แม่ฮ่องสอน

แมฮ่ อ่ งสอน

แแมม่ฮ่ฮอ่ ่องงสสออนน



กองแลน

สารบัญ ๗ ๘ การเดนิ ทาง สถานทน่ี า่ สนใจ ๘ ๒๑ อ�ำเภอเมอื งแมฮ่ ่องสอน ๒๓ อ�ำเภอปางมะผา้ ๒๙ อ�ำเภอปาย ๓๒ อำ� เภอขุนยวม ๓๔ อำ� เภอแมล่ านอ้ ย อำ� เภอแมส่ ะเรียง ๓๗ ๓๙ กจิ กรรมที่นา่ สนใจ ๔๑ เทศกาลงานประเพณ ี ๔๒ สนิ คา้ พน้ื เมอื ง ๔๓ ร้านจ�ำ หน่ายสนิ คา้ ท่ีระลึก ๔๓ ตัวอย่างรายการน�ำ เทย่ี ว ๔๖ ข้อแนะน�ำ ในการทอ่ งเทยี่ ว ๕๐ แผนท ่ี ๕๑ หมายเลขโทรศัพท์สำ�คญั ศนู ยบ์ รกิ ารข่าวสารทอ่ งเที่ยว ททท.

โครงการสวนปา่ ในพระราชดำ� รปิ างตอง ๒ (ปางอุ๋ง) แม่ฮ่องสอน หมอกสามฤดู กองมูเสยี ดฟา้ ปา่ เขยี วขจี ผ้คู นดี ประเพณงี าม ลือนามถ่นิ บัวตอง

เมอื งปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอนได้ชื่อว่า “เมืองสามหมอก” จังหวัดแม่ฮ่องสอน มี ๗ อ�ำเภอ คือ อ�ำเภอเมือง เนื่องจากเป็นเมืองในหุบเขา ล้อมรอบด้วยภูเขา แม่ฮ่องสอน อ�ำเภอปางมะผ้า อ�ำเภอปาย อ�ำเภอ สลับซับซ้อนทอดขนานไปกับทิวเขาถนนธงชัยและ แม่ลาน้อย อ�ำเภอขุนยวม อ�ำเภอแม่สะเรียงและ ทิวเขาแดนลาว มีสถานท่ีท่องเท่ียวอยู่มากมายทั้งที่ อ�ำเภอสบเมย เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติและโบราณสถาน นอกจากน้ียังมีศิลปวัฒนธรรมประเพณีอันควรค่า การเดนิ ทาง แก่การอนุรักษ์ไว้เห็นได้จากบ้านเรือนที่อยู่อาศัยซึ่ง รถยนต์ เปน็ บ้านไมช้ ้นั เดยี วหรอื สองชน้ั แบบโบราณ เรียกว่า เส้นทางแรก ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ ตัด บ้านแบบไทยใหญ่ สรา้ งดว้ ยไมม้ ใี ตถ้ ุนสงู หลังคามงุ จากจังหวัดเชียงใหม่ผ่านอ�ำเภอหางดง สันป่าตอง ด้วยใบตองตึง มีการแต่งกายแบบพ้ืนเมือง ซ่ึงเรียก จอมทอง ฮอด แม่สะเรียง แม่ลาน้อย และขุนยวม กันว่า ชุดไต ชาวแมฮ่ อ่ งสอนยงั ใช้ภาษาทอ้ งถนิ่ และ ถึงอ�ำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน รวมระยะทางประมาณ รบั ประทานอาหารพนื้ เมอื ง สง่ิ เหลา่ นนี้ บั วา่ เปน็ เสนห่ ์ ๓๔๙ กโิ ลเมตร เสน้ ทางสายนเ้ี ปน็ ทางตดั ขน้ึ เขาสงู มี ดึงดูดนักท่องเที่ยวให้เดินทางมาเยือนและเดินทาง ความสวยงามและคดเค้ียวนบั ได้มากถึง ๑,๘๖๔ โค้ง กลับดว้ ยความประทับใจ แมฮ่ อ่ งสอน 7

เสน้ ทางทสี่ อง ใชเ้ สน้ ทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ เสน้ ๔๗๔๘ ส�ำนกั งานแมฮ่ อ่ งสอน โทร. ๐ ๕๓๖๘ ๔๑๐๐ ทางสายแมม่ าลยั -ปาย ตดั จากอ�ำเภอแมแ่ ตง จงั หวดั หรอื สถานขี นสง่ ปาย โทร. ๐๘ ๑๐๒๖ ๘๘๕๒ เชียงใหม่ ถึงอ�ำเภอปายระยะทาง ๒๔๕ กิโลเมตร และถึงอ�ำเภอเมืองแม่ฮอ่ งสอน รวมระยะทาง ๓๕๖ เคร่อื งบิน กโิ ลเมตร สายการบินนกแอร์ มีเที่ยวบินตรงกรุงเทพฯ- แม่ฮอ่ งสอน โดยขึ้นเครอื่ งทีท่ ่าอากาศยานดอนเมือง รถไฟ การรถไฟแห่งประเทศไทย มีบริการรถด่วน สอบถามขอ้ มลู โทร. ๑๓๑๘ www.nokair.com พิเศษ (สปรินเตอร์) รถเร็ว และรถธรรมดาจาก สายการบิน บางกอกแอร์เวย์ ให้บริการเส้นทาง กรุงเทพมหานคร ไปเชยี งใหม่ทกุ วัน สอบถามขอ้ มูล เชียงใหม-่ แม่ฮ่องสอน โดยขนึ้ เคร่ืองท่ที ่าอากาศยาน ไดท้ ่ี โทร. ๑๖๙๐ www.railway.co.th จากนัน้ นัง่ สุวรรณภูมิ สอบถามข้อมูล โทร. ๑๗๗๑ www. รถตหู้ รอื รถโดยสารประจ�ำทางไปจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน bangkokair.com สายการบินนกแอร์และสายการบิน SGA มีบริการ รถโดยสารประจ�ำทาง มีรถโดยสารประจ�ำทางปรับ เที่ยวบินระหว่างเชียงใหม่-แม่ฮ่องสอน ใช้เวลา อากาศ ของบรษิ ทั ขนสง่ จ�ำกดั โดยออกจากสถานี เดนิ ทาง ๔๐ นาที และเทย่ี วบนิ เชยี งใหม-่ ปาย ทกุ วนั ขนสง่ ผโู้ ดยสารกรงุ เทพฯ(จตจุ กั ร) ถนนก�ำแพงเพชร ใชเ้ วลาเดินทาง ๓๐ นาที สอบถามขอ้ มลู ไดท้ ี่ สาย ๒ ไปยังจังหวัดแม่ฮ่องสอนทุกวัน สอบถามข้อมูล การบิน SGA โทร. ๐ ๒๗๒๘ ๔๕๓๓ และสายการ โทร. ๑๔๙๐ www.transport.co.th และบริษัท บนิ นกแอร์ โทร. ๑๓๑๘ เอกชน เช่น บริษัท สมบัติทัวร์ จ�ำกัด ส�ำนักงาน กรงุ เทพฯ โทร. ๐ ๒๙๓๖ ๒๔๙๕-๙, ๐ ๕๓๖๘ ๔๒๒๒ ระยะทางจากอ�ำเภอเมืองแม่ฮ่องสอนไป www.sombattour.com อ�ำเภอตา่ ง ๆ อ�ำเภอปางมะผ้า ๖๔ กิโลเมตร นอกจากนี้ จากจงั หวดั เชยี งใหมย่ งั มบี รกิ ารรถโดยสาร อ�ำเภอขนุ ยวม ๖๗ กโิ ลเมตร ประจ�ำทางไปจงั หวัดแมฮ่ อ่ งสอน ดังน้ี อ�ำเภอปาย ๑๑๑ กโิ ลเมตร -สายเชียงใหม่-แม่สะเรียง-แม่ฮ่องสอน (ทางหลวง อ�ำเภอแมล่ าน้อย ๑๓๔ กิโลเมตร หมายเลข ๑๐๘) บริการทุกวัน ตั้งแตเ่ วลา ๐๖.๓๐- อ�ำเภอแมส่ ะเรียง ๑๖๔ กโิ ลเมตร ๒๑.๐๐ น. ใช้เวลาเดินทางถึงอ�ำเภอแม่สะเรียง ๔ อ�ำเภอสบเมย ๑๙๒ กิโลเมตร ชัว่ โมง ถงึ ตัวเมอื งแม่ฮ่องสอน ๘ ชั่วโมง -สายเชยี งใหม-่ ปาย-แมฮ่ อ่ งสอน (ทางหลวงหมายเลข ๑๐๗ และ ๑๐๙๕) บรกิ ารทกุ วนั ตงั้ แตเ่ วลา ๐๗.๐๐- สถานทน่ี ่าสนใจ ๑๒.๓๐ น. ใช้เวลาการเดนิ ทางประมาณ ๖ ชั่วโมง สอบถามข้อมูลที่ บริษัท เปรมประชาขนส่ง จ�ำกัด อ�ำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน ส�ำนักงานเชียงใหม่ โทร. ๐ ๕๓๒๔ ๔๗๓๗ หรือ อนุสาวรีย์พระยาสิงหนาทราชา ตั้งอยู่ต้นถนน ส�ำนักงานในสถานีขนส่งอาเขต โทร. ๐ ๕๓๓๐ ขุนลุมประพาส พระยาสิงหนาทราชา เดิมช่ือ ชาน กะเล เป็นชาวไทยใหญ่ ได้รวบรวมผู้คนต้ังหมู่บ้าน ข้ึนชื่อว่า “บ้านขุนยวม” ต่อมาได้ยกข้ึนเป็นเมือง 8 แมฮ่ ่องสอน

วดั พระธาตุดอยกองมู จวบจนปี พ.ศ. ๒๔๑๗ จงึ ไดเ้ ปลยี่ นชอื่ เมอื งเปน็ เมอื ง ที่บรรจุพระธาตขุ องพระโมคคัลลานะเถระ ซ่งึ น�ำมา แม่ฮ่องสอน และพระเจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้าครอง จากสหภาพพม่า ส่วนพระธาตุเจดีย์องค์เล็กสร้าง นครเชยี งใหม่ ไดย้ กบรรดาศกั ดช์ิ านกะเล เปน็ พระยา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๗ โดย “พระยาสิงหนาทราชา” เจา้ สงิ หนาทราชาและแตง่ ตงั้ ใหเ้ ปน็ เจา้ เมอื งแมฮ่ อ่ งสอน เมืองแม่ฮ่องสอนคนแรก จากวัดพระธาตุดอยกองมู คนแรก จากบริเวณอนุสาวรีย์พระยาสิงหนาทราชา นี้สามารถมองเห็นภูมิประเทศและสภาพตัวเมือง น้ี เม่ือมองตรงขึ้นไปจะเห็นองค์พระธาตุดอยกองมู แม่ฮ่องสอนได้อย่างชัดเจนและสวยงามมาก วัดน้ี อย่บู นยอดเขา มีงานเทศกาลประจ�ำปีหลายงาน เช่น ในวันปีใหม่ วันสงกรานต์ โดยเฉพาะในวันออกพรรษาจะมีการ วัดพระธาตุดอยกองมู ต้ังอยู่บนดอยกองมูทางทิศ ตักบาตรดาวดึงส์ หรอื ตกั บาตรเทโวโรหนะดว้ ย ตะวันตกของตัวเมืองแม่ฮ่องสอนเดิมช่ือ วัดปลาย การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ ถึงแยก ดอย เป็นปูชนียสถานคบู่ า้ นคเู่ มอื งทสี่ �ำคัญ ประกอบ บรเิ วณอนสุ าวรยี พ์ ระยาสงิ หนาทราชาไปทางซา้ ยมอื ด้วยพระธาตุเจดีย์ที่สวยงาม ๒ องค์ พระเจดีย์องค์ เปน็ ทางลาดยางขนึ้ เขาไปอกี ประมาณ ๑.๕ กโิ ลเมตร ใหญส่ ร้างโดย “จองตอ่ งสู่” เมอ่ื พ.ศ. ๒๔๐๓ เป็น ถึงบริเวณวัด แมฮ่ อ่ งสอน 9

วดั พระนอน ตัง้ อยู่เชงิ ดอยกองมู เปน็ ทป่ี ระดิษฐาน แม่ฮ่องสอน สร้างเม่ือ พ.ศ. ๒๔๓๓ มีลักษณะทาง พระนอนองค์ใหญ่ สร้างด้วยศิลปะไทยใหญ่ และ สถาปตั ยกรรมงดงามมาก โดยเฉพาะหลงั คาคลมุ ทาง เป็นพระนอนองค์ยาว ๑๒ เมตร ซ่ึงมีพุทธลักษณะ เดิน ตง้ั แต่ซุ้มทางเขา้ ไปสู่ศาลา นอกจากน้ยี ังมีต�ำรา งดงามมาก ตามประวัติเล่าว่าพระนางเม๊ียะ ภริยา ภาษาไทยใหญเ่ กย่ี วกบั ประวตั ศิ าสตรไ์ ทยใหญก่ บั เจา้ ของพระยาสิงหนาทราชาเป็นผู้สร้างข้ึน ภายใน อโนรธามังช่อ ปัจจุบันได้รับการแปลเป็นภาษาไทย บริเวณมีรูปปั้นสิงโตขนาดใหญ่ ๒ ตัว เคียงข้างกัน โดยพระมหาบุญรักษ์ สุปัญโญ ท่านเจ้าอาวาสวดั น้ี สร้างโดยพระยาสิงหนาทราชาตวั หน่ึง และพระนาง เม๊ียะตัวหนง่ึ อยู่ระหวา่ งทางข้ึนไปนมสั การพระธาตุ วัดหัวเวียง หรอื วัดกลางเมอื ง ถนนสิงหนาทบ�ำรงุ กองมู เป็นสิงโตที่มีลักษณะงดงามและสมบูรณ์มาก ต�ำบลจองค�ำ (อยตู่ ดิ กบั ตลาดเชา้ บรเิ วณสแี่ ยกไฟแดง) นอกจากนี้ภายในวัดยงั มีการสอนวปิ สั สนาอกี ด้วย ต้ังอยู่ใจกลางเมือง สร้างขึ้นเม่ือ พ.ศ. ๒๔๐๖ เป็น ท่ีประดิษฐานพระเจ้าพาราละแข่ง ซ่ึงเป็นพระพุทธ วดั ก�้ำก่อ (เป็นภาษาไตแปลว่า ดอกบุนนาค) ตง้ั อยู่ รูปทรงเคร่ืองประจ�ำเมืองที่งดงามมาก มีประวัติว่า ฝง่ั ตรงขา้ มกบั วดั พระนอน เปน็ วดั เกา่ แกค่ บู่ า้ นคเู่ มอื ง หลอ่ จ�ำลองจาก “พระมหามุนี” ซง่ึ เปน็ เจา้ พาราละ วัดหวั เวยี ง หรือ วัดกลางเมอื ง 10 แม่ฮอ่ งสอน

วัดพระนอน แขง่ องคจ์ รงิ ณ เมืองมัณฑะเลย์ สหภาพพม่า โดยลุง หนองจองคำ� เปน็ หนองนำ�้ ทเ่ี กดิ ขนึ้ เองตามธรรมชาติ จองโพหยา่ เดนิ ทางไปนมิ นตม์ า พระเจา้ พาราละแขง่ มนี ำ้� ตลอดปี เปน็ สถานทพี่ กั ผอ่ นหยอ่ นใจ และใชเ้ ปน็ องค์นสี้ ร้างเปน็ ทอ่ นๆ ท้ังหมด ๙ ทอ่ น ลอ่ งมาตาม สถานทจ่ี ัดงานประเพณีทสี่ �ำคัญ ๆ ของจงั หวดั ด้วย แม่น้�ำปาย แล้วน�ำมาประกอบที่วัดพระนอนและน�ำ มาประดิษฐานที่วัดหัวเวียง หรือวัดกลางเมือง ชาว วัดจองค�ำ อยู่บริเวณสวนสาธารณะหนองจองค�ำ แม่ฮ่องสอนถือว่าเป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืององค์ เป็นวัดเก่าแก่ สร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๓๗๐ โดยช่างฝีมือ หนง่ึ ปจั จบุ นั วหิ ารทปี่ ระดษิ ฐานพระเจา้ พาราละแขง่ ชาวไทยใหญ่เป็นศิลปะแบบไทยใหญ่ที่แปลกและ สรา้ งใหมเ่ สรจ็ เรยี บรอ้ ยและยงั คงโครงสรา้ งของวหิ าร งดงามมาก หลงั คาวดั เปน็ รปู ปราสาท เพราะมคี ติวา่ ตามรูปแบบเดมิ ไว้ ปราสาทเป็นของสูง ผู้ที่ประทับอยู่ในปราสาทควร แม่ฮ่องสอน 11

วดั จองค�ำ 12 แมฮ่ อ่ งสอน

จะเป็นพระมหากษัตริย์หรือตัวแทนพระศาสนา ใน เพ่ิมพูนรายได้และยกระดับมาตรฐานการครองชีพ วิหารที่ประดิษฐานของหลวงพ่อโตเป็นพระประธาน มีการฝกึ อบรมต่าง ๆ อาทิเช่น การทอผ้าไหม ทอจก มีขนาดหน้าตักกว้าง ๔.๘๕ เมตร สร้างเมื่อ พ.ศ. งานหวาย จักสานไม้ไผ่ การท�ำเคร่ืองเงิน ภายใน ๒๔๖๙ โดยช่างฝีมอื ชาวพม่า เปน็ พระพุทธรูปขนาด อาคาร ๓ ชัน้ หลงั น้ี ช้ันลา่ ง เป็นลานแสดงสนิ ค้าและ ใหญค่ ล้ายพระศรศี ากยมุน(ี หลวงพอ่ โต) ที่วิหารวัดสุ จ�ำหน่ายผลิตภัณฑ์ ช้ันสอง เป็นห้องทรงงาน และ ทศั นเ์ ทพวรารามฯ เหตทุ เ่ี รยี กชอื่ วดั จองค�ำ เนอ่ื งจาก จัดแสดงนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติ ชั้นสาม เป็น เสาวัดประดับดว้ ยทองค�ำเปลว พิพิธภณั ฑช์ นเผ่าต่าง ๆ ในจังหวดั แมฮ่ ่องสอน เปิด ท�ำการทกุ วนั เวลา ๐๘.๐๐-๑๖.๐๐ น. ปดิ วนั อาทติ ย์ วัดจองกลาง ต้ังอย่ขู ้างกับวดั จองค�ำ ในวิหารมแี ทน่ โทร. ๐ ๕๓๖๑ ๑๒๔๔ บชู าตง้ั พระพทุ ธสหิ งิ คจ์ �ำลอง ปดิ ทองเหลอื งอรา่ มไป ทั้งองค์ภายในวัดมีพิพิธภัณฑ์จัดแสดงตุ๊กตาไม้แกะ บอ่ นำ้� รอ้ นผาบอ่ ง หา่ งจากแมฮ่ อ่ งสอนไปทางอ�ำเภอ สลักป็นรูปคนและสัตว์ ฝีมือแกะสลักช่างชาวพม่า ขุนยวม ตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ ประมาณ ซ่ึงน�ำมาจากพม่าต้ังแต่ พ.ศ. ๒๔๐๐ เปิดให้เข้าชม ๑๒ กิโลเมตร อยทู่ างขวามอื มพี ืน้ ที่ประมาณ ๔ ไร่ เวลา ๐๘.๐๐-๑๘.๐๐ น. นอกจากนีม้ ีภาพจิตรกรรม เป็นบ่อน้�ำร้อนที่มีแร่ก�ำมะถันเจืออยู่ อุณหภูมิความ บนแผน่ กระจกเรอื่ งพระเวสสนั ดรชาดกและภาพพทุ ธ ร้อนไม่สูงมาก เพียงต้มไข่สุก บริการห้องอาบน้�ำแร่ ประวตั ิ ตลอดจนภาพแสดงชวี ิตความเป็นอยขู่ องคน ห้องเดยี่ ว ๕๐ บาท ห้องรวม ๔๐๐ บาท จุ ๑๐ คน สมัยนั้น หลายภาพมีค�ำบรรยายใต้ภาพเป็นภาษา และบริการนวดแผนไทย ๑๕๐ บาท ติดต่อโทร. พมา่ และมบี นั ทกึ บอกไวว้ า่ เปน็ ฝมี อื ของชา่ งไทยใหญ่ ๐ ๕๓๖๘ ๖๐๔๘ จากมัณฑะเลย์ น้�ำตกผาบ่อง บ้านผาบ่อง มีอีกช่ือหน่ึงว่าน้�ำตกด�ำ ตลาดเชา้ ตง้ั อยใู่ กลว้ ดั หวั เวยี ง ตลาดเรมิ่ ตงั้ แตร่ งุ่ สาง ข่อน เพราะเกิดจากสายน�้ำของห้วยด�ำข่อนท่ีไหล จนถึงประมาณ ๐๙.๐๐ น. นักท่องเทยี่ วสามารถชม ตกมาตามหนา้ ผาสูงชันลดหลัน่ กนั สูงประมาณ ๔๐ วิถีชีวิตด้ังเดิมของชาวแม่ฮ่องสอน ไม่ว่าจะเป็นการ เมตร น�ำ้ ตกตัง้ อยู่รมิ ทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ หา่ ง แต่งกายแบบไทยใหญ่หรือชาวเขาที่มาซ้ือสินค้าพ้ืน จากตวั เมอื งแม่ฮอ่ งสอน ๑๒ กิโลเมตร เมือง รวมทั้งพชื ผัก ผลไมท้ อ้ งถ่นิ สดๆ เขอ่ื นผลติ ไฟฟ้าพลงั น้ำ� ผาบ่อง อยู่หา่ งจากตัวเมอื ง ศูนย์ศิลปาชีพจังหวัดแม่ฮ่องสอน ตั้งอยู่เลขที่ แมฮ่ อ่ งสอนไปทางทศิ ใตป้ ระมาณ ๑๒ กโิ ลเมตร เปน็ ๑๒๘/๒ ถนนขุนลุมประพาส อาคารศูนย์ศิลปา เข่อื นกัน้ ล�ำน้�ำแม่ละมาด และผลติ กระแสไฟฟา้ ใช้ใน ชพี สรา้ งข้ึนเมือ่ พ.ศ. ๒๕๔๕ เพอ่ื เป็นศูนยก์ ารฝึก ตัวเมืองแม่ฮ่องสอน บริเวณตัวเขื่อนมีศาลาพักผ่อน อาชีพและจ�ำหน่ายสินค้าในโครงการส่งเสริมศิลปา อากาศเยน็ สบายมีลมพัดตลอดเวลา ชีพจังหวัดแม่ฮ่องสอน ตามพระราชด�ำริของสมเด็จ พระนางเจ้าสิรกิ ติ ์ิ พระบรมราชนิ ีนาถ เพือ่ ชว่ ยเหลือ บ้านน้�ำเพยี งดิน ต�ำบลผาบอ่ ง เป็นสถานท่ที นี่ กั ท่อง ราษฎรท้ังชาวไทยพื้นราบและชาวไทยภูเขาในการ เทย่ี วนยิ มลอ่ งเรอื ตามล�ำนำ�้ ปาย ผา่ นบา้ นหว้ ยเดอื่ ถงึ แม่ฮอ่ งสอน 13

บา้ นนำ้� เพยี งดนิ โดยเรอื หางยาว ตลอดเสน้ ทางทล่ี อ่ ง การเดนิ ทาง จากแมฮ่ อ่ งสอนไปหมูบ่ ้านป่าลาน ๓๒ เรือไปตามล�ำน้�ำจะผ่านระลอกน้�ำระดับลดหล่ันกัน กิโลเมตร เส้นทางแม่ฮ่องสอน-ขุนยวม ประมาณ ไปคล้ายธารน�้ำตกนับเป็นทัศนียภาพที่งดงามแปลก กิโลเมตรที่ ๒๓๕ แล้วเล้ียวซ้ายขึ้นหมู่บ้าน ซึ่งเป็น ตา จุดเด่นของบ้านน�้ำเพียงดิน คือวิถีชีวิตของชาว ทางลาดยางสงู ชันประมาณ ๘ กิโลเมตร ปาดอ่ ง (กะเหรยี่ งคอยาว) การแตง่ กายผู้ชายจะสวม กางเกงขายาว เสอ้ื ตวั สัน้ และมีผ้าโพกศีรษะ ผหู้ ญงิ น�้ำตกซูซ่ า่ อยู่ในเขตบ้านแมส่ ุยะ ต�ำบลหว้ ยผา เป็น สวมเส้อื ทรงกระบอกสีขาวยาวถึงสะโพก กระโปรงสี นำ�้ ตกทที่ ะลจุ ากซอกเขาเป็นทางยาวประมาณ ๑๐๐ ด�ำยาวถึงเข่า ไวผ้ มหนา้ มา้ มีผา้ แถบโพกศีรษะ และ เมตร ขนานไปกบั ล�ำน้ำ� สวมห่วงคอทองเหลืองเพ่ือป้องกันภูตผีปีศาจ และ ป้องกันการแตง่ งานขา้ มเผา่ ชาวปาดอ่ งมนี สิ ัยสภุ าพ สะพานซูตองเป้ สวนธรรมภสู มะ เป็นสะพานไม้ไผ่ เรียบรอ้ ย ยม้ิ แย้มแจ่มใส สะอาดเป็นระเบยี บ ยาวประมาณ ๕๐๐ เมตร เชือ่ มระหว่างสวนธรรมภู การเดินทาง จากตัวเมืองแม่ฮ่องสอนเล้ียวขวาตรง สมะและบ้านกุงไม้สัก ข้ามทุ่งนาและล�ำน้�ำแม่สะงา โรงแรมอิมพีเรียลธาราแม่ฮ่องสอน ตามเส้นทางไป เป็นสะพานท่ีพระสงฆ์ สามเณร และชาวบ้านร่วม ท่าโป่งแดงประมาณ ๑๔ กิโลเมตร ก่อนถึงสะพาน ศรัทธากันสร้าง โดยแรกเริ่มเกิดจากการอธิษฐาน ข้ามแม่น�้ำปายให้แยกซ้ายไปตามแม่น้�ำ จะเห็นเรือ ของพระสงฆ์ท่ีจะสร้างเส้นทางเพ่ือใช้เดินบิณฑบาต หางยาวไวบ้ รกิ ารไปบา้ นนำ้� เพยี งดนิ หรอื จะขบั รถไป ไปยังบ้านกุงไม้สักได้โดยง่าย ชาวบ้านท่ีมีศรัทธาได้ สดุ ทางเพอื่ ลงเรือทบี่ ้านห้วยเด่ือก็ได้ ใชเ้ วลาเดินทาง น�ำเสาบ้าน เสาร้ัวเก่า ๆ ที่เหลือใช้มาถวายวัดและ ประมาณ ๑.๓๐ ชว่ั โมง คา่ โดยสารเหมาล�ำจากทา่ เรอื ร่วมกันสร้างสะพานน้ีข้ึนจนส�ำเร็จดังค�ำอธิษฐานไว้ บา้ นหว้ ยเดอ่ื ไปบา้ นหว้ ยปแู กง ล�ำละ ๖๐๐ บาท โดย จงึ ตงั้ ชอ่ื วา่ “ซตู องเป”้ ซงึ่ เปน็ ภาษาไทยใหญ่ มคี วาม ชาวตา่ งชาตจิ ะเสียคา่ เข้าหมบู่ ้าน คนละ ๒๐๐ บาท หมายวา่ “อธษิ ฐานสคู่ วามส�ำเรจ็ ” นบั วา่ เปน็ สะพาน และจากท่าเรือบ้านห้วยเด่ือไปบ้านน�้ำเพียงดิน ไม้ไผท่ ่ยี าวท่ีสดุ ในประเทศไทย ซง่ึ สะพานนเ้ี ปน็ ศนู ย์ ล�ำละ ๘๐๐ บาท น่ังได้ ๗ คน มีบริกการทุกวัน รวมศรทั ธาของประชาชนชาวจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอนรวม เวลา ๐๙.๐๐-๑๗.๐๐ น. ถึงเปน็ แหล่งท่องเทยี่ วส�ำคัญท่ีมชี อ่ื เสียง ได้รบั ความ นอกจากนย้ี ังมีหมู่บา้ นกะเหรยี่ งคอยาวคอื บ้านหว้ ย นยิ มจากนกั ทอ่ งเทย่ี วเดนิ ทางไปสมั ผสั ความสวยงาม เสือเฒ่า อยู่ใกล้กับตัวเมืองแม่ฮ่องสอน เดนิ ทางจาก ทางธรรมชาติและทิวทัศน์ท่ีแตกต่างกันไปในแต่ละ ตวั เมอื งไปทางอ�ำเภอขนุ ยวมผา่ นหนา้ ศาลากลาง ถงึ ฤดูกาล สามารถเท่ยี วชมไดต้ ลอดท้ังปี แยกไฟแดงซา้ ยมอื มปี อ้ มต�ำรวจเลก็ ๆ ตรงมมุ ถนนให้ เลย้ี วเขา้ ไปอกี ประมาณ ๑๒ กโิ ลเมตร ถงึ บา้ นหว้ ยเสอื อุทยานแห่งชาติถ้�ำปลา-ผาเสื่อ มีพ้ืนที่ประมาณ เฒา่ ถนนเปน็ คอนกรตี ร่มร่นื ตลอดทาง ๔๘๘ ตารางกิโลเมตร อยู่ในเขตพื้นที่อ�ำเภอเมือง แม่ฮ่องสอน และอ�ำเภอปางมะผ้า ภูมิประเทศเป็น บ้านยอดดอย (หมู่บ้านม้งไมโครเวฟ) เป็นหมู่บ้าน เทอื กเขาสลับซับซ้อน ประกอบด้วยป่าดิบเขา ป่าสน ชาวเขาเผ่าม้ง ที่อาศัยอยู่บนดอยสูงกว่าระดับน้�ำ เขา ปา่ เบญจพรรณ และป่าเต็งรัง ทะเลประมาณ ๑,๐๐๐ เมตร 14 แม่ฮอ่ งสอน

สะพานซตู องเป้ สวนธรรมภูสมะ แม่ฮอ่ งสอน 15

ถ้�ำปลา, อุทยานแหง่ ชาตถิ ำ�้ ปลา-ผาเสือ่ สถานทน่ี ่าสนใจภายในอทุ ยานฯ น้�ำตกผาเสื่อ เป็นน้�ำตกท่ีไหลมาจากน�้ำตกแม่สะงา ถำ�้ ปลา ตงั้ อยทู่ บี่ า้ นหว้ ยผา ต�ำบลหว้ ยผา บรเิ วณโดย ในสาธารณรฐั แหง่ สหภาพเมยี นมาร์ เปน็ นำ�้ ตกขนาด รอบเปน็ ล�ำธารและปา่ เขา ถำ้� ปลาอยบู่ รเิ วณเชงิ เขามี กลางสงู ประมาณ ๑๐ เมตร กวา้ ง ๑๕ เมตร ในฤดฝู น ลกั ษณะเปน็ แอง่ นำ้� ขนาดใหญก่ วา้ งประมาณ ๒ เมตร สายนำ�้ ตกปกคลุมเต็มหน้าผาหินกว้างลักษณะคล้าย ลึก ๑.๕๐ เมตร ภายในแอ่งน�้ำมนี ำ้� ไหลออกจากถ�้ำ เสอื่ ปลู าด มนี ำ�้ ตลอดปชี ว่ งทเี่ หมาะสมจะไปทอ่ งเทยี่ ว ใต้ภูเขาอยู่ตลอดเวลา และมีปลาตัวโต ๆ อาศัยอยู่ คอื เดอื นกรกฎาคม-กนั ยายน เปน็ จ�ำนวนมาก เรยี กวา่ ปลามงุ หรอื ปลาคงั เปน็ ปลามี การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ สาย เกลด็ ขนาดใหญ่ ในวงศเ์ ดยี วกบั ปลาคารพ์ และถงึ แม้ แม่ฮ่องสอน-ปาย บริเวณกิโลเมตรท่ี ๑๙๑ แยก จะมอี ยเู่ ปน็ จ�ำนวนมาก แตก่ ไ็ มม่ ใี ครกลา้ ท�ำอนั ตราย ไปตามทางข้ึนสู่พระต�ำหนักปางตอง ห่างจากถนน เนอ่ื งจากมคี วามเชอื่ วา่ เปน็ ปลาเจา้ หากใครน�ำไปรบั ประมาณ ๑๐๐ เมตร รวมระยะทางหา่ งจากตวั เมอื ง ประทานแลว้ จะตอ้ งมอี ันเปน็ ไป ประมาณ ๒๖ กโิ ลเมตร การเดนิ ทาง หา่ งจากตวั เมอื งประมาณ ๑๗ กโิ ลเมตร ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ สายแม่ฮ่องสอน-ปาย น�้ำตกแม่สะงากลาง เป็นน้�ำตกท่ีมีความสวยงาม กโิ ลเมตรที่ ๑๙๑-๑๙๒ เพราะเป็นช้ันที่เป็นต้นน้�ำ ซึ่งไหลลงมาจากผาเสื่อ 16 แม่ฮ่องสอน

และเข่ือนแมส่ ะงา นำ้� ตกแมส่ ะงากลางเปน็ สายนำ�้ สี อุทยานฯ มีบ้านพักให้บริการนักท่องเท่ียวบริเวณ ขาวถ่ังโถมลงจากแนวผาหินเป็นระลอก ละอองน�้ำ น�้ำตกผาเส่ือ สอบถามข้อมลู โทร. ๐ ๕๓๖๑ ๙๐๓๖, ซา่ นกระเซน็ กระทบแสงแดด บรเิ วณโดยรอบมคี วาม ๐ ๕๓๖๙ ๒๐๕๕ หรือ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ อดุ มสมบรู ณ์เปน็ ธรรมชาติท่ีบริสทุ ธิ์ ป่าและพันธุ์พืช กรุงเทพฯ โทร. ๐ ๒๕๖๒ ๐๗๖๐ การเดินทาง ไปน�ำ้ ตกแมส่ ะงากลางต้องลงไปทางโรง www.dnp.go.th ไฟฟา้ พลังนำ�้ แม่สะงา จอดรถที่สันเข่ือน แล้วเดนิ ปา่ เข้าไปอกี ประมาณ ๑ กโิ ลเมตร พระต�ำหนักปางตอง อยู่ในต�ำบลหมอกจ�ำแป่ สามารถเดนิ ทางโดยใชเ้ สน้ ทางเดยี วกบั ทางเขา้ นำ�้ ตก ถ�้ำพระหัตถ์คู่พระพุทธบาท ภายในถ้�ำมีหินเป็น ผาเสื่อต่อไปอีกประมาณ ๕ กิโลเมตร ถนนหว้ ยขาน- เหมอื นรอยพระพุทธบาทกบั พระหัตถ์ ซึง่ ตอ้ งเตรียม บ้านป่าแปก เรือนประทับแรมต้ังอยบู่ นเขาสงู ทบ่ี ้าน ไฟฉายไปสอ่ งดว้ ย เพราะภายในถ้�ำค่อนขา้ งมืด ปางตอง ในโครงการพฒั นาพนื้ ท่ีสงู ปางตอง เปดิ ให้ เขา้ ชมทุกวัน ต้ังแต่เวลา ๐๘.๓๐-๑๖.๓๐ น. น�ำ้ ตกผาเสอื่ , อทุ ยานแหง่ ชาติถ้ำ� ปลา-ผาเสือ่ แมฮ่ อ่ งสอน 17

บา้ นรักไทย บา้ นรักไทย ต�ำบลหมอกจ�ำแป่ เป็นหมู่บ้านสุดทา้ ย โครงการสวนปา่ ในพระราชดำ� รปิ างตอง ๒ (ปางองุ๋ ) ก่อนถงึ ชายแดนไทย-พม่า ประชากรในหม่บู ้านสว่ น ตั้งอยู่ท่ีบ้านรวมไทย เป็นสถานท่ีที่มีทัศนียภาพ ใหญ่อพยพหนีภัยมาจากทางตอนใต้ของจีนในช่วง งดงามอย่างยิ่ง ได้รับสมญาว่า สวิสเซอร์แลนด์ การเปลย่ี นแปลงการปกครองเปน็ ระบบคอมมวิ นสิ ต์ แดนสามหมอก มีทิวสนสองใบ สนสามใบเรียงราย บริเวณหมู่บ้านมีทะเลสาบสวยงาม นักท่องเท่ียว ตลอดแนวอ่างเก็บน้�ำอันกว้างใหญ่ และโอบล้อม สามารถเที่ยวชมวิถีชีวิตวัฒนธรรมจีนฮ่อซ่ึงยังคง ด้วยขนุ เขาทเ่ี ขียวชอุ่ม “อุ๋ง” หมายถึง ทีล่ ุม่ ต�่ำคล้าย สืบทอดประเพณีไว้หลายอย่างท้ังภาษาพูด ภาษา กระทะใบใหญ่ มีน้�ำขังเฉอะแฉะ เดิมบริเวณนี้เป็น เขียน ลกั ษณะบ้านบางส่วนเป็นบา้ นแบบเก่าท�ำจาก สถานที่ท�ำไร่ฝิ่นของชาวเขา ปัจจุบันปลูกพรรณพืช ดินเหนียวผสมฟางข้าว รวมท้ังอาหารต�ำรับจีนตอน ดอกไม้เมืองหนาวหลากสีสันโดยรอบ และสมุนไพร ใต้แถบมณฑลยูนนาน นอกจากนี้ยังสามารถชิมชา ที่เป็นประโยชน์ในด้านอาหารและแพทย์แผนไทย เลิศรสจากชาพันธุด์ ซี ึง่ มจี �ำหน่ายในหมู่บ้าน เชน่ ชา ซึ่งมีความกลมกลืนกับสภาพภูมิประเทศบนที่สูง ชงิ ชิง ชาอูห่ ลง และอากาศเย็น พร้อมบ่อเพาะเล้ียงสัตว์ประจ�ำถ่ิน 18 แมฮ่ อ่ งสอน

โครงการสวนป่าในพระราชด�ำรปิ างตอง ๒ (ปางอ๋งุ ) แม่ฮ่องสอน 19

สถานศึกษาธรรมชาติและสัตวป์ า่ ถำ้� นำ�้ ลอด ซ่ึงก�ำลังจะสูญพันธ์อย่างเขียดแลว สอบถามข้อมูล เลย้ี วซ้ายไป ผา่ นหม่บู า้ นห้วยมะเขอื สม้ แลว้ ถึง บ้าน โทร. ๐ ๕๓๖๙ ๒๐๕๖, ๐ ๕๓๖๘ ๑๗๔๐ โครงการฯ รวมไทย หรือ ปางองุ๋ เส้นทางนีค้ ดโค้งขึน้ เขาชันและ มีท่ีพักบริการ สอบถามข้อมูลที่โครงการตามพระ ถนนแคบ บางครง้ั มหี มอกเปน็ อปุ สรรคจงึ ควรเดนิ ทาง ราชด�ำรจิ ังหวดั แม่ฮ่องสอน (ปางอ๋งุ ) โทร. ๐ ๕๓๖๑ ในชว่ งกลางวนั หากเดนิ ทางโดยรถประจ�ำทาง ขน้ึ รถ ๑๒๔๔ โทรสาร ๐ ๕๓๖๑ ๑๖๔๙ นอกจากน้ียงั มี ท่หี นา้ ตลาดเมืองแม่ฮ่องสอน มีควิ รถไปปางอุง๋ เวลา บ้านพักโฮมสเตย์ในหมู่บ้านปางอุ๋งอีกจ�ำนวนหน่ึง ๐๙.๐๐ น. และ ๑๕.๐๐ น. และ ออกจากปางองุ๋ หรือหากตอ้ งการกางเต็นท์ โทร. ๐๘ ๒๑๙๑ ๑๖๔๗ เวลา ๐๕.๓๐ น. และ ๑๑.๐๐ น. ใช้เวลาเดนิ ทาง (ปิดการท่องเที่ยวและพักแรม ลานกางเต็นท์ตั้งแต่ ประมาณ ๒ ช่วั โมง เดือนมถิ ุนายน-กันยายน) การเดินทาง จากเมืองแม่ฮ่องสอนใช้เส้นทางสาย สถานีวิจัยการเพาะเล้ียงสัตว์ป่าปางตอง ส�ำนัก แม่ฮ่องสอน-ปางมะผา้ ประมาณ ๑๐ กิโลเมตร เล้ยี ว อนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และ ซ้ายเส้นทางเดียวกับไป ภูโคลน ผ่านน้�ำตกผาเสื่อ พันธุ์พืช ด�ำเนนิ การเพาะเลีย้ งและอนบุ าลสัตวป์ า่ หา พระต�ำหนักปางตอง เดินทางขึ้นไปสังเกตุทางแยก ยาก เชน่ ละอง ละมั่ง ไกฟ่ ้าหลังขาว ไก่ปา่ นกตา่ งๆ ซ้ายมือจะมีป้ายเลก็ ๆ เขียนว่าไป \"บ้านรวมไทย\" ให้ รวมทั้งปลกู พืชเพ่อื เป็นอาหารสัตว์ 20 แมฮ่ อ่ งสอน

ศูนย์ส่งเสริมการเกษตรที่สูง ต�ำบลหมอกจ�ำแป ่ “ถำ�้ เสาหนิ หลวง” เปน็ ถำ�้ กวา้ งใหญ่ มหี นิ งอกหนิ ยอ้ ย สง่ เสริมการปลูก พชื ผกั สมนุ ไพร และ ดอกไม้เมอื ง สวยงาม สว่ นทเ่ี ดน่ ท่สี ดุ คอื เสาหนิ ปนู ขนาดใหญเ่ กดิ หนาว เช่น กะหล�ำ่ ปลี กระชายด�ำ ขมิน้ ขาว ขมิน้ ชนั จากแท่งหินงอกหินย้อยหลายต้น บางเสาสูงถงึ ๒๐ ศภุ โชค อโวคาโด แกลดโิ อลสั สแตติส กลว้ ยไม้ ฯ เมตร “ถ�ำ้ ต๊กุ ตา” มีหนิ งอกเป็นปมุ่ ปมเล็ก ๆ คล้าย มบี ริการบ้านพัก ๒ หลัง ตุ๊กตาเรียงรายอยู่มากมาย และด้านหน่ึงของผนังถ้�ำ ปรากฏภาพเขยี นสมยั กอ่ นประวตั ศิ าสตรล์ กั ษณะเดน่ ภูโคลน คันทรี คลับ หมู่ท่ี ๒ บ้านแม่สะงา เป็น คือการใช้สีแดงและสีด�ำในการเขียนซึ่งเป็นลักษณะ แหล่งโคลนที่มีคุณสมบัติท�ำให้ผิวพรรณผุดผ่องและ ที่พบไม่บ่อยนักในเมืองไทย ถ้�ำน้ีเป็นถ้�ำท่ีกว้างและ ชว่ ยการหมนุ เวยี นโลหติ เปดิ บรกิ ารพอกโคลน (พอก ยาวท่สี ดุ ในถ�ำ้ น้�ำลอด ถ�ำ้ สุดท้ายอยู่ด้านทางออกคอื หนา้ / พอกตัว) อบซาวน่า และแชน่ �้ำแร่ ทกุ วัน เวลา “ถ้�ำผีแมน” นอกจากมีหินงอกหินย้อยสวยงามแล้ว ๐๘.๓๐-๑๘.๓๐ น. สอบถามขอ้ มลู โทร. ๐ ๕๓๒๘ ยังพบเศษภาชนะดินเผา เมล็ดพืช เครอื่ งมอื หิน ซ่ี ๒๕๗๙, ๐๘ ๖๑๙๘ ๐๗๒๒ www.phuklon.co.th ฟันและกระดกู ของมนษุ ย์ รวมท้งั “โลงผีแมน” อกี การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ สาย ด้วย โลงผีแมนนี้มีลักษณะเป็นท่อนไม้ท่ีถูกขุดตรง แม่ฮ่องสอน-ปาย ระยะทางประมาณ ๖ กิโลเมตร สว่ นกลางออกเปน็ รอ่ งคลา้ ยเรอื หรอื รางไมใ้ สอ่ าหาร เล้ียวซ้ายไปตามถนนเข้าหมู่บ้านกุงไม้สัก-บ้านห้วย ให้สัตว์เล้ียง มีท้ังขนาดเล็กและใหญ่ โดยโลงขนาด ขาน บา้ นแมส่ ะงา ประมาณ ๔ กิโลเมตร ภโู คลน ใหญ่จะถูกวางอยู่บนคานโดยใช้เสา ๔-๖ ต้นต้ังกับ อยู่ทางขวามอื พื้นถ้�ำ และเสาแต่ละคู่จะถูกเจาะเป็นช่องเพื่อสอด คานไวว้ างพาดโลงผแี มน อำ� เภอปางมะผ้า สถานศกึ ษาธรรมชาติและสัตวป์ ่าถ้�ำน้ำ� ลอด ต�ำบล ถ้�ำเปิดให้นักท่องเท่ียวเข้าชมทุกวันเวลา ๐๘.๐๐- ถ�้ำลอด หา่ งจากตวั เมอื งแม่ฮ่องสอน ประมาณ ๗๗ ๑๗.๐๐ น. เนอื่ งจากภายในถำ้� มดื มาก ไมส่ ามารถเขา้ กิโลเมตร ตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ สายปาง ชมเองได้ จงึ ต้องใชบ้ ริการผู้น�ำทางพรอ้ มตะเกียงเจ้า มะผ้า-ปาย ประมาณหลักกิโลเมตรท่ี ๑๓๘-๑๓๙ มี พายุ โดยเสียค่าบรกิ าร ๑๕๐ บาท ต่อผู้น�ำทาง ๑ คน ทางแยกซา้ ยจากอ�ำเภอปางมะผา้ เขา้ ไปตามทางบา้ น การเดนิ ชมถ�ำ้ แบ่งออกเปน็ ๒ ช่วง ชว่ งแรกเป็นการ ถำ้� ลอดอกี ประมาณ ๙ กโิ ลเมตร เปน็ แหลง่ โบราณคดี ชม ๒ ถำ้� ใหญ่ คือ ถ้ำ� เสาหนิ หลวง ถำ้� ต๊กุ ตา และช่วง ส�ำคัญ ปัจจุบันอยู่ในความดูแลของเขตรักษาพันธุ์ ที่สองชมถ�ำ้ ผแี มน สตั ว์ปา่ ล่มุ แมน่ ้ำ� ปาย มสี ถานทน่ี ่าสนใจ คอื “ถำ้� น้ำ� บริเวณท่ีท�ำการยังมีบ้านพักไว้บริการ และอนุญาต ลอด” ซึง่ มลี �ำห้วยช่ือ นำ้� ลาง ไหลลอดภเู ขาไปทะลุ ให้ตง้ั เต็นทพ์ ักแรมได้ สอบถามขอ้ มลู ทหี่ น่วยบริการ ออกอกี ดา้ นหนง่ึ ท�ำใหเ้ กดิ เปน็ ถำ�้ ทมี่ หี นิ งอกหนิ ยอ้ ย ภายในสถานศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าถ้�ำน้�ำลอด สวยงาม จากการพบเคร่ืองมือเครื่องใช้โบราณในถ้�ำ โทร. ๐ ๕๓๖๑ ๗๒๑๘ สันนิษฐานได้ว่ามีอายุประมาณ ๒,๐๐๐ ปีมาแล้ว นอกจากน้ี ในพ้ืนท่ีอ�ำเภอปางมะผ้า ยังมีผู้ส�ำรวจ ภายในถำ้� มคี วามยาวประมาณ ๑ กโิ ลเมตร ประกอบ พบถำ�้ ต่าง ๆ อกี หลายถ�้ำ เช่น ถ้ำ� ผาเผอื ก ถ�ำ้ ผาแดง ด้วยหอ้ งโถงใหญอ่ กี ๓ หอ้ ง เรียกชอื่ ต่าง ๆ กนั คอื ถำ้� ปางค�ำ ถำ�้ นำ้� ตก ถำ้� ซซู่ า่ ถำ�้ ผามอน ถำ�้ แมล่ ะนา ฯลฯ แม่ฮ่องสอน 21

ชมุ ชนบา้ นจ่าโบ่ เนื่องจากถ�้ำเหล่าน้ียังไม่มีส่ิงอ�ำนวยความสะดวก โฮมสเตย์บา้ นแม่ละนา นักท่องเท่ยี วสามารถสมั ผสั ใด ๆ อีกทั้งการเดินทางยากล�ำบาก ถ�้ำบางแห่ง วิถีชีวิตวัฒนธรรมชุมชน เรียนรู้ภูมิปัญญาชาวบ้าน มีระยะทางลึกมาก โดยเฉพาะถ�้ำแม่ละนา ท่ีลึก การเกษตรแบบพึ่งพาตนเอง การท�ำนา มัดข้าว หาบ ประมาณ ๑๒ กโิ ลเมตร และมลี �ำธาร บางช่วงอาจ ขา้ ว นวดขา้ ว นอกจากนยี้ งั มกี ารจดั น�ำเทยี่ วเชงิ นเิ วศ ต้องว่ายน�้ำไป ภายในถ้�ำมีหินงอกหินย้อยท่ีสวยงาม เดินป่าศึกษาธรรมชาติและพันธุ์ไม้ เช่น ดงกล้วยไม้ จึงเหมาะส�ำหรับนักท่องเที่ยวที่รักการผจญภัยและ รองเท้านารี ป่าไผ่ ฯลฯ ชมถ้ำ� ตา่ ง ๆ ชมการแสดงร�ำ เสาะแสวงหาธรรมชาติอยา่ งแทจ้ ริง และดนตรีไทยใหญ่ สอบถามข้อมูลท่ี โครงการฟื้นฟู การเดินทาง ไปถ�้ำแม่ละนา ใช้ทางหลวงหมายเลข ชวี ิตและวัฒนธรรม โทร. ๐ ๕๓๖๑ ๙๒๐๘ ๑๐๙๕ สายปาย-แมฮ่ ่องสอน เล้ยี วขวาเข้าทางหลวง หมายเลข ๑๒๒๖ ไปบ้านแม่ละนา ๖ กโิ ลเมตร จาก โฮมสเตยบ์ ้านบอ่ ไคร้ เป็นหมู่บ้านชาวมูเซอ นกั ท่อง บา้ นแมล่ ะนาไปอกี ๔ กโิ ลเมตร ถงึ ตวั ถำ�้ นกั ทอ่ งเทย่ี ว เที่ยวสามารถสัมผัสวิถีชาวบ้านและวัฒนธรรมของ ทต่ี อ้ งการเขา้ ไปเทย่ี วในถำ้� จ�ำเปน็ ตอ้ งหาผชู้ �ำนาญใน ชาวมูเซอ เท่ียวถ�้ำผีแมน ถ�้ำงู และถ�้ำน้�ำบ่อผีหรือ การน�ำทางที่บา้ นแมล่ ะนา 22 แมฮ่ ่องสอน

ถ�้ำบ่อศักด์ิสิทธิ์ เท่ียวชมธรรมชาติ ป่าไม้ สมุนไพร พักโฮมสเตย์กับครอบครัวชาวลาหู่ ชมการท�ำกับขา้ ว กล้วยไม้หลากหลายชนดิ และและพืชพรรณต่าง ๆ ทอผ้า ตมี ีด เตน้ ร�ำจะคึ ท�ำแคนลาหู่ การท�ำเกษตร พอเพียง ท�ำไร่หมุนเวียน ไร่สมุนไพร เที่ยวบ้านบ่อ ชมุ ชนบา้ นจา่ โบ่ เปน็ หมบู่ า้ นตง้ั อยบู่ นเขาสงู ประมาณ ไคร้ ขึ้นจุดชมวิว และถ�้ำตองก๊อ สอบถามข้อมูลไดท้ ่ี ๙๐๐ เมตร ประกอบอาชีพการท�ำเกษตรกรรมและ คณุ ศรชยั ไพรเนติธรรม โทร. ๐๘ ๐๖๗๗ ๕๗๙๔ เลย้ี งสตั ว์ บรเิ วณโดยรอบหมบู่ า้ นเปน็ เทอื กเขาหนิ ปนู หน้าผามีถ�้ำผีแมน ให้ผู้มาเย่ือนได้พิสูจน์ความล้ีลับ อำ� เภอปาย และความมหัศจรรย์ในยุคก่อนประวัติศาสตร์ ท่ี เมืองปายเปน็ เมืองเล็ก ๆ ประกอบด้วยภเู ขาสงู สลับ สามารถน�ำโลงศพไม้ขึ้นมาไว้ในโพรงถ้�ำบนหน้าผา ซับซ้อน มีนักท่องเที่ยวหนุ่มสาวชาวต่างชาติเป็น แห่งน้ี บ้านจ่าโบ่ได้รับรางวัลท่องเท่ียวดีเด่น สาขา จ�ำนวนมากเหมอื นถนนขา้ วสารในกรงุ เทพฯ แตเ่ งยี บ การจดั การท่องเทีย่ วชุมชน ปี ๒๕๖๐ และ เปน็ กล่มุ สงบนา่ อยกู่ วา่ บา้ นเรอื น รา้ นคา้ ท�ำจากไมส้ กั ใบตอง การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์จัดการท่องเท่ียวอย่างเป็น ตงึ และสงั กะสมี เี สนห่ ด์ งึ ดดู ใจ เมอื งปายมสี ถานทท่ี อ่ ง ระบบใหน้ กั ทอ่ งเทยี่ วเรยี นรวู้ ฒั นธรรมชมุ ชนดว้ ยการ เทย่ี วทน่ี า่ สนใจได้แก่ แมน่ ำ�้ ปาย แมฮ่ อ่ งสอน 23

วดั น�้ำฮู แมน่ ำ้� ปาย เปน็ แมน่ ำ้� ทใี่ หญแ่ ละยาวทสี่ ดุ ของจงั หวดั วัดนำ�้ ฮู หมู่ที่ ๕ ต�ำบลเวยี งใต้ หา่ งจากตัวอ�ำเภอไป แม่ฮ่องสอน เกิดจากทิวเขาถนนธงชัยและทิวเขา ทางโรงพยาบาลปายประมาณ ๓ กิโลเมตร เป็นที่ แดนลาวในอ�ำเภอปาย แล้วไหลลงมาทางทศิ ใต้ผ่าน ประดษิ ฐานพระอนุ่ เมอื ง พระพทุ ธรปู ศกั ดส์ิ ทิ ธซิ์ งึ่ เปน็ อ�ำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน ไปบรรจบกับแม่น้�ำสาละ พระพุทธรูปสิงห์สาม(ศิลปะล้านนา) ปางมารวิชัย วิน (แมน่ ้�ำคง) ในรัฐคะยา สหภาพพม่า มีความยาว ท�ำดว้ ยโลหะทองสมั ฤทธ์ิ อายุประมาณ ๕๐๐ ปี มี ประมาณ ๑๘๐ กิโลเมตร กวา้ งประมาณ ๓๐ เมตร ลกั ษณะพเิ ศษคือพระเศยี รกลวง พระโมฬีปิดเปดิ ได้ และลึกประมาณ ๗ เมตร ท้องน�ำ้ เปน็ กรวดทราย ใน และมีน้�ำซึมออกอยู่เสมอประวัติการสร้างไม่แน่นอน ฤดูแล้งน้�ำลึกประมาณ ๑ เมตร ตลอดล�ำน�้ำปายน้ี แต่เช่ือกันว่าสร้างโดยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช สามารถล่องแพได้ เพอ่ื เปน็ พระราชกศุ ลถวายพระพนี่ างพระนางสพุ รรณ วดั กลาง ต�ำบลเวียงใต้ มีพระเจดีย์องค์ใหญ่ ศิลปะ กัลยา นอกจากน้ียังมีเจดีย์อนุสรณ์สถานพระนาง ไทยใหญ่แท้ ประดิษฐานอยู่กลางลานวัดและมี สพุ รรณกลั ยา อย่ดู ้านหลังพระอุโบสถ เจดีย์ทรงมอญรายล้อมโดยรอบ ใต้เจดีย์ท�ำเป็นซุ้ม หมู่บ้านสันติชล เป็นหมูบ่ า้ นชาวจนี ทอ่ี พยพถ่ินฐาน ประดิษฐานพระพุทธรูปประจ�ำวัน เหนือฐานเจดีย์ มา อยหู่ า่ งจากตวั อ�ำเภอปายประมาณ ๔.๕ กโิ ลเมตร องคใ์ หญ่เปน็ มณฑปยอดมงกุฎ หา่ งจากวดั น�้ำฮเู ลก็ น้อย ยงั คงรักษาขนบธรรมเนยี ม 24 แมฮ่ อ่ งสอน

ประเพณี เชน่ การแต่งกาย ภาษา นกั ทอ่ งเทย่ี วนยิ ม ตน้ สนมงคลทั้ง ๖ ต้น ซ่ึงเลข ๖ ในภาษาจีน แปล ไปชมหมบู่ า้ นพรอ้ มรบั ประทานอาหารจนี ยนู นานเปน็ ว่าโชคลาภ หรือ ความย่ังยืน บนจุดชมวิวหยุ่นไหล อาหารกลางวัน ภายในมีศูนย์วัฒนธรรมจีนยูนนาน ยงั มีรสี อรท์ บา้ นดิน ที่วาดภาพนกกระเรยี นคู่ ส่ือถงึ บ้านสันตชิ ล มีบริการอาหาร จ�ำหนา่ ยสนิ ค้าทีร่ ะลกึ ความรกั ทมี่ นั่ คงยงั่ ยนื ตลอดไป ไวร้ องรบั ครู่ กั อกี ดว้ ย และบา้ นพกั ในชุมชน เจดีย์พระธาตุแม่เย็น บ้านแม่เย็น ต�ำบลแม่ฮี้ เป็น จุดชมวิวหยุ่นไหล เป็นสถานท่ีสุดโรแมนติกในยาม เจดีย์ที่สร้างสมัยใดไม่ปรากฏ ตั้งอยู่บนเนินสูงและ เชา้ และยงั สรา้ งความประทบั ใจใหก้ บั ครู่ กั ซง่ึ สามารถ เมื่อขึ้นไปนมัสการองค์พระธาตุแม่เย็น จะมองเห็น มองเห็นทะเลหมอกรูปหัวใจ ช่วงเวลาน้ีถือเป็นช่วง ทิวทัศนข์ องอ�ำเภอปายโดยทว่ั ถึง เป็นจดุ สงั เกตของ เวลาสุดโรแมนติกที่สามารถบอกรักหรือขอคนรัก ผู้โดยสารเคร่ืองบินว่าเขา้ เขตอ�ำเภอปายแลว้ แต่งงานจุดชมวิวหยุ่นไหลถือว่าเป็น ๑๐๐ สถานที่ วัดศรีดอนชัย หรือ วัดหลวงสะหรีบัวบาน ต้ังอยู่ บอกรัก และ ๒๐ สถานท่ีขอแต่งงาน หากท่านใด ต�ำบลเวียงเหนือ เป็นวัดแรกของ อ�ำเภอปาย ได้พาคนรักไป ต้องเขียนช่ือตนเองและคนรักลงบน ประดษิ ฐานพระพทุ ธสงิ หงิ ค์ (พระสงิ หป์ าย) พระพทุ ธ ป้ายรูปหัวใจเพ่ือเป็นพยานรัก แล้วน�ำไปแขวนบน จุดชมวิวหยุ่นไหล แมฮ่ ่องสอน 25

กองแลน รปู ศลิ ปะเชยี งแสน สิงหห์ น่ึง เป็นพระพุทธรูปคู่บา้ น กองแลน บา้ นรอ้ งเหยง่ มลี กั ษณะเปน็ ผนื ดนิ ทถี่ กู กดั คเู่ มอื งทมี่ อี ายเุ กา่ แกท่ ส่ี ดุ ในเมอื งปาย มอี ายมุ ากกวา่ เซาะเป็นร่องลึกคล้ายหน้าผาติดต่อกันเป็นบริเวณ ๘๐๐ ป ี กว้างประมาณ ๕ ไร่เศษ คล้ายกับแพะเมืองผีของ จังหวดั แพร่ สามารถเดนิ ทางทอ่ งเทย่ี วไดท้ ุกฤดูกาล นำ้� ตกหมอแปง หม่ทู ่ี ๔ บ้านหมอแปง ต�ำบลแมน่ า การเดนิ ทาง หา่ งจากอ�ำเภอปายประมาณ ๗ กโิ ลเมตร เติง น�้ำตกหมอแปงเป็นน�้ำตกขนาดเล็กไหลสู่แอ่ง ตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ สายปาย- แมม่ าลัย น�้ำเบ้ืองล่าง มีน�้ำตลอดท้ังปี สูงประมาณ ๕ เมตร บริเวณหลักกิโลเมตรท่ี ๘๘ ด้านขวามือ แล้วเดิน บรรยากาศร่มร่ืนมีชาวเขาเผ่ามูเซอแดงอาศัยอยู่ใน เข้าไปตามทางดนิ ลกู รงั อกี ประมาณ ๒๐๐ เมตร บริเวณใกล้ ๆ น้�ำตก การเดินทาง จากเส้นทางปาย-แม่ฮ่องสอน มีทาง โป่งน้�ำร้อนท่าปาย ต�ำบลแม่ฮ้ี เป็นส่วนหนึ่งของ แยกซ้ายจากถนนใหญ่เข้าไป ๖ กิโลเมตร เป็น อทุ ยานแหง่ ชาตหิ ว้ ยนำ�้ ดงั บรเิ วณโปง่ นำ�้ รอ้ นมหี มอก ถนนคอนกรีต นักท่องเที่ยวนิยมเช่าจักรยานและ ควนั ปกคลุมและมีนำ้� รอ้ นไหลผา่ นทัว่ บรเิ วณกว้าง มี จักรยานยนต์มาเท่ยี วชม บ่อใหญ่สองบ่อ นอกน้ันเป็นน�้ำผุดหลายจุด ความ 26 แม่ฮ่องสอน

รอ้ นประมาณ ๘๐ องศาเซลเซียส รอบ ๆ โปง่ น้ำ� รอ้ น อณุ หภมู ิ 30-32 องศาเซลเซยี ส โป่งน้�ำรอ้ นไทรงาม เป็นป่าไม้สัก ภายในบริเวณอนุญาตให้ต้ังเต็นท์พัก เป็นท่ีนิยมของนักท่องเท่ียวมาแช่น้�ำให้ผ่อนคลายใน แรมได้ แต่ไมม่ สี ง่ิ อ�ำนวยความสะดวกใด ๆ บรรยากาศแบบแนบชิดธรรมชาติ เพราะเป็นน้�ำผุด การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ สาย ทีข่ ้ึนมากจากเบือ้ งลา่ ง จะไมใ่ ช้ลักษณะน�้ำพุท่พี ุง่ ขนึ้ ปาย-แมม่ าลัย ข้ามสะพานแม่น�ำ้ ปายถงึ บรเิ วณหลกั มาเหมอื นบอ่ น�ำ้ รอ้ นอื่นๆ กิโลเมตรที่ ๘๗-๘๘ เลีย้ วซ้ายเขา้ ไปอกี ประมาณ ๓ การเดินทาง จากตัวเมืองปายออกนอกเมืองใช้เส้น กโิ ลเมตร ตามทางเข้าบา้ นท่าปาย ทางปาย ปางมะผา้ ประมาณ 15 กโิ ลเมตร ถงึ ทางเขา้ จะเห็นป้ายเขียนว่าโป่งน้�ำร้อนไทรงามให้เล้ียวเข้าไป โป่งน้�ำร้อนไทรงาม ต้ังอยู่ที่บ้านไทรงาม ห่างจาก ไดเ้ ลย แตถ่ า้ มาจากตวั เมอื งแมฮ่ อ่ งสอนหรอื ปางมะผา้ ตวั เมอื งปายประมาณ 15 กโิ ลเมตร บนเสน้ ทางหลวง ก่อนเข้าตัวเมืองปายจะผ่านโป่งน�้ำร้อนไทรงามก่อน หมายเลข ๑๐๙๕ เป็นบ่อน้�ำผุดท่ีมีอุณหภูมิอุ่นเกิด สามารถแวะเข้าไปเที่ยวได ้ เส้นทางไปยงั โป่งน้ำ� ร้อน ขึ้นเองตามธรรมชาติ รายล้อมด้วยต้นไม้ที่เขียวขจี เป็นถนนลาดยาง แต่อาจจะแคบและชนั ต้องขบั ดว้ ย มีลักษณะเป็นแอ่งน�้ำขนาดเล็ก ผืนน้�ำมีสีเขียวใส ความระมัดระวงั รถทกุ ชนดิ สามารถไปได้ สามารถมองเห็นหินและทรายเบื้องล่าง น้�ำไม่ลึก โปง่ น้ำ� ร้อนไทรงาม แม่ฮ่องสอน 27

วัดม่วยตอ่ ศนู ยศ์ ลิ ปาชพี บา้ นกะเหรยี่ งแมป่ งิ หมทู่ ่ี ๔ ต�ำบลแมฮ่ ้ี บ้านแมป่ งิ หม่ทู ี่ ๔ ต�ำบลแม่ฮี้ อ�ำเภอปาย จงั หวัด ห่างจากอ�ำเภอปายประมาณ ๑๓ กิโลเมตร ศูนย์ แมฮ่ อ่ งสอน ๕๘๑๓๐ ศิลปาชีพฯ ช่วยให้ชาวกะเหรี่ยงแม่ปิงมีอาชีพและ การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๙๕ สาย ความเป็นอยู่ที่ดีข้ึน เน่ืองจากเป็นสถานท่ีจ�ำหน่าย ปาย-แม่มาลัย บรเิ วณหลกั กโิ ลเมตรท่ี ๘๖ เล้ยี วขวา ผลิตภัณฑ์ผ้าทอพ้ืนเมืองแบบกะเหร่ียง กระเป๋า เข้าถนนบ้านแม่ปิง ระยะทางประมาณ ๓ กโิ ลเมตร สตางค์ หมวก ผ้าหลากหลายชนิด มีสาธิตการทอ ถึงอาคารจ�ำหนา่ ยสนิ ค้าศิลปาชพี ผ้าและย้อมผ้าสีธรรมชาติแบบชาวกะเหรี่ยงให้นัก ท่องเท่ียวได้ชมอีกด้วยซ่ึงงานทอผ้านี้นับเป็นหนึ่ง ห้วยจอกหลวง แหล่งอนุรักษ์ต้นน�้ำห้วยจอกหลวง ในโครงการศูนย์ศิลปาชีพในพระบรมราชินูปถัมภ์ อยบู่ รเิ วณปา่ แมย่ ะ ต�ำบลแมฮ่ ี้ มกี ารปลกู ดอกไมเ้ มอื ง นักท่องเที่ยวสามารถเลือกชมได้ตามบ้านเรือนหรือ หนาวหลายชนดิ ตงั้ อยบู่ นภเู ขาและมที วิ ทศั นส์ วยงาม ติดต่อทางจดหมายล่วงหน้าเพื่อชมสาธิตการย้อม มาก ห่างจากอ�ำเภอปายประมาณ ๔๓ กิโลเมตร สีธรรมชาติและการทอผ้า ท่ีหัวหน้ากลุ่มศิลปาชีพ เหมาะแก่การทอ่ งเท่ยี วในฤดูหนาว 28 แม่ฮ่องสอน

อำ� เภอขุนยวม ศิลปหัตถกรรมของชาวไทยใหญ่และชาวไทยภูเขา วดั มว่ ยต่อ ต้ังอยู่รมิ ทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ ทาง เผ่าต่าง ๆ เปิดทกุ วัน เวลา ๐๘.๓๐-๑๖.๓๐ น. ตอนเหนอื ของตวั อ�ำเภอ หากเดนิ ทางมาจากตวั เมอื ง แมฮ่ ่องสอนวดั อย่ทู างซ้ายมอื วดั นม้ี สี ่งิ ท่นี า่ สนใจคือ พิพิธภัณฑ์สงครามโลกคร้ังท่ี ๒ อยู่ติดกับศูนย์ พระเจดีย์ทรงเคร่ืองแบบมอญ ล้อมรอบด้วยพระ วัฒนธรรมท้องถ่ิน จัดแสดงภาพถ่ายประวัติศาสตร์ เจดยี บ์ รวิ าร ยอดประดบั ดว้ ยฉตั รโลหะ แขวนกระดง่ิ เครื่องมือ เครื่องใช้ อุปกรณ์ที่ใช้ในการด�ำรงชีพ โดยรอบและจอง(ปราสาท) ซง่ึ สรา้ งข้นึ ใหม่เมอื่ พ.ศ. ระหวา่ งสงคราม รวมทั้งอาวุธต่าง ๆ ของทหารญี่ปุน่ ๒๕๒๗ มเี สาศาลาหลงั เก่าสมยั สงครามโลกครง้ั ที่ ๒ ที่เดินทัพเข้ามาในพื้นที่อ�ำเภอขุนยวมสมัย ซ่ึงใช้เป็นสถานพยาบาลทหารที่เจ็บป่วย ริมแนวร้ัว สงครามโลกคร้ังท่ี ๒ เปิดให้เข้าชมทุกวัน เวลา ด้านในมีอัฐิทหารญี่ปุ่นผู้เสียชีวิตในสงครามโลกครั้ง ๐๘.๓๐-๑๖.๓๐ น. สอบถามขอ้ มูลทเ่ี ทศบาลต�ำบล ที่ ๒ วัดม่วยต่อจัดงานประเพณีเขาวงกตทุกวันขึ้น ขุนยวมโทร. ๐ ๕๓๖๙ ๑๐๑๙ ๑๐-๑๕ ค่ำ� เดือน ๑๒ วัดต่อแพ บ้านต่อแพ ต�ำบลแม่เงา ห่างจากตลาด ศนู ยว์ ฒั นธรรมทอ้ งถน่ิ อำ� เภอขนุ ยวม ตงั้ อยตู่ รงขา้ ม ขุนยวมประมาณ ๗ กิโลเมตร ไปตามถนนลาดยาง วัดม่วยต่อ ตามทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ บริเวณ ซง่ึ อยตู่ รงขา้ มกบั วดั มว่ ยตอ่ อกี ประมาณ ๕ กโิ ลเมตร หลักกิโลเมตรที่ ๒๐๐ เป็นศูนย์รวมและจ�ำหน่าย เป็นวัดเก่าแก่อยู่ทางฝั่งขวาของล�ำน้�ำยวม มีวิหาร วดั ตอ่ แพ แม่ฮอ่ งสอน 29

อุทยานแหง่ ชาติน�้ำตกแมส่ ุรนิ ทร์ 30 แม่ฮอ่ งสอน

ขนาดใหญ่แบบพม่า สร้างอย่างวิจิตรสวยงามมาก การเดนิ ทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ ถงึ อ�ำเภอ ภายในศาลาการเปรยี ญมผี า้ มา่ นเกา่ แกอ่ ายกุ วา่ ๑๕๐ ขุนยวม เล้ียวซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข ๑๒๖๓ ปี ท�ำด้วยก�ำมะหย่ี กว้าง ๑.๖๕ เมตร ยาว ๓.๘๐ ประมาณ ๑๒ กโิ ลเมตร มีทางแยกซ้ายมอื เข้าไปถงึ เมตร ประดบั ลกู ปดั มกุ และทบั ทมิ จ�ำนวน ๑๖๔ เมด็ น�้ำตกแม่สุรินทร์ ระยะทางประมาณ ๒๕ กิโลเมตร ท�ำในพม่า เปน็ เรอื่ งพทุ ธประวตั ิ ตอนพระเวสสันดร เปน็ ทางลาดยาง เสด็จประพาสอุทยาน และมีธรรมาสนส์ ร้างใน พ.ศ. ๒๔๖๔ นอกจากน้ียังมีเจดีย์ทรงมอญอีกด้วย ตาม ยอดดอยปยุ บา้ นหว้ ยฮ้ี ต�ำบลหว้ ยปลู งิ เปน็ ยอดเขา ประวัติเล่าว่าบริเวณน้ีแต่เดิมเคยเป็นท่ีพักและรวม ที่สูงมากถึง ๑,๗๒๒ เมตร มีลักษณะเป็นที่ราบ ไม้ซุง นักต่อแพเหล่านี้ได้พร้อมใจกันสร้างวัดข้ึนมา ปกคลมุ ดว้ ยทงุ่ หญา้ ปา่ สนเขาและปา่ ดบิ เขาคลา้ ยบน แลว้ ใหช้ ื่อวา่ “วัดตอ่ แพ” ยอดภกู ระดงึ ในฤดรู อ้ นดอกไมต้ ามทงุ่ หญา้ ออกดอก อทุ ยานแห่งชาตนิ ำ�้ ตกแมส่ รุ นิ ทร์ มพี นื้ ทีค่ รอบคลุม สวยงาม นักท่องเที่ยวท่ีสนใจเดินทางจะต้องติดต่อ อ�ำเภอขุนยวม และอ�ำเภอเมืองแมฮ่ ่องสอน มเี น้อื ท่ี เจ้าหน้าทอ่ี ุทยานเพื่อน�ำทาง เสน้ ทางเดนิ ปา่ หว้ ยแม่ ๒๔๗,๘๗๕ ไร่ ประกาศเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ เมอื่ วนั สะกดึ ทอดขนานไปกบั ล�ำนำ้� เปน็ แหลง่ ทอี่ ยอู่ าศยั ของ ที่ ๒๙ ตลุ าคม ๒๕๒๔ นกนานาชนิด เพราะเงียบสงบร่มร่ืนมาก สถานท่นี า่ สนใจภายในอุทยานฯ ทท่ี �ำการอทุ ยานแห่งชาติน�ำ้ ตกแมส่ รุ นิ ทร์ ต�ำบลปาง หนองเขียว มีลักษณะเป็นพ้ืนที่ราบบนสันเขาและ หมู อ�ำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน ใช้ทางหลวงหมายเลข มีแอ่งน�้ำขนาดใหญ่ตามธรรมชาติ มีหญ้าปกคลุม ๑๐๙๕ สายแม่ฮ่องสอน-ปาย ไปประมาณ ๑๒ เต็มพืน้ ที่ กิโลเมตร ถึงต�ำบลปางหมู แล้วเล้ียวเข้าไปอีก ๒.๕ การเดนิ ทาง ใชเ้ สน้ ทางจากนำ�้ ตกแมส่ รุ นิ ทรไ์ ปหนอง กโิ ลเมตร เขียว ประมาณ ๑๒ กิโลเมตร เป็นถนนลกู รงั ล�ำลอง โครงการอนรุ กั ษส์ ตั วป์ า่ -รกั ษาพนั ธไ์ุ ม้ ตดิ กบั ทท่ี �ำการ ใช้ได้เฉพาะฤดแู ลง้ เทา่ นน้ั อุทยานฯ เป็นโครงการเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระ อุทยานฯ มีบ้านพักบริการในบริเวณส�ำนักงานท ่ี นางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ประกอบด้วยกรงเพาะ ท�ำการอุทยานฯ ท้งั หมด ๗ หลัง และอนุญาตให้น�ำ เลี้ยงและอนุบาลสัตว์ป่า การรวบรวมพันธไุ์ ม้ประจ�ำ เตน็ ทไ์ ปตงั้ คา่ ยพกั แรมได้ สอบถามขอ้ มลู ได้ ทท่ี �ำการ ถิ่นเพ่ือการศึกษา และเป็นที่พักผ่อนหย่อนใจของ อุทยานแห่งชาติน�้ำตกแม่สุรินทร์ โทร. ๐ ๕๓๐๖ ประชาชน ๑๐๗๓ กรมอุทยานแห่งชาติฯ กรุงเทพฯ โทร. ๐ น้ำ� ตกแม่สรุ ินทร์ บ้านแม่สรุ ินทร์ ต�ำบลแม่ยวมนอ้ ย ๒๕๖๒ ๐๗๖๐ www.dnp.go.th นำ้� ตกแมส่ รุ นิ ทรเ์ ปน็ นำ�้ ตกชนั้ เดยี วสวยงามมาก ไหล ทงุ่ บัวตองดอยแม่อคู อ หม่ทู ี่ ๖ ต�ำบลแม่อคู อ ตาม จากหนา้ ผาสู่หุบเขาดา้ นลา่ ง สงู ประมาณ ๘๐ เมตร ทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ สายแม่ฮ่องสอน-ขุนยวม ก่อนถึงตัวอ�ำเภอประมาณ ๑ กิโลเมตร เล้ียวซ้าย ตามทางหลวงหมายเลข ๑๒๖๓ เข้าสู่ทุ่งบัวตองอีก ๒๖ กโิ ลเมตร เปน็ ถนนลาดยางมพี น้ื ทค่ี รอบคลมุ เปน็ แม่ฮอ่ งสอน 31

ท่งุ บวั ตองดอยแมอ่ ูคอ เขากวา้ งประมาณ ๑,๐๐๐ ไร่ อย่ใู นความรับผดิ ชอบ ๑๓ กิโลเมตร มีวัดบ้านเมืองปอน เป็นศิลปะแบบ ของส�ำนกั บรหิ ารพน้ื ทอี่ นรุ กั ษท์ ี่ ๑๖ สาขาแมส่ ะเรยี ง ไทยใหญ่ วิถีชีวิตชาวไทยใหญ่ดั้งเดิม บ้านเรือนไทย ดอกบัวตองท่ีน่ีเมื่อบานพร้อม ๆ กันในช่วงเดือน ใหญ่แบบด้ังเดิม ชมการสาธติ การเยบ็ เสือ้ ไต การจกั พฤศจิกายน-ธันวาคม จะเหลืองอร่ามปกคลุมท่ัวท้ัง สานกบุ๊ ไต การท�ำอาหารไทยใหญ่ และมีการจดั การ ภูเขา มคี วามสวยงามมาก โฮมสเตย์ คา่ ทพ่ี ักและอาหาร ๒๕๐ บาท/คน/คนื นอกจากนี้ ยงั มบี รกิ ารใหเ้ ชา่ เตน็ ทค์ า้ งแรมบนดอยซง่ึ อำ� เภอแม่ลานอ้ ย ตง้ั เตน็ ทไ์ ดป้ ระมาณ ๑๐๐ หลงั ผสู้ นใจสามารถตดิ ตอ่ หม่บู า้ นละว้า (ลวั๊ ะ) บ้านแมล่ ะอูบ ต�ำบลหว้ ยห้อม ได้โดยตรง บริเวณหน่วยท�ำการบนทุ่งบัวตอง หรือ ห่างจากอ�ำเภอแม่ลาน้อยประมาณ ๓๒ กิโลเมตร ตดิ ตอ่ กบั ทางอ�ำเภอขนุ ยวม โทร. ๐ ๕๓๖๙ ๑๑๐๘ เป็นหมู่บ้านเขตติดตอ่ ระหวา่ งอ�ำเภอแม่แจ่ม จังหวดั และบริเวณดา้ นหลังจุดชมววิ มีรา้ นอาหารไว้บริการ เชียงใหม่ อ�ำเภอแมล่ านอ้ ย และอ�ำเภอแม่สะเรยี ง มี นกั ทอ่ งเที่ยวดว้ ย ลกั ษณะวฒั นธรรม การสรา้ งทอี่ ยอู่ าศยั การแตง่ กาย บ้านเมืองปอน ต้ังอยู่บนทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ แตกตา่ งไปจากชาวไทยภเู ขาเผา่ อน่ื ๆ และโดยทต่ี งั้ อยู่ สายขุนยวม-แม่ลาน้อย ห่างจากตัวอ�ำเภอประมาณ บนยอดดอยสูงจึงมที ิวทัศนส์ วยงาม 32 แมฮ่ อ่ งสอน

บา้ นกะเหรีย่ งหว้ ยห้อม เปน็ ที่ต้ังศูนย์พฒั นาชาวเขา ถ้�ำแก้วโกมล สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรม ราษฎรไดร้ บั การพฒั นาใหท้ �ำผา้ จากขนแกะ และปลกู ราชนิ นี าถ ไดเ้ สดจ็ พระราชด�ำเนนิ ทอดพระเนตรเมอ่ื ไมผ้ ลเมืองหนาว จงึ เป็นหมูบ่ า้ นตัวอยา่ งของชาวเขา วนั ท่ี ๑๙ กมุ ภาพนั ธ์ ๒๕๔๔ และทรงพระกรณุ าโปรด ทว่ั ไปไดเ้ ปน็ อยา่ งดแี ละมบี รกิ ารโฮมสเตยแ์ กน่ กั ทอ่ ง เกลา้ ฯ พระราชทานชอ่ื วา่ “แกว้ โกมล” หมายความวา่ เท่ยี วท่ีสนใจ “ถ้�ำแหง่ แกว้ อันงาม” ต้งั อยบู่ ริเวณเขาดอยถ�้ำ หมทู่ ่ี ๑๔ บ้านห้วยมะไฟ ต�ำบลแมล่ าน้อย ภายในถ้�ำเต็ม บ้านกะเหรี่ยงแม่สะกั๊วะ ต�ำบลท่าผาปุ้ม ห่างจาก ไปดว้ ยผลกึ แรแ่ คลไซตท์ ผ่ี นงั และเพดานถำ�้ ผลกึ มรี ปู อ�ำเภอแมล่ านอ้ ยประมาณ ๑๓ กโิ ลเมตร ใชท้ างหลวง ร่างลกั ษณะแตกตา่ งกนั เช่น ผลึกคลา้ ยเกลด็ น�้ำแขง็ หมายเลข ๑๒๖๖ เป็นทางขนึ้ เขา บ้านเรือนแถบเชงิ ขนาดเลก็ ละเอยี ด สขี าว ซงึ่ เปน็ ลกั ษณะเดน่ ทส่ี ดุ ของ เขาดแู ปลกตา ในฤดแู ล้งจะมองเห็นดอกไม้ป่า ใบไม้ ถำ้� ผลกึ คลา้ ยเกลด็ นำ�้ ตาลหรอื ผลกึ แรค่ วอตซ์ ผลกึ ท่ี เปน็ สสี ม้ สวยงามมาก มแี หลง่ นำ�้ ตกใกลห้ มบู่ า้ น ใชเั ป็ จับตวั กนั คลา้ ยปะการัง ผ้ามา่ น โคมไฟเพดาน ผลกึ นทพ่ี ักผ่อนได้เปน็ อยา่ งดี ราษฎรหม่บู ้านนี้ยงั คงมวี ิถี งอกและย้อยเปน็ เสาและแท่ง ภายในถ�้ำแบ่งเป็น ๕ ชวี ติ แบบดงั้ เดิม ห้อง สวยงามมาก เปิดใหเ้ ขา้ ชม เป็นรอบ ๆ ละ ๒๐ ถำ�้ แก้วโกมล แม่ฮอ่ งสอน 33

วดั จองสงู หรือ วดั อุทยารมณ์ นาที ต้งั แตเ่ วลา ๐๘.๓๐-๑๖.๓๐ น. และจะปดิ ถำ�้ พระครกู ติ ตนิ �ำมาจากวดั ศรสี พุ รรณ จงั หวดั เชยี งใหม่ ชว่ งฤดฝู นประมาณชว่ งเดอื นมถิ นุ ายน-กนั ยายนของ บานประตูและหน้าต่างของโบสถ์สลักเป็นลวดลาย ทกุ ปี สอบถามขอ้ มลู ไดท้ ส่ี ว่ นอทุ ยานแมส่ ะเรยี ง โทร. ปูนปั้นสวยงาม และยังมีพระคัมภีร์โบราณค้นพบ ๐ ๕๓๖๘ ๓๒๑๐ ในถ้�ำผาแดงริมฝั่งแม่น้�ำสาละวินเม่ือ พ.ศ. ๒๕๑๑ การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข ๑๐๘ สาย จารึกประวัติศาสตร์บันทึกความสัมพันธ์ของล้านนา แม่ฮ่องสอน-แมส่ ะเรยี ง กิโลเมตรท่ี ๑๓๒-๑๓๓ ถึง กับสาธารณรัฐแหง่ สหภาพเมียนมาร์ บรเิ วณหนา้ โรงพยาบาลแม่ลาน้อย เล้ียวซ้ายไปบ้าน หว้ ยมะไฟตามถนนคอนกรีตกว้าง ๔ เมตร ลดั เลาะ วัดจองสูง หรือ วัดอุทยารมณ์ สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. ตามไหลท่ าง ถงึ ลานจอดรถ จากนน้ั ตอ้ งเปลย่ี นไปนง่ั ๒๓๘๑ เดิมเป็นส�ำนักสงฆ์มีเจ้าอาวาสเป็นไทยใหญ่ รถบรกิ ารของเทศบาลแมล่ านอ้ ยซงึ่ บรกิ ารสง่ ถงึ ปาก เมอื่ พ.ศ. ๒๔๓๑ ถกู ไฟไหม้ และไดบ้ รู ณะขนึ้ ใหมเ่ ปน็ ถ้ำ� ไป-กลบั ราคา ๔๐ บาท/ คน วัดจองสูงตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๓๙ ภายในวัดมีเจดีย์ทรง มอญเกา่ แกอ่ ายกุ วา่ ๑๐๐ ปี อยู่ ๓ องค์ เจดยี อ์ งคด์ า้ น อ�ำเภอแมส่ ะเรยี ง ตะวนั ตกสรา้ งเมอ่ื ตน้ รชั กาลท่ี ๖ เจดยี อ์ งคก์ ลางสรา้ ง วัดกติ ติวงศ์ ต้ังอยู่ในเขตสขุ าภิบาลแม่สะเรียง ถนน เมอื่ ใดไมป่ รากฏ เชอ่ื กนั วา่ เปน็ ทปี่ ระดษิ ฐานพระธาตุ วัยศึกษา เป็นท่ีประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุท่ี สว่ นเจดยี อ์ งค์ดา้ นตะวันออกเปน็ เจดยี ์ ๗ ยอด 34 แม่ฮ่องสอน

วดั ศรบี ญุ เรอื ง ตง้ั อยใู่ กลก้ บั วดั จองสงู มสี ถาปตั ยกรรม วัดพระธาตุจอมทอง มีจุดเด่นที่พระพุทธรูปขนาด ทง่ี ดงาม โดยเฉพาะพระอโุ บสถและศาลาการเปรยี ญ ใหญ่ ซึ่งประดิษฐานอยู่บนยอดเขาและบนลาน มลี วดลายฉลแุ บบไทยใหญ่ และยงั มภี าพพทุ ธประวตั ิ พระพุทธรูปนี้สามารถชมทิวทัศน์อันสวยงาม ทส่ี วยงามตามแบบศิลปะเมียนมาร์ ของอ�ำเภอแม่สะเรียง โดยเฉพาะบรรยากาศยาม พระอาทิตย์ตก วัดแสนทอง ตั้งอยู่ในตัวอ�ำเภอแม่สะเรียง มีสิ่งที่ การเดินทาง ห่างจากอ�ำเภอแม่สะเรยี ง ๑ กโิ ลเมตร ส�ำคัญคือพระแสนทองพระพุทธรูปปางมารวิชัย ตามเส้นทางสายแมส่ ะเรียง-สบเมย แยกทางซ้ายมือ หล่อด้วยทองสัมฤทธ์ิ ศิลปะสมัยเชียงแสนที่เก่า บริเวณสถานวี ิทยุกระจายเสยี งแหง่ ประเทศไทย แก่และงดงามมากองค์หนึ่ง และที่วัดแสนทองนี้ยัง ประดิษฐานพระพุทธสิหิงค์ ชาวบ้านเรียกว่า “พระ วัดพระธาตุจอมแจ้ง บ้านจอมแจ้ง ทางเข้าเมือง เพชร” หรือ “พระสงิ หห์ น่งึ ” อนั เป็นทเี่ คารพสักกา แม่สะเรียง โดยใช้ถนนทางแยกซ่ึงอยู่ติดกับถนนไป ระของชาวเมอื งแตอ่ ดตี ผสู้ นใจสามารถตดิ ตอ่ กบั พระ วดั พระธาตจุ อมทอง ภายในวดั เปน็ ศลิ ปลา้ นนา และมี ภกิ ษุภายในวัดเพอ่ื ขอชมได้ พระธาตคุ บู่ า้ นคเู่ มอื งประดษิ ฐานอยู่ บรเิ วณดา้ นหนา้ วดั มีควิ รถสองแถวไปสบเมย วดั พระธาตจุ อมทอง แม่ฮอ่ งสอน 35

บ้านแม่สามแลบ, อทุ ยานแหง่ ชาติสาละวิน วดั พระธาตจุ อมมอญ มพี ระธาตศุ กั ดสิ์ ทิ ธป์ิ ระดษิ ฐาน ท่งุ บัวตอง ดอยแมเ่ หาะ หา่ งจากอ�ำเภอแม่สะเรยี ง บนเขาในเจดีย์ทรงระฆังคว�่ำซ้อนกันแบบล้านนาเก่า ประมาณ ๑๖ กิโลเมตร อยู่ริมทางหลวงหมายเลข แกแ่ ละพระพทุ ธรูปประจ�ำซมุ้ ๔ ทศิ ฐานเปน็ รูป ๘ ๑๐๘ บริเวณกิโลเมตรที่ ๘๔ ต�ำบลแม่เหาะ เป็นที่ เหลยี่ ม ทางวดั จดั งานฉลองในเดอื นกรกฎาคมของทกุ ต้ังของศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขา จังหวัด ปี การขึ้นไปนมสั การพระธาตุ สามารถเดนิ ข้ึนบนั ได แม่ฮ่องสอน เส้นทางนี้มีภูมิประเทศงดงามเป็นทั้ง หรือใช้รถยนต์ไปตามถนนด้านหลัง บริเวณด้านล่าง ภูเขาและทุ่งดอกบัวตองซ่ึงบานสะพรั่งในเดือน ของวัด มีศาลาพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร (เจ้าแม่ ตลุ าคม-ธันวาคม กวนอิมพนั มือ) การเดินทาง ใช้ถนนเลียบคลองชลประทานข้าม โฮมสเตย์บ้านพะมอลอ มีการรวมกลุ่มชาวบ้านจัด สะพานแลว้ เลี้ยวซา้ ยไปประมาณ ๓ กโิ ลเมตร ท่ีพกั แบบโฮมสเตย์ จ�ำนวน ๒๐ หลังคาเรือน ส�ำหรบั นักท่องเท่ียวท่ีต้องการสัมผัสชีวิตความเป็นอยู่ของ วัดพระธาตุจอมกิตติ มีพระบรมสารีริกธาตุ ชาวบ้านอย่างแท้จริง พร้อมกิจกรรมท่องเท่ียว ขี่ ประดิษฐานบนยอดเขาในเจดยี ์องคส์ ีขาว ยอดสีทอง จกั รยาน สอบถามรายละเอยี ดได้ที่ ส�ำนักงานพฒั นา ลกั ษณะคลา้ ยสถปู ศลิ ปะลา้ นนา มงี านฉลองในวนั ขน้ึ ชุมชนอ�ำเภอแมส่ ะเรียง โทร. ๐ ๕๓๖๘ ๑๒๙๖, ๐๘ ๘ ค่�ำ เดือนมิถุนายน ของทกุ ปี ๙๘๐๑ ๔๘๒๕ 36 แม่ฮอ่ งสอน

อทุ ยานแหง่ ชาตสิ าละวนิ ตง้ั อยรู่ มิ ฝง่ั แมน่ ำ้� สาละวนิ แม่น�้ำเมยมาบรรจบกับแม่น้�ำสาละวิน ซ่ึงจะล่อง ซึ่งก้ันพรมแดนระหว่างไทยกับสาธารณรัฐแห่ง ตามล�ำน้�ำลงไปทางใตใ้ ชเ้ วลาในการเดินทางไป-กลบั สหภาพเมยี นมาร์ มอี าณาเขตครอบคลมุ พนื้ ทบี่ รเิ วณ ประมาณ ๑ ชั่วโมง คา่ เชา่ เรอื ไป-กลับ คนละ ๑๐๐ ทดี่ นิ ปา่ แมย่ วมฝง่ั ขวาและปา่ สาละวนิ ในทอ้ งทต่ี �ำบล บาท เหมาล�ำไป-กลบั ๑,๕๐๐ บาท คา้ งคืนไป-กลบั เสาหิน ต�ำบลบ้านกาศ ต�ำบลแม่คง ต�ำบลแม่ยวม ๒,๐๐๐ บาท อ�ำเภอแม่สะเรียง และต�ำบลแม่สามแลบ อ�ำเภอ สบเมย มีพื้นท่ีประมาณ ๔๕๐,๙๕๐ ไร่ ประกาศเปน็ บา้ นทา่ ตาฝง่ั ใชเ้ วลาลอ่ งเรอื ประมาณ ๓๐ นาที ราคา อทุ ยานแห่งชาติ เม่อื วันที่ ๙ พฤศจกิ ายน ๒๕๓๗ ค่าเช่าเรือ ไป-กลับ คนละ ๗๐ บาท เหมาล�ำไป-กลับ การเดินทาง จากอ�ำเภอแม่สะเรียงใช้ทางหลวง ๑,๓๐๐ บาท ค้างคืน ไป-กลับ ๑,๘๐๐ บาท หมายเลข ๑๑๙๔ ไปประมาณ ๔ กิโลเมตร แล้วแยก ขวาไปอกี ๔ กโิ ลเมตรกจ็ ะถงึ ทท่ี �ำการอทุ ยาน ฯ นอก แมน่ ำ้� เงา อยบู่ า้ นแมเ่ งา ต�ำบลแมส่ วด เหมาะส�ำหรบั เหนือจากทัศนียภาพที่งดงามของริมฝั่งน้�ำภายใน การนงั่ เรอื หางยาวเพอื่ ไปหมบู่ า้ นตา่ ง ๆ ได้ สภาพสอง อุทยานฯ แล้ว ยังมีทรัพยากรที่ส�ำคัญและมีค่า อัน ฝง่ั ยงั คงเปน็ ธรรมชาตทิ ส่ี วยงาม โดยเรมิ่ จากทา่ เรอื รมิ ไดแ้ ก่ พันธุไ์ ม้ปา่ เชน่ ไม้สกั ไม้แดง ไม้เตง็ ซึ่งมอี ยู่ ฝั่งน�้ำเชิงสะพานข้ามแม่น�้ำเงาถึงบ้านสบโขง ซึ่งจะ มากมายในบรเิ วณน้ี และสตั วป์ า่ นานาชนดิ เปน็ ต้น ไม่มีเวลาออกและกลับจากแต่ละหมู่บ้านท่ีแน่นอน เพราะส่วนใหญ่เป็นเรือที่ใช้ขนผลิตผลการเกษตรไป อทุ ยานฯ มบี า้ นพกั บรกิ าร หากมคี วามประสงคจ์ ะพกั จ�ำหน่ายและระยะทางในการเดินทางไม่แน่นอนขึ้น เต็นท์ ตอ้ งน�ำอปุ กรณเ์ ตน็ ท์มาเอง สอบถามข้อมูลท่ี อยกู่ บั ปริมาณนำ้� ในแม่น้ำ� อทุ ยานแหง่ ชาตสิ าละวิน โทร. ๐๖ ๒๓๐๑ ๑๓๔๕, ๐๘ ๒๗๖๑ ๒๔๕๕ หรือกรมอทุ ยานแหง่ ชาติ สตั ว์ ป่า และพนั ธุพ์ ืช กรุงเทพฯ โทร. ๐ ๒๕๖๒ ๐๗๖๐ กิจกรรมท่ีนา่ สนใจ www.dnp.go.th สถานทีล่ ่องเรอื ในเขตอทุ ยานฯ ล่องแม่น�้ำปาย บ้านแม่สามแลบ อยู่ในอ�ำเภอสบเมย บ้านแม่สาม แม่นำ้� ปาย เป็นแม่น�้ำที่ใหญแ่ ละยาวท่ีสดุ ของจงั หวัด แลบเปน็ หมบู่ ้านริมนำ�้ มีชาวเมียนมาร์ ไทย และแขก แม่ฮ่องสอน เกิดจากทิวเขาถนนธงชัยและทิวเขา อินเดียผิวด�ำอาศัยอยู่ สามารถมองเห็นทิวทัศน์ของ แดนลาวในอ�ำเภอปาย แลว้ ไหลลงมาทางทิศใต้ ผ่าน ล�ำนำ�้ สาละวนิ และฝง่ั สาธารณรฐั แหง่ สหภาพเมยี นมาร ์ อ�ำเภอปาย-อ�ำเภอปางมะผา้ -อ�ำเภอเมอื งแมฮ่ อ่ งสอน ได้ในอดีตบริเวณนี้เป็นจุดการค้าผ่านแดนท่ีคึกคัก ก่อนจะไหลไปบรรจบกับแม่น�้ำสาละวิน (แม่น้�ำคง) แต่ปัจจุบันซบเซาลงไปเนื่องจากปัญหาชายแดน ในเขตรัฐคะยา สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์ มี นักท่องเที่ยวควรติดต่อสอบถามเร่ืองความปลอดภัย ความยาวประมาณ ๑๘๐ กิโลเมตร กว้างประมาณ ในการท่องเท่ียวและแจ้งขอเข้าใช้พ้ืนที่จากท่ีท�ำการ ๓๐ เมตร และ ลกึ ประมาณ ๗ เมตร ทอ้ งนำ้� เปน็ กรวด อุทยานฯ การล่องเรือตามล�ำน�้ำสาละวินสามารถ ทราย และในฤดูแล้งนำ้� ลึกประมาณ ๗ เมตร แต่ละ ข้ึนเรือที่ศูนย์บริการนักท่องเที่ยวท่ีบ้านแม่สามแลบ ชว่ งมที วิ ทัศน์ที่สวยงาม การลอ่ งแก่งมีระยะทางรวม จุดที่จะล่องเรือคือบ้านสบเมย เป็นบริเวณท ่ี ประมาณ ๕๐ กิโลเมตร ความยากของแก่งมีต้ังแต่ ระดบั ๑-๔ แต่ในฤดฝู นอาจถงึ ระดับ ๕ ซ่ึงนำ้� เชีย่ ว มี แมฮ่ ่องสอน 37

สปา, ภูโคลน ความยากมาก การลอ่ งแกง่ ตอ้ งอาศยั ผเู้ ชย่ี วชาญทอ้ ง ตา่ งกนั คลา้ ยกบั เปน็ นำ้� ตกซง่ึ ไมส่ ามารถลอ่ งแพผา่ น ถิน่ ซึ่งสามารถแบ่งการล่องเปน็ ๓ ช่วงดว้ ยกัน คือ ได้ ต้องขึ้นฝ่ังขา้ มเขาไปข้นึ แพชดุ ใหมแ่ ล้วลอ่ งต่อไป ๑. ช่วงต้นน้�ำปายถึงอ�ำเภอปาย เร่ิมต้นที่ห้วยช้าง ๓. ช่วงอ�ำเภอเมืองแม่ฮ่องสอนถึงเขตชายแดน เฒา่ หรอื หว้ ยชา้ งแกว้ หา่ งจากอ�ำเภอปายตามระยะ ไทย-สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์ เริ่มต้น ทางรถยนตป์ ระมาณ ๑๖ กิโลเมตร ตามทางล�ำลอง จากบ้านห้วยเดื่อ ต�ำบลผาบ่อง ซึ่งห่างจากอ�ำเภอ ทมี่ งุ่ สบู่ า้ นเวยี งเหนอื และบา้ นศาลาเมอื งนอ้ ยแลว้ เรม่ิ เมืองแม่ฮ่องสอน ประมาณ ๖ กิโลเมตร ล่องถึง ลอ่ งล�ำน้�ำปายใช้เวลาประมาณ ๖ ชวั่ โมง ถงึ สะพาน บ้านน�้ำเพียงดิน ซ่ึงเป็นเขตต่อแดนระหว่างไทยกับ เวียงเหนือหรือบ้านจอมพลใกล้ตัวอ�ำเภอปาย การ สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมาร์ ปกติแล้วในช่วงน ี้ ล่องแพสายน้ีควรใช้เวลาอย่างน้อย ๑ วันเต็ม โดย นิยมน่ังเรือหางยาวมากกว่าล่องแพ และจากจุดน้ี ต้องพักแรมในคืนก่อนการเดินทางและหลังจากการ ผู้ที่นิยมล่องไพรด้วยการนั่งช้าง ก็สามารถท�ำได้ ลอ่ งแพแลว้ อกี ๑ คืน เช่นกัน การล่องเรือในช่วงน้ีเป็นท่ีนิยมกันมากท้ัง ๒. ชว่ งจากอ�ำเภอปายถงึ อำ� เภอแมฮ่ อ่ งสอน เร่ิมต้น นกั ทอ่ งเทย่ี วชาวไทยและชาวตา่ งชาติ เพราะทวิ ทศั น์ ท่ีบ้านหมอแปง ห่างจากอ�ำเภอปายโดยทางรถยนต์ แม่น้�ำมีความสวยงามและระดับน�้ำลดหลั่นกันตลอด ประมาณ ๓๐ กโิ ลเมตร ระยะทางการลอ่ งแพทงั้ หมด ทาง ใชเ้ วลาในการไป-กลบั ประมาณ ๒-๓ ชว่ั โมง ประมาณ ๗๐ กิโลเมตร และต้องใช้เวลาประมาณ ๒ วัน กว่าจะล่องถึงบ้านปางหมู อ�ำเภอเมือง สอบถามรายชอื่ บรษิ ทั น�ำเทยี่ วในจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน แมฮ่ อ่ งสอน และตอ้ งใชแ้ พถึง ๒ ชุด เนื่องจากชว่ ง ไดท้ ่ี ททท. ส�ำนกั งานแมฮ่ อ่ งสอน โทร. ๐ ๕๓๖๑ กลางของแมน่ ำ้� ปายมจี ดุ หนง่ึ ทเี่ ปน็ โตรกธารระดบั นำ้� ๒๙๘๒-๓ 38 แมฮ่ อ่ งสอน

ป่ันจกั รยานชมเมืองปาย เทศกาลงานประเพณี เส้นทางปั่นจักรยานสายเชียงใหม่-แม่มาลัย-ปาย งานฤดูหนาวและงานกาชาดจังหวัดแม่ฮ่องสอน เป็นเส้นทางที่ท้าทายนักปั่นเสือภูเขา เส้นทางนี้คด จดั ขนึ้ ทกุ ปปี ระมาณเดอื น มกราคม-กมุ ภาพนั ธ์ มกี าร เคี้ยว เลาะเลี้ยวไปตามหบุ เขา สองขา้ งทางรายล้อม ออกร้านจากหน่วยงานราชการ เอกชนและองค์กร ไปดว้ ยพืชพรรณไม้และปา่ เขาล�ำเนาไพร บริเวณเขต ตา่ ง ๆ เพื่อเผยแพร่ผลงาน มกี ารแสดงมหรสพรื่นเรงิ ติดต่อระหว่างอ�ำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ และ เพอ่ื ใหป้ ระชาชนในทอ้ งถนิ่ ไดร้ บั ความเพลดิ เพลนิ กบั อ�ำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน มีทิวทัศน์สวยงาม กจิ กรรมตา่ ง ๆ นอกจากนย้ี งั มกี ารแสดงของชาวเขา ของทะเลหมอกในยามเช้าทีห่ ้วยน�้ำดงั นกั ทอ่ งเท่ียว เผา่ ตา่ ง ๆ ในจงั หวดั แม่ฮอ่ งสอนอีกด้วย สามารถเช่าจักรยานได้ที่อ�ำเภอปาย ซ่ึงมีให้บริการ อยูห่ ลายร้าน งานประเพณีปอยส่างลอง หรือ งานบวชลูกแก้ว ตามแบบฉบบั ของชาวไทยใหญ่ ซงึ่ ถอื วา่ การบรรพชา สปา สามเณรได้กุศลแรงกว่าบวชพระ จึงมักจัดกันอย่าง - ภโู คลน คันทรี คลับ หมทู่ ่ี ๒ บา้ นแมส่ ะงา อ�ำเภอ ยิ่งใหญ่ ประมาณเดือนเมษายน เด็กท่ีจะบรรพชา เมืองแม่ฮ่องสอน (ห่างจากตัวเมืองประมาณ ๑๐ เรียกว่า “ส่างลอง” เม่ือก�ำหนดจัดงานก็จะโกนผม กิโลเมตร) โทร. ๐ ๕๓๒๘ ๒๕๗๙ www.phuklon. แต่ไมโ่ กนคว้ิ (พระภิกษุพม่าไม่โกนควิ้ ) แล้วแต่งกาย co.th อย่างสวยงามด้วยเครื่องประดับอันมีค่า เช่น สวม งานประเพณปี อยส่างลอง หรอื งานบวชลูกแก้ว แมฮ่ ่องสอน 39

สายสรอ้ ย ก�ำไล แหวน และใชผ้ า้ โพกศรี ษะแบบพมา่ เทยี นและขนมขา้ วตม้ ไปขอขมาบดิ ามารดาและญาติ สวมถงุ เทา้ ยาว นุ่งโสรง่ ทาแป้งขาว เขียนควิ้ ทาปาก ผใู้ หญ่ ส�ำหรับในอ�ำเภอแมส่ ะเรยี ง เรียกชอ่ื วา่ “งาน แล้วพาไปขี่มา้ ถา้ ไม่มมี ้ากจ็ ะขคี่ อคน ซง่ึ เรียกว่า “พี่ เทศกาลออกหวา่ ประเพณีออกพรรษาแม่สะเรียง” เลย้ี ง” หรอื “ตะแปสา่ งลอง” แลว้ แหไ่ ปตามถนนสาย สว่ นอ�ำเภอปาย เรยี กงานนว้ี ่า “งานกาดหลปู่ าย” ตา่ ง ๆ มีกลดทองหรอื “ทคี �ำ” แบบพม่ากนั้ กันแดด ปัจจุบันประเพณีได้มีการก�ำหนดรูปแบบให้เป็นการ ประเพณลี อยกระทง หรือ งานสิบสองมนล่องผอ่ ง บรรพชาสามเณรแบบสามัคคี คือ จัดให้มีการบรรพ ไต จัดขึ้นในวนั เพ็ญเดอื นสบิ สอง โดยชาวบ้านจะจัด ชาสา่ งลองจ�ำนวนมากในคราวเดยี วกนั ชว่ งตน้ เดอื น ท�ำกระทงเล็ก ๆ ไปลอยตามแม่น�้ำ มีการประกวด เมษายนของทกุ ปี ท�ำใหป้ ระเพณปี อยสา่ งลองจงั หวดั กระทงใหญท่ ห่ี นองจองค�ำ ซง่ึ เปน็ หนองนำ้� สาธารณะ แมฮ่ อ่ งสอนมคี วามยงิ่ ใหญแ่ ละงดงามเปน็ ทส่ี นใจของ กลางเมอื ง และมขี บวนแห่ “สา่ งอกุ๊ ปกุ๊ ” หรอื กระทง นกั ท่องเที่ยว ในภาษาไทใหญ่ ท�ำจากไม้ไผ่ กระดาษเงนิ กระดาษ ทอง กระดาษแก้วหลากสี ฉลุกระดาษเป็นลวดลาย งานปอยเหลนิ สบิ เอ็ด หรอื งานประเพณีจองพารา ไทยใหญผ่ สมพมา่ ประกอบเป็นชั้นๆ คลา้ ยวหิ าร มี คอื ประเพณสี ว่ นหนง่ึ ในงานเทศกาลออกพรรษา ค�ำ ความสูงประมาณ 24 เมตร แตจ่ ะไม่มฉี ตั รบน เพอื่ วา่ “จองพารา” เปน็ ภาษาไทยใหญแ่ ปลวา่ “ปราสาท บูชาพระอุปคุตหรือพระอรหันต์ผู้เป็นสาวกของ พระ” การบูชาจองพารา คือการสร้างปราสาทเพื่อ พระพทุ ธเจา้ มกี ารแสดงมหรสพรนื่ เรงิ ตามบา้ นเรอื น คอยรับเสด็จพระพุทธเจ้าเสด็จลงมาจากสวรรค์ชั้น จะมีการจุดประทีปโคมไฟสว่างไสว นอกจากน้ียังมี ดาวดงึ ส์ เทศกาลนี้จัดระหวา่ งวันขึ้น ๑๕ คำ่� เดือน การลอยกระทงสวรรค์ โดยน�ำกระทงทจี่ ดุ ประทปี โคม ๑๑ ถึงวันแรม ๘ ค่�ำ เดือน ๑๑ หรือในราวเดือน ไฟแลว้ ผูกตดิ กับลกู โปง่ ลอยข้ึนไปในอากาศ พิธนี ี้จดั ตลุ าคม กจิ กรรมภายในงานชาวบ้านจะช่วยกนั สรา้ ง ขนึ้ ทว่ี ดั พระธาตดุ อยกองมู หรอื เรยี กวา่ งานนมสั การ ปราสาทจ�ำลองที่เรียกว่า จองพารา ประดับไว้ตาม พระธาตดุ อยกองมู บริเวณวดั และบ้านเรอื น และแหข่ บวนรูปสัตวต์ ่างๆ เพ่ือแสดงความยินดีท่ีพระพุทธเจ้าเสด็จกลับมา ใน นอกจากน้ียังมีศิลปะท่ีน่าสนใจของชาวไตคือการร�ำ วนั ข้ึน ๑๓ คำ่� จะมีตลาดนัดออกพรรษาหรอื กาดหลู่ และดนตรีซึ่งแตกต่างจากของล้านนา และมักจะน�ำ โดยมกี ารจดุ ตะเกยี งและเทยี นในตลาดตงั้ แตก่ ลางคนื เข้ามาร่วมในงานบุญงานแห่ต่าง ๆ อยู่เสมอ อาทิ จนถึงรงุ่ เชา้ เพ่ือให้ชาวบา้ นได้จบั จา่ ยซอื้ ของเตรียม “ฟ้อนกงิ กะหลา่ ” หรือฟอ้ นกนิ รี ซ่งึ ได้รับความนิยม งาน ส�ำหรับวันขึ้น ๑๔ ค่�ำเป็นวันดา หรือวันจัด ท่สี ุด ผแู้ สดงจะใสป่ ีกใสห่ างบินร่ายร�ำ นอกจากน้ียัง เตรยี มของทใ่ี ชท้ �ำบญุ ออกพรรษา โดยเฉพาะการเตรี มกี ารฟอ้ นตวั สตั วต์ า่ งๆ ทมี่ คี วามเชอื่ วา่ อาศยั อยทู่ ปี่ า่ ยมจองพารา เช่น กระดาษเงิน กระดาษทอง และใน หิมพานต์ เช่น ฟ้อนนก ฟ้อนผีเส้อื ฟอ้ นม้า เปน็ ต้น วนั ขน้ึ ๑๕ คำ่� อนั เปน็ วนั ออกพรรษานนั้ ตง้ั แตเ่ ชา้ ตรู่ “ฟอ้ นโต” เปน็ การแสดงทน่ี ยิ มกนั อีกชดุ หนึง่ ตัวโต ประชาชนพรอ้ มใจกนั ไปท�ำบญุ ตามวัด บางวัดจัดให้ น้ันเช่ือกันว่าเป็นสัตว์ป่าในหิมพานต์ชนิดหน่ึง มีเขา มกี ารตักบาตรเทโว สว่ นในตอนเยน็ จะน�ำดอกไมธ้ ปู คล้ายกวางและมีขนยาวคล้ายจามรี มีลักษณะร่าย ร�ำคลา้ ยการเชดิ สงิ โตของจนี 40 แม่ฮอ่ งสอน

ร้านขายของที่ระลกึ บา้ นสันตชิ ล นอกจากน้ี ยังมีการแสดงอื่นๆ อีกหลายชุด ได้แก่ จังหวัดแม่ฮ่องสอนจึงได้จัดงานเทศกาลบัวตองบาน “ฟอ้ นดาบ” หรอื ทเ่ี รยี กวา่ ฟอ้ นก้าแลว “ฟอ้ นไต” ข้ึนเพ่ือเป็นการชมความงามของธรรมชาติ และชม เป็นการฟ้อนต้อนรับผู้มาเยือน ร�ำหม่อง “ส่วยยี” วฒั นธรรมประเพณขี องชาวไต และชาวไทยภเู ขา โดย เป็นการร�ำออกท่าทางคล้ายพม่า และ “มองเซิง” จะจดั ทบ่ี รเิ วณอ�ำเภอขนุ ยวมในงานมกี ารละเลน่ และ เป็นการร�ำประกอบเสยี งกลองมองเซงิ มหรสพทัง้ ของพื้นเมืองและร่วมสมยั มีการประกวด ธิดาบัวตอง การแสดงศิลปวัฒนธรรมชาวไทยภูเขา งานเทศกาลดอกบวั ตอง จดั ขนึ้ ในเดอื นพฤศจกิ ายน การแสดงสินค้าพ้ืนเมือง การแข่งขันกีฬาชาวดอย ถึงต้นเดือนธันวาคมของทุกปี “ดอกบัวตอง” เป็น ฯลฯ ตลอดจนนิทรรศการต่าง ๆ และการน�ำเที่ยว ดอกไม้ป่าสีเหลืองคล้ายดอกทานตะวันแต่ขนาด ชมดอกบัวตองบนดอยแมอ่ คู อ เล็กกว่ามักข้ึนอยู่ตามป่าเขาสูงทางตอนเหนือของ ประเทศไทยในจังหวัดแม่ฮ่องสอนจะมีมากที่บริเวณ สินค้าพน้ื เมอื ง บ้านแม่เหาะ อ�ำเภอแม่สะเรียง และดอยแม่อูคอ ของทร่ี ะลกึ จากจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอนมที ง้ั อญั มณี ตลอด อ�ำเภอขุนยวม เม่ือถึงฤดูกาลที่ดอกบัวตองบาน ริม จนผลิตภัณฑ์สินค้าพื้นเมืองต่าง ๆ เช่น น้�ำผึ้งป่า ถนนตลอดจนภูเขาที่สลับซับซ้อนกันอยู่นั้นจะเป็นสี ใบชา หมวกชาวไต (ชาวไทยใหญ่เรยี กวา่ “กุ๊ป” มี เหลอื งสวา่ งไสวไปดว้ ยสขี องดอกบวั ตองดงู ดงามมาก ลักษณะเป็นหมวกปีกกว้างใบกลม ตรงกลางยอด แมฮ่ อ่ งสอน 41

แหลมเหมอื นเจดยี )์ มลู ่ีท�ำจากไมไ้ ผ่ เสอื่ ทอไทยใหญ่ กลุ่มแมบ่ า้ นเกษตรม่อนตะแลง ๔ หมทู่ ่ี ๑๑ ต�ำบล ผา้ ซน่ิ ไหม ผา้ ทอฝีมอื กะเหรี่ยง ของขบเคยี้ ว เช่น ถั่ว ผาบอ่ ง อ�ำเภอเมอื งแมฮ่ อ่ งสอน จ�ำหนา่ ยนำ้� มนั งา งา แปะ๊ หล่อ แป๊ะยี เป็นตน้ ด�ำ-งาขาวคว่ั ถั่วเหลืองค่ัว โทร. ๐๘ ๙๒๖๑ ๒๘๕๑ รา้ นจ�ำหนา่ ยสนิ คา้ ท่รี ะลกึ เฮ็ดก้อเหลียว ๒๖ ต�ำบลจองค�ำ อ�ำเภอเมือง แม่ฮ่องสอน จ�ำหน่ายถั่วลายเสือคั่วกรอบ น้�ำมันงา ผลิตภัณฑ์แปรรูปเกษตรปลอดสารเคมี หมู่ที่ ๑ ฯลฯ โทร. ๐ ๕๓๖๑ ๑๗๑๖ http://hugmhs.com ต�ำบลปางหมู อ�ำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จ�ำหน่าย นำ�้ มนั งา งาด�ำ-งาขาวคว่ั ถว่ั เหลอื งควั่ นำ้� ผง้ึ ธรรมชาต ิ โทร. ๐๘ ๙๕๕๗ ๕๔๒๐ วัดหวั เวียง หรอื วัดกลางเมือง 42 แมฮ่ อ่ งสอน

ตวั อยา่ งรายการนำ� เที่ยว -ออกเดนิ ทางกลับเชียงใหม่ (เสน้ ทางเชยี งใหม-่ แมม่ าลยั -ปาย-แมฮ่ อ่ งสอน- ทางสายแมส่ ะเรยี ง -แวะชมพพิ ธิ ภณั ฑส์ งครามโลก แมส่ ะเรียง-ฮอด-เชยี งใหม)่ วันท่ี ๑ อ�ำเภอขนุ ยวม ๐๗.๐๐ น. -ออกเดินทางจากจังหวัดเชียงใหม ่ -แวะชมความงามของถ้�ำแก้วโกมล (เสน้ ทางเชียงใหม่-แม่มาลยั -ปาย) อ�ำเภอแมล่ าน้อย -แวะชมโป่งเดือดป่าแป๋ (เดินเท้าไป -รับประทานอาหารกลางวนั นำ้� พุร้อนอกี ประมาณ ๕๐๐ เมตร) -เดนิ ทางขึ้นไปชมทุ่งบัวตองบนดอย ๑๐.๐๐ น. -ออกเดินทางไปอทุ ยานแหง่ ชาติ แมอ่ คู อ (เฉพาะตน้ เดอื นพฤศจกิ ายน- ต้นเดือนธนั วาคม) หว้ ยน�้ำดัง -กลับจงั หวดั เชียงใหม่ ๑๑.๓๐ น. -ออกเดนิ ทางไป อ�ำเภอปาย แวะรับประทานอาหารกลางวนั -ชมและนมัสการวดั กลาง วดั น�ำ้ ฮู ข้อแนะน�ำในการทอ่ งเทย่ี ว ๑๓.๓๐ น. -ออกเดินทางไป ถ�ำ้ ปลา ถ�้ำนำ�้ ลอด • ศึกษาและสอบถามรายละเอียดข้อมูลเก่ียวกับ -เข้าทพ่ี ัก อ�ำเภอเมืองแม่ฮอ่ งสอน สถานท่ีท่องเที่ยวแต่ละประเภทก่อนการเดินทาง วันที่ ๒ หรอื ตดิ ตอ่ วทิ ยากร หรอื ผนู้ �ำทาง ตามความเหมาะสม ของสถานที่ทอ่ งเทีย่ วแตล่ ะแหง่ ๐๗.๐๐ น. -รับประทานอาหารเชา้ -ออกเดินทางไปท่าเรอื บ้านห้วยเดือ่ • การท่องเท่ียวแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ ควร นง่ั เรือหางยาว ชมทัศนยี ภาพ ศึกษาฤดูกาลและช่วงเวลาท่ีเหมาะสมในการ ล�ำนำ�้ ปาย ถงึ หมบู่ า้ นกะเหรย่ี งคอยาว เดินทางและเพ่ือจัดเตรียมอุปกรณ์ส�ำหรับการ (เผ่าปาด่อง) ท่องเท่ียวได้ถกู ต้อง • ร่วมกันรักษาทรัพยากรทางการท่องเท่ียว เพื่อให ้ -รับประทานอาหารกลางวนั -แวะภูโคลน แหล่งโคลนธรรมชาติท ี่ เป็นการทอ่ งเท่ียวทย่ี ง่ั ยนื สืบตอ่ คนรนุ่ ต่อไป ช่วยท�ำใหผ้ ิวพรรณผุดผอ่ ง • ไม่ประพฤติปฏิบัติขัดต่อวิถีชีวิตและประเพณีนิยม -เดินทางกลบั ตัวเมอื งแม่ฮอ่ งสอน ของคนในทอ้ งถิน่ -ชมและนมสั การวดั พระธาตดุ อยกองม ู • การแตง่ กายทเี่ หมาะสมส�ำหรบั การทอ่ งเทย่ี วแตล่ ะ นมัสการพระเจา้ พาราละแข่งที่ สถานที่ เช่น ศาสนสถานตา่ ง ๆ ควรแต่งกายสุภาพ • ในการเดินทางไม่ควรประมาท และต้องค�ำนึงถึง วัดหวั เวียง/ วดั จองค�ำ ความปลอดภยั -กลบั ท่ีพัก วันท่ี ๓ • ปฏบิ ตั ติ ามระเบยี บ ขอ้ ก�ำหนด และค�ำแนะน�ำของ ๐๖.๐๐ น. -ชมตลาดเช้า (ตลาดสายหยุด) และ เจา้ หนา้ ท่ี ในสถานที่ท่องเท่ยี วอย่างเครง่ ครดั รับประทานอาหารเชา้ แม่ฮ่องสอน 43

44 แม่ฮอ่ งสอน

บ้านรักไทย แมฮ่ ่องสอน 45





สาธารณรฐั แหง สหภาพเมียนมาร



หมายเลขโทรศพั ท์ส�ำคัญ โทร. ๐ ๕๓๖๒ ๐๖๙๒, ๐ ๕๓๖๑ ๑๘๐๘ โทร. ๐ ๕๓๖๑ ๒๑๕๖, ๐ ๕๓๖๑ ๒๑๗๖ ประชาสมั พันธจ์ งั หวดั โทร. ๐ ๕๓๖๑ ๑๓๕๗, ๐ ๕๓๖๑ ๑๔๖๖-๗ ส�ำนักงานจังหวดั โทร. ๐ ๕๓๖๑ ๑๓๗๘, ๐ ๕๓๖๑ ๑๓๙๘ ที่ว่าการอ�ำเภอเมืองแม่ฮอ่ งสอน ๐ ๕๓๖๑ ๑๔๘๘ โรงพยาบาลศรีสังวาลย ์ โทร. ๐ ๕๓๖๑ ๑๔๒๙ โทร. ๐ ๕๓๖๑ ๑๘๑๒, ๑๑๕๕ สถานีต�ำรวจภธู รจงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน โทร. ๑๑๙๓ ต�ำรวจทอ่ งเที่ยว ต�ำรวจทางหลวง 50 แม่ฮ่องสอน