการพฒั นาอยา่ งต่อเน'ือง ส่งผลใหช้ ลบุรีกลายเป็น “เพชรนGาํ เอก แห่งบูรพาทิศ” ท'ีพร้อมเปิ ดประตูออกสู่สงั คมโลกไดอ้ ยา่ งสมภาคภูมิ

16. เขตการปกครอง จงั หวดั ชลบุรีแบ่งเขตการปกครองออกแบ่งเป็น 11 อาํ เภอ 92 ตาํ บล 687 หมู่บา้ น การปกครองส่วน ทอ้ งถ'ินประกอบดว้ ย องคก์ ารบริหารส่วนจงั หวดั เทศบาลนคร 2 แห่ง ไดแ้ ก่ เทศบาลนครแหลมฉบงั และเทศบาลนครเจา้ พระยาสุรศกั ดaิ เทศบาลเมือง 10 แห่ง เทศบาลตาํ บล 35 แห่ง องคก์ ารบริหารส่วน ตาํ บล 50 แห่ง และมีรูปแบบการปกครองพิเศษ 1 แห่ง คือ เมืองพทั ยา แยกจากการปกครองของอาํ เภอ บางละมุง เนื'องจากเป็นเมืองท่องเที'ยวระดบั นานาชาติ ซ'ึงมีการเจริญเติบโตอยา่ งรวดเร็ว อาํ เภอทGงั 11 ของจงั หวดั ชลบุรี ไดแ้ ก่ อาํ เภอเมืองชลบุรี อาํ เภอพนสั นิคม อาํ เภอพานทอง อาํ เภอบา้ น บึง อาํ เภอศรีราชา อาํ เภอเกาะจนั ทร์ อาํ เภอบ่อทอง อาํ เภอหนองใหญ่ อาํ เภอบางละมุง อาํ เภอสตั หีบ และอาํ เภอเกาะสีชงั

17. ลกั ษณะภูมปิ ระเทศ ลกั ษณะภูมิประเทศของจงั หวดั ชลบุรี มีการผสมผสานกนั มากถึง 5 แบบ ทGงั ที'ราบลูกคลื'นและเนินเขา ท'ี ราบชายฝั'งทะเล ท'ีราบลุ่มแม่นGาํ บางปะกง พGืนที'สูงชนั และภูเขา รวมถึงเกาะนอ้ ยใหญ่อีกมากมาย ท'ีราบลูกคลื'นและเนินเขาของชลบุรี พบไดท้ างดา้ นตะวนั ออกของจงั หวดั ในเขตอาํ เภอบา้ นบึง พนสั นิคม หนองใหญ่ ศรีราชา บางละมุง สตั หีบ และบ่อทอง พGืนท'ีนGีมีลกั ษณะสูงๆ ต'าํ ๆ คลา้ ยลูกระนาด ปัจจุบนั พGืนที'นGีส่วนใหญ่ถูกใชไ้ ปในการปลูกมนั สาํ ปะหลงั สาํ หรับ ท'ีราบชายฝ'ังทะเล นGนั พบตGงั แต่ปากแม่นGาํ บาง ปะกง ถึงอาํ เภอสตั หีบ เป็นที'ราบแคบๆ ชายฝั'งทะเล มีภูเขาลูกเลก็ ๆ สลบั เป็นบางตอน ถดั มาคือ พGืนท'ีราบ ลุ่มแม่นGาํ บางปะกง มีลาํ นGาํ คลอง

18. หลวงยาว130 กิโลเมตร ตน้ นGาํ อยทู่ ี'อาํ เภอบ่อทอง และอาํ เภอบา้ นบึง ผา่ นพนสั นิคม ไปบรรจบเป็นคลอง พานทองไหลลงสู่แม่นGาํ บางปะกง โดยดินตะกอนอนั อุดมสมบูรณ์จากการพดั พาของแม่นGาํ บางปะกงนGี เอง ไดก้ ่อใหเ้ กิดท'ีราบลุ่มเหมาะสมต่อการเกษตรกรรม ส่วน พืนI ทสี@ ูงชันและภูเขา นGนั อยตู่ อนกลาง และ ดา้ นตะวนั ออกของจงั หวดั ตGงั แต่อาํ เภอเมืองฯ บา้ นบึง ศรีราชา หนองใหญ่ และบ่อทอง ที'อาํ เภอศรีราชา นGนั เป็นตน้ นGาํ ของอ่างเกบ็ นGาํ บางพระ แหล่งนGาํ อุปโภคบริโภคหลกั แห่งหน'ึงของชลบุรี จงั หวดั ชลบุรีมีชายฝั'งทะเลยาวถึง 160 กิโลเมตร เวา้ แหวง่ คดโคง้ สวยงาม เกิดเป็นหนา้ ผาหิน หาดทราย ทอดยาว ป่ าชายเลน ป่ าชายหาด ฯลฯ ซ'ึงอ่าวหลายแห่งสามารถพฒั นาไปเป็นท่าจอดเรือกาํ บงั คล'ืนลมได้ เป็นอยา่ งดี อาทิ ท่าจอดเรือรบที'อาํ เภอสตั หีบ เป็นตน้ สาํ หรับ เกาะ สาํ คญั ๆ มีอยไู่ ม่นอ้ ยกวา่ 46 เกาะ เช่น เกาะสีชงั เกาะคา้ งคาว เกาะริGน เกาะไผ่ เกาะลอย เกาะลา้ น เกาะครก เกาะสาก เกาะขาม เกาะ แสมสาร และเกาะครามท'ีอยใู่ นเขตทหารเรือของอาํ เภอสตั หีบ เป็นแหล่งเพาะพนั ธุ์ และอนุบาลเต่าทะเลท'ี หายาก และใกลส้ ูญพนั ธุ์ของไทย เป็นตน้ โดยเกาะเหล่านGีทาํ หนา้ ที'เป็นปราการธรรมชาติ ช่วยป้องกนั คล'ืน ลม ทาํ ใหช้ ลบุรีไม่ค่อยมีคล'ืนขนาดใหญ่ ต่างจากจงั หวดั ระยอง จนั ทบุรี และตราด ซ'ึงมกั มีคล'ืนใหญ่ กวา่ ดว้ ยเหตุนGีเองชายฝ'ังของชลบุรีจึงเตม็ ไปดว้ ยท่าจอดเรือประมง และเหมาะแก่การสร้างท่าจอดเรือ พาณิชยข์ นาดใหญ่ อาทิ ท่าเรือแหลมฉบงั เป็นตน้ ภูมิประเทศอนั หลากหลายดงั กล่าว หล่อหลอมใหช้ ลบุรีสามารถพฒั นากิจกรรมต่างๆ ไดอ้ ยา่ งต่อเน'ือง ไม่ วา่ จะเป็นดา้ นการเกษตร อุตสาหกรรม การพาณิชย์ การท่องเที'ยว และการคมนาคมท'ีสะดวกสบาย

19. ลักษณะภมู อิ ากาศ จงั หวดั ชลบุรีมีลกั ษณะอากาศแบบมรสุมเขตร้อน (Tropical Climate) โดยไดร้ ับอิทธิพลจากทGงั ลมมรสุมตะวนั ออกเฉียงใต้ในช่วงเดือนสิงหาคมถึงตุลาคม และไดร้ ับอิทธิพลจากลมมรสุม ตะวนั ออกเฉียงเหนือ ระหวา่ งเดือนพฤศจิกายนถึงกมุ ภาพนั ธ์ ส่งผลใหจ้ งั หวดั ชลบุรีมีฤดูกาล แตกต่างกนั อยา่ งชดั เจน 3 ฤดู ไดแ้ ก่ ฤดูร้อน เดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคม อากาศค่อนขา้ งอบอา้ ว แต่ไม่ถึงกบั ร้อนจดั ฤดูฝน เดือนสิงหาคมถึงเดือนตุลาคม มีฝนตกกระจายทว'ั ไป โดยมกั ตกหนกั ในเขตป่ า และภูเขา ฤดูหนาว เดือนพฤศจิกายนถึงเดือนกมุ ภาพนั ธ์ อากาศไม่หนาวจดั ทวา่ เยน็ สบาย ทอ้ งฟ้าสดใส ปลอดโปร่ง และมีแดดตลอดวนั นบั เป็นช่วงเวลาซ'ึงชายหาดจะคึกคกั ไปดว้ ยนกั ท่องเที'ยว ส่วน ภาคเกษตร ในฤดูนGีเป็นเวลาที'ค่อนขา้ งแลง้ เพราะฝนทิGงช่วงหลายเดือน

20. เทศกาลและประเพณีเมอื งชลบรุ ี งานประเพณีว&งิ ควาย งานประเพณีว'ิงควายเป็นประเพณีเก่าแก่ของชาวจงั หวดั ชลบรุ ีจะจดั ขนึ U ในเดือนตลุ าคมของ ทกุ ๆปี นอกจากจดั ท'ีอําเภอชลบรุ ี แล้วยงั มีการจดั ในชว่ งเวลาใกล้เคียงกนั ในอําเภอบ้านบงึ อําเภอหนองใหญ่ ในวนั งานชาวไร่ ชาวนา จะตกแตง่ ควายของตนอยา่ งสวยงามด้วยผ้าแพรสี ตา่ งๆ และนําควายมาชมุ นมุ กนั ท'ีบริเวณสนามหน้าศาลากลางจงั หวดั ชลบรุ ี จะมีการแขง่ ขนั วิ'ง ควาย ประกวดสขุ ภาพควาย และประกวดการตกแตง่ ควาย เป็นต้น

21. ประเพณกี องขา้ วศรรี าชา งานประเพณกี องข้าว อาํ เภอศรีราชา เป็นประเพณีอนั เก่าแก่ของชาวเมืองชลบุรี ปัจจุบนั มีท'ี อาํ เภอศรีราชา ท'ียงั คงรักษาประเพณีนGีอยู่ โดยจดั ใหม้ ีขGึนเป็นประจาํ ทุกวนั ที' 19-21 เดือน เมษายน ของทุกปี สถานที'จดั อยบู่ ริเวณหนา้ สาํ นกั งานเทศบาลตาํ บลศรีราชา ที'แต่งกายดว้ ยชุดไทยประจาํ บา้ นเขา้ ร่วมขบวน พิธีบวงสรวงและเซ่นสงั เวยผี การสาธิต ประเพณีกองขา้ ว การละเล่นพGืนบา้ น การสาธิตและจาํ หน่ายขนมพGืนบา้ น อาหารพGืนเมือง และที'บริเวณเกาะลอยศรีราชากิจกรรมของ งานจะประกอบไปดว้ ย การจดั ขบวนแห่ที'นาํ โดยกลุ่มผเู้ ฒ่าผแู้ ก่และหน่วยงานต่าง ๆ

22. งานประเพณกี อ่ พระทรายวนั ไหล งานประเพณกี ่อพระทรายวนั ไหล บางแสนเป็นงานประเพณีที'ชาวตาํ บลแสนสุข ไดถ้ ือปฏิบตั ิ มาตGงั แต่สมยั โบราณเดิมเรียกวา่ งานทาํ บุญวนั ไหล คือ การที'ประชุมในหมู่บา้ นต่างๆ ไดม้ าทาํ บุญ ร่วมกนั เน'ืองในเทศกาลวนั สงกรานตห์ รือวนั ปี ใหม่ของไทย โดยการนิมนตพ์ ระทุกวดั ท'ีอยใู่ นเขต ตาํ บลแสนสุข มาประกอบพธิ ีสงฆ์ หลงั จากนGนั กเ็ ป็นกิจกรรมก่อพระเจดียท์ ราย เล่นสาดนGาํ การละเล่น และกีฬาพGืนบา้ น

23. งานพทั ยามาราธอน งานพทั ยามาราธอน จดั ขGึนที'บริเวณเมืองพทั ยา ประมาณเดือน กรกฎาคม เพื'อเป็นการ ส่งเสริม การท่องเที'ยวนอก ฤดูการท่องเท'ียวมีนกั วง'ิ จากหลายประเทศมาร่วมงาน โดยไดร้ ับการ สนบั สนุนจากหน่วยงานของรัฐและเอกชน

24. งานบญุ กลางบา้ นและเครอBื งจกั สานพนสั นคิ ม งานบุญกลางบ้านและเครื@องจกั สานพนัสนิคม เป็นงานประเพณีที'สืบทอดกนั มาชา้ นานของชาว อาํ เภอพนสั นิคมซ'ึงจะจดั ขGึนในราวเดือน 3-6 โดยผเู้ ฒ่าหรือชาวบา้ นท'ีเป็นท'ีนบั ถือจะเป็นผกู้ าํ หนด วนั ทาํ บุญ และทาํ พิธีสะเดาะเคราะห์ เพื'อความร่มเยน็ เป็นสุขของชาวบา้ นหลงั พิธีสงฆ์ จะมีการ รับประทานอาหารร่วมกนั และมีการละเล่นพGืนบา้ น

25. สถานทที' อ่ งเทย'ี วเมอื งชลบรุ ี 1. หาดบางแสนชลบุรี พดู ถึงชลบุรี สถานท'ีท่องเที'ยวชลบุรีอนั ตน้ ๆ ที'หลายคนนึกถึงกต็ อ้ งหาดบางแสน ขบั รถไปชมววิ ทิว มะพร้าวกบั ถนนเลียบชายทะเล แวะไปนง'ั ชิลลก์ ินซีฟู้ดรสเดด็ ราคาดี หรือจะนอนอาบแดด เล่นนGาํ บา นาน่าโบท๊ กเ็ ลิศไปหมด แถมยงั ไม่ไกลกรุงเทพ ขบั ไปเท'ียวเชา้ เยน็ กลบั กย็ งั ไหว สาํ หรับหาดบางแสน นGนั มีชายหาดทอดยาวต่อเน'ืองกวา่ 4.5 กิโลเมตร แบ่งเป็นหาดบางแสน ท'ีกลางหาดจุดนGีลงเล่นนGาํ ได้ ส่วนเหนือสุดของหาดคือแหลมแท่น เตม็ ไปดว้ ยโขดหิน และส่วนสุดทา้ ยคือหาดวอนนภา บรรยากาศ เงียบๆ กบั วถิ ีชีวติ ชาวประมง

26. 2. เกาะล้านชลบุรี สถานท'ีท่องเที'ยวชลบุรี กบั เกาะยอดฮิตท'ีใครๆ กอ็ ยากมาเยอื นสกั ครGัง ตอ้ งบอกเลยวา่ เกาะลา้ นนGนั อยู่ ใกลก้ บั พทั ยามาก เดินทางสะดวก และคึกคกั ตลอดเวลา สาํ หรับเกาะลา้ นมีชายหาดสวยๆ หลายแห่ง ทGงั หาดตาแหวน หาดทองหลาง หาดนวล และหาดเทียน มีกิจกรรมทางสนุกๆ ทGงั ดาํ นGาํ ดูปะการังท'ี เกาะครก-เกาะสาก เจต็ สกี บานาน่าโบท๊ ส่วนใครที'ชอบบรรยากาศแบบเงียบสงบ แนะนาํ ใหไ้ ปท'ีหาด แสม

27. 3. เกาะสีชังชลบุรี ส่วนใครท'ีชอบบรรยากาศแบบบา้ นๆ อยากสมั ผสั บรรยากาศใหค้ วามเป็นทอ้ งถิ'น แนะนาํ ใหไ้ ปเที'ยวที' เกาะสีชงั สถานท'ีท่องเท'ียวชลบุรีที'เป็นเกาะขนาดใหญ่ที'มีฐานะเป็นอาํ เภอหน'ึงของชลบุรี มาเที'ยวเกาะ สีชงั อยา่ ลืมแวะมาสกั การะศาลเจา้ พอ่ เขาใหญ่ ส'ิงศกั ดaิสิทธaิท'ีชาวเกาะสีชงั ใหค้ วามเคารพนบั ถือสุดๆ ไปเดินเล่นชมนGาํ ทะเบใสที'หาดเขาถGาํ พงั ชมววิ สวยๆ ที'ช่องเขาขาด และชมพระอาทิตยต์ กดินท'ีพระ จุฑาธุชราชฐานที'สร้างขGึนในสมยั รัชกาลท'ี 5

28. 4. เกาะแสมสารชลบุรี หน'ึงในเกาะท'ีมีทศั นียภาพและทรัพยากรท'ีสวยงามและอุดมสมบูรณ์สุดๆ ของภาคตะวนั ออก เกาะ แสมสารแห่งนGีเป็นสถานท'ีท่องเที'ยวชลบุรีท'ีอยใู่ นความดูแลของกองทพั เรือร่วมกบั เกาะขาม สาํ หรับ ใครมาเที'ยวเกาะแสมสารตอ้ งหา้ มพลาดกิจกรรมไฮไลตข์ องท'ีน'ี คือการดาํ นGาํ ดูปะการัง นง'ั เรือท่อง ทะเล ป'ันจกั รยานชิลลๆ์ และพายเรือคายคั กินลมชิมววิ เพลินๆ หรือจะแวะไปชมววิ สวยๆ ของหาด นางรํากเ็ พลินดีนะ

29. 5. สวนสัตว์เปิ ดเขาเขยี วชลบุรี สวนสตั วเ์ ปิ ดเขาเขียว เป็นอีกหน'ึงสถานที'ท่องเท'ียวชลบุรีท'ีพลาดไม่ไดเ้ ดด็ ขาดเมื'อมาเที'ยวชลบุรี ท'ีนี' เตม็ ไปดว้ ยสตั วม์ ากมายกวา่ 300 ชนิด ทGงั สตั วไ์ ทยและต่างประเทศ ทGงั ชา้ ง กระทิง ววั แดง ฮิปโป ชะนี ค่าง มา้ ลาย และยรี าฟ เป็นตน้ บนพGืนที'กวา้ งขวางกวา่ 5,000 ไร่เตม็ ไปดว้ ยธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ เปิ ด ใหน้ กั ท่องเที'ยวอยา่ งเราไดเ้ ดินดูอุปนิสยั ของสตั วไ์ ดอ้ ยา่ งใกลช้ ิด นอกจากนGียงั มีไฮไลตเ์ ป็นสวนนก ขนาดใหญ่บนพGืนที' 5 ไร่ ใหเ้ ราไดเ้ ดินเท'ียวชมนกกนั แบบเพลินๆ ทGงั นกฟลามิงโก้ นกเขียวคราม นก กางเขนดง นกแตว้ แร้ว นกขมิGน ไก่ฟ้า และอื'นๆ อีกมากมาย

30. 6. สวนเสือศรีราชาชลบุรี มาเท'ียวถึงชลบุรีกต็ อ้ งมาเที'ยวสวนเสือศรีราชา สถานท'ีจดั แสดงเสือโคร่งพนั ธุ์เบงกอลกวา่ 200 ตวั และจระเขอ้ ีกกวา่ 100,000 ตวั และสตั วช์ นิดอื'นๆ บนพGืนท'ีกวา่ 250 ไร่ สนุกพร้อมรับความรู้ไปกบั การ แสดงจระเข้ การแสดงหมูวงิ' แข่ง ราชินีแมงป่ อง และอื'นๆ อีกมากมาย ไฮไลตข์ องที'นี'คงหนีไม่พน้ โชวล์ ะครสตั ว์ Amazing Circus การแสดงความสามารถของเหล่าเสือดคร่ง หมี และลิงชิมแพนซี

31. 7. Underwater World ชลบุรี เปล'ียนจากดูสตั วบ์ กมาชมสตั วน์ Gาํ กนั บา้ งดีกวา่ ที'สถานท'ีท่องเท'ียวชลบุรีอยา่ ง อนั เดอร์วอเตอร์ เวลิ ด์ พทั ยา (Underwater World Pattaya) ต'ืนตาตื'นใจไปกบั โลกใตท้ ะเล เร'ิมตGงั แต่ชายฝั'ง ทรายหาดและแก่ง หิน ลึกลงไปยงั ดงปะการังสีสดใสไปจนถึงทอ้ งทะเลลึก สนุกไปกบั อุโมงคอ์ ควาเรียมขนาดใหญ่ที' จาํ ลองสภาพแวดลอ้ มธรรมชาติใตท้ ะเลไวใ้ หเ้ ราไดช้ มกนั แบบใกลช้ ิดติดขอบกระจก ดื'มด'าํ ความ สวยงามใตท้ อ้ งทะเลไปกบั สตั วน์ Gาํ กวา่ 200 ชนิด ส่วนใครที'อยากเอามือลงไปจุ่มนGาํ สมั ผสั สตั วท์ ะเล อยา่ งใกลช้ ิดกส็ ามารถไปสนุกไดท้ 'ีบ่อสมั ผสั (Touch Pool) ได้ บอกเลยวา่ จุดนGีเอก็ ซ์คลูซีฟสุดๆ!

32. 8. RubberLand ชลบุรี อ่านแค่ชื'อกร็ ู้แลว้ วา่ ท'ีนี'จะตอ้ งเตม็ ไปดว้ ยยาง ยางแลว้ กย็ าง ใช่แลว้ จะ้ ท'ี RubberLand แห่งนGีคือสถานที' ท่องเท'ียวชลบุรีที'เป็นดินแดนยางพาราแห่งแรกและแห่งเดียวในเอเชีย ที'จะมอบความรู้ตGงั แต่การกาํ เนิด ตน้ ยาง เป็นนGาํ ยางดิบมาจนถึงการนาํ มาผลิตภณั ฑต์ ่างๆ โดยแบ่งความสนุกและความรู้ออกเป็นโซนป่ า ยาง จาํ ลองสวนยางแนวแฟนซี โซนแปรรูปยาง ชมโรงงานผลิตยางพาราขนมาใหช้ มกนั ทุกขGนั ตอน โซนยางกบั ชีวติ ประจาํ วนั และผจญภยั ในโลกจินตนาการที'โซนมหศั จรรยย์ างพารา

33. 9. ปราสาทสัจธรรมชลบุรี เรื'องความอลงั การงานสร้างกต็ อ้ งยกใหก้ บั ปราสาทสจั ธรรม หรือท'ีชาวบา้ นเรียกวา่ วงั โบราณ หรือ ปราสาทไม้ เป็นสถาปัตยกรรมไมข้ นาดใหญ่ที'สุดในโลก ตGงั อยบู่ ริวเวณอ่าววงพระจนั ทร์ บนพGืนที' 80 ไร่ จากฝีมือผกู้ ่อตGงั เมืองโบราณ คุณเลก็ วริ ิยะพนั ธุ์ ตวั ปราสาทที'เราจะไดเ้ ห็นนGีบอกเลยวา่ เป็นไมท้ Gงั หลงั ไม่มีโลหะหรือปูนใดๆ มาปะปน ยกเวน้ แต่ตรงฐานท'ีเป็นคอนกรีตเท่านGนั ภายในแกะสลกั ลวดลายอยา่ งวจิ ิตรพิสดารสวยสุดอะไรสุด!

34. 10. ตลาดนําI 4 ภาค ชลบุรี ยอ้ นเวลาไปสมั ผสั ศิลปวฒั นธรรมไทย วถิ ีชีวติ ความเป็นอยแู่ บบไทยๆ ที'สถานท'ีท่องเท'ียวชลบุรีเชิง อนุรักษท์ างศิลปวฒั นธรรมไทยกลางใจเมืองพทั ยาท'ี ตลาดนGาํ 4 ภาค สถานที'รวมการเรียนรู้ภูมิปัญญา ของชาวบา้ นจาก 4 ภาคของไทยรวมไวท้ Gงั เหนือ ใต้ ตะวนั ออกและตะวนั ตก ไปนงั' เรือชมทศั นียภาพ ของสองฝ'ังนGาํ ชมบรรยากาศสวยๆ ของบา้ นเรือนไทยไมส้ กั ที'เป็นเอกลกั ษณ์โดดเด่น และกินของ อร่อยจากทGงั ส'ีภาค

35. 11. สวนนงนุช ชลบุรี สถานท'ีท่องเท'ียวชลบุรี ที'เป็นสวนไมด้ อกไมป้ ระดบั ขนาดใหญ่ บนพGืนที'กวา่ 1,500 ไร่ท'ีอยคู่ ู่กบั เมืองไทยมานาน และมีความสวยอยใู่ นระดบั แนวหนา้ ของเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตอ้ ยา่ ง สวนนงนุช ก็ เป็นหน'ึงในสถานที'ท่องเท'ียวท'ีดีต่อใจสุดๆ สาํ หรับท'ีน'ีนGนั เตม็ ไปดว้ ยพืชพนั ธุ์นานาชนิด ไม่วา่ จะเป็น กลว้ ยไม้ เฟิ ร์น สบั ปะรดสี สวนปาลม์ สวนบอนไซ สวนเฟื' องฟ้า สวนโมก หรือจะเป็นสวนสวยอยา่ ง สวนนGาํ พุ สวนหิน สวนสตั ว์ สวนผเี สGือ สวนรถไฟจาํ ลอง และท'ีเป็นไฮไลตข์ องที'นี'คือสโตนเฮนจ์ นอกจากนGี ยงั มีโซนเปิ ดใหม่เอาใจเดก็ ๆ คือโซนไดโนเสาร์ท'ีชวนต'ืนเตน้ เวอ่ ร์!

36. 12. เรือหลวงจกั รีนฤเบศร ชลบุรี มาเที'ยวถึงชลบุรีทGงั ทีกต็ อ้ งแวะไปชมความกวา้ งใหญ่อลงั การของเรือหลวงจกั รีนฤเบศรกนั สกั หน่อย สาํ หรับเรือหลวงจกั รีนฤเบศรนGนั เป็นสถานที'ท่องเที'ยวชลบุรี ท'ีเป็นทGงั เรือธงและเรือบรรทุกอากาศยาน ลาํ แรกและลาํ เดียวของราชนาวไี ทย จอดใหเ้ ราไดเ้ ขา้ ไปชมความยงิ' ใหญ่อยทู่ ี'บริเวณท่าเรือนGาํ ลึกจุก เสมด็ ฐานทพั เรือสตั หีบ เปิ ดใหเ้ ราไดแ้ วะเวยี นเขา้ ไปชมกนั แบบฟรีๆ ทุกวนั เพียงแค่ยนื' บตั รประชาชน เท่านGนั

37. 13. เขาชีจรรย์ ชลบุรี จากเขาหินปูนท'ีเคยถูกระเบิดเพื'อนาํ หินไปใชใ้ นการก่อสร้าง สมเดจ็ พระญาณสงั ทรฯ มีพระดาํ ริให้ อนุรักษไ์ วแ้ ละสร้างพระพทุ ธรูปแกะสลกั ใหเ้ ป็นพระพทุ ธฉายที'ใหญ่ท'ีสุดในโลก และในหลวงรัชกาล ท'ี 9 พระราชทานนามพระพทุ ธรูปนGีวา่ “พระพทุ ธมหาวชิรอุตตโมภาสศาสดา” แปลวา่ พระพทุ ธเจา้ ทรงเป็นศาสดาท'ีรุ่งเรืองสวา่ งประเสริฐดุจดงั มหาวชิระ มีความสูง 109 เมตร หนา้ ตกั กวา้ ง 70 เมตร ฐานบวั หรือบลั ลงั กส์ ูง 21 เมตร รวมความสูงขององคพ์ ระและบลั ลงั กท์ Gงั สิGน 130 เมตร ความสวยงาม อยทู่ 'ีเมื'อแสงแดดส่องเขา้ มาที'หนา้ ผาจะเกิดเป็นประกายสีทองสวยงาม ควรค่าแก่การมาเยอื น!

38. 14. J-Park ชลบุรี มาสมั ผสั กล'ินอายความเป็นญ'ีป่ ุน ที'ไม่ตอ้ งบินไปไกลถึงญ'ีป่ ุนท'ี เจพาร์ค (J-Park) สถานท'ีท่องเท'ียว ชลบุรี ที'เป็นคอมมิวนิตGีมอลลส์ ไตลอ์ เวนิวท'ีจาํ ลองหมู่บา้ นญ'ีป่ ุนมาเป๊ ะๆ เหมือนหลุดมาอยใู่ นสมยั เอ โดะอยา่ งใดอยา่ งนGนั เดินชิลลท์ ่ามกลางบรรยากาศร่มรื'น พร้อมกลิ'นดอกซากรุ ะอ่อนๆ และโคมไฟ กระดาษญี'ป่ ุนสวยๆ ตกแต่งดว้ ยตุก๊ ตาดะรุมะ ตุก๊ ตาไมล้ ม้ ลุกสีแดงของญี'ป่ ุนที'ถูกวางไวต้ ามสถานที' ต่างๆ ยงั กบั อยญู่ 'ีป่ ุนจริงๆ

39. 15. พพิ ธิ ภณั ฑ์งู ชลบุรี สนุกเร้าใจกบั การเรียนรู้ชีวติ อนั น่าพิศวงของงู ตGงั แต่เกิด ล่า เอาตวั รอด ผสมพนั ธุ์ เรียนรู้อวยั วะทุก ส่วนของงูตGงั แต่หวั จรดหางท'ีพิพิธภณั ฑง์ ู สนุกไปกบั การทะลุผา่ นลาํ ตวั งูยกั ษจ์ าํ ลองเสมือนจริง ชมงู กวา่ 70 สายพนั ธุ์จากทวั' ทุกมุมโลกที'ขนมาใหไ้ ดเ้ ห็นและสมั ผสั อยา่ งใกลช้ ิดที'โซนสวนงู (Snake Planet) ลุน้ ไปกบั การหาทางออกในสนามเดก็ เล่นเขาวงกตงู และชมสุดยอดการแสดงระหวา่ งคนกบั งู ท'ีต'ืนเตน้ ตระการตาสุดๆ! น'ีคือ สถานท'ีท่องเที'ยวชลบุรีอีกหน'ึงแห่งที'เหมาะสาํ หรับทุกคนใน ครอบครัว

40. ข้าวหลามหนองมน ข้าวหลามหนองมนเป็นของฝากท'ีมีชื'อเสยี งของ จ. ชลบรุ ี เพราะรสหวานมนั ข้าวเหนียวนมุ่ ชมุ่ ด้วยกะทิ มีให้เลือกทงัU ข้าวเหนียวดํา ใสถ่ ว'ั แดง เผือก ข้าวโพด เนือU มะพร้าว เม'ือเปิดฝากระบอกดจู ะเหน็ เนือU ข้าวเหนียวด้านบนฉํ'า เยิมU ไปด้วยกะทิ

41. เคร&ืองจกั สานพนัสนิคม เครื'องจกั รสาน เป็นของดีของอําเภอพนสั นิคม สว่ นใหญ่เป็นการผลติ เคร'ืองใช้จําเป็นในครัวเรือน ซง'ึ ได้พฒั นารูปแบบให้เหมาะสมสาํ หรับเป็นเคร'ืองประดบั บ้านได้ด้วย

42. ครกหนิ อ่างศลิ า ครกหินอา่ งศลิ า ได้รับความนิยมอยา่ งมากจนกลายเป็นสญั ลกั ษณ์ของชาวตําบลอา่ งศลิ า ตงัU แตอ่ ดีตจนถงึ ปัจจบุ นั เนื'องจากครกหินอา่ งศลิ ามีจดุ เดน่ อยทู่ 'ีหินมีความแข็งแกร่ง ตําแล้วไมเ่ ป็นทราย และมีสขี าวนวล หรือเหลอื งออ่ น

43. ผลติ ภณั ฑ์อาหารทะเลแปรรูป ผลติ ภณั ฑ์อาหารทะเลแปรรูป จําพวก ก้งุ แห้ง ปลาเคม็ ปลาหมกึ แห้งและปรุงรส กะปิ นําU ปลา ฯลฯ แหลง่ จําหนา่ ยอยทู่ ี'ตลาดหนองมน นอกจากนียU งั มีอาหารประเภทอ'ืนขายอีกจํานวนมาก เชน่ อาหารท้องถ'ิน ได้แก่ หอ่ หมก แจงลอน (เคร'ืองปรุงคล้ายหอ่ หมก ปันU เป็นก้อนกลมเสยี บไม้ยา่ ง) หอยจ๊อ และขนมหวานนานาชนิด ได้แก่ กล้วยฉาบ เผือกฉาบ ผลไม้กวน ผลไม้แชอ่ 'ิม

44. อ้อยศรีราชา อ้อยศรีราชา มีรสหวานและนําU เยอะ นิยมปลกู ที'อําเภอศรีราชา เนื'องจากดนิ มีสภาพเป็นดนิ ร่วนปนทราย มีปริมาณนําU ฝนไมน่ ้อยกวา่ 1,200 ลกู บาศก์เมตร./ปี ศรีราชาจงึ เหมาะแก่การ เจริญเตบิ โตของอ้อย ซง'ึ อ้อยได้กลายเป็นพืชเศรษฐกิจของจงั หวดั ชลบรุ ี

45. เคร&ืองจกั สานพนัสนิคม เป็นมรดกทางวฒั นธรรมท'ีสบื สานตอ่ จากบรรพบรุ ุษชาวลาว มีช'ือเป็นท'ีรู้จกั กนั ในความ ประณีต โดยเฉพาะของพืนU บ้าน คือ กระจาดและฝาชี แหลง่ ผลติ ใหญ่อยทู่ 'ีตําบลไร่หลกั ทอง หา่ งจากตวั อําเภอตามเส้นทางไปฉะเชิงเทรา 4 กิโลเมตร มีจําหนา่ ยที' ตลาดจกั สาน บริเวณ ถนนเกาะแก้ว หลงั ตลาดสดเทศบาล (ตลาดเก่า) นอกจากนี Uท'ีศนู ย์สง่ เสริมฝีมือการจกั สาน ด้วยไม้ไผ่ ตามโครงการพระราชดําริ (โทร. 0 3846 1313) ข้างโรงเจ ถนนอินทอาษา ก็มี การผลติ เครื'องจกั สานซง'ึ ออกแบบสวยงาม ลวดลายละเอียดเป็นพิเศษ สง่ ไปจําหนา่ ยที'ศนู ย์ ศลิ ปาชีพสวนจิตรลดา

46. ร้านขายของฝากแม่กมิ บ๊วย (ถนนบายพาส) จําหนา่ ยขนมหม้อแกง ของฝาก จากทกุ ทิศทวั' ไทย ตงั U อยทู่ 'ี 273/12 ม.6 ต.สรุ ศกั ดVิ อ.ศรีราชา จ.ชลบรุ ี โทรศพั ท์ : (คณุ สมศกั ด)Vิ 081-780-9272 (เจ๊บ๊วย) 081-983-8412 (อ๊อด) 085-848-2579