# พุทธบริหารการศึกษา-บริหารและจัดการศึกษาบูรณาการวิถีพุทธ_มรภ.พระนคร 7-3-64

ค. ทาตามหลกั เสริมสร้างปัญญา ในทางปฏิบตั ิ อาจสร้างปัจจยั แห่งสมั มาทิฏฐิ ๒ อยา่ งขา้ งตน้ น้นั ได้ ดว้ ยการปฏิบตั ิตามหลกั วฒุ ิธรรม* (หลกั การสร้างความเจริญงอกงามแห่ง ปัญญา) ๔ ประการ ๑. สัปปรุ สิ สงั เสวะ เสวนาผรู้ ู้ คือ รู้จกั เลือกหาแหล่งวชิ า คบหาท่านผรู้ ู้ ผู้ ทรงคุณความดี มีภูมิธรรมภูมิปัญญาน่านบั ์ือ ๒. สัทธมั มสั สวนะ ฟังดูคาสอน คือ เอาใจใส่สดบั ตรับฟังคาบรรยาย คาแนะนาสงั่ สอน แสวงหาความรู้ ท้งั จากตวั บุคคลโดยตรง และจาก หนงั สือหรือสื่อมวลชน ต้งั ใจเล่าเรียน คน้ ควา้ หมนั่ ปรึกษาสอบ์าม ใหเ้ ขา้ ์ึงความรู้ท่ีจริงแท้ ❖ การศึกษาและพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์วถิ ีพทุ ธ หลกั สูตรบณั ฑิตศกึ ษา ภาควิชาบรหิ ารการศึกษา | 104

ค. ทาตามหลักเสรมิ สรา้ งปัญญา (ตอ่ ) ๓. โยนิโสมนสกิ าร คิดใหแ้ ยบคาย คือ รู้ เห็น ไดอ้ า่ น ไดฟ้ ังสิ่งใด กร็ ู้จกั คิดพิจารณา ดว้ ยตนเอง โดยแยกแยะใหเ้ ห็นสภาวะและสืบสาวใหเ้ ห็นเหตุผลวา่ นนั่ คืออะไร เกิดข้ึนไดอ้ ยา่ งไร ทาไมจึงเป็นอยา่ งน้นั จะเกิดผลอะไรต่อไป มีขอ้ ดี ขอ้ เสีย คุณ โทษอยา่ งไร เป็นตน้ ๔. ธรรมานธุ รรมปฏิบัติ ปฏิบตั ิให์้ ูกหลกั นาส่ิงที่ไดเ้ ล่าเรียนรับฟังและตริตรอง เห็นชดั แลว้ ไปใชห้ รือปฏิบตั ิหรือลงมือทา ให์้ ูกตอ้ งตามหลกั ตามความมุ่ง หมาย ใหห้ ลกั ยอ่ ยสอดคลอ้ งกบั หลกั ใหญ่ ขอ้ ปฏิบตั ิยอ่ ยสอดคลอ้ งกบั จุดหมาย ใหญ่ ปฏิบตั ิธรรมอยา่ งรู้เป้าหมาย เช่น สันโดษเพือ่ เก้ือหนุนการงาน ไม่ใช่ สันโดษกลายเป็นเกียจคร้าน เป็นตน้ (องฺ.จตุกฺก. ๒๑/๒๔๘/๓๓๒) ❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ ีพทุ ธ หลักสตู รบณั ฑติ ศึกษา ภาควิชาบรหิ ารการศึกษา | 105

ง. ศึกษาให้เป็นพหสู ูต คือ จะศึกษาเล่าเรียนอะไร กท็ าตนใหเ้ ป็นพหูสูตในดา้ นน้นั ดว้ ยการ สร้างความรู้ความเขา้ ใจใหแ้ จ่มแจง้ ชดั เจน์ึงข้นั ครบ องคคุณของพหูสูต (ผไู้ ดเ้ รียนมาก หรือผคู้ งแก่เรียน) ๕ ประการ คือ ๑. พหุสฺสุตา ฟังมาก คือ เล่าเรียน สดบั ฟัง รู้เห็น อ่าน สง่ั สมความรู้ใน ดา้ นน้นั ไวใ้ หม้ ากมายกวา้ งขวาง ๒. ธตา จาได้ คือ จบั หลกั หรือสาระได้ ทรงจาเรื่องราวหรือเน้ือหาสาระ ไวไ้ ดแ้ ม่นยา ๓. วจสา ปริจิตา คล่องปาก คือ ท่องบ่น หรือใชพ้ ดู อยเู่ สมอ จน แคล่วคล่องจดั เจน ใครสอบ์ามกพ็ ดู ช้ีแจงแ์ลงได้ ❖ การศึกษาและพฒั นาทรพั ยากรมนุษยว์ ถิ ีพุทธ หลักสตู รบัณฑติ ศกึ ษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 106

ง. ศึกษาใหเ้ ป็นพหสู ูต (ตอ่ ) ๔. มนสานุเปกฺขิตา เจนใจ คือ ใส่ใจนึกคิดจนเจนใจ นึก์งึ คร้ังใด กป็ รากฏเน้ือความสวา่ งชดั เจน มองเห็นโล่งตลอดไปท้งั เร่ือง ๕. ทิฏฺฐิยา สุปฏิวทิ ฺธา ขบไดด้ ว้ ยทฤษฎี คือ เขา้ ใจความหมายและ เหตุผลแจ่มแจง้ ลึกซ้ึง รู้ท่ีไปท่ีมา เหตุผล และความสัมพนั ธ ของเน้ือความและรายละเอียดต่างๆ ท้งั ภายในเร่ืองน้นั เอง และที่เกี่ยวโยงกบั เร่ืองอื่นๆ ในสายวชิ าหรือทฤษฎีน้นั ปรุ โปร่งตลอดสาย (องฺ.ปญฺจก. ๒๒/๘๗/๑๒๙) ❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรพั ยากรมนุษย์วถิ ีพทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควิชาบริหารการศึกษา | 107

จ. เคารพผู้จุดประทปี ปญั ญา ในดา้ นความสัมพนั ธกบั ครูอาจารย พงึ แสดงคารวะนบั ์ือ ตามหลกั ปฏิบตั ิในเร่ืองทิศ ๖ ขอ้ วา่ ดว้ ย ทิศเบ้ืองขวา* ดงั น้ี ๑. ลกุ ตอ้ นรับ แสดงความเคารพ ๒. เข้าไปหา เพ่ือบํารงุ รับใช้ ปรกึ ษา ซักถาม รบั คาํ แนะนาํ เปน็ ต้น ๓. ฟงั ด้วยดี ฟงั เปน็ รจู้ กั ฟังให้เกดิ ปญั ญา ๔. ปรนนบิ ตั ิ ช่วยบริการ ๕. เรยี นศิลปวทิ ยาโดยเคารพ เอาจริงเอาจงั ถือเปน็ กิจสําคัญ (ที.ปา. ๑๑/๒๐๐/๒๐๓) ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ยว์ ถิ ีพทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควิชาบริหารการศกึ ษา | 108

ตวั อยา่ งกิจกรรม ❖ การศึกษาและพัฒนาทรพั ยากรมนุษยว์ ถิ พี ุทธ หลักสูตรบณั ฑติ ศึกษา ภาควิชาบริหารการศกึ ษา | 109

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 110

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 111

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 112

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 113

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 115

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 116

จัดการศึกษา การเรียนการสอน สื่อการศึกษา - ศึกษาดงู าน ❖ การศึกษาและพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสตู รบัณฑติ ศึกษา ภาควชิ าบรหิ ารการศกึ ษา | 118

• อาคารสถานท่ี อาคารเรยี นรวม โซน ซี ๕ ช้นั ๓๐ หอ้ ง มีโสตทศั นปู กรณ์และสือ่ การสอน ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ุทธ หลกั สตู รบณั ฑติ ศกึ ษา ภาควิชาบรหิ ารการศกึ ษา | 119

o กิจกรรมการเรยี นการสอน ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรพั ยากรมนุษยว์ ถิ พี ุทธ นิสิตนงั่ สมาธิก่อนเรียน หลักสตู รบัณฑิตศึกษา ภาควิชาบริหารการศกึ ษา | 120

o การเรียนการสอน ป.ตรี ❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ นง่ั สมาธิก่อนเรียน หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควิชาบริหารการศกึ ษา | 121 121

o การเรยี นการสอน ระดบั ป.โท ❖ การศึกษาและพัฒนาทรัพยากรมนุษย์วถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบณั ฑิตศึกษา ภาควชิ าบรหิ ารการศกึ ษา | 125

o การนเิ ทศก์ ป.บัณฑิต วิชาชพี ครู ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ย์วถิ พี ุทธ หลักสตู รบณั ฑิตศึกษา ภาควชิ าบรหิ ารการศึกษา | 134 134

o ศึกษาดงู านตา่ งประเทศ ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรัพยากรมนษุ ย์วถิ พี ุทธ ๑๓-๑๕ ก.ค.๕๓ วดั โปลิน และมหาวทิ ยาลยั นานาชาติฮ่องกง หลกั สตู รบณั ฑติ ศกึ ษา ภาควิชาบริหารการศกึ ษา | 136 136

o พัฒนาคณาจารย์- เจ้าหนา้ ท่ี ๑๘-๒๐ พ.ค.๕๔ สถาบันสมทบ สิงคโปร์ คณาจารย์ เจา้ หน้าท่ี ไปประชุม สัมมนา ศกึ ษาดูงาน และวิจยั ต่างประเทศ ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรัพยากรมนษุ ย์วถิ ีพทุ ธ หลักสตู รบณั ฑิตศึกษา ภาควชิ าบรหิ ารการศกึ ษา | 137 137

o เสรมิ สรา้ งวิสัยทัศน์ ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ยว์ ถิ ีพุทธ ๒๒-๒๗ เมษายน ๒๕๕๕ ณ ประเทศญี่ป่ ุน หลกั สูตรบัณฑิตศกึ ษา ภาควิชาบรหิ ารการศกึ ษา | 138 138

o วิทยานิพนธ์ ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรพั ยากรมนุษย์วถิ พี ทุ ธ หลกั สตู รบณั ฑิตศึกษา ภาควิชาบรหิ ารการศกึ ษา | 139 139

• ตาราวิชาการ ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรพั ยากรมนุษย์วถิ ีพุทธ หลกั สตู รบณั ฑิตศึกษา ภาควิชาบรหิ ารการศกึ ษา | 140 140

o ฉลาดมนุษยสัมพันธ์ ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ย์วถิ พี ทุ ธ หลกั สตู รบณั ฑิตศึกษา ภาควิชาบริหารการศกึ ษา | 142

o ศึกษาดูงานต่างประเทศ ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรัพยากรมนุษยว์ ถิ ีพุทธ หลกั สูตรบัณฑติ ศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 143

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 144

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 145

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 146

o ลงนามความร่วมมอื ทาง การศึกษา ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ยว์ ถิ ีพุทธ หลักสตู รบัณฑิตศกึ ษา ภาควชิ าบรหิ ารการศกึ ษา | 147

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 150

o Congratulations ❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย์วถิ พี ทุ ธ หลักสตู รบณั ฑิตศึกษา ภาควิชาบริหารการศกึ ษา | 151

oCongratulations ❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ยว์ ถิ ีพุทธ หลกั สตู รบัณฑิตศึกษา ภาควิชาบรหิ ารการศึกษา | 152

o Congratulations ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสตู รบณั ฑิตศกึ ษา ภาควชิ าบริหารการศกึ ษา | 154 154

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 157

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 158

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 159

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 160

❖ การศกึ ษาและพัฒนาทรัพยากรมนษุ ยว์ ถิ พี ทุ ธ หลักสูตรบัณฑิตศึกษา ภาควชิ าบริหารการศึกษา | 161

o บทสรุป การศึกษา เรียนรู้ Head การศึกษา เรียนรู้ อบรม ฝึกฝน ปญั ญา อบรม ฝึกฝน คน (กาย/ใจ) Heart Hand จิต (สมาธิ) พฤติกรรม การศึกษา เรียนรู้ หลกั สตู รบัณฑิตศกึ ษา ภาควชิ าบริหารการศกึ ษา | 164 อบรม ฝึกฝน ❖ การศึกษาและพัฒนาทรัพยากรมนุษยว์ ถิ พี ทุ ธ

Q&A

ข อ ใ ห้ ทุ ก ท่ า น โ ช ค ดี ❖ การศกึ ษาและพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ยว์ ถิ ีพทุ ธ หลักสตู รบณั ฑติ ศกึ ษา ภาควชิ าบริหารการศกึ ษา | 168