แนวทางการใหค้ ะแนน ส�ำ หรับหมวด 7
85 เกณฑค์ ุณภาพการศกึ ษาเพื่อการดำ�เนินการท่เี ป็นเลิศ ฉบับปี 2563 - 2566 แนวทางการให้คะแนน ส�ำ หรับหมวด 7 คะแนน คำ�อธบิ าย 0% หรืือ 5% Le : ไม่่มีีการรายงานผลการดำำ�เนิินการของสถาบััน และ/หรืือมีีผลลัพั ธ์์ที่่ไ� ม่่ดีีในเรื่อ� งที่ร�่ ายงานไว้้ 10%, 15%, 20% T : ไม่่มีีการรายงานข้้อมููลที่�่แสดงแนวโน้้ม หรืือข้้อมููลที่่แ� สดงส่่วนใหญ่่มีีแนวโน้้มในทางลบ C : ไม่่มีีการรายงานสารสนเทศเชิิงเปรีียบเทีียบ หรืือ 25% I : ไม่่มีีการรายงานผลลัพั ธ์ใ์ นเรื่�องที่่ม� ีีความสำำ�คัญั ต่่อการบรรลุุพัันธกิิจของสถาบันั 30%, 35%, 40% Le : มีีการรายงานผลการดำำ�เนินิ การของสถาบันั เพีียงบางเรื่�องที่ม�่ ีีความสำ�ำ คััญ ตอบสนองต่่อคำำ�ถาม หรืือ 45% พื้้�นฐานของหัวั ข้อ้ และเริ่ม� มีีระดัับผลการดำ�ำ เนิินการที่�่ดีีในบางเรื่�อง 50%, 55%, 60% T : มีีการรายงานแนวโน้้มของข้้อมููลบางเรื่อ� ง บางเรื่อ� งแสดงแนวโน้ม้ ในทางลบ C : แทบไม่่มีีหรืือไม่่มีีการรายงานสารสนเทศเชิิงเปรีียบเทีียบ หรืือ 65% I : มีีการรายงานผลลัพั ธ์์เพีียงบางเรื่อ� งที่่ม� ีีความสำ�ำ คััญต่่อการบรรลุุพัันธกิิจของสถาบััน Le : มีีการรายงานถึึงระดัับผลการดำ�ำ เนินิ การที่�่ดีี ตอบสนองต่่อคำำ�ถามพื้้�นฐานของหัวั ข้้อ 70%, 75%, 80% T : มีีการรายงานแนวโน้ม้ ของข้้อมููลบางเรื่อ� ง และข้อ้ มููลส่่วนใหญ่่ที่่แ� สดงนั้้�นมีีแนวโน้ม้ ที่�่ดีี หรืือ 85% C : เริ่ม� มีีสารสนเทศเชิิงเปรีียบเทีียบ I : มีีการรายงานผลลัพั ธ์ใ์ นหลายเรื่�องที่ม่� ีีความสำำ�คัญั ต่่อการบรรลุุพัันธกิิจของสถาบััน 90%, 95% Le : มีีการรายงานถึึงระดัับผลการดำำ�เนินิ การที่�ด่ ีี ตอบสนองต่่อคำ�ำ ถามโดยรวมของหััวข้้อ หรืือ 100% T : แสดงถึงึ แนวโน้้มที่�่ดีีในเรื่อ� งต่่าง ๆ ที่ม่� ีีความสำำ�คััญต่่อการบรรลุพุ ัันธกิจิ ของสถาบััน C : ผลการดำำ�เนินิ การในปััจจุบุ ัันบางเรื่อ� งมีีการเทีียบเคีียงกับั คู่่เ� ทีียบและ/หรืือระดัับเทีียบเคีียง ที่เ่� หมาะสม และมีีผลการดำ�ำ เนินิ การที่�่ดีีในเชิงิ เปรีียบเทีียบ I : มีีการรายงานผลการดำำ�เนินิ การของสถาบันั ที่่ค� รอบคลุุมความต้้องการส่่วนใหญ่่ของผู้�เรีียน และลููกค้า้ กลุ่ม� อื่�น ตลาด และกระบวนการที่ส่� ำำ�คััญตามความต้้องการที่่ส� ำำ�คััญของลููกค้า้ ตลาด และกระบวนการ Le : มีีการรายงานระดับั ผลการดำำ�เนินิ การที่�่ดีีถึงึ ดีีเลิิศ ตอบสนองต่่อคำ�ำ ถามย่่อยของหัวั ข้อ้ T : มีีแนวโน้้มที่่�ดีีอย่่างต่่อเนื่่อ� งในเรื่�องที่ส่� ำ�ำ คัญั ส่่วนใหญ่่ ซึ่่ง� จะทำำ�ให้้บรรลุพุ ัันธกิจิ ของสถาบันั C : แนวโน้้มและผลการดำ�ำ เนินิ การในปัจั จุุบันั ส่่วนใหญ่่หรืือหลายเรื่�องมีีการเทีียบเคีียงกัับคู่่�เทีียบ และ/หรืือระดับั เทีียบเคีียงที่่เ� หมาะสม มีีผลการดำ�ำ เนิินการที่่�ดีีมากในเชิงิ เปรีียบเทีียบ รวมทั้้ง� ผลการดำ�ำ เนิินการที่�แ่ สดงถึึงความเป็น็ ผู้้�นำ�ำ ในวงการ I : มีีการรายงานผลการดำำ�เนินิ การขององค์ก์ รที่่ค� รอบคลุุมความต้้องการส่่วนใหญ่่ของผู้�เรีียน และลููกค้้ากลุ่ม� อื่�น ตลาด กระบวนการ และแผนปฏิบิ ัตั ิกิ ารที่ส่� ำำ�คัญั Le : มีีการรายงานระดัับผลการดำำ�เนินิ การที่�่ดีีเลิศิ ตอบสนองต่่อคำำ�ถามของหััวข้้อย่่อยอย่่างครบถ้้วน T : มีีแนวโน้ม้ ที่่ด� ีีอย่่างต่่อเนื่่อ� งในเรื่�องที่ส�่ ำำ�คััญทุุกเรื่อ� ง ซึ่�ง่ จะทำำ�ให้บ้ รรลุพุ ัันธกิิจของสถาบันั C : แสดงถึึงความเป็น็ ผู้้�นำำ�ในวงการและเป็็นผู้้�นำำ�ในเชิงิ เปรีียบเทีียบในหลายด้้าน I : มีีการรายงานผลการดำำ�เนินิ การและการคาดการณ์ผ์ ลการดำำ�เนิินการของสถาบันั ที่�่ครอบคลุมุ ความต้้องการส่่วนใหญ่่ของผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่�มอื่�น ตลาด กระบวนการ และแผนปฏิิบัตั ิกิ ารที่ส�่ ำ�ำ คััญ
86 จากการผจญเพลิงิ สู่�นวััตกรรม : อุุปมาอุปุ มััยสำ�ำ หรับั การเรียี นรู้� “การเรีียนรู้้�” นัับเป็็นคุุณลัักษณะสำ�ำ คััญขององค์์กรที่่�มีีสมรรถนะสููง “การเรีียนรู้้�” และ “การถ่่ายทอดเพื่่อ� นำำ�ไปปฏิบิ ัตั ิ”ิ ที่ม�่ ีีประสิทิ ธิผิ ลจะช่่วยผลักั ดันั องค์ก์ รจากระดับั เริ่ม� ต้น้ ที่ม่�ุ่ง� ตั้ง� รับั ปัญั หา ไปสู่�่ระดัับสููงสุุดของการปรัับปรุงุ อย่่างทั่่ว� ถึงึ การพััฒนา และการสร้า้ งนวััตกรรม 1. ตั้้ง� รับั ปัญั หา (0 - 5%) • ผู้้�ที่�่รัับผิิดชอบโดยตรงเกิิดความตระหนกตกใจกัับปััญหาที่่�เกิิดขึ้�น เน้้นการ หาทางแก้ไ้ ขปัญั หาเฉพาะหน้า้ คลี่ค�่ ลายสถานการณ์ใ์ ห้ป้ กติอิ ย่่างรวดเร็ว็ คล้า้ ยกับั เจ้า้ หน้า้ ที่ผ�ู่้�รับผิดิ ชอบเร่่งวิ่ง� ลากสายดับั เพลิงิ เพื่่อ� ดับั เพลิงิ ให้เ้ ร็ว็ ที่ส�่ ุดุ เท่่าที่จ�่ ะทำ�ำ ได้้ 2. รณรงค์ใ์ ห้้เกิิดการปรัับปรุุงแบบพื้้น� ๆ (10 - 25%) • ผู้้�ที่ร�่ ัับผิิดชอบแสวงหาเครื่�องมืือหรืือกำำ�หนดมาตรการในการแก้้ไขปััญหาเพื่่�อให้้ สามารถรัับมืือกัับปััญหาได้้อย่่างรวดเร็็วและลดผลกระทบของความเสีียหาย ที่่�เกิิดขึ้น� เทีียบได้้กัับการติิดตั้�งท่่อและสายดัับเพลิิงจำำ�นวนมากขึ้�นเพื่่�อช่่วยเพิ่่�ม ความรวดเร็ว็ ในการดัับเพลิิงและลดความเสีียหายที่�อ่ าจเกิดิ ขึ้น� 3. การประเมิินผลและการปรับั ปรุุงอย่า่ งเป็็นระบบ (30 - 45%) • องค์ก์ รเริ่ม� มีีการประชุมุ หารืือร่่วมกันั เพื่่อ� ประเมินิ จุดุ ที่เ�่ ป็น็ ความเสี่ย�่ งหรืือสาเหตุุ ของปััญหา เพื่่�อหาทางรัับมืือกัับความผิิดปกติิที่�่ได้้อย่่างมีีประสิิทธิิผลมากขึ้�น เทีียบได้้กัับการที่่�องค์์กรประเมิินว่่าพื้้�นที่�่ใดมีีความเสี่่�ยงในการเกิิดเพลิิงไหม้้ และติิดตั้�งอุุปกรณ์์ตรวจจัับความร้้อนและหััวรดน้ำ��ำ (heat sensors and a sprinkler system) เป็็นพิิเศษพร้้อมทั้้�งแผนการรัับมืืออััคคีีภััยที่่�อาจเกิิดขึ้�น ในพื้้น� ที่่�บริเิ วณนั้้�น 4. การเรีียนรู้�และการปรัับปรุุงระดัับองค์์กร (50 - 65%) • องค์ก์ รมีีกลยุทุ ธ์ใ์ นการบริหิ ารจัดั การเชิงิ ป้อ้ งกันั การเกิดิ อัคั คีีภัยั อย่่างเป็น็ ระบบ มากขึ้�น เทีียบได้้กัับการที่�่องค์์กรติิดตั้�งระบบตรวจจัับความร้้อนและหััวรดน้ำ�ำ� เพื่่�อช่่วยเตืือนภััยให้้ทราบเมื่ �อระดัับอุุณหภููมิิเพิ่่�มสููงขึ้ �นจนสามารถทำำ�ให้้เกิิด เพลิงิ ไหม้ไ้ ด้้ 5. การวิิเคราะห์์องค์ก์ รและสร้า้ งนวัตั กรรม (70 - 100%) • สถาบัันดำำ�เนิินการวิิเคราะห์์ข้้อมููลสารสนเทศระดัับองค์์กรและสร้้างนวััตกรรม ที่�่เน้้นการป้้องกัันที่�่สาเหตุุเบื้�้องต้้น เพื่่�อลดโอกาสการเกิิดของปััญหา เทีียบได้้ กับั การที่อ่� งค์ก์ รเน้น้ ให้เ้ กิดิ ความปลอดภัยั โดยเปลี่ย�่ นมาใช้ว้ ัสั ดุอุ ุปุ กรณ์ท์ ี่ป่� ้อ้ งกันั ไฟและติิดไฟยาก การเปลี่่�ยนมาใช้้ของเหลวที่่�มีีน้ำ��ำ เป็็นส่่วนประกอบหลัักแทน ของเหลวไวไฟ แนวคิดิ การป้อ้ งกัันเป็น็ การปกป้้องชั้�นแรก โดยมีีระบบตรวจจัับ ความร้้อนและหััวรดน้ำ�ำ�เป็็นการป้้องกัันชั้้�นที่�่สอง แนวคิิดนี้้�ได้้นำำ�ไปใช้้ใน ทุุกสถานการณ์แ์ ละพื้น้� ที่�่ในองค์์กร
87 เกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษาเพ่อื การด�ำ เนนิ การท่เี ป็นเลศิ ฉบับปี 2563 - 2566 ลำำ�ดับั การพัฒั นากระบวนการ ตััวช่่วยในการตรวจประเมินิ และให้้คะแนนในหมวดกระบวนการ 1) ตั้้ง� รับั ปัญั หา เป้้าประสงค์์เชิงิ กลยุุทธ์์ (0 - 25%) และการปฏิบิ ัตั ิิการ (2) แนวทาง การปฏิิบััติิการมีีลัักษณะเป็็นกิิจกรรมมากกว่่าเป็็นกระบวนการ และส่่วนใหญ่่จะ เริ่�มเป็น็ ระบบ ตอบสนองความต้อ้ งการหรืือการแก้ป้ ัญั หาเฉพาะหน้า้ ขาดการกำำ�หนดเป้า้ ประสงค์ท์ ี่ด่� ีี (30 - 45%) (3) แนวทาง เป้า้ ประสงค์์เชิงิ กลยุุทธ์์ สอดคล้อ้ งไป และการปฏิบิ ัตั ิกิ าร ในทิศิ ทางเดีียวกันั (50 - 65%) สถาบัันเพิ่่�งเริ่�มต้้นการปฏิิบััติิการด้้วยการใช้้กระบวนการที่่�สามารถทำ�ำ ซ้ำ��ำ ได้้ มีีการ (4) แนวทาง ประเมิินผล การปรัับปรุุง และเริ่�มมีีการประสานงานบ้้างระหว่่างหน่่วยงานต่่าง ๆ ที่่�มีกี ารบููรณาการ ภายในสถาบััน มีีการกำำ�หนดกลยุทุ ธ์แ์ ละเป้้าประสงค์์เชิิงปริิมาณ (70 - 100%) เป้้าประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์ และการปฏิบิ ััติิการ การปฏิิบััติิการมีีลัักษณะเป็็นกระบวนการที่�่สามารถทำำ�ซ้ำำ��ได้้ และมีีการประเมิินผล อย่่างสม่ำ�ำ� เสมอเพื่่�อการปรัับปรุุง มีีการแบ่่งปัันการเรีียนรู้้�และมีีการประสานงาน ระหว่่างหน่่วยงานต่่าง ๆ ภายในสถาบััน กระบวนการสามารถตอบสนองกลยุุทธ์์ และเป้้าประสงค์ท์ ี่่�สำ�ำ คัญั ของสถาบััน เป้้าประสงค์์เชิิงกลยุทุ ธ์์ และการปฏิบิ ััติิการ การปฏิิบััติิการมีีลัักษณะเป็็นกระบวนการที่่�สามารถทำ�ำ ซ้ำำ��ได้้ และมีีการประเมิินผล อย่่างสม่ำ��ำ เสมอเพื่่อ� การเปลี่ย�่ นแปลงและการปรับั ปรุงุ ให้ด้ีีขึ้้น� โดยร่่วมมืือกับั หน่่วยงานอื่่น� ที่�่ได้้รัับผลกระทบ สถาบัันมุ่่�งมั่�นสู่่�ความมีีประสิิทธิิภาพจนประสบความสำำ�เร็็จ ทั่่ว� ทั้้ง� องค์ก์ ร การวิเิ คราะห์์ การสร้า้ งนวััตกรรม การแบ่่งปัันสารสนเทศและความรู้� มีีการใช้้กระบวนการและตััววััดในการติิดตามความก้้าวหน้้าของเป้้าประสงค์์ เชิงิ กลยุทุ ธ์แ์ ละการปฏิิบัตั ิกิ ารที่่ส� ำำ�คัญั
แนวทางการใช้เกณฑ์ EdPEx
89 เกณฑค์ ุณภาพการศกึ ษาเพือ่ การด�ำ เนนิ การทเ่ี ป็นเลิศ ฉบับปี 2563 - 2566 แนวทางการใช้เกณฑ์ EdPEx แนวทางต่่อไปนี้้�จะช่่วยให้้สถาบัันสามารถตอบสนองต่่อคำำ�ถามทั้้�ง 17 หััวข้้อในเกณฑ์์ได้้ อย่่างมีีประสิิทธิิผลที่่�สุดุ ให้ด้ ููระบบการให้ค้ ะแนนรวมทั้้ง� แนวทางการให้้คะแนน (หน้า้ 82 - 85) ซึ่ง�่ อธิบิ ายวิธิ ีีการตรวจประเมินิ ผลการวิเิ คราะห์ต์ นเองและการบรรลุผุ ลการดำ�ำ เนินิ การของสถาบันั ขั้้�นตอนแรก 1. เรีียนรู้�เกี่่�ยวกัับเกณฑ์์ ให้ท้ ำำ�ความเข้า้ ใจอย่่างถ่่องแท้ก้ ับั เนื้อ�้ หาในส่่วนต่่าง ๆ ซึ่ง่� ให้ภ้ าพทั้้ง� หมดเกี่ย่� วกับั เกณฑ์น์ี้้� ดัังต่่อไปนี้้� : • เนื้�้อหารายละเอีียดของเกณฑ์์ EdPEx ตั้�งแต่่หมวด 1 - 7 (ในหน้้า 25 - 76) • ระบบการให้้คะแนน (ในหน้้า 77 - 87) • อภิธิ านศัพั ท์์ (ในหน้้า 107 - 135) 2. รู้้�วิธิ ีอี ่า่ นเกณฑ์แ์ ละวิิธีกี ารตอบคำ�ำ ถามในหัวั ข้้อต่า่ ง ๆ ให้้ทำำ�ความเข้้าใจโครงสร้้างของเกณฑ์์ EdPEx (ดููรููปในหน้้า 21) ซึ่�่งแสดงประเภท ของหััวข้้อ (ข้อ้ มููลที่�่ต้อ้ งตอบในหััวข้้อนั้้�น ๆ) ส่่วนต่่าง ๆ ของหัวั ข้อ้ และบทบาทของแต่่ละส่่วน เพื่่�อความเข้้าใจควรให้้ความสำำ�คััญกัับคำำ�ถามย่่อยที่่�อยู่�่ภายใต้้ประเด็็นเพื่่�อพิิจารณาและ หมายเหตุุด้ว้ ย สำ�ำ หรัับองค์์กรซึ่่�งเพิ่่ง� นำำ�เกณฑ์์นี้้�มาใช้้ ไม่่จำำ�เป็็นต้้องตอบคำ�ำ ถามย่่อยทุุกคำำ�ถาม หััวข้้อประกอบด้้วยคำ�ำ ถามหลายระดัับ เนื้�้อหาที่�่สมบููรณ์์ของแต่่ละประเด็็นเพื่่�อ พิจิ ารณามาจากคำ�ำ ถามย่่อยทั้้ง� หมดภายใต้ป้ ระเด็น็ นั้้น� ๆ ดังั นั้้น� สถาบันั ที่ม�่ ีีระดับั พัฒั นาการสููงจึงึ ควร ตอบคำ�ำ ถามทั้้ง� หมดในแต่่ละประเด็น็ เพื่่อ� พิจิ ารณา เพราะหากไม่่สามารถให้ส้ ารสนเทศได้ค้ รบถ้ว้ น ก็็แสดงว่่าระบบการจััดการผลการดำำ�เนิินการยัังไม่่สมบููรณ์์ สถาบัันอาจจััดกลุ่�มของคำำ�ตอบตาม บริิบทของสถาบันั โดยไม่่ต้อ้ งแยกตอบทีีละคำ�ำ ถาม 3. อ่า่ นแนวทางการให้้คะแนนให้้เข้้าใจ ในการตอบคำ�ำ ถามของหััวข้้อต่่าง ๆ สถาบัันต้้องพิิจารณาทั้้�งคำำ�ถามของเกณฑ์์ และแนวทางการให้้คะแนน (หน้า้ 82 - 85) ทั้้ง� นี้้�เพราะแนวทางการให้้คะแนนนั้้น� นอกจากจะ เสริิมความเข้้าใจในคำ�ำ ถามของหััวข้้อกระบวนการ (หมวด 1 - 6) แล้้ว ยัังสะท้้อนให้้เห็็นระดัับ พััฒนาการของแนวทาง ความครอบคลุุมของการนำ�ำ แนวทางดัังกล่่าวไปปฏิิบััติิ ระดัับของการ เรีียนรู้้�และการบููรณาการกับั องค์ป์ ระกอบอื่น� ๆ ในระบบการจัดั การผลการดำำ�เนินิ การของสถาบันั
90 ในทำำ�นองเดีียวกันั การตอบคำำ�ถามหัวั ข้อ้ ผลลัพั ธ์์ (หมวด 7) แนวทางการประเมินิ ผลลัพั ธ์์ ยัังเน้้นถึึงระดัับผลการดำ�ำ เนิินการในปััจจุุบััน ความสำำ�คััญของแนวโน้้มของผลลััพธ์์ ข้้อมููล เชิิงเปรีียบเทีียบที่่�เกี่่�ยวข้้อง การบููรณาการกัับองค์์ประกอบสำำ�คััญในระบบการจััดการผลการ ดำำ�เนิินการของสถาบันั และผลลััพธ์ข์ องกระบวนการปรัับปรุุง ความสมบููรณ์์ของคำำ�ตอบต่่อคำ�ำ ถามในเกณฑ์์พิจิ ารณาจากมิติ ิกิ ารประเมิิน (ADLI/LeTCI) ให้้ดูู “แนวทางการตอบหััวข้้อในหมวดกระบวนการ” และ “แนวทางการตอบหััวข้้อในหมวด ผลลัพั ธ์”์ ด้้านล่่าง) 4. ทำ�ำ ความเข้้าใจกับั ความหมายของคำ�ำ สำ�ำ คััญ ๆ ที่�ใช้้ในเกณฑ์์ คำำ�ศััพท์์หลายคำ�ำ ที่่�ใช้้ในเกณฑ์์อาจมีีความหมายไม่่ตรงกัับความหมายที่�่ใช้้ทั่่�วไปหรืือ ใช้ใ้ นสถาบันั ของท่่าน คำ�ำ ศััพท์์ดัังกล่่าวจะมีีภาษาอังั กฤษพิิมพ์์ตัวั ใหญ่่ (Capital letter) ประกอบ และมีีคำำ�อธิบิ ายขยายความไว้ใ้ น “อภิธิ านศัพั ท์”์ ในหน้า้ 107 - 135 การทำำ�ความเข้า้ ใจกับั คำ�ำ ศัพั ท์์ เหล่่านี้้�จะช่่วยให้้สถาบัันสามารถประเมิินตนเองได้้อย่่างถููกต้้อง และสื่�อให้้ผู้�ประเมิินเข้้าใจ กระบวนการและผลลััพธ์ข์ องสถาบััน และเพื่่�อใช้ใ้ นการวางแผนการปรัับปรุุง 5. เริ่�มต้น้ ด้้วยการจััดทำ�ำ โครงร่่างองค์์กร โครงร่่างองค์์กร (หน้้า 25 - 30) เป็็นจุุดเริ่�มต้้นที่่�เหมาะสมที่่�สุุด โครงร่่างองค์์กร จะช่่วยทุุกฝ่่าย ได้้แก่่ สถาบัันที่�่ใช้้เกณฑ์์ในการประเมิินตนเอง ผู้�เตรีียมรายงานเพื่่�อขอรัับ การตรวจประเมิินหรืือผู้�ประเมิินรายงาน ให้้เข้้าใจในสิ่่�งที่�่เกี่�่ยวข้้องและสำำ�คััญที่�่สุุดต่่อธุุรกิิจ พันั ธกิจิ และผลการดำำ�เนิินงานของสถาบััน แนวทางในการตอบคำ�ำ ถามในหััวข้อ้ กระบวนการ แม้ว้ ่่าเกณฑ์์ EdPEx จะมุ่�งเน้น้ ในด้้านผลการดำำ�เนินิ การสำำ�คัญั ๆ ของสถาบััน แต่่ผลลัพั ธ์์ เพีียงอย่่างเดีียวให้้คุุณค่่าทางด้้านการวิินิิจฉััยองค์์กรน้้อยมาก ตััวอย่่างเช่่น หากสถาบัันมีี ผลการดำำ�เนิินการบางเรื่�องที่่�ไม่่ดีีหรืือมีีอััตราของการปรัับปรุุงที่�่ต่ำำ�� กว่่าของคู่่�แข่่งหรืือสถาบัันอื่่�น ที่่เ� ปรีียบเทีียบกันั ได้้ สถาบัันต้้องเข้้าใจถึึงสาเหตุุว่่าเพราะอะไรและควรดำ�ำ เนินิ การอย่่างไรเพื่่อ� เร่่ง การปรับั ปรุงุ ให้้ดีีขึ้้�น คำำ�ตอบของหััวข้้อกระบวนการ (หมวด 1 - 6) ช่่วยให้้สถาบันั หรืือผู้�ประเมินิ รายงานของ สถาบัันสามารถวิินิิจฉััยกระบวนการที่�่มีีความสำ�ำ คััญที่่�สุุดกัับสถาบััน (ที่�่ส่่งผลต่่อการปรัับปรุุง การดำำ�เนิินการมากที่่�สุุด และมีีผลต่่อผลลััพธ์์และการดำำ�เนิินการที่�่สำ�ำ คััญ) เนื้้�อหาและ
91 เกณฑ์คุณภาพการศกึ ษาเพ่อื การด�ำ เนินการทเ่ี ปน็ เลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 ความสมบููรณ์์ของคำำ�ตอบในแต่่ละหััวข้้อมีีผลอย่่างยิ่�งต่่อการวิินิิจฉััย และคุุณภาพของข้้อมููล ป้อ้ นกลับั ดังั นั้้น� สถาบันั จึงึ ควรตอบคำ�ำ ถามในหัวั ข้อ้ ต่่าง ๆ โดยมุ่ง� เน้น้ สารสนเทศของกระบวนการ สำ�ำ คัญั ตามแนวทางดัังต่่อไปนี้้� 1. เข้า้ ใจความหมายของคำำ�ว่่า “อย่่างไร” การตอบหมวดกระบวนการที่ใ่� ช้ค้ ำำ�ถามว่่า “อย่่างไร” สถาบันั ควรตอบคำำ�ถามดังั กล่่าว ด้ว้ ยการนำำ�เสนอสารสนเทศของกระบวนการสำ�ำ คัญั ที่แ�่ สดงถึงึ “แนวทาง” “การถ่่ายทอดเพื่่อ� นำำ�ไป ปฏิบิ ัตั ิ”ิ “การเรีียนรู้้�” และ “การบููรณาการ” (ดููระบบการให้ค้ ะแนนในหน้า้ 87 ประกอบ) คำ�ำ ตอบ ที่�่ขาดสารสนเทศดัังกล่่าว หรืือแสดงแต่่เพีียงตััวอย่่างจะถููกจััดอยู่่�ในกลุ่�ม “สารสนเทศปลีีกย่่อย ที่ย�่ ัังไม่่แสดงถึงึ ความเป็น็ ระบบ” (Anecdotal information) ดังั ระบุใุ นแนวทางการให้้คะแนน - แสดงให้เ้ ห็น็ ว่่ามีแี นวทางที่�เป็็นระบบ แนวทางที่�่เป็็นระบบจะสามารถนำ�ำ ไปทำ�ำ ซ้ำำ��ได้้ และใช้้ข้้อมููลและสารสนเทศ เพื่่อ� สนัับสนุนุ การเรีียนรู้้� หรืืออีีกนััยหนึ่่ง� คืือ แนวทางจะเป็น็ ระบบได้้ถ้า้ สามารถ ประเมิิน ปรัับปรุุง มีีนวััตกรรมและแบ่่งปัันความรู้� จนทำำ�ให้้แนวทางมีีระดัับ พััฒนาการที่่�สมบููรณ์์มากขึ้ น� - แสดงให้้เห็็นว่่ามีีการถ่่ายทอดเพื่�อนำ�ำ ไปปฏิิบัตั ิิ ในการตอบคำ�ำ ถามควรสรุปุ ให้เ้ ห็น็ ว่่าได้้มีีการนำ�ำ แนวทางไปใช้้ในหน่่วยงานต่่าง ๆ ของสถาบันั - แสดงหลักั ฐานให้เ้ ห็็นว่า่ มีกี ารเรีียนรู้� แสดงหลัักฐานว่่ามีีวงจรการประเมิินผลและการปรัับปรุุงกระบวนการต่่าง ๆ รวมถึึงศัักยภาพในการสร้้างนวััตกรรม และให้้เห็็นว่่ามีีการแบ่่งปัันการปรัับปรุุง กระบวนการกับั หน่่วยงานภายในอื่่น� ๆ ที่เ�่ หมาะสมเพื่่อ� สนับั สนุนุ การเรีียนรู้้�ระดับั สถาบันั - แสดงให้เ้ ห็น็ ว่า่ มีีการบููรณาการ การบููรณาการเป็็นการแสดงให้้เห็็นถึึงความสอดคล้้องและความกลมกลืืน ของกระบวนการ แผน ตัวั วัดั กิิจกรรม และผลลััพธ์์ ซึ่่ง� ส่่งผลอย่่างยิ่ง� ต่่อการเพิ่่�ม ประสิิทธิภิ าพและประสิิทธิผิ ลของสถาบััน
92 การแสดงให้เ้ ห็น็ ความสอดคล้อ้ งในหัวั ข้อ้ กระบวนการ และตัวั วัดั ที่ส่� ัมั พันั ธ์ก์ ันั ในหัวั ข้อ้ ผลลัพั ธ์์ จะช่่วยให้ส้ ถาบันั มีีผลการดำำ�เนินิ การที่ด�่ ีีขึ้้น� ความสอดคล้อ้ งสามารถแสดงได้้ 4 ด้า้ น ดังั นี้้� • ในโครงร่่างองค์ก์ รควรระบุเุ รื่อ� งที่ม�่ ีีความสำ�ำ คัญั ต่่อสถาบันั ไว้้ให้ช้ ัดั เจน • ในหมวดกลยุุทธ์์ (หมวด 2) ซึ่�่งรวมถึึงวััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์ แผนปฏิิบััติิการ และสมรรถนะหลััก ต้้องแสดงให้้เห็็นอย่่างชััดเจนถึึงสิ่�งที่่�สถาบัันมุ่่�งเน้้นมากที่�่สุุด และอธิิบายวิิธีีการถ่่ายทอดแผนกลยุุทธ์ไ์ ปสู่�่การปฏิบิ ััติิ • ในการอธิิบายการวิเิ คราะห์แ์ ละทบทวนระดัับสถาบันั (ในหัวั ข้อ้ ที่�่ 4.1) ต้อ้ งแสดง ให้้เห็็นถึึงวิิธีีที่�่สถาบัันวิิเคราะห์์และทบทวนสารสนเทศที่�่เกี่่�ยวข้้องกัับผลการ ดำำ�เนินิ การ เพื่่อ� เป็็นพื้น�้ ฐานในการจัดั ลำ�ำ ดัับความสำำ�คัญั • ในหมวดกลยุุทธ์์ (หมวด 2) และการปฏิิบััติิการ (หมวด 6) เน้้นระบบงานและ กระบวนการทำำ�งานที่่�สำำ�คัญั ต่่อผลการดำำ�เนินิ การโดยรวมของสถาบััน 2. เข้้าใจความหมายของคำ�ำ ว่่า “อะไร” คำำ�ถามที่่�ใช้้คำำ�ว่่า“อะไร” เป็็นคำำ�ถามที่�่กำ�ำ หนดให้้แสดงความสอดคล้้องและการ บููรณาการกัันของระบบการจััดการผลการดำำ�เนิินการของสถาบััน ตััวอย่่างเช่่น เมื่�อสถาบัันระบุุ วััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์ไว้้อย่่างไร แผนปฏิิบััติิการ ตััววััดผลการดำำ�เนิินการและผลลััพธ์์บางเรื่�อง ที่่�รายงานไว้้ในหมวด 7 ต้อ้ งสัมั พันั ธ์์กับั วัตั ถุุประสงค์์เชิงิ กลยุทุ ธ์ท์ ี่่ไ� ด้ร้ ะบุุไว้้ด้ว้ ย คำ�ำ ถามที่่�ใช้้คำำ�ว่่า “อะไร” ในหััวข้้อกระบวนการ (หมวด 1 - 6) มีีอยู่่�สองลัักษณะ ลัักษณะแรกเป็็นการถามหาสารสนเทศพื้�้นฐานของกระบวนการสำำ�คััญ และวิิธีีการดำ�ำ เนิินงาน ลัักษณะที่ส่� องเป็็นการถามหาสารสนเทศที่่�เกี่ย�่ วข้้องกัับผล แผน วัตั ถุปุ ระสงค์์ เป้า้ ประสงค์์ หรืือ ตััววััดที่�ส่ ำ�ำ คััญของสถาบันั แนวทางในการตอบหัวั ข้้อผลลัพั ธ์์ 1. ให้เ้ น้น้ ที่�ผลการดำำ�เนินิ การที่่�สำำ�คััญที่่�สุุดของสถาบััน ให้้รายงานผลลััพธ์์ที่�่ครอบคลุุมข้้อกำ�ำ หนดที่่�สำำ�คััญที่�่สุุดต่่อความสำ�ำ เร็็จของสถาบััน ที่เ่� น้น้ ไว้ใ้ นโครงร่่างองค์ก์ ร และในหมวดการนำำ�องค์ก์ ร กลยุทุ ธ์์ ลููกค้า้ บุคุ ลากร และการปฏิบิ ัตั ิกิ าร 2. รายงานระดัับ แนวโน้้ม และการเปรีียบเทีียบผลลััพธ์์และแสดงให้้เห็็นว่่ามีีการ บูรู ณาการ - รายงานระดัับของผลการดำำ�เนิินการ โดยใช้้มาตรวััดที่�่มีีความหมายและนำ�ำ มา ใช้ป้ ระโยชน์ไ์ ด้้
93 เกณฑ์คณุ ภาพการศึกษาเพ่ือการด�ำ เนินการท่เี ป็นเลิศ ฉบบั ปี 2563 - 2566 - รายงานแนวโน้้ม เพื่่�อแสดงทิิศทางของผลลััพธ์์ อััตราการเปลี่�่ยนแปลงในเรื่�อง ที่ส�่ ำำ�คัญั โดยทั่่ว� ไปแล้้วควรมีีข้อ้ มููลย้้อนหลัังอย่่างน้อ้ ย 3 จุดุ เพื่่อ� ให้เ้ ห็็นแนวโน้ม้ ชััดเจน ทั้้�งนี้้�ควรแสดงผลการดำำ�เนิินการที่�่เกิิดขึ้�นจริิงในอดีีตและปััจจุุบััน โดยไม่่รวมถึงึ ผลการดำ�ำ เนินิ การที่�เ่ ป็น็ ค่่าคาดการณ์์ในอนาคต ไม่่มีีการกำ�ำ หนดระยะเวลาขั้้�นต่ำ��ำ สำ�ำ หรัับข้้อมููลแนวโน้้ม แต่่ควรใช้้ช่่วงเวลา ให้เ้ หมาะสมกัับตััววััดแต่่ละตัวั ที่่�ได้้รายงานไว้้ สำ�ำ หรับั ผลลัพั ธ์บ์ างอย่่าง แนวโน้้ม อาจจะนานถึงึ 5 ปีหี รืือกว่่านั้้น� หรืือต่ำำ�� กว่่า 1 ปีกี ็ไ็ ด้้ ขึ้น� อยู่ก�่ ับั การนำำ�ไปใช้ป้ ระโยชน์์ สำ�ำ หรัับผลลััพธ์์ที่่�มีีความสำ�ำ คััญ โดยเฉพาะข้้อมููลใหม่่ให้้รายงานเท่่าที่�่มีี ถึึงแม้้ว่่า จะยัังไม่่สามารถแสดงแนวโน้้มได้้อย่่างชััดเจน ให้้อธิิบายแนวโน้้มที่�่แสดง การเปลี่่�ยนแปลงที่ส�่ ำ�ำ คัญั ทั้้ง� ที่�่ดีีและไม่่ดีี - รายงานการเปรีียบเทีียบ เพื่่�อแสดงว่่าผลลััพธ์์ของสถาบัันเป็็นอย่่างไรเมื่�อเทีียบ กัับผลลัพั ธ์์ของสถาบัันอื่่�นหรืือค่่าเทีียบเคีียงที่�ไ่ ด้้เลืือกมาแล้้วว่่าเหมาะสม - รายงานการบููรณาการ โดยรายงานผลลััพธ์์ที่�่สำ�ำ คััญทั้้�งหมดพร้้อมการจำ�ำ แนก กลุ่ม� อย่่างเหมาะสม (ตััวอย่่างเช่่น ตามกลุ่�มของผู้�เรีียนหรืือกลุ่�มลููกค้้าอื่่น� ที่ส�่ ำำ�คัญั บุคุ ลากร กระบวนการ และกลุ่ม� หลักั สููตรและบริกิ ารฯ ตามที่ไ�่ ด้ร้ ะบุไุ ว้ใ้ นโครงร่่าง องค์์กร) ตอบคำ�ำ ถามอย่่างมีปี ระสิทิ ธิภิ าพ 1. อ้า้ งอิงิ หัวั ข้อ้ อื่�นตามความเหมาะสม คำำ�ตอบในแต่่ละหัวั ข้อ้ ควรมีีความสมบููรณ์ใ์ นตัวั เองให้ม้ ากที่ส�่ ุดุ และคำำ�ตอบต่่างหัวั ข้อ้ ก็็ควรสนัับสนุุนซึ่�่งกัันและกัันด้้วย ดัังนั้้�นจึึงเป็็นการเหมาะสมที่�่จะอ้้างอิิงถึึงคำ�ำ ตอบในหััวข้้ออื่�น แทนการกล่่าวซ้ำ�ำ� ในกรณีีดัังกล่่าวสารสนเทศเกี่่�ยวกัับกระบวนการที่�่สำ�ำ คััญ จึึงควรกำำ�กัับหััวข้้อ ที่เ่� กี่่ย� วข้้องโดยตรงไว้้ ตัวั อย่่างเช่่น หากระบุุรายละเอีียดของระบบการพัฒั นาบุุคลากรและระบบ การเรีียนรู้้�ในหัวั ข้อ้ 5.2 เมื่อ� มีีการกล่่าวถึงึ การพัฒั นาบุคุ ลากรและการเรีียนรู้้�ในที่อ่�ื่น� ๆ อีีกในรายงาน ก็ค็ วรอ้า้ งอิงิ ว่่าได้อ้ ธิบิ ายไว้้แล้้วในหัวั ข้อ้ 5.2 โดยไม่่ต้้องให้้รายละเอีียดซ้ำ�ำ� 2. ใช้ร้ ูปู แบบที่�กระชับั ควรเขีียนรายงานโดยใช้้ประโยชน์์จากเนื้้�อที่่�บนกระดาษให้้ได้้มากที่�่สุุด อาจใช้้ แผนภููมิิ ตาราง และสััญลักั ษณ์น์ ำ�ำ หัวั ข้อ้ เพื่่อ� นำำ�เสนอสารสนเทศได้อ้ ย่่างกะทัดั รัดั ในการขอรัับ การตรวจประเมินิ การจำ�ำ กัดั จำ�ำ นวนหน้า้ เป็น็ ความตั้ง� ใจที่จ�่ ะให้ส้ ถาบันั พิจิ ารณาว่่าสิ่่ง� ใดที่ส�่ ำ�ำ คัญั ที่ส�่ ุดุ ในการบริิหารสถาบันั และในการรายงานผลลััพธ์์
94 3. การใช้้กราฟและตาราง ควรใช้ก้ ราฟและตารางเพื่่อ� รายงานผลลัพั ธ์จ์ ำำ�นวนมากอย่่างกระชับั การแสดงผลลัพั ธ์์ ในช่่วงเวลาระยะยาว หรืือเปรีียบเทีียบกับั สถาบันั อื่่น� ๆ ควร “ปรับั ให้้เป็็นฐานเดีียวกันั ” (ได้แ้ ก่่ การนำ�ำ เสนอเมื่ �อมีีปััจจััยด้้านขนาดมาเกี่�่ยวข้้อง เช่่น การรายงานเป็็นสััดส่่วน) เช่่น ในกรณีีที่�่ จำำ�นวนบุคุ ลากรมีีการผันั แปรในช่่วงเวลานั้้น� หรืือสถาบันั มีีการเปรีียบเทีียบผลลัพั ธ์ก์ ับั สถาบันั อื่่น� ที่�่มีีจำำ�นวนบุุคลากรแตกต่่างกััน การรายงานแนวโน้้มด้้านความปลอดภััยในแง่ ของจำำ�นวนวััน ทำำ�งานที่�่สููญเสีียไปเนื่่อ� งจากอุุบัตั ิิเหตุุ ต่่อบุุคลากร 100 คนอาจมีีความหมายที่ด่� ีีกว่่าการรายงาน เป็็นจำ�ำ นวนวัันทำ�ำ งานที่ส�่ ููญเสีียในภาพรวม กราฟด้้านล่่างแสดงส่่วนหนึ่่�งของการตอบหััวข้้อ 7.1 ผลลััพธ์์ด้้านการเรีียนรู้้�ของ ผู้�เรีียน การตอบสนองต่่อลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� และด้า้ นกระบวนการ สถาบันั ใช้อ้ ัตั ราการสอบผ่่านการสอบ ครั้ง� แรกเพื่่อ� ขอรับั ใบประกอบวิิชาชีีพเป็น็ ตัวั วัดั ความสำำ�เร็จ็ ที่�่สำ�ำ คัญั กราฟแสดงให้้เห็็นถึึงลัักษณะหลายอย่่างของการรายงานผลลััพธ์์ที่�่ชััดเจนและ มีีประสิิทธิิผล ได้แ้ ก่่ • การระบุุความหมายของทั้้�งสองแกนและหน่่วยวัดั อย่่างชัดั เจน • รายงานทั้้ง� ระดัับและแนวโน้้มของผลลัพั ธ์ข์ องตััววัดั ผลการดำ�ำ เนินิ การที่่�สำำ�คัญั • รายงานผลลัพั ธ์ใ์ นช่่วงเวลาหลายปีี • ลููกศรชี้�ขึ้�นแสดงว่่าแนวโน้ม้ ที่ส�่ ููงขึ้น� ดีีสำำ�หรัับตััววััดนี้้� • แสดงการเปรีียบเทีียบอย่่างเหมาะสมและชััดเจน • สถาบัันการศึึกษานี้้�ใช้้กราฟเพีียงรููปเดีียวเพื่่�อแสดงว่่ามีีการติิดตามอััตรา การสอบผ่่านในการสอบครั้ง� แรก เพื่่อ� ขอรับั ใบประกอบวิชิ าชีีพที่ส�่ ููงขึ้น� ทั้้ง� ในระดับั ภาพรวมทั้้�งประเทศและเปรีียบเทีียบกับั คู่่�แข่่ง • สถาบันั คาดการณ์อ์ ัตั ราการสอบผ่่านฯ ที่ส�่ ููงขึ้น� ในทุกุ สถาบันั ระหว่่างปีกี ารศึกึ ษา 2561 - 2562 ถึึง 2563 - 2564 ซึ่ง�่ รวมถึึงการปรับั ปรุงุ อย่่างฉัับพลันั หรืืออย่่าง ก้้าวกระโดดเมื่ �อเทีียบกัับผลการดำ�ำ เนิินการที่่�ผ่่านมาของสถาบััน ข ในรายงาน ควรมีีข้้อความอธิิบายถึึงการเปลี่�่ยนแปลงอย่่างก้้าวกระโดดดัังกล่่าวและอาจ อ้้างถึึงการเรีียนรู้้�ที่่�สำำ�คััญจากสถาบััน ก ที่ใ�่ ช้้เป็น็ ฐานในการคาดการณ์์ การวิิเคราะห์์กราฟโดยคำำ�นึึงถึึงแนวทางการให้้คะแนนทำ�ำ ให้้ได้้ข้้อสรุุปเกี่�่ยวกัับ ผลการดำำ�เนินิ การและระดับั พัฒั นาการของสถาบัันดัังนี้้� • ระดัับโดยรวมในปััจจุุบัันของผลการดำ�ำ เนิินการดีีเลิิศ (สถาบััน ก) โดยดููจาก การเปรีียบเทีียบกัับสถาบัันอื่่�นภายในภาคเดีียวกััน (สถาบััน ข และ ค) และ ค่่าเทีียบเคีียงระดัับชาติิ
95 เกณฑ์คณุ ภาพการศึกษาเพอื่ การด�ำ เนนิ การทเี่ ป็นเลิศ ฉบบั ปี 2563 - 2566 • ผลโดยรวมของสถาบันั มีีแนวโน้้มที่่ด� ีีขึ้้�นอย่่างต่่อเนื่่อ� ง • สถาบััน ก เป็็นสถาบัันที่�่เป็็นผู้้�นำ�ำ ในปััจจุุบััน แสดงผลการดำำ�เนิินการที่�่สููงขึ้�น อย่่างต่่อเนื่่อ� งและมีีแนวโน้ม้ ที่ด�่ ีี ตั้ง� แต่่ปีกี ารศึกึ ษา 2560 สถาบันั ข มีีการปรับั ปรุงุ อย่่างรวดเร็็วแต่่ยัังต่ำ��ำ กว่่าสถาบันั ก • สถาบััน ค ในรายงานระบุวุ ่่าเป็็นสถาบัันที่�เ่ พิ่่ง� เปิิดใหม่่ กำำ�ลัังเริ่ม� มีีปััญหาเพราะ อัตั ราการสอบผ่่านฯ ไม่่สููงขึ้น� แต่่คาดว่่าจะดีีขึ้้น� อย่่างพลิกิ ผันั (สถาบันั ควรอธิบิ าย ถึงึ ปััญหาดัังกล่่าวอย่่างสั้น� ๆ) สถาบันั คาดการณ์์ว่่าทุกุ สถาบัันจะมีีอัตั ราการสอบผ่่านฯ ที่ส่� ููงขึ้น� สถาบันั ค จะยังั คง ตามหลัังสถาบันั อื่่น� ๆ และจะเริ่ม� เห็น็ ผลลััพธ์์ที่่�ดีีขึ้้น� ในปีกี ารศึกึ ษา 2564 - 2565 อ ััตราการสอบผ ่่านใบร ัับรองว ิิชาช ีีพ 90 Good สถาบััน ก. 85 สถาบััน ข. 80 2560 2561 2562 2563 2564* 2565* สถาบััน ค. 75 ปีกี ารศึึกษา 70 ภาพรวมของประเทศ 65 60 สถาบัันที่่�ยื่ �นเทีียบกัันได้้ ค่่าเทีียบเคีียงระดัับชาติิ 2559 * คืือ ค่่าคาดการณ์์ หมายเหตุุ - การนำำ�เสนอผลลััพธ์์ องค์์กรควรนำ�ำ เสนอข้อ้ มููลที่จ่� ำ�ำ เป็็น สำ�ำ คัญั และครบถ้้วน เพื่่อ� ให้ผู้้�ประเมิิน รายงานสามารถเข้า้ ใจได้้ อาจเพิ่่ม� เติมิ คำำ�อธิบิ ายถึงึ สาเหตุทุ ี่ผ่� ลลัพั ธ์ม์ ีีการเปลี่ย�่ นแปลงจากการคาดหวังั เนื่่อ� งจาก สถานการณ์์ทั้้ง� ภายในและภายนอกที่่เ� ปลี่่�ยนแปลง
การเปลยี่ นแปลงท่สี ำ�คัญของ Baldrige Excellence Framework (Education)
97 เกณฑค์ ุณภาพการศึกษาเพือ่ การด�ำ เนินการทเี่ ปน็ เลิศ ฉบบั ปี 2563 - 2566 การเปล่ยี นแปลงทีส่ �ำ คญั ของ Baldrige Excellence Framework (Education) เกณฑ์์ EdPEx มีีที่�่มาจากเกณฑ์์ Baldrige Excellence Framework (Education) ซึ่�่งมีีการเปลี่�่ยนแปลงหลัักทุุก 2 ปีี การปรัับเปลี่�่ยนเกณฑ์์ในแต่่ละครั้�งมีีเจตจำำ�นงที่�่สำ�ำ คััญ คืือ เพื่่อ� นำำ�เสนอเกณฑ์ท์ ี่พ�่ ิสิ ููจน์แ์ ล้ว้ ว่่าใช้ไ้ ด้ผ้ ลในการนำ�ำ องค์ก์ รในระดับั แนวหน้า้ และแนวปฏิบิ ัตั ิเิ พื่่อ� ให้้ เกิิดผลการดำำ�เนิินการที่ด�่ ีี ในขณะเดีียวกัันเกณฑ์ต์ ้อ้ งมีีความกระชับั และใช้้งานง่่าย คณะอนุกุ รรมการพัฒั นาคุณุ ภาพการศึกึ ษาสู่ค่� วามเป็น็ เลิศิ ด้ว้ ยเกณฑ์์ EdPEx มีีความเห็น็ ว่่า การปรัับเปลี่่�ยนเกณฑ์์ EdPEx ทุุก 2 ปีีตามเกณฑ์์บััลดริิจอาจจะเร็็วเกิินกว่่าที่�่สถาบัันจะเข้้าใจ และพััฒนาหน่่วยงานจนเห็็นผลอย่่างชััดเจน จึึงกำำ�หนดให้้ใช้้เกณฑ์์แต่่ละฉบัับต่่อเนื่่�องเป็็นระยะ เวลา 4 ปีี ในการปรับั เปลี่ย่� นเกณฑ์ค์ รั้�งนี้้ค� ำ�ำ นึงึ ถึึงความสมดุุลที่�่สำำ�คัญั คืือ เกณฑ์ต์ ้้องสะท้้อนถึึง มาตรฐานระดัับชาติิ/นานาชาติิสำ�ำ หรัับการดำ�ำ เนิินงานที่�่เป็็นเลิิศ อีีกทั้้�งเอื้้�อให้้สถาบัันที่่�มีีระดัับ พัฒั นาการที่แ�่ ตกต่่างกันั สามารถเข้า้ ถึงึ และนำำ�ไปใช้้ เพื่่อ� สร้า้ งระบบการจัดั การผลการดำ�ำ เนินิ งาน แบบบููรณาการ หลายปีีที่�่ผ่่านมานัับตั้�งแต่่การจััดทำ�ำ เกณฑ์์ Baldrige Excellence Framework (Education) เกณฑ์์ได้้พััฒนาไปตามปััจจััยขัับเคลื่�อนความสามารถในการแข่่งขัันและ ความสำำ�เร็จ็ ในระยะยาวของสถาบันั จากการพัฒั นาอย่่างค่่อยเป็น็ ค่่อยไป ในปัจั จุบุ ันั เกณฑ์์ EdPEx ได้้นำ�ำ เสนอกรอบการบริิหารจััดการสำำ�หรัับทุุกกลุ่�มสถาบััน เพื่่�อเป็็นแนวทางการนำ�ำ องค์์กรและ การบริหิ ารจัดั การที่ป�่ รับั ใช้ไ้ ด้้ ซึ่ง่� ช่่วยให้เ้ กิดิ แนวทางการดำ�ำ เนินิ งานที่เ่� ป็น็ ระบบเพื่่อ� ความเป็น็ เลิศิ ทั่่ว� ทั้้�งสถาบันั เนื้้�อหาด้้านล่่างเป็็นภาพรวมพััฒนาการของเกณฑ์์บััลดริิจที่่�ผ่่านมา ซึ่่�งเป็็นต้้นแบบของ เกณฑ์์ EdPEx ฉบัับ พ.ศ. 2563 - 2566 มุ่ง� เน้้นเพิ่่�มความตระหนักั ของสถาบันั เกี่่ย� วกัับ 1. การบริหิ ารความเสี่่�ยงของสถาบััน (Enterprise risk management : ERM) 2. การรัักษาความปลอดภัยั บนโลกไซเบอร์์ (Cybersecurity) 3. ระบบนิิเวศธุุรกิจิ (Business ecosystems) 4. วัฒั นธรรมองค์ก์ ร (Organizational Culture) 5. เครืือข่่ายอุุปทาน (Supply network) และมุ่ง� เน้น้ ทำ�ำ ให้้ผู้�ใช้เ้ ข้้าใจและนำ�ำ เกณฑ์์ไปใช้้ได้้
98 การบริหิ ารความเสี่่�ยง (Enterprise Risk Management - ERM) ไม่่มีีองค์ก์ รใดไม่่มีีความเสี่ย่� ง ในการบริหิ ารจัดั การความเสี่ย่� งที่ผ�่ ่่านการประเมินิ ผลได้ผ้ ลเสีีย อย่่างรอบด้้าน สถาบัันต้้องตััดสิินใจว่่า จะจััดการความเสี่่�ยงเมื่�อใดและอย่่างไร การบริิหาร จััดการความเสี่�่ยงดัังกล่่าวมีีนััยต่่อความแตกต่่างระหว่่างการล่่มสลาย การอยู่�่รอด หรืือการมีี ผลการดำำ�เนินิ การที่เ�่ ป็น็ แบบอย่่างที่ด�่ ีี ในการจัดั การผลการดำำ�เนินิ การของสถาบันั ด้ว้ ยมุมุ มองเชิงิ ระบบ ได้ม้ ีีการกล่่าวถึงึ การบริหิ ารความเสี่ย�่ ง (ERM) มาอย่่างต่่อเนื่่อ� ง ตามหลักั เกณฑ์แ์ ละแนวทาง ปฏิิบััติิของการจััดการความเสี่�่ยง ISO 31000 ด้้วยการเชื่�อมโยงกิิจกรรมต่่าง ๆ เพื่่�อกำำ�กัับและ ควบคุมุ ผลกระทบของความไม่่แน่่นอน ที่่�จะทำำ�ให้บ้ รรลุคุ วามสำำ�เร็็จตามวัตั ถุปุ ระสงค์ข์ องสถาบันั ความได้เ้ ปรีียบในการแข่่งขันั ในอนาคตจะมาจากการบริหิ ารความเสี่ย�่ งที่ด่� ีี ด้ว้ ยการบริหิ าร ความเสี่ย�่ งแบบองค์ร์ วมและลงมืือปฏิบิ ัตั ิิ (รวมถึงึ การดำำ�เนินิ การตามความเสี่ย�่ งที่ผ่� ่่านการประเมินิ ผลได้้ผลเสีียอย่่างรอบด้้าน) โดยให้้เป็็นส่่วนหนึ่่�งของแนวทางเชิิงกลยุทุ ธ์์ในภาพรวม เพื่่�อจััดการ ผลการดำำ�เนินิ การของสถาบััน ในเกณฑ์บ์ ัลั ดริจิ ค.ศ. 2017 - 2018 เกณฑ์บ์ างหมวดได้ม้ ีีการปรับั เปลี่ย�่ นเพื่่อ� เน้น้ ให้เ้ ห็น็ ว่่า (1) ความเสี่�ย่ งเป็น็ สิ่่ง� ที่ม�่ ีีอยู่่ใ� นทุกุ สิ่ง� ที่่ส� ถาบัันดำำ�เนินิ การ และ (2) ความท้า้ ทายของสถาบันั คืือ การสร้้างความสมดุุลระหว่่างความเสี่่�ยงกับั ความยั่ง� ยืืนของสถาบันั และโอกาสสำ�ำ หรับั นวััตกรรม การรักั ษาความปลอดภัยั บนโลกไซเบอร์์ (Cybersecurity) ใน พ.ศ. 2558 โลกเผชิิญกัับการโจมตีีทางไซเบอร์์กว่่า 300 ล้้านครั้�ง หากแต่่สามารถ ตรวจจัับได้้เพีียง 90 ล้้านครั้�ง การโจมตีีทางไซเบอร์์นี้้�มีีอััตราเพิ่่�มขึ้�นปีีละประมาณร้้อยละ 40 การบริิหารจััดการและลดความเสี่�่ยงของข้้อมููล สารสนเทศ และระบบต่่าง ๆ บนโลกไซเบอร์์ กลายเป็็นความจำ�ำ เป็็นสำำ�หรัับองค์์กรธุุรกิิจทุุกประเภท เกณฑ์์กล่่าวถึึงการมุ่ �งเน้้น ความปลอดภััยของระบบสารสนเทศและการรัักษาความลัับของสารสนเทศ ตั้�งแต่่ พ.ศ. 2544 ในเกณฑ์์บััลดริิจ ค.ศ. 2017 - 2018 นี้้� ให้้ความสำำ�คัญั เพิ่่ม� ขึ้�นต่่อการป้้องกัันความเสีียหายของ สารสนเทศที่อ่� ่่อนไหวที่เ่� กี่ย�่ วกับั พนักั งาน ลููกค้า้ และองค์ก์ ร รวมถึงึ การปกป้อ้ งสินิ ทรัพั ย์ท์ างปัญั ญา และการป้้องกันั การละเมิิดในประเด็น็ ด้า้ นการเงินิ กฎหมาย และชื่อ� เสีียงสถาบันั เกณฑ์บ์ ัลั ดริจิ ค.ศ. 2019 - 2020 ได้ป้ รับั ประเด็น็ เรื่�องนี้้เ� ป็น็ ความปลอดภัยั และการรักั ษา ความปลอดภัยั บนโลกไซเบอร์์ (Security and cybersecurity) เมื่อ� การรักั ษาความปลอดภัยั บนโลกไซเบอร์ม์ ีีความสำำ�คัญั เพิ่่ม� ขึ้น� อย่่างต่่อเนื่่อ� งในทุกุ องค์ก์ ร เกณฑ์จ์ ึงึ มีีการขยายคำ�ำ ถามเกี่ย�่ วกับั การรัักษาความปลอดภััยบนโลกไซเบอร์์
99 เกณฑค์ ณุ ภาพการศึกษาเพอื่ การด�ำ เนนิ การท่เี ป็นเลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 เกณฑ์์บัลั ดริิจ ค.ศ. 2019 - 2020 ได้้เพิ่่ม� เติมิ ประเด็็นที่่�เป็น็ จุุดเน้น้ คืือ ระบบนิเิ วศธุุรกิิจ (Business ecosystems) ในขณะที่่�สถาบัันต่่าง ๆ นำ�ำ เสนอผลิิตภััณฑ์์และบริิการหลากหลายซัับซ้้อนมากขึ้�น ผู้้�นำ�ำ องค์์กรจำ�ำ เป็็นต้้องนำ�ำ สถาบัันของตนให้้เป็็นส่่วนหนึ่่�งของอุุตสาหกรรมที่�่มีีความเชื่�อมโยงกััน ทั้้ง� ในระดับั ประเทศและบางครั้ง� ระดับั โลก ซึ่ง่� เรีียกว่่าระบบนิเิ วศ เครืือข่่ายความร่่วมมืือที่ก�่ ว้า้ งขวาง และพึ่่�งพาซึ่�่งกัันและกัันเหล่่านี้้� อาจรวมถึึงพัันธมิิตรและผู้�ให้้ความร่่วมมืือแบบเดิิม และ อาจรวมถึงึ คู่่�แข่่ง องค์์กรนอกภาคการศึกึ ษา ชุมุ ชน ผู้�เรีียน และลููกค้้ากลุ่�มอื่น� การเติิบโตของสถาบัันอาจขึ้้�นอยู่่�กัับการเติิบโตโดยรวมของระบบนิิเวศและความสามารถ ของสถาบันั ในการเตรีียมพร้อ้ มสำ�ำ หรับั อนาคต เมื่อ� เกิดิ การแข่่งขันั กับั องค์ก์ รจากภาคอุตุ สาหกรรม อื่�น ๆ สถาบันั อาจโดดเด่่นเหนืือคู่�่แข่่งด้้วยการนำำ�เสนอสิ่�งแปลกใหม่่ ซึ่ง�่ บางครั้ง� อาจเนื่่�องมาจาก ระบบนิิเวศของสถาบััน เพื่่�อขยายความมุุมมองเชิิงระบบของเกณฑ์์ คำำ�ว่่า “ระบบนิิเวศธุุรกิิจ (Business ecosystems) จะปรากฏในส่่วนค่่านิิยมและแนวคิิดหลัักและในหมายเหตุุของเกณฑ์์ ในเนื้�้อหาเกณฑ์์ ประเด็็นเกี่�่ยวกัับผู้�ส่ งมอบ คู่�่ความร่่วมมืือทั้้�งที่่�เป็็นทางการและไม่่เป็็น ทางการ ผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และคู่�่แข่่งใน บางคำำ�ถามและหมายเหตุุบางข้้อได้้เน้้นให้้เห็็นถึึง ความสำำ�คััญของการคิิดเรื่อ� งนิเิ วศธุรุ กิจิ ให้้ครอบคลุุมกว้้างขวางขึ้�น เครืือข่่ายอุปุ ทาน (Supply network) สืืบเนื่่�องจากแนวคิิดของระบบนิิเวศ วิิธีีการของสถาบัันในการจััดการศึึกษาและบริิการ และส่่งมอบให้ก้ ับั ผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� เกี่ย�่ วข้อ้ งกันั มากกว่่าเป็น็ เพีียงห่่วงโซ่่อย่่างง่่าย ๆ จาก ผู้�ส่งมอบหนึ่่ง� ไปยังั อีีกผู้�ส่งมอบหนึ่่ง� และไปยังั สถาบันั สถาบันั ที่ซ่� ับั ซ้อ้ นอาจต้อ้ งประสานกิจิ กรรม ต่่าง ๆ กัับผู้�ส่ งมอบจำำ�นวนมาก และบางสถาบัันอาจเป็็นส่่วนหนึ่่�งของเครืือข่่ายที่�่ซัับซ้้อนของ องค์ก์ รต่่าง ๆ แต่่ละแห่่งมีีบทบาทสำำ�คัญั ในการจัดั การศึกึ ษาและบริกิ าร หรืือการส่่งมอบ หน่่วยงาน เหล่่านี้้�จะมีีความเชื่ �อมโยงกัันและพึ่่�งพาซึ่่�งกัันและกัันมากกว่่าจะเป็็นความสััมพัันธ์์เชิิงเส้้นตรง ความสำ�ำ เร็็จขึ้้�นอยู่�่กัับการรัับรู้�และการจััดการการพึ่่�งพาซึ่่�งกัันและกัันเหล่่านี้้�เพื่่�อให้้มีี ความสอดคล้อ้ งไปในแนวทางเดีียวกันั เกณฑ์ใ์ ช้ค้ ำำ�ว่่า “เครืือข่่ายอุปุ ทาน” เพื่่อ� กล่่าวถึงึ หน่่วยงาน ที่�่เกี่�่ยวข้้องกัันในการจััดการศึึกษาและบริิการของสถาบััน และส่่งมอบให้้แก่ผู้�เรีียนและลููกค้้า กลุ่ม� อื่น� ความสอดคล้อ้ งของเครืือข่่ายอุุปทาน ความร่่วมมืือกััน และความคล่่องตััวมีีความสำำ�คััญ เพิ่่�มขึ้�นเรื่�อย ๆ ในปัจั จุุบััน
100 วัฒั นธรรมองค์์กร (Culture) วััฒนธรรมองค์์กร – ความเชื่�อร่่วมกััน บรรทััดฐาน และค่่านิิยม ที่�่สร้้างสภาวะแวดล้้อม ที่่เ� ป็็นเอกลัักษณ์ภ์ ายในสถาบััน – มีีผลกระทบอย่่างยิ่�งต่่อการตัดั สิินใจ ความผููกพัันของบุคุ ลากร ความผููกพันั ของผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่�มอื่�น และความสำำ�เร็็จขององค์์กร ตั้ง� แต่่ ค.ศ. 2000 เกณฑ์บ์ ัลั ดริจิ ได้ถ้ ามถึงึ ค่่านิยิ มของสถาบันั ซึ่ง่� เป็น็ องค์ป์ ระกอบที่ส่� ำำ�คัญั ของวัฒั นธรรมองค์ก์ ร ในหลายปีที ี่ผ่� ่่านมา เกณฑ์ม์ ีีคำ�ำ ถามเกี่ย่� วกับั วัฒั นธรรม บางคำำ�ถามใช้ค้ ำำ�ศัพั ท์น์ี้้� และบางคำ�ำ ถามใช้พ้ ฤติิกรรมอ้้างอิิงที่่�อยู่ภ�่ ายใต้ว้ ัฒั นธรรม ปีีล่่าสุุดนี้้�เกณฑ์์ถามชััดเจนเกี่่�ยวกัับลัักษณะอื่�น ๆ ของวััฒนธรรมองค์์กร และวิิธีีที่�่ผู้้�นำำ� ระดับั สููงและสถาบันั สร้้างและเสริมิ สร้้างวััฒนธรรมนั้้�น ในการมุ่ง� เน้น้ ให้้ผู้�ใช้้เข้้าใจและนำำ�เกณฑ์ไ์ ปใช้้ได้้นั้้น� ได้้มีีการปรัับเปลี่ย�่ นในเรื่อ� งต่่อไปนี้้� การทำำ�ให้้เกณฑ์์เข้า้ ใจง่า่ ย (Simplification) เกณฑ์์มีีการปรัับปรุุงให้้ง่่ายขึ้�นในหลายหััวข้้อ คำ�ำ ถามและหมายเหตุุบางข้้อถููกตััดทิ้้�ง จัดั ระเบีียบใหม่่ ปรับั ปรุุง ย้้ายที่่� หรืือเปลี่่�ยนถ้อ้ ยคำำ�เพื่่อ� ช่่วยสร้้างความเข้้าใจ เนื้�้อหาจากคำำ�ถาม บางข้อ้ ถููกย้า้ ยไปยังั หมายเหตุุเพื่่อ� เป็น็ ตัวั อย่่างให้้สถาบันั นำำ�ไปพิจิ ารณา คำำ�ถามของเกณฑ์์ (เดิมิ คือื ข้้อกำำ�หนดของเกณฑ์)์ คำ�ำ ถามพื้น�้ ฐาน คำำ�ถามโดยรวม และคำำ�ถามย่่อยในเกณฑ์์ เป็น็ คำำ�ถามเกี่ย่� วกับั กระบวนการ วิิธีีปฏิิบััติิ และผลลััพธ์์ ที่�่พบในสถาบัันที่่�มีีผลการดำ�ำ เนิินการที่�่ดีี คำ�ำ ถามเหล่่านี้้�มีีความสำ�ำ คััญ แตกต่่างกันั ไปตามแต่่ละสถาบััน ขึ้�นอยู่่�กับั ปัจั จัยั ที่่�สนัับสนุนุ และทำ�ำ ให้ม้ั่�นใจว่่าสถาบันั จะประสบ ความสำ�ำ เร็จ็ ทั้้ง� ในปัจั จุบุ ันั และอนาคต โดยเฉพาะอย่่างยิ่ ง� ในระดับั คำำ�ถามย่่อย คำำ�ถามเหล่่านี้้ไ� ม่่ใช่่ รายการตรวจสอบ (checklist) ที่่�ทุกุ สถาบันั ต้้องปฏิบิ ัตั ิติ ามให้้บรรลุผุ ลในทุุกคำำ�ถาม เพื่่�อถ่่ายทอดแนวคิิดนี้้� เกณฑ์์ไม่่เรีียกคำ�ำ ถามเหล่่านี้้�ว่่า “ข้้อกำำ�หนด” อีีกต่่อไป แต่่เรีียก อย่่างง่่าย ๆ ว่่า “คำ�ำ ถาม” เกณฑ์ย์ ังั คงคาดหวังั ให้ผู้้�ใช้เ้ กณฑ์เ์ พื่่อ� พัฒั นาสถาบันั หรืือผู้�เขีียนรายงาน เพื่่อ� ขอรับั การตรวจประเมินิ ตอบคำำ�ถามเหล่่านี้้� แต่่ถ้า้ สถาบันั เชื่อ� ว่่าบางคำำ�ถามไม่่สำำ�คัญั ต่่อความ สำำ�เร็็จในปััจจุุบัันหรืือในอนาคต สถาบัันควรระบุุเหตุุผลว่่าทำำ�ไมจึึงไม่่ตอบ ในฐานะผู้�เชี่�่ยวชาญ ในวงการศึกึ ษา ผู้�ตรวจประเมินิ ควรพิิจารณาคำ�ำ อธิบิ ายของสถาบันั และใช้ค้ วามรู้� ประสบการณ์์ ในวงการศึึกษาและในเกณฑ์์ เพื่่�อตััดสิินใจว่่าคำ�ำ ถามนั้้�น ๆ มีีความสำำ�คััญต่่อผู้�ขอรัับการตรวจ ประเมิินหรืือไม่่ (คำ�ำ ว่่า ‘ความสำำ�คัญั ’ นี้้�จะถููกนำำ�ไปใช้้ในการพิิจารณาให้้คะแนน หน้า้ 81)
การปรัับเปลี่่�ยนเกณฑ์์หมวดต่่าง ๆ ที่ส่� ำ�ำ คัญั และในส่่วนที่่เ� กี่่�ยวเนื่่อ� งกััน ตั้ง� แต่่ ค.ศ. 2015 - 2016 มาถึึงปัจั จุุบันั สรุุปได้ด้ ัังนี้้� หัวขอ้ เกณฑ์บัลดรจิ ค.ศ. 2017 - 2018 เกณฑบ์ ลั ดรจิ ค.ศ. 2019 - 2020 โครงร่า่ งองค์ก์ ร หัวั ข้อ้ 1. ลักั ษณะองค์ก์ ร ถามถึงึ ลักั ษณะของวัฒั นธรรมองค์ก์ ร (Organizational นอกเหนืือจากค่่านิิยม และถามเกี่่�ยวกัับโครงสร้้างและกลไก Profile) ของระบบการนำ�ำ องค์์กร หมวด 1 • หัวั ข้อ้ 1.1 การนำ�ำ องค์ก์ รโดยผู้้�นำ�ำ ระดับั สููง (Senior Leadership) • หัวั ข้อ้ 1.1 การนำ�ำ องค์ก์ รโดยผู้้�นำ�ำ ระดับั สููง ถามถึงึ การสร้า้ ง การนำ�ำ องค์์กร ถามถึึงการกระทำำ�ของคณะผู้้�นำำ�ในการชี้�นำำ�และทำ�ำ ให้้องค์์กร และเสริิมสร้า้ งวััฒนธรรมองค์ก์ ร (Leadership) ยั่�งยืืนใน 3 ประเด็น็ พิจิ ารณา ได้แ้ ก่่ • หัวั ข้อ้ 1.2 และที่อ่�ื่น� ๆ ในเกณฑ์์ ความรับั ผิดิ ชอบต่่อสังั คม 1) วิสิ ััยทััศน์์และค่่านิิยม เปลี่่�ยนเป็็นการสร้้างประโยชน์์ให้้สัังคม เมื่�อแนวคิิดเรื่�อง 2) การสื่�อสาร และ ความรัับผิิดชอบต่่อสัังคมได้้รัับการยอมรัับ สถาบัันที่�่มีี 3) พันั ธกิิจและผลการดำำ�เนินิ การของสถาบััน ผลการดำ�ำ เนิินการที่่�ดีีเห็็นว่่าการสร้้างประโยชน์์ให้้สัังคม การปรัับเปลี่�่ยนนี้้�ทำำ�ให้้ผู้�ใช้้เกณฑ์์เห็็นถึึงความสััมพัันธ์์ที่�่ เป็็นมากกว่่าสิ่่�งที่�่ถููกบัังคัับให้้ทำำ� การทำ�ำ ให้้เหนืือกว่่า เป็น็ เหตุเุ ป็็นผลในการกระทำำ�ของผู้้�นำำ�ระดัับสููง ความรัับผิิดชอบในการสร้้างประโยชน์์ให้้สัังคมอาจเป็็น ตััวขัับเคลื่�อนความผููกพัันของผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และ 101 บุคุ ลากร และการสร้า้ งความแตกต่่างในตลาด เกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษาเพ่อื การดำ�เนนิ การที่เป็นเลิศ ฉบบั ปี 2563 - 2566
หัวขอ้ เกณฑ์บลั ดริจ ค.ศ. 2017 - 2018 เกณฑบ์ ลั ดริจ ค.ศ. 2019 - 2020 102 หมวด 2 • หััวข้้อ 2.1 การจัดั ทำ�ำ กลยุทุ ธ์์ (Strategy Development) กลยุทุ ธ์์ (Strategy) - ถามถึึงประเด็็นที่่�ควรพิจิ ารณาในการจััดทำ�ำ กลยุุทธ์์ ซึ่�ง่ ต้อ้ ง รวมเรื่่อ� งการบริิหารความเสี่�่ยงเชิิงกลยุุทธ์ด์ ้ว้ ย - ถามเกี่ย�่ วกับั ระบบงานมุ่ง� เน้น้ การตัดั สินิ ใจพื้้น� ฐานซึ่ง่� นำ�ำ ไปสู่�่ การตััดสิินใจเรื่�่องกระบวนการทำำ�งานและระบบงานที่�่มีี ประสิทิ ธิิผล หมวด 3 • ประเด็น็ พิจิ ารณาในหมวด 3 ถููกจััดระเบีียบใหม่่เพื่�่อทำ�ำ ให้้ ลููกค้า้ (Customers) เกณฑ์เ์ ป็็นเหตุุเป็น็ ผลมากขึ้�น้ จากมุุมมองของผู้�ใช้้ • หััวข้้อ 3.1 เปลี่�่ยนชื่�่อเป็็นความคาดหวัังของลููกค้้า ประกอบด้ว้ ย 2 ประเด็น็ พิจิ ารณา ได้แ้ ก่่ 1) การรับั ฟังั ผู้�เรีียน และลููกค้้ากลุ่�มอื่่�น และ 2) การจำำ�แนกกลุ่�มผู้�เรีียน และลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น�่ และการกำำ�หนดการจััดการศึึกษา วิจิ ััย และบริกิ ารฯ • หัวั ข้อ้ 3.2 ความผููกพันั ของลููกค้า้ ประกอบด้ว้ ย 3 ประเด็น็ พิิจารณา ได้แ้ ก่่ 1) ความสััมพันั ธ์แ์ ละการสนับั สนุนุ ผู้�เรีียน และลููกค้้ากลุ่�มอื่�่น ๆ 2) การค้้นหาความพึึงพอใจ และความผููกพัันของผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่่�น และ 3) การใช้้ข้อ้ มููลเสีียงของลููกค้้าและตลาด
หวั ข้อ เกณฑ์บัลดริจ ค.ศ. 2017 - 2018 เกณฑ์บลั ดรจิ ค.ศ. 2019 - 2020 หมวด 4 • หััวข้้อ 4.1 การวััด การวิิเคราะห์์ และการปรัับปรุุงผลการ การวััด การวิเิ คราะห์์ และ ดำำ�เนิินการของสถาบััน (Measurement, analysis, and การจัดั การความรู้� improvement of organizational performance) มีีการ (Measurement, ปรัับเปลี่�่ยนเพื่่�อความชััดเจนและเน้้นจุุดสำ�ำ คััญ ข้้อกำ�ำ หนด Analysis, and หลายเรื่�องถููกตััดทิ้้�งหรืือรวมกัันเพื่่�อลดความซํ้�าซ้้อน ได้้แก่่ Knowledge ข้้อกำ�ำ หนดเกี่่�ยวกัับวิิธีีปฏิิบััติิที่่�เป็็นเลิิศ ย้้ายไปอยู่�่ที่่�หััวข้้อ 4.2 Management) โดยเป็็นส่่วนหนึ่่�งของการจััดการความรู้�ของสถาบััน • หััวข้้อ 4.2 การจััดการสารสนเทศและการจััดการความรู้� (Information and knowledge management) ได้้จััด 103 เรีียงใหม่่เพื่่�อมุ่ �งเน้้นเรื่�องคุุณภาพและความพร้้อมใช้้งาน ของข้้อมููลและสารสนเทศ และเรื่�ององค์์ความรู้�ของ เกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษาเพ่อื การดำ�เนนิ การที่เป็นเลิศ สถาบััน รวมทั้้�งการแบ่่งปัันวิิธีีปฏิิบััติิที่่�เป็็นเลิิศ ข้้อกำำ�หนด ฉบบั ปี 2563 - 2566 เกี่ย�่ วกับั การรักั ษาความปลอดภัยั บนโลกไซเบอร์แ์ ละการจัดั การ ระบบสารสนเทศได้้ย้้ายไปอยู่�่ที่�่หััวข้้อ 6.2 โดยเป็็นส่่วนหนึ่่�ง ขององค์์ประกอบที่�ส่ ำ�ำ คััญของประสิิทธิิผลของการปฏิิบััติิการ (Operational effectiveness)
หวั ข้อ เกณฑบ์ ัลดรจิ ค.ศ. 2017 - 2018 เกณฑ์บัลดรจิ ค.ศ. 2019 - 2020 104 หมวด 5 บุุคลากร • หััวข้้อ 5.1 สภาพแวดล้้อมของบุุคลากร (Workforce • หััวข้้อ 5.2 ความผููกพัันของบุุคลากร ในเกณฑ์์ปััจจุุบััน (Workforce) environment) ถามถึึงวิิธีีการที่�่สถาบัันทำ�ำ ให้้มั่�นใจว่่า ถามถึึงการเสริิมสร้้างวััฒนธรรมองค์์กร จากความสััมพัันธ์์ บุุคลากรใหม่่เหมาะสมกัับวััฒนธรรมองค์์กร โดยตระหนัักว่่า อย่่างใกล้้ชิิดระหว่่างการจััดการผลการปฏิิบััติิงานและ หมวด 6 วัฒั นธรรมองค์ก์ รเป็น็ ปัจั จัยั ขับั เคลื่อ� นความผููกพันั ของบุคุ ลากร การพััฒนาบุุคลากร จึึงกำ�ำ หนดประเด็็นพิิจารณาใหม่่ การปฏิิบััติกิ าร ที่�ก่ ล่่าวถึงึ ในหัวั ข้้อ 5.2 ได้แ้ ก่่ การจัดั การผลการปฏิบิ ัตั ิงิ านและการพัฒั นาบุคุ ลากร (Operations) • หััวข้้อ 5.2 ความผููกพัันของบุุคลากร (Workforce ซึ่�่งรวมคำำ�ถามเกี่�่ยวกัับการเรีียนรู้้�และพััฒนา ประสิิทธิิผล engagement) ถามถึงึ วิธิ ีีการที่ส่� ถาบันั พิจิ ารณาความต้อ้ งการ ของการเรีียนรู้้�และพััฒนา และการพััฒนาความก้้าวหน้้า ในการเรีียนรู้้�และพััฒนาของบุุคลากรในระบบการเรีียนรู้้�และ ในอาชีีพการงาน พัฒั นาของสถาบััน • หััวข้อ้ 6.1 กระบวนการทำำ�งาน (Work processes) ถามถึงึ • หัวั ข้อ้ 6.1 กระบวนการทำำ�งานในประเด็น็ พิจิ ารณาที่่� 6.1 ค กระบวนการทำำ�งานที่�่สำำ�คััญของสถาบัันโดยเป็็นข้้อกำำ�หนด ในเกณฑ์์ปััจจุุบัันเรีียกว่่า การจััดการเครืือข่่ายอุุปทาน โดยรวม เพราะตระหนักั ถึงึ ความสำำ�คัญั ของกระบวนการเหล่่านี้้� ได้้รวมคำำ�ถามเกี่�่ยวกัับความเชื่�อมโยงกััน ความร่่วมมืือ และยัังถามถึึงการพิิจารณาความเสี่่�ยงในการออกแบบการ และความคล่่องตััวของเครืือข่่ายอุุปทาน และการสื่�อสาร จัดั การศึกึ ษาและบริกิ าร รวมถึงึ การออกแบบกระบวนการด้ว้ ย กัับผู้�ส่งมอบ นอกจากนี้้� ยัังมีีเรื่�องการจััดการห่่วงโซ่่อุุปทานไว้้ในหััวข้้อนี้้� เพื่่�อสะท้้อนให้้เห็็นถึึงความสำ�ำ คััญว่่าเป็็นส่่วนหนึ่่�งของ กระบวนการทำ�ำ งานที่่�สำ�ำ คััญ
หวั ข้อ เกณฑ์บัลดรจิ ค.ศ. 2017 - 2018 เกณฑ์บลั ดรจิ ค.ศ. 2019 - 2020 หมวด 7 ผลลััพธ์์ (Results) • หััวข้้อ 6.2 ประสิิทธิิผลของการปฏิิบััติิการ (Operational • หััวข้้อ 6.2 ประเด็็นพิิจารณาที่่� 6.2 ข ได้้รวมคำำ�ถาม effectiveness) ถามถึึงการบริิหารจััดการระบบสารสนเทศ เกี่�่ยวกัับบทบาทของบุุคลากร ผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น รวมทั้้�งวิิธีีการที่�่สถาบัันทำ�ำ ให้้มั่�นใจถึึงความเชื่�อถืือได้้ คู่ค�่ วามร่่วมมืือ และผู้�ส่งมอบ เพื่่อ� ทำ�ำ ให้ม้ั่น� ใจถึงึ ความปลอดภัยั ความปลอดภััยและการรัักษาความปลอดภััยบนโลกไซเบอร์์ บนโลกไซเบอร์แ์ ละเกี่่�ยวกัับการป้้องกัันสินิ ทรััพย์์ที่ส�่ ำำ�คัญั ทั้้�งในระหว่่างการปฏิิบััติิงานปกติิ และทั้้�งที่�่เป็็นส่่วนหนึ่่�งของ การบริิหารความต่่อเนื่่�องทางธุุรกิิจในกรณีีที่�่มีีภััยพิิบััติิหรืือ ภาวะฉุกุ เฉิิน • หััวข้้อ 7.1 ผลลััพธ์์ด้้านการเรีียนรู้้�ของผู้�เรีียนและกระบวนการ • ระบบการให้้คะแนน (หน้้า 77 - 87) ถามถึงึ ข้อ้ มููลปัจั จุุบััน (Product and Process results) ถามเพิ่่ม� ถึงึ ผลลัพั ธ์ท์ ี่ส่� ัมั พันั ธ์์ แนวโน้้ม การเปรีียบเทีียบ และแบ่่งกลุ่�มเพื่่�อตอบสนอง กัับกระบวนการด้้านความปลอดภััยและการรัักษาความ ต่่อผลลัพั ธ์แ์ ต่่ละเรื่อ� ง เพื่่อ� ลดความสับั สนเกี่ย�่ วกับั ความซ้ำ��ำ ซ้อ้ น ปลอดภััยบนโลกไซเบอร์์ และระบบการรัักษาความปลอดภััย ระหว่่างคำ�ำ ถามของเกณฑ์์และแนวทางการให้้คะแนน ซึ่ง�่ ไม่่เพีียงคำำ�นึงึ ถึงึ ความสำำ�คัญั ของกระบวนการเหล่่านี้้� แต่่รวม ผลลััพธ์์ จึึงตััดข้้อความที่่�ถามถึึงระดัับ แนวโน้้ม และ 105 ถึงึ ความสำ�ำ คัญั ในการติดิ ตามผลลัพั ธ์ก์ ารดำ�ำ เนินิ การเหล่่านี้้เ� พื่่อ� การเปรีียบเทีียบจากหััวข้้อผลลััพธ์์ แต่่สถาบัันยัังควร การดำ�ำ เนิินการขั้น� ต่่อไป รายงานข้้อมููลเหล่่านี้้ต� ามความเหมาะสม เกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษาเพ่อื การดำ�เนนิ การที่เป็นเลิศ • ปรัับชื่�อหััวข้้อ 7.2 ผลลััพธ์์ด้้านลููกค้้า (Customer results) • หัวั ข้อ้ 7.5เรีียกว่่าผลลัพั ธ์ด์ ้า้ นงบประมาณการเงินิ การตลาด ฉบบั ปี 2563 - 2566 และหัวั ข้อ้ 7.3 ผลลัพั ธ์์ด้้านบุุคลากร (Workforce results) และกลยุุทธ์์ ถามถึึงผลลััพธ์์ของสถาบัันในการนำ�ำ กลยุุทธ์์ ไปปฏิิบััติิ โดยตระหนัักว่่าการดำำ�เนิินการตามกลยุุทธ์์นั้้�น เกี่�่ยวข้้องกัับความสำ�ำ เร็็จด้้านการเงิินและการตลาดอย่่าง ใกล้้ชิดิ
หัวขอ้ เกณฑ์บัลดรจิ ค.ศ. 2017 - 2018 เกณฑบ์ ัลดรจิ ค.ศ. 2019 - 2020 106 • หัวั ข้อ้ 7.4 ผลลัพั ธ์ด์ ้า้ นการนำ�ำ องค์ก์ รและการกำ�ำ กับั ดููแลองค์ก์ ร (Leadership and governance results) ถามถึึงผลลััพธ์์ ในการบริิหารความเสี่่�ยงและการดำ�ำ เนิินการตามความเสี่�่ยง ที่่�ผ่่านการประเมิินผลได้้ผลเสีียอย่่างรอบด้้าน (intelligent risks) ด้้วยตระหนัักว่่าความเสี่่�ยงเป็็นสิ่่�งที่่�มีีอยู่่�ในสิ่่�งที่�่สถาบััน ดำำ�เนินิ การเพื่่�อมุ่ง� สู่�่ความสำำ�เร็จ็ ของสถาบััน ระบบคะแนน • ในส่่วนของระบบคะแนนยัังคงเน้้นว่่าความสำ�ำ คััญของ (Scoring System) ข้้อกำำ�หนดแต่่ละคำำ�ถามขึ้�นอยู่�่กัับปััจจััยทางธุุรกิิจที่�่สำำ�คััญ ของแต่่ละองค์ก์ ร และเป็น็ ข้อ้ พิจิ ารณาที่ส่� ำ�ำ คัญั ในการให้ค้ ะแนน นอกจากนี้้� ไม่่ใช่่ปััจจััยหนึ่่�งปััจจััยใดที่่�ถืือว่่าเป็็น ‘ข้้อจำำ�กััด’ ที่ท่� ำ�ำ ให้ค้ ะแนนไม่่สามารถขยับั ขึ้น� ไปในช่่วงคะแนนที่ส�่ ููงกว่่านั้้น� ค่า่ นิิยม • คำำ�อธิิบายของการนำ�ำ องค์์กรอย่่างมีีวิิสััยทััศน์์ (Visionary และแนวคิิดหลักั leadership) ได้้รวมถึึงการแสดงให้้เห็็นถึึงความเป็็นตััวตน (Core Values and ที่�่แท้้จริิง (Authenticity) และความเต็็มใจของผู้้�นำ�ำ ระดัับสููง Concepts) ในการแบ่่งปันั ข้อ้ มููล ความผิดิ พลาดและโอกาสในการปรับั ปรุงุ พััฒนา ซึ่่�งเป็็นปััจจััยที่�่มีีคุุณค่่าในการสร้้างความเชื่�อมั่�น ในตัวั ผู้้�นำำ�
อภธิ านศพั ท์
108 อภธิ านศัพท์ คำำ�ศััพท์์ด้้านล่่างนี้้�เป็็นภาษาอัังกฤษตััวใหญ่่ที่�่อยู่�่ในเกณฑ์์และในแนวทางการให้้คะแนน คำ�ำ นิิยามแต่่ละคำ�ำ จะมีีคำ�ำ อธิิบายเป็็นตััวหนัังสืือเข้้ม ประโยคที่่�เหลืือในย่่อหน้้าแรกเป็็นการ ขยายความ ย่อ่ หน้า้ ถััดมาเป็็นการให้้ตััวอย่่าง พร้อ้ มคำ�ำ อธิบิ าย หรือื แสดงความเชื่�อมโยงที่ส่� ำ�ำ คััญ กัับสารสนเทศอื่น� ๆ ในเกณฑ์์ ACTION PLANS : แผนปฏิิบััติกิ าร “แผนปฏิิบััติิการ” หมายถึึง แผนการดำ�ำ เนิินการที่�เฉพาะเจาะจงที่�สถาบัันใช้้ในการ ดำำ�เนิินการเพื่�อให้้บรรลุุวััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์ แผนปฏิิบััติิการนี้้�ต้้องระบุุรายละเอีียดของ ทรััพยากรที่่�ต้้องใช้้และกรอบเวลาที่่�ต้้องทำำ�ให้้สำ�ำ เร็็จ การจััดทำ�ำ แผนปฏิิบััติิการถืือว่่าเป็็นขั้้�นตอน ที่ส่� ำำ�คัญั อย่่างยิ่ง� ในการวางแผน หลังั จากได้ก้ ำ�ำ หนดวัตั ถุปุ ระสงค์เ์ ชิงิ กลยุทุ ธ์แ์ ละเป้า้ ประสงค์อ์ ย่่าง ชัดั เจนแล้ว้ เพื่่อ� ให้ส้ ามารถถ่่ายทอดไปยังั บุคุ ลากรทั่่ว� ทั้้ง� สถาบันั อย่่างมีีประสิทิ ธิผิ ลและเข้า้ ใจง่่าย ในเกณฑ์์นี้้�การถ่่ายทอดแผนปฏิิบััติิการสู่่�การปฏิิบััติิ ครอบคลุุมถึึงการสร้้างตััววััดให้้ สอดคล้้องไปในแนวทางเดีียวกัันระหว่่างภาควิิชาและหน่่วยงานที่่�ได้้รัับผลกระทบทั้้�งหมด ทั้้�งนี้้� การถ่่ายทอดแผนปฏิิบััติิการสู่่�การปฏิิบััติิอาจจำ�ำ เป็็นต้้องให้้การฝึึกอบรมเฉพาะด้้านแก่่บุุคลากร บางกลุ่ม� หรืืออาจมีีการสรรหาบุุคลากรใหม่่ด้้วย ตัวั อย่่างเช่่น วัตั ถุุประสงค์เ์ ชิงิ กลยุุทธ์์ของสถาบันั การศึึกษาในตลาดที่ม่� ีีการแข่่งขัันสููง อาจ หมายถึงึ การตั้ง� เป้า้ ให้ผู้้�เรีียนมีีผลการสอบในระดับั ชาติอิ ยู่ใ�่ นกลุ่ม� นำ�ำ (25% แรก) แผนปฏิบิ ัตั ิกิ าร อาจรวมถึงึ การวิเิ คราะห์ว์ ่่าวิชิ าใดที่ผ�ู่้�เรีียนทำ�ำ คะแนนได้น้ ้อ้ ยที่ส�่ ุดุ และวิเิ คราะห์ถ์ ึงึ ทักั ษะที่ผ่�ู้�เรีียน อาจต้อ้ งพัฒั นาเพิ่่ม� เติมิ ในวิชิ านั้้น� ๆ เพื่่อ� สร้า้ งหลักั สููตรที่จ�่ ะช่่วยให้ผู้้�เรีียนพัฒั นาทักั ษะนั้้น� ขึ้้น� มาได้้ ในการนำ�ำ แผนปฏิิบััติิการไปปฏิิบััติิอาจต้้องมีีการฝึึกอบรมคณาจารย์์ถึึงวิิธีีการสอนและ การประเมิินผล การวิิเคราะห์์และการทบทวนในระดัับสถาบัันควรมุ่�งเน้้นที่่�ผลการเรีียนรู้้�ของ ผู้�เรีียน การใช้ง้ บประมาณ และความพึึงพอใจของผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น ดููคำ�ำ จำำ�กััดความของคำำ�ว่่า “STRATEGIC OBJECTIVES : วััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์” ในหน้้า 130
109 เกณฑค์ ณุ ภาพการศกึ ษาเพอื่ การดำ�เนินการที่เป็นเลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 ALIGNMENT : ความสอดคล้้องไปในแนวทางเดียี วกััน “ความสอดคล้้องไปในแนวทางเดีียวกััน” หมายถึึง ความสอดคล้้องของแผนงาน กระบวนการ สารสนเทศ การตััดสิินใจด้้านทรััพยากร ขีีดความสามารถและอััตรากำำ�ลัังของ บุุคลากร การปฏิบิ ััติิการ ผลลััพธ์์ และการวิิเคราะห์์ เพื่�อสนัับสนุุนเป้้าประสงค์์ที่่�สำำ�คััญของ สถาบััน การทำ�ำ ให้้เกิิดความสอดคล้้องไปในแนวทางเดีียวกัันอย่่างมีีประสิิทธิิผล จำำ�เป็็นต้้อง สร้า้ งความเข้า้ ใจร่่วมกันั ถึงึ เจตจำ�ำ นงและเป้า้ ประสงค์์ รวมทั้้ง� ต้อ้ งใช้ต้ ัวั วัดั และสารสนเทศที่เ�่ สริมิ กันั เพื่่อ� ใช้้ในการวางแผน การติดิ ตาม การวิิเคราะห์์ และการปรัับปรุุงใน 3 ระดับั คืือ ระดัับสถาบััน ระดับั กระบวนการที่่ส� ำ�ำ คััญ และระดับั หลักั สููตรการศึึกษา หรืือระดัับรายวิิชา ดููคำ�ำ จำ�ำ กัดั ความของคำำ�ว่่า “INTEGRATION : การบููรณาการ” ในหน้า้ 119 ANALYSIS : การวิเิ คราะห์์ “การวิิเคราะห์์” หมายถึึง การตรวจสอบข้้อเท็็จจริิงและข้้อมููล เพื่�อใช้้เป็็นพื้้�นฐาน ในการตััดสิินใจอย่่างมีีประสิิทธิิผล การวิิเคราะห์์มัักเกี่่�ยวข้้องกัับการหาความสััมพัันธ์์ระหว่่าง เหตุุและผล การวิิเคราะห์์ภาพรวมในระดัับสถาบัันจะช่่วยชี้�นำ�ำ การบริิหารจััดการระบบงาน และกระบวนการทำ�ำ งาน เพื่่�อให้้บรรลุุผลการดำ�ำ เนิินการที่่�สำ�ำ คััญและวััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์ ของสถาบันั ถึึงแม้้ว่่าข้้อเท็็จจริิงและข้้อมููลแต่่ละตััวจะมีีความสำ�ำ คััญ แต่่ไม่่ใช่่องค์์ประกอบหลัักที่�่มีี ประสิทิ ธิผิ ลต่่อการปฏิบิ ัตั ิกิ ารหรืือการจัดั ลำำ�ดับั ความสำ�ำ คัญั เสมอไป การปฏิบิ ัตั ิกิ ารที่ม่� ีีประสิทิ ธิผิ ล ขึ้น� อยู่่�กัับความเข้้าใจในความสััมพัันธ์์ ซึ่�ง่ ได้้จากการวิิเคราะห์ข์ ้อ้ เท็จ็ จริงิ และข้้อมููล ANECDOTAL : สารสนเทศปลีีกย่่อยที่่�ยังั ไม่่แสดงถึงึ ความเป็น็ ระบบ “สารสนเทศปลีีกย่่อยที่่�ยัังไม่่แสดงถึึงความเป็็นระบบ” หมายถึึง สารสนเทศที่�ใช้้ ตอบเกณฑ์์ EdPEx แต่่ละหัวั ข้้อที่�ขาดความเฉพาะเจาะจงในด้้านวิิธีกี าร ตัวั วัดั กลไกในการ ถ่า่ ยทอดสู่�การปฏิบิ ัตั ิิ และปัจั จัยั การประเมินิ การปรับั ปรุงุ และการเรียี นรู้� สารสนเทศปลีีกย่่อย ที่่�ยัังไม่่แสดงถึึงความเป็็นระบบนี้้� มัักอาศััยตััวอย่่างและการอธิิบายกิิจกรรมแต่่ละเรื่�องมากกว่่า กระบวนการที่เ�่ ป็็นระบบ ตััวอย่่างการตอบที่่�มีีสารสนเทศปลีีกย่่อยที่�่ยัังไม่่แสดงถึึงความเป็็นระบบในเรื่ �องวิิธีีการที่�่ ผู้้�นำ�ำ ระดับั สููงถ่่ายทอดผลการดำำ�เนิินการที่่ค� าดหวัังสู่ก�่ ารปฏิิบััติิ อาจอธิบิ ายเพีียงเหตุกุ ารณ์ท์ ี่ผ่� ู้้�นำ�ำ ระดับั สููงคนหนึ่่�งได้ไ้ ปตรวจเยี่�ย่ มสถานที่่�ต่่าง ๆ ของสถาบันั ในขณะที่ก่� ารตอบด้้วยกระบวนการ
110 ที่�่เป็็นระบบจะอธิิบายถึึงวิิธีีการที่่�ผู้้�นำ�ำ ระดัับสููงทั้้�งหมดของสถาบัันสื่่�อสารถึึงผลการดำ�ำ เนิินการ ที่�่คาดหวัังไปยัังหน่่วยงานทุุกแห่่งและบุุคลากรทุุกคนอย่่างสม่ำำ��เสมอ รวมทั้้�งอธิิบายถึึงตััววััด ที่�่ผู้้�นำ�ำ ใช้้ในการประเมิินประสิิทธิิผลของวิิธีีการดัังกล่่าว ตลอดจนเครื่�องมืือและเทคนิิคที่่�ใช้้ ในการประเมิินและปรับั ปรุงุ วิิธีีการสื่อ� สารในรููปแบบต่่าง ๆ ดููคำำ�จำ�ำ กัดั ความของ “SYSTEMATIC : เป็น็ ระบบ” ในหน้้า 131 APPROACH : แนวทาง “แนวทาง” หมายถึึง วิิธีีการที่�สถาบัันใช้้ในการดำำ�เนิินการในกระบวนการต่่าง ๆ นอกจากนั้้น� แนวทางยังั หมายรวมถึงึ ความเหมาะสมของวิธิ ีีการนั้้น� ต่่อคำ�ำ ถามของหัวั ข้อ้ และสภาวะ แวดล้อ้ มในการปฏิบิ ััติงิ านของสถาบััน รวมทั้้ง� ประสิิทธิิผลของการใช้แ้ นวทางนั้้�น แนวทาง เป็น็ มิิติิหนึ่่ง� ในการประเมินิ หัวั ข้้อในหมวด 1 - 6 ดููคำ�ำ อธิิบายเพิ่่�มเติิมเกี่่ย� วกับั แนวทาง ในเรื่�อง “ระบบการให้ค้ ะแนน” ในหน้้า 77 - 87 BASIC QUESTIONS : คำ�ำ ถามพื้้�นฐาน “คำ�ำ ถามพื้้�นฐาน” หมายถึึง แนวคิิดที่�เป็็นแก่่นสำ�ำ คััญของหััวข้้อในเกณฑ์์ EdPEx ซึ่�่งแสดงอยู่�ในลักั ษณะคำ�ำ ถามที่�แสดงไว้้ที่�ชื่�อหัวั ข้อ้ ดููตััวอย่่างโครงสร้า้ งของเกณฑ์์ ในหน้้า 21 BENCHMARKS : การเทียี บเคีียง “การเทีียบเคีียง” หมายถึึง กระบวนการและผลลััพธ์์ ซึ่�่งแสดงวิิธีีการปฏิิบััติิงาน และผลการดำำ�เนิินการที่ �เป็็นเลิิศของกิิจกรรมที่ �คล้้ายคลึึงกัันทั้้�งภายในและภายนอกวงการ ศึึกษา การที่�่สถาบัันทั้้�งหลายทำำ�การเทีียบเคีียง ก็็เพื่่�อให้้เข้้าใจถึึงผลการดำ�ำ เนิินการของสถาบััน ระดัับโลกในปัจั จุุบันั และเกิิดการปรับั ปรุุงแบบก้้าวกระโดด (ไม่่ใช่่แบบค่่อยเป็น็ ค่่อยไป) ค่่าเทีียบเคีียง เป็็นรููปแบบหนึ่่�งของข้้อมููลเชิิงเปรีียบเทีียบ ข้้อมููลเชิิงเปรีียบเทีียบอื่�น ๆ หมายรวมถึงึ ข้อ้ มููลในวงการศึกึ ษาที่ไ�่ ด้จ้ ากองค์ก์ รภายนอก (โดยส่่วนใหญ่่เป็น็ ค่่าเฉลี่ย�่ ของสถาบันั การศึกึ ษาต่่าง ๆ) ข้อ้ มููลด้า้ นผลการดำ�ำ เนินิ การของคู่แ�่ ข่่ง การเปรีียบเทีียบกับั สถาบันั ที่ค�่ ล้า้ ยคลึงึ กันั ในภููมิิภาคเดีียวกััน หรืือสถาบัันที่่�มีีหลัักสููตรและบริกิ ารฯ แบบเดีียวกันั ในภููมิิภาคอื่�น ๆ รวมทั้้ง� ข้อ้ มููล แหล่่งข้้อมููลสาธารณะ (เช่่น ผลลััพธ์์ของการศึกึ ษาวิจิ ัยั และแนวทางปฏิบิ ััติ)ิ
111 เกณฑค์ ณุ ภาพการศึกษาเพ่อื การดำ�เนนิ การท่เี ปน็ เลศิ ฉบับปี 2563 - 2566 CAPABILITY, WORKFORCE : ขีดี ความสามารถ บุคุ ลากร ดููคำ�ำ จำ�ำ กัดั ความของ “WORKFORCE CAPABILITY : ขีดี ความสามารถของบุุคลากร” ในหน้า้ 134 CAPACITY, WORKFORCE : อััตรากำำ�ลััง บุคุ ลากร คำำ�จำ�ำ กัดั ความของ “WORKFORCE CAPACITY : อัตั รากำ�ำ ลังั ของบุคุ ลากร” ในหน้า้ 134 COLLABORATORS : คู่�ความร่ว่ มมืือที่�ไม่่เป็น็ ทางการ “คู่�ความร่่วมมืือที่�ไม่่เป็็นทางการ” หมายถึึง องค์์กรหรืือกลุ่�มบุุคคลที่�ให้้ความร่่วมมืือ กัับสถาบัันในการสนัับสนุุนการจััดงานหรืือกิิจกรรมบางอย่่าง หรืือผู้้�ที่่�ร่่วมดำำ�เนิินการ เป็็นครั้�งคราวเมื่�อมีีเป้้าหมายระยะสั้ �นที่�สอดคล้้องกัันหรืือเหมืือนกัันกัับสถาบััน ความร่่วมมืือ ในลัักษณะนี้้ม� ัักไม่่มีีข้อ้ ตกลงหรืือรููปแบบที่เ�่ ป็น็ ทางการ ดููคำำ�จำำ�กัดั ความของ “PARTNERS : คู่�ความร่ว่ มมือื ที่�เป็็นทางการ” ในหน้า้ 123 CORE COMPETENCIES : สมรรถนะหลัักของสถาบันั “สมรรถนะหลัักของสถาบััน” หมายถึึง เรื่�องที่�สถาบัันมีีความชำำ�นาญที่่�สุุด เป็็น ขีีดความสามารถเชิิงกลยุุทธ์์ที่�เป็็นหััวใจสำำ�คััญซึ่�่งจะช่่วยให้้สถาบัันบรรลุุพัันธกิิจ หรืือสร้้าง ความได้เ้ ปรียี บในตลาดหรือื สภาวะแวดล้อ้ มของการบริกิ าร สมรรถนะหลักั ของสถาบันั มักั เป็น็ สิ่ง� ที่ค่� ู่แ�่ ข่่งหรืือผู้�ส่งมอบและคู่ค่� วามร่่วมมืือที่เ�่ ป็น็ ทางการลอกเลีียนแบบได้ย้ าก และอาจสร้า้ งความ ได้เ้ ปรีียบในการแข่่งขันั อย่่างต่่อเนื่่อ� งหรืือสร้า้ งโอกาสในระบบนิเิ วศธุรุ กิจิ หากขาดสมรรถนะหลักั ที่่จ� ำำ�เป็น็ ของสถาบันั อาจส่่งผลต่่อความท้า้ ทายเชิงิ กลยุุทธ์์ที่ส่� ำำ�คัญั หรืือการเสีียเปรีียบในตลาด สมรรถนะหลัักของสถาบัันอาจเกี่่�ยวข้้องกัับความเชี่�่ยวชาญในเทคโนโลยีี ด้้านหลัักสููตร และบริกิ ารฯ ที่ม�่ ีีลักั ษณะเฉพาะ ซึ่ง�่ ตอบสนองต่่อความจำำ�เป็น็ ของผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� และตลาด
112 CUSTOMER : ลููกค้้า ลููกค้้า หมายถึึง ผู้�เรีียนหรืือลููกค้้ากลุ่�มอื่�นที่�ใช้้หรืือมีีแนวโน้้มจะมาใช้้บริิการการจััด การศึกึ ษาและบริกิ ารอื่�น ๆลููกค้า้ หมายรวมถึงึ ผู้�ใช้บ้ ริกิ ารการจัดั การศึกึ ษาและบริกิ ารอื่น� ๆโดยตรง (ผู้�เรีียนและอาจรวมถึงึ ผู้�ปกครอง) และกลุ่ม� บุคุ คลอื่น� ๆ ที่�เ่ ป็น็ ผู้้�ออกค่่าใช้้จ่่ายให้้ เกณฑ์์ EdPEx กล่่าวถึึงลููกค้้าในความหมายอย่่างกว้้าง ๆ ซึ่�่งหมายถึึงผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�นทั้้�งในปััจจุุบััน และอนาคต รวมถึึงผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่�นของสถาบัันคู่�แ่ ข่่ง ความเป็น็ เลิิศที่่�มุ่�งเน้้นผู้้�เรีียน เป็น็ ค่่านิิยมหลักั ของเกณฑ์์ EdPEx ที่�่ฝังั ลึึกอยู่�ใ่ นความเชื่�อ และพฤติกิ รรมของสถาบันั ที่ม่� ีีผลการดำ�ำ เนินิ การที่โ�่ ดดเด่่น การมุ่ง� เน้น้ ผู้้�เรีียนมีีผลโดยตรงต่่อทิศิ ทาง เชิิงกลยุุทธ์์ต่่าง ๆ ระบบงาน กระบวนการทำ�ำ งาน และผลลััพธ์์ของการดำ�ำ เนิินการของสถาบััน และควรเป็็นปัจั จัยั ที่น่� ำำ�มาใช้้บููรณาการเรื่อ� งดังั กล่่าวข้้างต้้น ดููคำำ�จำำ�กััดความของ “STAKEHOLDERS : ผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีีย” ในหน้้า 128 เพื่่�อให้้ ทราบถึงึ ความสัมั พันั ธ์ร์ ะหว่่างลููกค้า้ และบุคุ คลอื่น� ที่อ�่ าจได้ร้ ับั ผลกระทบจากหลักั สููตรและบริกิ าร ของสถาบันั CUSTOMER ENGAGEMENT : ความผูกู พัันของลููกค้้า “ความผููกพัันของลููกค้า้ ” หมายถึงึ การที่�ผู้�เรียี นและลููกค้า้ กลุ่�มอื่�นจะมาใช้้การจััดการ ศึึกษาและบริิการฯ รวมทั้้�งมอบความไว้้วางใจให้้กัับสถาบััน ทั้้�งนี้้�ขึ้�นอยู่�่กัับความสามารถ ของสถาบัันในการตอบสนองความต้้องการ และสร้้างความสััมพัันธ์์อย่่างต่่อเนื่่�องเพื่่�อให้้ผู้�เรีียน และลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� ยังั คงมาใช้ก้ ารจัดั การศึกึ ษาและบริกิ ารฯ ของสถาบันั คุณุ ลักั ษณะของความผููกพันั หมายรวมถึงึ การคงอยู่่� ความจงรัักภักั ดีี ความเต็ม็ ใจของลููกค้้าในการใช้้และสนัับสนุนุ หลักั สููตร และบริิการฯ ของสถาบััน และคงความต่่อเนื่่�องไปในอนาคต รวมถึึงเต็็มใจที่�่จะสนัับสนุุน และแนะนำำ�ผู้�อื่น� ให้้รู้�จักั สถาบััน การจััดการศึึกษาและบริิการฯ อื่�น ๆ อย่่างแข็็งขััน CYCLE TIME : รอบเวลา “รอบเวลา” หมายถึงึ เวลาที่่�ต้อ้ งใช้เ้ พื่�อบรรลุขุ ้อ้ ผูกู พันั หรือื เพื่�อทำ�ำ งานให้ส้ ำำ�เร็จ็ รวมถึงึ เวลาที่่�ใช้้ดำำ�เนิินการในทุุกแง่่มุุม เช่่น เวลาที่่�ใช้้ตอบสนองต่่อความจำ�ำ เป็็นที่�่เปลี่�่ยนไปของผู้�เรีียน และลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� เวลาที่่�ใช้อ้ อกแบบการจัดั การศึึกษา วิิจััย และบริกิ ารฯ และกระบวนการใหม่่ เวลาที่ใ�่ ช้้ตอบสนองต่่อผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่�มอื่น� และตััววััดด้า้ นเวลาที่ส�่ ำำ�คัญั อื่น� ๆ
113 เกณฑค์ ณุ ภาพการศึกษาเพอื่ การด�ำ เนนิ การท่เี ป็นเลศิ ฉบับปี 2563 - 2566 การปรัับปรุุงรอบเวลาอาจรวมถึึงเรื่�องต่่าง ๆ ดัังกล่่าว ผลการดำำ�เนิินการด้้านเวลาและ ความเร็ว็ มีีความสำ�ำ คัญั อย่่างยิ่ง� ต่่อการปรับั ปรุงุ ความสามารถในการแข่่งขันั และผลการดำ�ำ เนินิ การ โดยรวม DEPLOYMENT : การถ่่ายทอดสู่�การปฏิิบััติิ “การถ่่ายทอดสู่�การปฏิิบัตั ิิ” หมายถึึง ความครอบคลุมุ และทั่่�วถึึงของการนำำ�แนวทาง ไปดำำ�เนิินการเพื่�อตอบคำำ�ถามในเกณฑ์์ การประเมิินเรื่�องการถ่่ายทอดสู่�่การปฏิิบััติิจะพิิจารณา จากความครอบคลุมุ และความลึกึ ในการนำ�ำ แนวทางไปใช้้กับั หน่่วยงานที่่เ� กี่ย�่ วข้อ้ งทั่่ว� ทั้้ง� สถาบันั การถ่่ายทอดสู่�ก่ ารปฏิิบัตั ิิ เป็็นมิติ ิิหนึ่่ง� ในการประเมิินหััวข้อ้ กระบวนการในหมวด 1 - 6 ดููคำ�ำ อธิิบายเพิ่่�มเติิมเกี่่�ยวกัับการถ่่ายทอดสู่�่การปฏิิบััติิ ในเรื่�อง “ระบบการให้้คะแนน” ในหน้า้ 77 - 87 DIVERSITY : ความหลากหลาย “ความหลากหลาย” หมายถึงึ ความแตกต่า่ งระหว่า่ งบุคุ ลากรซึ่ง�่ ทำ�ำ ให้เ้ กิดิ สภาพแวดล้อ้ ม การทำำ�งานที่ �เป็็นประโยชน์์และเป็็นตััวแทนของชุุมชนของบุุคลากรที่ �สถาบัันจ้้างและชุุมชน ของผู้�เรียี น ความแตกต่่างของบุคุ ลากร ครอบคลุมุ ถึึงตััวแปรต่่าง ๆ เช่่น เชื้้�อชาติิ ศาสนา สีีผิิว เพศ สััญชาติิ ความพิิการ ความหลากหลายทางเพศ อายุุและช่่วงอายุุ การศึึกษา ถิ่�นกำำ�เนิิด และทักั ษะเฉพาะตััว รวมทั้้ง� ความแตกต่่างทางความคิิด แนวคิิด ศาสตร์์/สาขาวิิชา และมุมุ มอง เกณฑ์์ EdPEx ให้้คุณุ ค่่าและใช้้ประโยชน์จ์ ากความหลากหลายของบุคุ ลากรที่่�สถาบันั จ้า้ ง และชุมุ ชนของผู้�เรีียน การใช้ป้ ระโยชน์จ์ ากความหลากหลายของทั้้ง� สองประเด็น็ นี้้ใ� นการเสริมิ สร้า้ ง บุุคลากร จะเพิ่่�มโอกาสให้ม้ ีีผลการดำำ�เนิินการที่ด่� ีี สร้้างความพึงึ พอใจให้แ้ ก่ผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� บุุคลากร และชุมุ ชน รวมทั้้ง� สร้้างความผููกพัันกับั ผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่น� และบุุคลากร EDUCATIONAL PROGRAMS AND SERVICES : การจััดการศึึกษา วิิจััย และบริกิ าร ที่�ตอบสนองต่อ่ พัันธกิจิ ของสถาบันั “การจัดั การศึกึ ษา” หมายถึงึ กิจิ กรรมที่่�ทำำ�ให้ผู้้�เรียี นทุ่�มเทในการเรียี นรู้� หรือื ที่่�ส่ง่ เสริมิ ให้้เกิิดการค้้นหาความจริิงทางวิิทยาศาสตร์์หรืือทางวิิชาการ ซึ่�่งรวมถึึงวิิชาทั้้�งที่่�มีีหน่่วยกิิต และไม่่มีีหน่ว่ ยกิติ หลักั สููตรระดับั ปริิญญา การวิจิ ัยั การบริิการสู่�ภายนอก การบริิการชุุมชน โครงการความร่่วมมือื และการศึึกษาในต่่างประเทศ
114 โดยทั่่�วไป “การจัดั การศึกึ ษา” อาจหมายรวมถึงึ ขั้้น� ตอนในการรวบรวมความต้อ้ งการ/ คาดหวังั ของผู้้�มีสี ่ว่ นได้ส้ ่ว่ นเสียี ที่่�สำำ�คัญั ที่่�มีตี ่อ่ ผู้้�สำ�ำ เร็จ็ การศึกึ ษาจากหลักั สูตู ร การนำำ�มากำำ�หนด Expected learning outcomes การออกแบบหลักั สูตู รเพื่�อให้บ้ รรลุุ Learning outcomes ดัังกล่่าว การกำ�ำ หนดและเรีียงลำำ�ดัับของรายวิิชาต่่าง ๆ การจััดประสบการณ์์การเรีียนรู้� การประเมินิ ผู้�เรีียน การจัดั กิิจกรรมเสริิมหลักั สููตร บริกิ ารที่�สนัับสนุุนการเรียี นรู้�อื่�น ๆ รวมถึงึ การประเมิินการเรียี นการสอนและการประเมิินหลัักสููตร การออกแบบหลักั สููตรต้อ้ งกำ�ำ หนดจุดุ วิกิ ฤติิ (Critical points) ให้เ้ ร็ว็ ที่ส�่ ุดุ ในกระบวนการสอน และการเรีียนรู้้� เพื่่�อการวััดผล การสังั เกต และการดำำ�เนิินการแก้้ไข บริิการทางการศึึกษา หมายถึึง บริิการที่�่ได้้พิิจารณาว่่ามีีความสำำ�คััญที่�่สุุดต่่อการสมััคร เข้้าศึึกษาหรืือความสำำ�เร็็จของผู้�เรีียน กิิจกรรมเหล่่านี้้�อาจรวมถึึงการให้้คำำ�ปรึึกษา การแนะนำำ� และการสอนเสริมิ ให้ผู้้�เรีียน ห้อ้ งสมุดุ และเทคโนโลยีีสารสนเทศ กระบวนการคัดั เลืือก การรับั เข้า้ การลงทะเบีียน การจัดั ชั้น� เรีียน ทุนุ การศึกึ ษา และที่พ่� ักั อาศัยั นอกจากนั้้น� กิจิ กรรมต่่าง ๆ เหล่่านี้้� อาจรวมถึงึ การบริกิ ารด้้านอาหาร การรักั ษาความปลอดภััย การบริิการสุุขภาพ การขนส่่ง และ ร้า้ นหนังั สืือ เป็น็ ต้น้ บริกิ ารที่�ตอบสนองต่อ่ พันั ธกิจิ ของสถาบันั หมายรวมถึึง การบริิการงานวิจิ ััย การบริกิ าร ให้้คำ�ำ ปรึึกษา การบริิการวิิชาการ การบริิการวิิเคราะห์์ทางห้้องปฏิิบััติิการ การบริิการทางด้้าน สุขุ ภาพ และการบริกิ ารอื่น� ๆ ตามบริบิ ทขององค์ก์ ร EFFECTIVE : ประสิิทธิิผล “ประสิิทธิิผล” หมายถึึง การพิิจารณาว่่ากระบวนการหรืือมาตรการที่�ใช้้สามารถ ตอบสนองเจตจำำ�นงที่�ตั้ง� ไว้ไ้ ด้ด้ ีเี พียี งใด การประเมินิ ประสิทิ ธิผิ ลต้อ้ ง (1) ประเมินิ ว่่าแนวทางนั้้น� มีี ความสอดคล้อ้ งไปในทิศิ ทางเดีียวกันั กับั ความจำำ�เป็น็ ของสถาบันั และสถาบันั สามารถนำำ�แนวทาง ไปปฏิิบััติิได้้ดีีเพีียงใด หรืือ (2) การประเมิินผลลัพั ธ์์ของวิิธีีการที่่ใ� ช้้ โดยพิิจารณาจากตัวั ชี้�วััดของ กระบวนการ การจััดการศึึกษา วิิจััย และบริิการฯ EMPOWERMENT : การเพิ่�มอำ�ำ นาจในการตััดสินิ ใจ “การเพิ่�มอำ�ำ นาจในการตััดสิินใจ” หมายถึึง การเพิ่�มอำ�ำ นาจและความรัับผิิดชอบ ในการตัดั สินิ ใจและการปฏิบิ ัตั ิกิ ารแก่บ่ ุคุ ลากร เมื่อ� บุคุ ลากรได้ร้ ับั อำำ�นาจจะสามารถตัดั สินิ ใจเองได้้ เนื่่�องจากเป็น็ ผู้้�ที่ป่� ฏิิบัตั ิงิ านใกล้้ชิดิ กับั ผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่ม� อื่น� และมีีความรู้�ความเข้า้ ใจเกี่�ย่ วกัับ งานมากที่ส�่ ุดุ
115 เกณฑ์คณุ ภาพการศกึ ษาเพื่อการด�ำ เนนิ การทเ่ี ปน็ เลิศ ฉบบั ปี 2563 - 2566 การเพิ่่ม� อำำ�นาจในการตัดั สินิ ใจมีีจุดุ มุ่ง� หมายเพื่่อ� ช่่วยให้้ผู้�ปฏิิบััติงิ านสามารถตอบสนองต่่อ ความต้อ้ งการของผู้�เรีียน สร้า้ งความพึงึ พอใจแก่ผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� ตั้ง� แต่่การติดิ ต่่อครั้ง� แรก ปรัับปรุุงกระบวนการ เพิ่่�มผลิิตภาพ ปรัับปรุุงการเรีียนรู้้�ของผู้�เรีียน และผลการดำำ�เนิินการของ สถาบัันให้้ดีีขึ้้�น รวมทั้้�งส่่งเสริิมให้้มีีการร่่วมมืือกัับหน่่วยงานอื่่�นมากขึ้�น ผู้�ปฏิิบััติิงานที่�่ได้้รัับ การเพิ่่�มอำำ�นาจในการตััดสิินใจจำำ�เป็็นต้้องมีีสารสนเทศเพื่่�อประกอบการตััดสิินใจที่่�เหมาะสม ดังั นั้้น� สถาบันั จึงึ ต้อ้ งจัดั ให้ม้ ีีสารสนเทศในรููปแบบที่ท�่ ัันการและใช้ป้ ระโยชน์ไ์ ด้้ ENGAGEMENT, CUSTOMER : ความผูกู พัันของลูกู ค้า้ ดููคำ�ำ จำำ�กััดความของคำ�ำ ว่่า “CUSTOMER ENGAGEMENT : ความผูกู พันั ของลูกู ค้า้ ” ในหน้า้ 112 ENGAGEMENT, WORKFORCE : ความผููกพัันของบุคุ ลากร ดููคำ�ำ จำ�ำ กัดั ความของคำำ�ว่่า “ความผูกู พันั ของบุคุ ลากร : WORKFORCE ENGAGEMENT” ในหน้า้ 134 - 135 ETHICAL BEHAVIOR : การประพฤติปิ ฏิิบััติอิ ย่่างมีจี ริิยธรรม “การประพฤติิปฏิิบััติิอย่่างมีีจริิยธรรม” หมายถึึง วิิธีีการที่�สถาบัันปฏิิบััติิเพื่�อทำำ�ให้้ มั่�นใจว่า่ ทุกุ การตัดั สินิ ใจ การปฏิบิ ัตั ิกิ าร และการปฏิสิ ัมั พันั ธ์ก์ ับั ผู้้�มีสี ่ว่ นได้ส้ ่ว่ นเสียี เป็น็ ไปตาม หลัักปฏิิบััติิด้า้ นวิิชาชีีพและจรรยาบรรณ/จริยิ ธรรมของสถาบันั หลักั การเหล่่านี้้�ควรสนับั สนุนุ กฎหมาย ระเบีียบข้้อบัังคัับที่่�บัังคัับใช้้ทั้้�งหมด รวมทั้้�งเป็็นพื้�้นฐานสำ�ำ หรัับค่่านิิยมและวััฒนธรรม องค์ก์ ร ซึ่ง�่ จะแยกแยะ “ความถููกต้อ้ ง” ออกจาก “ความไม่่ถููกต้้อง” ผู้้�นำำ�ระดับั สููง ควรประพฤติติ นเป็น็ แบบอย่่างที่ด�่ ีีตามหลักั ปฏิบิ ัตั ิขิ ้า้ งต้น้ หลักั การนี้้ป� ระยุกุ ต์์ ใช้้ได้้กัับทุุกคนในสถาบััน ตั้�งแต่ผู้�ปฏิิบััติิงานชั่่�วคราว จนถึึงคณะกรรมการกำำ�กัับดููแลองค์์กร หลัักการนี้้จ� ะเกิดิ ประโยชน์์เมื่อ� มีีการสื่�อสารและตอกย้ำ�ำ�อย่่างสม่ำ��ำ เสมอ แม้้ว่่าเกณฑ์์ไม่่ได้้กำ�ำ หนด รููปแบบที่่�เฉพาะเจาะจงเพื่่�อให้้มั่น� ใจว่่าสถาบันั มีีพฤติกิ รรมที่่�มีีจริยิ ธรรม แต่่เป็น็ ความรัับผิดิ ชอบ ของผู้้�นำ�ำ ระดับั สููงที่จ่� ะทำ�ำ ให้ม้ั่น� ใจว่่าพันั ธกิจิ และวิสิ ัยั ทัศั น์ข์ องสถาบันั สอดคล้อ้ งกับั หลักั จริยิ ธรรม ของสถาบันั ทั้้ง� นี้้� การประพฤติปิ ฏิบิ ัตั ิอิ ย่่างมีีจริยิ ธรรม ครอบคลุมุ การปฏิบิ ัตั ิติ ่่อผู้้�มีีส่่วนได้ส้ ่่วนเสีีย ทั้้�งหมด รวมถึึงบุุคลากร ผู้�เรีียน ผู้�ปกครอง ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น คู่่�ความร่่วมมืืออย่่างเป็็นทางการ ผู้�ส่งมอบ และชุุมชนในท้อ้ งถิ่�นที่่ส� ถาบัันตั้้�งอยู่่�
116 การกำ�ำ หนดหลักั จริยิ ธรรมที่ผ่� ่่านการออกแบบเป็น็ อย่่างดีีและมีีความชัดั เจน จะเพิ่่ม� อำำ�นาจ ในการตัดั สินิ ใจให้แ้ ก่่บุคุ ลากร เพื่่อ� ให้ส้ ามารถตัดั สินิ ใจได้อ้ ย่่างมีีประสิทิ ธิผิ ลด้ว้ ยความมั่น� ใจยิ่่ง� ขึ้น� ในบางสถาบัันจะใช้้หลัักจริิยธรรมเป็็นกรอบในการกำำ�กัับพฤติิกรรมบางอย่่างที่�่อาจจะทำำ�ให้้เกิิด ผลกระทบทางลบต่่อสถาบััน และ/หรืือสังั คม ดููค่่านิิยม “จริยิ ธรรมและความโปร่่งใส” ประกอบ ในหน้้า 14 - 15 EXCELLENCE : ความเป็น็ เลิิศ ดููคำำ�จำำ�กััดความของ “PERFORMANCE EXCELLENCE : ผลการดำ�ำ เนิินการที่�เป็็นเลิิศ” ในหน้า้ 125 GOALS : เป้้าประสงค์์ “เป้า้ ประสงค์”์ หมายถึงึ สภาวะในอนาคตหรือื ระดับั ผลการดำ�ำ เนินิ การที่�สถาบันั ต้อ้ งการ หรือื ปรารถนาที่�จะบรรลุุ เป้า้ ประสงค์เ์ ป็น็ ได้ท้ั้้ง� ระยะสั้น� และระยะยาว และเป็น็ จุดุ หมายปลายทาง ที่�ช่ี้�นำำ�การปฏิบิ ัตั ิิการ เป้า้ ประสงค์ใ์ นเชิงิ ปริมิ าณที่แ�่ สดงค่่าเป็น็ จุดุ หรืือช่่วงที่เ่� ป็น็ ตัวั เลข มักั เรีียกว่่า ‘เป้า้ หมาย’ ทั้้ง� นี้้� เป้้าหมายอาจเป็็นผลการดำ�ำ เนิินการที่�่สถาบัันปรารถนา โดยพิิจารณาจากข้้อมููลเชิิงเปรีียบเทีียบ หรืือข้อ้ มููลเชิงิ แข่่งขันั “เป้า้ ประสงค์ท์ ี่ท�่ ้า้ ทาย” หมายถึงึ เป้า้ ประสงค์ท์ ี่ท�่ ำ�ำ ให้เ้ กิดิ การปรับั ปรุงุ ครั้ง� ใหญ่่ หรืือการปรับั ปรุงุ แบบก้้าวกระโดด (ไม่่ใช่่แบบค่่อยเป็็นค่่อยไป) ในเรื่�องที่�่มีีความสำ�ำ คััญอย่่างยิ่�งต่่อความสำ�ำ เร็็จ ในอนาคตของสถาบันั ประโยชน์์ของเป้้าประสงค์์ รวมถึึง • การทำำ�ให้้วััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์และแผนปฏิิบััติิการมีีความชััดเจน เพื่่�อให้้สามารถ วัดั ความสำำ�เร็็จได้้ • การสนับั สนุนุ การทำ�ำ งานเป็น็ ทีีมด้้วยการมุ่�งเน้น้ จุุดหมายปลายทางร่่วมกันั • การสนับั สนุุนให้้มีีความคิิดนอกกรอบ (นวััตกรรม) เพื่่�อบรรลุเุ ป้า้ ประสงค์์ที่ท�่ ้า้ ทาย • การเป็น็ พื้้น� ฐานสำำ�หรัับวััดและเร่่งความก้้าวหน้้า ดููคำำ�จำ�ำ กััดความของ “PERFORMANCE PROJECTIONS : การคาดการณ์์ผล การดำำ�เนินิ การ” ในหน้้า 125
117 เกณฑค์ ณุ ภาพการศกึ ษาเพือ่ การด�ำ เนินการที่เป็นเลศิ ฉบับปี 2563 - 2566 GOVERNANCE : การกำำ�กับั ดููแล “การกำำ�กับั ดูแู ล” หมายถึงึ ระบบการบริิหารจัดั การและการควบคุุมต่่าง ๆ ที่�ใช้้กำำ�กัับ การบริหิ ารของผู้้�นำำ�ระดับั สูงู ของสถาบันั รวมทั้้ง� ความรับั ผิดิ ชอบในด้า้ นต่่าง ๆ ของคณะกรรมการ ประจำำ�สถาบััน (เช่่น คณะกรรมการด้้านการศึึกษา คณะกรรมการบริิหารของคณะ สภามหาวิิทยาลัยั ) ผู้�บริหิ ารระดับั สููงของสถาบันั สำำ�หรับั ในสถาบัันการศึกึ ษาเอกชน อาจรวมถึึง เจ้า้ ของหรืือผู้�ถือหุ้้�นด้ว้ ย ประมวลกฎหมายต่่าง ๆ ทั้้ง� ในระดับั ประเทศ ระดับั ท้อ้ งถิ่น� กฎกระทรวง นโยบาย รวมถึงึ พระราชบัญั ญติขิ องสถาบันั จะกำ�ำ หนดสิทิ ธิแิ ละความรับั ผิดิ ชอบของคณะกรรมการ แต่่ละชุดุ รวมทั้้ง� อธิบิ ายวิธิ ีีการกำ�ำ หนดทิศิ ทางและการควบคุมุ เพื่่อ� สร้า้ งหลักั ประกันั ในเรื่อ� งต่่อไปนี้้� • ความรัับผิิดชอบต่่อผู้้�ที่�ม่ ีีส่่วนได้้ส่่วนเสีีย • ความโปร่่งใสของการปฏิบิ ัตั ิิการ • การปฏิบิ ัตั ิติ ่่อผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียทุกุ กลุ่�มอย่่างเป็็นธรรม กระบวนการต่่าง ๆ ด้้านการกำ�ำ กัับดููแลอาจรวมถึึง การให้้ความเห็็นชอบกัับทิิศทาง เชิิงกลยุุทธ์์ของสถาบััน การกำ�ำ หนดและดำ�ำ เนิินการตามนโยบาย การติิดตามและประเมิินผล การดำ�ำ เนินิ การของผู้้�นำ�ำ ระดับั สููงของสถาบันั การกำ�ำ หนดค่่าตอบแทนและสิทิ ธิปิ ระโยชน์ข์ องผู้้�นำำ� ระดัับสููง การวางแผนการสืืบทอดตำ�ำ แหน่่ง การตรวจสอบทางการเงินิ และการบริิหารความเสี่่�ยง การทำ�ำ ให้้มั่�นใจว่่าการกำำ�กัับดููแลมีีประสิิทธิิผล เป็็นสิ่่�งที่่�มีีความสำำ�คััญต่่อความเชื่�อมั่ �นของ ผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียและสัังคมภายนอก ตลอดจนต่่อประสิทิ ธิผิ ลของสถาบันั HIGH PERFORMANCE : ผลการดำำ�เนินิ การที่่�ดีี “ผลการดำำ�เนิินการที่่�ดี”ี หมายถึงึ ผลการดำ�ำ เนินิ การของสถาบันั และของแต่ล่ ะบุุคคล มีรี ะดับั ดีขี ึ้้น� อย่า่ งต่อ่ เนื่�อง โดยรวมถึงึ คุณุ ภาพ ผลิติ ภาพ อัตั ราการสร้า้ งนวัตั กรรม และรอบเวลา ซึ่ง�่ จะส่่งผลให้ม้ ีีการปรับั ปรุงุ การบริกิ ารและคุณุ ค่่าต่่อผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� และผู้�มีส่วนได้ส้ ่่วนเสีียอื่น� ๆ แนวทางที่�่นำำ�ไปสู่่�ผลการดำำ�เนินิ การที่่�ดีี มีีรููปแบบ วิิธีีการ และระบบจููงใจที่แ�่ ตกต่่างกัันไป ผลการดำำ�เนิินการที่่�ดีีเกิิดมาจากความผููกพัันของบุุคลากร และช่่วยเสริิมสร้้างความผููกพัันของ บุคุ ลากร ต้อ้ งพิิจารณาถึึง • ความร่่วมมืือระหว่่างผู้้�นำ�ำ ระดับั สููง ผู้�บริหิ าร คณาจารย์์ และบุคุ ลากร ซึ่ง่� อาจเกี่ย�่ วข้อ้ ง กัับกลุ่�มที่่ท� ำ�ำ หน้า้ ที่่�ต่่อรอง • ความร่่วมมืือระหว่่างหน่่วยงาน ทีีมงานต่่าง ๆ • การเพิ่่�มอำำ�นาจในการตัดั สิินใจแก่่บุุคลากร รวมถึงึ ความรับั ผิดิ ชอบของแต่่ละบุุคคล
118 • การนำ�ำ ข้้อคิดิ เห็็นของบุุคลากรมาใช้ใ้ นการวางแผน • การเรีียนรู้้�และการสร้้างทักั ษะระดัับบุคุ คลและระดัับสถาบันั • การเรีียนรู้้�จากองค์ก์ รอื่�น • การกำ�ำ หนดหน้า้ ที่�แ่ ละการมอบหมายงานที่่ม� ีีความยืืดหยุ่�น • การคงโครงสร้้างองค์์กรแนวราบเพื่่�อให้้มีีการกระจายอำ�ำ นาจในการตััดสิินใจไปยััง ผู้้�ที่�่ปฏิบิ ััติงิ านใกล้ช้ ิดิ กัับผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่ม� อื่น� • การใช้้ตัวั วััดผลการดำ�ำ เนินิ การอย่่างมีีประสิิทธิิผล ซึ่ง�่ รวมถึงึ การใช้้ข้้อมููลเปรีียบเทีียบ สถาบัันส่่วนใหญ่่ส่่งเสริิมผลการดำ�ำ เนิินการที่�่ดีี โดยใช้้สิ่�งจููงใจทั้้�งที่�่เป็็นตััวเงิินและไม่่เป็็น ตัวั เงิิน โดยพิิจารณาจากปััจจัยั ต่่าง ๆ เช่่น ผลการดำ�ำ เนิินการของสถาบััน ผลงานของแต่่ละบุุคคล และทีีมงาน และการเสริิมสร้้างทัักษะ นอกจากนี้้� แนวทางที่่�ทำ�ำ ให้้เกิิดผลการดำ�ำ เนิินการที่�่ดีี ต้อ้ งพยายามทำำ�ให้โ้ ครงสร้า้ งสถาบันั สมรรถนะหลักั ของสถาบันั งาน ภาระงาน การพัฒั นาบุคุ ลากร และการให้ส้ิ่ง� จููงใจมีีความสอดคล้้องไปในแนวทางเดีียวกันั HOW : อย่่างไร “อย่า่ งไร” หมายถึงึ ระบบและกระบวนการที่�สถาบันั ใช้เ้ พื่�อบรรลุขุ ้อ้ กำ�ำ หนดต่า่ ง ๆ ของ พันั ธกิจิ ในการตอบคำ�ำ ถาม “อย่่างไร” ในคำำ�ถามของหัวั ข้อ้ ในหมวด 1 - 6 ควรรวมถึงึ สารสนเทศ ที่เ�่ กี่�ย่ วกับั แนวทาง (วิธิ ีีการและตัวั วััด) การนำ�ำ ไปปฏิบิ ััติิ การเรีียนรู้้� และการบููรณาการด้้วย INDICATORS : ตัวั ชี้้�วัดั ดููคำ�ำ จำ�ำ กัดั ความของ “MEASURES AND INDICATORS : ตัวั วัดั และตัวั ชี้้ว� ัดั ” ในหน้า้ 122 INNOVATION : นวััตกรรม “นวััตกรรม” หมายถึึง การเปลี่่�ยนแปลงที่่�มีีความหมายเพื่�อปรัับปรุุงหลัักสููตร การจััดการศึึกษา วิิจััย บริิการ กระบวนการ การปฏิิบััติิการ และรููปแบบธุุรกิิจของสถาบััน หรือื ประสิทิ ธิผิ ลของสถาบันั รวมทั้้ง� สร้า้ งคุณุ ค่า่ ใหม่ใ่ ห้แ้ ก่ผ่ ู้้�มีสี ่ว่ นได้ส้ ่ว่ นเสียี นวัตั กรรมเป็น็ การ รัับเอาแนวคิดิ กระบวนการ เทคโนโลยีี หลัักสููตร การจััดการศึึกษา วิจิ ัยั บริิการ หรืือรููปแบบ การดำำ�เนิินธุุรกิิจ ซึ่่�งอาจเป็็นของใหม่่หรืือนำ�ำ มาปรัับเพื่่�อการใช้้งานในรููปแบบใหม่่ ผลลััพธ์์ของ นวัตั กรรม คืือ การปรับั ปรุงุ แบบก้า้ วกระโดดของผลลัพั ธ์์ หลักั สููตร และบริกิ ารฯ และกระบวนการ นวััตกรรมจะเกิิดขึ้�นได้้ต้้องมีีสภาพแวดล้้อมที่่�เกื้้�อหนุุน มีีกระบวนการที่่�ค้้นหาโอกาสเชิิงกลยุุทธ์์ และพร้้อมที่่�จะเสี่่ย� งในเรื่�องที่่ผ� ่่านการประเมินิ ผลได้้ผลเสีียอย่่างรอบด้า้ น
119 เกณฑค์ ุณภาพการศกึ ษาเพือ่ การด�ำ เนนิ การทเ่ี ป็นเลศิ ฉบับปี 2563 - 2566 นวััตกรรมที่�่ประสบความสำำ�เร็็จในระดัับสถาบััน เป็็นกระบวนการที่่�ประกอบด้้วย หลายขั้�นตอนที่�่เกี่่�ยวข้้องกัับการพััฒนาและการแลกเปลี่่�ยนเรีียนรู้้� การตััดสิินใจที่่�จะดำ�ำ เนิินการ การลงมืือปฏิิบััติิการประเมิินผล และการเรีียนรู้้� แม้้ว่่านวััตกรรมมัักจะเกี่�่ยวข้้องกัับนวััตกรรม ด้้านเทคโนโลยีี แต่่นวััตกรรมสามารถเกิิดขึ้�นได้้ในทุุกกระบวนการที่่�สำ�ำ คััญของสถาบัันที่�่อาจจะ เกิิดประโยชน์์จากการเปลี่�่ยนแปลงผ่่านนวััตกรรม ไม่่ว่่าจะเป็็นการปรัับปรุุงอย่่างก้้าวกระโดด หรืือการเปลี่่�ยนแปลงแนวทาง หรืือผลผลิิต นวััตกรรมอาจรวมถึึงการเปลี่่�ยนแปลงโครงสร้้าง พื้�้นฐานของสถาบััน หรืือรููปแบบการดำ�ำ เนินิ ธุรุ กิิจเพื่่อ� ให้้งานสำำ�เร็็จอย่่างมีีประสิทิ ธิิผลยิ่�งขึ้�น ดููคำ�ำ จำำ�กััดความของ “INTELLIGENT RISKS : ความเสี่่�ยงที่่�ผ่่านการประเมิิน ผลได้ผ้ ลเสียี อย่า่ งรอบด้า้ น” ในหน้า้ 119 - 120 และ “STRATEGIC OPPORTUNITIES : โอกาส เชิงิ กลยุทุ ธ์”์ ในหน้้า 130 INTEGRATION : การบููรณาการ “การบููรณาการ” หมายถึึง การผสมกลมกลืืนกัันของแผน กระบวนการ สารสนเทศ การตัดั สินิ ใจเพื่�อจัดั สรรทรัพั ยากร ขีดี ความสามารถและอัตั รากำ�ำ ลังั ของบุคุ ลากร การปฏิบิ ัตั ิกิ าร ผลลััพธ์์ และการวิิเคราะห์์ เพื่�อสนัับสนุุนเป้้าประสงค์์ที่่�สำำ�คััญของสถาบััน การบููรณาการ ที่่�มีีประสิิทธิิผลเป็็นมากกว่่าความสอดคล้้องไปในแนวทางเดีียวกัันและจะสำ�ำ เร็็จได้้ก็็ต่่อเมื่�อ การดำำ�เนินิ การของแต่่ละองค์ป์ ระกอบภายในระบบการจัดั การผลการดำ�ำ เนินิ การมีีความเชื่อ� มโยง กันั เป็็นหนึ่่ง� เดีียวอย่่างสมบููรณ์์ การบููรณาการเป็น็ มิติ ิิหนึ่่�งของการประเมิินทั้้ง� ในหมวดกระบวนการและผลลัพั ธ์์ ดููคำ�ำ อธิิบายเพิ่่�มเติิมเกี่ย�่ วกับั “การบููรณาการ” ในระบบการให้ค้ ะแนน ในหน้า้ 77 - 87 INTELLIGENT RISKS : ความเสี่่�ยงที่่�ผ่า่ นการประเมินิ ผลได้ผ้ ลเสียี อย่า่ งรอบด้า้ น “ความเสี่่�ยงที่่�ผ่า่ นการประเมินิ ผลได้ผ้ ลเสีียอย่่างรอบด้า้ น” หมายถึงึ โอกาสที่�จะได้ร้ ัับ ประโยชน์ม์ ีีสููงกว่่าโอกาสที่�จะเกิดิ ความเสีียหาย หรืือหากไม่น่ ำ�ำ โอกาสนั้้�นมาพิิจารณา การกล้้าเสี่่�ยงที่่�ผ่่านการประเมิินผลได้้ผลเสีียอย่่างรอบด้้านนี้้� ตั้�งแต่่ตอนเริ่�มต้้นสถาบััน ต้อ้ งเลืือกลงทุนุ ในเรื่อ� งที่ม่� ีีโอกาสสำำ�เร็็จ แต่่ในขณะเดีียวกันั ก็็ต้้องยอมรัับว่่ามีีโอกาสล้้มเหลวและ อาจไม่่เกิดิ นวัตั กรรมตามที่ค่� าดหวังั แม้จ้ ะเลืือกดำ�ำ เนินิ การเฉพาะเรื่อ� งที่ม�่ ีีโอกาสสำำ�เร็็จแล้ว้ ก็ต็ าม
120 ระดัับของความเสี่�่ยงที่่�จะรัับได้้อาจแตกต่่างกัันตามจัังหวะและระดัับของภััยคุุกคาม และโอกาสที่่�มีีในภาคส่่วนการศึึกษา สำ�ำ หรัับในสภาวะแวดล้้อมซึ่่�งเปลี่�่ยนแปลงอย่่างรวดเร็็ว มีีการนำำ�เสนอหลักั สููตร และบริิการฯ กระบวนการ หรืือรููปแบบการดำำ�เนิินการทางธุรุ กิิจใหม่่ ๆ ตลอดเวลา สถาบันั จำ�ำ เป็น็ ต้อ้ งลงทุนุ ด้า้ นทรัพั ยากรมากกว่่าในสภาวะแวดล้อ้ มที่เ�่ คยมั่น� คงอยู่เ่� ดิมิ ในกรณีีหลังั นี้้� สถาบัันต้อ้ งเฝ้า้ ติิดตาม สำ�ำ รวจศัักยภาพการเติิบโต และการเปลี่�่ยนแปลง แต่่โดย ส่่วนมากมัักจะใช้้ทรัพั ยากรน้้อยลง ดููคำ�ำ จำ�ำ กัดั ความของ “STRATEGIC OPPORTUNITIES : โอกาสเชิงิ กลยุทุ ธ์”์ ในหน้า้ 130 KEY : ที่่�สำ�ำ คััญ/หลััก “ที่่�สำำ�คััญ/หลััก” หมายถึึง สิ่�งที่่�สำำ�คััญมากหรืือสำำ�คััญที่่�สุุดต่่อการบรรลุุผลลััพธ์์ที่� สถาบันั ตั้้�งเป้้าไว้้ ตัวั อย่่างเช่่น ในเกณฑ์์ EdPEx กล่่าวถึงึ ความท้า้ ทายที่�่สำ�ำ คัญั แผนงานที่ส่� ำ�ำ คัญั กระบวนการทำำ�งานที่ส่� ำำ�คััญ และตััววััดที่่�สำำ�คัญั ซึ่่�งเป็น็ สิ่่�งที่่�มีีความสำำ�คััญอย่่างยิ่�งต่่อความสำ�ำ เร็็จ ของสถาบััน สิ่�งเหล่่านี้้�เป็็นองค์์ประกอบที่�่จำ�ำ เป็็นในการมุ่�งไปสู่่�หรืือติิดตามผลลััพธ์์ที่�่ต้้องการ คำ�ำ ว่่า “ที่่�สำ�ำ คััญ” โดยทั่่ว� ไปมักั ระบุุประมาณ 5 ประเด็น็ (เช่่น ความท้้าทายที่ส่� ำ�ำ คัญั 5 ประเด็น็ ) KNOWLEDGE ASSETS : สินิ ทรััพย์ท์ างความรู้� “สินิ ทรัพั ย์ท์ างความรู้�” หมายถึงึ ทรัพั ยากรทางปัญั ญาที่�สถาบันั สั่�งสมมา เป็น็ องค์ค์ วามรู้� ของทั้้�งสถาบัันและผู้�ปฏิิบััติิงานในรููปแบบของสารสนเทศ แนวความคิิด การเรีียนรู้� ความเข้้าใจ ความทรงจำ�ำ ความเข้้าใจอย่่างลึึกซึ้้�ง ทัักษะทางปัญั ญาและทางเทคนิิค รวมทั้้ง� ขีดี ความสามารถต่า่ ง ๆ สินิ ทรัพั ย์ท์ างความรู้�ของสถาบันั มีีอยู่ใ่� นผู้้�ปฏิบิ ัตั ิงิ าน หลักั สููตร ซอฟต์แ์ วร์์ ฐานข้้อมููล เอกสาร แนวทางปฏิิบััติิ นโยบายและระเบีียบปฏิิบััติิ สิินทรััพย์์ทางความรู้้�ยัังอยู่�่ที่�่ ผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่�มอื่น� ผู้�ส่งมอบ และคู่่ค� วามร่่วมมืือที่�่เป็็นทางการด้ว้ ย สินิ ทรัพั ย์ท์ างความรู้�เป็น็ “ความรู้�ความชำำ�นาญ” (Know-how) ที่ส่� ถาบันั มีีอยู่แ่� ละสามารถ นำ�ำ ไปใช้ป้ ระโยชน์์ เพื่่อ� เพิ่่ม� พููนและพัฒั นาสถาบันั ให้เ้ ติบิ โต การเสริมิ สร้า้ งและการจัดั การสินิ ทรัพั ย์์ ทางความรู้�จึงเป็น็ ส่่วนประกอบที่ส�่ ำำ�คัญั สำ�ำ หรับั สถาบันั ในการสร้า้ งคุณุ ค่่าให้แ้ ก่่ผู้้�มีีส่่วนได้ส้ ่่วนเสีีย ทั้้ง� ยัังช่่วยธำำ�รงความสำำ�เร็จ็ ของสถาบัันให้้ยั่�งยืืน
121 เกณฑค์ ุณภาพการศกึ ษาเพอื่ การดำ�เนนิ การทเี่ ป็นเลิศ ฉบบั ปี 2563 - 2566 LEADERSHIP SYSTEM : ระบบการนำ�ำ องค์ก์ ร “ระบบการนำ�ำ องค์ก์ ร” หมายถึงึ วิธิ ีกี ารนำำ�องค์ก์ รอย่า่ งเป็น็ ทางการและไม่เ่ ป็น็ ทางการ ที่�ได้น้ ำ�ำ ไปใช้ท้ ั่่�วทั้้ง� สถาบันั เป็น็ พื้้น� ฐานและแนวทางการตัดั สินิ ใจที่่�สำ�ำ คัญั และนำำ�ไปสู่�การสื่�อสาร และปฏิบิ ัตั ิิ ระบบการนำำ�องค์ก์ ร ประกอบด้ว้ ยโครงสร้า้ งและกลไกในการตัดั สินิ ใจ สร้า้ งความมั่น� ใจ ว่่าเกิิดการสื่อ� สารสองทิิศทาง การสรรหาและการพััฒนาผู้้�นำ�ำ ผู้�บริิหาร หััวหน้้าภาควิชิ า และผู้้�นำ�ำ ในระดัับต่่าง ๆ รวมทั้้�งการตอกย้ำำ��ค่่านิิยม การประพฤติิปฏิิบััติิอย่่างมีีจริิยธรรม ทิิศทาง และ ความคาดหวัังต่่อผลการดำำ�เนินิ การ ระบบการนำำ�องค์์กรที่่�มีีประสิิทธิิผลต้้องใส่่ใจต่่อขีีดความสามารถและความต้้องการ ของบุุคลากรและผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียอื่�น และตั้�งความคาดหวัังให้้สููงในด้้านผลการดำ�ำ เนิินการ และการปรัับปรุุงผลการดำำ�เนิินการ ระบบการนำ�ำ องค์์กรสร้้างความภัักดีีและการทำำ�งานเป็็นทีีม โดยอาศัยั วิิสััยทัศั น์์ ค่่านิิยม และการมุ่ง� ไปสู่เ�่ ป้า้ ประสงค์์ร่่วมกัันของสถาบััน นอกจากนี้้�ยังั กระตุ้้�น และสนัับสนุุน • ความคิิดริิเริ่�ม นวััตกรรม และความกล้า้ เสี่่ย� งในระดัับที่่�เหมาะสม • การปรัับโครงสร้า้ งตามวัตั ถุปุ ระสงค์์และหน้า้ ที่ง่� าน • ลดสายการบังั คับั บัญั ชาเพื่่�อให้้การตัดั สิินใจเร็็วขึ้น� ระบบการนำำ�องค์ก์ รที่ม�่ ีีประสิทิ ธิผิ ลต้อ้ งมีีกลไกที่ผ�่ ู้้�นำำ�ใช้ป้ ระเมินิ ตนเอง รับั ข้อ้ มููลป้อ้ นกลับั และปรัับปรุุงตนเอง LEARNING : การเรีียนรู้� “การเรียี นรู้�”หมายถึงึ ความรู้�หรือื ทักั ษะใหม่ท่ี่�ได้ร้ ับั จากการประเมินิ การศึกึ ษา ความรู้� จากประสบการณ์์ และนวัตั กรรม นอกเหนืือจากการมุ่ง� เน้น้ การเรีียนรู้้�ของผู้�เรีียนในเกณฑ์์ EdPEx นี้้� ยัังได้้เน้้นถึึงการเรีียนรู้้�ในสองระดัับที่่�แตกต่่างกััน คืือ การเรีียนรู้้�ระดัับองค์์กรและระดัับบุุคคล โดย 1) การเรีียนรู้้�ระดัับองค์ก์ รได้ม้ าจากการวิิจััยและพัฒั นา วงจรการประเมิินและการปรับั ปรุุง ความคิิดและข้้อมููลจากบุุคลากรและผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีีย การแบ่่งปัันวิิธีีปฏิิบััติิที่่�เป็็นเลิิศและ การจัดั ระดับั เทีียบเคีียง 2) การเรีียนรู้้�ของบุคุ ลากร ได้ม้ าจากการศึกึ ษา การฝึกึ อบรม และการได้ร้ ับั โอกาสในการพัฒั นาเพื่่อ� ความเจริิญก้้าวหน้้าของแต่่ละบุุคคล เพื่่อ� ความมีีประสิทิ ธิผิ ล การเรีียนรู้้�ควรถููกปลููกฝังั อยู่ใ่� นวิถิ ีีการที่ส่� ถาบันั ดำ�ำ เนินิ การ ซึ่ง่� ส่่งผล ให้เ้ กิดิ การได้้เปรีียบเชิงิ แข่่งขัันและความสำ�ำ เร็็จอย่่างต่่อเนื่่�องสำำ�หรัับสถาบันั และบุุคลากร
122 ดููคำำ�อธิิบายเพิ่่�มเติิมของหััวข้้อนี้้�ในค่่านิิยมและแนวคิิดหลััก ภายใต้้ห้้วข้้อ “การให้้ความ สำ�ำ คััญกัับคน” และ “การเรีียนรู้�ระดับั องค์ก์ รและความคล่่องตัวั ” ในหน้้า 6 - 7 และ 7 - 8 การเรีียนรู้้� เป็น็ มิติ ิหิ นึ่่�งในการประเมิินหัวั ข้้อในหมวด 1 - 6 ดููคำ�ำ อธิิบายเพิ่่�มเติมิ เกี่ย�่ วกับั การเรีียนรู้้� ในเรื่อ� ง “ระบบการให้้คะแนน” ในหน้า้ 77 - 87 LEVELS : ระดัับ “ระดัับ” หมายถึึง สารสนเทศที่�เป็็นตััวเลข ที่่�ทำำ�ให้้ทราบว่่าผลลััพธ์์และผล การดำ�ำ เนิินการของสถาบัันอยู่�ในตำ�ำ แหน่่งหรืืออัันดัับใดในมาตรวััดที่่�มีีนััย ระดัับของผล การดำ�ำ เนินิ การทำ�ำ ให้ส้ ามารถประเมินิ ผลเปรีียบเทีียบกับั ผลการดำ�ำ เนินิ การที่ผ�่ ่่านมา การคาดการณ์์ เป้้าประสงค์์ และตัวั เปรีียบเทีียบอื่�น ๆ ที่�่เหมาะสม MEASURES AND INDICATORS : ตััววัดั และตััวชี้้�วัดั “ตัวั วัดั และตัวั ชี้้ว� ัดั ” หมายถึงึ สารสนเทศเชิงิ ตัวั เลขที่�บอกปริมิ าณปัจั จัยั นำ�ำ เข้า้ ผลผลิติ และผลการดำำ�เนินิ การในมิิติิต่า่ ง ๆ ที่�เกี่่�ยวข้อ้ งกัับกระบวนการ (ตั้้ง� แต่ห่ มวด 1 - 6) หลัักสููตร โครงการ บริิการ และผลการดำำ�เนิินการโดยรวมของสถาบััน (ผลลััพธ์์) ตััววััดและตััวชี้�วััด อาจเป็น็ แบบง่่าย ๆ (ได้จ้ ากตัวั วัดั เดี่ย�่ ว) หรืือเป็็นการใช้้ตััววััดหลายตัวั มาประกอบกััน เกณฑ์์ EdPEx นี้้� ไม่่ได้้แบ่่งแยกระหว่่างตััววััดและตััวชี้ว� ััด อย่่างไรก็ต็ าม มีีผู้้�นิยิ มใช้้คำำ�ว่่า “ตััวชี้�วัดั ” ในกรณีีดัังนี้้� (1) เมื่อ� การวัดั นั้้น� มีีความสัมั พันั ธ์ก์ ับั ผลการดำ�ำ เนินิ การ แต่่ไม่่เป็น็ ตัวั วัดั ผลการดำ�ำ เนินิ การนั้้น� โดยตรง (เช่่น จำ�ำ นวนข้้อร้อ้ งเรีียนเป็็นตััวชี้�วัดั ความไม่่พึึงพอใจแต่่ไม่่ใช่่ตัวั วััดผลความไม่่พึงึ พอใจ โดยตรง) และ (2) เมื่�อการวััดผลเป็็นตััวทำ�ำ นาย “ตััวชี้�วััดนำ�ำ ” (Leading indicator) ของผล การดำำ�เนินิ การด้า้ นอื่่น� ๆ ที่ส่� ำ�ำ คัญั กว่่า (เช่่น ความพึงึ พอใจของผู้�เรีียนที่เ�่ พิ่่ม� ขึ้น� อาจเป็น็ ตัวั ชี้ว� ัดั ถึงึ การคงอยู่่�ของผู้ �เรีียน) MISSION : พันั ธกิิจ “พัันธกิิจ” หมายถึึง หน้้าที่�โดยรวมของสถาบัันการศึึกษา เป็็นการตอบคำำ�ถามที่่�ว่่า “สถาบัันต้้องการบรรลุุอะไร” พัันธกิิจอาจกำ�ำ หนดผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น หรืือตลาดเป้้าหมายที่่� สถาบัันให้บ้ ริกิ าร สมรรถนะหลัักของสถาบันั หรืือเทคโนโลยีีที่่ใ� ช้้
123 เกณฑค์ ณุ ภาพการศึกษาเพ่ือการดำ�เนนิ การทีเ่ ปน็ เลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 MULTIPLE QUESTIONS : คำำ�ถามย่อ่ ย “คำำ�ถามย่่อย” หมายถึึง รายละเอีียดระบุุในแต่่ละคำำ�ถามภายใต้้ประเด็็นพิิจารณา คำ�ำ ถามแรกสุุดในชุดุ คำำ�ถามแสดงถึงึ คำำ�ถามที่่�สำำ�คััญที่่ส� ุุดในชุดุ คำ�ำ ถามนั้้�น คำ�ำ ถามต่่าง ๆ ที่ต่� ามมา จะขยายความคำำ�ถามแรก ดังั แสดงไว้ใ้ นเรื่�องของรููปแบบหัวั ข้อ้ ในหน้า้ 20 ถึงึ แม้ส้ ถาบันั จะมีีผลการดำำ�เนินิ การที่ด�่ ีีและได้ค้ ะแนนสููงจากการประเมินิ ตามเกณฑ์์ EdPEx ก็็ไม่่จำ�ำ เป็น็ ว่่าแต่่ละสถาบันั จะสามารถตอบสนองต่่อข้้อคำำ�ถามย่่อยได้ส้ ำ�ำ เร็จ็ เท่่าเทีียมกันั OVERALL QUESTIONS : คำำ�ถามโดยรวม “คำำ�ถามโดยรวม” หมายถึึง ประเด็็นที่่�สำำ�คััญที่่�สุุดของหััวข้้อตามเกณฑ์์ EdPEx ซึ่ง่� เป็น็ คำ�ำ ถามประโยคแรกในแต่ล่ ะข้อ้ คำำ�ถาม (ที่�เป็น็ ตัวั อักั ษรตัวั เข้ม้ ) ในแต่ล่ ะย่อ่ หน้า้ ภายใต้้ แต่ล่ ะประเด็็นพิิจารณา ดููภาพประกอบได้้ในรููปแบบของเกณฑ์์ EdPEx หน้า้ 21 PARTNERS : คู่�ความร่่วมมือื ที่�เป็น็ ทางการ “คู่�ความร่ว่ มมือื ที่�เป็น็ ทางการ” หมายถึงึ องค์ก์ รหรือื กลุ่�มบุคุ คลที่่�สำ�ำ คัญั อื่�น ๆ ซึ่ง�่ ทำำ�งาน ร่ว่ มกับั สถาบััน เพื่�อบรรลุุเป้้าหมายร่่วมกัันหรืือเพื่�อการปรัับปรุุงผลการดำ�ำ เนินิ การ โดยทั่่ว� ไป จะเป็็นความร่่วมมืืออย่่างเป็็นทางการเพื่่�อเป้้าประสงค์์ที่�่ชััดเจน เช่่น เพื่่�อการบรรลุุวััตถุุประสงค์์ เชิิงกลยุทุ ธ์์หรืือการจัดั การศึกึ ษา หรืือบริกิ ารที่่เ� ฉพาะเจาะจง คู่่�ความร่่วมมืือที่่�เป็็นทางการมัักมีีความร่่วมมืือเป็็นระยะเวลาพอสมควรและต้้องมีี ความเข้้าใจที่ช่� ัดั เจนต่่อบทบาทแต่่ละฝ่า่ ย และผลประโยชน์ท์ ี่ม�่ ีีร่่วมกันั ดููคำำ�จำ�ำ กััดความของคำำ�ว่่า “COLLABORATORS : คู่�ความร่่วมมืือที่�ไม่่เป็็นทางการ” ในหน้า้ 111 PERFORMANCE : ผลการดำำ�เนิินการ “ผลการดำำ�เนิินการ” หมายถึึง ผลผลิิตและผลลััพธ์์ที่�ได้้จากการเรีียนรู้�ของผู้�เรีียน กระบวนการ หลัักสููตร ผู้�เรีียน และลูกู ค้้ากลุ่�มอื่�น ซึ่ง่� สามารถประเมิินผลและเปรียี บเทีียบกัับ ผลการดำำ�เนิินการที่�เกิิดขึ้้�นกัับผลการดำำ�เนิินการที่�คาดการณ์์ไว้้ มาตรฐาน ผลลััพธ์์ที่่�ผ่่านมา เป้า้ ประสงค์แ์ ละกับั ผลลััพธ์์ขององค์์กรอื่�น ๆ ผลการดำำ�เนิินการอาจแสดงทั้้ง� ในรููปของการเงิิน และรููปแบบอื่�น ๆ
124 เกณฑ์์ EdPEx นี้้� กล่่าวถึึงผลการดำำ�เนิินการ 4 ด้้าน ได้้แก่่ (1) ด้้านจััดการศึึกษา วิิจััย และบริิการฯ (2) ด้้านการมุ่�งเน้้นผู้้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น (3) ด้้านการปฏิิบััติิการ และ (4) ด้้านงบประมาณ การเงิิน และตลาด ผลการดำ�ำ เนินิ การด้า้ นการจัดั การศึกึ ษา วิจิ ัยั และบริกิ ารฯ (ข้อ้ 7.1) คืือ ผลการดำ�ำ เนินิ การ ซึ่�่งเกี่�่ยวข้้องกัับคุุณลัักษณะของตััววััดและตััวชี้�วััดของการจััดการศึึกษา วิิจััย และบริิการฯ ซึ่�่งมีี ความสำ�ำ คัญั ต่่อผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� ตัวั อย่่างเช่่น ความมีีประสิทิ ธิผิ ลของหลักั สููตรและวิธิีีการสอน การประเมิินผลการเรีียนรู้้�ของผู้�เรีียน โอกาสเข้้าร่่วมในกิิจกรรมการพััฒนาวิิชาชีีพของผู้�เรีียน และการได้้งานทำ�ำ เมื่อ� สำำ�เร็จ็ การศึึกษา ผลการดำำ�เนินิ การด้า้ นการมุ่ง� เน้น้ ผู้้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� (ข้อ้ 7.2) คืือ ผลการดำำ�เนินิ การ ซึ่่�งเกี่�่ยวข้้องสััมพัันธ์์กัับคุุณลัักษณะของตััววััดและตััวชี้�วััดด้้านการรัับรู้� การตอบสนอง และ พฤติิกรรมของผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น ตััวอย่่างเช่่น การรัับผู้�เรีียนเข้้าศึึกษาในสถานศึึกษา การคงอยู่่�ของผู้�เรีียน ข้้อร้้องเรีียนของผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และผลการสำำ�รวจผู้้�เรีียน และลููกค้้ากลุ่ม� อื่น� ผลการดำำ�เนินิ การด้้านการปฏิบิ ััติิการ (ข้้อ 7.3 - 7.5) คืือ ผลการดำ�ำ เนิินการด้้านบุคุ ลากร ด้้านการนำำ�องค์์กร และผลการดำ�ำ เนิินการของทั้้�งสถาบััน (รวมถึึงจริิยธรรมและการปฏิิบััติิตาม กฎหมาย) ซึ่่ง� เกี่่�ยวข้้องกัับตัวั วัดั หรืือตัวั ชี้ว� ััด ด้า้ นประสิทิ ธิผิ ล ประสิิทธิิภาพ และความรัับผิดิ ชอบ ตัวั อย่่างเช่่น รอบเวลา การเพิ่่ม� ผลผลิิต (ผลิติ ภาพ) การรัับรองมาตรฐาน การลดของเสีีย อััตรา การลาออกของบุคุ ลากร อัตั ราการฝึกึ อบรมข้า้ มสายงานของบุคุ ลากร การปฏิบิ ัตั ิติ ามกฎระเบีียบ ความรัับผิิดชอบด้้านการเงิิน การบรรลุุแผนกลยุุทธ์์ ตลอดจนการมีีส่่วนร่่วมในชุุมชน ผลการ ดำ�ำ เนินิ การด้า้ นการปฏิบิ ัตั ิกิ ารอาจวัดั ที่ร่� ะดับั สถาบันั ระดับั กระบวนการหลักั และระดับั หลักั สููตร สาขาวิชิ า ชั้�นเรีียน หรืือตััวบุคุ คล ผลการดำำ�เนิินการด้้านงบประมาณ การเงินิ และตลาด (ข้อ้ 7.5) คืือ ผลการดำำ�เนินิ การ ซึ่ง่� เกี่�ย่ วข้้องกับั คุณุ ลัักษณะของตัวั วัดั ในเรื่อ� งต้้นทุนุ รายได้้ และตำ�ำ แหน่่งในตลาด รวมถึงึ การใช้้ งบประมาณ การเติิบโตของสิินทรััพย์์และส่่วนแบ่่งตลาด ตััวอย่่างเช่่น ร้้อยละของค่่าใช้้จ่่ายต่่อ หััวผู้�เรีียนในด้้านการบริิหารและด้้านการสอนต่่องบประมาณ ร้้อยละของค่่าใช้้จ่่ายหลัักสููตรต่่อ งบประมาณ ผลการดำ�ำ เนินิ การต่่องบประมาณที่ไ�่ ด้ร้ ับั การเพิ่่ม� ขึ้น� หรืือลดลงของงบประมาณประจำ�ำ ปีี รายได้้ ค่่าใช้้จ่่ายต่่าง ๆ เงิินทุุนสำ�ำ รอง และกองทุุนเงิินรางวััลและเงิินสมทบประจำ�ำ ปีี การผััน ทรััพยากรมาจากแหล่่งอื่�นเพื่่�อใช้้ในการศึึกษา ทุุนการศึึกษาที่�่เพิ่่�มขึ้�น ร้้อยละของงบประมาณ สำำ�หรัับการวิจิ ััย ตลอดจนงบประมาณสำ�ำ หรัับการบริิการสังั คม รวมทั้้ง� การเพิ่่ม� ส่่วนแบ่่งตลาด
125 เกณฑ์คุณภาพการศกึ ษาเพ่อื การด�ำ เนินการท่ีเป็นเลิศ ฉบับปี 2563 - 2566 PERFORMANCE EXCELLENCE : ผลการดำำ�เนิินการที่�เป็็นเลิศิ “ผลการดำำ�เนิินการที่�เป็็นเลิิศ” หมายถึึง แนวทางการจััดการผลการดำำ�เนิินการของ สถาบันั แบบบูรู ณาการที่่�ทำ�ำ ให้้เกิดิ ผลในด้า้ น (1) การส่่งมอบคุุณค่า่ ที่่�ดีีขึ้้น� อย่่างต่่อเนื่�องให้้กัับผู้�เรียี น ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น และผู้้�มีสี ่่วนได้้ ส่ว่ นเสียี ซึ่ง่� นำ�ำ ไปสู่�การปรับั ปรุงุ คุณุ ภาพการศึกึ ษา การเรียี นรู้�ของผู้�เรียี น ตลอดจนความสำ�ำ เร็จ็ อย่า่ งต่อ่ เนื่�องของสถาบันั (2) การปรับั ปรุงุ ประสิทิ ธิิผลและขีดี ความสามารถโดยรวมของสถาบััน และ (3) การเรีียนรู้�ในสถาบัันและในระดัับบุคุ คล เกณฑ์์ EdPEx ซึ่ง�่ ประกอบด้ว้ ย โครงร่่างองค์ก์ ร ค่่านิยิ มและแนวคิดิ หลักั และแนวทางการ ให้ค้ ะแนน สามารถนำำ�มาใช้เ้ ป็น็ กรอบการทำำ�งานและเครื่อ� งมืือในการตรวจประเมินิ ที่ท่� ำำ�ให้เ้ ข้า้ ใจ ถึึงจุุดแข็็งและโอกาสในการปรัับปรุุง เพื่่�อเป็็นแนวทางในการวางแผนให้้บรรลุุผลการดำ�ำ เนิินการ ที่่�ดีียิ่่�งขึ้น� และมุ่�งมั่น� สู่�่ความเป็น็ เลิิศ PERFORMANCE PROJECTIONS : การคาดการณ์์ผลการดำ�ำ เนินิ การ “การคาดการณ์ผ์ ลการดำำ�เนินิ การ” หมายถึงึ การคาดคะเนผลการดำำ�เนินิ การในอนาคต ของสถาบันั การคาดการณ์ค์ วรอยู่บ่� นพื้น�้ ฐานของความเข้า้ ใจในผลการดำ�ำ เนินิ การที่ผ�่ ่่านมา อัตั รา การปรัับปรุุง และสมมติิฐานเกี่่�ยวกัับการเปลี่�่ยนแปลงที่่�จะเกิิดขึ้�นภายในสถาบัันและนวััตกรรม ในอนาคต รวมถึึงการเปลี่�่ยนแปลงภายนอกที่�่ส่่งผลต่่อการเปลี่�่ยนแปลงภายในสถาบััน ดัังนั้้�น การคาดการณ์์ผลการดำ�ำ เนิินการจึึงเป็็นเครื่�องมืือสำำ�คััญที่�่ใช้้จััดการการปฏิิบััติิการ การพััฒนา และการนำำ�กลยุทุ ธ์์ไปปฏิบิ ััติิ การคาดการณ์ผ์ ลการดำำ�เนินิ การ เป็น็ การระบุถุ ึงึ ผลการดำ�ำ เนินิ การที่่� “คาดหวังั ในอนาคต” (expected future performance) ในขณะที่่�เป้้าประสงค์์เป็็นการระบุุถึึงผลการดำ�ำ เนิินการที่�่ “ต้้องการในอนาคต” (desired future performance) การคาดการณ์์ผลการดำำ�เนิินการของ สถาบันั คู่แ่� ข่่งหรืือสถาบันั ที่ค่� ล้า้ ยคลึงึ กันั อาจชี้้ใ� ห้เ้ ห็น็ ถึงึ ความท้า้ ทายที่ส�่ ถาบันั ต้อ้ งเผชิญิ และเรื่อ� ง ที่�่สถาบัันจำ�ำ เป็็นต้้องปรัับปรุุงแบบก้้าวกระโดดหรืือนวััตกรรม ซึ่่�งในกรณีีดัังกล่่าวการคาดการณ์์ ผลการดำำ�เนิินการกับั เป้า้ ประสงค์์อาจเหลื่อ� มซ้อ้ นกันั ดููคำำ�จำำ�กัดั ความของคำำ�ว่่า GOALS : เป้า้ ประสงค์์ ประกอบ ในหน้้า 116
126 PROCESS : กระบวนการ “กระบวนการ”หมายถึงึ กิจิ กรรมที่�เชื่�อมโยงกันั โดยมุ่่�งหมายเพื่�อสร้า้ งหลักั สูตู ร จัดั การ ศึึกษา รวมถึงึ บริิการฯ สำำ�หรับั ลููกค้้า (ผู้้�รัับบริกิ าร) ทั้้ง� ภายในหรือื ภายนอกสถาบััน โดยทั่่ว� ไป กระบวนการเป็็นขั้้�นตอนหรืือกิิจกรรมที่�่มีีลำำ�ดัับชััดเจน ซึ่่�งเกิิดจากการผสมผสานระหว่่างคน เครื่อ� งจักั ร เครื่อ� งมืือ เทคนิคิ วัสั ดุุ และการปรับั ปรุงุ แทบจะไม่่มีีกระบวนการใดเลยที่ด่� ำำ�เนินิ การได้้ โดยลำำ�พังั ดังั นั้้น� จึงึ ต้อ้ งคำ�ำ นึงึ ถึงึ กระบวนการอื่น� ๆ ที่ส�่ ่่งผลกระทบต่่อกันั ในบางกรณีีกระบวนการ อาจต้อ้ งดำ�ำ เนินิ ตามลำ�ำ ดับั ขั้น� ที่เ�่ ฉพาะเจาะจงตามเอกสารวิธิ ีีปฏิบิ ัตั ิกิ ารและข้อ้ กำ�ำ หนด (ที่อ�่ าจเป็น็ ทางการ) รวมทั้้ง� การวััดและขั้น� ตอนการควบคุมุ ที่่�ชัดั เจน ในการให้้บริิการโดยเฉพาะเมื่ �อเกี่�่ยวข้้องโดยตรงต่่อผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น เช่่น การจัดั การศึึกษา วิจิ ัยั และบริกิ ารฯ กระบวนการโดยทั่่ว� ไปจะต้้องบอกรายละเอีียดอย่่างชััดเจน ว่่าต้้องทำำ�อย่่างไร บางกรณีีอาจรวมลำำ�ดัับขั้�นตอนที่่�ต้้องการหรืือคาดหวััง ถ้้าหากขั้�นตอนนั้้�น มีีความสำ�ำ คััญจะต้้องให้้ข้้อมููลที่�่ช่่วยให้้ลููกค้้าเข้้าใจและทำำ�ตามขั้�นตอนดัังกล่่าวได้้ กระบวนการ บริกิ ารที่ก�่ ล่่าวข้า้ งต้น้ จำำ�เป็น็ ต้อ้ งมีีแนวทางสำ�ำ หรับั ผู้�ให้บ้ ริกิ ารในการจัดั การกับั ปัญั หาเฉพาะหน้า้ ที่�่ เกี่่ย� วกัับการกระทำำ�หรืือพฤติิกรรมของลููกค้้า ในงานที่ใ่� ช้ค้ วามรู้�เช่่นการสอนการวางแผนกลยุทุ ธ์์การวิจิ ัยั การพัฒั นาและการวิเิ คราะห์น์ั้้น� คำำ�ว่่า “กระบวนการ” อาจไม่่ได้ห้ มายความถึงึ ลำ�ำ ดับั ขั้น� ตอนที่ก�่ ำ�ำ หนดไว้อ้ ย่่างเป็น็ ทางการเท่่านั้้น� แต่่อาจรวมถึงึ ความเข้า้ ใจโดยรวมเกี่ย�่ วกับั การดำำ�เนินิ การในเรื่อ� งที่ต�่ ้อ้ งใช้ป้ ระสบการณ์แ์ ละทักั ษะ เช่่น การพิจิ ารณาจัังหวะเวลาและทางเลืือกอื่น� การประเมินิ และรายงานผล ทั้้�งนี้้�ลำ�ำ ดับั ขั้�นตอน ของกระบวนการอาจเป็น็ ผลที่่เ� กิดิ ขึ้�นจากความเข้้าใจดัังกล่่าว กระบวนการ เป็็นหนึ่่�งในสองมิิติขิ องการประเมิินในเกณฑ์์ EdPEx ซึ่่�งการประเมินิ อยู่�บ่ น พื้้�นฐานของ 4 ปััจจััย คืือ “แนวทาง” “การถ่่ายทอดเพื่่�อนำ�ำ ไปปฏิิบััติิ” “การเรีียนรู้้�” และ “การบููรณาการ” ดููคำ�ำ อธิิบายเพิ่่ม� เติมิ เรื่�อง “ระบบการให้้คะแนน” ในหน้า้ 77 - 87
127 เกณฑ์คุณภาพการศกึ ษาเพื่อการดำ�เนนิ การทเ่ี ป็นเลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 PRODUCTIVITY : ผลิติ ภาพ “ผลิติ ภาพ” หมายถึงึ การวัดั ประสิทิ ธิภิ าพของการใช้ท้ รัพั ยากร ถึงึ แม้ค้ ำ�ำ ว่่า “ผลิติ ภาพ” นี้้� มัักจะใช้ก้ ับั ปััจจัยั ใดปััจจััยหนึ่่ง� เพีียงอย่่างเดีียว เช่่น บุคุ ลากร (ผลิติ ภาพแรงงาน) เครื่�องจักั ร วััสดุุ พลัังงาน และทุุน แต่่แนวคิิดเกี่่�ยวกัับผลิิตภาพนี้้� ยัังสามารถนำำ�ไปพิิจารณาถึึงการใช้้ทรััพยากร ทั้้�งหมดเพื่่�อดำำ�เนิินงานในการสร้้างผลผลิิต การวัดั “ผลิิตภาพโดยรวม” โดยใช้้ตััววััดเชิงิ ประกอบ ทำ�ำ ให้้สามารถประเมิินผลกระทบของการเปลี่่�ยนแปลงทั้้�งหมดในกระบวนการ ซึ่�่งอาจรวมถึึง การเลืือกใช้ท้ รััพยากรว่่ามีีประโยชน์์หรืือไม่่ PROJECTIONS, PERFORMANCE : การคาดการณ์์ ผลการดำำ�เนินิ การ ดููคำ�ำ จำำ�กััดความของคำ�ำ ว่่า “PERFORMANCE PROJECTIONS : การคาดการณ์์ ผลการดำำ�เนินิ การ” ในหน้้า 125 RESULTS : ผลลัพั ธ์์ “ผลลััพธ์์” หมายถึึง ผลผลิิตและผลลัพั ธ์์ (Output and Outcome) ที่�เกิดิ จากการ ดำำ�เนินิ การของสถาบััน การประเมินิ ผลลััพธ์์จะพิิจารณาจาก • ผลการดำ�ำ เนิินการในปััจจุุบััน • ผลการดำ�ำ เนิินการเมื่อ� เทีียบกัับตััวเปรีียบเทีียบที่�เ่ หมาะสม • อัตั รา ความครอบคลุุม และความสำ�ำ คััญของการปรับั ปรุงุ ผลการดำ�ำ เนิินการ • ความเชื่�อมโยงระหว่่างตััววััดกัับเป้า้ หมายหลักั ของผลการดำ�ำ เนินิ การ ผลลัพั ธ์์ เป็น็ หนึ่่ง� ในสองมิติ ิขิ องการประเมินิ ในเกณฑ์์ EdPEx ซึ่ง�่ การประเมินิ อยู่บ�่ นพื้น�้ ฐาน ของ 4 ปััจจัยั คืือ ระดัับ แนวโน้้ม การเปรีียบเทีียบ และบููรณาการ ดููคำ�ำ อธิิบายเพิ่่�มเติมิ เรื่อ� ง “ระบบการให้ค้ ะแนน” ในหน้า้ 77 - 87 SEGMENT : ส่ว่ น/กลุ่�ม “ส่ว่ น/กลุ่�ม” หมายถึงึ ส่ว่ น/กลุ่�มใดกลุ่�มหนึ่�งของผู้�เรียี น ลูกู ค้า้ กลุ่�มอื่�น ผู้้�มีสี ่ว่ นได้ส้ ่ว่ นเสียี ตลาด หลัักสููตร หรือื บริิการฯ หรืือบุุคลากร โดยปกติิ “ส่่วน/กลุ่ม� ” จะต้้องมีีลัักษณะร่่วมกันั ที่ส�่ ามารถจััดเป็น็ กลุ่�มได้้อย่่างสมเหตุสุ มผล ในเกณฑ์์ EdPEx หมวดผลลััพธ์์ คำ�ำ ว่่า “ส่่วน/กลุ่�ม” หมายถึงึ ข้อ้ มููลด้า้ นผลลััพธ์ต์ ามกลุ่ม� ที่�แ่ บ่่งไว้้ เพื่่�อให้ก้ ารวิเิ คราะห์์ผลการดำ�ำ เนิินการของสถาบััน
128 เกิดิ ประโยชน์ม์ ากขึ้น� ทั้้ง� นี้้ข�ึ้น� กับั แต่่ละสถาบันั ว่่าจะใช้ป้ ัจั จัยั ใดในการกำ�ำ หนดส่่วน/กลุ่ม� ของผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่�น ตลาด หลักั สููตร บริกิ ารฯ และบุคุ ลากร ความเข้้าใจในเรื่�อง “ส่่วน/กลุ่�ม” มีีความสำ�ำ คััญอย่่างยิ่�งในการจำ�ำ แนกความจำ�ำ เป็็น และความคาดหวัังเฉพาะของส่่วน/กลุ่�มต่่าง ๆ ของผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่�มอื่�น ตลาด และบุุคลากร และสำำ�คััญอย่่างยิ่�งในการทำ�ำ ให้้การจััดหลัักสููตรและบริิการฯ สามารถตอบสนองต่่อความจำ�ำ เป็็น และความคาดหวัังของแต่่ละส่่วน/กลุ่ม� ได้้ ตััวอย่่างเช่่น การแบ่่งส่่วนตลาด อาจแบ่่งตาม • หลักั สููตรหรืือช่่องทางให้้บริกิ าร (เช่่น ห้้องเรีียนหรืือเว็บ็ ไซต์)์ • ผู้�เรีียน เช่่น แบ่่งตามความสนใจทางด้้านวิิชาชีีพ รููปแบบการเรีียนรู้้� (learning style) ลักั ษณะการอยู่่�อาศััย (เช่่น หอพักั หรืือไปกลัับ) การเคลื่�อนย้า้ ยของผู้�เรีียน (student mobility) • ในบางกรณีีอาจแบ่่งเป็น็ ส่่วนตลาดย่่อยลงไปตามกลุ่ม� ผู้้�รับผิดิ ชอบ สำำ�หรัับการจำ�ำ แนกบุุคลากรอาจแบ่่งตามพื้�้นที่�่ทางภููมิิศาสตร์์ ทัักษะ ความจำ�ำ เป็็น การมอบหมายงาน หรืือการจำำ�แนกงาน/ตำำ�แหน่่งงาน SENIOR LEADERS : ผู้้�นำำ�ระดับั สููง “ผู้้�นำำ�ระดับั สูงู ” หมายถึงึ กลุ่�มบุคุ คลหรือื ทีมี ผู้�บริหิ ารระดับั สูงู ของสถาบันั ในหลายสถาบันั ผู้้�นำำ�ระดับั สููง หมายถึงึ ผู้้�นำ�ำ สููงสุดุ และผู้้�ที่ร� ายงานโดยตรงต่่อผู้้�นำำ�สููงสุดุ และในระดับั คณะ/ส่่วนงาน อาจหมายรวมถึงึ คณบดีี/ผู้้�อำ�ำ นวยการ คณะผู้�บริหิ าร และหัวั หน้า้ สาขา/หััวหน้า้ ภาควิชิ า STAKEHOLDERS : ผู้้�มีีส่่วนได้ส้ ่่วนเสียี “ผู้้�มีสี ่่วนได้ส้ ่ว่ นเสียี ” หมายถึงึ กลุ่�มต่า่ ง ๆ ที่�ได้ร้ ับั ผลกระทบ หรือื อาจได้ร้ ับั ผลกระทบ จากการดำ�ำ เนิินการและความสำำ�เร็็จของสถาบััน ตััวอย่่างของผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียที่�่สำำ�คััญ เช่่น ลููกค้า้ องค์ก์ รแม่่ บุคุ ลากร เครืือข่่ายอุปุ ทาน (คู่ค่� วามร่่วมมืือทั้้ง� ที่เ่� ป็็นทางการและไม่่เป็็นทางการ และผู้�ส่ งมอบ) คณะกรรมการกำ�ำ กัับดููแล ศิิษย์์เก่่า นายจ้้าง สถาบัันการศึึกษาอื่่�น ๆ องค์์กรที่�่ ทำำ�หน้า้ ที่่�กำ�ำ กับั ดููแลกฎระเบีียบ องค์ก์ รที่ใ่� ห้เ้ งินิ สนับั สนุนุ ผู้�เสีียภาษีี ผู้้�กำ�ำ หนดนโยบาย ตลอดจน ชุุมชนในท้อ้ งถิ่น� และองค์์กรวิชิ าชีีพ ดููคำำ�จำ�ำ กัดั ความของคำำ�ว่่า “CUSTOMER : ลูกู ค้า้ ” หน้้า 112
129 เกณฑค์ ุณภาพการศึกษาเพอื่ การดำ�เนินการทเี่ ปน็ เลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 STRATEGIC ADVANTAGES : ความได้้เปรีียบเชิิงกลยุุทธ์์ “ความได้้เปรีียบเชิิงกลยุุทธ์์” หมายถึึง ความได้้เปรีียบในตลาด ที่�เป็็นตััวตััดสิินว่่า สถาบััน จะประสบความสำำ�เร็็จในอนาคต ซึ่�่งโดยทั่่�วไปมัักเป็็นปััจจััยที่�่ช่่วยให้้สถาบัันประสบ ความสำำ�เร็จ็ ในการแข่่งขันั ทั้้ง� ในปัจั จุบุ ันั และอนาคต เมื่อ� เทีียบกับั สถาบันั อื่่น� ที่ค�่ ล้า้ ยคลึงึ กันั ในด้า้ น หลัักสููตร และบริกิ ารฯ ความได้เ้ ปรีียบเชิิงกลยุทุ ธ์์มัักมาจาก 2 แหล่่ง คืือ (1) สมรรถนะหลักั ของสถาบันั ที่เ�่ น้น้ การสร้า้ งและเพิ่่ม� พููนความสามารถภายในสถาบันั และ (2) ทรััพยากรภายนอกที่�่สำำ�คััญในเชิิงกลยุุทธ์์ซึ่�่งเกิิดจากการปรัับและใช้้ประโยชน์์จาก ความสััมพันั ธ์์กัับองค์ก์ รภายนอกและกัับคู่่ค� วามร่่วมมืือ เมื่�อสถาบัันเข้้าใจถึึงที่�่มาของความได้้เปรีียบเชิิงกลยุุทธ์์ทั้้�ง 2 แหล่่ง สถาบัันสามารถ เพิ่่ม� พููนความสามารถภายในที่เ�่ ป็น็ เอกลักั ษณ์ข์ องสถาบันั ได้ด้ ้ว้ ยการใช้ป้ ระโยชน์จ์ ากความสามารถ ที่เ่� กื้�้อหนุนุ กันั จากองค์์กรอื่น� ดููคำำ�จำ�ำ กัดั ความของคำ�ำ ว่่า “ความท้้าทายเชิิงกลยุทุ ธ์”์ และ “วััตถุปุ ระสงค์์เชิิงกลยุทุ ธ์์” เพื่่อ� ให้เ้ ข้า้ ใจความสัมั พันั ธ์ข์ องความได้เ้ ปรีียบเชิงิ กลยุทุ ธ์์ ความท้า้ ทายเชิงิ กลยุทุ ธ์์ และวัตั ถุปุ ระสงค์์ เชิงิ กลยุทุ ธ์์ ซึ่่�งสถาบัันระบุุในการตอบสนองความท้า้ ทายและความได้เ้ ปรีียบดังั กล่่าว STRATEGIC CHALLENGES : ความท้า้ ทายเชิิงกลยุุทธ์์ “ความท้า้ ทายเชิงิ กลยุทุ ธ์”์ หมายถึงึ แรงกดดันั ต่า่ ง ๆ ที่่�มีผี ลอย่า่ งชัดั เจนต่อ่ ความสำำ�เร็จ็ ในอนาคตของสถาบันั ความท้า้ ทายดังั กล่่าวมักั เกิดิ จากแรงผลักั ดันั ของบรรยากาศความร่่วมมืือ และ/หรืือตำ�ำ แหน่่งการแข่่งขัันที่�่สถาบัันคาดหวัังในอนาคต เมื่�อเทีียบกัับสถาบัันอื่่�นที่่�มีีหลัักสููตร และบริิการฯ ที่�่คล้้ายคลึึงกััน โดยทั่่�วไปความท้้าทายเชิิงกลยุุทธ์์จะมาจากแรงผลัักดัันภายนอก อย่่างไรก็็ตาม ในการตอบสนองต่่อแรงผลัักดัันภายนอกดัังกล่่าว สถาบัันอาจต้้องเผชิิญกัับ ความท้า้ ทายเชิิงกลยุุทธ์์ภายในสถาบัันเองด้ว้ ย ความท้า้ ทายเชิงิ กลยุทุ ธ์ภ์ ายนอก อาจเกี่ย่� วกับั ความต้อ้ งการหรืือความคาดหวังั ของผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� ตลาด การเปลี่ย่� นแปลงของหลักั สููตรหรืือบริกิ ารฯ การเปลี่ย่� นแปลงทางเทคโนโลยีี หรืือความเสี่�่ยงทางด้้านงบประมาณ การเงิิน สัังคม ตลอดจนความเสี่่�ยงหรืือความต้้องการ ด้า้ นอื่่น� ๆ ความท้า้ ทายเชิงิ กลยุทุ ธ์ภ์ ายใน อาจเกี่ย�่ วกับั ขีีดความสามารถของสถาบันั หรืือคณาจารย์์ รวมทั้้ง� บุคุ ลากร และทรัพั ยากรอื่น� ๆ ของสถาบันั
130 ดููคำ�ำ จำ�ำ กัดั ความของคำ�ำ ว่่า “ความได้เ้ ปรียี บเชิงิ กลยุทุ ธ์”์ และ “วัตั ถุปุ ระสงค์เ์ ชิงิ กลยุทุ ธ์”์ เพื่่�อให้้ทราบความสััมพัันธ์์ระหว่่างความท้้าทายเชิิงกลยุุทธ์์ ความได้้เปรีียบเชิิงกลยุุทธ์์ และ วัตั ถุปุ ระสงค์เ์ ชิงิ กลยุุทธ์ท์ ี่่�สถาบันั ระบุใุ นการตอบสนองต่่อความความท้า้ ทายและความได้เ้ ปรีียบ ดัังกล่่าว STRATEGIC OBJECTIVES : วััตถุปุ ระสงค์เ์ ชิิงกลยุทุ ธ์์ “วััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์” หมายถึึง จุุดมุ่�งหมายหรืือการตอบสนองของสถาบัันต่่อ 1) การเปลี่่�ยนแปลงหรืือการปรัับปรุุงที่่�สำำ�คััญ 2) ความสามารถในการแข่่งขัันหรืือประเด็็น ทางสัังคมและ 3) ข้้อได้้เปรีียบของสถาบััน โดยทั่่�วไปวััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์มัักมุ่�งเน้้นทั้้�ง ภายนอกและภายในสถาบันั และเกี่ย�่ วข้อ้ งกับั โอกาสและความท้า้ ทายเชิงิ กลยุทุ ธ์ท์ ี่เ�่ กี่ย�่ วกับั ผู้�เรีียน ลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� ตลาด หลักั สููตรและบริกิ ารฯ หรืือเทคโนโลยีี กล่่าวคืือ สถาบันั ต้อ้ งบรรลุวุ ัตั ถุปุ ระสงค์์ เชิิงกลยุุทธ์์เพื่่�อคงไว้้หรืือทำ�ำ ให้้มีีความสามารถในการแข่่งขััน และความสำ�ำ เร็็จของสถาบััน ในระยะยาว วัตั ถุปุ ระสงค์เ์ ชิงิ กลยุทุ ธ์เ์ ป็น็ ตัวั กำำ�หนดทิศิ ทางระยะยาวของสถาบันั และเป็น็ แนวทาง ในการจััดสรรและปรับั การกระจายทรัพั ยากร ให้้ดููคำ�ำ จำำ�กััดความของคำ�ำ ว่่า “ACTION PLANS : แผนปฏิิบััติิการ” ในหน้้า 108 เพื่่�อให้้ทราบความสััมพัันธ์์ระหว่่างวััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์์และแผนปฏิิบััติิการ รวมทั้้�งตััวอย่่าง ของวััตถุุประสงค์์เชิิงกลยุุทธ์แ์ ละแผนปฏิิบััติิการ STRATEGIC OPPORTUNITIES : โอกาสเชิิงกลยุทุ ธ์์ “โอกาสเชิงิ กลยุทุ ธ์”์ หมายถึงึ รูปู แบบใหม่ห่ รือื การเปลี่่�ยนแปลงสำำ�หรับั การจัดั การศึกึ ษา บริกิ าร กระบวนการ รููปแบบการดำ�ำ เนินิ ธุรุ กิิจ (รวมทั้้ง� คู่�ความร่ว่ มมือื ทางธุุรกิจิ ) หรือื ตลาด ภาพอนาคตดัังกล่่าวเกิิดจากการคิิดนอกกรอบ การระดมสมอง การใช้้ประโยชน์์จาก ความบังั เอิญิ กระบวนการวิิจััยและสร้้างนวััตกรรม การประมาณอย่่างฉีีกแนวจากสภาพปััจจุุบันั และแนวทางอื่น� ๆ เพื่่�อมองอนาคตที่่แ� ตกต่่างออกไป การเกิิดความคิิดที่�่นำำ�ไปสู่่�โอกาสเชิิงกลยุุทธ์์ มัักเกิิดจากสภาพแวดล้้อมที่�่กระตุ้้�นให้้เกิิด ความคิดิ อย่่างอิสิ ระโดยไม่่ถููกชี้น� ำำ� การเลืือกว่่าจะดำ�ำ เนินิ การตามโอกาสเชิงิ กลยุทุ ธ์ใ์ ด ต้อ้ งพิจิ ารณา ถึึงความเสี่�่ยงที่�เ่ กี่ย�่ วข้้อง ด้้านการเงินิ และด้้านอื่่น� ๆ จากนั้้�นจึึงตัดั สิินใจโดยประเมินิ ผลได้้ผลเสีีย อย่่างรอบด้้าน ดููคำำ�จำำ�กััดความของ “INTELLIGENT RISKS : ความเสี่่�ยงที่่�ผ่่านการประเมิินผลได้้ ผลเสีียอย่่างรอบด้า้ น” ประกอบ ในหน้า้ 119 - 120
131 เกณฑค์ ุณภาพการศกึ ษาเพ่อื การดำ�เนินการท่ีเปน็ เลศิ ฉบับปี 2563 - 2566 SYSTEMATIC : เป็็นระบบ “เป็น็ ระบบ” หมายถึึง แนวทางซึ่ง่� มีขี ั้้�นตอนเป็็นลำ�ำ ดัับ ดำำ�เนิินการซ้ำ��ำ ได้้ รวมทั้้�งแสดง การใช้ข้ ้อ้ มูลู และสารสนเทศเพื่�อให้เ้ กิดิ การเรีียนรู้� แนวทางจะ “เป็น็ ระบบ” หากมีีการประเมินิ การปรับั ปรุงุ และการแบ่่งปัันรวมอยู่�่ด้้วยจนส่่งผลให้แ้ นวทางนั้้น� มีีความสมบููรณ์ย์ิ่�งขึ้น� ในการใช้้คำ�ำ ว่่า “เป็น็ ระบบ” ให้ด้ ูู “แนวทางการให้้คะแนนกระบวนการ” ในหน้้า 83 TREND : แนวโน้้ม “แนวโน้้ม” หมายถึึง สารสนเทศที่�เป็็นตััวเลข ซึ่่�งแสดงให้้เห็็นทิิศทางและอััตรา การเปลี่่�ยนแปลงของผลลัพั ธ์ข์ องสถาบันั หรือื ความคงเส้น้ คงวาของผลการดำำ�เนินิ การในแต่ล่ ะ ช่ว่ งเวลา “แนวโน้้ม” เป็น็ ตััวแสดงผลการดำ�ำ เนิินการของสถาบัันตามลำำ�ดัับเวลา โดยทั่่�วไป การแสดงแนวโน้้มต้้องมีีข้้อมููลในอดีีตอย่่างน้้อยสามจุุด (ไม่่รวมค่่าคาดการณ์์) ทั้้�งนี้้� อาจจำ�ำ เป็็นต้้องแสดงข้้อมููลเพิ่่�มขึ้�นเพื่่�อยืืนยัันผลในเชิิงสถิิติิ ระยะห่่างระหว่่างจุุดข้้อมููลที่่� แสดงแนวโน้้มขึ้�นกัับรอบเวลาของกระบวนการที่่�นำำ�เสนอ หากรอบเวลาสั้้�นต้้องมีีการวััดถี่�่ขึ้�น ในขณะที่ร�่ อบเวลาที่ย่� าวกว่่าอาจต้อ้ งใช้ช้ ่่วงเวลานานจึงึ จะทราบแนวโน้ม้ ที่ส่�ื่อ� ความหมายได้ช้ ัดั เจน ตัวั อย่่างของแนวโน้ม้ ที่ถ�่ ามถึงึ ในเกณฑ์์ EdPEx นี้้� ครอบคลุมุ ถึงึ ผลลัพั ธ์ด์ ้า้ นการเรีียนรู้้�ของ ผู้�เรีียน ผลลััพธ์เ์ กี่่ย� วกัับความพึงึ พอใจและไม่่พึงึ พอใจของผู้�เรีียน ลููกค้้ากลุ่ม� อื่�น และของบุคุ ลากร ผลการดำ�ำ เนิินด้้านการเงิินและงบประมาณ ด้้านตลาด และด้้านการปฏิิบััติิการ เช่่น รอบเวลา และผลิติ ภาพของกระบวนการจัดั การหลัักสููตรและบริิการฯ VALUE : คุุณค่่า “คุณุ ค่่า” หมายถึงึ การยอมรับั ในความคุ้�มค่่าของการจัดั การศึึกษา วิจิ ัยั และบริกิ ารฯ กระบวนการ สิินทรััพย์์ หรืือการใช้ง้ านเมื่�อเทียี บกับั ต้้นทุุนค่า่ ใช้จ้ ่า่ ยและทางเลืือกอื่�น ๆ สถาบัันมัักจะพิจิ ารณาคุณุ ค่่าเพื่่�อประเมินิ ผลประโยชน์ข์ องทางเลืือกต่่าง ๆ เมื่�อเทีียบกับั ค่่าใช้จ้ ่่าย เช่่น คุณุ ค่่าของทั้้ง� หลักั สููตรและบริกิ ารฯ โดยรวมในมุมุ มองของผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� สถาบัันต้้องเข้้าใจว่่าอะไรคืือคุุณค่่าที่�่ผู้้�มีีส่่วนได้้ส่่วนเสีียกลุ่�มต่่าง ๆ ให้้ความสำ�ำ คััญ เพื่่�อส่่งมอบ คุุณค่่าให้้เหมาะสมกัับแต่่ละกลุ่�ม ซึ่�่งจำำ�เป็็นต้้องสร้้างสมดุุลของคุุณค่่าต่่อลููกค้้า และผู้้�มีีส่่วนได้้ ส่่วนเสีียอื่�น ๆ ด้้วย เช่่น บุุคลากรและชุมุ ชน
132 VALUES : ค่า่ นิยิ ม “ค่่านิิยม” หมายถึึง หลัักการที่�ชี้�นำำ�และพฤติิกรรมที่�หล่่อหลอมวิิถีีทางที่�สถาบััน และบุุคลากรพึึงปฏิิบััติิ ค่่านิิยมสะท้้อนและเสริิมสร้้างวััฒนธรรมที่�่พึึงประสงค์์ของสถาบััน สนับั สนุนุ และชี้น� ำ�ำ การตัดั สินิ ใจของบุคุ ลากรทุกุ คน และช่่วยให้ส้ ถาบันั บรรลุพุ ันั ธกิจิ และวิสิ ัยั ทัศั น์์ ด้ว้ ยวิิธีีการที่เ�่ หมาะสม ตัวั อย่่างของค่่านิยิ ม เช่่น การแสดงถึงึ ความมีีคุณุ ธรรมและความยุตุ ิธิ รรมในการปฏิสิ ัมั พันั ธ์์ ทุกุ กรณีี การทำ�ำ ให้เ้ หนืือความคาดหมายของผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� การให้ค้ ุณุ ค่่าต่่อแต่่ละบุคุ คล และต่่อความหลากหลาย การปกป้้องสิ่�งแวดล้้อม และความมานะบากบั่่�นเพื่่�อให้้มีีผล การดำำ�เนินิ การที่่เ� ป็็นเลิิศทุกุ เมื่�อเชื่อ� วััน VISION : วิิสัยั ทัศั น์์ “วิสิ ัยั ทัศั น์”์ หมายถึงึ สภาวะที่�สถาบันั ต้อ้ งการเป็น็ ในอนาคต วิสิ ัยั ทัศั น์อ์ ธิบิ ายถึงึ ทิศิ ทาง ที่่�สถาบัันจะมุ่ �งไป สิ่�งที่่�สถาบัันต้้องการจะเป็็น หรืือภาพลัักษณ์์ในอนาคตที่�่สถาบัันต้้องการให้้ ผู้�อื่น� รัับรู้� VOICE OF THE CUSTOMER : เสียี งของลููกค้้า “เสีียงของลููกค้้า” หมายถึึง กระบวนการในการเฟ้้นหาสารสนเทศที่�เกี่่�ยวข้้องกัับ ผู้�เรีียนและลููกค้้ากลุ่�มอื่�น กระบวนการเหล่่านี้้�ควรจะเป็็นเชิิงรุุกและมีีนวััตกรรมอย่่างต่่อเนื่่�อง เพื่่�อให้้ได้้ความต้้องการ ความคาดหวััง และความปรารถนา (ทั้้�งที่�่ระบุุอย่่างชััดเจน ไม่่ได้้ระบุุ และที่ค่� าดการณ์ไ์ ว้)้ ของผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่น� โดยมีีเป้า้ หมายเพื่่อ� ให้ไ้ ด้ค้ วามผููกพันั ของลููกค้า้ การรัับฟััง “เสีียงของลููกค้า้ ” อาจรวมถึึงการรวบรวมและบููรณาการข้้อมููลชนิดิ ต่่าง ๆ ของผู้�เรีียน และลููกค้้ากลุ่�มอื่�น เช่่น ข้้อมููลจากการสำำ�รวจ ข้้อมููลจากการสนทนากลุ่�ม ข้้อคิิดเห็็นในเว็็บไซต์์ ข้้อมููลความพึึงพอใจและข้้อร้้องเรีียนที่่�มีีผลกระทบต่่อการตััดสิินใจในการสานสััมพัันธ์์และสร้้าง ความผููกพัันของผู้�เรีียนและลููกค้า้ กลุ่ม� อื่�น
133 เกณฑ์คุณภาพการศกึ ษาเพือ่ การด�ำ เนนิ การทเี่ ป็นเลศิ ฉบบั ปี 2563 - 2566 WORK PROCESSES : กระบวนการทำำ�งาน “กระบวนการทำ�ำ งาน” หมายถึึง กระบวนการสร้้างคุุณค่่าที่่�สำำ�คััญภายในสถาบััน ซึ่่�งอาจรวมถึึงกระบวนการการออกแบบ การจััดการศึึกษาและบริิการตามหลัักสููตร การวิิจััย การบริิการฯ การสนัับสนุุนผู้้�เรีียน กระบวนการทางธุุรกิิจและกระบวนการสนับั สนุนุ “กระบวนการทำำ�งาน” เป็น็ กระบวนการซึ่่ง� เกี่ย่� วข้้องกัับบุุคลากรส่่วนใหญ่่ของสถาบันั กระบวนการทำ�ำ งานที่�ส่ ำำ�คััญของสถาบัันมักั จะสัมั พันั ธ์ก์ ัับ 1) สมรรถนะหลัักของสถาบันั 2) ปัจั จัยั ที่ก�่ ำำ�หนดความสำำ�เร็จ็ เมื่อ� เทีียบกับั คู่แ่� ข่่งและสถาบันั อื่่น� ที่จ่� ัดั หลักั สููตรและบริกิ าร ในลัักษณะเดีียวกันั และ 3) ปััจจััยที่�่ผู้้�นำ�ำ ระดัับสููงได้้พิิจารณาแล้้วว่่ามีีความสำำ�คััญต่่อการเติิบโตของสถาบััน กระบวนการทำ�ำ งานหลัักของสถาบัันควรจะต้้องดำ�ำ เนินิ การโดยบุคุ ลากรของสถาบััน WORK SYSTEMS : ระบบงาน “ระบบงาน” ประกอบด้ว้ ย กระบวนการทำ�ำ งานภายในกับั แหล่่งทรัพั ยากรต่า่ ง ๆ จาก ภายนอกที่่�จำ�ำ เป็็นต่่อการพััฒนา และจััดการศึึกษา วิิจััย และบริิการฯ เพื่�อส่่งมอบให้้ผู้�เรีียน และลูกู ค้า้ กลุ่�มอื่�น และเพื่�อให้ป้ ระสบความสำ�ำ เร็จ็ ในตลาด ภายในระบบงาน “กระบวนการภายใน” คืือ กระบวนการที่เ�่ กี่ย่� วข้อ้ งกับั บุคุ ลากรของสถาบันั “แหล่่งทรััพยากรจากภายนอก” อาจรวมถึงึ กระบวนการที่่�ดำ�ำ เนิินการโดยผู้�ส่ งมอบและคู่่�ความร่่วมมืือที่่�เป็็นทางการและไม่่เป็็นทางการ ผู้้�รัับจ้้างเหมาช่่วงที่่�สำ�ำ คััญ และองค์์ประกอบอื่�น ๆ ของเครืือข่่ายอุุปทานที่่�จำำ�เป็็นในการผลิิต และดำ�ำ เนินิ การตามหลักั สููตรและบริกิ ารฯ รวมทั้้ง� กระบวนการทางธุรุ กิจิ และกระบวนการสนับั สนุนุ ซึ่่�งระบบงานจะต้้องประสานกระบวนการภายในกัับทรััพยากรภายนอกเพื่่�อให้้งานของสถาบััน บรรลุผุ ลสำ�ำ เร็็จ การตััดสิินใจเกี่่�ยวกัับระบบงานเป็็นเรื่�องในระดัับกลยุุทธ์์ ซึ่�่งสถาบัันต้้องตััดสิินใจว่่า ใช้้กระบวนการภายในหรืือแหล่่งทรััพยากรจากภายนอกเพื่่�อประสิิทธิิภาพสููงสุุดและความยั่ �งยืืน ในตลาด การตััดสิินใจนี้้�ครอบคลุุมถึึงการปกป้้องสิินทรััพย์์ทางปััญญา การใช้้ประโยชน์์จาก สมรรถนะหลัักของสถาบััน และการบรรเทาความเสี่่�ยง การตััดสิินใจใด ๆ ของสถาบัันจะมีี ผลกระทบต่่อโครงสร้้างองค์์กร บุคุ ลากร กระบวนการทำำ�งาน และอุปุ กรณ์์/เทคโนโลยีี
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
