หนังสือ1

~ 100 ~ จากสตู ร F = WAS / 1600 F = ปจจยั ทต่ี องการทราบ หนวยเปน มลิ ลิลติ รตอ นาที W = ความเรว็ ของการเดิน = 0.50 เมตรตอวนิ าที หรือ 30 เมตรตอนาที A = อัตราการพน 7 ลิตรตอไร หรือ 7000 มลิ ลลิ ิตรตอ ไร S = ความกวางของแนวพน สาร = 2.50 เมตร ดงั น้นั F = 30 x 7000 x 2.5 / 1600 มิลลิลติ ร/นาที = 328 มลิ ลิลติ ร/นาที จากการคํานวณจะเห็นไดวาจะตองใชเคร่ืองยนตพนสารท่ีใหอัตราการไหล 328 มิลลิลิตรตอ นาที ซึ่งพบวาควรจะเลือกใชเครื่องยนตพนสารสะพายหลังแบบใชแรงลม โดยใชหัวฉีดท่ีมีที่บังคับ อตั ราการไหลขนาด 3/64 นิว้ เน่ืองจากใหอัตราการไหลระหวา ง 300-350 มิลลลิ ติ รตอนาที วิธคี ํานวณความเร็วของการเดนิ ตัวอยาง เคร่ืองพนสารแบบสูบโยกสะพายหลังมีหัวฉีด 2 ขนาดท่ีใหอัตราการไหล 2 ระดับ คือ 750 มิลลิลิตร และ 500 มิลลิลิตรตอนาที ท่ีแรงดัน 3 บาร เม่ือตองการพนสารปองกันกําจัด ศัตรูพืชท่ีอัตราการพนสาร 80 ลิตรตอไร ดวยความกวางของแนวพนสาร 0.50 เมตร ควรจะเลือกใช อัตราการไหลระดับใดจงึ จะเหมาะสม การคาํ นวณความเรว็ ของการเดนิ พนสารจากอัตราการไหลระดบั แรก W = ความเร็วของการเดนิ หนว ยเปน เมตรตอ นาที F = อัตราการไหล 750 มิลลิลติ รตอนาที A = อัตราการพน 80 ลิตรตอไร = 80,000 มลิ ลิลติ รตอไร S = ความกวา งของแนวพนสาร 0.50 เมตร ดงั นนั้ W = 1600 X 750 / 80,000 X 0.50 เมตรตอนาที = 30 เมตรตอนาที หรือ 0.50 เมตรตอวินาที คํานวณอัตราการไหลระดบั ทีส่ อง 500 มลิ ลลิ ติ รตอนาที W = 1600 X 500 / 80,000 X 0.50 เมตรตอ นาที = 20 เมตรตอ นาที หรือ 0.33 เมตรตอวนิ าที โดยปกติการเดนิ พน สารดว ยความเร็ว 30 เมตรตอนาที หรอื 0.50 เมตรตอวินาที เปนเวลาที่ ไมชาและเร็วจนเกินไป สวนความเร็วของการเดิน 20 เมตรตอนาที คอนขางจะชากวาปกติ ทําให เสียเวลาในการพนสารคอนขางนาน เมื่อพิจารณาในดานลดตนทุน อาจจะไมเหมาะสม ดังนั้นจาก ตวั อยางขางตน ควรเลือกใชห ัวฉีดทใี่ หอัตราการไหล 750 มิลลิลติ รตอ นาที จะมคี วามเหมาะสมกวา  เทคนิคการใชส ารปอ งกนั กําจดั ศัตรูพืช 

~ 101 ~ การประเมินประสทิ ธภิ าพการพน สารปอ งกนั กําจดั ศัตรพู ืช (Pesticide application assessment)  ในการพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืช เกษตรกรหรือผูพน มักไมใหความสนใจเกี่ยวกับการ แพรกระจายและการตกคางของละอองสาร บางคร้ังการพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชไมไดผล ก็เขาใจ วา เปนเพราะสารปองกันกําจัดศัตรูพืชท่ีใชไมมีประสิทธิภาพ ซ่ึงบางคร้ังก็อาจจะเปนไปได เพราะมี การเลือกใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืชไมถูกกับชนิดของศัตรูพืช หรือสารปองกันกําจัดศัตรูพืชน้ันเสื่อม ประสิทธิภาพ เพราะหมดอายกุ ารใช หรอื คุณภาพของนาํ้ ทใี่ ชผสมไมเ หมาะสม เนื่องจากความเปนกรด ดางมากเกินไป ตลอดจนสภาพของสิ่งแวดลอมอื่นๆ ที่เปนสาเหตุใหสารปองกันกําจัดศัตรูพืชดอย ประสิทธิภาพลง อยางไรก็ตามสาเหตุที่สําคัญๆ มักเกิดจาก ชวงจังหวะเวลาการพนและอัตราการใช สาร ไมส มั พันธก ับศัตรพู ชื ในชวงของชีพจกั รทค่ี อนขางออนแอ อีกกรณีหนึ่งท่ีสําคัญคือ เทคนิคการพน สารปอ งกันกําจัดศัตรูพืชไมด ีพอ ทําใหการแพรกระจายและการตกคางของละอองสารไมเพียงพอที่จะ กําจัดศัตรูพืช ดังนั้นในกรณีท่ีการปองกันกําจัดไมไดผล ควรจะไดมีการตรวจสอบความผิดปกติของ เครื่องพนสาร เชน หัวฉีดมีการสึกกรอนมากหรือไม ลักษณะการเลือกใชหัวฉีด การจัดรูปแบบของ หวั ฉดี แรงดนั ท่ใี ชพ น ความเร็วของการพน ความกวางของแนวพนสารกับขนาดของพืชเปาหมายและ อ่ืนๆ เปน ตน ควรจะไดมีการตรวจสอบหรือประเมินผลท้ังระบบ ตั้งแตเคร่ืองพนสาร ตลอดจนเทคนิค การพนสาร และตองทําการประเมินการพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชควบคูไปดวย การประเมิน ประสทิ ธิภาพการพน สารปองกนั กําจัดศัตรพู ืช มีวธิ ีการประเมนิ แบงออกเปน 2 แนวทางดังน้ี คอื 1. ประเมินจากการระบาดหรือการทําลายของศัตรูพืช (biological assessment หรือ efficacy test) ไดแ ก การลดจํานวนของศัตรูพืช เปอรเซ็นตการสูญเสียของผลผลิต (yield loss) หรือ ความเสียหายของตน พืช (plant damage) การประเมินวิธีนี้ คือ การทดลองวิจัยที่มีการศึกษากันเปน สว นใหญซ่งึ จะไมก ลา วถงึ รายละเอยี ด 2. ประเมินจากเทคนิคการพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืช (physical assessment) ไดแก การศึกษาการแพรกระจายของละอองสาร (droplet distribution) ขนาดของละอองสาร (droplet size) ความหนาแนนของละอองสาร (droplet density) เปน ตน ซงึ่ จะไดกลา วถึงรายละเอียดตอ ไป วัตถุประสงคข องการประเมนิ ประสิทธิภาพเทคนคิ การพน สารปองกันกาํ จัดศัตรูพืช 1. ตรวจวัดระดับการตกคางของละอองสารบนเปาหมายที่ตองการพน เชน ชอดอก ใบพืช ลําตนหรือสว นอน่ื ๆ ของพืช 2. ตรวจวัดระดับของละอองสารท่ีพลาดจากเปาหมาย เชน สูญเสียบนพ้ืนดินหรือปลิวไปใน อากาศ เปนตน 3. เปรียบเทยี บเทคนิคหรอื วธิ กี ารพนสาร  เทคนคิ การใชสารปองกนั กาํ จดั ศตั รูพชื 

~ 102 ~ 4. หาความสมั พันธระหวางการตกคางของละอองสารกับวิธีการปองกันกําจัด ทําใหทราบถึง ระดับการตกคางที่เหมาะสม องคประกอบที่ใชในการประเมนิ 1. ปรมิ าณสารท่พี นตอ พืน้ ที่ 2. จาํ นวนละอองสารตอพื้นที่ 3. ขนาดของละอองสาร 4. เปอรเ ซน็ ตก ารตกคางของละอองสาร วธิ ีการประเมนิ มี 2 วธิ กี าร ดงั น้ี 1. วธิ ีวิเคราะหปริมาตร (volume analysis) 2. วิธวี เิ คราะหล ักษณะของละอองสาร (droplet stain analysis) วิเคราะหปริมาตร เปนการตรวจวัดปริมาตรของละอองสารบนพ้ืนที่เปาหมายจริง ไดแก สวนตางๆ ของพืช หรือเปาหมายเทียม ไดแก กระดาษหรือแผนวัสดุรองรับละอองสาร โดยนําไป ติดตามสวนตางๆ ของพืช วิธีการนี้ใชประเมินประสิทธิภาพของเคร่ืองพนสารหรือวิธีการพนสารซ่ึง วิธกี ารตา งๆ ดังน้ี 1.1 ศกึ ษาจากสที ว่ั ๆ ไป (colorimetry) 1.2 ศึกษาจากสสี ะทอนแสง (fluorometry) 1.3 ศกึ ษาจากสารปอ งกนั กําจดั ศตั รพู ชื โดยตรง (chemical analysis) 1.4 ศึกษาจากสารกมั มนั ตภาพรังสี (radioactive tracer) วิธีการดังกลาวตองใชอุปกรณ เทคนิคการศึกษา ตลอดจนผูชํานาญการเปนผูดําเนินการ อยางไรก็ตาม 2 วิธีการแรกคอนขางสะดวกและงายตอการศึกษามากกวา 2 วิธีการหลัง ซ่ึงตองใช อุปกรณท่ีมรี าคาแพง และผูเชยี่ วชาญโดยตรงเปน ผปู ฏิบตั ิ จึงจะไมก ลาวถงึ ในรายละเอียด วิธีวิเคราะหลักษณะของละอองสาร เปนการตรวจวัดการแพรกระจาย ความหนาแนนและ ขนาดของละอองสาร ตลอดจนพื้นที่ตกคางของละอองสาร วิธีน้ีเปนวิธีที่ปฏิบัติไดงาย ไมตองใช เคร่ืองมือที่มีราคาแพง เพียงแตผูปฏิบัติใชประสบการณในการศึกษาบาง แตบางวิธีจําเปนตองใช อปุ กรณท ี่มีราคาแพง วิธกี ารศกึ ษามีดังนี้ 2.1 การนบั (counting) 2.2 การประเมนิ ดว ยสายตา (visual assessment) 2.3 การวดั ขนาดละอองสาร (droplet sizing) ซึง่ มวี ิธีการนับแบบธรรมดา (manual sizing) และการใชเคร่ืองมือ (semi-automated sizing) 2 ชนิด คือ image shearing และ image  เทคนคิ การใชสารปองกนั กําจดั ศตั รูพืช 

~ 103 ~ analysis ท้ัง 2 วิธีน้ีใชเคร่ืองท่ีมีราคาแพงและจําเปนตองใชผูเชี่ยวชาญเปนผูปฏิบัติ หรือใชอุปกรณท่ี มันสมัย ราคาแพง เชน laser beam  การนบั วธิ ีการปฏิบัติใชวัสดุรองรับละอองสารประเภทกระดาษมัน เชน การะดาษอารต หรือกระดาษอัดรูป นําไปติดตามสวนตางๆ ของพืชทดลองใชสารละลายของสี ที่มีความ เขม ขน 0.1-0.5 เปอรเซน็ ต หลังจากพน สารละลายสี บนพชื ทดลองแลว ปลอยใหกระดาษ แหงกอน แลวนํากระดาษตัวอยางมาทาํ การนาํ จํานวนละอองสารดวยเลนส (hand lens) หรือถาใชกระดาษไวตอน้ําสารละลายที่พนไมจําเปนตองใชสี เพียงแตใชนํ้าสะอาดพน เมื่อละอองสารไปกระทบบนกระดาษจะปรากฏเปนจุดสีนํ้าเงิน สามารถนําไปนับจํานวน ละอองสารได โดยทว่ั ไปจะนบั เปนจํานวนละอองสารตอ 1 ตารางเซนติเมตร  การประเมินดวยสายตา วธิ ีการปฏิบัติ คอื ใชส ีสะทอนแสงผสมน้ําใหมีความเขมขน 0.1- 0.3 เปอรเซ็นต พนตามสวนตางๆ ของพืช หลังจากน้ันตัดสวนตางๆ ของพืชไปตรวจวัด การแพรกระจายในหองมืด โดยใชหลอดแสงสีมวง (ultra-violet lamp) จะเห็นการ กระจายของละอองสารอยา งชดั เจน การตรวจนบั จาํ นวนละอองสารปอ งกันกําจัดศัตรูพืชที่ตกบนเปาหมาย เชน บนใบ ก่ิง กานใบ ของพืช เปนตน การศึกษาในข้ันตอนน้ีสามารถดําเนินการไดทันทีขณะทําการพนสารปองกันกําจัด ศัตรูพืช แตถ าจะใหการปฏิบัติไดผลสูงสุด ตองศึกษาหาความสัมพันธระหวางจํานวนของละพอองสาร ท่ตี รวจพบบนเปาหมายกับประสทิ ธภิ าพการควบคมุ ศัตรพู ืชกอน  การวัดขนาดของละอองสาร ในการวัดขนาดละอองสารนิยมใชคุณสมบัติ (parameter) 2 ประการ คือ ใชคุณสมบัติดานปริมาตรของละอองสารท่ีอยูตรงกลาง เรียกวา VMD (Volume Median Diameter) และการวัดขนาดโดยใชคุณสมบัติดานจํานวนละอองสารท่ีอยูตรง กลาง เรียกวา NMD (Number Median Diameter) ท้ัง 2 คา มีหนวยวัดเสนผานศูนยกลางเปน ไมโครเมตรโดยทวั่ ไปนยิ มใชค ุณลักษณะทางดา นปริมาตร หรือคา VMD มากกวา สรุปแลวความหมาย ของคา VMD และ NMD คอื คา VMD หมายถึง ขนาดของละอองสารที่แบงครึ่ง ปริมาตร ของละอองสารที่พนออกมา โดยครึ่งหนึ่งประกอบดวยปริมาตรของละอองสารท่ีมีขนาดโตกวาคา VMD และอีกครึ่งหนึ่ง ประกอบดวยปรมิ าตรของละอองสารท่ีมขี นาดเล็กกวา คา VMD คา NMD หมายถึง ขนาดของละอองสารท่ีแบงครึ่ง จํานวน ละอองสารท่ีพนออกมา โดย ครึ่งหนึ่งประกอบดวยจาํ นวนละอองสารทมี่ ีขนาดโตกวา คา NMD และอีกครงึ่ หน่งึ ประกอบดวยจํานวน ละอองสารทม่ี ขี นาดเล็กกวาคา NMD อัตราสวนระหวางคา VMD/NMD ของละอองสารท่ีผลิตจากเคร่ืองพนสารแตละแบบ จะ แสดงถึงพิสัยหรือชวงความกวางของละอองสารที่ผลิตไดวามีความแตกตางกันมากนอยเพียงใด ถา อตั ราสวนของ VMD/NMD มีคา เทากับ 1 แสดงวาละอองสารมีขนาดเทากันทุกละออง ซ่ึงเปนไปไมได ในทางปฏิบัติเคร่ืองพนสารท่ีใชพนสารแบบนํ้ามากจะมีคา VMD และอัตราสวนระหวางคา  เทคนิคการใชส ารปอ งกันกาํ จดั ศัตรูพชื 

~ 104 ~ VMD/NMD มากกวาเคร่ืองพนสารที่ใชพนแบบน้ํานอย สวนเคร่ืองพนสารที่ใชพนแบบน้ํายาเขมขน หรอื ไมผสมน้ํา จะผลติ ละอองสารที่มคี า VMD และอตั ราสว นระหวา งคา VMD/NMD นอยท่ีสดุ ในการพนสารแตละครั้ง ถาสามารถควบคุมขนาดละอองสารใหเหมาะสมกับพืชหรือศัตรูพืช เปาหมาย และมีขนาดละอองสารสม่ําเสมอมากท่ีสุด คือใหอัตราสวนระหวาง VMD/NMD มีคานอย ที่สุด หรือใกลเคียง 1 มากท่ีสุด จะชวยใหละอองสารครอบคลุมพ้ืนที่เปาหมายไดสมํ่าเสมอ เกิดการ สูญเสียจากการไหลรวมตวั บนใบพืชหรือไหลลงดนิ หรอื ปลิวไปในอากาศนอยลงดวย ทําใหการพนสาร ปอ งกันกาํ จัดศัตรูพืชน้นั ๆ มีประสทิ ธภิ าพ และประหยัดมากทส่ี ุด  การปฏบิ ัติการวดั ขนาดละอองสาร วสั ดุรองรับละอองสาร โดยท่ัวไปมีวัสดุหลายชนิดสําหรับรองละอองสารเพ่ือนําไปวัดขนาด เชน แผนสไลด กระจก เคลือบแมกนีเซียมออกไซด (Magnesium oxide : MgO) แผนวัสดุพวก อลูมิเนียม หรือ สังกะสี เคลือบแมกนีเซียมออกไซด แผนกระดาษไวตอน้ํา (water sensitive paper:WSP) หรือแผนกระดาษ มนั หรือกระดาษอารต หรอื กระดาษอัดรปู เปน ตน ทีน่ ยิ มใชสวนใหญ คอื แผนสไลดเคลือบแมกนีเซียม ออกไซด และแผนกระดาษไวตอนาํ้ (WSP) ซ่งึ ทง้ั 2 แบบมี ขอ ดขี อ เสยี ตางกันดงั นี้ คอื วธิ กี าร ขอดี ขอเสีย แผนสไลดเคลือบแมกนีเซียม 1. สามารถวัดขนาดไดคอนขาง 1.ตองมีการเตรียมการเปน ออกไซด แนนอน พิเศษ เชนเตรียมแผนสไลด 2. คาปจจัยขยายตัว (spread เคลอื บ MgO factor) คงท่ี 2. ขนาดของแผน สไลดจาํ กัด 3. มีประโยชนและใชกับสาร 3. ตัว MgO เปราะ หลุดลอก ปองกันกาํ จัดศตั รูพชื ทกุ สูตร งายตองมวี ิธกี ารเกบ็ ที่ดี 4. ไมสามารถใชติดบนใบพืชได กระดาษไวตอน้าํ 1. สามารถใชไดทันที 1. คาปจจัยขยายตวั ไมค งที่ 2. ขนาดของกระดาษไมจํากัด 2. ไมสมารถใชในสภาพที่มี 3. ไมตอ งทําความสะอาดมาก ความข้นึ มากกวา 80% 4. สามารถตดิ กับใบพชื ได 3. ตองหาคา ปจจัยขยายตัว  เทคนคิ การใชสารปอ งกนั กําจดั ศตั รพู ชื 

~ 105 ~ การเก็บละอองสารดว ยแผน สไลดเ คลือบแมกนีเซียมออกไซด การเตรยี มแผน สไลด 1. เตรียมแผนสไลดขนาด 1X 3 นวิ้ ท่เี ช็ดทําความสะอาดเรยี บรอ ยแลว 2. เผาเสนแมกนีเซียม ขนาดความยาว 5 – 10 เซนติเมตรจนลุกติดไปลนใตแผนสไลด ให เขมาของแมกนีเซียมออกไซด เคลือบท่ีแผนสไลดสม่ําเสมอกัน บนพื้นที่กลางแผนขนาด 1 X 2 น้ิว โดยขณะเผาควรใสแวน ปองกนั สายตาและหนา กากปด จมูก 3. เกบ็ สไลดท ่ลี นเรยี บรอ ยแลว ลงกลองบรรจุอยางระมัดระวัง พรอมท่ีจะนําไปใชเก็บละออง สารได ทัง้ น้ีในการเตรียมแผนสไลดควรเตรยี มกอ นใชไมเกนิ 24 ช่วั โมง หมายเหตุ ความหนาของแมกนีเซียมออกไซดข้ึนอยูกับ ขนาดของละอองสารจากเครื่องพน สารแตละแบบ กลาวคือ ถาเปนการพนสารแบบนํ้ามากละอองสารมีขนาดใหญกวา จึงควรใชแผน สไลดเคลือบแมกนีเซียมออกไซดหนากวาแผนท่ีรองรับละอองสารจากการพนแบบนํ้านอย หรือแบบ นํ้ายาเขมขน ซ่ึงมีละอองสารเล็กกวา ถาแมกนีเซียมออกไซดหนาเกินไป ทําใหไมสามารถเห็นละออง สารและวัดขนาดไมได ในทางตรงกันขาม ถาแมกนีเซียมออกไซดบางเกินไป และละอองสารใหญมาก เม่ือละอองสารตกบนแผนสไลด ทําใหแมกนีเซียมออกไซด แตกหรือหลุดลอกเปนผลใหวัดขนาด ละอองสารไมไดเ ชนกนั วธิ ีวดั คา VMD และ NMD จากแผนสไลด 1. จากแผนสไลดท ่ีทําการรองรับละอองสารจากเครือ่ งพนสารหรือหัวฉีดท่ีตองการวัดขนาด ที่ผลิตได นํามาสุมนับขนาดละอองสาร ดวยกลองจุลทรรศน ที่มี calibration slide ขนาด 0.01 มิลลิเมตร ท่ีเลนสตา จํานวนไมนอยกวา 200 ละอองสารตอแผน จํานวนแผนสไลดท่ีใชวางรองรับ ละอองสารขึ้นอยกู ับลักษณะของงานทดลอง โดยปกตใิ นแตล ะแนวพนไมควรนอยกวา 5 แผน 2. ในการบันทึกขนาดของละอองสารที่วัดได บันทึกเปนชั้นของขนาดละอองสาร เชน ขนาดระหวา ง 50 – 74 ไมโครเมตร 75 – 100 ไมโครเมตร จนถึงระดับโตท่ีสุดของขนาดละอองสารท่ี วัดได คือ 301 – 325 ไมโครเมตร หาคาเฉลี่ยระหวางชั้น เชน คาระหวาง 50 -74 ไมโครเมตร หลังจากน้ันนําคาเฉลี่ยท่ีไดวัดไดหาขนาดละอองสารท่ีแทจริง โดยคูณดวย spread factor ของ แมกนีเซียมออกไซด ซึ่งมีคา เทากับ 0.86 เชน ขนาดละอองสารที่วัดไดมีขนาด 250 ไมโครเมตร ขนาดละอองสารท่แี ทจรงิ จะมขี นาด 250 X 0.86 เทา กับ 215 ไมโครเมตร 3. จากขนาดละอองสารและจํานวนละอองสารท่ีวัดได นํามาคํานวณหาเปอรเซ็นตสะสม ของจาํ นวนละอองสารและปริมาตรของละอองสารแตละขนาด (Cumulative Number Percentage : ∑% N และ Cumulative Volume Percentage : ∑%Ndm3 ) ดูจากตารางที่ 1 4. นําคา ∑%N และ ∑%Ndm3 มาพล็อตกราฟ หาจุดตัดท่ี 50 เปอรเซ็นตแลวอานวา NMD และ VMD จากตัวอยาง วัดคา VMD และ NMD ไดขนาด 159 และ 126 ไมครอน ตามลําดับ (ภาพท่ี 2)  เทคนิคการใชส ารปองกันกาํ จดั ศตั รพู ชื 

~ 106 ~ หมายเหตุ สาํ หรับวธิ กี ารวัดคา VMD และ NMD โดยใชแผนกระดาษไวตอน้ํา รองรับละออง สารแทนการใชแผนสไลดเคลือบแมกนีเซียมออกไซดน้ัน มีวิธีการเหมือนกัน แตแตกตางกันเฉพาะคา spread factor ของกระดาษไวตอนํ้าจะมีคาไมคงที่ จะแปรไปตามขนาดของละอองสารตามตัวอยาง ในตารางท่ี 2 ตารางท่ี 1 การคํานวณคา cumulative number percent และ cumulative volume percent เพอื่ นําไปหาคา NMD และ VMD จากสไลด 5 แผน ขนาด เฉลี่ย ขนาด จํานวน %N ∑%N N.dm3 %N.dm3 ∑%N.dm3 ละออง จรงิ (N) (dm) 50-74 62 54 51 7 7 8030664 0.35 0.35 75-100 88 76 107 15 22 46970432 2.03 2.38 101-125 113 97 72 10 32 65712456 2.85 5.23 126-150 138 119 93 13 45 156719787 6.79 12.02 151-175 163 140 112 15 60 307328000 13.31 25.33 176-200 188 162 156 22 82 663238368 28.72 54.05 201-225 213 183 66 9 91 404480142 17.52 71.57 226-250 238 205 45 6 97 387680623 16.79 88.36 251-275 263 226 9 1 98 103888584 4.50 92.86 276-300 288 248 7 1 99 106770944 4.62 97.48 301-325 313 269 3 1 100 58395327 2.52 100.00 รวม 721 2309215329  วธิ ีวัดคา VMD โดย d-Max Technique จากกระดาษไวตอนํ้า 1. ใชกระดาษไวตอนํ้าที่จะเก็บละอองสาร 10 -30 แผน วางรองรับละอองสารในแตละแนว พน เชน วางบนพื้นราบ วางในระยะหางเทากัน พนสารในอัตราและความสูงจากกระดาษคงที่ ท้ิงไว สกั ระยะหนึ่งใหล ะอองสารลงสูพ้นื และรอใหกระดาษแหง 2. เก็บแผนกระดาษไวตอนํ้า ในแตละแนวพนสาร ในท่ีนี้ทดลองใชกระดาษ 10 แผน นํามา วัดหาขนาดละอองสารที่ใหญที่สุดในแตละแผน จํานวน 2 ละออง ดังนั้นแผนกระดาษไวตอนํ้า 10 แผน จะไดขนาดละอองสาร 20 คา นําขนาดละอองสารท่ีไดมาจัดเรียงเขาลําดับของขนาดละอองสาร ตั้งแตเ ล็กสุด-ใหญสุด เชน ตัวอยางขนาดละอองสาร 50 – 300 ไมโครเมตร เมื่อเรียงลําดับจะมีขนาด  เทคนคิ การใชสารปอ งกนั กาํ จดั ศัตรูพืช 

~ 107 ~ 50, 100, 150, 200, 250 และ 300 ไมโครเมตร โดยมีขนาดละอองสาร จํานวน 4, 9, 6, 1, 0 และ 0 ละออง ตามลําดับ รวมเปน 20 ละออง 3. คัดเลือกขนาดละอองสารในชั้นท่ีมีละอองใหญสุด โดยตองมีจํานวนอยางนอย 2 ละออง และช้ันโตที่สุดกอนหนานั้นตองมีจํานวนละอองสารอยางนอย 1 ละออง ตามตัวอยางเลือกชั้นขนาด 150 ไมโครเมตร ขนาดละอองสารท่ีวัดได จํานวนละอองสาร (ไมโครเมตร) 50 4 100 9 150 6 200 1 250 0 300 0 4. นาํ คาขนาดละอองสารท่มี ขี นาดใหญสุด คือ 150 ไมโครเมตร ไปคํานวณหาขนาดเสนผาน ศูนยกลางละอองสารที่แทจริง (actual droplet diameter) ทั้งน้ีตองหารดวยคา spread factor ของกระดาษไวตอ นาํ้ ในแตละขนาดละอองสาร ดงั นี้ ขนาดละอองสารจาก Spread Factor ขนาดที่แทจ รงิ กระดาษ (ไมโครเมตร) 1.70 59 100 1.75 86 150 1.80 111 1.85 135 200 1.90 158 250 300 (Harden, 1992) ดงั นั้น ขนาดละอองสารท่วี ัดได 150 ไมโครเมตร ขนาดที่แทจ รงิ = 150/1.75 = 86 ไมโครเมตร 5. เม่อื ไดข นาดท่ีแทจ ริงแลว หาคา VMD ของละอองสาร ดงั นี้ VMD = ขนาดท่ีแทจรงิ แลว /Empirical VMD ของกระดาษไวตอน้าํ โดย Empirical factor ของ กระดาษไวตอน้าํ มีคา = 2.2 คา VMD ของละอองสารที่วดั ได คือ 86/2.2 = 39 ไมโครเมตร  เทคนิคการใชส ารปองกนั กาํ จดั ศตั รพู ืช 

~ 108 ~ การใชส ารปองกันกาํ จดั ศตั รูพืชอยางปลอดภยั  โดยทั่วไปการใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืชของเกษตรกรยังขาดความรูและความเขาใจในเร่ือง การใชสารอยางถูกตองและปลอดภัยตามหลักวิชาการ จึงเปนผลใหไดรับอันตรายจากการพนสารทั้ง พษิ เฉยี บพลนั และสะสมจนเปนผลกระทบในระยะยาว จะเหน็ ไดจากสถิติของผูปวยในแหลงปลูกฝายที่ อําเภอตากฟา จงั หวดั นครสวรรค ป 2530 – 2531 พบผปู วยเขา รับการักษาที่โรงพยาบาล อําเภอตาก ฟา เนอื่ งจากพษิ ของสารปองกนั กําจัดศัตรพู ชื จํานวนถึง 300 คน และในป 2510 – 2511 เกษตรกร ปลูกฝายท่ี อําเภอกําแพงแสน จังหวัดนครปฐม ตองเขารับการรักษาในโรงพยาบาล จํานวน 146 คน ในวันเดยี วกนั เนอ่ื งจากพษิ ของสารปอ งกันกําจัดศัตรูพืช เชนกัน เหตุการณท่ีกลาวมาน้ีเกิดจากความ ประมาท รเู ทาไมถ ึงการณของเกษตรกร กลาวคอื การผสมสารปองกนั กําจดั ศัตรูพืชโดยใชมือกวน การ พนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชสวนทิศทางลมและไมสวมชุดปองกันสารพิษ ฉะนั้นการใชสารปองกัน กําจัดศัตรูใหบรรลุตามเปาหมายท่ีวางแผนไว เกษตรกรจะตองใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืชดวยความ ระมัดระวงั และปฏิบตั ติ ามคาํ แนะนําอยา งเครงครัด  ความเปน พษิ ของสารปอ งกนั กาํ จดั ศตั รพู ชื ความเปนพิษ หมายถึง ความสามารถเฉพาะตัวของสารใดสารหน่ึงในการ กอใหเกิดการบาดเจ็บตอชีวิต (พาลาภ, 2537) สารปองกันกําจัดศัตรูพืชทุกชนิดมีอันตรายสามารถ เขาสูรางกายได 3 ทางดวยกัน คือ ทางปาก ทางผิวหนัง และทางจมูก ความเปนพิษของสารปองกัน กําจดั ศัตรูพืชมกั จะกลาวถงึ ความเปนพษิ เฉยี บพลัน โดยกนิ เขาไปหรือผานเขาทางผิวหนังเปนมิลลิกรัม ตอนาํ้ หนกั รางกายเปนกโิ ลกรัมโดยเฉพาะทาํ การทดลองกบั สัตว เชน หนู และกระตา ย เปนตน  ระดบั ความเปนพิษ การจัดระดับความเปนพิษขององคการอนามัยโลก ท่ีจัดระบบความเปนพิษตามสูตร ของผลิตภัณฑ (formulation) ดงั นี้ ตารางที่ 1 แสดงระดบั ความเปน พิษของสารปอ งกันกาํ จัดศตั รูพืช ระดบั ความเปน LD50 สําหรับหนูทดลอง (มก./กก. ของน้าํ หนกั ตัว) พิษ ชัน้ ทางปาก ทางผวิ หนัง ของแข็ง ของเหลว ของแข็ง ของเหลว I a พษิ รา ยแรงมาก < 5 < 20 < 10 < 40 I b พิษรายแรง II พษิ ปานกลาง 5 -50 20 – 200 10 – 100 40 - 400 III พษิ นอย (WHO, 1988 – 1989) 50 – 500 200 - 2000 100 – 1000 400 - 4000 > 500 > 2000 > 1000 > 4000  เทคนิคการใชส ารปองกันกาํ จดั ศตั รูพืช 

~ 109 ~ คําวา “ของแขง็ ” และ “ของเหลว” ตามตารางการจดั ลําดบั คา ระดับความเปนพิษน้ี หมายถึง คุณสมบัตทิ างกายภาพของสูตรของผลติ ภัณฑ ปจจุบัน กระทรวงเกษตรและสหกรณไดประกาศเรื่องการกําหนดฉลากและระดับความเปน พิษของวตั ถอุ ันตราย พ.ศ. 2535 ดังนี้  การกาํ หนดแถบสี ใหผ ลติ ภัณฑวตั ถอุ นั ตรายทางเกษตรตองจัดทําฉลากใชแถบสีเปนสัญลักษณแสดงคํา เตือนในการใช ตามรายละเอียดดังนี้ แถบสีแดง แทนระดับความเปนพิษรายแรงมาก ช้ัน Ia สีแดงใชสี pantone red 199-c เปน มาตรฐาน แถบสแี ดง แทนระดบั ความเปนพิษรายแรง ช้ัน Ib สีแดงใชสี pantone red 199- c เปนมาตรฐาน แถบสีเหลือง แทนระดับความเปนพิษปานกลาง ชั้น II สีเหลืองใชสี pantone yeIIow-c เปน มาตรฐาน แถบสีน้ําเงิน แทนระดับความเปนพิษนอย ช้ัน III สีน้ําเงินใชสี pantone bIue 293-c เปน มาตรฐาน  สารปองกันกาํ จดั ศตั รูพชื จะสัมผัสรา งกายไดอ ยา งไร ตามท่ีไดกลาวมาแลววา สารปองกันกําจัดศัตรูพืชสามารถเขาสูรางกายได 3 ทาง คือ ทาง ปาก ทางผิวหนังและทางจมูก ดังนั้นโอกาสที่สารปองกันกําจัดศัตรูพืชจะสัมผัสกับรางกายและเขาสู รา งกายแลว เกิดพิษได 3 ข้ันตอน ดงั น้ี คอื 1. กอ นการพน สารหรือขณะเตรียมการพนสาร รางกายจะไดรับพิษระหวางการผสม สาร โดยการสัมผสั ทางผวิ หนัง และสูดเอาสารพษิ โดยทางจมูก 2. ระหวางการพนสาร รางกายจะไดรับพิษโดยสัมผัสกับละอองสาร เน่ืองจากการ ปลิว การระเหย และการปนเปอ นจากการรัว่ ไหลของเครอื่ งพนสาร 3. หลังการพนสาร สารปองกันกําจัดศัตรูพืชท่ีปนเปอนตามรางกายหลังการพนสาร แลว ไมไ ดท ําความสะอาดโดยเฉพาะมือ ดังน้ัน เม่ือรับประทานอาหารหรือสูบบุหร่ีรางกายจะไดรับพิษ เขาไป  วิธปี องกนั อันตรายขณะพน สารปอ งกันกาํ จดั ศตั รูพืช 1. ขอ แนะนาํ กอนพน สารปอ งกนั กาํ จัดศัตรพู ชื 1.1 สวมใสเส้ือผาปองกันอันตรายตามคําแนะนํา เชน ถุงมือ เคร่ืองปองกัน สารพิษ เปน ตน 1.2 กอนใช อานฉลากขางภาชนะบรรจุสารปองกันกําจัดศัตรูพืชทุกครั้ง สาร ปองกันกําจัดศัตรูพืชบางชนิดตองใชดวยความระมัดระวังและปฏิบัติตาม  เทคนคิ การใชส ารปองกันกําจดั ศัตรพู ชื 

~ 110 ~ คําแนะนําโดยเครงครัด ขอใหสังเกตแถบสีเคร่ืองหมายเตือนพิษภัย ดังได กลา วมาแลว 1.3 ในการผสมสารปองกันกําจัดศัตรูพืช หามใชปากเปดภาชนะบรรจุสาร ขณะ ผสมสารหา มใชมอื กวน ใหใ ชไ มสะอาดกวน 1.4 ตรวจสอบเครอ่ื งพน สารใหอ ยใู นสภาพใชงานไมม ีรอยรวั่ หรอื ชาํ รดุ 2. ขอแนะนาํ ขณะพน สารปอ งกันกําจัดศัตรูพชื 2.1 เมื่อเร่ิมทําการพนสารใหผูพนสารดูทิศทางลมเสียกอน โดยเร่ิมพนสารจาก ขอบแปลงดานใตล มและขยายแนวพนสารขึ้นไปทางทศิ เหนือลม 2.2 ขณะทําการพนสารผูพนสารตองอยูเหนือลมเสมอ และหันหัวฉีดไปดานใต ลม หามพนสารไปขางหนา เพราะจะทําใหผูพนสารสัมผัสกับสารปองกัน กําจัดศัตรูพืชท่ีพนไว หากลมแรงมากหรือเปลี่ยนทิศทางเขาตัวผูพนใหปด กอก หยุดพน สารจนกวา ทิศทางลมกลับสูป กติแลวจึงเริม่ พน สารตอไป 2.3 ไมควรทาํ การพน สารในขณะอากาศรอนจดั 2.4 ถาหัวฉีดตันหามใชปากเปา ไมควรใชลวด หรือโลหะแข็ง ๆ เข่ียใหใชเศษไม เลก็ ๆ หรือแปรงสีฟน เขี่ยส่ิงอุดตนั ออก 2.5 หามสบู บหุ รี่ และดมื่ นา้ํ ในขณะพน สารปองกนั กําจัดศัตรูพืช 3. ขอแนะนําหลังการพนสารปอ งกันกาํ จัดศตั รูพืช 3.1 ใหทําความสะอาดเครื่องพนสาร ท้ังนี้หามลางอุปกรณพนสารลงในบอ สระ น้ําหรอื ลาํ คลอง 3.2 เก็บสารปองกันกําจัดศัตรูพืชและเคร่ืองพนสารในที่ปลอดภัยหางจากเด็ก และสัตวเ ล้ยี ง 3.3 อาบน้าํ ทําความสะอาดรางกายและเสือ้ ผา เสร็จแลว พกั ผอน  ชุดปองกนั สารพิษ สารปองกันกําจัดศัตรูพืชทุกชนิดเปนสารมีพิษ แตความเปนพิษและอันตรายท่ีเกิดขึ้นจะ แตกตางกันไปตามชนดิ และสตู รของผลิตภัณฑของสารปองกันของสารปองกันกําจัดศัตรูพืชนั้น ๆ บาง ชนดิ มีพิษต่ํา บางชนดิ มีพิษรา ยแรง ดงั น้นั การเลอื กใชชดุ ปองกนั พษิ จึงมีความจําเปน ตามชนิดของสาร ปองกันกําจัดศัตรูพืชที่จะกอใหเกิดอันตรายตอผูใช นอกจากน้ีสภาพอากาศในเขตรอนนั้น ทําใหการ สวมชุดปองกันกันสารพิษจะรูสึกรําคาญ อึดอัด และเหน่ือยงาย โดยท่ัว ๆ ไป ผูพนสารปองกันกําจัด ศัตรูพืชไมเต็มใจที่จะใชเทาใดนัก อยางไรก็ดีเพ่ือเปนการลดความเส่ียงของตนเองจากพิษภัยของสาร ปอ งกนั กําจดั ศัตรูพืช เกษตรกรหรือผูเกี่ยวของจะตองพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืช จําเปนตองเลือกใช ชดุ ปองกนั สารพษิ ตามความเหมาะสมกับงานที่จะปฏิบัติ เชน การผสมสารควรใชถุงมือ หนากาก เปน ตน เสื้อผาท่ีใสขณะปฏิบัติงานตองสวมใสไดสบายและปลอดภัยอยางเพียงพอ การพนสารปองกัน กําจัดศัตรูพืช ถาหากไมสามารถหาชุดปองกันสารพิษที่มีคุณภาพดี ก็ควรสวมเส้ือแขนยาวปกคลุม  เทคนคิ การใชส ารปองกันกําจดั ศตั รูพืช 

~ 111 ~ สว นบนและกางเกงขายาวปกคลุมลงไปจนถึงรองเทา ตลอดจนหมวกกจ็ าํ เปนตอ งใชโดยเฉพาะอยางยิ่ง การพน สารกับไมผล  อปุ กรณตาง ๆ สําหรับปอ งกันสารปอ งกันกําจดั ศตั รูพชื ในสภาวะอากาศเมอื งรอ น เชน ประเทศไทย เกษตรกรหรอื ผพู น สารปอ งกันกําจัดศัตรพู ชื ทวั่ ๆ ไป มกั จะไมน ิยมสวมชุดปองกันสารพิษ ทั้งนี้เพราะอากาศรอน อึดอัดและเหน่ือยงาย เปนตน อยางไร ก็ดีผูพน สารจาํ เปนตองสวมชุดปอ งกันสารพษิ ตามความจาํ เปนของงานที่พึงปฏิบัติ ดงั ตอ ไปนี้ 1. ชุดเส้ือและกางเกงตดิ กันหรอื ทีเ่ รียกกนั วา “ชุดหมี” : ชุดดงั กลาวนีม้ ีท้ังท่ีมีคุณภาพดี ราคาแพง และราคาถูกอาจจะทาํ จากผาฝา ย ซึง่ สวมใสไ ดดใี นสภาพอากาศรอน ทนทาน และหาไดงาย ปจจุบันนี้สมาคมอารักขาพืชไทยรว มกบั GIFAP และกรมวิชาการเกษตร ไดศึกษาและตัดชุดสวมใสลด อันตรายที่อาจจะไดรับจากสารปองกันกําจัดศัตรูพืชในขณะทําการพนสาร โดยทําจากโพลีเอทธีลีน น้ําหนักเบา สะดวก มีท้ังชิ้นเดียวคลุมตลอดต้ังแตศีรษะจรดเทา และแบบเสื้อกับกางเกงแยกกัน ซึ่ง สามารถเลือกใชเฉพาะเส้ือหรือกางเกงอยางใดอยางหนึ่งใหเหมาะกับสภาพของเปาหมายท่ีจะพนได แตม ีความทนทานนอ ย อายกุ ารใชง านประมาณ 15 -20 คร้งั 2. ถุงมือ : ถุงมือที่มีจําหนายตามทองตลาดมีหลายชนิดและหลายรูปแบบ ถุงมือท่ีดี จะตองปองกันตวั ทาํ ละลายท่ีผสมในสารปองกันกําจัดศัตรูพืช แตมีราคาแพง ถุงมือราคาถูกท่ีจําหนาย ในทองตลาด สวนมากจะไมทนทานตอสารปองกันกําจัดศัตรูพืชชนิดเขมขน ถุงมือที่ทําจากวัสดุชนิด พลาสติกผสมยาง จะปองกันสารปองกันกําจัดศัตรูพืชไดหลายชนิด กอนใชถุงมือทุกคร้ัง ควร ตรวจสอบอยางละเอียดวามีการชํารุดหรือไม โดยเฉพาะตามซอกน้ิวมือ หากชํารุดมีรอยแตกหรือรั่ว ควรเปลี่ยนใชคูใหม เมื่อเสร็จสิ้นการปฏิบัติงานจะตองลางมือและทําความสะอาดถุงมือ ทั้งภายนอก และภายใน ตากใหแ หง แลว ใชแปงโรยภายในทําใหงายตอการสวมใชในครัง้ ตอไป 3. รองเทาหุมขอ : รองเทาหุมขอ หรือที่รูจักกันทั่ว ๆ ไป คือ รองเทาบูท มีจําหนาย หลายชนิดและหลายรูปแบบเชนกัน การใชงานควรเลือกใหเหมาะสมกับสภาพพื้นท่ี โดยเฉพาะการ ปฏิบัติงานพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชในนาขาว ควรเลือกใชรองเทาบูทที่มีความสูงปดถึงคร่ึงนอง กระชับและไมมีซับใน มีความสะดวกตอการเดินในสภาพนาขาว เม่ือใชตองสวมใหขากางเกงคลุมไว ภายนอก เพ่ือปองกันไมใหสารปองกันกําจัดศัตรูพืชไหลซึมลงภายในรองเทาและสัมผัสกับรางกายได ตองลางและทําความสะอาดทุกครั้งหลังเลิกงาน และควรตรวจสอบสภาพสม่ําเสมอ หากชํารุดควร เปลี่ยนคใู หมท นั ที 4. เครอ่ื งกรองไอพิษ (หนา กาก) : มีความจําเปนตองสวมเพื่อปองกันไอระเหยจากสาร ปอ งกนั กาํ จัดศัตรูพชื หรือละอองสารขนาดเลก็ อาจปลิวเขา จมกู ทําลายปอดได โดยท่ัว ๆ ไป เกษตรกร มักจะไมใชเพราะรูสึกอึดอัดหายใจไมสะดวก บางคนใชผาหนาชุบนํ้าแลวปดปากและจมูก การปฏิบัติ ดังกลาวน้ีก็ยังชวยลดอันตรายจากสารปองกันกําจัดศัตรูพืชไดระดับหน่ึง ซ่ึงดีกวาไมหาทางปองกัน เสยี เลย ปจจุบันมีจําหนายหลายรูปแบบ มีท้ังท่ีมีคุณภาพดีราคาแพงจนถึงราคาถูกแตการปองกันไมดี  เทคนคิ การใชสารปอ งกนั กาํ จดั ศัตรูพืช 

~ 112 ~ นัก ขึ้นอยูกับชนิดและสภาพงานท่ีจําเปนตองใช เชนสารรมที่มีพิษสูงจําเปนตองใชหนากากท่ีมีเคร่ือง กรองพิเศษ แตก ารใชง านแบบนมี้ กั จะใชเพียงระยะเวลาสัน้ ๆ เทานน้ั เพราะจะรูส ึกอึดอดั 5. กระบงั หนา : กระบังหนาจะเปนแผนใสท่ีมองผานไดชัดเจน ใชปองกันดวงตา และใบหนาสวมใสไ ดสะดวกสบาย สาํ หรบั ปองกันละอองสารและฝนุ ที่จะทาํ ใหร ะคายเคืองตา 6. ผากนั เปอน : ผากันเปอนโดยท่วั ไป จะใชใ นขณะท่ผี สมหรือถา ยเทสารปองกันกําจัด ศัตรูพืชลงในภาชนะอ่ืน หรือใชขณะท่ีลางทําความสะอาด ผากันเปอนทําดวยพลาสติก ยาง หรือโพลี เอทธีลีน การปองกันไมใหสัมผัสกับสารปองกันกําจัดศัตรูพืช ควรออกแบบใหปดดานหนาต้ังแตคอลง ไปถึงหัวเขา บางทองที่เกษตรกรใชผาพลาสติกผูกติดกับหนาทองคลุมลงถึงหนาแขง เพื่อปองกันสาร ปองกันกําจัดศัตรพู ืชที่พนกับพืชทม่ี ที รงพุมหนาทึบ เชน การพนสารกําจัดแมลงศัตรูฝายและขาว จาก การทดลองพบวา ปรมิ าณสารปองกนั กาํ จัดศตั รูพืชจะตดิ จากสวนลางของรางกายข้ึนมายังสวนบนของ รางกายตามความสูงของตนพืช เพื่อปองกันการสัมผัสกับและปนเปอนของสารปองกันกําจัดศัตรูพืช ถาหากเกษตรกรไมม ีชุดเส้ือผาปองกันสารพิษ อาจใชผาพลาสติกปกปดสวนของรางกายที่จะสัมผัสกับ สารปอ งกนั กําจดั ศัตรูพืชไดต ามสมควร  เทคนิคการใชส ารปองกนั กําจดั ศัตรพู ืช 

~ 113 ~ ขอ ควรปฏิบตั กิ อ นการพนสารปอ งกันกาํ จัดศตั รพู ชื  1. วางผังการปลกู โดยเฉพาะพืชอายสุ ้ันหรือพืชฤดูเดียว ควรมีการวางผงั การปลกู ใหแถวพืชอยู ขวางทศิ ทางลม กระแสลมจะชว ยพัดละอองสารออกจากตัวผูพน ชว ยใหผ ูพน สารลดการปนเปอ นจาก การพน สาร หรอื วางผังการปลูก ใหส ามารถรองรับการเขา ทํางานของเครื่องพน สารขนาดใหญท ่ีติดต้งั บนรถยนตหรอื แทรกเตอร เชน การปลูกไมผลในสภาพแปลงใหญ เปน ตน 2. เลือกใชช นดิ หวั ฉีดและแรงดนั ใหเหมาะสมกบั ชนดิ ของศัตรูพชื และสารปองกันกําจดั ศัตรูพชื ทีจ่ ะพน 3. หลกี เลยี่ งลมแรง แดดจดั ฝนกาํ ลังจะตก 4. เม่ือทําการพน สารใหพ น จากดานใตลมไปเหนือลม ผพู นสารยนื เหนือลมหนั หัวฉดี ไปดานใต ลม ไมควรสา ยหัวฉดี ซาย-ขวา โดยใหผ พู น สารเดินพนสารไปขางหนา 5. อา นฉลากการใชส ารปองกันกําจดั ศตั รูพชื โดยละเอียด จะทําใหไดป ระสิทธภิ าพการใชส งู และประหยัด เนอื่ งจากสารบางอยางอาจไมจําเปนตองใชผ สม หรือแมแ ตส ารชนิดเดยี วกนั แตเปน คน ละแหลงผลติ ก็อาจจะเขา กันไดไมดี ทําใหเ กิดการตกตะกอนและหวั ฉดี อดุ ตนั 6. สารปองกันกําจัดศัตรูพืชไมเ ส่อื มสภาพ ใชส ารท่รี ะบบการผลติ ถูกตอ ง ผผู ลติ เช่อื ถอื ได มี ฉลากท่รี ะบุรายละเอียดขอมลู ทางวิชาการถูกตองพรอมวนั หมดอายุ 7. ควรใชน้ําสะอาดผสมสารและมรี ะดับ pH เปนกลาง หรอื เปนกรดเลก็ นอย ไมค วรผสมสาร ทิ้งไวน าน ๆ สารปอ งกันกําจัดศัตรูพชื บางชนดิ เชน captan เมือ่ ผสมดวยนํา้ ที่มรี ะดบั pH 10 ทาํ ให ประสิทธิภาพสารลดลง 50 เปอรเ ซ็นต เปน ตน - ถาน้ํามตี ะกอนมาก โดยเฉพาะในฤดูแลง ควรเตรยี มนํ้าตง้ั ท้ิงไวใหต กตะกอนและควร ตรวจวัดระดับ pH กอนผสมสาร 8. ไมควรผสมสารหลายชนดิ ในการพน ครงั้ เดียว นอกจากจะมีขอ มลู ชัดเจนวา สามารถผสมได โดยทว่ั ไปถาผสมสารท่ีมีสตู ร (formulation) แตกตา งกนั ควรผสมสตู รทเี่ ปนผง (wettable powder) ใหม ีลักษณะเปน สารละลายกอนแลวตามดว ยสตู รท่เี ปนของเหลว เชน SL, EC และสารเปยกใบ (wetter or spreader) หรือสารติดใบ (sticker or rainfastner) เปน อันดบั สดุ ทาย 9. ตองเขาใจวา สารจําพวกเสริมประสิทธภิ าพสารปอ งกนั กาํ จัดศัตรูพืช (adjuvant) วา มี คณุ สมบัติอยางไร เน่อื งจากมีหลายชนิด เชน สารปรบั สภาพนาํ้ (acidifier) สารเปย กใบ สารติดใบ ไม มสี ารใดท่ีมีคุณสมบตั ิครบถวนทั้งหมด ดังนน้ั ตองใชใหถูกตอง เชน สารปรับสภาพน้าํ ตองใสเ ปนอันดับ แรก สว นสารเปย กใบหรอื ติดใบตองใสอันดบั หลังสุด เพื่อไมใหเ กดิ ฟองมาก 10. ใชอัตราพน สารตอไร (พืชไร พชื ผกั ) หรอื ตอตน (ไมผล) ที่เหมาะสม หรอื ตามคําแนะนํา  เทคนคิ การใชสารปอ งกันกําจดั ศัตรูพืช 

~ 114 ~ เอกสารประกอบการเรียบเรียง กนกพร อุนใจชน. 2535 แนวทางการจัดการสารฆาแมลงกําจัดศัตรูฝายที่สําคัญ. เอกสาร ประกอบการประชุมสัมมนาทางวิชาการ ครั้งที่ 8/2535. กองกีฏและสัตววิทยา, กรม วชิ าการเกษตร. หนา 1 – 26. ดํารง เวชกิจ จีรนุช เอกอาํ นวย ปญ ญา พกุ สนุ ประคอง ภมร และสมบูรณ ทองสกุล. 2536 ก. การศึกษาการแพรกระจายของละอองสารบนตนมะมวงขนาดตาง ๆ ดวยเครื่องพนสารแบบ แรงลมขนาดใหญ. รายงานผลการคนควาวิจัยประจําป 2536. กลุมงานวิจัยการใชสาร ปอ งกันกาํ จดั ศัตรูพชื , กองกฏี และสัตววทิ ยา, กรมวิชาการเกษตร. หนา 136 – 199. ดํารง เวชกิจ จีรนุช เอกอํานวย ปญ ญา พกุ สนุ ประคอง ภมร และสมบรู ณ ทองสกุล. 2536 ข. การศึกษาการแพรกระจายของละอองสารบนตนมะมวงขนาดตาง ๆ ดวยเคร่ืองยนตพนสาร แบบแรงดันน้ําสูง. รายงานผลการคนควาวิจัยประจําป 2536. กลุมงานวิจัยการใชสาร ปองกันกําจัดศตั รูพชื , กองกีฏและสัตววทิ ยา, กรมวิชาการเกษตร. หนา 200 – 220. พาลาภ สงิ หเสนี. 2537. พิษของสารกําจัดศตั รพู ืช. เอกสารประกอบการอบรมหลกั สูตร แนวใหม การใชสารกาํ จัดศัตรพู ชื อยา งมปี ระสทิ ธภิ าพและปลอดภัย. กรุงเทพฯ. หนา 105 – 132. ไพศาล รัตนเสถียร จรี นชุ เอกอาํ นวย จาตุรงค ฤกษส ังเกต และไชยยศ สุพัฒนกุล. 2538. การกําจัดวัชพืชดวยเคร่ืองพนแบบจานหมุนในพืชไรตระกูลถั่ว. รายงานผลการคนควาและ วจิ ยั ประจําป 2538.กลมุ งานวิจยั การใชสารปองกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื กองกีฏและสตั ววิทยา กรม วชิ าการเกษตร. หนา 108 – 116. ไพศาล รัตนเสถียร จาตรุ งค ฤกษสงั เกต และไชยยศ สุพัฒนกลุ . 2539. ความสมั พันธระหวา ง จาํ นวนละอองสารกับประสทิ ธิภาพการกาํ จดั วชั พืช. รายงานผลการคนควาและวจิ ัยประจํา ป 2539. กลุมงานวิจัยการใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืช กองกีฏและสัตววิทยา กรมวิชาการ เกษตร. (กาํ ลงั จดั พมิ พ) มนตรี รุมาคม สมบรู ณ ทองสกลุ และ C.H. RendeII. 2521. การพน ยาปองกนั กําจดั แมลงศัตรู ฝายโดยใชนํ้านอยดวยเคร่ืองยนตพนยาสะพายหลัง. เอกสารวิชาการหมายเลข 2. กกส. 5. กองกีฏและสัตววิทยา กรมวิชาการเกษตร โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศ ไทย กรงุ เทพฯ. 23 หนา. มนตรี รมุ าคม และ J.A. Sutherland. 1978. คูมือเครือ่ งพน ยาประเภทใชแรงคนแบบแรงดันนํา้ . เอกสารวชิ าการเหมายเลข 3. กกส. 6. กองกีฏและสัตววิทยา กรมวิชาการเกษตร โรงพิมพ ชมุ นมุ สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย กรุงเทพฯ. 42 หนา .  เทคนิคการใชส ารปองกนั กําจดั ศัตรูพชื 

~ 115 ~ เรนเดล ซ.ี เอ็ช. 1975. คูมือการพน ยาปราบศตั รพู ืช. เอกสารวิชาการหมายเลข 1 กกส. 4. กองกฏี และสัตววิทยา กรมวิชาการเกษตร โรงพิมพชุมนุมสหกรณการขายและซื้อแหงประเทศไทย กรงุ เทพฯ. 39 หนา . Ahmad, F.M.A and M.A.A Faiz. 1989. Performance of three spray applicators on weed controlon hilly terrain. Planters: Bulletin Rubber Research Institute of Malaysia. 200 : 100 -104. Anon. 1980. International Training Course for the Safe and Efficient Handling and Application of Plant Protection Agents. Ciba-Geigy, Switzerland. Anon. 1990. Nozzle selection handbook. British Crop Protection Council. Berkshire. 40 pp. Anon. 1991. Agro-pesticides: properties and functions in integrated crop protection, United Nations, Bangkok. 329 pp. Anon. 1992. Pesticide Application Course. Thailand-November 1992, Shell Research, Sittingbourne. Banks, A., Broadley, R., Collinge, M, and Middleton, K. 1990. Pesticide Application ManuaI. 2 nd edition. Information Branch, Brisbane. 154 pp. Courshee, R.J. 1960. Some aspects of the application of insecticide. Ann. Rev. Ent. 5:327-52. Harden, J. 1992. Pesticide Application Safety Manual for Specialist Technical Training Thailand. The Centre for Pesticide Application & Safety, The University of Queensland, Gatton College, Australia. 80 pp. Himel, C.M. 1969. The optimum size for insecticide spray droplets. J. Econ. Ent. 62 (4): 919-25. Jollands, P., Turner, P.D., Kartika, D. and Soebagyo, F.X. 1983. Use of the controlled dropIet application (c.d.a.) technique for herbicide application: Basic coniderations, equipment, trials and recommendations. Planter, Kuala Limpur, 59:388-407. Joyce, R.J.V. 1977. Efficiency in pesticide application with special reference to insect pests of cotton in the Sudan Gezira. Semina organized by Rubber Research Institute of Malaysia and Agricultural Institute of Malaysia.  เทคนคิ การใชส ารปองกนั กาํ จดั ศัตรูพชื 

~ 116 ~ King, W.J. and D. Wechakit. 1996. Guidelines for airblast and high pressure pump application of pesticides on durian mango and tangerine in Thailand. Appendix 2 pp. 1 – 15. In. Report of the reduced volume application on durian mango and tangerine in Thailand and cashew in Tanzania. NRI, ODA, Kent, UK. Mass W. 1971. ULV Application and Formulation Technigues. N.V. Philips-Dupha Crop Protection Division, Amsterdam, The Netherlands. 164 pp. Matthews, G.A. 1979. Pesticide Application Methods. Longman, London. 334 pp. Sutherland, J.A. 1979. Non-motorised Hydraulic Energy Sprayers. 39 pp. Sutherland, J.A. 1980. Mistblowers. Centre for Overseas Pest Research. Hobbs, Southampton, 57 pp. Thornhill, E.W. 1985. A guide to knapsack sprayer selection. Tropical pest management 31 (1) : 11 – 17.  เทคนคิ การใชส ารปอ งกนั กําจดั ศตั รูพืช 

~ 117 ~ ภาคผนวก มาตรา ชง่ั ตวง วดั = 1 มลิ ลกิ รัม (มก.) หนว ยนํา้ หนัก = 1 กรัม (ก.) = 1 กโิ ลกรัม (กก.) 1,000 ไมโครกรมั = 1 เมก็ กะกรัม 1,000 มลิ ลกิ รัม (มก.) 1,000 กรมั (ก.) = 1 มิลลิเมตร (มล.) 1,000 กิโลกรมั (กก.) = 1 เซนติเมตร (ซม.) = 1 เดซิเมตร หนว ยความยาว = 1 เมตร (ม.) 1,000 ไมโครเมตร = 1 กิโลเมตร (กม.) 10 มิลลิเมตร (มล.) 10 เซนติเมตร (ซม.) = 1 ตารางเซนติเมตร (ซม.2) 1,000 มิลลิเมตร (มล.) = 1 ตารางเมตร (ม.2) 1,000 เมตร (ม.) = 1 เฮกตาร หนว ยพ้ืนท่ี = 1 ตารางกโิ ลเมตร (กม.2) 100 ตารางมลิ ลเิ มตร (มม.2) = 1 ไร 10,000 ตารางเซนติเมตร (ซม.2) = 1 ลูกบาศกเดซิเมตร 10,000 ตารางเมตร (ม.2) = 1 ลิตร (ล.) 100 เฮกตาร = 1 ลกู บาศกเมตร (ม.3) 1,600 ตารางเมตร (ม.2) = 1 กโิ ลลติ ร หนวยปริมาตร = 1 มิลลิลิตร (มล.) 1,000 ลกู บาศกเ ซนตเิ มตร = 1 ลิตร (ล.) (ซม.2) = 1 กโิ ลลติ ร 1,000 ลกู บาศกเ ดซเิ มตร สําหรับของเหลว และกา ซ 1 ลูกบาศกเ ซนติเมตร (ซม.3) 1,000 มลิ ลลิ ติ ร (มล.) 1,000 ลิตร (ล.)  เทคนิคการใชสารปองกันกําจดั ศัตรพู ชื 

1,000 กิโลลติ ร ~ 118 ~ 1 ลกู บาศกเ มตร (ม.3) การเทียบหนวยช่ัง ตวง วดั 1 เม็กกะลิตร หนว ยน้ําหนัก = = 1 กโิ ลกรมั 1 ปอนด = 2.2046 ปอนด หนว ยความยาว = 0.454 กโิ ลกรัม 1 กโิ ลเมตร = 0.6214 ไมล 1 ไมล = 1,093.6 หลา = 3,281 ฟตุ 1 หลา = 1.6093 กโิ ลเมตร = 1,760 หลา หนวยพ้ืนท่ี = 5,280 ฟุต 1 เฮกตาร = 3 ฟุต = 0.91 เมตร 1 เอเคอร = 2.471 เอเคอร 1 ไร = 10,000 ตารางเมตร = 6.25 ไร หนว ยปริมาตรสารเคมี = 4,047 ตารางเมตร 1 ชอนแกง (ชอนสงั กะสี) = 6.25 ไร 1 ชอ นโตะ = 0.16 เฮกตาร 1 ชอ นกาแฟ = 0.4 เอเคอร 1 ชอ นแกงพนู = 1,600 ตารางเมตร 1 ชอ นโตะ พนู = 8.63 มิลลลิ ิตร = 8.25 มิลลิลิตร = 3.25 มลิ ลิลติ ร = 12.04 กรมั = 11.48 กรัม  เทคนคิ การใชส ารปอ งกนั กําจดั ศตั รพู ชื 

1 ชอ นกาแฟ ~ 119 ~ 4.98 กรมั = หนวยความดัน 1 กิโลกรัม/ตารางเซนตเิ มตร = 14.22 ปอนด/ตารางนว้ิ (kg/cm2) (lb/in2) 1 บาร (bar) 1 ปอนด/ ตารางน้วิ = 100 กิโลปาสคลั (kPa) = 6.89 กโิ ลปาสคัล หนวยความเร็ว 1 เมตร/วนิ าที = 3.281 ฟตุ /วนิ าที 1 กิโลเมตร/ช่วั โมง = 0.6214 ไมล/ชว่ั โมง   เทคนคิ การใชส ารปองกันกําจดั ศตั รูพืช 