กล้วยกินได้

Musa (ABB) ‘Kluai Luk Sai Dam Kamphaeng Phet’ ปลายใบ ลักษณะวิสยั ร่องก้านใบ ปนท่โี คนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวดี ิบดา้ นนอกแกนเครือ หวีสุกดา้ นในแกนเครือ เครือ ผลดบิ ผา่ ตามขวาง ผลสกุ ผ่าตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 197

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหวานทับแม้ว ล�าต้นเทยี ม ก่ึงตง้ั ตรง อก ขาว 1) ลักษณะวสิ ยั 3.1 เมตร 1) สพี ้นื กลบี รวมเชงิ ประกอบ เหลอื ง 2) ความสงู 49 เซนติเมตร 2) สพี กู ลบี รวมเชิงประกอบ ร่วงหลงั ใบประดบั 3) เส้นรอบวง เขียวปานกลาง 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ชมพหู รือ 4) สี ไมม่ ี 4) สดี อกเพศผู้ ชมพูแกมม่วง 5) ไข 20% 5) ลกั ษณะกา้ นเกสรเพศเมีย ตรง ใบ นา�้ ตาลแกมแดง 6) สยี อดเกสรเพศเมีย เหลือง 1) ปนทโี่ คนก้านใบ เปดิ /ขอบตรง 7) สีโคนรังไข่ ขาว 2) สขี องปน เขียว 3) รอ่ งกา้ นใบ เขยี วเขม้ ผล 5 4) สขี อบกา้ นใบ ดา้ นหนง่ึ มนอกี ดา้ นหนงึ่ สอบเรยี ว 1) จา� นวนหวี 17 (17) 5) สีแผ่นใบด้านบน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี 6) รปู รา่ งโคนใบ มขี นเลก็ นอ้ ย 3) รูปร่างผลกล้วย โค้งเลก็ น้อย ทา� มุม 45 องศา 4) รูปรา่ งผลผา่ ตามขวาง เป็นเหลีย่ มชดั เจน ชอ่ อก ปลี โปรง่ 5) รูปร่างปลายผล คอขวด 1) ขนบนก้านชอ่ ดอก ท�ามุมเลก็ นอ้ ย 6) ซากดอกตดิ ท่ีปลายผล มกี า้ นยอดเกสร 2) ต�าแหนง่ เครือกล้วย ผอม (0.34) เพศเมียตดิ อยู่ 3) การปรากฏของเครือ (0.22) 7) การเช่ือมกา้ นผล 4) ต�าแหน่งกา้ นดอกเพศผู้ 8) สีเปลือกผลดิบ เช่อื มกันบางสว่ น 5) รูปรา่ งปลีกลว้ ย มน 9) สีเปลือกผลสุก เขียว 6) ไหลก่ าบปลี ซ้อนทับกนั บางสว่ น 10) สีเน้อื ผลดิบ เหลือง ม่วง 11) สีเน้ือผลสุก ครมี กาบปลี ส้มแกมแดง 12) รสชาติ เหลอื ง 1) ปลายกาบปลี เดน่ ชัดมาก 13) จา� นวนเมล็ด/ผล หวานอมเปร้ียว 2) การห้มุ กาบปลี มว้ น ไมม่ ี 3) สีกาบปลีด้านนอก มีไขมาก 4) สกี าบปลีดา้ นใน 5) รอยแผลกาบปลี 6) ลักษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กลว้ ยหวานทบั แมว้ เปน็ กลว้ ยกลมุ่ จโี นม AAA ลา� ตน้ เทยี ม สงู ประมาณ 2.5–3.5 เมตร สเี ขยี วปานกลาง มปี นสนี า�้ ตาลแกมแดง เสน้ รอบวง ยาวประมาณ 40–50 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 39 เซนตเิ มตร สเี ขยี ว เปน็ รอ่ งเปดิ ขอบตรง มคี รบี ใบออ่ นทย่ี งั มว้ นอยสู่ เี ขยี ว เมอ่ื คลกี่ างออกเตม็ ทส่ี เี ขยี วเขม้ เปน็ มนั แผน่ ใบเปน็ คลน่ื กวา้ งประมาณ 67 เซนตเิ มตร ยาวประมาณ 224 เซนตเิ มตร ปลายใบมนเลก็ นอ้ ย โคนใบดา้ นหนงึ่ มนอกี ดา้ นหนง่ึ สอบเรยี ว กา้ นชอ่ ดอกมขี นเลก็ นอ้ ย สเี ขยี ว กวา้ งประมาณ 3.5 เซนตเิ มตร ปลรี ปู หอก กาบปลสี มี ว่ ง ซอ้ นทบั กนั บางสว่ น ปลายมว้ นขนึ้ ด้านในสีสม้ แกมแดง มีร่องปานกลาง ไหลก่ าบปลีกว้าง เครือรูปทรงกระบอก มี 5 หวี ผลโคง้ เลก็ นอ้ ย พบซากกา้ นยอดเกสรเพศเมยี ตดิ ทปี่ ลายผล กา้ นผลเรยี บ เชอื่ มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว เนอ้ื ผลสคี รีม ผลสุกผิวผลเปน็ สีเหลือง เน้อื ผลสีขาว นิ่ม รสหวานอมเปรีย้ ว ไมม่ ีเมลด็ 198 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (AAA) ‘Kluai Wan Thap Maeo’ ปลายใบ ลกั ษณะวิสัย รอ่ งกา้ นใบ ปนทโ่ี คนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวีดิบด้านนอกแกนเครอื หวีสกุ ดา้ นในแกนเครอื เครือ ผลดบิ ผา่ ตามขวาง ผลสุกผา่ ตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 199

เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหอมค่อม ล�าต้นเทยี ม กง่ึ ต้งั ตรง อก ขาว 1) ลักษณะวิสยั 1 เมตร 1) สพี น้ื กลบี รวมเชงิ ประกอบ เหลอื ง 2) ความสงู 31 เซนติเมตร 2) สีพกู ลบี รวมเชิงประกอบ ร่วงพรอ้ ม 3) เส้นรอบวง เขียวปานกลาง 3) ลกั ษณะดอกเพศผู้ ใบประดบั 4) สี มี 5) ไข 4) สีดอกเพศผู้ เหลอื ง 20% 5) ลักษณะก้านเกสรเพศเมยี ตรง ใบ ดา� แกมม่วง 6) สียอดเกสรเพศเมีย เหลือง 1) ปนทีโ่ คนกา้ นใบ เปดิ /ขอบตรง 7) สโี คนรังไข่ ขาว 2) สีของปน เขียว 3) ร่องกา้ นใบ เขยี ว ผล 4 4) สีขอบกา้ นใบ มนทงั้ สองดา้ น 1) จา� นวนหวี 5) สีแผ่นใบด้านบน 2) จ�านวนผลต่อหวี 10 6) รปู รา่ งโคนใบ ไม่มขี น 3) รปู รา่ งผลกลว้ ย โค้ง ทา� มมุ เลก็ น้อย 4) รูปรา่ งผลผา่ ตามขวาง เป็นเหลี่ยม ชอ่ อก ปลี โปรง่ เล็กน้อย 1) ขนบนกา้ นช่อดอก ตรงลงขา้ งลา่ ง 5) รูปร่างปลายผล 2) ตา� แหนง่ เครอื กลว้ ย ปานกลาง (0.48) 6) ซากดอกติดท่ปี ลายผล ปลายทู่ 3) การปรากฏของเครอื (0.26) 7) การเชื่อมก้านผล ไม่มี 4) ตา� แหนง่ ก้านดอกเพศผู้ 8) สเี ปลือกผลดิบ เช่ือมกันบางสว่ น 5) รูปรา่ งปลกี ล้วย มน 9) สีเปลือกผลสกุ เขยี ว 6) ไหล่กาบปลี ซ้อนทบั กนั บางส่วน 10) สีเนอื้ ผลดบิ เขียวอ่อน แดงแกมม่วง 11) สีเน้อื ผลสกุ ครีม กาบปลี ส้ม 12) รสชาติ เหลอื ง 1) ปลายกาบปลี เดน่ ชดั มาก 13) จา� นวนเมล็ด/ผล หวาน 2) การหุ้มกาบปลี ม้วน ไมม่ ี 3) สกี าบปลีด้านนอก มนี ้อยมากหรอื ไมม่ ี 4) สกี าบปลีด้านใน 5) รอยแผลกาบปลี 6) ลักษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กล้วยหอมค่อมเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AAA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 1 เมตร สีเขียวปานกลาง มีปน สีด�าแกมม่วงเล็กน้อย เส้นรอบวง ยาวประมาณ 31 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 9 เซนติเมตร สีเขียว เปน็ รอ่ งเปดิ ขอบตรง ไมม่ คี รบี ใบออ่ นทย่ี งั มว้ นอยสู่ เี ขยี ว เมอ่ื คลก่ี างออกเตม็ ทส่ี เี ขยี วเปน็ มนั แผน่ ใบเปน็ คลน่ื กว้างประมาณ 43 เซนติเมตร ยาวประมาณ 73 เซนติเมตร ปลายใบมนเล็กน้อย โคนใบมนท้ังสองด้าน ก้านชอ่ ดอกไม่มขี น สเี ขยี วอ่อน กวา้ งประมาณ 1.9 เซนตเิ มตร ปลีรูปหอก กาบปลสี แี ดงแกมมว่ ง ซ้อนทับกนั บางสว่ น ปลายมว้ นขนึ้ ดา้ นในสสี ม้ มรี อ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลกี วา้ ง เครอื รปู ทรงกระบอก มี 4 หวี ผลโคง้ ไมพ่ บซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยทู่ ป่ี ลายผล ผล กา้ นผลเรยี บ เชอื่ มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว เนอ้ื ผล สีครีม สกุ ผวิ ผลเปน็ สเี ขยี วออ่ น เนอื้ ผลสเี หลอื ง นุม่ รสหวาน ไมม่ เี มลด็ 200 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (AAA) ‘Kluai Hom Khom’ ปลายใบ ลกั ษณะวสิ ยั ร่องก้านใบ ปนที่โคนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวดี บิ ด้านนอกแกนเครอื หวสี ุกด้านในแกนเครอื เครอื ผลดบิ ผ่าตามขวาง ผลสุกผา่ ตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 201

เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหอมจันทร์ ลา� ตน้ เทยี ม กงึ่ ต้ังตรง อก ครมี 1) ลักษณะวสิ ยั 2.2 เมตร 1) สพี ืน้ กลีบรวมเชิงประกอบ เหลอื ง 2) ความสงู 31 เซนติเมตร 2) สีพูกลบี รวมเชงิ ประกอบ รว่ งหลังใบประดบั 3) เส้นรอบวง เขียวแกมเหลือง 3) ลกั ษณะดอกเพศผู้ เหลือง 4) สี ไมม่ ี 4) สีดอกเพศผู้ โค้งบริเวณโคน 5) ไข 5) ลักษณะกา้ นเกสรเพศเมีย เหลอื ง 20–50% 6) สยี อดเกสรเพศเมีย ขาว ใบ น�า้ ตาลเข้ม 7) สโี คนรงั ไข่ 1) ปนทโี่ คนก้านใบ เปิด/ขอบตรง 8 2) สีของปน ชมพูแกมม่วงถึงแดง ผล 16 3) รอ่ งก้านใบ เขียว 1) จ�านวนหวี ตรง 4) สขี อบกา้ นใบ มนท้งั สองด้าน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี เปน็ เหลย่ี มชดั เจน 5) สแี ผน่ ใบดา้ นบน 3) รปู ร่างผลกลว้ ย ปลายทู่ 6) รูปรา่ งโคนใบ ไมม่ ีขน 4) รูปร่างผลผ่าตามขวาง มีกา้ นเกสร ทา� มมุ เล็กน้อย 5) รูปรา่ งปลายผล เพศเมียตดิ อยู่ ชอ่ อก ปลี แนน่ 6) ซากดอกตดิ ท่ีปลายผล 1) ขนบนก้านชอ่ ดอก ตรงลงขา้ งลา่ ง เชอื่ มกนั บางส่วน 2) ตา� แหน่งเครอื กล้วย ผอม (0.44) 7) การเช่ือมกา้ นผล เขียว 3) การปรากฏของเครอื (0.29) 8) สีเปลอื กผลดบิ เหลือง 4) ต�าแหนง่ ก้านดอกเพศผู้ 9) สีเปลอื กผลสกุ ขาว 5) รปู รา่ งปลีกลว้ ย ปานกลาง 10) สเี นือ้ ผลดิบ ขาว 6) ไหลก่ าบปลี ซ้อนทับกนั เลก็ นอ้ ย 11) สีเนอ้ื ผลสกุ ฝาด ม่วง 12) รสชาติ ไม่มี กาบปลี เหลอื งหรือเขียว 13) จ�านวนเมล็ด/ผล 1) ปลายกาบปลี เดน่ ชดั มาก 2) การห้มุ กาบปลี มว้ น 3) สีกาบปลีดา้ นนอก มไี ขนอ้ ยมาก 4) สกี าบปลดี ้านใน 5) รอยแผลกาบปลี 6) ลักษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กล้วยหอมจันทร์เป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 2.2 เมตร สีเขียว มีปนสีน�้าตาล แกมแดงเล็กน้อย เส้นรอบวง ยาวประมาณ 35 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 20 เซนติเมตร สีเขียว เปน็ รอ่ งเปดิ ขอบตรง ไมม่ คี รบี ใบออ่ นทยี่ งั มว้ นอยสู่ เี ขยี ว เมอ่ื คลก่ี างออกเตม็ ทสี่ เี ขยี วเปน็ มนั แผน่ ใบเปน็ คลน่ื กว้างประมาณ 48 เซนติเมตร ยาวประมาณ 140 เซนติเมตร ปลายใบมนเล็กน้อย โคนใบมนทั้งสองด้าน ก้านช่อดอกไม่มีขน สีเขียว กว้างประมาณ 2 เซนติเมตร ปลีรูปหอก กาบปลีสีแดงแกมส้ม ซ้อนทับกัน เลก็ น้อย ปลายมว้ นขึน้ ดา้ นในสีสม้ แกมแดง มรี อ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลีกว้าง เครอื รปู ทรงกะบอก มี 5 หวี ผลโค้งเล็กน้อย พบซากก้านเกสรเพศเมียติดอยู่ท่ีปลายผล ก้านผลเรียบ เช่ือมกันบางส่วน ไม่มีขน ผลดิบ สีเขียว เน้ือผลสีขาว ผลสุกผิวผลเปน็ สเี หลอื ง เนอ้ื ผลสีขาว แน่น รสฝาด ไม่มีเมล็ด 202 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (AA) ‘Kluai Hom Chan’ ปลายใบ ลกั ษณะวิสยั ร่องกา้ นใบ ปนท่โี คนก้านใบ ปลี กาบปลี ดอก หวดี บิ ดา้ นนอกแกนเครือ หวีดบิ ดา้ นในแกนเครือ เครือ ผลดิบผา่ ตามขวาง กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 203

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหอมจ�าปา ล�าตน้ เทียม ตงั้ ตรง อก ขาว 1) ลักษณะวสิ ัย 1.59 เมตร 1) สพี น้ื กลบี รวมเชิงประกอบ เหลอื ง 2) ความสงู 20 เซนตเิ มตร 2) สีพกู ลีบรวมเชิงประกอบ รว่ งหลงั ใบประดบั 3) เสน้ รอบวง เขยี ว 3) ลกั ษณะดอกเพศผู้ เหลือง 4) สี มี 4) สีดอกเพศผู้ ตรง 5) ไข 5) ลกั ษณะก้านเกสรเพศเมีย เหลอื ง 50% 6) สียอดเกสรเพศเมีย ขาว ใบ น�า้ ตาลแกมแดง 7) สีโคนรงั ไข่ 1) ปนทโี่ คนก้านใบ เปดิ /ขอบตรง 3 2) สขี องปน เขียว ผล 3) รอ่ งก้านใบ เขยี ว 1) จา� นวนหวี 12 4) สขี อบก้านใบ ดา้ นหนง่ึ มนอกี ดา้ นหนง่ึ สอบเรยี ว 2) จ�านวนผลตอ่ หวี 5) สีแผ่นใบด้านบน 3) รปู ร่างผลกล้วย โคง้ เล็กน้อย 6) รูปร่างโคนใบ ไม่มีขน 4) รูปรา่ งผลผ่าตามขวาง เปน็ เหลย่ี ม ทา� มุม 45 องศา เล็กน้อย ชอ่ อก ปลี โปร่ง 5) รูปร่างปลายผล 1) ขนบนก้านช่อดอก มสี ว่ นโค้ง 6) ซากดอกตดิ ทปี่ ลายผล ปลายทู่ 2) ตา� แหน่งเครอื กลว้ ย ผอม (0.40) 7) การเชอ่ื มก้านผล ไม่มี 3) การปรากฏของเครอื (0.27) 8) สเี ปลือกผลดิบ เชอื่ มกนั บางส่วน 4) ต�าแหน่งกา้ นดอกเพศผู้ 9) สีเปลือกผลสุก เขียว 5) รูปรา่ งปลีกลว้ ย ปานกลาง 10) สเี นือ้ ผลดบิ เหลอื ง 6) ไหลก่ าบปลี ซ้อนทับกนั บางสว่ น 11) สเี น้อื ผลสุก ครมี แดงแกมม่วง 12) รสชาติ งาช้าง กาบปลี สม้ 13) จ�านวนเมลด็ /ผล หวาน 1) ปลายกาบปลี ชัดเจนมาก ไม่มี 2) การห้มุ กาบปลี ม้วน 3) สกี าบปลีด้านนอก มีไขนอ้ ย 4) สกี าบปลีดา้ นใน 5) รอยแผลกาบปลี 6) ลกั ษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กลว้ ยหอมจ�าปาเปน็ กลว้ ยกลุ่มจโี นม AAA ล�าตน้ เทยี ม สงู ประมาณ 1.59 เมตร สีเขียว มปี นสีน�า้ ตาล แกมแดงมาก เสน้ รอบวง ยาวประมาณ 20 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 31 เซนตเิ มตร สเี ขยี ว เปน็ รอ่ งเปดิ ขอบตรง ไม่มีครีบ ใบอ่อนที่ยังม้วนอยู่สีเขียว เมื่อคลี่กางออกเต็มท่ีสีเขียวเป็นมัน แผ่นใบเป็นคลื่น กว้าง ประมาณ 40 เซนตเิ มตร ยาวประมาณ 120 เซนตเิ มตร ปลายใบมน โคนใบดา้ นหนง่ึ มนอกี ดา้ นหนง่ึ สอบเรยี ว กา้ นชอ่ ดอกไม่มขี น สีเขียวเขม้ กวา้ งประมาณ 1.4 เซนตเิ มตร ปลีรูปหอก กาบปลสี ีแดงแกมมว่ ง ซอ้ นทับกนั บางส่วน ปลายม้วนขึ้น ด้านในสีส้ม มีร่องปานกลาง ไหล่กาบปลีแคบ เครือรูปทรงกระบอก มี 3 หวี ผลโค้ง เล็กน้อย ไม่พบซากก้านเกสรเพศเมียติดอยู่ที่ปลายผล ก้านผลเรียบ เช่ือมกันบางส่วน ไม่มีขน ผลดิบสีเขียว เน้ือผลสคี รมี ผลสกุ ผวิ ผลเป็นสีเหลอื ง เน้อื ผลงาชา้ ง นุ่ม รสหวาน ไม่มีเมล็ด 204 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (AAA) ‘Kluai Hom Champa’ ปลายใบ ลกั ษณะวิสัย รอ่ งกา้ นใบ ปนทโี่ คนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวดี ิบด้านนอกแกนเครอื หวสี กุ ด้านในแกนเครอื เครือ ผลดบิ ผา่ ตามขวาง ผลสุกผา่ ตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 205

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหอมไต้หวัน ลา� ตน้ เทยี ม ตงั้ ตรง อก ขาว 1) ลักษณะวิสยั 2.05 เมตร 1) สีพน้ื กลบี รวมเชงิ ประกอบ เหลอื ง 2) ความสงู 25 เซนติเมตร 2) สีพกู ลีบรวมเชิงประกอบ ร่วงหลงั ใบประดบั 3) เสน้ รอบวง เขยี ว 3) ลกั ษณะดอกเพศผู้ ครีม 4) สี มี 4) สีดอกเพศผู้ ตรง 5) ไข 5) ลกั ษณะก้านเกสรเพศเมีย เหลือง 20% 6) สียอดเกสรเพศเมยี ครมี ใบ นา�้ ตาลแกมแดง 7) สีโคนรังไข่ 1) ปนทโ่ี คนกา้ นใบ เปิด/กว้าง 3 2) สีของปน ชมพแู กมมว่ งถงึ แดง ผล 3) รอ่ งกา้ นใบ เขยี วออ่ น 1) จา� นวนหวี 9 4) สขี อบก้านใบ ดา้ นหนงึ่ มนอกี ดา้ นหนงึ่ สอบเรยี ว 2) จา� นวนผลตอ่ หวี 5) สีแผ่นใบด้านบน 3) รปู รา่ งผลกล้วย โค้งเล็กนอ้ ย 6) รปู รา่ งโคนใบ ไม่มีขน 4) รูปร่างผลผ่าตามขวาง กลม ทา� มุม 45 องศา 5) รูปรา่ งปลายผล คอขวด ช่อ อก ปลี โปร่ง 6) ซากดอกติดทีป่ ลายผล มกี ้านเกสร 1) ขนบนก้านชอ่ ดอก มีส่วนโคง้ เพศเมยี ติดอยู่ 2) ตา� แหนง่ เครือกล้วย ผอม (0.49) 7) การเชอ่ื มกา้ นผล 3) การปรากฏของเครอื (0.29) 8) สเี ปลอื กผลดบิ ไมเ่ ชื่อมกัน 4) ต�าแหนง่ กา้ นดอกเพศผู้ 9) สเี ปลือกผลสกุ เขยี วอ่อน 5) รปู รา่ งปลีกล้วย ปานกลาง 10) สเี นื้อผลดบิ เขยี ว 6) ไหลก่ าบปลี ซอ้ นทบั กันสนทิ 11) สีเนือ้ ผลสกุ ครมี ส้มแกมแดง 12) รสชาติ ครีม กาบปลี ชมพแู กมมว่ ง 13) จา� นวนเมล็ด/ผล หวาน 1) ปลายกาบปลี เด่นชดั มาก ไม่มี 2) การห้มุ กาบปลี ม้วน 3) สกี าบปลีดา้ นนอก มีน้อยมากหรือไมม่ ี 4) สีกาบปลดี า้ นใน 5) รอยแผลกาบปลี 6) ลักษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กลว้ ยหอมไตห้ วนั เปน็ กลว้ ยกลมุ่ จโี นม AAA ลา� ตน้ เทยี ม สงู ประมาณ 2.05 เมตร สเี ขยี ว มปี นสนี า้� ตาล แกมแดงเลก็ นอ้ ย เสน้ รอบวง ยาวประมาณ 25 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 18 เซนตเิ มตร สชี มพแู กมมว่ ง ถึงแดง เป็นร่องเปิด ขอบกว้าง ไม่มีครีบ ใบอ่อนที่ยังม้วนอยู่สีเขียว เมื่อคล่ีกางออกเต็มที่สีเขียวอ่อนเป็นมัน แผน่ ใบเปน็ คลน่ื กวา้ งประมาณ 39 เซนตเิ มตร ยาวประมาณ 107 เซนตเิ มตร ปลายใบแหลม โคนใบดา้ นหนง่ึ มน อกี ดา้ นหนงึ่ สอบเรยี ว กา้ นชอ่ ดอกไมม่ ขี น สเี ขยี ว กวา้ งประมาณ 1.1 เซนตเิ มตร ปลรี ปู หอก กาบปลสี สี ม้ แกมแดง ซ้อนทบั กันสนิท ปลายมว้ นขึน้ ด้านในสีชมพแู กมมว่ ง มีรอ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลีกว้าง เครอื รปู ทรงกระบอก มี 3 หวี ผลโคง้ เลก็ นอ้ ย พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยทู่ ป่ี ลายผล กา้ นผลเรยี บ ไมเ่ ชอื่ มกนั ไม่มีขน ผลดิบสีเขียว ออ่ น เน้ือผลสคี รีม ผลสุกผิวผลเป็นสีเขยี ว เนื้อผลสีครีม นุ่ม รสหวาน ไม่มีเมล็ด 206 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (AAA) ‘Kluai Hom Taiwan’ ปลายใบ ลกั ษณะวิสยั รอ่ งก้านใบ ปนทีโ่ คนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวดี บิ ดา้ นนอกแกนเครอื หวีสกุ ดา้ นในแกนเครอื เครือ ผลดิบผา่ ตามขวาง ผลสกุ ผา่ ตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 207

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหอมทอง ล�าตน้ เทยี ม กึง่ ต้งั ตรง อก ครมี 1) ลักษณะวิสัย 3.4 เมตร 1) สพี ้ืนกลบี รวมเชงิ ประกอบ เหลอื ง 2) ความสงู 53 เซนติเมตร 2) สีพกู ลบี รวมเชงิ ประกอบ รว่ งหลังใบประดับ 3) เสน้ รอบวง เขยี วปานกลาง 3) ลกั ษณะดอกเพศผู้ ชมพูหรอื 4) สี มี 4) สีดอกเพศผู้ ชมพแู กมมว่ ง 5) ไข 20–50% 5) ลักษณะกา้ นเกสรเพศเมยี ตรง ใบ น�้าตาล 6) สยี อดเกสรเพศเมยี เหลือง 1) ปนท่ีโคนกา้ นใบ เปดิ /กว้าง 7) สโี คนรงั ไข่ ขาว 2) สขี องปน เขียว 3) ร่องกา้ นใบ เขยี ว ผล 5 4) สขี อบก้านใบ ดา้ นหนงึ่ มนอกี ดา้ นหนง่ึ สอบเรยี ว 1) จ�านวนหวี 12 5) สีแผ่นใบด้านบน 2) จา� นวนผลตอ่ หวี 6) รปู ร่างโคนใบ ไมม่ ีขน 3) รปู ร่างผลกล้วย โค้ง หอ้ ยลงในแนวตงั้ ฉาก 4) รปู รา่ งผลผา่ ตามขวาง กลม ชอ่ อก ปลี แนน่ 5) รูปรา่ งปลายผล คอขวด 1) ขนบนก้านช่อดอก ตรงลงขา้ งลา่ ง 6) ซากดอกตดิ ที่ปลายผล มีกา้ นเกสร 2) ต�าแหน่งเครอื กล้วย ผอม (0.45) เพศเมยี ติดอยู่ 3) การปรากฏของเครอื (0.34) 7) การเชือ่ มกา้ นผล 4) ตา� แหน่งกา้ นดอกเพศผู้ 8) สเี ปลือกผลดบิ เช่ือมกนั บางส่วน 5) รูปร่างปลกี ล้วย ปานกลาง 9) สีเปลอื กผลสกุ เขียว 6) ไหลก่ าบปลี ซ้อนทบั กันบางสว่ น 10) สีเน้ือผลดิบ เหลอื ง แดงแกมมว่ ง 11) สีเนอ้ื ผลสุก ครมี กาบปลี สม้ แกมแดง 12) รสชาติ ครีม 1) ปลายกาบปลี เด่นชดั มาก 13) จ�านวนเมล็ด/ผล หวาน 2) การหุม้ กาบปลี ม้วน ไมม่ ี 3) สีกาบปลีดา้ นนอก มนี อ้ ยมากหรือไมม่ ี 4) สีกาบปลีด้านใน 5) รอยแผลกาบปลี 6) ลกั ษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กล้วยหอมทองเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AAA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 3.4 เมตร สีเขียวปานกลาง มีปน สีนา�้ ตาล เสน้ รอบวง ยาวประมาณ 53 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 37 เซนตเิ มตร สีเขยี ว เปน็ ร่องเปิด ขอบกวา้ ง มคี รบี ใบออ่ นทย่ี งั มว้ นอยสู่ เี ขยี ว เมอื่ คลกี่ างออกเตม็ ทสี่ เี ขยี วเปน็ มนั แผน่ ใบเปน็ คลน่ื กวา้ งประมาณ 61 เซนตเิ มตร ยาวประมาณ 217 เซนตเิ มตร ปลายใบมนเล็กนอ้ ย โคนใบดา้ นหน่ึงมนอกี ดา้ นหนึง่ สอบเรยี ว กา้ นชอ่ ดอกไมม่ ขี น สเี ขยี ว กวา้ งประมาณ 2.1 เซนตเิ มตร ปลรี ปู ปานกลาง กาบปลสี แี ดงแกมมว่ ง ซอ้ นทบั กนั บางส่วน ปลายม้วนข้ึน ด้านในสีส้มแกมแดง มีร่องเล็กน้อยหรือไม่มี ไหล่กาบปลีแคบ เครือรูปทรงกระบอก มี 5 หวี ผลโค้ง พบซากก้านเกสรเพศเมียติดอยู่ที่ปลายผล ก้านผลเรียบ เชื่อมกันบางส่วน ไม่มีขน ผลดิบ สเี ขียว เน้อื ผลสคี รมี ผลสุกผิวผลเปน็ สีเหลือง เน้อื ผลสีครมี น่มุ รสหวาน ไม่มีเมล็ด 208 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (AAA) ‘Kluai Hom Thong’ ปลายใบ ลกั ษณะวสิ ัย ร่องก้านใบ ปนที่โคนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวดี บิ ด้านนอกแกนเครอื หวีสกุ ดา้ นในแกนเครอื เครือ ผลดิบผา่ ตามขวาง ผลสกุ ผา่ ตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 209

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหอมนครพนม ล�าต้นเทยี ม โค้งลง อก ครมี 1) ลกั ษณะวสิ ยั 2 เมตร 1) สพี น้ื กลบี รวมเชิงประกอบ เหลอื ง 2) ความสูง 4.5 เซนติเมตร 2) สีพูกลบี รวมเชงิ ประกอบ ร่วงหลังใบประดบั 3) เสน้ รอบวง เขยี วแกมแดง 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ครีม 4) สี มี 4) สีดอกเพศผู้ ตรง 5) ไข 5) ลกั ษณะก้านเกสรเพศเมยี เหลอื ง 20–50% 6) สยี อดเกสรเพศเมยี ครมี ใบ ดา� แกมมว่ ง 7) สีโคนรงั ไข่ 1) ปนทโี่ คนกา้ นใบ เปดิ /กวา้ ง 6 2) สีของปน ชมพูแกมม่วงถงึ แดง ผล 10 3) รอ่ งกา้ นใบ เขยี ว 1) จ�านวนหวี โคง้ 4) สีขอบก้านใบ มนทั้งสองด้าน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี กลม 5) สแี ผ่นใบดา้ นบน 3) รูปรา่ งผลกล้วย ปลายทู่ 6) รูปรา่ งโคนใบ มีขนมาก/ขนส้ัน 4) รูปร่างผลผา่ ตามขวาง มีส่วนฐานของ ท�ามุมเล็กนอ้ ย 5) รูปรา่ งปลายผล ก้านเกสรเพศเมีย ชอ่ อก ปลี โปร่ง 6) ซากดอกตดิ ทีป่ ลายผล ยนื่ ออกมา 1) ขนบนก้านช่อดอก ท�ามมุ เลก็ นอ้ ย 2) ต�าแหนง่ เครือกลว้ ย ปานกลาง (0.47) 7) การเชอื่ มก้านผล เชื่อมกนั บางสว่ น 3) การปรากฏของเครอื (0.20) 8) สีเปลอื กผลดิบ เขยี ว 4) ตา� แหน่งก้านดอกเพศผู้ 9) สีเปลือกผลสุก เขียว 5) รูปร่างปลีกล้วย ปานกลาง 10) สเี นือ้ ผลดิบ เขียว 6) ไหลก่ าบปลี ซ้อนทบั กันบางส่วน 11) สีเนือ้ ผลสุก งาช้าง สม้ แกมแดง 12) รสชาติ หวาน กาบปลี ส้มแกมแดง 13) จ�านวนเมลด็ /ผล ไมม่ ี 1) ปลายกาบปลี เด่นชัดมาก 2) การหุ้มกาบปลี ไม่ม้วน 3) สีกาบปลดี ้านนอก มีนอ้ ยมากหรอื ไม่มี 4) สีกาบปลีดา้ นใน 5) รอยแผลกาบปลี 6) ลักษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กลว้ ยหอมนครพนมเป็นกลว้ ยกลุ่มจีโนม AAA ลา� ต้นเทยี ม สงู ประมาณ 2 เมตร สเี ขียวแกมแดง มปี น สีด�าแกมม่วง เส้นรอบวง ยาวประมาณ 45 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 40 เซนติเมตร สีชมพูแกมม่วง ถึงแดง เป็นร่องเปิด ขอบกว้าง มีครีบ ใบอ่อนท่ียังม้วนอยู่สีเขียว เมื่อคลี่กางออกเต็มที่สีเขียวเป็นมัน แผ่นใบ เป็นคล่ืน กว้างประมาณ 67 เซนติเมตร ยาวประมาณ 153 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบมนท้ังสองด้าน ก้านช่อดอกมีขนมากและขนส้ัน มีปนสีม่วงแกมน�้าตาลถึงม่วงด�า กว้างประมาณ 3.8 เซนติเมตร ปลีรูปหอก กาบปลสี ีส้มแกมแดง ซอ้ นทบั กนั บางสว่ น ปลายไมม่ ว้ นขึน้ ดา้ นในสีส้มแกมแดง มีรอ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลี ปานกลาง เครือรปู ทรงกะบอก มี 6 หวี ผลโค้ง พบซากก้านเกสรเพศเมยี ท่ปี ลายผล กา้ นผลเรียบ เช่ือมกัน บางส่วน ไม่มีขน ผลดิบสีเขียว เนือ้ ผลสเี ขียว ผลสกุ ผิวผลเป็นสเี ขยี ว เน้ือผลสีงาชา้ ง นมุ่ รสหวาน ไมม่ เี มล็ด 210 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (AAA) ‘Kluai Hom Nakhon Phanom’ ปลายใบ ลกั ษณะวสิ ยั รอ่ งก้านใบ ปนทีโ่ คนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวีดบิ ดา้ นนอกแกนเครอื หวดี ิบด้านในแกนเครือ เครอื ผลดิบผา่ ตามขวาง ผลสกุ ผ่าตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 211

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหอมผลสั้น ลา� ต้นเทียม กึ่งตงั้ ตรง อก ขาว 1) ลกั ษณะวิสัย 2.2 เมตร 1) สีพ้นื กลีบรวมเชิงประกอบ เหลือง 2) ความสงู 39 เซนตเิ มตร 2) สพี ูกลบี รวมเชิงประกอบ ร่วงหลังใบประดบั 3) เส้นรอบวง เขียวแกมเหลือง 3) ลกั ษณะดอกเพศผู้ ชมพูอ่อน 4) สี มี 4) สีดอกเพศผู้ โคง้ บรเิ วณโคน 5) ไข 5) ลกั ษณะกา้ นเกสรเพศเมยี ขาว 20% 6) สียอดเกสรเพศเมยี ขาว ใบ น้�าตาลแกมดา� 7) สโี คนรงั ไข่ 1) ปนทโี่ คนก้านใบ เปิด/ขอบตรง 4 2) สขี องปน ชมพูแกมมว่ งถึงแดง ผล 3) ร่องก้านใบ เขยี ว 1) จ�านวนหวี 10 4) สีขอบกา้ นใบ ดา้ นหนงึ่ มนอกี ดา้ นหนง่ึ สอบเรยี ว 2) จา� นวนผลต่อหวี ตรง 5) สีแผ่นใบดา้ นบน 3) รปู รา่ งผลกลว้ ย กลม 6) รูปรา่ งโคนใบ ไมม่ ขี น 4) รปู รา่ งผลผา่ ตามขวาง คอขวด ท�ามมุ 45 องศา 5) รปู รา่ งปลายผล มกี ้านเกสร ช่อ อก ปลี โปรง่ 6) ซากดอกตดิ ท่ปี ลายผล เพศเมยี ตดิ อยู่ 1) ขนบนก้านชอ่ ดอก ทา� มุมเลก็ นอ้ ย 2) ตา� แหน่งเครือกลว้ ย ปานกลาง (0.45) 7) การเช่ือมกา้ นผล เชอ่ื มกนั บางส่วน 3) การปรากฏของเครือ (0.26) 8) สีเปลอื กผลดบิ เขียว 4) ต�าแหน่งก้านดอกเพศผู้ 9) สเี ปลือกผลสุก เหลือง 5) รปู รา่ งปลีกล้วย ปานกลาง 10) สีเนื้อผลดิบ ครีม 6) ไหล่กาบปลี ซอ้ นทับกันบางสว่ น 11) สีเน้อื ผลสกุ ครีม มว่ ง 12) รสชาติ หวาน กาบปลี ส้ม 13) จา� นวนเมล็ด/ผล ไม่มี 1) ปลายกาบปลี เดน่ ชดั มาก 2) การหุ้มกาบปลี มว้ น 3) สีกาบปลดี า้ นนอก มีไขน้อยมากหรอื ไมม่ ี 4) สกี าบปลีดา้ นใน 5) รอยแผลกาบปลี 6) ลกั ษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กล้วยหอมผลส้ันเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AAA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 2.2 เมตร สีเขียวเหลือง มีปน สนี า้� ตาลแกมดา� เสน้ รอบวง ยาวประมาณ 39 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 50 เซนตเิ มตร สชี มพแู กมมว่ ง ถึงแดง เปน็ รอ่ งเปิด ขอบตรง ไม่มคี รีบ ใบออ่ นทย่ี ังมว้ นอยูส่ ีเขยี ว เมือ่ คลีก่ างออกเตม็ ที่สีเขียวเปน็ มัน แผ่นใบ เป็นคลื่น กว้างประมาณ 42 เซนติเมตร ยาวประมาณ 165 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบด้านหน่ึงมนอีก ดา้ นหนึ่งสอบเรียว กา้ นชอ่ ดอกไม่มขี น สีเขียว กว้างประมาณ 1.7 เซนติเมตร ปลรี ูปปานกลาง กาบปลสี มี ่วง ซอ้ นทบั กนั บางสว่ น ปลายมว้ นขน้ึ ดา้ นในสสี ม้ มรี อ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลกี วา้ งปานกลาง เครอื รปู ทรงกระบอก มี 4 หวี ผลตรง พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยปู่ ลายผล กา้ นผลเรยี บ เชอ่ื มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว เนื้อผลสีครมี ผลสุกผิวผลเปน็ สีเหลอื ง เนอ้ื ผลสคี รีม นุม่ รสหวาน ไมม่ ีเมลด็ 212 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (AAA) ‘Kluai Hom Phon San’ ปลายใบ ลกั ษณะวิสัย รอ่ งกา้ นใบ ปนทีโ่ คนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวีดิบด้านนอกแกนเครอื หวีสุกด้านในแกนเครอื เครือ ผลดบิ ผา่ ตามขวาง ผลสุกผา่ ตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 213

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหอมพม่า ลา� ต้นเทยี ม ตงั้ ตรง อก ขาว 1) ลกั ษณะวสิ ัย 0.75 เมตร 1) สพี นื้ กลบี รวมเชิงประกอบ เหลือง 2) ความสงู 29 เซนติเมตร 2) สีพูกลบี รวมเชงิ ประกอบ ร่วงหลังใบประดับ 3) เสน้ รอบวง เขยี ว 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ชมพูหรอื 4) สี ไมม่ ี 4) สดี อกเพศผู้ ชมพูแกมม่วง 5) ไข 20% 5) ลักษณะกา้ นเกสรเพศเมยี ตรง ใบ นา้� ตาลแกมดา� 6) สียอดเกสรเพศเมีย เหลอื ง 1) ปนที่โคนกา้ นใบ เปดิ /ขอบตรง 7) สีโคนรังไข่ ขาว 2) สีของปน ชมพูแกมม่วงถงึ แดง 3) ร่องก้านใบ เขยี ว ผล 5 4) สีขอบกา้ นใบ สอบเรียวทั้งสองด้าน 1) จ�านวนหวี 12 5) สแี ผ่นใบดา้ นบน 2) จ�านวนผลต่อหวี 6) รูปร่างโคนใบ ไม่มีขน 3) รูปรา่ งผลกลว้ ย โค้งเลก็ นอ้ ย ท�ามมุ เล็กน้อย 4) รปู รา่ งผลผ่าตามขวาง เป็นเหล่ียม ชอ่ อก ปลี แนน่ เลก็ น้อย 1) ขนบนกา้ นช่อดอก ตรงลงข้างลา่ ง 5) รปู ร่างปลายผล 2) ตา� แหนง่ เครือกล้วย ปานกลาง (0.46) 6) ซากดอกตดิ ทป่ี ลายผล ปลายทู่ 3) การปรากฏของเครือ (0.31) มีก้านเกสร 4) ต�าแหน่งก้านดอกเพศผู้ 7) การเชื่อมก้านผล เพศเมียติดอยู่ 5) รปู รา่ งปลีกล้วย ปานกลาง 8) สีเปลือกผลดิบ 6) ไหล่กาบปลี ซอ้ นทบั กนั บางส่วน 9) สีเปลือกผลสกุ ไมเ่ ช่อื มกัน แดงแกมมว่ ง 10) สีเนอ้ื ผลดิบ เขียว กาบปลี สม้ 11) สเี น้ือผลสกุ เหลอื ง 1) ปลายกาบปลี เดน่ ชดั มาก 12) รสชาติ ขาว 2) การหมุ้ กาบปลี มว้ น 13) จ�านวนเมลด็ /ผล ครมี 3) สกี าบปลีดา้ นนอก มไี ขนอ้ ยมาก หวาน 4) สกี าบปลีดา้ นใน ไม่มี 5) รอยแผลกาบปลี 6) ลกั ษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กล้วยหอมพม่าเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AAA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 0.75 เมตร สีเขียว มีปนสีน้�าตาล แกมด�าเล็กน้อย เส้นรอบวง ยาวประมาณ 29 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 30 เซนติเมตร สีชมพูแกม ม่วงถึงแดง เป็นร่องเปิด ขอบตรง ไม่มีครีบ ใบอ่อนท่ียังม้วนอยู่สีเขียว เม่ือคลี่กางออกเต็มที่สีเขียวเป็นมัน แผน่ ใบเรยี บ กวา้ งประมาณ 45 เซนตเิ มตร ยาวประมาณ 147 เซนตเิ มตร ปลายใบมน โคนใบมนทง้ั สองดา้ น กา้ นชอ่ ดอกไมม่ ขี น สเี ขยี ว กวา้ งประมาณ 1.8 เซนตเิ มตร ปลรี ปู คลา้ ยลกู ขา่ ง กาบปลสี แี ดงแกมมว่ ง ซอ้ นทบั กนั บางส่วน ปลายม้วนข้ึน ด้านในสีส้ม มีร่องปานกลาง ไหล่กาบปลีกว้าง เครือรูปทรงกระบอก มี 5 หวี ผล โคง้ เลก็ นอ้ ย พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยทู่ ป่ี ลายผล กา้ นผลเรยี บ ไมเ่ ชอ่ื มกนั ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว เนอ้ื ผล สีขาว ผลสกุ ผวิ ผลเปน็ สเี หลอื ง เนอื้ ผลสคี รมี แนน่ รสหวาน ไม่มีเมล็ด 214 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (AAA) ‘Kluai Hom Phama’ ปลายใบ ลกั ษณะวิสัย ร่องกา้ นใบ ปนที่โคนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวีดบิ ดา้ นนอกแกนเครอื หวีสกุ ดา้ นในแกนเครอื เครือ ผลดิบผ่าตามขวาง ผลสกุ ผา่ ตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 215

เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหักมุกเขียว ลา� ตน้ เทยี ม ตัง้ ตรง อก ชมพหู รือ 1) ลักษณะวิสัย 3.75 เมตร 1) สพี ื้นกลีบรวมเชงิ ประกอบ ชมพูแกมมว่ ง 2) ความสูง 65 เซนตเิ มตร 3) เส้นรอบวง เขียวปานกลาง 2) สพี กู ลบี รวมเชงิ ประกอบ เหลอื ง 4) สี มี 3) ลกั ษณะดอกเพศผู้ ร่วงหลงั ใบประดบั 5) ไข 4) สีดอกเพศผู้ ชมพูหรอื 20–50% ชมพแู กมม่วง ใบ น�้าตาลแกมด�า 5) ลักษณะก้านเกสรเพศเมยี 1) ปนท่โี คนกา้ นใบ เปิด/ขอบโค้งเขา้ 6) สียอดเกสรเพศเมยี ตรง 2) สีของปน เขียว 7) สโี คนรังไข่ เหลือง 3) ร่องกา้ นใบ เขียวเขม้ ผล ขาว 4) สีขอบกา้ นใบ มนทง้ั สองดา้ น 1) จา� นวนหวี 5) สีแผ่นใบด้านบน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี 6 6) รูปร่างโคนใบ ไม่มขี น 3) รูปรา่ งผลกลว้ ย 14 หอ้ ยลงในแนวตั้งฉาก 4) รปู รา่ งผลผา่ ตามขวาง ช่อ อก ปลี โปรง่ โคง้ เลก็ น้อย 1) ขนบนก้านชอ่ ดอก ตรงลงข้างล่าง 5) รปู รา่ งปลายผล เป็นเหล่ยี ม 2) ตา� แหน่งเครือกลว้ ย ผอม (0.35) 6) ซากดอกติดที่ปลายผล เลก็ น้อย 3) การปรากฏของเครือ (0.25) 4) ตา� แหน่งก้านดอกเพศผู้ 7) การเช่ือมก้านผล ปลายทู่ 5) รูปร่างปลกี ลว้ ย ปานกลาง 8) สีเปลือกผลดิบ มกี ้านเกสร 6) ไหล่กาบปลี ซอ้ นทบั กันบางสว่ น 9) สีเปลอื กผลสุก เพศเมียตดิ อยู่ แดงแกมมว่ ง 10) สเี นอ้ื ผลดิบ กาบปลี สม้ แกมแดง 11) สเี นอ้ื ผลสุก เชอ่ื มกันบางส่วน 1) ปลายกาบปลี เด่นชัดมาก 12) รสชาติ เขียว 2) การห้มุ กาบปลี ม้วน 13) จา� นวนเมล็ด/ผล เหลือง 3) สีกาบปลีด้านนอก มีไขปานกลาง ครมี 4) สกี าบปลีดา้ นใน ครมี 5) รอยแผลกาบปลี หวานน้อยหรือจืด 6) ลักษณะของกาบปลี ไม่มี 7) ไขบนกาบปลี กล้วยหักมุกเขียวเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม ABB ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 3.75 เมตร สีเขียวปานกลาง ปนสีน�้าตาลแกมด�า เส้นรอบวง ยาวประมาณ 65 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 53 เซนติเมตร สีเขียว เป็นร่องเปิด ขอบโค้งเข้า มีครีบ ใบอ่อนที่ยังม้วนอยู่สีเขียว เม่ือคล่ีกางออกเต็มที่สีเขียวเข้มเป็นมัน แผ่นใบ เป็นคลื่น กว้างประมาณ 64 เซนติเมตร ยาวประมาณ 206 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบมนท้ังสองด้าน ก้านช่อดอกไม่มีขน สีเขียว กว้างประมาณ 3 เซนติเมตร ปลีรูปปานกลาง กาบปลีสีแดงแกมม่วง ซ้อนทับกัน บางสว่ น ปลายมว้ นขนึ้ ดา้ นในสสี ม้ แกมแดง มรี อ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลแี คบ เครอื รปู ทรงกระบอก มี 6 หวี ผลโคง้ เลก็ นอ้ ย พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยทู่ ป่ี ลายผล กา้ นผลเรยี บ เชอื่ มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว เน้อื ผลสีครีม ผลสุกผิวผลเปน็ สเี หลือง เนือ้ ผลสคี รีม แน่น รสหวานน้อยหรอื จืด ไม่มีเมล็ด 216 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (ABB) ‘Kluai Hakmuk Khiao’ ปลายใบ ลกั ษณะวสิ ยั รอ่ งก้านใบ ปนทโี่ คนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวดี บิ ดา้ นนอกแกนเครือ หวีสุกด้านในแกนเครอื เครอื ผลดิบผ่าตามขวาง ผลสุกผา่ ตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 217

เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหักมุกนวล ล�าต้นเทียม โค้งลง อก ชมพูหรือ 1) ลักษณะวิสยั 3.4 เมตร 1) สีพื้นกลีบรวมเชิงประกอบ ชมพูแกมม่วง 2) ความสงู 68 เซนตเิ มตร 3) เสน้ รอบวง เขียวแกมเหลือง 2) สีพูกลบี รวมเชงิ ประกอบ เหลอื ง 4) สี มีไข 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ร่วงพรอ้ ม 5) ไข ใบประดบั 20% 4) สดี อกเพศผู้ ใบ น้�าตาลแกมด�า 5) ลักษณะก้านเกสรเพศเมีย ครีม 1) ปนทโี่ คนก้านใบ เปิด/ขอบตรง 6) สียอดเกสรเพศเมีย ตรง 2) สขี องปน เขยี วอ่อน 7) สีโคนรังไข่ ครมี 3) ร่องก้านใบ เขยี วเขม้ ผล ขาว 4) สีขอบก้านใบ มนทง้ั สองดา้ น 1) จา� นวนหวี 5) สแี ผ่นใบด้านบน 2) จ�านวนผลตอ่ หวี 7 6) รปู รา่ งโคนใบ ไม่มีขน 3) รปู ร่างผลกล้วย 14 ท�ามุม 45 องศา 4) รูปรา่ งผลผ่าตามขวาง ชอ่ อก ปลี โปรง่ 5) รปู ร่างปลายผล ตรง 1) ขนบนก้านช่อดอก ตรงลงข้างลา่ ง 6) ซากดอกตดิ ทีป่ ลายผล เป็นเหล่ียมชดั เจน 2) ตา� แหน่งเครอื กลว้ ย ผอม (0.42) ปลายทู่ 3) การปรากฏของเครอื (0.35) 7) การเชือ่ มก้านผล มีสว่ นฐานของ 4) ตา� แหน่งกา้ นดอกเพศผู้ 8) สเี ปลอื กผลดิบ กา้ นเกสรเพศเมยี 5) รปู ร่างปลีกลว้ ย มนและแตกออก 9) สเี ปลอื กผลสกุ ยน่ื ออกมา 6) ไหล่กาบปลี ซอ้ นทับกนั บางส่วน 10) สเี นือ้ ผลดบิ แดงแกมมว่ ง 11) สเี นอ้ื ผลสุก เช่ือมกนั บางสว่ น กาบปลี สม้ แกมแดง 12) รสชาติ เขยี วออ่ น 1) ปลายกาบปลี เด่นชัดมาก 13) จา� นวนเมลด็ /ผล เหลืองออ่ น 2) การห้มุ กาบปลี ไมม่ ว้ น ครมี 3) สกี าบปลดี ้านนอก มไี ขมาก ครีม 4) สกี าบปลีด้านใน หวานอมเปรย้ี ว 5) รอยแผลกาบปลี ไมม่ ี 6) ลักษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กล้วยหักมุกนวลเป็นกลว้ ยกลุ่มจีโนม ABB ลา� ตน้ เทียม สูงประมาณ 3.4 เมตร สเี ขยี วปนเหลอื ง มปี น สีน้�าตาลแกมด�า เส้นรอบวง ยาวประมาณ 6.8 เซนติเมตร ก้านใบ ยาวประมาณ 38 เซนติเมตร สีเขียวอ่อน เปน็ รอ่ งเปดิ ขอบตรง ไมม่ คี รบี ใบออ่ นทยี่ งั มว้ นอยสู่ เี ขยี ว เมอ่ื คลก่ี างออกเตม็ ทสี่ เี ขยี วเขม้ เปน็ มนั แผน่ ใบเปน็ คลนื่ กว้างประมาณ 57.5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 172.4 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบมนทั้งสองด้าน ก้าน ชอ่ ดอกไมม่ ขี น สเี ขยี วเขม้ กวา้ งประมาณ 2.7 เซนตเิ มตร ปลรี ปู ปานกลาง กาบปลสี แี ดงแกมมว่ ง ซอ้ นทบั กนั บางส่วน ปลายไมม่ ้วนข้นึ ด้านในสีสม้ แกมแดง มีรอ่ งปานกลาง ไหลก่ าบปลีปานกลาง เครือรปู ทรงกระบอก มจี า� นวนหวี 7 หวี ผลตรง พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ทป่ี ลายผล กา้ นผลเรยี บ เชอ่ื มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ สีเขียวอ่อน เน้อื ผลสีครีม ผลสุกผวิ ผลเปน็ สเี หลืองออ่ น เน้ือผลสคี รมี นมุ่ รสหวานอมเปรยี้ ว ไมม่ เี มล็ด 218 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (ABB) ‘Kluai Hakmuk Nuan’ ปลายใบ ลกั ษณะวิสัย รอ่ งก้านใบ ปนทโ่ี คนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวดี บิ ด้านนอกแกนเครอื หวีสกุ ด้านในแกนเครอื เครือ ผลดบิ ผ่าตามขวาง ผลสกุ ผา่ ตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 219

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยหิน ล�าต้นเทียม ต้งั ตรง อก ขาว 1) ลักษณะวิสัย 4.5 เมตร 1) สีพืน้ กลบี รวมเชิงประกอบ เหลอื ง 2) ความสูง 88.5 เซนติเมตร 2) สีพูกลีบรวมเชงิ ประกอบ รว่ งพรอ้ ม 3) เสน้ รอบวง เขยี ว 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ใบประดบั 4) สี มี 5) ไข 4) สดี อกเพศผู้ ครีม 0% 5) ลกั ษณะกา้ นเกสรเพศเมีย ตรง ใบ ไม่มี 6) สยี อดเกสรเพศเมยี ครีม 1) ปนทโี่ คนก้านใบ เปดิ /ขอบโค้งเขา้ 7) สโี คนรังไข่ ขาว 2) สีของปน เขยี ว 3) รอ่ งกา้ นใบ เขียวอ่อน ผล 5 4) สีขอบกา้ บใบ ดา้ นหนงึ่ มนอกี ดา้ นหนงึ่ สอบเรยี ว 1) จ�านวนหวี 12 5) สแี ผ่นใบด้านบน 2) จ�านวนผลต่อหวี 6) รปู ร่างโคนใบ ไมม่ ีขน 3) รปู รา่ งผลกลว้ ย โค้งเลก็ น้อย ท�ามุมเลก็ น้อย 4) รปู รา่ งผลผ่าตามขวาง กลม ชอ่ อก ปลี แน่น 5) รูปรา่ งปลายผล ปลายทู่ 1) ขนบนก้านชอ่ ดอก ตรงลงข้างล่าง 6) ซากดอกติดทีป่ ลายผล มกี า้ นเกสร 2) ต�าแหน่งเครือกลว้ ย อ้วน (0.62) เพศเมียติดอยู่ 3) การปรากฏของเครอื (0.30) 7) การเชือ่ มก้านผล 4) ต�าแหน่งกา้ นดอกเพศ 8) สีเปลือกผลดิบ ไม่เชอ่ื มกัน 5) รปู ร่างปลีกล้วย มนและแตกออก 9) สเี ปลอื กผลสกุ เขียว 6) ไหลก่ าบปลี ซอ้ นทับกันเลก็ นอ้ ย 10) สีเน้อื ผลดบิ เหลอื ง แดงแกมมว่ ง 11) สเี นื้อผลสกุ ครมี กาบปลี แดง 12) รสชาติ ครมี 1) ปลายกาบปลี ชดั เจนมาก 13) จ�านวนเมล็ด/ผล หวาน 2) การหุ้มกาบปลี มว้ น ไมม่ ี 3) สีกาบปลดี า้ นนอก มีไขมาก 4) สกี าบปลีดา้ นใน 5) รอยแผลกาบปลี 6) ลักษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กล้วยหินเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม ABB ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 4.5 เมตร สีเขียว ไม่มีปน เส้นรอบวง ยาวประมาณ 88.5 เซนตเิ มตร กา้ นใบยาว ประมาณ 63 เซนตเิ มตร สเี ขียว เป็นรอ่ งเปดิ ขอบโคง้ เขา้ มีครบี ใบอ่อนท่ียังม้วนอยู่สีเขียว เมื่อคล่ีกางออกเต็มท่ีสีเขียวอ่อนเป็นมัน แผ่นใบเป็นคลื่น กว้างประมาณ 60 เซนติเมตร ยาวประมาณ 230 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบด้านหน่ึงมนอีกด้านหน่ึงสอบเรียว กา้ นชอ่ ดอกไมม่ ขี น สเี ขยี ว กวา้ งประมาณ 3.3 เซนตเิ มตร ปลรี ปู คลา้ ยลกู ขา่ ง กาบปลสี แี ดงแกมมว่ ง ซอ้ นทบั กนั เลก็ นอ้ ย ปลายมว้ นขน้ึ ดา้ นในสแี ดง มรี อ่ งลกึ ไหลก่ าบปลแี คบ เครอื รปู ทรงกระบอก มี 8 หวี ผลตรง พบซาก ก้านยอดเกสรเพศเมียติดท่ปี ลายผล กา้ นผลเรียบ ไมเ่ ช่อื มกนั ไม่มีขน ผลดิบสเี ขียว เน้ือผลสสี ้ม ผลสกุ ผวิ ผล เป็นสเี หลือง เน้อื ผลสีขาว น่มิ รสหวาน ไม่มีเมล็ด 220 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (ABB) ‘Kluai Hin’ ปลายใบ ลกั ษณะวิสัย รอ่ งก้านใบ ปนท่โี คนกา้ นใบ ปลี กาบปลี ดอก หวีดิบดา้ นนอกแกนเครอื หวีสุกด้านในแกนเครอื เครอื ผลดิบผา่ ตามขวาง ผลสกุ ผ่าตามยาว กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 221

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยไฮเกท ล�าตน้ เทียม ก่ึงตงั้ ตรง อก ครมี 1) ลกั ษณะวสิ ยั 1.6 เมตร 1) สพี น้ื กลีบรวมเชิงประกอบ เหลืองแกมสม้ 2) ความสงู 39 เซนตเิ มตร 2) สีพูกลีบรวมเชงิ ประกอบ ร่วงพร้อม 3) เสน้ รอบวง เขยี ว 3) ลักษณะดอกเพศผู้ ใบประดบั 4) สี มี 5) ไข 4) สดี อกเพศผู้ ครมี 20% 5) ลกั ษณะกา้ นเกสรเพศเมีย ตรง ใบ นา�้ ตาลแกมแดง 6) สียอดเกสรเพศเมีย ครีม 1) ปนท่ีโคนกา้ นใบ เปดิ /ขอบกวา้ ง 7) สีโคนรงั ไข่ ขาว 2) สขี องปน เขียว 3) รอ่ งกา้ นใบ เขยี วเข้ม ผล 5 4) สีขอบกา้ นใบ สอบเรียวทงั้ สองด้าน 1) จา� นวนหวี 10 5) สีแผน่ ใบด้านบน 2) จา� นวนผลตอ่ หวี โคง้ 6) รูปร่างโคนใบ มขี น 3) รปู รา่ งผลกลว้ ย เป็นเหล่ยี ม หอ้ ยลงในแนวตง้ั ฉาก 4) รปู รา่ งผลผา่ ตามขวาง เล็กนอ้ ย ช่อ อก ปลี แน่น 1) ขนบนก้านช่อดอก ตรงลงขา้ งล่าง 5) รปู รา่ งปลายผล ปลายทู่ 2) ตา� แหนง่ เครอื กล้วย ผอม (0.39) 6) ซากดอกติดทปี่ ลายผล มกี า้ นเกสร 3) การปรากฏของเครือ (0.13) เพศเมยี ติดอยู่ 4) ต�าแหน่งก้านดอกเพศผู้ 7) การเชอื่ มก้านผล 5) รปู ร่างปลีกลว้ ย ปานกลาง 8) สเี ปลอื กผลดิบ เชื่อมกนั บางสว่ น 6) ไหล่กาบปลี ซอ้ นทบั กนั บางส่วน 9) สีเปลอื กผลสุก เขียว ม่วงออ่ น 10) สเี นื้อผลดิบ น�้าตาล กาบปลี สม้ แกมเหลอื ง 11) สีเนือ้ ผลสุก ครมี 1) ปลายกาบปลี เด่นชดั มาก 12) รสชาติ เหลืองออ่ น 2) การหมุ้ กาบปลี ม้วน 13) จา� นวนเมล็ด/ผล หวาน 3) สีกาบปลดี า้ นนอก ไม่มไี ข ไม่มี 4) สกี าบปลดี า้ นใน 5) รอยแผลกาบปลี 6) ลักษณะของกาบปลี 7) ไขบนกาบปลี กล้วยไฮเกทเป็นกล้วยกลุ่มจีโนม AAA ล�าต้นเทียม สูงประมาณ 1.6 เมตร สีเขียว มีปนสีน�้าตาลแกม แดงเลก็ นอ้ ย เสน้ รอบวง ยาวประมาณ 3.9 เซนตเิ มตร กา้ นใบ ยาวประมาณ 23 เซนตเิ มตร สเี ขยี ว เปน็ รอ่ งเปดิ ขอบกว้าง ไม่มีครีบ ใบอ่อนท่ียังม้วนอยู่สีเขียว เมื่อคลี่กางออกเต็มที่สีเขียวเข้ม ผิวใบด้าน แผ่นใบเป็นคลื่น กว้างประมาณ 55 เซนติเมตร ยาวประมาณ 120 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบสอบเรียวทั้งสองด้าน ก้านช่อดอกมีขน สีเขียว กว้างประมาณ 1.6 เซนติเมตร ปลีรูปคล้ายลูกข่าง กาบปลีสีม่วงอ่อน ซ้อนทับกัน บางส่วน ปลายม้วนข้ึน ด้านในสีส้มแกมเหลือง มีร่องปานกลาง ไหล่กาบปลีปานกลาง เครือรูปทรงกะบอก มี 5 หวี ผลโคง้ พบซากกา้ นเกสรเพศเมยี ตดิ อยทู่ ป่ี ลายผล กา้ นผลเรยี บ เชอ่ื มกนั บางสว่ น ไมม่ ขี น ผลดบิ สเี ขยี ว เน้อื ผลสคี รมี ผลสกุ ผิวผลเปน็ สีน�้าตาล เนอ้ื ผลสเี หลอื งออ่ น นมุ่ รสหวาน ไมม่ ีเมล็ด 222 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

Musa (AAA) ‘Kluai Hai Ket’ ปลายใบ ลกั ษณะวสิ ยั ร่องกา้ นใบ ปนท่โี คนก้านใบ ปลี กาบปลี ดอก หวดี บิ ด้านในแกนเครือ เครือ ผลดบิ ผา่ ตามขวาง กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 223

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 àÍ¡ÊÒÃ͌ҧÍÔ§ กรมวชิ าการเกษตร. 2550. รายงานประจา� ปี 2550 สถาบนั วจิ ยั พชื สวน. สถาบนั วจิ ยั พชื สวน กรมวชิ า การเกษตร. กรุงเทพฯ . 2552. รายงานประจา� ปี 2552 ศูนย์วจิ ัยพชื สวนศรสี ะเกษ. สถาบนั วจิ ยั พชื สวน กรมวชิ าการเกษตร. กรุงเทพฯ. 169 น. กองค้นคว้าและทดลอง กรมกสกิ รรม. 2511. กลว้ ย. ส่วนการปกครอง. กรงุ เทพฯ. กองโภชนาการ กรมอนามยั . 2535. ตารางแสดงคณุ ภาพอาหารไทยในสว่ นทกี่ นิ ได.้ องคก์ ารเภสชั กรรม. กรุงเทพฯ. 48 น. กองบรรณาธิการขุมทรัพย์เทวดา. 2560. เคล็ดลับวิธีปลูกและผลิตกล้วยหอม พืชปลูกง่ายได้เงินล้าน. ขมุ ทรัพยเ์ ทวดา. กรงุ เทพฯ. 120 น. กองบรรณาธกิ ารนิตยสารเทคโนโลยชี าวบา้ น. 2558. กลว้ ยน�้าว้า สรา้ งชาติ สร้างเงนิ พมิ พค์ รัง้ ท่ี 2. มติชน. กรงุ เทพฯ. 224 น. เกสร สนุ ทรเสร.ี 2540. กลว้ ย พืชสารพนั ประโยชน.์ ไทยวฒั นาพานชิ . กรงุ เทพฯ. 130 น. แก้ว กรงุ เก่า. 2561. เร่อื งกลว้ ยๆ. http:// .thaipoem.com/poem/141304. จรัญ ดษิ ฐไชยวงศ์. 2543. หลกั เกณฑก์ ารตรวจสอบลักษณะพนั ธพ์ุ ชื : กลว้ ย. ศนู ย์วจิ ยั พืชสวนพิจติ ร: พจิ ติ ร. 38 หน้า. จรยิ า วสิ ทิ ธพิ์ านชิ เปรม ณ สงขลา และบณุ ฑรกิ า นนั ทา. 2555. การจดั การการผลติ กลว้ ยและมะละกอ. ใน น. (6–5)–(6–20). การจัดกาการการผลิตไม้ผลและผักเชิงธุรกิจ. มหาวิทยาลัยสุโขทัย ธรรมาธริ าช. นนทบรุ ี. โชติ สวุ ตั ถ.ี 2505. กล้วยป่าและกล้วยปลูกในเมืองไทย. สา� นกั พมิ พท์ า� เนียบรัฐมนตรี. กรุงเทพฯ. 48 น. ณรงค์ โฉมเฉลา. 2551. ศัพท์กล้วย. ส�านักนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. กรงุ เทพฯ. 128 น. ดวงแกว้ ศรีลักษณ์. 2544. ความรจู้ ากแผ่นดินชุดกล้วย มหศั จรรยพ์ ันธ์กุ ล้วยในไทย. แสงแดดเพ่อื เดก็ . กรุงเทพฯ. 119 น. แดน คอพเพล. 2554. กล้วย ไม่ใช่เรื่องกล้วย กล้วย. ศิริพงษ์ วิทยวิโรจน์ (แปล). มติชน. กรุงเทพฯ. 330 น. เต็ม สมิตินันทน์. 2557. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย เต็ม สมิตินันทน์ ฉบับแก้ไขเพ่ิมเติม 2557. ส�านักงานพระพุทธศาสนาแหง่ ชาติ. กรุงเทพฯ. 806 น. 224 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 ทวีศักด์ิ ชัยเรืองยศ. 2557. แหล่งรวบรวมพันธุกรรมกล้วยมากระดับประเทศ. เส้นทางกสิกรรม. 19: 1–17. . 2561. ศนู ย์วิจยั พชื สวนสโุ ขทัยรวบรวมพนั ธุก์ ล้วยมากกวา่ 200 ชนดิ https:// .dail ne s.co.th/agriculture/207494. ทศั นะ ไผง่ าม. 2555. กล้วย ผลไมม้ หศั จรรย.์ มติ รสัมพนั ธ์กราฟฟิก. กรุงเทพฯ. 112 น. ทิพย์พรรณ สดากร วินัย สมประสงค์ และพงษ์ศักด์ิ พลตรี. 2552. พรรณไม้ในกรมวิชาการเกษตร โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชด�าริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี 36 ปี กรมวชิ าการเกษตร เลม่ ที่ 1. ชมุ นมุ สหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย. กรงุ เทพฯ. 199 น. ธา� รง ชว่ ยเจรญิ และ เกรกิ ฤทธิ์ กาฬสวุ รรณ. ม.ป.ป. เอกสารวชิ าการที่ 7 เรอ่ื งกลว้ ย. สถาบนั วจิ ยั พชื สวน กรมวชิ าการเกษตร. กรงุ เทพฯ. 36 น. นิดดา หงส์ววิ ฒั น.์ 2550. ผลไม้111ชนิด คุณคา่ อาหารและการกิน. แสงแดด. กรงุ เทพฯ. 324 น. เบญจมาศ ศลิ ายอ้ ย. 2540. พนั ธก์ุ ลว้ ยเมอื งไทย. ใน น. 3–6. การสมั มนาและนทิ รรศการกลว้ ยครบวงจร วันท่ี 14–17 มกราคม 2541 ส�านักพิพิธภัณฑ์และวัฒนธรรมการเกษตร มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ. . 2547. กลว้ ย ใน น. 131–142. อนกุ รมวธิ านพชื อกั ษร ก ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน แกไ้ ขเพม่ิ เตมิ . ราชบัณฑิตยสถาน. กรงุ เทพฯ. . 2548. กลว้ ย ใน น. 163–197. สารานกุ รมไทยสา� หรบั เยาวชนโดยพระราชประสงค์ ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เล่มที่ 30. โครงการสารานุกรมไทยส�าหรับเยาวชนโดย พระราชประสงค์ในพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู วั . กรุงเทพฯ. . 2551. กลว้ ย ใน น. 7–77, สจุ ติ รา กลน่ิ เกสร (บรรณาธกิ าร). สารานกุ รมไทยสา� หรบั เยาวชนโดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ฉบับเสริมการเรียนรู้ เล่ม 10. โครงการสารานุกรมไทยส�าหรับเยาวชนโดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว. กรงุ เทพฯ. . 2558. กล้วย พมิ พ์ครัง้ ที่ 4 (ปรบั ปรุง). สา� นักพิมพม์ หาวิทยาลยั เกษตรศาสตร.์ กรุงเทพฯ. 512 น. ประพันธ์ ชานนท.์ 2558. กลว้ ย ชุดเกษตรกรรมลองทา� ดู. นานมีบุ๊คส.์ กรงุ เทพฯ. 52 น. พระยาศรสี ุนทรโวหาร. 2471. พรรณพฤกษากบั สตั วาภธิ าน. โสภณพิพรรฒนากร. พระนคร. 38 น. พฤษภะ ณ อยุธยา. 2542. สวนกลว้ ยหอม. เลฟิ แอนด์ลิพเพส. กรงุ เทพฯ. 93 น. พาณชิ ย์ ยศปญั ญา. 2542. กลว้ ยในเมอื งไทย พิมพค์ รงั้ ท่ี 2. พิ เณศ พรน้ิ ติง้ . กรุงเทพ. 152 น. กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 225

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 เพ็ญจันทร์ สทุ ธานกุ ูล. ม.ป.ป. เอกสารวชิ าการ การผลิตกล้วยไขใ่ นเขตภาคเหนอื ตอนลา่ ง. ศนู ย์บรกิ าร วิชาการด้านพืชและปัจจัยการผลิต สุโขทัย ส�านักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 2 กรมวิชา การเกษตร. สุโขทยั . 63 น. มนตรี วงศร์ กั พานชิ มนู โปส้ มบรู ณ์ และทวศี กั ด์ิ ดว้ งทอง. 2544. การประชมุ สมั มนากลว้ ยนานาชาติ คร้งั ท่ี 1 กรมส่งเสริมการเกษตร. ชมุ นุมสหกรณ์การเกษตรแหง่ ประเทศไทย. กรุงเทพฯ. 192 น. มนตรี แสนสุข. 2557. กลว้ ยไขส่ ง่ ออก. เอส เค เอส อนิ เตอร์พริ้น. กรุงเทพฯ. 124 น. มงิ่ ขวญั กิตติวรรณกร. 2534. กลว้ ยน้ีมีดีไฉน. ใน น. 19–27. กลว้ ยแตกหน่อ กทม. 34 ท่ีระลึกในงาน กทม. รวมใจรกั พทิ กั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ ม. สา� นกั การศกึ ษา กรงุ เทพมหานคร วนั ท่ี 20–21 พฤศจกิ ายน 2534. กรงุ เทพฯ. รกั ษ์ พฤกษชาต.ิ 2554. กล้วยพืชเศรษฐกจิ ทา� เงนิ . นอี อนบ๊คุ มเี ดยี . กรุงเทพฯ. 128 น. วินยั สมประสงค์. 2555. 84 วงศ์พรรณไม้เทดิ ไทอ้ งคร์ าชนั ย์. ทูเก็ตเตอร.์ กรงุ เทพฯ. 280 น. . 2556. แหล่งรวบรวมและอนุรกั ษ์พันธกุ รรมพชื สวน กรมวิชาการเกษตร. ชุมนุม สหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย. กรงุ เทพฯ. 209 น. วิลาวัณย์ ใคร่ครวญ เกษมศักดิ์ ผลากร และ อุทัยวรรณ ทรัพย์แก้ว. 2557. สถานการณ์การผลิต การตลาดพืชสวน ปี 2556. กลุ่มวิจัยเศรษฐกิจ สถาบันวิจัยพืชสวน. กรมวิชาการเกษตร. กรงุ เทพฯ. 67 น. ศศวิ มิ ล แสวงผล จามร สมณะ และสรรถชัย ฉตั ราคม. 2552. 108 พนั ธ์ุกลว้ ยไทย. โรงพิมพ์กรงุ เทพ (1984). กรุงเทพฯ. 267 น. เศรษฐมันต์ กาญจนกุล. 2551. รอ้ ยพรรณพฤกษากล้วย. พิ เนศพริ้นติง้ . กรงุ เทพฯ. 112 น. ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร กรมส่งเสริมการเกษตร. 2561. ระบบสารสนเทศการผลิต ทางดา้ นเกษตร nline กรมส่งเสริมการเกษhttp://production.doae.go.th/ ศูนยว์ ิจยั พืชสวนสุโขทยั . ม.ป.ป. รายงานผลงานวิจยั ปี 2553–2555. ศูนยว์ ิจยั พืชสวนสโุ ขทัย สถาบนั วจิ ยั พืชสวน กรมวชิ าการเกษตร. สโุ ขทัย. 117 น. . ม.ป.ป. รายงานประจ�าปี 2555–2556. ศูนย์วิจัยพืชสวนสุโขทัย สถาบันวิจัย พืชสวน. กรมวิชาการเกษตร. สโุ ขทัย. 46 น. . ม.ป.ป. ยทุ ธศาสตรก์ ลว้ ยและผลงานวจิ ยั ปี 2558 และงานวจิ ยั ปี 2559. ศนู ยว์ จิ ยั พืชสวนสโุ ขทยั สถาบนั วิจัยพชื สวน. กรมวชิ าการเกษตร. 9 น. . ม.ป.ป. รายงานผลงานวจิ ยั ปี 2558. ศนู ยว์ จิ ยั พชื สวนสโุ ขทยั สถาบนั วจิ ยั พชื สวน. กรมวิชาการเกษตร. สโุ ขทัย. 117 น. . ม.ป.ป. เอกสารแนะนา� การใชป้ ระโยชนแ์ ละเพมิ่ มลู คา่ กลว้ ยนา้� วา้ . ศนู ยว์ จิ ยั พชื สวน สุโขทัย สถาบนั วจิ ัยพชื สวน. กรมวชิ าการเกษตร. สุโขทัย. 226 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 สถาบนั วจิ ยั พชื สวน. 2559. รายงานประจา� ปี 2559 สถาบนั วจิ ยั พชื สวน. กรมวชิ าการเกษตร. กรงุ เทพฯ. 118 น. สมนึก พานชิ กจิ . 2556. มหัศจรรย์พรรณพืช กล้วย. สวุ รี ิยาสาสน์ . กรงุ เทพฯ. 98 น. สมศักด์ิ วรรณศริ ิ. ม.ป.ป. สวนกลว้ ย พมิ พค์ รง้ั ท่ี 4. ปราณีบลอ็ กและการพิมพ.์ กรงุ เทพฯ. 94 น. สมาคมพฤกษชาตแิ หง่ ประเทศไทย. 2516. การทา� ไร่กล้วย. ผดุงพิทยา. กรุงเทพฯ. 149 น. สุทธชิ ัย ปทมุ ลอ่ งทอง. 2554. กลว้ ย สดุ ยอดอาหารโภชนาการ. วี พริ้นท์ (1991). กรงุ เทพฯ. 103 น. สุระพงษ์ โกสิยะจนิ ดา. 2558. กนิ กล้วยดีกวา่ . ขา่ วสารสมาคมพชื สวน. 30: 5–10. สวุ ฒั น์ อัศวไชยชาญ และ ชนันสริ ิ มากสัมพนั ธ.์ 2555. กลว้ ยไทย. ปลาตะเพยี น. กรุงเทพฯ. 24 น. ส�านักงานราชบัณฑิตยสภา. 2560. พจนานุกรมศัพท์พันธุศาสตร์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา. ส�านักพิมพ์ คณะรัฐมนตรแี ละราชกจิ จานุเบกษา. กรงุ เทพฯ. 284 น. สา� นักงานราชบณั ฑิตยสภา. 2560. พจนานุกรมศพั ท์พฤกษศาสตร์ ฉบับราชบณั ฑติ ยสภา. ส�านักพิมพ์ คณะรฐั มนตรีและราชกิจจานุเบกษา. กรุงเทพฯ. 670 น. สา� นกั งานพฒั นาเศรษฐกจิ จากฐานชวี ภาพ. 2554. บญั ชรี ายการทรพั ยส์ นิ ชวี ภาพกลว้ ย. สา� นกั งานพฒั นา เศรษฐกิจจากฐานชวี ภาพ. กรงุ เทพฯ. 304 น. ส�านักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ. 2534. กล้วย เพื่อสนิทของคนไทย. ส�านักเลาขาธิการนายก รัฐมนตร.ี กรุงเทพฯ. 70 น. สา� อาง สืบสมาน ภทรพร ยุทธาภรณ์พินิจ และ ปาริฉัตร ช้างสงิ ห.์ 2555. กล้วย คุณคา่ ภูมปิ ัญญาไทย. มหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช. นนทบรุ .ี 383 น. หมายใจ จิตรธี รรม. 2548. สารพนั กลว้ ย. วีพรินท์ (1991). กรงุ เทพฯ. 136 น. อภิชาต ศรีสะอาด และ จันทรา อู่สุวรรณ. 2556. คู่มือการเพาะปลูกกล้วยเศรษฐกิจเงินล้าน. นาคา อนิ เตอรม์ ีเดีย. กรุงเทพฯ. 144 น. . และศุภวรรณ์ ใจแสน. 2553. สารพันกล้วยยอดนิยม. นาคา อินเตอร์มีเดีย. กรุงเทพฯ. 132 น. อภิสิทธ์ิ วริ ยิ านนท์. 2542. กลว้ ยชว่ ยกู้ฐานะเร็วไว ผลไม้แห่งนักปราชญ.์ นา้� ฝน. กรงุ เทพฯ. 152 น. Bac er, C.A. and .C. Ba huizen. 1968. Musaceae. n pp. 35–38. lora o a a ol. . olters– oordho . ., roningen, he etherlands. Espino, . .C., S. . amaluddin and B. Sila oi. 2001. Musa L. (edible culti ars). In pp. 314–325. erhei , E M and .E. Coronel (eds.). lant esources o South–East Asia : SEA 2. Edible ruits and uts. SEA oundation, Bogor, ndonesia. nternational lant enetic esources nstitute. Descriptors or Banana (Musa spp.). 1996. , ome. 55 p. กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 227

เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 nternational nion or the rotection o e arieties o lants. 2010. Banana. . http:// .promusa.org/Morpholog o banana plant ce o the gene echnolog and egulator. 2001. he Biolog o Musa L. (banana). Department o ealth and Aging, Australia. 71 p. mar, S., S. . amaluddin and .M. Bahari. 2012. Collection o Bananas in Mala sia. Mala sian Agricultural esearch and De elopment nstitute (MA D ), uala Lumpur. 61 p. obinson, .C. 1996. Bananas and lantains. he ni ersit ress, Cambridge. 238 p. Simmonds, . . 1982. Banans. he rint ouse, Singapore. 512 p. alma or, . ., D. . ones and Subi anto. 1990. Banans lantains in Southeast Asia. nternational et or or the mpro ement o Banana and lantain, the hillipines. 46 p. 228 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 ´Ñª¹Õª×èÍÊÒÁÑÞ กล้วยกระบงุ 37 กลว้ ยกลา้ ย 37 กลว้ ยกอก มาก 78, 4 กลว้ ยกุ้งเขยี ว 36 กลว้ ยโกะ 78, 6 กล้วยขม 37, 78 กล้วยข้างก ิ สล้ าย 78 กลว้ ยไข่ 35, 36, 39 กล้วย ขก่ า� แพงเพชร 78, 2 กล้วยไขจ่ ีน 36 กล้วย ขท่ องรว่ ง 6 78, 4 กลว้ ยไข่โบราณ 37 กล้วย ขพ่ ระตะบอง 36, 78, 6 กล้วยไข่มาเลเซีย 33 กลว้ ยครั่ง 36 กลว้ ยงาช้าง 37 กลว้ ยเงิน 35, 39 กล้วยตานี 34, 35, 37, 38, 39 กล้วยตานีกงิ่ จนทร์ 38, 78, กลว้ ยตานขี าว 38 กลว้ ยตานีด�า 38 กลว้ ยตานีปา่ 38 กลว้ ยตานี มอ้ 38, 78 1 กลว้ ยตานี อมทอง 38, 78 1 2 กล้วยตบี 37 กล้วยตบี คา� 78 1 4 กลว้ ยตบี นครสวรรค์ 78, 1 6 กลว้ ยตีบมก า าร 79 1 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 229

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กลว้ ยโตน พทลง 79, 11 กลว้ ยทองกาบด�า 36 กลว้ ยทองก�าปน กลว้ ยทองขีแมว 79, 112 กลว้ ยทองเดช 79, 114 กลว้ ยทองส้ม กลว้ ยทองเอย 37 กลว้ ยทองโ ะ 79, 116 กล้วยท่าแม่จนเชียงราย 79, 11 กลว้ ยทพิ รส 79, 12 กลว้ ยเทพพนม 79, 122 กลว้ ยเทพรส 37, 39 กล้วยนมสวรรค์ 79, 124 กลว้ ยนมสาว 35, 37, 39, 79, 126 กลว้ ยนมหมี 37, 79, 12 กล้วยนาก กลว้ ยนากคอ่ ม 37 กล้วยนาก ท 37 กลว้ ยนากมก 36, 79, 1 กล้วยนากยกษ์ 79 1 2 กลว้ ยนางกรายสรินทร์ 79, 1 4 กลว้ ยนางพญา 79, 1 6 กลว้ ยน�า้ 79, 1 กลว้ ยนวิ จระเข้ 79, 14 กล้วยนิวมือนาง 37 กลว้ ยนา� เชียงราย 37 กลว้ ยน�า้ นม 37, 80, 142 กล้วยน�า้ ฝาด 37, 80, 144 กล้วยนา� พทลง 80, 146 กลว้ ยน�า้ ว้า 36 กล้วยนา� วา้ ขาวแพร่ 37 80, 14 35, 37 80, 15 230 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยน�าวา้ คร่ง 80, 152 กลว้ ยน�าว้าแ งนครพนม 80, 154 กล้วยน�าว้า �า 80, 156 กล้วยน�าวา้ นครศรีธรรมราช 80, 15 กลว้ ยนา� ว้านวลจนทร์ 80, 16 กลว้ ยน�าว้าปากช่อง 5 80, 162 กลว้ ยน�าวา้ เพชรบรี 80, 164 กลว้ ยนา� วา้ แพร่ 80, 166 กล้วยนา� วา้ มะลิอ่อง 81, 16 กลว้ ยนา� วา้ สโขทย 81, 1 กล้วยน�าว้าสโขทย 4 81, 1 2 กล้วยนา� ว้าสโขทย 6 81, 1 4 กลว้ ยน�าวา้ สโขทย 81, 1 6 กลว้ ยน�าวา้ อบล 81, 1 กล้วยบวั กลว้ ยบวั สีชมพู 28 กลว้ ยบวั สีส้ม 39 กลว้ ยบางคณทีใน 39 กลว้ ยประดับ 81, 1 กลว้ ยปา่ 39 กล้วยป่าอบสิ ซิเนยี 32, 33, 34, 35, 36, 37, 39 กลว้ ยเปร้ยี ว 34 กล้วยเปรยี วบ้าน ร่ 35 กล้วยเปลือกหนา 81, 1 2 กลว้ ยพมา่ แหกคกุ 37 กลว้ ยพระยาเสวย 35, 37 กลว้ ยพาโลกา สนิ ธ์ 81, 1 4 กลว้ ยร้อย วี 81, 1 6 กล้วยรตั นกทั ลี 81, 1 กล้วยลงั กา 28 กล้วยลงกานครสวรรค์ 33 81, 1 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 231

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยเลบช้างก 38, 81, 1 2 กลว้ ยเลบมือนาง 5 6 81, 1 4 กล้วยไล กลว้ ยศรนี วล 36 กล้วยส้ม 37 กล้วยสยาม 37 กลว้ ยสา 33 กล้วยหก 36 กล้วยลกู ส้ �าก�าแพงเพชร 39 กล้วย วานทบแม้ว 82, 1 6 กล้วยหอม 82, 1 กลว้ ยหอมเขยี ว 35, 36 กล้วยหอมเขียวค่อม 36 กลว้ ยหอมคลองจัง 36 กลว้ ย อมคอ่ ม 36 กล้วย อมจนทร์ 33, 36, 82, 2 กลว้ ย อมจ�าปา 36, 82, 2 2 กลว้ ยหอมดอกไม้ 36, 82, 2 4 กลว้ ย อม ต้ วน 36 กลว้ ย อมทอง 82, 2 6 กลว้ ย อมนครพนม 33, 82, 2 กล้วย อมผลสน 82, 21 กล้วย อมพมา่ 82, 212 กล้วยหอมแมว้ 82, 214 กล้วยหกั มกุ 36 กลว้ ย กมกเขียว 37 กล้วย กมกนวล 82, 216 กลว้ ย ิน 37, 82, 21 กลว้ ยอ่างขาง 37, 38, 82, 22 กล้วย เกท 39 82, 222 232 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 ัชนชอวิ ยา าสตร์ Musa acuminata Colla 32, 34, 35, 39 M. acuminata subsp. burmanica . . Simmonds 33 M. acuminata subsp. malaccensis ( idl.) . . Simmonds 32 M. acuminata subsp. microcarpa (Becc.) . . Simmonds 33 M. acuminata ar. zebrina ( an outte e lanch.) asution 33 M. balbisiana Colla 34 M. banksii . Muell. M. itinerans Cheesman 32, 33 M. textlis e 39 Musa 28 Musa 81, 1 1 82, 22 Musa 82, 21 82, 21 Musa 82, 221 82, 2 5 Musa 82, 2 82, 2 1 Musa 82, 211 82, 215 Musa 82, 21 82, 2 Musa 82, 2 78, Musa 78, 78, 5 Musa 78, 1 78 Musa 78, Musa Musa Musa Musa Musa Musa Musa Musa กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 233

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 M. 78, 5 Musa 81, 1 1 Musa 81, 1 Musa 81, 1 5 Musa 82, 1 Musa 79, 1 1 Musa 79, 1 Musa 79, 1 5 Musa 79 1 Musa 79, 1 Musa 80, 14 Musa 80, 14 Musa 80, 155 Musa 80, 15 Musa 80, 151 Musa 80, 15 Musa 81, 16 Musa 80, 15 Musa 80, 161 Musa 5 80, 16 Musa 80, 165 Musa 80, 16 Musa 81, 1 1 Musa 4 81, 1 Musa 6 81, 1 5 Musa 81, 1 Musa 81, 1 Musa 79, 141 Musa 80, 14 Musa 80, 145 Musa 79, 12 234 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

เนื่องในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 Musa 81, 1 81, 1 5 Musa 81, 1 81, 1 Musa 78, 1 78, Musa 78, 1 1 79, 111 Musa 79, 123 79, 125 Musa 79, 127 79, 121 Musa 79, 113 79, 115 Musa 79, 119 Musa (ABB) ຸ luai ha Mae Chan Chiang aiູ 79, 117 Musa (ABB) ຸ luai hepphanomູ 78, 1 5 Musa (ABB) ຸ luai heppharotູ 79, 1 Musa (AAB) ຸ luai hong oູ 78, 1 Musa (AA) ຸ luai hong am anູ 82, 1 Musa (AA) ຸ luai hong hi Maeoູ Musa (AA) ຸ luai hong eiູ Musa (AA) ຸ luai hong Somູ Musa Musa Musa Musa กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 235



า นวก

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 238 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร 239

เน่ืองในโอกาส ครบรอบ 46 ปี การสถาปนากรมวิชาการเกษตร พ.ศ. 2561 คา� ขอบคณ 1. นสิ ติ มหาวิทยาลยั นเรศวรทชี่ ว่ ยในการจดั ท�าข้อมลู ภาคสนาม 1) นางสาวโชตริ ส แก้วปลงั่ คณะวิทยาศาสตร์ 2) นางสาวณฐั ฐา สีด�า คณะวิทยาศาสตร์ 3) นางสาวนดั ดา สุวรรณ คณะวทิ ยาศาสตร์ 4) นางสาวธนั ยช์ นก เรอื งจา� นงศิลป คณะวิทยาศาสตร์ 5) นางสาวโยษิตา อนิ ทร์แป้น คณะวิทยาศาสตร์ 6) นางสาวขวัญรวี อนุสรณ์ คณะเกษตรศาสตร์ ทรพั ยากรธรรมชาติ และส่งิ แวดลอ้ ม 2. เกษตรกรปลูกกลว้ ยจังหวดั สโุ ขทัย 1) นางพิมเสน ค�าเทวา 60/2 หมู่ 2 ตา� บลคลองกระจง อา� เภอสวรรคโลก จังหวัดสโุ ขทยั 2) นายปรารมภ์ พฒุ ฤทธ์ิ 4/1 บา้ นขอนซงุ ตา� บลเมอื งบางขลงั อา� เภอสวรรคโลก จงั หวดั สโุ ขทยั 3. เกษตรกรแปรรปู กล้วยและผลิตภัณฑอ์ าหารทา� จากกล้วย นายสมโภชน์ และนางนา้� ผง้ึ กฎุ มณี 221 หมู่ 10 ตา� บลทา่ ชยั อา� เภอศรสี ชั นาลยั จงั หวดั สโุ ขทยั าพถ่ายโ ย ศนู ยว์ จิ ยั พชื สวนสโุ ขทยั ศนู ยว์ จิ ยั พชื สวนสโุ ขทยั 1) นายจกั รกฤษณ์ โปตะวฒั น์ กลมุ่ วจิ ยั การคมุ้ ครองพนั ธพ์ุ ชื สา� นกั คมุ้ ครองพนั ธพ์ุ ชื 2) นายทวศี กั ด์ิ ขตั ยิ ศ กลมุ่ วจิ ยั อนสุ ญั ญาไซเตสดา้ นพชื สา� นกั คมุ้ ครองพนั ธพ์ุ ชื 3) นายสมคั ร รตั นทพิ ย์ กลมุ่ วจิ ยั อนสุ ญั ญาไซเตสดา้ นพชื สา� นกั คมุ้ ครองพนั ธพ์ุ ชื 4) นายพรเทพ ทว้ มสมบญุ ฝา่ ยบรหิ ารทวั่ ไป สา� นกั คมุ้ ครองพนั ธพ์ุ ชื 5) นายวรี วทิ ย์ นยิ ากาศ 6) นายจงเดน่ ปานเนยี ม าพวา สีน�าโ ย กรมสง่ เสรมิ การเกษตร นายเรอื งเดช ศรวี ฒั น์ 240 กล้วยกินได้ ของกรมวิชาการเกษตร







ÈٹÇԨѠ¾×ªÊǹ ÊØ⢷ÑÂ