การปลูกมะม่วง

โดย พัฒนา นรมาศ กองเกษตรสัมพันธ กรมสงเสริมการเกษตร เอกสารเผยแพร โดย รศ.วัฒนา สวรรยาธปิ ต ิ ศนู ยส ง เสรมิ และฝก อบรมการเกษตรแหง ชาติ สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร วทิ ยาเขตกาํ แพงแสน นครปฐม ํ สารบญั พันธมุ ะมว ง/การขยายพนั ธุ สภาพพน้ื ทท่ี เ่ี หมาะสม การปลกู การดแู ลรกั ษา การออกดอก การติดผลของมะมว งและการเกบ็ เกย่ี ว การชว ยใหช อ ดอกมะมว งตดิ ผลดขี น้ึ โรคแมลงศตั รแู ละการปอ งกนั กําจดั การบาํ รงุ ตน มะมว งหลงั การเกบ็ ผล ปฎทิ นิ การปฎบิ ตั ดิ แู ล

การปลูกมะมวง 2 คํานาํ มะมวงเปนพืชที่ปลูกเพื่อรับประทานผล และผลท่ีไดนัน้ สามารถรบั ประทานไดท ง้ั ดบิ และสกุ มะมวงสามารถปลกู และผลิดอกออกผลไดด ีในพ้ืนทที่ กุ จงั หวัด และทุกภาคของประเทศ แตจะใหผล แตกตางกันไปตามสภาพของทองที่ มะมวงหลายพนั ธยุ งั เปน ผลไมท ต่ี ลาดตา งประเทศตอ งการอกี ดว ย อยางไรก็ตาม การปลกู มะมว งแบบเปน การคา นน้ั จะตอ งศกึ ษาถงึ สภาพความเหมาะสมตา งๆ หลาย ประการดวยกัน ผูป ลกู จะตอ งเลอื กพน้ื ทใ่ี หเ หมาะสมดว ย เพอ่ื ใหป ระหยดั ตน ทนุ ในการผลติ ตลอดจน สามารถผลิตผลมะมวงที่มีคุณภาพออกสูตลาดได เอกสารนี้ไดใหความรูพ้ืนฐานกวางๆ ตลอดจน เทคโนโลยีบางอยางที่เปนประโยชน ผูที่สนใจจะปลูกมะมวง สามารถใชเ ปน คมู อื เบอ้ื งตน ในการทําสวน มะมว งไดเปนอยา งดี พนั ธมุ ะมว ง/การขยายพันธุ พันธุมะมวง มะมวงมีมากมายหลายสบิ พนั ธุ อาจแบง เปน พวกไดต ามลกั ษณะการใชป ระโยชน คอื (1) มะมว งสําหรบั รบั ประทานผลดบิ เชน พมิ เสนมนั แรด เขียวเสวย มนั หนองแซง ฟา ลน่ั เปน ตน (2) มะมวงสําหรบั รบั ประทานผลสกุ เชน อกรอ ง นา้ํ ดอกไม หนงั กลางวนั ทองดํา เปน ตน (3) มะมว งทป่ี ลกู เพอ่ื การอุตสาหกรรมแปรรปู ผลไม - มะมวงสําหรบั ดอง เชน มะมว งแกว เปน ตน - มะมวงสําหรบั บรรจกุ ระปอ ง เชน ทาํ นา้ํ คน้ั มะมว งแชอ ม่ิ เชน มะมว งสามป เปน ตน สําหรับมะมว งพนั ธทุ ต่ี ลาดตา งประเทศตอ งการ ไดแก มะมว งสกุ พนั ธหุ นงั กลางวนั นา้ํ ดอกไม ทองดาํ และมะมว งแกว ซึ่งตลาดตางประเทศที่ประเทศไทยสงไปจาํ หนายมากไดแก ฮอ งกง สงิ คโปรแ ละ มาเลเซยี การขยายพนั ธุ การขยายพนั ธมุ ะมว งสามารถทาํ ไดหลายวิธี เชน การเพาะเมลด็ การตอน การตดิ ตา และการ ทาบกิ่ง เปน ตน

การปลูกมะมวง 3 1. การเพาะเมลด็ โดยทั่วไป การเพาะเมลด็ มจี ดุ ประสงคส องประการคอื เพ่ือใชปลูกโดยตรง และเพอ่ื ใชเ ปน ตน ตอ สําหรับการขยายพนั ธแุ บบตา งๆ เชน การตดิ ตา การทาบกิ่ง เปน ตน การเพาะเมลด็ เปน วธิ ดี ง้ั เดมิ ทใ่ี ช กันมานาน ขอดขี องการขยายพนั ธดุ ว ยการเพาะเมลด็ คอื ทําไดง า ย ไดจาํ นวนมากในเวลาอนั รวดเรว็ ตนมะมวงที่ไดจากการเพาะเมล็ด ตน จะใหญโ ตมอี ายยุ นื นาน เพราะมีระบบรากทีแ่ ข็งแรง สว นขอ เสยี คือ ออกดอกออกผลชา กวา การขยายพนั ธดุ ว ยการตดิ ตา การตอน หรือการทาบกิ่ง และตน มะมว งทไ่ี ด จากการเพาะเมลด็ นน้ั อาจกลายพนั ธุ ไมต รงตามพนั ธเุ ดมิ กไ็ ด ซง่ึ อาจดกี วา หรอื เลวกวา พนั ธเุ ดมิ กลาย เปน พนั ธใุ หมไ ป 1.1 การเพาะเมลด็ การเพาะเมล็ดจาํ นวนไมม ากนกั อาจจะเพาะในกระบะหรอื ในภาชนะตา งๆ เชน หมอ ดนิ กระถาง กระบอกไมไผ และถงุ พลาสตกิ เปน ตน สว นการเพาะเมลด็ จาํ นวนมากๆ ควร เพาะในแปลงเพาะชาํ เสยี กอ น แลว จงึ ขดุ ไปปลกู หรือนําไปทาบกง่ิ ตอ ไป 1.2 การเกบ็ เมลด็ ทจ่ี ะนํามาเพาะ ควรคดั เลอื กเกบ็ จากตน แมท ส่ี มบรู ณแ ขง็ แรง ไมแคระแกร็น ที่จะเก็บมาตองแกจัด หรอื สกุ ปากตะกรอ ควรมขี นาดและนา้ํ หนกั เทา ๆเมลด็ ทจ่ี ะนํามาเพาะเพือ่ ใช เปนตนตอควรเปนเมลด็ ของมะมว งพนั ธทุ แ่ี ขง็ แรงทานกะลอ นแกว แดงรอ งตน มะมว งพวกนจ้ี ะแขง็ แรง ทนทานตอ สภาพแวดลอ มตา งๆดี 1.3 การเตรียมเมลด็ แกะเมลด็ ในมาเพาะ ใหใ ชม ดี คมๆ ตดั ปลายเมลด็ ออกเลก็ นอ ยเพอ่ื ให เห็นชองวางภายใน รอยทต่ี ดั ใหค อ นไปทางดา นทอ งของเมลด็ แลว ฉกี เปลอื กของเมลด็ นอกออกเปน 2 ซีก แลวเอาเมลด็ ทอ่ี ยภู ายในซง่ึ มเี ยอ่ื บางๆ หมุ อยอู อกมาทําการเพาะ วธิ นี จ้ี ะชว ยใหเ มลด็ โปรง อากาศ และน้ําเขาไปในเมลด็ ไดง า ย เมลด็ งอกไดเ รว็ และถามแี รงงานพอ ใหแ กะเอาเปลอื กแขง็ ทห่ี มุ เมลด็ ออก ท้ังหมดเอาแตเ นอ้ื ขา งในไปเพาะ ก็จะทาํ ใหง อกไดด ยี ง่ิ ขน้ึ อกี เมล็ดท่ีเอาเนอ้ื ออกแลว ใหรีบเพาะภายใน 1 สัปดาห ไมค วรเกบ็ ไวน านเกนิ กวา 1 เดอื น จะ เพาะไมงอก หรอื ถา งอกตน กจ็ ะไมค อ ยแขง็ แรง การทง้ิ เมลด็ ใหโ ดนแดดโดนลมจะทาํ ใหค วามงอกเสยี ไป เมื่อไดเมล็ดมาแลว ควรคัดเมล็ดโดยการนําเมล็ดไปแชนํา้ เมลด็ ทจ่ี มนา้ํ จะเปน เมลด็ ทส่ี มบรู ณน าํ ไป เพาะไดด ี สว นเมลด็ ลอยนา้ํ ใหคัดทิ้งไป เมลด็ ทด่ี จี ะนาํ ไปเพาะเลยก็ได แตอาจจะงอกชา 1.4 วิธเี พาะเมลด็ วัสดุที่ใชในการเพาะที่ดีควรใช ทรายผสมกบั ข้ีเถาแกลบ ใสอ ตั ราสว น 1 ตอ 1 และใชปุยอินทรีย 902 (ปุยเทศบาล) ผสมคลกุ เคลา ใหเ ขา กนั แลว ใสใ นกระบะเพาะ รดน้าํ ใหชุม แลว นาํ เมลด็ ทแ่ี กะออกมาแลว มาปก ชําลงในกระบะเพาะทเ่ี ตรยี มไว

การปลูกมะมวง 4 การเพาะในภาชนะตา งๆ ใหฝ ง เมลด็ ลงไป 12 เมลด็ แลว แตข นาดของภาชนะ สว นการเพาะใน กระบะหรือในแปลงเพาะใหเพาะเปนแถวๆ หางกัน 6-8 นว้ิ และแตล ะเมลด็ หา งกนั 6 นว้ิ การฝง เมลด็ ควรใหลึกประมาณ 2 น้ิว โดยใหดานทองของเมลด็ อยดู า นลา ง ตง้ั สว นทอ งของเมลด็ เอยี งเปน มมุ ประมาณ 45 องศา ใหส ว นหวั ของเมลด็ ขน้ึ มาเหนอื ทรายในกระบะเพาะเลก็ นอ ย หรือประมาณ 1 ใน 4 ของความยาวของเมลด็ จะทาํ ใหเ มลด็ งอกดี และตน ทไ่ี ดต ง้ั ตรง เสรจ็ แลว รดนา้ํ ใหชุม และรดนาํ้ ทุกวัน ถาฝนไมต กเมลด็ ทส่ี มบรู ณจ ะงอกภายใน 1 สัปดาห ถงึ ประมาณ 20 วัน หลังจากงอกแลวประมาณ 3 เดอื น นาํ ตน กลา ทง่ี อกนน้ั ไปชาํ ในถงุ พลาสตกิ ขนาดเลก็ ประมาณ 4x6 นว้ิ ใสด นิ ทม่ี ใี บไมผ มุ ากๆ หรือขุยมะพราวผสมกับปุยอินทรีย 902 หลังจากปกชาํ อกี ประมาณ 3- 4 เดือน ตนกลา มะมว งจะมขี นาดประมาณเทา แทง ดนิ สอดาํ ซง่ึ เปน ขนาดทพ่ี อเหมาะในการนาํ ไปทาบ ก่ิงมะมวงพันธุดีตอ ไป สว นการขดุ ตน เพอ่ื นําไปปลกู ในสวนนน้ั ควรรอใหต น โตไดข นาดเสยี กอ นจงึ ขดุ หรืออาจขุดมาปลกู ไวใ นกระถางเสยี กอ น เพอ่ื ความสะดวกในการขนยา ยหรอื รอเวลาปลกู 2. การทาบกง่ิ เปนวิธีทน่ี ยิ มกนั มากในปจ จบุ นั เพราะการเพาะเมล็ดจะทาํ ใหม กี ารกลายพนั ธไุ ดง า ย จงึ เปน วธิ ี ที่เหมาะที่สุดสําหรบั มะมว ง การทาบกง่ิ ตน ทไ่ี ดจ ะตรงตามพนั ธเุ ดมิ และยังมีรากแกวที่แข็งแรงเชนเดียว กับการปลูกดวยเมล็ด ตน ทไ่ี ดก ต็ กผลเรว็ กวา การปลกู ดว ยเมลด็ วธิ ที าบกง่ิ ตอ งเตรยี มตน ตอเพอ่ื นําไป ทาบกง่ิ มะมว งพนั ธดุ ที ต่ี อ งการ 2.1 การเตรยี มตน ตอ ตนตอท่ีจะนํามาทาบกง่ิ กค็ อื ตน กลา มะมว งทไ่ี ดจ ากการเพาะเมลด็ ดงั ท่ี กลาวถึงแลวซึ่ง ตา งกบั ผลไมช นดิ อน่ื คอื การที่จะทําใหเ มลด็ มะมว งงอกเรว็ ขน้ึ ตอ งแกะเอาเปลอื กซง่ึ หมุ เมล็ดออกแลวจึงเอาเมล็ดท่ีอยูภายในมาเพาะ อายุของตนกลาที่จะใชเปนตนตอควรมีอายุตั้งแต 1 เดือนขึ้นไปหรือลาํ ตน มเี สน ผา ศนู ยก ลางประมาณ ครง่ึ เซนตเิ มตร (สาํ หรบั ตน กลา ทง่ี ามๆ อายุเพียง 3 สัปดาหก็โตพอทจ่ี ะใชเ ปน ตน ตอได) และใบชดุ แรกเปลี่ยนเปน สเี ขียวแกแลว เมอ่ื ตอ งการจะทาบกง่ิ กข็ ดุ แยกตน ตอออกจากกระบะเพาะ นาํ ไปชาํ ในถงุ พลาสตกิ ทม่ี ขี นาดปากถงุ กวา ง 4-5 นว้ิ ใสขุยมะพราวที่ แชน า้ํ เตรยี มไวล งไปใหเ ตม็ ถงุ ผกู ปากถงุ อยา ใหแ นน มาก ก็พรอมที่จะนาํ ไปทาบกิ่งได 2.2 การเลือกก่ิงพันธุ กิ่งของตนพันธุดีท่ีตองการจะทาบนั้น ใหเ ลอื กกง่ิ ทม่ี ขี นาดไลเ ลย่ี กบั ขนาดของตนตอ จะใหญกวาสักเล็กนอยก็ได แตอยาใหใหญกวามากนัก (ถา ใหญก วา มากใหใ ชต น ตอ หลายตน) กง่ิ พนั ธคุ วรเปน กง่ิ ทก่ี ําลงั เจรญิ เตบิ โต ไมแคระแกรน กง่ิ มลี กั ษณะกลม ไมเ ปน เหลย่ี ม กิ่ง พันธุตองไมแกกวาตนตอมากนัก และไมม โี รคแมลงรบกวน ถา ไดก ง่ิ ทต่ี ง้ั ตรงจะดมี าก เพราะสะดวกใน การทํางาน สว นกง่ิ ทเ่ี อนกใ็ ชไ ด แตก ่งิ ทหี่ อ ยยอ ยลงลา งไมควรใชทาบกิ่ง ถาจาํ เปน ตอ งใช ใหผูกกิ่งใหตั้ง ตรงเสยี กอ น 2.3 ฤดูกาล ฤดูที่เหมาะที่สุดคือฤดูฝน เพราะตน ไมก าํ ลงั เจรญิ เตบิ โต จะทาํ ใหก ง่ิ ตดิ กนั ไดด แี ละ เร็วกวา แตถ า ทง้ั ตน ตอและยอดพนั ธมุ คี วามสมบรู ณจ ะทาบกง่ิ ตอนไหนกไ็ ด 2.4 วิธีการทาบก่ิง ใชม ดี ทส่ี ะอาดและคมเฉอื นตน ตอออกประมาณ 1 ใน 3 ของตน ตอ โดย เฉือนขึ้นไปหายอดของลาํ ตน เฉอื นใหห า งจากปากถงุ พลาสตกิ ราว 2-3 นว้ิ ยอดของตน ตอจะถกู ตดั ขาดออกไป แลว ใชม ดี บากใหเ ปน ปากฉลาม ยาวประมาณ 2-3 นว้ิ

การปลูกมะมวง 5 ใชมีดคมๆ เฉอื นทก่ี ง่ิ พนั ธุ ลกึ เขา ไปในเนอ้ื ไมเ ลก็ นอ ย รอยเฉอื นยาวประมาณ 2 นว้ิ ไหมี ขนาดและลักษณะเชน เดยี วกบั รอยเฉอื นของตน ตอ นาํ รอยเฉอื นทง้ั สองมาประกบกนั ใหแ นบสนทิ โดยให ปากฉลามสอดเขาไปในรอยเฉอื นพอดกี บั กง่ิ พนั ธดุ ี ใหเ ปลอื กของทง้ั สองสมั ผสั กนั ใหม ากทส่ี ดุ แลว ใชผ า พลาสติกขนาดกวา งประมาณ 1 นว้ิ ยาวประมาณ 12 นว้ิ พนั และรดั รอยตอ ทง้ั สองใหแ นบสนทิ เพอ่ื กนั น้ําซึมเขาไปในรอยทาบ โดยพนั จากลา งขน้ึ บน เสร็จแลวใชเชือกผูกถุงท่หี ุมโคนตนตอใหต ิดกบั กิ่งพันธุ เพ่ือไมใหตน ตอแกว ง เมอ่ื ทาบกง่ิ ครบ 30 วัน ใหค วน่ั กง่ิ พนั ธดุ ี ลกึ ประมาณครง่ึ กง่ิ ในระหวา งนใ้ี หค อยดู ความช้ืนในถงุ ดว ย ถา เหน็ วา ขยุ มะพรา วในถงุ แหง เกนิ ไปใหร ดนา้ํ หลงั จากนน้ั ทง้ิ ไวป ระมาณ 45-60 วัน รอยทาบของกง่ิ จะประสานกนั สนทิ กต็ ดั กง่ิ พนั ธดุ ตี รงใตร อยทาบประมาณ 1 นว้ิ เพอ่ื นําไปชาํ แลว ปลกู ตอ ไป 2.5 การชําตน ทาบกง่ิ เม่ือตัดตนทาบกง่ิ ออกมาแลว ใหแ กะเอาถงุ พลาสตกิ ทห่ี มุ โคนอยอู อก เอาไปชาํ ในนา้ํ สกั พกั หน่ึงกอ น แลว จงึ นาํ ไปชาํ ในดนิ ตนทเี่ หน็ วา ขยุ มะพราวแหงมาก อาจชาํ ไวใ นนา้ํ กอ นสกั 1-3 วัน จึงนาํ ไปชาํ ในดนิ การชาํ นา้ํ ทาํ ไดด งั น้ี คอื นาํ ตน ทาบกง่ิ วางในกระปอ งหรอื กาละมงั เตมิ น้ําลงไป สงู ประมาณ 1 ใน 3 ของกระเปาะทห่ี มุ รากอยู อยา ใสน า้ํ จนทว มกระเปาะ เมอ่ื ชาํ นา้ํ เสรจ็ แลว จงึ นาํ ไปชาํ ในดนิ ภาชนะที่สามารถใชชําไดแก กระถาง หรอื ถงุ พลาสตกิ เปน ตน โดยแกะขุย

การปลูกมะมวง 6 มะพราวออกบาง แลว ใสด นิ ลงไป กดดนิ รอบๆ โคนตน ใหแ นน พอประมาณ แลว ปลอ ยใหต น ทาบกง่ิ น้ี เจรญิ ตอ ไปอกี ประมาณ 1 เดอื น ตน กจ็ ะตง้ั ตวั แขง็ แรง นาํ ไปปลูกหรือจาํ หนายได เวลาที่เหมาะสมที่สุดในการทาบกิ่งมะมวง เวลาที่เหมาะสมที่สุดคือ ฤดฝู น เพราะเปน ระยะทก่ี ง่ิ พนั ธมุ ะมว งกําลงั เตบิ โต แตฤดูอืน่ ก็ทาบกิ่ง ไดเชนกนั แตใ ชร ะยะเวลามากขน้ึ กวา รอยแผลจะเชอ่ื มตดิ กนั ขอ ควรระวงั อยารบี ตดั กง่ิ ทร่ี อยทาบยงั ตดิ กนั ไมด ี หรอื ตดั มาแลว นาํ ไปปลูกหรือจาํ หนา ยเลย สภาพพน้ื ทท่ี เ่ี หมาะสม มะมวงสามารถปลกู และผลดิ อกออกผลไดด ใี นพน้ื ทท่ี กุ จงั หวดั และทุกภาคของประเทศ แตจะให ผลแตกตางกนั ไป ตามสภาพของทอ งท่ี ยกเวน บางจงั หวดั ในภาคใตท ม่ี ปี รมิ าณฝนตกมาก และการ กระจายของฝนเกือบตลอดป กลา วคอื ถา ปลกู ในทท่ี ม่ี ฝี นตกมากแลว จะทาํ ใหม ะมว งเจรญิ เตบิ โตทาง ดานลําตนมาก แตไ มอ อกดอกออกผลเทา ทค่ี วร การปลกู มะมว งเปน การคา และปลูกเปนจาํ นวนมากๆ ควรคาํ นงึ ถงึ สภาพดนิ ฟา อากาศทเ่ี หมาะสม ดงั ตอ ไปน้ี 1. ปริมาณน้ําฝนและความชน้ื ในอากาศ สิ่งสําคัญอยา งหนง่ึ ในการปลกู มะมว งคอื ปรมิ าณนา้ํ ฝน และความชน้ื ในอากาศ มะมว งทว่ั ๆ ไป ตองการชว งแลง กอ นการออกดอก สาํ หรบั ในประเทศไทยซง่ึ มปี รมิ าณน้ําฝนเฉลย่ี 1,500 มลิ ลเิ มตร ตอ ป และมีชวงแลง คน่ั ระหวา งชว งทฝ่ี นตก อาจกลา วไดว า สามารถปลกู มะมว งไดท กุ ภาค นอกจากบางทอ ง ท่ีท่ีมีฝนตกชุกทัง้ ป ไมม ชี ว งแลง คน่ั เลย โดยเฉพาะในชว งเดอื นธนั วาคม มกราคม และ กุมภาพันธ ซึ่ง เปนระยะท่ีมะมวงจะออกดอก ถามีฝนตกหรือความชื้นมาก ยอดที่แตกมาใหมจะเจรญิ ไปเปนใบเสีย หมด แทนที่จะเจริญเปนดอก ในสภาพดนิ ฟา อากาศเชน น้ี จงึ ไมเ หมาะทจ่ี ะปลกู มะมว งเปน การคา นอก จากจะปลกู พนั ธทุ อ่ี อกดอกงา ย หรอื ใชว ธิ กี ารอน่ื ๆ ชว ยเรง การออกดอก ในระยะที่มะมวงแทงชอ ดอกกาํ ลงั บาน ไมค วรมฝี นตกเลย หรอื มฝี นตกเพยี งเลก็ นอ ย เพราะ ฝนที่ตกหนักในชวงนี้จะทาํ ใหดอกเสียหาย ฝนจะชะละอองเกสรหลดุ ไปจนหมด ทําใหแ มลงตา งๆ ไม สามารถชว ยผสมเกสรได มะมว งกจ็ ะไมต ดิ ผล ฝนที่ตกจะทาํ ใหค วามชน้ื ของอากาศสงู เหมาะแกการ ระบาดของเพลย้ี จ๊ักจน่ั มะมว ง ชงึ่ จะทาํ ลายดอกใหเสียหาย และเกดิ เชอ้ื ราดาํ ตามมา ทาํ ใหดอกและผล ออนรว งเสยี หายไดม าก เชน กนั 2. อุณหภูมิ ปกติมะมวงชอบอากาศรอ น และทนตอ อากาศทร่ี อ นและแหง แลง ได ไมช อบอากาศทีเ่ ยน็ จดั ถา อากาศเย็นจดั เกนิ ไปตน มะมว งอาจตายได สาํ หรับในประเทศไทย ยังไมพบวา เกดิ ความเสยี หายเนอ่ื ง จากอุณหภูมิรอนหนาวของอากาศอยางเดนชัดนัก จงึ สามารถปลกู มะมว งไดท กุ ภาค และเปน ทส่ี งั เกตได วา ปใดอากาศหนาวมาก ปน น้ั มะมว งจะออกดอกมาก

การปลูกมะมวง 7 3. ดนิ มะมวงปลูกไดในดนิ ทว่ั ไป ดนิ ทม่ี ะมว งชอบดอื ดนิ รว น ดนิ รว นปนทราย ทอ่ี ดุ มสมบรู ณด ว ย อินทรียวัตถุ มีธาตุอาหารอยางเพียงพอ ที่สําคัญคือดินปลูกตองระบายน้ําไดด ี มะมว งไมช อบดนิ ท่ี เหนียวจัด จบั กนั เปน กอ นแขง็ จนนา้ํ ระบายไมไ ด ตน มะมว งทป่ี ลกู ในดนิ ทร่ี ะบายนา้ํ ไมด ี หรือที่นํ้าขงั แฉะ จะเติบโตชา รากไมค อ ยเจรญิ รากดํา และอาจเนา ตายในทส่ี ดุ การปลกู มะมว งจงึ นยิ มปลกู กนั ในทส่ี งู ๆ เพ่ือใหการระบายนาํ้ ดี สว นการปลกู ในทล่ี มุ ควรยกรอ ง เชน เดยี วกบั การปลกู ไมผ ลอยา งอน่ื และปรับ ปรุงดินใหรวน โดยการใสป ยุ คอก ปุยหมักใหมากๆ กอ นทจ่ี ะลงมอื ปลกู 4. ความลกึ ของหนา ดนิ และระดบั น้ําในดิน ความลึกของหนาดิน และระดับน้ําในดินจะเปนส่ิงที่คอยบงั คับการเจรญิ เติบโตของรากมะมว ง และตนมะมวง ถาระดบั ความลกึ ของหนา ดนิ นอ ย มดี นิ ดานอยขู า งลา ง หรอื ดนิ ปลกู มรี ะดบั น้าํ ในดนิ ตน้ื รากมะมวงก็ไมส ามารถหยง่ั ลกึ ลงไปในดนิ ได แตจ ะแผข ยายอยใู นระดับต้นื ๆ ทาํ ใหต น มะมว งไมเ ตบิ โต เทาท่ีควร ตนมอี ายไุ มค อ ยยนื และโคน ลม ไดง า ย ดงั จะเหน็ ไดจ ากตน มะมว งทป่ี ลกู ในทด่ี อน จะมีอายุอยู ไดนานและตนใหญโตมาก สวนการปลูกในทล่ี มุ อายขุ องตน มกั ไมค อ ยยนื และเตบิ โตชา กวา การปลกู แบบอื่น 5. ความเปน กรดเปน ดา งของดนิ มะมวงไมชอบดนิ ทเ่ี ปน ดา งมาก หรอื ดนิ ทม่ี หี นิ ปนู มาก ดนิ ทเ่ี ปน ดา งจะทาํ ใหมะมว งเตบิ โตชา โดยเฉพาะตนออ นจะตายงา ย ดนิ ทเ่ี หมาะสําหรบั มะมว งคอื ดนิ ทม่ี สี ภาพเปน กรดออ นๆ ถงึ เปน กลาง (pH. 6.5 - 7.5) 6. นํา้ ถึงตนมะมวงจะเปนพืชที่ทนแลงไดดี แตน า้ํ กเ็ ปน สง่ิ จาํ เปน สาํ หรบั การปลกู มะมว ง เชน กนั หาก มีน้ําท่ีจะใหแ กต น มะมว งอยา งเพยี งพอ จะชว ยใหต น มะมว งเตบิ โตเรว็ แข็งแรง ไมช ะงกั การเตบิ โต โดย เฉพาะระยะที่มะมวงกําลงั ตดิ ผลเลก็ ๆ ถา มนี ้าํ ใหอยางเพียงพอ จะทาํ ใหต ดิ ผลไดม าก ผลมกั ไมร ว ง การ ปลูกมะมวงจงึ ควรมีแหลง นาํ้ อยใู กลๆ การพง่ึ แตน า้ํ ฝนเพยี งอยา งเดยี วยอ มไมไ ดผ ลเทา ทค่ี วร 7. ลม ปญหาอีกประการหนง่ึ ของการปลกู มะมว งกค็ อื ผลมะมว งรว งหลน เพราะลมแรง ทง้ั นเ้ี นอ่ื งจาก กานผลมะมว งยาวและแกว งไกวไดเ มอ่ื ลมพดั ทําใหผลกระทบกระแทกกัน รว งหลน มาก บางแหง ผล มะมวงอาจรว งหลน เพราะเหตนุ เ้ี กนิ กวา ครง่ึ การปลกู 1. การเตรยี มดนิ

การปลูกมะมวง 8 1.1 ในทล่ี มุ น้าํ ทวมถึง เชน ทร่ี าบรมิ ฝง แมน า้ํ ตา งๆ ตอ งยกรอ งเสยี กอ น เชน เดยี วกบั การปลกู ไมผลอยางอื่นเพื่อไมใหนาํ้ ทว มถงึ โคนตน ได ขนาดของรอ งกวา งอยา งนอ ย 6 เมตร รอ งนา้ํ กวา งอยา ง นอย 1.5 เมตร สว นความยาวของรอ งนน้ั แลว แตข นาดของพน้ื ทห่ี ลงั รอ งยง่ิ ยกไดส งู มากยง่ิ ดี รากจะได เจรญิ เตบิ โตอยา งเตม็ ท่ี เม่ือขุดยกรองเสรจ็ แลว ใหป รบั ปรงุ ดนิ ใหร ว นซยุ โดยการขดุ ตากดนิ ใสป ยุ คอกปยุ หมกั หรอื ถา ดินเหนียวมากใหโ รยปนู ขาวเสยี กอ นจงึ ลงมอื ขดุ ปนู ขาวจะชว ยแกค วามเปน กรดของดนิ และทาํ ใหด นิ ไม จับตัวกันแนน เนอ่ื งจากมะมว งไมช อบดนิ ทจ่ี บั ตวั กนั แนน การปรบั ปรงุ ดนิ ใหร ว นชยุ จงึ เปน สง่ิ สาํ คัญอยาง ยิ่งของการปลูกแบบยกรองเพราะดินตามที่ราบลุมมักจะเปนดินเหนียวจัด การขุดยกรอ งใหมใ นปแ รก ดินอาจยังไมรวนซุยดีพอใหปลูกพืชผักอยางอื่นสัก 1-2 ป จนเหน็ วา ดนิ รว นซยุ ดพี อแลว จึงลงมอื ปลกู มะมวงซ่ึงจะไดผ ลดแี ละไมเ สยี เวลาโดยเปลา ประโยชน สว นในทท่ี เ่ี ปน รอ งสวนเกา มคี นั คแู ละเคยปลกู พชื อยางอื่นจนดินรวนซุยอยูแลว อาจตอ งปรบั ปรงุ ดนิ อกี เพยี งเลก็ นอ ยกล็ งมอื ปลกู ไดเ ลย สวนมะมว งทม่ี กี ารยกรอ งนา้ํ มะมว งในสภาพไร 1.2 ในทด่ี อนนา้ํ ทว มไมถ งึ ที่ปา หรือที่ที่เคยเปนไรเกา ซง่ึ ไมม ปี ญ หาเรอ่ื งนา้ํ ทวม การเตรยี มท่ี ปลูกถามีไมใหญข้ึนอยู ใหโ คน ถางออกใหห มด เหลอื ไวต ามรมิ ๆ ไรเ พอ่ื ใชเ ปน ไมก นั ลม แตถ า บรเิ วณนน้ั มีลมแรงอยูเปนประจําก็ไมควรโคน ไมใ หญอ อกจนหมด ใหเหลือไวเปนระยะๆ จะใชก นั ลมไดด ี เมอ่ื ปราบทเ่ี รยี บรอ ยแลว ใหป รบั ปรงุ ดนิ โดยไถพรวนพลิกดินสัก 1-2 ครง้ั หรือจะกําจัดวัชพืช แลว ลงมอื ขดุ หลุมปลูกเลยก็ไดถาดินท่ีปลูกน้ันอุดมสมบูรณดวยอินทรียวัตถุอยูแลว ก็ไมจําเปนตองปรับปรุงดินอีก สวนที่เปนทรายจัดมีอินทรียวัตถุนอย ใหป รบั ปรงุ ดนิ ใหด เี สยี กอ นลงมอื ปลกู โดยการหาปุยคอก ปุย หมัก เพ่ิมเติมลงในดนิ วสั ดุทพ่ี อหาไดใ นทองถน่ิ เชน มลู สตั วต า งๆ กระดูกปน กากถั่ว เปลอื กถว่ั เศษ ใบไม ใบหญา ที่ผุพัง ลว นแตเ ปน ประโยชนต อ ดนิ และพชื ทป่ี ลกู ทง้ั สน้ิ ควรหามาเพม่ิ ลงในดนิ ใหม ากๆ

การปลูกมะมวง 9 นอกจากนี้ การปรบั ปรงุ ดนิ อาจใชป ยุ พชื สดกไ็ ด วิธีทํากค็ อื ปลูกพืชพวกตระกูลถั่วตางๆ หรอื ปอเทอื ง แลวไถกลบลงในดินใหผุพัง เปน ประโยชนต อ ดนิ การปรบั ปรงุ ดนิ ดว ยวธิ ตี า งๆ ดังกลาวจะชวยใหดิน รวนซุย การระบายนา้ํ และอากาศของดนิ ดี ทาํ ใหดนิ อมุ นา้ํ ดี เหมาะตอ การเจรญิ เตบิ โตของตน มะมว ง สวนการปลูกจํานวนเลก็ นอ ยตามบา นเรอื น ทอี่ ยูอาศัย มขี อ ทค่ี วรคํานงึ อยู สองประการคอื ความลึกของระดบั นา้ํ ในดนิ และความแนน ทบึ ของดนิ ทบ่ี างแหง ระดบั น้ําในดนิ ตน้ื เมอ่ื ขดุ ลงไปเพยี ง เล็กนอย นา้ํ กจ็ ะซมึ เขา มา เวลาจะปลกู มะมว งควรยกระดบั ดนิ ใหส งู ขน้ึ เพราะระดบั นา้ํ จะเปน ตวั คอย บังคับการเจรญิ เตบิ โตของราก เมอ่ื รากเจรญิ ไปถงึ ระดบั น้าํ แลว จะไมส ามารถเตบิ โตลกึ ลงไปไดอ กี แต จะแผขยายออกดานขาง ทาํ ใหร ากของมะมว งอยตู น้ื ไมเจริญเติบโตเทาที่ควร เปน ผลใหต น มะมว งโตชา แคระแกรน็ และโคนลม งา ย สําหรับเร่ืองความแนน ทบึ ของดนิ นน้ั ตามปกติ เวลาถมทเ่ี พอ่ื ปลกู สรา งอาคาร บา นเรอื น กม็ กั จะถมใหแนนที่สุดเทาที่จะทําได เพื่อไมใหดินทรุดในภายหลัง ดินท่ีแนนทึบนี้ไมเหมาะตอการปลูก มะมวง หรือไมย นื ตน ตา งๆ เลย เพราะรากไมส ามารถเจรญิ เตบิ โตไดอ ยา งเตม็ ท่ี การระบายนา้ํ และการ ถายเทอากาศของดินไมดี ทําใหต น มะมว งโตชา และแคระแกรน็ การแกไขทาํ ไดโ ดย ขดุ หลมุ ปลกู ให กวางๆ และลึก ตากดนิ ทข่ี ดุ ขน้ึ มาจนแหง สนทิ ยอ ยใหเ ปน กอ นเลก็ ๆ แลวผสมกับปุยคอก ปุยหมัก ให มากๆ ใสปยุ คอก ปุยหมัก ลงไปในกน หลมุ ดว ย เสรจ็ แลว จงึ กลบดนิ ลงหลมุ รดน้าํ ใหยุบตัวดีเสียกอนจึง ลงมอื ปลกู 2. การขดุ หลมุ ปลกู 2.1 การขดุ หลมุ ปลกู ท้ังแบบปลกู บนรองและปลกู ในท่ีดอน ควรปลกู ใหเ ปน แถวเปน แนว เพื่อ สะดวกในการดูแลรักษาและการปฏิบัติงาน ขดุ หลมุ ปลกู ใหม ขี นาดกวา งยาว และลึก 50 เซนตเิ มตร - 1 เมตร ทั้งนี้ ข้ึนอยกู บั ความอดุ มสมบรู ณข องดนิ ถา ดนิ ดี รว นซยุ มอี นิ ทรยี ว ตั ถมุ ากกข็ ดุ หลมุ ขนาดเลก็ ได สวนดินท่ีไมค อยดี ใหข ดุ หลมุ ขนาดใหญ เพอ่ื จะไดป รบั ปรงุ ดนิ ในหลมุ ปลกู ใหด ขี น้ึ ดนิ ทข่ี ดุ ขน้ึ มา จากหลุมน้ัน ใหแ ยกเปน สองกอง คอื ดนิ ชน้ั บนแยกไวก องหนง่ึ ดนิ ชน้ั ลา งอกี กองหนง่ึ ตากดนิ ทข่ี ดุ ขน้ึ มาสัก 15 - 20 วัน แลว ผสมดนิ ทง้ั สองกองดว ยปยุ คอก ปุยหมัก กนหลุมก็ใสปุยคอกปุยหมัก รองพน้ื ดวย แลวจึงกลบดินลงไปในหลมุ ตามเดมิ โดยเอาดนิ ชน้ั บนลงไวก น หลมุ และดนิ ชน้ั ลา งกลบทบั ลงไปท่ี หลัง ดินที่กลบลงไปจะสูงกวาปากหลุม ควรปลอ ยทง้ิ ไวใ หด นิ ยบุ ตวั ดเี สยี กอ น หรอื รดนา้ํ ใหด นิ ยบุ ตวั ดี เสียกอ น จงึ ลงมอื ปลกู

การปลูกมะมวง 10 2.2 ระยะปลูก ระยะปลูกมีหลายระยะดวยกัน แลว แตว ตั ถปุ ระสงคใ นการปลกู ไดแก (1) ระยะปลูกแบบถี่ หรือการปลูกระยะชิด เชน 2.5 X 2.5 เมตร, 4 X 4 เมตร หรอื มากนอ ย กวานี้ตามความเหมาะสม ซง่ึ จะไดม ะมว งประมาณ 256 ตน ตอ ไร การปลกู ระยะชดิ น้ี จาํ เปน จะตอ งดู แลตัดแตง กง่ิ อยเู สมอดว ย 2) ระยะปลูกแบบหาง เชน 8 X 8 เมตร, 10 X 10 เมตร หรอื มากนอ ยกวา นต้ี ามความเหมาะ สม แนะนาํ ใหปลูกระยะ 8 X 8 เมตร หรอื อยา งนอ ยไมค วรตา่ํ กวา 6 X 6 เมตร สาํ หรบั มะมว งทข่ี ยาย พันธุดวยการทาบกิ่ง 3. วธิ ปี ลกู การปลูกมะมว งไมว า จะปลกู ดว ยกง่ิ ตอน กิ่งทาบ หรอื ตน ทเ่ี พาะเมลด็ กต็ าม ตองทาํ ดว ยความ ระมัดระวัง อยา ใหร ากขาดมาก เพราะจะทาํ ใหต น ชะงกั การเตบิ โตหรอื ตายได ตน มะมว งทป่ี ลกู ไวใ น ภาชนะนานๆ ดนิ จะจบั ตวั กนั แขง็ และรากกพ็ นั กนั ไปมา เวลานําออกจากภาชนะแลวใหบิแยกดินกน ภาชนะใหกระจายออกจากกันบาง สวนรากที่มวนไปมาใหพยายามคลี่ออกเทาที่จะทาํ ได เพื่อจะไดเจริญ เติบโตตอ ไปอยา งรวดเรว็ 3.1 การปลูกดวยกิ่งทาบ กิ่งติดตา ใหป ลกู ลกึ ระดบั เดยี วกบั ดนิ ในภาชนะปลกู เดมิ หรอื สงู กวา เดิมเล็กนอย แตต อ งไมม ดิ รอยทต่ี ดิ ตาหรอื ตอ กง่ิ ไว เพอ่ื จะไดเ หน็ วา กง่ิ ทแ่ี ตกออกมานน้ั แตกออกมาจาก ก่ิงพันธุห รอื จากตน ตอ ถา เปน กง่ิ ทแ่ี ตกจากตน ตอใหต ดั ทง้ิ ไป 3.2 การปลกู ดว ยกง่ิ ตอน ใหปลูกลกึ ระดบั เดยี วกบั ดนิ ในภาชนะเดมิ หรือใหเหลือจุกมะพราวที่ ใชใ นการตอนโผลอ ยูเล็กนอย ไมค วรกลบดนิ จนมดิ จกุ มะพรา ว เพราะจะทาํ ใหเ นา ไดง า ยเมอ่ื ปลกู เสรจ็ ใหปกไมเปนหลักผูกตนกันลมโยก แลวรดน้ําใหชุม ตนท่ีนํามาปลูกถาเห็นวายังต้ังตัวไมดีคือแสดง อาการเห่ียวเฉาตอนแดดจดั ควรหาทางมะพรา วมาปก บงั แดดใหบ า ง กจ็ ะชว ยใหต น ตง้ั ตวั ไดเ รว็ ขน้ึ ใน ระยะท่ีตนยงั เลก็ อยนู ้ี ใหห มน่ั รดน้าํ อยเู สมอ อยา ใหดนิ แหง ได การปลกู ในฤดฝู นจงึ เหมาะทส่ี ดุ เพราะจะ ประหยัดเรอ่ื งการใหน า้ํ ไดม าก และตน จะตง้ั ตวั ไดเ รว็ โดยเฉพาะการปลกู ในทค่ี อ นขา งแหง แลง ไมม นี า้ํ ท่ีจะใหแกต น มะมว งไดท ง้ั ป ใหป ลกู ในระยะตน ฤดฝู น ชวงแรกๆ อาจตอ งรดนา้ํ ใหบ า ง เมอ่ื ฝนเรม่ิ ตก หนักแลวก็ไมตองใหน้ําอีก ตนจะสามารถตั้งตัวไดเต็มที่กอนจะหมดฝนและสามารถจะผานฤดูแลงได โดยไมต าย สว นทม่ี นี า้ํ อดุ มสมบรู ณ จะปลกู ตอนไหนกไ็ ดแ ลว แตค วามสะดวก 3.3 การปลูกพืชแชม ตนมะมวงที่ปลูกดวยกิ่งตอน กง่ิ ตดิ ตา หรอื ตอ กง่ิ ทาบกิ่ง จะใชเวลา ประมาณ 3 - 4 ป จึงจะใหผล สว นการปลกู ดว ยตน ทไ่ี ดจ ากการเพาะเมลด็ จะใชเ วลาประมาณ 4 - 6 ปข้ึนไป ในระหวา งทต่ี น ยงั ไมไ หผ ลน้ี ถา ปลกู แบบระยะตน หา งๆ กนั จะมที ว่ี า งเหลอื อยมู าก ควรปลูกพืช

การปลูกมะมวง 11 อยางอื่นที่มีอายุสั้นๆ หรอื พชื ทค่ี อ นขา งถาวรแซมเปน การหารายไดไ ปพลางๆกอ น ไมค วรปลอ ยใหด นิ วางเปลา นอกจากจะไมเกดิ ประโยชนอ ะไรแลว ยงั ตอ งคอยดายหญา อยเู สมออกี ดว ยพชื ทค่ี วรปลกู แซม ระหวางทต่ี น มะมว งยงั เลก็ อยคู อื พวกพืชตระกูลถั่วตางๆ ซึ่งเปนพืชชวยบาํ รงุ ดนิ เมอ่ื เกบ็ ถว่ั แลว ขดุ สบั ลงดิน เพ่ือเปนประโยชนแกดินและพืชตอไป สวนพืชที่ไมควรปลูกแซมคือขาวโพด ขาวฟาง มัน สําปะหลงั เปน ตน เพราะเปนพืชที่ทาํ ใหด นิ เสอ่ื มความอดุ มสมบรู ณอ ยา งรวดเรว็ การปลูกพืชแซมอีกวิธีหน่ึง ซึ่งนิยมกันในการปลกู ไมผ ลทั่วไปคือ ปลกู กลว ยลงไปกอ น เมอ่ื กลวยโตพอสมควรจึงปลกู มะมวงตามลงไป ตน กลว ยจะชว ยเปน รม เงาไมใ หต น มะมว งโดนแดดจดั เกนิ ไป และทําใหส วนชมุ ชน้ื อยเู สมอ จะชว ยใหต น มะมว งโตเรว็ และประหยัดการใหนาํ้ ดว ย จนเมอ่ื เหน็ วา ตน มะมวงโตมากแลว และโดนตน กลว ยบงั รม เงา กท็ ยอยขดุ ตน กลว ยออก โดยขดุ ตน กลว ยทอ่ี ยใู กลๆ ตน มะมวงออกกอน จนกวาตนกลว ยจะหมดไป และตน มะมว งโตขน้ึ มาแทนท่ี ตน กลว ยทต่ี ดั หรอื ขดุ รอ้ื ทง้ิ น้ัน ใหผาเปนสองซีก ใชเ ปน วตั ถคุ ลมุ ดนิ ไดด ี ปอ งกนั ไมใ หห ญา ขน้ึ และชว ยรกั ษาความชน้ื ของดนิ การ ปลูกตนกลวยแซมน้ี มขี อ เสยี ตรงทต่ี อ งเสยี แรงงานมากในการขดุ รอ้ื ตน กลว ยออก 4. ฤดปู ลกู มะมวงควรปลูกตอนตนฤดูฝน หรอื ในประมาณเดอื นพฤษภาคม - กรกฎาคม เพอ่ื ใหม ะมว งตง้ั ตัวไดเร็วขึ้น เนอ่ื งจากในฤดฝู นอากาศมคี วามชมุ ชน้ื ดี ทาํ ใหม ะมว งตง้ั ตวั ไดเ รว็ และเปน การสะดวกไม ตอ งรดน้าํ ในระยะแรก การดูแลรักษา 1. การใหน ้าํ หลังจากการปลกู ใหมๆ ถา ฝนไมต ก ควรรดนา้ํ ใหทุกวัน และคอยๆ หา งขน้ึ เปน 3 - 4 วนั ตอ ครั้ง จนกวาตน มะมว งจะตง้ั ตวั ได การใหน า้ํ เปน สง่ิ จาํ เปน อยา งหนง่ึ ในการปลกู มะมว ง เพื่อใหผลไดอยาง เต็มที่ การใหนาํ้ อยา งเพยี งพอตามทต่ี น มะมว งตอ งการ จะชว ยใหต น มะมว งเจรญิ เตบิ โตอยา งสมา่ํ เสมอ ไมชะงักการเจริญเติบโต ทาํ ใหไ ดผ ลเรว็ ขน้ึ การปลกู มะมว งในทท่ี น่ี า้ํ ไมอ ดุ มสมบรู ณ ควรจะกะเวลาปลกู ใหดี ใหตนกลา มะมว งไดร บั น้าํ ฝนนานทส่ี ดุ เพอ่ื ตน จะไดต ง้ั ตวั ไดก อ นทจ่ี ะถงึ ฤดแู ลง หรอื การปลกู ตน กลวยกอน แลว จงึ จะปลกู มะมว งตามลงไป ดงั ทไ่ี ดก ลา วถงึ แลว ก็เปนอีกวิธีหนึ่งที่จะชวยประหยัดการให นา้ํ ไดม าก

การปลูกมะมวง 12 2. การกําจดั วัชพชื การกาํ จัดวัชพืชตองทาํ อยเู สมอ เพราะวัชพืชตางๆ จะคอยแยงนํ้าและอาหารจากตน มะมว ง และ การปลอยใหแปลงปลกู รกรุงรัง จะกลายเปน ทอ่ี ยอู าศยั ของโรคแมลงตา งๆ ที่จะทาํ ลายตน มะมว งอกี ดว ย การกําจัดวัชพืชทาํ ไดหลายวิธี เชน การถางดว ยจอบ การปลกู พชื คลมุ ดนิ การปลูกพืชแซม การใชส าร เคมี และการคลุมดินดว ยวสั ดคุ ลมุ ดนิ ตา งๆ เปน ตน การจะใชว ธิ ใี ดขน้ึ อยกู บั ความสะดวกและเหมาะสม ของแตละราย เชน ถามแี รงงานเพยี งพอควรปลกู พชื แซม แลวเก็บเกี่ยวผลผลิตไปเรื่อยๆ หรือใชวิธีไถ พรวนดินกําจัดหญาอยูเสมอ แตถ า มแี รงงานพอ ควรใชว ธิ ปี ลกู พชื คลมุ ดนิ เพราะพชื คลมุ ดนิ ปลกู ครง้ั เดียวสามารถอยไู ดห ลายป 3. การใสป ยุ มะมวงชอบดินท่ีโปรง รว นซยุ การระบายนา้ํ และอากาศของดนิ ดี จึงควรใสปุยอินทรีย เชน พวก ปุยคอก ปุยหมัก ใหเปนประจาํ ทุกๆ ป เพอ่ื ปรบั ปรงุ ดนิ ใหร ว นซยุ เหมาะตอ การเจรญิ เตบิ โตของตน มะมวง การใสป ยุ อนิ ทรยี อ าจใสป ล ะสองครง้ั คอื ตน ฝน และปลายฝน ปยุ อนิ ทรยี น ้ี แมจะมธี าตอุ าหารที่ พืชตองการไมมากนัก แตก เ็ ปน ประโยชนต อ ดนิ ในดา นอน่ื ๆ นอกจากจะชวยทาํ ใหด นิ ดขี น้ึ แลว ยังชวยให ปุยเคมที ใ่ี สล งไปนน้ั ถกู นํามาใชป ระโยชนไ ดม ากยง่ิ ขน้ึ 3.1 ปุยวิทยาศาสตร เปนปุยที่ใหประโยชนแกตนพืชอยางรวดเร็ว และมธี าตอุ าหารมากกวา ปยุ อินทรียในดนิ ทค่ี อ นขา งขาดธาตอุ าหาร จึงควรใสปุยวิทยาศาสตรใหบาง จะทาํ ใหตนโตเร็วใหดอกใหผล ไดมากและสมา่ํ เสมอ ปยุ วทิ ยาศาสตรอ าจใหต ง้ั แตร ะยะเปน ตน กลา โดยใชป ยุ แอมโมเนย่ี มชลั เฟต 2 - 4 ชอ นแกง ผสมน้ํา 1 ปบ รดทต่ี น กลา เดอื นละ 2 ครง้ั จะชว ยใหต น กลา โตเรว็ แข็งแรง สามารถนําไป ปลูกหรือใชเปนตน ตอไดเ รว็ และเมอ่ื นําตน มะมว งไปปลกู ในแปลงจรงิ การใชปุยฟอสเฟตหรือกระดูกปน ใสรองกน หลุมกจ็ ะชว ยใหร ากเจริญเติบโตดี ทาํ ใหต น ตง้ั ตวั เตบิ โตเรว็ สว นตน มะมว งทโ่ี ตแลว แตย งั ไมใ หผ ล อาจใชปุยวิทยาศาสตรสูตร 4-7-5 หรือ 4-9-3 ใสใหแก ตนเพ่อื เพม่ิ ธาตอุ าหารในดนิ สําหรบั ตน มะมว งทใ่ี หผ ลแลว อาจใชปุยสูตร 15-5-15 หรือ 16-16- 16 ซึ่งเปนสูตรที่ใชกับไมผลทั่วไป อยา งไรกต็ าม การใชป ยุ วทิ ยาศาสตรเ ปน เรอ่ื งทจ่ี ะตอ งศกึ ษาเสยี กอ น เพ่ือใหไดผลอยา งเตม็ ท่ี ไมเ กดิ การสญู เปลา เพราะความอดุ มสมบรู ณข องดนิ และสภาพแวดลอ มตา งๆ ของแตละทองท่ี ยอ มไมเ หมอื นกนั อกี ประการหนง่ึ ตน มะมว งเปน ไมผ ลทม่ี ขี นาดใหญ รากสามารถหยัง่ ลึกหาอาหารไดไกลๆ ถา ดนิ นน้ั เปน ดนิ ดี อดุ มสมบรู ณด ว ยธาตอุ าหารอยแู ลว กอ็ าจไมต อ งใชป ยุ วทิ ยา ศาสตรเลยก็ได การปรบั ปรงุ ดนิ โดยการใชป ยุ คอก ปุยหมัก อยูเสมอก็เพียงพอ

การปลูกมะมวง 13 3.2 จาํ นวนปยุ ทใ่ี ส ปุยคอกหรือปุยอินทรียทาํ ใหด นิ โปรง เปน การเพม่ิ อนิ ทรยี ว ตั ถใุ หก บั ดนิ จํานวนที่ใสไมจํากัด ถาดินทรายจัดก็ใสปุยคอกหรือปุยอินทรียใหมากหนอย สําหรับปุยวิทยาศาสตร สูตร 15-15-15 นน้ั จาํ นวนปยุ ทใ่ี สข น้ึ อยกู บั วา ดนิ มคี วามอดุ มสมบรู ณม ากนอ ยเพยี งใด แตมีหลักคิด อยางคราวๆ ไดด งั นค้ี อื จาํ นวนกโิ ลกรมั ของปยุ ทใ่ี สต อ ตน ตอ ป เทา กบั ครง่ึ หนง่ึ ของอายขุ องตน มะมว ง เชน มะมว งอายุ 2 ปใ ส 1 กิโลกรัม อายุ 3 ปใ ส 1.5 กิโลกรัม อายุ 8 ป ใส 4 กิโลกรัม เรอ่ื ยไป จนถงึ มะมวงอายุ 10 ปใ ส 5 กิโลกรัม หลงั จากมะมว งอายุ 10 ปข น้ึ ไปแลว ไมย ดึ หลกั ดงั กลา วน้ี แตดูจากผล ผลิตมะมวงแตล ะป ถาปที่แลวใหผลมาก ก็จาํ เปน ตอ งเพม่ิ ปรมิ าณปยุ ใหม ากขน้ึ ตามสว น และยงั ขน้ึ อยู กับคุณสมบตั ขิ องดนิ ดว ย 3.3 วธิ ใี สป ยุ เมื่อตนยังเลก็ อยู ควรใชว ธิ ขี ดุ พรวนดนิ ตน้ื ๆ รอบ ตน ในรศั มที รงพมุ แบงจาํ นวน ปุยท่ีจะใสอ อกเปน 4 สวน ใสป ยุ บรเิ วณรอบๆ ทรงพุมตรงบรเิ วณท่พี รวน ประมาณ 3 สวน อกี 1 สวน โรยบนพื้นดินภายในทรงพุม แตควรระวงั อยาใสป ุยใหช ดิ กบั โคนตน เพราะปุยจะทาํ ใหเ ปลอื กของลาํ ตน เนา และจะทาํ ใหมะมว งตายได จากนน้ั จงึ รดนา้ํ ใหชุม สว นในตน ทโ่ี ตแลว อาจใชว ธิ ขี ดุ เปน รางดนิ รอบ ตนภายในรัศมีของทรงพุม ขดุ รางดนิ ลกึ ประมาณ 6 นว้ิ ใสป ยุ คอก ปยุ หมกั ลงไปในราง ตามดว ยปยุ วิทยาศาสตร แลว กลบดนิ รดน้าํ ใหชุม สว นภายในบรเิ วณทรงพมุ ใหข ดุ พรวนเพยี งเลก็ นอ ย แลวหวาน ปุยเชนเดียวกัน เหตุผลทใี่ สป ยุ รอบบริเวณรัศมีทรงพมุ เพราะรากที่หาอาหารไดแกรากฝอย จะอยมู าก ในบริเวณรัศมีทรงพุม หลงั จากใสป ยุ แลว ควรรดน้ําตาม 4. การกําจดั วชั พืช ควรดูแลรกั ษาความสะอาด และกาํ จัดวัชพืชพวกหญาไมใหขึ้นในบริเวณทรงพุมและบริเวณใกล เคียง สําหรับในฤดูแลงควรใชหญาแหง ฟาง คลมุ โคนตนบรเิ วณรอบๆ ทรงพมุ เพอ่ื รกั ษาความชน้ื ในดนิ ใหค งอยู 5. การตดั แตง กง่ิ ควรตัดกิ่งกระโดงที่ขึ้นแขงกับลําตนท้ิงใหหมด และตัดกิ่งที่ไมไดระเบียบ หรือกิ่งทีม่ โี รคและ แมลงทําลายออกทง้ิ เสยี

การปลูกมะมวง 14 6. ระยะเวลาการตดั แตง กง่ิ ควรตัดแตงหลังจากเก็บผลแลว รอยแผลทต่ี ดั แลว ควรใชส ารปอ งกนั เชอ้ื รา หรือปูนขาว หรือปูน กินกับหมากทา เพอ่ื กนั แผลเนา เนอ่ื งจากเชอ้ื รา การตดั อยา ตดั ไวต อ ควรตดั ใหแผลเรยี บสนทิ ไปกบั ลํา ตน หรือกิ่งใหญ 7. ประโยชนข องการตดั แตง กง่ิ (1) เพอ่ื ใหต น มะมว งมรี ปู ทรงตามทต่ี อ งการ และเปน ผลดตี อ การปฏบิ ตั ดิ แู ลอน่ื ๆ (2) ทาํ ใหอ อกดอกตดิ ผลดขี น้ึ และผลกระจายสมาํ่ เสมอ เนอ่ื งจากใบมะมว งไดร บั แสงแดดทว่ั กนั อันเปนประโยชนใ นขบวนการปรงุ อาหารของใบ (3) ชว ยลดการระบาดของศตั รพู ชื เนอ่ื งจากตดั แตง กง่ิ ทม่ี โี รคแมลงทง้ิ ไป (4) ชวยทาํ ใหม กี ารสะสมอาหารในลาํ ตน ไดพ อดพี อเหมาะ กลา วคอื กง่ิ ทช่ี าวสวนตดั แตง ออก สวนใหญจะเปนกิ่งที่อยูภายในทรงพุม กง่ิ เหลา นจ้ี ะแยง อาหาร และไมค อ ยออกดอกตดิ ผล (5) ใบและกง่ิ มะมว งทต่ี ดั ออก นาํ มาคลมุ ไวบ รเิ วณโคนตน เพอ่ื เปน การเพม่ิ อนิ ทรยี ว ตั ถุ ซง่ึ จะมี ประโยชนใ นแงบ าํ รงุ ดนิ อกี ดว ย หากมีก่ิงทต่ี ดั ออกมากพอ ใหน ําสมุ กองไวร ะหวา งตน มะมว ง เมอ่ื แหง ดี แลวจึงจุดไฟใหเกดิ ควนั ประโยชนข องควนั ไฟทส่ี มุ นค้ี อื จะชว ยในการทําใหม ะมว งเกดิ ชอ ดอกขน้ึ อกี ทาง หนง่ึ ดว ย (6) ลดความเสียหายจากลมพายุ พมุ ตน แนน ทบึ รบั แรงปะทะมาก ทาํ ใหก ง่ิ ฉกี ขาด การออกดอกของมะมว ง พฒั นาการของผลมะมว ง การพัฒนาการของผลมะมว ง โดยทว่ั ไปมะมว งจะออกดอกตดิ ผลในชว งเดอื น พฤศจิกายน - ธันวาคม และเกบ็ เกย่ี วในเดอื น มนี าคม - เมษายน (ปลกู ในภาคกลาง) สาํ หรบั การปลกู ในภาคเหนอื และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จะออกดอกในชว งเดอื น มกราคม - กุมภาพันธ (ยกเวนพวกมะมวง ทะวาย) เก็บเกี่ยวเดือนพฤษภาคม - มถิ นุ ายน การออกดอกของมะมว งขน้ึ อยกู บั ปจ จยั หลายอยา ง เชน พนั ธมุ ะมว ง ความอดุ มสมบรู ณ ของตน และยงั เกย่ี วขอ งกบั สภาพของอากาศอกี ดว ย โดยจะเห็นวา ถา ปใ ดอากาศหนาวเย็นมาก มะมวงจะออกดอกมาก เปน ตน สง่ิ เหลา นผ้ี ปู ลกู ควรไดค าํ นงึ ถงึ ดว ย เพราะจะทาํ ใหก ารปลกู มะมว งได ผลอยางเต็มท่ี กลา วคอื ควรเลอื กพนั ธมุ ะมว งทอ่ี อกดอกงา ย สามารถออกดอกไดท ุกปไ มม เี วน รวมทั้ง

การปลูกมะมวง 15 การบํารุงตน มะมว งใหส มบรู ณ ก็เปนสิ่งที่จาํ เปน อยา งหนง่ึ ซง่ึ จะกลา วถงึ ในเรอ่ื ง การบํารงุ ตน มะมว ง หลังจากเก็บผลแลว เมอ่ื ตน มะมว งสมบรู ณเ ตม็ ท่ี กจ็ ะสามารถออกดอกไดง า ยกวา ตน ทไ่ี มค อ ยสมบรู ณ รอบระยะพฒั นาการของผลมะมว ง ระยะการพฒั นาจนครบรอบเปน ดงั น้ี มกราคม--->ดอกบาน สิงหาคม--->แตกใบออ น กุมภาพันธุ --->ผสมเกษร--->ตดั ผลออ น กันยายน--->แตกใบออ น ครง้ั ท่ี 2 มีนาคม--->ขยายผล ตุลาคม--->ฟกตัว เมษายน--->เขาไคล พฤศจิกายน--->ฟกตัว พฤษภาคม--->เขา ไคล--->ผลแก --->เก็บเกี่ยว ธันวาคม--->แทงชอ ดอก มิถุนายน--->ตดั แตง กง่ิ มกราคม--->แทงชอดอก กรกฎาคม--->ตดั แตง กง่ิ --->แตกใบออ น ครง้ั ท่ี 1 การบงั คบั ใหม ะมว งออกดอก การบังคับใหตนมะมวงออกดอก ทําไดหลายวิธี แตวิธีท่ีนิยมกันมากในปจจุบันก็คือการใช สารพาโคลบิวทราโชล (ชอ่ื การคา คอื คัลทาร )โดยราดสารนล้ี งในดนิ รอบๆ ตน ซง่ึ มวี ธิ กี ารดงั นค้ี อื 1) ตองบํารงุ ตน มะมว งใหส มบรู ณเ ตม็ ทก่ี อ น กลา วคอื หลงั จากเกบ็ ผลแลว ใหต ดั แตง กง่ิ ใสป ยุ ใหนํ้า เพ่ือใหต น มะมว งสมบรู ณเ ตม็ ท่ี หลงั จากนน้ั ปลอ ยใหม ะมว งแตกใบออ นอยา งนอ ย2 ชุด 2) ระยะเวลาทเ่ี หมาะสมตอ การใชส ารคอื ชว งทใ่ี บยงั อยใู นระยะใบออ นหรอื ใบพวง 3) กอนราดสาร ควรตรวจดดู นิ ทม่ี คี วามชน้ื พอสมควร และเมอ่ื ราดสารลงดนิ แลว ใหร ดนา้ํ ตาม ดวยเพอ่ื รากดดู สารไดอ ยา งเตม็ ท่ี 4) หลังจากราดสารประมาณ 2 เดอื น ถงึ 2 เดอื นครง่ึ มะมว งจะออกดอก (พวกออกดอกไม ยากนัก สวนพวกที่ไมออกดอกภายใน 2 เดอื นครง่ึ อาจใชส ารกระตนุ การแตกตาชว ยเชน ใชโปรแตสเซี่ ยมไนเตรท 2.5% หรือ ไทโอยูเรีย 0.5% พนใหทั่วทั้งตน จะทาํ ใหก ารออกดอกเปน ไปอยา งสมา่ํ เสมอ ทง้ั ตน 5) อัตราการใชส ารพาโคลบวิ ทราโซลเปลย่ี นแปลงไปตามขนาดและอายขุ องตน มะมว ง ดงั น้ี เสน ผา ศนู ยก ลางทรงพมุ อัตราการใชส าร ตอ ตน * 2-3 เมตร 20-30 มลิ ลเิ มตร 3-4 เมตร 30-40 มลิ ลเิ มตร 4-5 เมตร 40-60 มลิ ลเิ มตร 5-6 เมตร 60-100 มลิ ลเิ มตร 6-10 เมตร 100-200 มลิ ลเิ มตร อัตราการใชน ค้ี ดิ จากผลติ ภณั ฑเ คมเี กษตรทม่ี เี นอ้ื สารพาโคลบวิ ทาโซล 10% เชน คลั ทาร 6) การรดดวยสารพาโคลบวิ ทราโซลใหรดทว่ั บริเวณทรงพุมอยา งสม่ําเสมอ

การปลูกมะมวง 16 การตดิ ผลของมะมว งและการเกบ็ เกย่ี ว การติดผลของมะมวง มะมวงจะออกดอกครง้ั หนง่ึ ๆ เปนจาํ นวนมากมาย แต จะติดเปนผลเพียงไมก่ีผลตอชอเทาน้ันทั้งน้ีเปนเพราะสาเหตุ หลายประการ เชน ลกั ษณะของดอกมะมว ง ซง่ึ ดอกสวนใหญจะ เปนดอกทไ่ี มส มบรู ณไ มส ามารถเจรญิ เปน ผลได และปญหาที่พบ อยูเสมอคอื การเกดิ ราดําทด่ี อก ทาํ ใหด อกรว งหลน เสยี เปน สว น มาก หรอื หมดทง้ั ตน ทง้ั นเ้ี พราะวา ทด่ี อกมะมว งจะมตี อ มนา้ํ หวาน ทําใหแ มลงตา งๆมาดดู กนิ โดยเฉพาะพวกเพลี้ยจั๊กจั่น ซ่ึงระบาดมากในชว งมะมว งออกดอก เพลี้ยจั๊กจั่นนอกจากจะดูด กนิ นา้ํ หวานและน้าํ เลี้ยงที่ดอกทาํ ใหด อกรว งหลน แลว ยงั ถา ย มูลออกมาเปน อาหารของราดําอกี ดว ย จึงทาํ ใหร าดาํ ซง่ึ มอี ยแู ลว ตามใบและในอากาศเจรญิ อยา งรวดเรว็ ในชวงท่ีมะมวงออกดอกน้ี อากาศมักจะหนาวเย็น และมีหมอกมากในตอนเชา เมอ่ื หมอกจบั ตวั เปน ละอองนา้ํ ตาม ชอดอกและใบราดําก็จะเจริญไดดียิ่งขึ้น ทําใหดอกรวงหลนจน หมด จนกลายเปน ความเชอ่ื วา ถา ปใ ดมหี มอกจดั ในระยะทด่ี อก มะมวงบานปนั้นมะมวงจะติดผลนอยเพราะนาํ้ คา งเคม็ ทาํ ใหด อก รวง ซง่ึ ความจรงิ แลว นา้ํ คา งไมไ ดเ คม็ แตเ ปน เพราะราดําและ เพลย้ี จ๊ักจน่ั ดงั กลา ว การเกบ็ เกย่ี ว การเก็บผลมะมวงเปนขั้นตอนท่ีสําคัญอีกข้ันตอน หน่ึง ตอ งเกบ็ ใหถ กู ตอ ง เพ่อื ใหผ ลมะมวงท่ีไดม ีคุณภาพดี เปน ท่ี ตองการของตลาดไมอ อ นเกนิ ไป หรอื ปลอ ยไวจ นสกุ งอมเกนิ ไป ทั้งนี้ขึ้นอยูกับพันธุของมะมวง และความใกลไ กลของตลาด เปน สําคัญ ขอ สงั เกตงา ยๆ วา มะมว งจะแกเ มอ่ื ใดนน้ั สง่ิ ทน่ี า สงั เกต 2 ประการคอื 1. แกมผลทั้ง 2 ขา งพองโตเตม็ ท่ี สีผิวเปลี่ยนจากสีเขียว เปนสีขาวจาง สงั เกตจากผวิ ของผลมะมว งมสี ขี าวนวลหรอื ไขปก คลุมผล 2. เกบ็ ตวั อยา งผลมะมว งมา 2-3 ผล เพื่อทดสอบ โดย นาํ มะมว งมาแชน า้ํ ดู หากผลมะมว งจมนา้ํ แสดงวาแกจัด ถา ลอย แสดงวายังออนอยูพอเก็บได และเวลาเกบ็ ตอ งอยา ใหช า มฉิ ะนน้ั จะเนา และเสยี ไดง า ยเวลามะมว งสกุ เกษตรกรสามารถนบั อายขุ องมะมว งเพอ่ื การเกบ็ เกย่ี วได ดงั น้ี

การปลูกมะมวง 17 พนั ธุ อายุการเกบ็ เกย่ี ว (วนั ) นับตั้งแต 1. เขียวเสวย 110 เร่ิมออกดอก 2. นา้ํ ดอกไม 100 ดอกบานเตม็ ท่ี 3. หนงั กลางวนั ดอกบานเตม็ ท่ี 4. ทองดํา 110-115 ดอกบานเตม็ ท่ี 5. ฟา ลน่ั 102 หลังชอ ดอกตดิ ผล 50% 6. แรด 70 หลังชอ ดอกตดิ ผล 50% 7. พิมเสน 77 ดอกบานเตม็ ท่ี 95 สิ่งที่ตองระวังอีกประการหนึ่ง คือ อยาใหยางมะมวงไหลและจับท่ีผล จะทาํ ใหเ ปน ตําหนิ ไมสวยงามไมน า ชอ้ื หรอื อาจทาํ ใหม ะมว งเนา และชา้ํ ไดง า ย โดยเฉพาะอยา งยง่ิ มะมว งทม่ี เี ปลอื กบางหรอื ท่ีรับประทานผลสกุ เชน มะมว งอกรอ ง วิธีการเก็บมะมวงทถ่ี กู ตอ งคอื ใชใ บมดี คมๆตดิ ทป่ี ากตะกรอ สอยมะมว ง เพอ่ื ตดั ขว้ั ผลตดิ มาดว ย หลังจากเก็บใหมๆ ตอ งวางควา่ํ ผลลง แลว ปลดิ ขว้ั ผลออกใหข ว้ั มะมว งควา่ํ ลงทก่ี น ภาชนะ ยางจะไหลออก ไปโดยไมถกู ผลและทก่ี น ภาชนะตอ งมวี สั ดนุ ม่ิ ๆ รองอยู เชน ใบตองแหงเมอ่ื ยางแหงแลว จงึ นําไปบม ใหสกุ เพื่อจาํ หนา ยตอ ไป การชว ยใหช อ ดอกมะมว งตดิ ผลดขี น้ึ เน่ีองจากมีผสู นใจปลกู มะมว งกนั แพรห ลาย และมักจะประสบปญหาอยางเดียวกันวา มะมว ง ออกชอดอกแลว ไมคอ ยติดผล โดยเฉพาะอยางยิ่ง ถา มหี มอกลงจดั ในขณะทช่ี อ ดอกกาํ ลงั บานแลว ก็จะ ยิ่งทําใหมะมว งไมต ดิ ผล ซง่ึ กม็ คี วามเชอ่ื กนั อยา งนน้ั ซง่ึ สาเหตหุ รอื อปุ สรรคตา งๆ ที่ทําใหมะมว งเมอ่ื ออกดอกแลว ไมติดผล มดี งั ตอ ไปนค้ี อื 1. สาเหตอุ ันเกิดจากเพลี้ยจ๊กั จั่นและโรคราดาํ สาเหตนุ เ้ี ปน สาเหตทุ ส่ี ําคญั ท่ีสดุ ในการท่ีจะใหชอ มะมว งไมตดิ ผล ซง่ึ พบสาเหตนุ ใ้ี นเกอื บ ทุกสวนมะมว ง หรอื ทกุ ตน มะมว งในทอ งทจ่ี งั หวดั ตา งๆ เกือบทุกจังหวัดก็วาได การทําลายของเพลย้ี จั๊กจั่น หรือที่ชาวสวนเรียกกันวา แมงกะอา กบั โรคราดาํ นน้ั เกดิ ควบคูกนั ไป กลา วคอื

การปลูกมะมวง 18 เพล้ียจั๊กจั่นทําลายชอดอกมะมวง โดยดูดน้ําเลี้ยงชอดอกมะมว ง ทําใหด อกมะมว งขาดน้าํ เลี้ยง ไมสามารถเจรญิ ตอ ไปเปน ผลมะมว งได ดอกจะรว งหลน ในทส่ี ดุ และในขณะเดยี วกนั เพลี้ยจั๊กจั่นก็ จะขับถายออกมา เปนของเหลวท่ีมีรสหวาน ที่เปนอาหารอันโอชะของเชื้อราดํา ซึ่งมีอยูท่ัวไปใน บรรยากาศ ทําใหร าดาํ เจรญิ ไดด ตี ามชอ ดอกมะมว ง เหน็ ชอ ดอกมะมว งเปน สดี าํ และโดยเฉพาะอยางยิ่ง ถาเกิดมีหมอกลงจัด นน่ั ยอ มหมายความวา มลี ะอองนา้ํ ในอากาศอยมู าก มคี วามชน้ื สงู ซง่ึ ธรรมชาติ ของเช้ีอราดําหรอื ราตา งๆ จะชอบเจริญไดดีในที่ๆ มีความชมุ ชีน้ สูง ดังนน้ั จงึ กลา วไดว า หมอกมสี ว น ชวยใหโรคราดาํ เจริญ หรอื ระบาดไดอ ยา งรวดเรว็ วธิ ปี อ งกนั และกําจัด เพลี้ยจกั๊ จั่นและโรคราดาํ เนื่องจากเพลี้ยจั๊กจั่นจะเริ่มทาํ ลายโดยดดู นา้ํ เลย้ี งชอ ดอกมะมว ง ตง้ั แตช อ ดอกมะมว งเรม่ิ ออก ชอดอก ยาวประมาณ 3-4 นว้ิ เรอ่ื ยไป จนกระทง่ั มะมว งตดิ ผลขนาดเทา หวั แมม อื จงึ หยดุ ทําลาย ดงั นน้ั การพน สารเคมฆี า แมลงเพอ่ื ทาํ ลายเพลี้ยจั๊กจั่น ก็ควรเรม่ิ ตง้ั แตช อ ดอกเรม่ิ ออก ซง่ึ มขี น้ั ตอนดงั นค้ี อื (1) ใชยาเซฟวนิ 85% จาํ นวน 2 ชอนแกง ผสมน้ําสะอาด 1 ปบ หรอื ดลี ดรนิ 25% อัตรา 5-6 ชอ นแกงตอ น้าํ 1 ปบ พนที่ชอดอกทุกๆ 7 วัน โดยเรม่ิ ตง้ั แตช อ ดอกยาวประมาณ 3-4 นว้ิ นอกจากน้ี ยังมียาฆาแมลงที่ใชกับเพลี้ยจั๊กจั่นไดผลดี ไมเ ปน อนั ตรายตอ คน และสามารถทาํ เองได ได แก โลต ้ินหรอื หางไหล และยาฉุน วธิ เี ตรยี มโลต น้ิ ใชโ ลต น้ิ 1 กิโลกรัม ทุบใหแหลก แชนํ้า 1 ปบ ไว หน่ึงคืน แลว กรองใหส ะอาด เตมิ น้าํ เปลา ลงไปอกี 19 ปบ ใชฉ ดี ฆา แมลงไดด ี วธิ เี ตรยี มยาฉนุ ใชยาฉุน 1 กิโลกรัม ตม กบั น้าํ 2 ลติ ร นาน 1 ชั่วโมง หรือแชนาํ้ ไว 1 คืน แลว คน้ั เอาแตน ้าํ กรองใหส ะอาด เตมิ น้าํ อกี 3 ปบ ถา ใสส บซู ัลไลทล งไปดว ย สกั กอ นตอ นา้ํ ยาทุก 4 ปบ จะยง่ิ ไดผ ลในการฆา แมลงมากขน้ึ (2) หยดุ พน สารเคมใี นระยะทด่ี อกมะมว งกาํ ลงั บาน เพราะถา พน สารเคมใี นระยะดอก บานแลว สารเคมจี ะไปเคลอื บปลายเกสรตวั เมยี ของดอก ทําใหล ะอองเกสรตวั ผไู มส ามารถเคลอ่ื นตวั ไป ผสมกับเกสรตัวเมียไดสะดวก เปน เหตใุ หม ะมว งไมต ดิ ผล เนอ่ื งจากดอกไมไ ดร บั การผสมเกสร และ สาเหตุอีกประการหนง่ึ กค็ อื สารเคมจี ะไปฆา แมลงตา งๆ รวมทงั้ ผง้ึ ทม่ี สี ว นชว ยในการผสมเกสรดอก มะมวง ทําใหด อกมะมว งไมไ ดร บั การผสมเกสร มะมว งจงึ ไมต ดิ ผล (3) หลงั จากมะมว งตดิ ผลขนาดเทา หวั แมลงวนั หรอื เทา เมลด็ ถว่ั เขยี วแลว จึงคอยพน สารเคมเี ซฟวนิ อีก โดยพนทุกๆ 7 วัน และหยุดพนเมื่อผลโตเทาหัวแมมือแลว หรอื หยดุ พน กอ นนก้ี ไ็ ด ถาเห็นวาไมมีเพลี้ยจั๊กจั่นทําลายตอ ไปแลว โดยใหส งั เกตดตู ามชอ มะมว ง ตวั เตม็ วยั ของเพลย้ี จก๊ั จน่ั จะมี ขนาดเทาเมลด็ ถว่ั เขยี วหรอื หวั ไมข ดี ไฟ มสี นี า้ํ ตาล กระโดดไปมาตามชอ ดอกและใบมะมว ง การ พนสารเคมีฆาแมลงปราบเพล้ียจ๊ักจน่ั เปน การปราบราดาํ ในทางออ มดว ย เพราะถาเพลี้ยจั๊กจั่นหมดไป ก็ไมมสี ารทเ่ี พลีย้ จ๊ักจั่นขับถา ยออกมา ทเ่ี ปน อาหารของราดาํ โรคราดาํ กไ็ มร ะบาดตอ ไป เน่ืองจากชอ ดอกมะมว งอยสู งู ในการพน สารเคมี จึงจาํ เปน ตอ งระมดั ระวงั เปน พเิ ศษ ดงั นค้ี อื (1) พน สารเคมใี นขณะทล่ี มสงบ ถา มลี มเลก็ นอ ยกใ็ หอ ยหู วั ลม หรือหันหลังใหลม ระวัง อยาใหล ะอองสารเคมปี ลวิ มาถกู ตวั ได (2) ถาพน สารเคมที ช่ี อ ดอกมะมว งใกลบ า น ตอ งระวงั อยา ใหล ะอองสารเคมปี ลวิ ไปถกู อาหาร เครอ่ื งนงุ หม หรอื สตั วเ ลย้ี ง

การปลูกมะมวง 19 (3) ผพู น สารเคมคี วรปอ งกนั ไมใ หล ะอองยาปลวิ มาถกู ตวั ได กลา วคอื ควรสวมหมวก มี หนากาก หรือใชผ า ปด จมกู สวมเสอ้ื แขนยาว กางเกงขายาว หรอื ใสเ สอ้ื กนั ฝน ก็ได และควรสวมถงุ มอื ดว ย (4) อยา สบู บหุ รใ่ี นขณะทพ่ี น สารเคมี (5) เมอ่ื พน สารเคมเี สรจ็ แลว ใหร บี อาบนา้ํ ทาํ ความสะอาดรา งกาย ฟอกสบูหลายๆ ครง้ั เพราะสบูจะมสี ว นชว ยละลายคราบสารเคมฆี า แมลง ทต่ี ดิ ตามผวิ หนงั ได 2. สาเหตอุ นั เกดิ จากสง่ิ อน่ื ๆ ทน่ี อกเหนอื จากแมลงและโรคทาํ ลายชอ ดอก 2.1 เม่ือตนมะมวงมีอายุไมถึงวัยทจ่ี ะออกดอกออกผล แตอ อกดอกกอ นกาํ หนด ตน มะมวงเหลานี้ เมอ่ื ออกดอกแลว มดี อกไมต ดิ ผล เพราะตน มะมว งยงั ไมแ ขง็ แรงและสมบรู ณพ อ อายหุ รอื วัยท่ีตนมะมวงควรจะออกดอกออกผล คอื ถา ปลกู ดว ยกง่ิ ทาบหรอื กง่ิ ตดิ ตา ควรมอี ายปุ ระมาณ 4-5 ป จึงเริ่มออกดอกออกผล ถา ปลกู ดว ยเมลด็ ควรมอี ายปุ ระมาณ 5-6 ป ดงั นเ้ี ปน ตน วิธีปองกันรักษา คอื ใหเ ดด็ ดอกทง้ิ เสยี ในขณะทช่ี อ ดอกเรม่ิ ออก เพอ่ื ตน มะมว งจะไดไ มเ สยี น้าํ เลี้ยงไปสรางชอ ดอกตอไป ถา ปลอ ยชอ ดอกไวไ มเ ดด็ ทง้ิ อาจตดิ ผลได แตเ ปน ผลทไ่ี มส มบรู ณ และตน มะมวงจะเสยี น้ําเลย้ี งในการไปสรา งผล จึงทาํ ใหก ารเจรญิ เตบิ โตของลําตน ชา ลง หรอื ชะงกั งนั 2.2 ตน มะมว งขาดนา้ํ หรอื อากาศแหง แลง ในระยะทม่ี ชี อ ดอก จะทาํ ใหดอกเหี่ยวแหง และรว ง หลน ไปได วิธีปองกันรักษา คอื หลงั จากมะมว งออกชอ ดอกแลว ใหร ดนา้ํ อยา งสมา่ํ เสมออยา ปลอ ยให แหง 2.3 ชอดอกมะมว งสกปรก มดี อกแหง รว งหลน ตดิ คา งอยทู ช่ี อ ดอกมาก ซง่ึ สาเหตเุ นอ่ื งมาจาก เพลี้ยจั๊กจั่นและราดาํ เขา ทาํ ลายชอ ดอก และสง่ิ ขบั ถา ยของเพลย้ี จ๊ักจ่ัน ซง่ึ เปน สารเหนยี วๆ ยดึ เกาะดอก ที่แหง และรว งหอ ยตดิ อยกู บั ดอกเปน กระจกุ ทําใหผ ลมะมว งลกู เลก็ ๆซง่ึ เพง่ิ ตดิ ผลนน้ั ไมไ ดร บั อากาศ และแสงแดดเตม็ ท่ี เปน เหตใุ หผ ลมะมว งไมเ จรญิ ตอ ไป และรว งหลน ไดง า ย วิธีปองกันรักษา โดยปกติแลว ในขณะทช่ี อ ดอกมะมว งบานเตม็ ท่ี และตดิ เปน ผลมะมว งลกู เล็กๆขนาดประมาณเมล็ดถั่วเขียว หรือเทาหัวแมลงวัน ตามทช่ี าวสวนมะมว งเรยี กกนั นน้ั จะมฝี นตกมา ชั่วขณะหนึ่ง ซง่ึ ชาวบา นเรยี กวา ฝนชะชอ มะมว ง ฝนทต่ี กมาชว งน้ี จะเปน ประโยชนอ ยา งยง่ิ ในการชว ย ชะลาง ทําความสะอาดชอ มะมว ง ทําใหด อกมะมว งทแ่ี หง ลว งหลน ลงสดู นิ เหลอื ไวแ ตผ ลมะมว งลกู เลก็ ๆ ติดอยูท่ีชอ จึงทาํ ใหผ ลมะมว งเหลา นน้ั เจรญิ เตบิ โตได ตามปกตแิ ละรวดเรว็ ขน้ึ เนอ่ื งจากสง่ิ แวดลอ ม อํานวยใหไ ดร บั อากาศและแสงแดดเตม็ ท่ี แตถ า หากวา ไมม ฝี นดงั กลา วแลว ในระยะทม่ี ะมว งตดิ ผล เล็กๆ โดยผลมขี นาดประมาณเมลด็ ถว่ั เขยี ว หรอื หวั แมลงวนั นน้ั ใหชวยทาํ ความสะอาดชอ ดอก โดยการ พน น้าํ ทส่ี ะอาด เพ่ีอชวยชะลา งชอ มะมว ง พนเบาๆ อยา พน แรง ถาพนแรงจะทาํ ใหผ ลมะมว งเลก็ ๆ เหลา น้ันรว งหลน ได 2.4 ตนมะมว งไมส มบรู ณแ ละแขง็ แรงพอ หากตน มะมว งไมส มบรู ณแ ละแขง็ แรงพอ ก็จะทาํ ให ชอดอกมะมวงไมติดผล เนอ่ื งจากขาดอาหาร หรอื นา้ํ เลย้ี งทจ่ี ะมาเลย้ี งชอ ดอกหรอื ผลตอ ไปได วิธีปองกันรักษา ใสปุยบํารุงตนมะมวงใหสมบูรณและแข็งแรง โดยพรวนดินตื้นๆ บริเวณรอบรศั มที รงพมุ และใสปุยวิทยาศาสตรสูตร 15-15-15 ควบคูไปกับปุยคอกหรือปุยอินทรีย รดน้ําตาม จะทาํ ใหต น มะมว งเจรญิ เตบิ โตไดด ขี น้ึ และใหต ดั แตงกง่ิ มะมว งทีแ่ หง หรือกิ่งที่มีโรคหรือ

การปลูกมะมวง 20 แมลงทําลาย ออกเสยี อนง่ึ อาจมสี าเหตอุ น่ื อกี ทม่ี ะมว งออกชอ ดอก แลวไมต ิดผล เชน อาจเปน เพราะ ในทองท่ีท่ีปลูกมะมว งนน้ั มแี มลงชว ยผสมเกสรอยนู อ ย หรอื อาจเปน เพราะ ตน มะมว งทป่ี ลกู นน้ั อยใู นท่ี อับ ไมมีอากาศพัดผาน และแสงแดดนอ ย เรอ่ื งพนั ธมุ ะมว งกเ็ ปน สง่ิ สาํ คัญเชนกัน เชน มะมว งพนั ธุ น้ําดอกไม พนั ธพุ มิ เสนมนั มกั จะออกดอกตดิ ผลไดด กี วา พนั ธอุ น่ื และมกั จะออกดอกนอกฤดกู าลอกี ดวย พันธุแรดมกั จะออกดอกกอนพนั ธุอืน่ และออกดอกตดิ ผลสมา่ํ เสมอเกอื บทกุ ป เหลา นเ้ี ปน ตน สรปุ การปฎิบัติเพอ่ื ชว ยใหม ะมว งตดิ ผลมาก 1) เม่ือชอมะมว งเจรญิ พน พมุ ใบออกมาอยา งเดน ชดั แลว ควรรดนา้ํ ใหด นิ ชมุ อยเู สมอและให ปุยดวยจะดียิ่งขึ้น การรดนา้ํ ควรรดแตน อ ยกอ น แลว จงึ มากขน้ึ ๆ เรื่อยๆ 2) การพนยากาํ จัดแมลงที่จะมาทาํ ลายชอ มะมว ง คร้งั แรกใหพ นระยะที่ดอกยังตูมและครั้งที่ สองเม่ือเห็นวามะมวงติดผลมีขนาดเทาหัวแมลงวัน การพนยาครั้งที่สองอาจเติมยากันราลงไปดว ยถา เห็นวา ยงั มรี าดาํ อยตู ามชอ ดอกและใบ 3) ถาไมพนยากําจัดแมลง อาจพน นา้ํ เปลา ๆในระยะทด่ี อกมะมว งบานและตดิ เปน ผลออ น เพ่ือลา งชอ ดอก ขอ ควรระวงั ในการใชส ารเคมี โรคแมลงศัตรูและการปองกันกาํ จัด กลามะมวงท่ีใชส ําหรับเพาะทาํ ตน ตอ อาจมีเชื้อราและเพลี้ยทาํ ลายยอดออ นรวมทง้ั แมลงกดั กินใบออนที่โผลขึ้นมา จึงจาํ เปน ตอ งพน สารเคมฆี า เชอ้ื ราและเพลย้ี กนั ไวส ารเคมที ใ่ี ชก นั แพร หลาย ได แก คปู ราวิท ปอ งกนั เชอ้ื รา และเซฟวิน ปองกนั แมลงกดั กนิ ใบรวมทง้ั พาราไธออน หรอื มาลาไธออน กันเพลย้ี หรอื แมลงดดู นา้ํ เลย้ื ง สําหรบั มะมว งตน ใหญ ศัตรูที่สาํ คญั ไดแก 1. แมลง

การปลูกมะมวง 21 1.1 เพลี้ยจั๊กจั่นมะมวง (Mango hopper: Idiocerus spp) จะเขาทาํ ลายมะมว งตง้ั แตเ รม่ิ ออกดอก โดยจะดดู กนิ น้าํ เลย้ี งจากดอกและชอ ดอก ทําใหด อกรว งหลน ถา ดดู นา้ํ เลย้ี งทผ่ี ลออ นกจ็ ะทาํ ใหผลออนรว งหลน มะมว งไมค อ ยตดิ ผล เพลย้ี จก๊ั จน่ั มะมว งยงั ถา ยมลู ทม่ี ลี กั ษณะเปน นา้ํ หวานออกมา ติดอยตู ามใบ เปน อาหารของราดาํ ทาํ ใหร าดาํ ระบาดจบั อยตู ามใบมะมว ง ทาํ ใหใ บมะมว งสงั เคราะห อาหารไดน อ ยลง การปอ งกนั และกาํ จัด ใหพ น สารเคมี เชน เซฟวินทุก 7 วัน โดยเรม่ิ ตน เมอ่ื มะมว งเรม่ิ แตกชอดอก แตง ดเวน การพน สารเคมเี มอ่ื ดอกมะมว งกําลงั บาน และเมอ่ื เหน็ วา มะมว งตดิ ผลดแี ลว นอกจากวธิ ีท่ีกลา วแลว ยังอาจไลใหเพลี้ยจั๊กจั่นหนีไปได โดยการสมุ ควนั ทโ่ี คนตน มะมว ง ใหม คี วนั มากๆ สว นการกําจดั โดยใชย าฆา แมลงนน้ั ใหทํากอ นทจ่ี ะระบาดมาก หรือทาํ ในระยะท่ยี ังเปน ตัวออน จะสามารถกาํ จดั ไดง า ย ถา ปลอ ยไวจ นเปน ตวั แกจ ะมปี ก บนิ หนไี ปยงั ตน อน่ื เมอ่ื คนเดนิ เขา ไป ใกล หรอื เมอ่ื พน ยาฆา แมลง ซึ่งจะทาํ ใหการกําจัดไมคอยไดผล 1.2 เพลี้ยไฟ นอกจากเพลี้ยจั๊กจั่นมะมวงแลว ในระยะทม่ี ะมว งออกดอกน้ี อาจมีเพลีย้ ไฟเขา ทําลายชอ ดอกดว ย โดยการดดู กนิ นา้ํ เลย้ี งทด่ี อก ทําใหด อกรว ง เชน กนั เพลี้ยไฟทาํ ลายพชื บรเิ วณใบออ น ยอดออ น ชอ ดอกมะมว ง ทาํ ใหเปน แผลจุดสีดํา ถา ระบาดรนุ แรงผลมะมว งจะเปน สดี าํ เกือบทัง้ หมด ถาเปนระยะดอกจะทาํ ใหชอ ดอกหงกิ งอ ดอกรวง ไมติดผลหรอื ตดิ ผลนอ ย ซง่ึ จะระบาดเมอ่ื อากาศรอ นและแหง แลง อยา งไรกต็ ามมกี ารพบเหน็ เพลี้ยไฟหลังจากฝนตกบา ง การปอ งกนั และกาํ จัด ถาพบไมมากใหตัดทาํ ลาย เผาทิ้ง ถา พบมากควรใชส ารเคมปี อ ง กนั กาํ จดั แมลงพน Cyhalothrim หรือ โมโนโครโตฟอส หรอื คารบ าริล ฉีดพน อยา งนอ ย 2 ครง้ั เมอ่ื เรม่ิ แทงชอดอก และชว งมะมว งตดิ ผลขนาด 0.5-1 ซม. หรอื เทามะเขือพวง 1.3 หนอนเจาะลาํ ตน เปน หนอนของดว งปก แขง็ หนวดยาว ตวั สนี า้ํ ตาล โดยตวั แมว างไขต าม รอยแตกของเปลือกตน มะมว ง แลว ตวั หนอนจะกดั กนิ เนอ้ื ไมเ ขา ไปในตน หรอื กง่ิ และจะสรา งขยุ ปดรทู ี่ มันเจาะเขา ไป ถา ระบาดมากๆ ตน หรอื กง่ิ จะตายได การปองกันและกําจัด ปอ งกนั ไมใ หด ว งชนดิ นม้ี าวางไขท เ่ี ปลอื กของลําตน โดยการทํา ความสะอาดสวนอยเู สมอ โดยเฉพาะบรเิ วณโคนตน และลาํ ตน อยา ใหล าํ ตน มรี อยแผล ไมใหเปนที่อยู อาศัยของแมลง การฉดี ยาฆา แมลงอยา งสมา่ํ เสมอจะทาํ ใหด ว งไมม โี อกาสวางไข โดยฉดี ตามรอยแตก ของเปลือกไม พน สารชนดิ ทม่ี กี ลน่ิ และดดู ซมึ เคลอื บเปลอื กลําตน เปน ครง้ั คราว หากพบวามีตัวหนอน กัดกินเขาไปขางในแลว และสรา งขยุ ปด ปากรอู ยู ใหรีบทาํ ลายตวั หนอนทนั ที โดยหาเหล็กแหลมเขี่ยเอา ตัวหนอนออกมา หรอื ฆา ตวั หนอนเสยี แตถ า ตวั หนอนเขา ไปลกึ แลว ใหไชยาฉีดยุงแบบสเปรยฉีดเขาไป ในรู แลวอดุ รดู ว ยดนิ เหนยี วหรอื ดนิ นา้ํ มนั หรอื เคมชี นดิ ฟงุ กระจาย เชน ฟูโมแกส พน เขา ไปตามรเู พอ่ื ใหส ารเคมรี ะเหยไปฆา ตวั หนอน จะทาํ ใหต วั หนอนตาย 1.4 ดวงมะมว ง เปน ดว งปก แขง็ มงี วงยาว ตัวแกจะวางไขท ผ่ี ลออน แลวตวั หนอนจะเจริญอยู ในเมล็ด พอเปน ตวั แกก จ็ ะกดั กนิ เนอ้ื ออกมา การปองกันและกําจัด เมอ่ื ตวั หนอนเขา ไปอยขู า งในแลว กําจดั ไดย าก และผลมะมว งมกั เสยี หายไปแลว การฉดี ยาฆาแมลงประเภทดดู ซมึ จะชวยไดบ า ง การดูแล หมั่นทาํ ความสะอาดสวนอยเู สมอ ไมใหเปนท่ีอยอู าศยั ของดว งและแมลงตา งๆ จะชว ยปอ งกนั การระบาดของดว งมะมว งได

การปลูกมะมวง 22 1.5 แมลงวันผลไมท าํ ลายผลมะมว ง แมลงวนั ผลไมต วั เมยี จะวางไขใ ตผ วิ ของผลมะมว ง เมอ่ื ไข เจริญเปนตัวหนอน หนอนจะไชชอนกนิ เนอ้ื มะมว งเปน อาหาร ทําใหผ ลมะมว งเนา เสยี หายรว งหลน ได การปอ งกนั และกาํ จัด ทําไดหลายวิธี 1. หอผลมะมว งดว ยกระดาษหรอื ใบตองแหง 2. ทําลายดกั แดโ ดยการไถพรวนดนิ บรเิ วณโคนตน หรอื ใชส ารเคมฆี า แมลงพน ลงดนิ เพ่ือฆา ดกั แด เชน ดลี ดรนิ คลอเดน 3. เก็บผลมะมวงที่ถูกทาํ ลายโดยแมลงวนั ผลไมท ห่ี ลน โคนตน ทําลายเสยี 2. โรค โรคตา งๆ ของมะมว งไมค อ ยพบวา ระบาดรนุ แรงมากนกั ที่พบเสมอไดแก โรคแอนแทรค โนส (anthracnose : Colletotrichum gleosporiodes, Penz) ซึ่งทาํ อนั ตรายกบั ทกุ สว นของตน อาการ บนใบจะเหน็ เปน จดุ ๆ สนี า้ํ ตาลดาํ และขยายตัวออกเปนแผลแหงๆ ขอบแผลมสี เี ขม ที่ใบ กิ่ง ชอ ดอก และผล ทําใหใบเปน รพู รนุ ทัว่ ไป ถา เปน กบั ใบออ นหรอื ยอดออ น จะทาํ ใหใบบิดเบี้ยวและยอดแหง ถาเกิดที่ดอกจะทาํ ใหด อกรว ง ถา เกดิ กบั ผลออ นจะทาํ ใหผ ลนน้ั แคระแกรน็ ไมเจริญเติบโต สวนผลที่มีขนาดเล็ก ถา เปน โรคนอ้ี าจรว งไปเลย การปอ งกนั และกาํ จัด 1. ตดั ทําลาย และเผาไฟเสีย 2. พน สารกนั เชอ้ื รา เชน ไชเนบ (Zinep), แมนเซทดี (Manzate-D), หรือ เบนเลท 50 จาํ นวน 10-12 กรัม ตอ นา้ํ 20 ลติ ร ทุกๆ 7-10 วัน โดยเฉพาะในระยะทม่ี อี ากาศชมุ ชน้ื มาก เชน ในฤดฝู น นอกจากโรคแอนแทรคโนสแลว อาจมโี รคราแปง หรอื โรคราขเ้ี ถา ทาํ ลายใบและดอกให รวงหลน แตไ มค อ ยพบวา ระบาดรนุ แรงนกั นอกจากสวนทป่ี ลอ ยปละละเลย ไมไดดูแลทาํ ความสะอาดสวนเลย การทําความสะอาดสวน อยูเสมอ และบํารุงตนมะมวงใหเจริญเติบโตแข็งแรง จะเปน การปอ งกนั ไมใ หโ รคและแมลงศตั รตู า งๆ ระบาดไดเ ปน อยา งดี การบาํ รุงตนมะมวงหลังการเก็บผล ตนมะมวงที่ติดผลจะตองใชแรธาตุอาหารจาํ นวนมากสําหรับเล้ียงผล ยง่ิ ตดิ ผลมากกย็ ง่ิ ตอ งใช ธาตุอาหารมาก ดงั นน้ั การบํารงุ ตน ใหส มบรู ณห ลงั จากทเ่ี กบ็ ผลแลว จงึ เปน สง่ิ จาํ เปน เพอ่ื ใหต น สมบรู ณ แข็งแรง สามารถจะใหผ ลในปต อ ไปได การบํารงุ ตน ทําไดด งั นค้ี อื ขดุ พรวนบางๆ รอบโคนตน โรยปุยคอก ปุยหมัก หรอื อาจเตมิ ปยุ วิทยาศาสตรล งไปดว ยกจ็ ะยง่ิ ดี เสรจ็ แลว รดนา้ํ ใหชุม หลงั จากนน้ั ถา ใหน า้ํ อยเู สมอเปน ระยะๆ จะชวยให ตนสมบูรณแข็งแรง แตค วรจะงดการใหน า้ํ ประมาณ 5-6 เดอื น กอ นทม่ี ะมว งจะออกดอก เพราะถาให น้ําในระยะนี้ ตน มะมว งอาจแตกใบออ น แลว ใบออ นจะแกไ มท ัน การทม่ี ะมว งจะออกดอกได ใบตอ งแก จัดเต็มทก่ี อ นเดอื นมกราคมหรอื กมุ ภาพนั ธุ

การปลูกมะมวง 23 อีกวธิ หี นง่ึ คอื การทํารางดนิ รอบตน โดยการขดุ เปน รอ งลกึ ประมาณ 1 ศอก รอบตน ใน รัศมีทรงพุม แลว ใสป ยุ คอก ปุยหมัก และปยุ วทิ ยาศาสตรล งไปในรางดนิ นน้ั แลว กลบดนิ รดนา้ํ ใหชุม ให ทําเชน นท้ี กุ ๆ ป รางดนิ นจ้ี ะขยายออกไปเรอ่ื ยๆ เพราะตน มะมว งจะโตขน้ึ ทกุ ๆ ป สาํ หรบั การปลกู ในทๆ่ี นา้ํ ไมอ ดุ มสมบรู ณ ตอ งอาศยั แตน า้ํ ฝนเพียงอยางเดียว เม่ือเกบ็ ผล แลว ก็ใหทําเชน เดยี วกบั ทก่ี ลา วมาแลว แตไ มต อ งรดนา้ํ รอจนกวาฝนจะตก นอกจากการใสปุยและให น้ําแลว ควรจะตดั แตง กง่ิ ดว ย กิ่งที่แกเกินไป กง่ิ ทม่ี โี รคแมลงรบกวน กง่ิ ทอ่ี ยใู นพมุ ควรตดั ออก เพื่อ ประหยดั อาหารทจี่ ะไปเลี้ยงกิง่ ทไี่ มมีประโยชนเหลานี้ สําหรับการปลูกมะมวงในสภาพยกรอง ซึ่งสวนใหญอยูในท่ีตํ่ามีนํ้าทวมถึง ดินมักเปนดิน เหนียว การเจริญเตบิ โตดา นทรงพมุ คอ นขา งชา กวา มะมว งทป่ี ลกู ในดนิ ทราย หรอื ดนิ รว นปนทราย สภาพความชน้ื สงู กวาสภาพไร หลงั เกบ็ เก่ยี วควรตัดแตงก่งิ ใสป ยุ โดยพิจารณาปริมาณปุยที่ใสในปที่ ผานมาประกอบดว ย โดยทั่วไปใชปุยวิทยาศาสตรสูตร 16-16-16 หรือ 15-15-15 อตั รา 2-3 กก./ตน อาจใสแบบเปน จุดๆบริเวณทรงพุม หรอื หวา นรอบของพมุ กไ็ ด และควรเพิ่มปุยอินทรียดวย กรณีดินเปน กรดอาจ ปรบั ดนิ ดว ยปนู ขาว หรือโคโลไบค การใหธ าตอุ าหารแกต น มะมว งอกี วธิ หี นง่ื คอื การลอกเลนมาปรบั แตง คนั รอ งสวน เม่ือมะมวงแตกใบออน 2 ครง้ั แลว ใหล ดระดบั นา้ํ ในทอ งรอ ง กระตนุ ใหม ะมว งพกั ตวั ในระยะ แตกใบออ น อาจพบโรคและแมลงระบาด ควรใชส ารเคมปี อ งกนั กาํ จัด ระยะดอกใชเ วลาประมาณ 17 วัน ตง้ั แตเ รม่ิ แทงชอ ดอกจนถงึ ดอกบาน ควรใหน ้าํ ประปรายทางใบ และรดนาํ้ บรเิ วณโคนตน เลก็ นอ ย เมอ่ื ตดิ ผลแลว อาจใหปุยเพื่อบาํ รงุ ผล โดยใชปุยนาํ้ สตู ร 15-30-15 หรือ 6-24-24 อตั รา 10 ซี ซี. ตอนํ้า 20 ลติ ร จนถึงอายุ 60 วัน อาจมกี ารรว งหลน ของผลได การรว งหลน อาจเกดิ จากอณุ หภมู ิ หรือความชื้น ทเ่ี ปลย่ี นแปลงมาก ชว งผลออ นขนาดไขไ ก อาจทาํ การตดั แตง ชอ ผล ชวยใหผลที่เหลือ เจริญเติบโตดี และไมห ลดุ รว ง ระยะผลมะมว งเขา ไคล 90 วนั หลงั ดอกบาน ควรเรม่ิ ลดระดบั นา้ํ เพื่อ ใหผลแก หรืออาจใหปุยสูตร 9-24-24 ทางดินและใหนาํ้ ดว ย ประมาณ 10 วัน จะเห็นผลขยายขึ้น และถา ตอ งการใหแ กเ รว็ ขน้ึ ควรฉดี พน ปยุ สตู ร 6-24-24 อตั รา 20-30 ซีซ.ี ตอ นา้ํ 20 ลติ ร นวลจะ ข้ึนหลงั จากนน้ั 7-10 วัน

การปลูกมะมวง 24 ปฎทิ ินการปฎบิ ตั ดิ แู ลและรกั ษาสวนมะมวง เดอื น การปฎิบตั ดิ แู ล มกราคม - รกั ษาชอ ดอกมะมว ง ปอ งกนั เพลย้ี จก๊ั จน่ั และราดาํ ดดู นา้ํ เลย้ี งทําลายชอ ดอกมะมว ง กมุ ภาพันธ - ปอ งกนั กําจัดเพลี้ยจ๊ักจั่นดูดน้ําเลย้ี งผลมะมว งทย่ี งั เลก็ อยู ชะลา งชอ ดอก และชอผล มะมวงดวย มีนาคม - ใสป ยุ รดน้าํ หาฟาง เศษใบไม หญา ผคุ ลมุ ผวิ ดนิ บรเิ วณโคนตน มะมว ง ปอ งกนั กําจัด แมลงวนั ผลไมค อยทาํ ลายผลมะมว ง เมษายน - ฤดกู าลเกบ็ ผลมะมว ง พฤษภาคม - ตดั แตง กง่ิ มะมว ง หลังจากเก็บผลหมดแลวใสปุย บาํ รงุ รกั ษาตน มะมว ง มิถนุ ายน - กําจัดวัชพืช บาํ รงุ รกั ษาตน มะมว ง ฤดกู าลขยายพนั ธุมะมวงโดยวธิ ีทาบกง่ิ กรกฎาคม - ฤดกู าลขยายพนั ธมุ ะมว ง สงิ หาคม - กําจัดวัชพืช บาํ รงุ รกั ษาตน มะมว ง ปราบศตั รพู ชื ตามความจาํ เปน ตลุ าคม - กําจัดวัชพืช บาํ รงุ รกั ษาตน มะมว ง ปราบศตั รพู ชื ตามความจาํ เปน พฤศจิกายน - สมุ กง่ิ ไม ใบไม หญาแหงระหวางตน มะมว ง เพอ่ื รมควนั มะมว ง เพ่ีอชว ยกระตนุ ในการ เกิดชอดอก และเปน การปอ งกนั กาํ จดั ศตั รูพชื อีกทางหน่งึ ดว ย ธันวาคม - ระยะเวลาออกชอ ดอกของมะมว ง ปอ งกนั กําจัดเพลี้ยจกั๊ จนั่ และราดาํ ดดู นา้ํ เลย้ี งทําลาย ชอดอกมะมว ง จดั ทาํ เอกสารอิเล็กทรอนิกสโดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร