MĨ THUẬT LỚP 5

BÈ Gi∏o dÙc vµ Ƶo tπo Nguy‘n QuËc To∂n (ChÒ bi™n) - Nguy‘n H˜u Hπnh ßµm Luy÷n - BÔi ßÁ ThuÀt Bπch Ng‰c Di÷p - Nguy‘n Ưc toµn (T∏i b∂n l«n th¯ t∏m) nhµ xu†t b∂n gi∏o dÙc vi÷t nam

ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n : Chñ tÞch Héi ®ång Thµnh viªn kiªm Tæng Gi¸m ®èc NG¤ TRÇN ¸I Phã Tæng Gi¸m ®èc kiªm Tæng biªn tËp vò v¨n hïng Biªn tËp lÇn ®Çu vµ t¸i b¶n : ng« thanh hð¬ng Biªn tËp kÜ thuËt : lð¬ng quèc hiÖp Biªn tËp mÜ thuËt : bïi quang tuÊn Tr×nh bµy b×a : bïi quang tuÊn Minh ho¹ : nguyÔn quèc to¶n - ®µm luyÖn - nguyÔn h÷u h¹nh §ç chiÕn c«ng - bïi thanh s¬n Söa b¶n in : Phßng söa b¶n in (NXB gi¸o dôc t¹i hµ néi) ChÕ b¶n : c«ng ty cæ phÇn mÜ thuËt vµ truyÒn th«ng B¶n quyÒn thuéc Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc ViÖt Nam - Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o mÜ thuËt 5 M· sè : 1H507T4 In ............. cuèn, khæ 17 x 24 cm. In t¹i C«ng ti cæ phÇn in ................... Sè in : ............. Sè XB : 01−2014/CXB/101−1062/GD. In xong vµ nép lðu chiÓu th¸ng ... n¨m 2014.

Bµi 1 Th≠Íng th¯c m‹ thuÀt Xem tranh Thi’u n˜ b™n hoa hu÷ 1. Vµi nät v“ hoπ s‹ T´ Ng‰c V©n Hoπ s‹ T´ Ng‰c V©n sinh n®m 1906 tπi Hµ NÈi ; qu™ Î lµng Xu©n C«u, x∑ Ngh‹a TrÙ, huy÷n V®n Giang, tÿnh H≠ng Y™n. §ng tËt nghi÷p Tr≠Íng Hoπ s‹ T´ Ng‰c V©n M‹ thuÀt ß´ng D≠¨ng (1906 - 1954) n®m 1931 vµ lµ Hi÷u tr≠Îng Æ«u ti™n cÒa Tr≠Íng M‹ thuÀt kh∏ng chi’n mÎ Î chi’n khu Vi÷t Bæc. Nh˜ng n®m 1939 - 1944 lµ giai Æoπn s∏ng t∏c sung s¯c nh†t cÒa ´ng. N®m 1954, hoπ s‹ T´ Ng‰c V©n Æ∑ hi sinh tr™n Æ≠Íng c´ng t∏c trong chi’n dfich ßi÷n Bi™n PhÒ. T´ Ng‰c V©n lµ mÈt trong nh˜ng hoπ s‹ Vi÷t Nam Æ«u ti™n ti’p thu ngh÷ thuÀt ph≠¨ng T©y mÈt c∏ch s∏ng tπo, ÆÂng thÍi bi’t k’ thıa nh˜ng gi∏ trfi cÒa ngh÷ thuÀt truy“n thËng. §ng Æ∑ Æ” lπi nhi“u t∏c ph»m c„ gi∏ trfi ngh÷ thuÀt cao, trong Æ„ c„ b¯c tranh Thi’u n˜ b™n hoa hu÷. N®m 1996, ´ng Æ≠Óc Nhµ n≠Ìc t∆ng Gi∂i th≠Îng H Ch› Minh v“ V®n h‰c - Ngh÷ thuÀt. 3

2. Xem tranh Thi’u n˜ b™n hoa hu÷. Tranh s¨n d«u cÒa hoπ s‹ T´ Ng‰c V©n 4

B¯c tranh Thi’u n˜ b™n hoa hu÷* (phi™n b∂n) hi÷n Æ≠Óc l≠u gi˜ tπi B∂o tµng M‹ thuÀt Vi÷t Nam. Tranh vœ mÈt thi’u n˜ m∆c ∏o dµi træng ngÂi nghi™ng Æ«u b™n b◊nh hoa hu÷, tay tr∏i vuËt nhã l™n m∏i t„c, tay ph∂i n©ng c∏nh hoa tr´ng r†t duy™n d∏ng vµ mang nät Æãp dfiu dµng cÒa ng≠Íi con g∏i Hµ NÈi thÍi tr≠Ìc. Tranh Æ≠Óc vœ bªng ch†t li÷u s¨n d«u, c„ bË cÙc ch∆t chœ, Æ≠Íng nät uy”n chuy”n, c∏c m∂ng s∏ng tËi ƨn gi∂n vµ tinh t’. Mµu sæc chi’m ph«n lÌn trong b¯c tranh lµ mµu træng, mµu xanh, mµu hÂng tπo n™n mÈt hoµ sæc nhã nhµng, trong s∏ng. ß©y lµ mÈt trong nh˜ng t∏c ph»m ti™u bi”u cÒa n“n m‹ thuÀt hi÷n Æπi Vi÷t Nam. 3. C©u h·i vµ bµi tÀp - Xem mÈt sË t∏c ph»m cÒa hoπ s‹ T´ Ng‰c V©n vµ n™u c∂m nhÀn cÒa em. - Quan s∏t mµu sæc cÒa thi™n nhi™n vµ nh˜ng Æ vÀt xung quanh em. Nghÿ ch©n b™n ÆÂi. Tranh s¨n mµi cÒa hoπ s‹ T´ Ng‰c V©n (*) H◊nh ∂nh trong tranh lµ hoa loa kÃn, nh≠ng thÍi b†y giÍ hoa loa kÃn cfln c„ t™n lµ hoa hu÷ t©y. 5

Bµi 2 Vœ trang tr› Mµu sæc trong trang tr› 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Mµu sæc lµm cho c∂nh vÀt trÎ n™n Æãp vµ h†p d…n h¨n. - Mµu sæc c„ vai trfl r†t quan tr‰ng trong trang tr›. Khi trang tr›, kh´ng th” thi’u mµu sæc. - Con ng≠Íi Æ∑ bi’t sˆ dÙng mµu sæc Æ” tπo n™n vŒ Æãp cho s∂n ph»m, phÔ hÓp vÌi gi∏ trfi sˆ dÙng. V› dÙ : mµu sæc ∏o, qu«n, kh®n quµng, c∆p s∏ch, t†m th∂m, kh®n tr∂i bµn, b∏t, Æ‹a,... - Khi vœ trang tr›, c„ th” dÔng mµu bÈt, mµu n≠Ìc, s∏p mµu, bÛt dπ mµu,... H◊nh 1. Mµu sæc trong trang tr› 6

2. C∏ch vœ mµu - Mµu sæc c«n c„ mµu ÆÀm, mµu nhπt vµ phÔ hÓp vÌi nÈi dung trang tr›. - Vœ mµu c«n lµm r‚ tr‰ng t©m h◊nh trang tr› vµ c„ s˘ hµi hoµ chung. - Trong mÈt bµi vœ trang tr› kh´ng n™n dÔng qu∏ nhi“u mµu. - C∏ch sˆ dÙng mµu : + Mµu bÈt : pha vÌi keo* vµ nghi“n k‹ tr≠Ìc khi vœ. + Mµu n≠Ìc : pha vÌi n≠Ìc sπch, khi vœ kh´ng n™n pha mµu qu∏ Æ∆c ho∆c qu∏ lo∑ng. + S∏p mµu : n™n vœ Æ“u, mfin, c„ th” phËi hÓp vÌi mµu n≠Ìc hay bÛt dπ. V› dÙ : dÔng s∏p mµu vœ th™m l™n m∂ng mµu n≠Ìc, vœ c∏c m∂ng mµu ÆÀm h¨n bªng bÛt dπ b™n cπnh nh˜ng m∂ng mµu vœ bªng s∏p mµu. + BÛt dπ mµu : c«n ch‰n mµu tr≠Ìc khi vœ vµ vœ tı nhπt Æ’n ÆÀm. D≠Ìi Æ©y lµ mÈt sË v› dÙ v“ mµu sæc trong bµi vœ trang tr› : H◊nh 2. Hoπ ti’t trang tr› H◊nh 3. Trang tr› Æ≠Íng di“m (*) Keo lµ ch†t gi˜ cho mµu kh´ng bfi bong. C„ nhi“u loπi keo kh∏c nhau Æ≠Óc lµm tı da tr©u, x≠¨ng c∏,... Ngoµi keo, cfln c„ th” dÔng h lo∑ng lµm tı bÈt gπo, bÈt sæn,... 7

H◊nh 4. Trang tr› h◊nh ch˜ nhÀt H◊nh 5. Trang tr› h◊nh vu´ng 3. Th˘c hµnh Trang tr› mÈt Æ≠Íng di“m. 8

Bµi 3 Vœ tranh ß“ tµi Tr≠Íng em 1. T◊m, ch‰n nÈi dung Æ“ tµi - ß“ tµi Tr≠Íng em r†t phong phÛ, c„ nhi“u nÈi dung nh≠ : vui ch¨i Î s©n tr≠Íng, buÊi h‰c tr™n lÌp, lao ÆÈng Î v≠Ín tr≠Íng, bi”u di‘n v®n ngh÷, cæm trπi, giÍ sinh hoπt lÌp, phong c∂nh tr≠Íng, ch©n dung th«y c´ gi∏o,... - Em h∑y ch‰n mÈt nÈi dung y™u th›ch vµ nhÌ lπi c∏c h◊nh ∂nh, mµu sæc Æ∆c tr≠ng Æ” vœ tranh v“ tr≠Íng cÒa em. Tr≠Íng em. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 9

2. C∏ch vœ tranh - Ch‰n c∏c h◊nh ∂nh ti™u bi”u phÔ hÓp vÌi nÈi dung Æ“ tµi. - Sæp x’p c∏c h◊nh ∂nh ch›nh, phÙ cho c©n ÆËi. - Vœ vµ Æi“u chÿnh c∏c h◊nh ∂nh Æ” b¯c tranh th™m sinh ÆÈng. - Vœ mµu t≠¨i s∏ng, c„ ÆÀm, c„ nhπt. L≠u ˝ : - Kh´ng vœ qu∏ nhi“u h◊nh ∂nh r≠Ím rµ. - H◊nh ∂nh ch›nh c«n Æ≠Óc vœ to vÌi mµu sæc t≠¨i s∏ng Æ” lµm r‚ nÈi dung. ab cd GÓi ˝ mÈt sË h◊nh ∂nh v“ Æ“ tµi Tr≠Íng em 10

ß’n tr≠Íng. Tranh bÛt dπ cÒa h‰c sinh T∆ng hoa c´ gi∏o. Tranh bÛt dπ cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh Vœ mÈt b¯c tranh v“ Æ“ tµi Tr≠Íng em. 11

Bµi 4 Vœ theo m…u KhËi hÈp vµ khËi c«u 1. Quan s∏t, nhÀn xät - KhËi hÈp gÂm c„ s∏u m∆t : m∆t tr™n, m∆t d≠Ìi vµ bËn m∆t xung quanh ; c∏c m∆t Æ“u phºng. Khi quan s∏t tı mÈt ph›a sœ chÿ th†y mÈt hay hai ho∆c ba m∆t cÒa khËi hÈp. Vœ khËi hÈp nh◊n th†y ba m∆t sœ Æãp h¨n. - KhËi c«u kh´ng c„ c∏c m∆t ph©n bi÷t r‚ nh≠ khËi hÈp mµ c„ b“ m∆t cong Æ“u, quan s∏t tı m‰i ph›a lu´n th†y c„ dπng h◊nh trfln. - Khi ∏nh s∏ng chi’u tı mÈt ph›a th◊ c∏c ÆÈ ÆÀm nhπt cÒa khËi hÈp sœ ph©n bi÷t r‚ rµng, cfln Î khËi c«u th◊ c∏c ÆÈ ÆÀm nhπt sœ bi’n chuy”n nhã nhµng. H◊nh 1. KhËi hÈp vµ khËi c«u 12

2. C∏ch vœ - Nh◊n m…u, ≠Ìc l≠Óng tÿ l÷ vµ vœ khung h◊nh chung tr™n gi†y cho c©n ÆËi. - Vœ khung h◊nh ri™ng cÒa tıng vÀt m…u. - T◊m vfi tr›, tÿ l÷ c∏c m∆t cÒa khËi hÈp. Vœ ph∏c h◊nh bªng nät thºng. VÌi khËi c«u, c«n vœ c∏c trÙc ngang, d‰c vµ Æ≠Íng chäo cÒa khung h◊nh ri™ng, sau Æ„ l†y c∏c Æi”m ÆËi x¯ng qua t©m. D˘a vµo c∏c Æi”m Æ„, ph∏c h◊nh bªng nät thºng rÂi sˆa thµnh nät cong Æ“u. - Sˆa ch˜a, hoµn chÿnh h◊nh vœ. - Vœ ÆÀm nhπt (vœ ƨn gi∂n Î ba m¯c ÆÈ : ÆÀm, ÆÀm vıa, nhπt). M…u vœ a b cd e H◊nh 2. GÓi ˝ c∏ch vœ khËi hÈp vµ khËi c«u 13

H◊nh 3. Bµi vœ khËi hÈp vµ khËi c«u (tham kh∂o) 3. Th˘c hµnh Vœ khËi hÈp vµ khËi c«u. 14

Bµi 5 TÀp n∆n tπo d∏ng N∆n con vÀt quen thuÈc 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Quan s∏t ho∆c nhÌ lπi mÈt sË con vÀt quen thuÈc v“ h◊nh d∏ng, mµu sæc vµ Æ∆c Æi”m ch›nh cÒa chÛng. - NhÀn xät v“ h◊nh d∏ng cÒa c∏c con vÀt trong mÈt vµi hoπt ÆÈng kh∏c nhau. - Ch‰n con vÀt em y™u th›ch Æ” n∆n. H◊nh 1. GÓi ˝ mÈt sË d∏ng con vÀt c„ th” tÀp n∆n 15

2. C∏ch n∆n - Ch‰n vµ chu»n bfi Ɔt n∆n (Ɔt mµu ho∆c Ɔt sät). - N∆n c∏c bÈ phÀn ch›nh cÒa con vÀt (Æ«u, m◊nh, ch©n). - N∆n c∏c chi ti’t (mæt, Æu´i, sıng,...). - Gæn c∏c bÈ phÀn thµnh h◊nh con vÀt. - Tπo d∏ng Æ” con vÀt hoµn chÿnh vµ sinh ÆÈng. L≠u ˝ : C„ th” n∆n con vÀt tı mÈt th·i Ɔt bªng c∏ch käo, næn, Ææp,... sau Æ„ gæn th™m c∏c chi ti’t. H◊nh 2. GÓi ˝ c∏ch n∆n con tr©u 16

H◊nh 3. MÈt sË bµi n∆n con vÀt (tham kh∂o) 3. Th˘c hµnh N∆n con vÀt mµ em y™u th›ch. 17

Bµi 6 Vœ trang tr› Vœ hoπ ti’t trang tr› ÆËi x¯ng qua trÙc 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Hoπ ti’t trang tr› th≠Íng lµ h◊nh hoa, l∏, chim, thÛ,... - Hoπ ti’t th≠Íng Æ≠Óc vœ ƨn gi∂n, c∏ch Æi÷u tı nh˜ng h◊nh ∂nh trong thi™n nhi™n Æ” lµm Æãp h¨n vµ phÔ hÓp vÌi y™u c«u trang tr›. - Trong thi™n nhi™n c„ mÈt sË loµi hoa, l∏, con vÀt c„ c†u trÛc ÆËi x¯ng qua Æ≠Íng trÙc. - C„ r†t nhi“u hoπ ti’t trang tr› Æãp Æ≠Óc vœ ÆËi x¯ng qua trÙc d‰c ho∆c trÙc ngang. - Nhi“u hoπ ti’t trang tr› cÊ Æ≠Óc tπo h◊nh ÆËi x¯ng qua trÙc mang gi∏ trfi ngh÷ thuÀt cao. H◊nh 1. Hoπ ti’t ÆËi x¯ng qua trÙc 18

2. C∏ch vœ hoπ ti’t ÆËi x¯ng qua trÙc - Ph∏c h◊nh d∏ng chung vµ kŒ Æ≠Íng trÙc ch›nh. - Vœ ph∏c nh˜ng nät ch›nh cÒa hoπ ti’t. - Vœ chi ti’t vµ sˆa h◊nh cho c©n ÆËi. - Vœ mµu theo ˝ th›ch. C∏c ph«n ÆËi x¯ng nhau cÒa hoπ ti’t c«n Æ≠Óc vœ cÔng mµu, cÔng ÆÈ ÆÀm nhπt. aa bb cc H◊nh 2. GÓi ˝ c∏ch vœ hoπ ti’t b´ng hoa, chi’c l∏ ÆËi x¯ng qua trÙc 19

H◊nh 3. Bµi vœ hoπ ti’t ÆËi x¯ng (tham kh∂o) 3. Th˘c hµnh Ch‰n mÈt hoπ ti’t Î trang 18 Æ” vœ ho∆c vœ ti’p h◊nh vµ mµu vµo Æ≠Íng di“m Î vÎ th˘c hµnh. 20

Bµi 7 Vœ tranh ß“ tµi An toµn giao th´ng 1. T◊m, ch‰n nÈi dung Æ“ tµi - ß“ tµi An toµn giao th´ng c„ nh˜ng nÈi dung cÙ th” nh≠ : tu©n theo hi÷u l÷nh cÒa ng≠Íi Æi“u khi”n giao th´ng Î ng∑ ba, ng∑ t≠ ; Æi bÈ sang Æ≠Íng ÆÛng n¨i quy Æfinh ; c∏c ph≠¨ng ti÷n giao th´ng Æi ÆÛng ph«n Æ≠Íng quy Æfinh,... - Em h∑y ch‰n mÈt nÈi dung y™u th›ch vµ nhÌ lπi c∏c h◊nh ∂nh ti™u bi”u Æ” vœ tranh. Sang Æ≠Íng. Tranh s∏p mµu vµ bÛt dπ cÒa h‰c sinh 21

2. C∏ch vœ tranh - T◊m, ch‰n c∏c h◊nh ∂nh cÙ th” v“ an toµn giao th´ng (tr™n Æ≠Íng bÈ, tr™n Æ≠Íng thu˚,...) Æ” vœ. - Vœ c∏c h◊nh ∂nh ch›nh tr≠Ìc cho r‚ nÈi dung. - Vœ th™m c∏c h◊nh ∂nh kh∏c cho tranh th™m sinh ÆÈng. - Vœ mµu theo ˝ th›ch. GiÛp bπn qua Æ≠Íng Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh ß≠Íng phË. Tranh mµu n≠Ìc cÒa h‰c sinh 22

PhË x∏ b◊nh y™n. Tranh mµu bÈt cÒa h‰c sinh ßi ÆÛng ph«n Æ≠Íng. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh Vœ mÈt b¯c tranh v“ an toµn giao th´ng Î Æfia ph≠¨ng em. 23

Bµi 8 Vœ theo m…u M…u vœ c„ dπng h◊nh trÙ vµ h◊nh c«u 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Quan s∏t vµ nhÀn xät c∏c loπi qu∂ vµ nh˜ng Æ vÀt (H.1) xem chÛng c„ dπng h◊nh g◊. H◊nh 1. MÈt sË vÀt m…u c„ dπng h◊nh trÙ vµ h◊nh c«u - C„ th” sæp x’p hai vÀt m…u Æ” vœ. V› dÙ : + ƒm pha trµ vµ c∏i cËc (li). + B◊nh Æ˘ng n≠Ìc vµ qu∂ ho∆c l‰ hoa vµ qu∂... - NhÀn xät v“ vfi tr›, tÿ l÷, h◊nh d∏ng, ÆÈ ÆÀm nhπt cÒa m…u vœ. L≠u ˝ : - C«n ch‰n c∏c vÀt m…u c„ h◊nh d∏ng cao th†p, to nh· vµ mµu ÆÀm, mµu nhπt kh∏c nhau. - Sæp x’p c∏c vÀt m…u mÈt c∏ch hÓp l› Æ” bµi vœ c„ bË cÙc Æãp. 24

2. C∏ch vœ - Ph∏c khung h◊nh chung phÔ hÓp vÌi khÊ gi†y. - Ph∏c khung h◊nh cÒa tıng vÀt m…u vµ t◊m tÿ l÷ cÒa c∏c bÈ phÀn. - Vœ nät ch›nh vµ vœ chi ti’t. - Hoµn chÿnh h◊nh vµ vœ ÆÀm nhπt. M…u vœ a bc de H◊nh 2. GÓi ˝ c∏ch vœ m…u c„ dπng h◊nh trÙ vµ h◊nh c«u 25

H◊nh 3. Bµi vœ m…u c„ dπng h◊nh trÙ vµ h◊nh c«u (tham kh∂o) 3. Th˘c hµnh Tıng nh„m t◊m hai vÀt m…u c„ dπng h◊nh trÙ, h◊nh c«u Æ” Æ∆t m…u rÂi vœ. 26

Bµi 9 Th≠Íng th¯c m‹ thuÀt GiÌi thi÷u s¨ l≠Óc v“ Æi™u khæc cÊ Vi÷t Nam 1. Vµi nät v“ Æi™u khæc cÊ PhÀt A-di-Ƶ. T≠Óng Æ∏ (chÔa PhÀt T›ch, Bæc Ninh) - ßi™u khæc lµ mÈt loπi h◊nh ngh÷ thuÀt truy“n thËng c„ tı l©u ÆÍi, th≠Íng th†y Î Æ◊nh, chÔa, l®ng t»m,... - ßi™u khæc cÊ th≠Íng th” hi÷n c∏c chÒ Æ“ v“ t›n ng≠Ïng vµ cuÈc sËng x∑ hÈi vÌi nhi“u h◊nh ∂nh phong phÛ, sinh ÆÈng. - C∏c t∏c ph»m Æi™u khæc cÊ th≠Íng Æ≠Óc lµm bªng c∏c ch†t li÷u : gÁ, Æ∏, ÆÂng, Ɔt nung,... 27

2. MÈt sË t∏c ph»m Æi™u khæc cÊ Vi÷t Nam nÊi ti’ng - T≠Óng : t≠Óng th≠Íng di‘n t∂ h◊nh ∂nh ߯c PhÀt ho∆c c∏c vfi La H∏n*, c∏c vfi Th«n,... + T≠Óng PhÀt A-di-Ƶ (chÔa PhÀt T›ch, Bæc Ninh). + T≠Óng PhÀt Bµ Quan ¢m ngh◊n mæt ngh◊n tay (chÔa BÛt Th∏p, Bæc Ninh). + T≠Óng PhÀt Tuy’t S¨n, t≠Óng c∏c vfi La H∏n (chÔa T©y Ph≠¨ng, Hµ T©y**). + T≠Óng VÚ n˜ Ch®m (M‹ S¨n, Qu∂ng Nam)... - PhÔ Æi™u : phÔ Æi™u Î Æ◊nh lµng th≠Íng di‘n t∂ nh˜ng c∂nh sinh hoπt ÆÍi th≠Íng vÌi nÈi dung phong phÛ. C∏c phÔ Æi™u c„ h◊nh rÂng, ph≠Óng, chim, hoa ; c∂nh Ɔu vÀt, ch¨i cÍ, ch‰i gµ, chÃo thuy“n, ca mÛa,... chπm tr™n gÁ, Æ∏ th≠Íng hay c„ Î Æ◊nh, chÔa. V› dÙ : + ChÃo thuy“n (Æ◊nh Cam ßµ, Hµ T©y). + ß∏ c«u (Æ◊nh ThÊ Tang, V‹nh PhÛc)... - ßi™u khæc cÊ Æ∑ g„p ph«n tπo n™n s˘ phong phÛ cho kho tµng v®n ho∏ Vi÷t Nam, Æ≠Óc Æ∏nh gi∏ cao v“ nÈi dung vµ ngh÷ thuÀt. ChÃo thuy“n. PhÔ Æi™u gÁ (Æ◊nh Cam ßµ, Hµ T©y) * La H∏n : Ng≠Íi tu hµnh Ææc Æπo trong Æπo PhÀt. ** Tı ngµy 01-8-2008, theo Nghfi quy’t cÒa QuËc hÈi, hÓp nh†t tÿnh Hµ T©y vµo thµnh phË Hµ NÈi. 28

PhÀt Bµ Quan ¢m ngh◊n mæt ngh◊n tay T≠Óng gÁ (chÔa BÛt Th∏p, Bæc Ninh) ß∏ c«u. PhÔ Æi™u gÁ (Æ◊nh ThÊ Tang, V‹nh PhÛc) 29

VÚ n˜ Ch®m (Chµm). T≠Óng Æ∏ (M‹ S¨n, Qu∂ng Nam) 3. C©u h·i vµ bµi tÀp - T◊m th™m vµ quan s∏t mÈt sË t∏c ph»m Æi™u khæc cÊ Î Æfia ph≠¨ng Æ” hi”u h¨n v“ ngh÷ thuÀt Æi™u khæc truy“n thËng. - S≠u t«m ∂nh chÙp c∏c t∏c ph»m Æi™u khæc cÊ vµ n™u nhÀn xät cÒa em (n’u c„ Æi“u ki÷n). 30

Bµi 10 Vœ trang tr› Trang tr› ÆËi x¯ng qua trÙc 1. Quan s∏t, nhÀn xät H◊nh 1. Trang tr› ÆËi x¯ng qua trÙc d‰c - C∏c h◊nh Æ≠Óc trang tr› ÆËi x¯ng qua trÙc nh≠ : h◊nh vu´ng, h◊nh trfln,... lu´n c„ c∏c h◊nh m∂ng vµ hoπ ti’t ÆËi x¯ng vÌi nhau qua Æ≠Íng trÙc. - Trang tr› ÆËi x¯ng c„ th” theo mÈt trÙc, hai trÙc ho∆c nhi“u trÙc. V› dÙ : + H◊nh con chuÂn chuÂn (H.1) lµ h◊nh ÆËi x¯ng qua trÙc d‰c. + H◊nh ch˜ nhÀt (H.2) Æ≠Óc trang tr› ÆËi x¯ng qua trÙc d‰c vµ ngang. + H◊nh trfln (H.3a, b) c„ th” Æ≠Óc trang tr› ÆËi x¯ng qua hai ho∆c nhi“u trÙc. + H◊nh vu´ng (H.3c, d) th≠Íng Æ≠Óc trang tr› ÆËi x¯ng qua bËn trÙc. - Nh˜ng hoπ ti’t ÆËi x¯ng qua trÙc lu´n bªng nhau, giËng nhau v“ h◊nh vµ mµu sæc. 31

H◊nh 2. Trang tr› ÆËi x¯ng qua trÙc d‰c vµ trÙc ngang ab cd H◊nh 3. Trang tr› ÆËi x¯ng qua nhi“u trÙc 32

2. C∏ch trang tr› ÆËi x¯ng - T◊m khu´n khÊ vµ vœ h◊nh Æfinh trang tr› (h◊nh vu´ng, h◊nh trfln, h◊nh ch˜ nhÀt,...). - KŒ c∏c trÙc ÆËi x¯ng. - Vœ c∏c m∂ng ch›nh, phÙ. - Vœ hoπ ti’t phÔ hÓp vÌi c∏c h◊nh m∂ng. - Vœ mµu theo ˝ th›ch. L≠u ˝ : C∏c h◊nh m∂ng, hoπ ti’t ÆËi x¯ng nhau c«n Æ≠Óc vœ cÔng mµu, cÔng ÆÈ ÆÀm nhπt. ab cd H◊nh 4. GÓi ˝ c∏ch trang tr› ÆËi x¯ng (h◊nh trfln) 33

ab cd H◊nh 5. GÓi ˝ c∏ch trang tr› ÆËi x¯ng (h◊nh vu´ng) 3. Th˘c hµnh Trang tr› h◊nh vu´ng ho∆c h◊nh trfln (theo trÙc ÆËi x¯ng). 34

Bµi 11 Vœ tranh ß“ tµi Ngµy Nhµ gi∏o Vi÷t Nam 20-11 1. T◊m, ch‰n nÈi dung Æ“ tµi - Ngµy Nhµ gi∏o Vi÷t Nam 20 - 11 lµ ngµy t´n vinh ngh“ dπy h‰c, lµ dfip Æ” h‰c sinh bµy t· t◊nh c∂m k›nh y™u vµ lflng bi’t ¨n s©u sæc c∏c th«y gi∏o, c´ gi∏o. Chµo mıng ngµy 20 - 11. Tranh bÛt dπ cÒa h‰c sinh 35

T∆ng hoa c´ gi∏o. Tranh mµu n≠Ìc cÒa h‰c sinh - C„ nhi“u nÈi dung Æ” vœ, v› dÙ : + C´ gi∏o Æang gi∂ng bµi tr™n lÌp. + S©n tr≠Íng trong ngµy 20 - 11. + Th®m th«y gi∏o, c´ gi∏o cÚ. + Em cÔng cha mã t∆ng hoa th«y gi∏o, c´ gi∏o. + ChÛng em cæm hoa tr™n bµn c´ gi∏o. + ChÛng em mÛa h∏t mıng ngµy 20 - 11. + Vœ ch©n dung th«y gi∏o, c´ gi∏o,... - Quan s∏t c∏c b¯c tranh Æ≠Óc giÌi thi÷u trong bµi Æ” t◊m c∏c h◊nh ∂nh ch›nh, h◊nh ∂nh phÙ vµ nhÀn xät v“ c∏ch vœ tranh cÒa c∏c bπn. 2. C∏ch vœ tranh - Ch‰n vµ vœ c∏c h◊nh ∂nh ch›nh, h◊nh ∂nh phÙ sao cho c©n ÆËi, lµm r‚ nÈi dung tranh. - Vœ mµu : mµu sæc t≠¨i vui, c„ mµu ÆÀm, mµu nhπt. L≠u ˝ : C∏c h◊nh ∂nh vµ mµu sæc c«n sinh ÆÈng, th” hi÷n Æ≠Óc ni“m vui, kh´ng kh› t≠ng bıng cÒa ngµy l‘. 36

C´ gi∏o em. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh Vœ mÈt b¯c tranh v“ Æ“ tµi Ngµy Nhµ gi∏o Vi÷t Nam. 37

Bµi 12 Vœ theo m…u M…u vœ c„ hai vÀt m…u 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Tÿ l÷ chung gi˜a chi“u cao, chi“u ngang cÒa m…u. - X∏c Æfinh vfi tr› vµ ≠Ìc l≠Óng tÿ l÷ cÒa tıng vÀt m…u. V› dÙ : c∏i chai vµ qu∂, c∏i cËc vµ qu∂,... - NhÀn xät Æ∆c Æi”m h◊nh d∏ng cÒa c∏c vÀt m…u. - T◊m ÆÈ ÆÀm nhπt ch›nh cÒa m…u. H◊nh 1. GÓi ˝ c∏ch Æ∆t m…u vœ c„ hai vÀt m…u 38

2. C∏ch vœ - Vœ ph∏c khung h◊nh chung vµ khung h◊nh cÒa tıng vÀt m…u. - T◊m tÿ l÷ c∏c bÈ phÀn cÒa chai vµ qu∂. - Vœ ph∏c h◊nh bªng c∏c nät thºng. Khi vœ, c«n so s∏nh tÿ l÷ gi˜a c∏c bÈ phÀn nh≠ : chi“u cao, chi“u ngang, vfi tr› cÒa cÊ, vai, th©n vµ Æ∏y chai,... - D˘a vµo c∏c nät ph∏c ch›nh Æ” vœ nät cong, nät l≠Ón, nät thºng sao cho h◊nh vœ g«n giËng m…u. - Vœ ÆÀm nhπt cho bµi vœ sinh ÆÈng h¨n. ab cd H◊nh 2. GÓi ˝ c∏ch vœ c∏i chai vµ qu∂ 39

H◊nh 3. MÈt sË bµi vœ m…u c„ hai vÀt m…u (tham kh∂o) 3. Th˘c hµnh Vœ m…u c„ hai vÀt m…u (c∏i chai vµ qu∂ ho∆c m…u kh∏c c„ dπng t≠¨ng Æ≠¨ng). 40

Bµi 13 TÀp n∆n tπo d∏ng N∆n d∏ng ng≠Íi 1. Quan s∏t, nhÀn xät - H◊nh d∏ng cÒa c∏c bÈ phÀn c¨ th” ng≠Íi (Æ«u, th©n, ch©n, tay,...). - Khi hoπt ÆÈng (Æi, Ưng, chπy, nh∂y, nªm, ngÂi,...), c∏c bÈ phÀn cÒa c¨ th” ng≠Íi c„ t≠ th’ thay ÆÊi nh≠ th’ nµo. - C„ th” n∆n d∏ng ng≠Íi Î c∏c hoπt ÆÈng : Æ∏ b„ng, Ɔu vÀt, nh∂y d©y, käo co, mÛa, b¨i thuy“n, ngÂi h‰c bµi,... - C„ th” sæp x’p c∏c h◊nh n∆n theo Æ“ tµi : h‰c tÀp, lao ÆÈng, vui ch¨i,... H◊nh 1. GÓi ˝ mÈt sË d∏ng ng≠Íi c„ th” tÀp n∆n 41

2. C∏ch n∆n - Ch‰n nÈi dung Æ“ tµi vµ nhÌ lπi c∏c d∏ng ti™u bi”u cho mÁi hoπt ÆÈng : Æi, Ưng, cÛi, chπy, nh∂y,... - N∆n c∏c bÈ phÀn ch›nh cÒa ng≠Íi (Æ«u, th©n, ch©n, tay), sau Æ„ n∆n c∏c chi ti’t (t„c, qu«n, ∏o,...). - Gæn, d›nh c∏c bÈ phÀn vµ tπo d∏ng cho h◊nh n∆n th™m sinh ÆÈng. - Ch†t li÷u dÔng Æ” n∆n : Ɔt sät, Ɔt mµu,... H◊nh 2. GÓi ˝ c∏ch n∆n ng≠Íi v∏c cuËc H◊nh 3. GÓi ˝ c∏ch n∆n anh h“ 42

H◊nh 4. H‰c sinh Æang tÀp n∆n H◊nh 5. Tπo d∏ng h◊nh n∆n 43

H◊nh 6. Hoµn chÿnh bµi tÀp n∆n H◊nh 7. Bµi tÀp n∆n cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh N∆n mÈt ho∆c nhi“u h◊nh ng≠Íi mµ em th›ch rÂi tπo d∏ng cho sinh ÆÈng, phÔ hÓp vÌi nÈi dung. 44

Bµi 14 Vœ trang tr› Trang tr› Æ≠Íng di“m Î Æ vÀt 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Trang tr› Æ≠Íng di“m tπo cho Æ vÀt th™m Æãp. C„ nhi“u Æ vÀt th≠Íng Æ≠Óc trang tr› bªng Æ≠Íng di“m nh≠ b∏t, Æ‹a, l‰, v∏y ∏o, tÛi x∏ch,... - C„ nhi“u c∏ch trang tr› kh∏c nhau : + ß≠Íng di“m Î xung quanh Æ vÀt. + ß≠Íng di“m Î tr™n, d≠Ìi hay gi˜a Æ vÀt. + ß≠Íng di“m phÒ k›n ph«n lÌn b“ m∆t Æ vÀt (H.1). - Hoπ ti’t vµ mµu sæc Î Æ≠Íng di“m ph∂i phÔ hÓp vÌi ch†t li÷u, h◊nh d∏ng vµ t›nh n®ng sˆ dÙng cÒa Æ vÀt. H◊nh 1. Trang tr› Æ≠Íng di“m Î mÈt sË Æ vÀt 45

2. C∏ch trang tr› - T◊m vµ vœ h◊nh d∏ng Æ vÀt. - T◊m vfi tr› th›ch hÓp Æ” vœ Æ≠Íng di“m, vœ hai Æ≠Íng thºng ho∆c hai Æ≠Íng cong c∏ch Æ“u, sau Æ„ vœ ph∏c c∏c m∂ng h◊nh ch›nh, phÙ. - Ch‰n hoπ ti’t cho phÔ hÓp vÌi Æ vÀt vµ vœ hoπ ti’t vµo c∏c m∂ng h◊nh. - Vœ mµu cho hµi hoµ vµ c„ mµu ÆÀm, mµu nhπt. ab cd H◊nh 2. GÓi ˝ c∏ch trang tr› Æ≠Íng di“m Î Æ vÀt (c∏i ca) 46

H◊nh 3. Bµi vœ trang tr› Æ≠Íng di“m Î mÈt sË Æ vÀt (tham kh∂o) H◊nh 4. Bµi vœ trang tr› Æ≠Íng di“m (tham kh∂o) 3. Th˘c hµnh Trang tr› Æ≠Íng di“m Î tÛi x∏ch, c∏i khay ho∆c c∏i Æ‹a (t˘ t◊m k›ch th≠Ìc vµ tπo d∏ng Æ vÀt). 47

Bµi 15 Vœ tranh ß“ tµi Qu©n ÆÈi 1. T◊m, ch‰n nÈi dung Æ“ tµi - C„ th” t◊m nhi“u nÈi dung Æ” vœ tranh v“ Æ“ tµi Qu©n ÆÈi. V› dÙ : bÈ ÆÈi hµnh qu©n, tÀp luy÷n tr™n thao tr≠Íng, giÛp d©n chËng b∑o lÙt, lao ÆÈng s∂n xu†t, giao l≠u v®n ngh÷ vÌi nh©n d©n,... - C„ th” vœ tranh v“ hoπt ÆÈng cÒa c∏c binh chÒng : bÈ binh, xe t®ng, ph∏o binh, h∂i qu©n,... - C∏c bπn h‰c sinh Æ∑ vœ Æ≠Óc nhi“u b¯c tranh Æãp v“ Æ“ tµi Qu©n ÆÈi nh≠ : ch©n dung c´ bÈ ÆÈi, chÛ bÈ ÆÈi, bÈ ÆÈi mÛa h∏t cÔng thi’u nhi, bÈ ÆÈi hµnh qu©n,... - H∑y xem vµ nhÀn xät v“ nÈi dung cÒa c∏c b¯c tranh giÌi thi÷u trong bµi rÂi t˘ ch‰n cho m◊nh mÈt nÈi dung y™u th›ch Æ” vœ. T◊nh qu©n d©n. Tranh mµu bÈt cÒa hoπ s‹ Mai V®n Hi’n 48

2. C∏ch vœ tranh - T◊m vµ sæp x’p c∏c h◊nh ∂nh ch›nh, phÙ. - Vœ h◊nh ∂nh ch›nh tr≠Ìc sao cho r‚ nÈi dung. - Vœ th™m c∏c h◊nh ∂nh kh∏c nh≠ : xe ph∏o, c©y cËi, s´ng nÛi,... cho b¯c tranh th™m sinh ÆÈng. - Vœ mµu phÔ hÓp vÌi nÈi dung Æ“ tµi vµ c„ s˘ thay ÆÊi v“ ÆÈ ÆÀm nhπt. MÛa h∏t cÔng c∏c chÛ bÈ ÆÈi. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh Hµnh qu©n qua c«u. Tranh mµu n≠Ìc cÒa h‰c sinh 49