หนังสือ1

~ 50 ~ คานและหัวฉดี (boom and nozzles) โดยปกตหิ ัวฉีดท่นี าํ มาติดตัง้ บนคานจะใชหัวฉีดแบบ รูปพดั และกรวยกลวงเทา นน้ั แตในปจจุบันบริษัทผูผลิตไดพยายามพัฒนาใหหัวฉีดชนิดอ่ืน ๆ สามารถ ติดตั้งบนคานได ในที่น้ีจะขอกลาวถึงหัวฉีดแบบรูปพัดชนิดธรรมดาเทานั้น การประกอบใชคานและ หวั ฉดี นน้ั สิ่งสําคญั ของการประกอบ คือ ระยะระหวางหัวฉีดและความสูงของคานขณะพนถาความสูง ของคานสูงมากเกนิ ไปจะทําใหไดรับปริมาณสารมากเกินไป แตถาหากคานเตี้ยเกินไป จะทําใหการพน ไมท ัว่ ถึง ความสงู ทีเ่ หมาะสม คือ ใหละอองสารจากหัวฉีดแตละหัวเหลื่อมกันประมาณ 30 เปอรเซ็นต (ภาพท่ี 20 ) ภาพท่ี 20 แสดงการใชคานและหัวฉีด (1) ปรบั คานสูงเกิน (2) ปรับคานถูกตอง (3) ปรบั คานตา่ํ เกนิ ไป โดยปกติหัวฉีดแบบรูปพัดจะมีมุมจากหัวฉีด 3 ขนาด คือ 65 80 และ 110 องศา ปจจุบัน นยิ มใช 2 ขนาด คอื 80 และ 110 องศา ความสูงทเ่ี หมาะสมของหัวฉดี ทง้ั 2 แสดงในตารางท่ี 3 ตารางที่ 3 แสดงระยะความสูงของคาน (ประกอบหัวฉีดหลายหัว) ที่เหมาะสมเมื่อใช หวั ฉีดแบบ รูปพัด 2 ขนาด ระยะระหวางหวั ฉดี หางกนั 50 ซม. หวั ฉีด (องศา) ความสูงของหัวฉดี (ซม.) 80 50 110 40 การใชหัวฉีดหลายหัวติดตั้งบนคาน จําเปนตองใชหัวฉีดท่ีมีมุมหัวฉีดเหมือนกันจะทําใหการ พนสารมีความสม่ําเสมอ ในกรณีที่ใชหัวฉีดแบบรูปพัดติดต้ังบนคาน ควรติดต้ังหัวฉีดแตละหัวเหลื่อม กัน 10 – 12 องศา เน่ืองจากรูปแบบการกระจายของของเหลวจากหัวฉีดแบบรูปพัดปลายท้ังสองขาง จะรี ดังนั้นเม่ือติดตั้งหัวฉีดบนคานใหมุมเหลื่อมกัน 10 – 12 องศาทุกหัวจะทําใหละอองสารมีความ สมํา่ เสมอทง้ั หมด (ภาพท่ี 21)  เทคนิคการใชส ารปอ งกนั กาํ จดั ศตั รูพชื  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื

~ 51 ~ ภาพที่ 21 แสดงการจัดมุมของหวั ฉดี หลายหัวบนคาน เครื่องยนตพนสารแบบใชแ รงดนั น้ําสงู น้ี เมอื่ ใชพนสารกับไมผลท่ีมีความสูงมาก จะตอสายพน สารท่ีมีขนาดเสนผานศูนยกลาง 8.5 – 12.5 มิลลิเมตร เขากับปมแบบลูกสูบหรือไดอะแฟรม ที่ สามารถทําความดันไดมากกวา 30 บาร ซ่ึงจะขึ้นกับแรงมาของเครื่องยนตที่เปนตนกําลัง ขนาดของ ปมและชนิดของปมสายพนสารจะตอเขากับกานฉีด ซ่ึงมีหลายรูปแบบ เชน แบบหมุนหรือแบบไกปน (spray gun) หัวฉีดที่ใชเปนแบบกรวยกลวงซึ่งมีหลายขนาด ความสูงของละอองสารที่พนข้ึนไปไดสูง มากนอ ยเพียงใดข้นึ อยกู ับขนาดของรฉู ีดและความดันทใ่ี ช ภาพท่ี 22 แสดงความสงู ของละอองสารทสี่ ามารถข้นึ ไปถึงเม่ือพนสาร ดวยขนาดรูหัวฉีด 4.22, 2.74 และ 1.37 มิลลิเมตร ที่ความดันตาง ๆ กัน ตัวเลขตามเสนโคง คือ อัตราการไหลที่ ความดนั ตา ง ๆ กัน (Banks., et. al. 1990) 2.2.1 เครอื่ งยนตพ น สารสะพายหลงั แบบใชแ รงลม เคร่ืองยนตพนสารชนิดน้ีมีถังบรรจุสาร ทําดว ยพลาสตกิ มขี นาดต้ังแต 10 – 12 ลิตร เมื่อบรรจุสารเต็มมีนํ้าหนักรวมประมาร 20 กิโลกรัม ทํา ใหสามารถสะพายหลังได เคร่ืองยนตเปนแบบ 2 จังหวะ ขนาดปริมาตรกระบอกสูบ 35 – 70 ลกู บาศกเซนติเมตรระบายความรอ นดวยอากาศ เครื่องยนตพ นสารชนดิ นี้สามารถใชไ ดดีกับพืชไรท่ัว ๆ  เทคนคิ การใชส ารปองกันกําจดั ศัตรพู ืช  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื

~ 52 ~ ไป พชื ผัก ขา ว และไมผลทมี่ คี วามสูงและทรงพุมไมใหญมากนัก หลกั การทาํ งานของเคร่ืองยนตพนสาร ชนิดน้ีคือ ใหของเหลวหยดลงสูกระแสลมท่ีถูกผลิตจากเคร่ืองยนต ท่ีมีความเร็วสูงมากต้ังแต 140 กิโลเมตรตอชั่วโมงขนึ้ ไป ไปกระแทรกหรือตขี องเหลวเหลา นน้ั ใหเ ปนละอองสารขนาดตั้งแต 50 – 120 ไมโครเมตร และขณะเดียวกัน กระแสลมจะชวยพัดละอองสารเขาไปสูเปาหมายที่จะพน ขนาดของ ละอองสารจะข้ึนอยูกับความเร็วของกระแสลมและอัตราการไหลของของเหลว กลาวคือ ถาหาก กระแสลมแรงมากและอัตราการไหลนอยละอองสารจะเล็กละเอียด ถาหากกระแสลมลงและอัตราการ ไหลมากละอองสารจะมขี นาดโตและหยาบ ดงั นนั้ ขณะพนสารจําเปนตอ งเรงเคร่ืองยนตใหทํางานเต็มที่ เพื่อใหไดรอบสูงสุด ซึ่งจะอยูประมาณ 6,000 – 7,500 รอบตอนาที ทําใหความเร็วและปริมาตรของ กระแสลมถกู ผลติ ออกมาสูงสดุ และมคี วามสมํา่ เสมอ เนื่องจากการทํางานของเครื่องยนตพนสารชนิดนี้ จะผลิตลมบางสวนเขาไปในถังบรรจุสารเพ่ือดันของเหลวไปสูหัวฉีด ดังนั้นขณะทําการพนสาร จําเปนตองปดฝาถังบรรจุสารใหแนน เพ่ือมิใหลมที่เกิดข้ึนออกจากถังบรรจุสารเปนผลใหขณะพนสาร สามารถยกหัวฉีดใหสูงกวาระดับของของเหลวในถังบรรจุสารได จากเหตุผลดังกลาวเม่ือตองการใช เคร่ืองยนตพ น สารชนดิ นใ้ี หม ปี ระสิทธิภาพสงู สดุ จาํ เปนตอ งเรง เคร่ืองยนตใหไดรอบสูงสุด และตองปด ฝาถังบรรจสุ ารใหแนน และหม่ันตรวจสอบรอยร่วั หรอื ปะเกน็ ในฝาถัง (ภาพท่ี 23) ภาพท่ี 23 แสดงสวนประกอบของเคร่ืองยนตสารสะพายหลงั ชนดิ ใชแ รงลม 2.2.2 เครื่องยนตพนสารแบบใชแรงลมขนาดใหญ เคร่ืองยนตพนสารชนิดนี้ออกแบบ โดยอาศัยลมจากใบพดั เปน ตวั พดั พาละอองสารท่ีเกิดจากการกระแทรกหรือตีหยดสารละลายที่ออกมา จากหัวฉีดไปสูเปาหมายเปนเคร่ืองพนสารที่มีขนาดใหญ จึงตองใชลากจูงหรือติดต้ังบนรถแทรกเตอร หลักการในการทําใหเ กิดละอองสารมีอยู 2 วิธี คือ วิธีการแรก ใชกระแสลมซ่ึงเกิดจากการทํางานของ ใบพดั เปาดว ยความเรว็ สูงมากกวา 300 กิโลเมตรตอช่ัวโมง กระแทกหรือดี (shear) สารละลายท่ีไหล ออกมาจากรูหัวฉีดใหเปนละอองสาร และกระแสลมน้ันจะพัดพาละอองสารเขาไปสูเปาหมาย ไดแก เครื่องยนตพ นสารแบบใชแรงลมขนาดใหญที่เรียกกวา แบบแอรเ ชียร (air-shear sprayer) ในวิธีการท่ี  เทคนิคการใชส ารปองกนั กาํ จดั ศตั รพู ืช  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื

~ 53 ~ 2 นั้น มีหลักการทํางานแตกตางจากเครื่องยนตพนสารแบบแอรเชียร ในแงท่ีวา ทําใหเกิดละอองสาร กอ นโดยใชหัวฉีดแบบใชแรงดนั นํา้ หรอื จากหวั ฉดี แบบจานหมนุ (ดังที่จะกลาวตอไป) ละอองสารที่ไดน้ี จะถกู กระแสลมจากใบพัดทีม่ ปี ริมาตรสูงแตม ีความเร็วตาํ่ พดั พาเขาไปสูเปาหมาย ไดแก เครื่องยนตพน สารแบบใชแ รงลมขนาดใหญท ่เี รยี กกวา แบบแอรบลา สท (air-blast sprayer) ละอองสารท่ีไดจากการพนดวยเคร่ืองยนตพนสารแบบแอรบลาสท จะมีขนาดเล็กและ สม่าํ เสมอมากกวาละอองที่ไดจากเคร่ืองพนสารแบบแอรเชียร ในปจจุบันไดมีการพัฒนาและออกแบบ เคร่ืองยนตพนสารแบบใชแรงลมขนาดใหญนี้ เพ่ือใชติดต้ังบนรถแทรกเตอรและในเรือมากย่ิงขึ้นใน ประเทศไทย หลักการของเคร่ืองยนตพนสารแบบใชแรงลมขนาดใหญ คือ ผลักดันมวลของอากาศท่ีอยู ภายในทรงพุมของตนไมใหออกไปและแทนที่ดวยมวลของกระแสลมท่ีถูกผลิตออกมาจากเคร่ืองยนต พนสาร ดังน้ันจึงพบวามีปจจัยอยูหลายประการที่ทําใหประสิทธิภาพของการแทรกซอนหรือการ แพรกระจายของละอองสารเมื่อพนดวยเคร่ืองพนสารชนิดนี้ดอยลง อาทิเชน ปริมาตรของลมไม เพียงพอกับขนาดและความหนาแนนของทรงพุม ความเร็วของการพนสารเร็วหรือชาเกินไป การจัด ตําแหนงหรอื เลือกขนาดของหัวฉีดไมเหมาะสม ตลอดจนการติดต้ังเครื่องบังคับกระแสลมไมเหมาะสม กับความสูงของพืชที่จะพน การพนสารดวยเครื่องยนตพนสารชนิดนี้ มักใชพนสารแบบใชนํ้านอยแต สามารถปรับใหพนแบบใชน้ํามากไดตามตองการ เนื่องจากหัวฉีดมีหลายขนาดและสามารถปด เปด ตําแหนงตาง ๆ ไดทุกหัว เคร่ืองยนตพนสารชนิดน้ีเหมาะสมกับการพนสารกับไมผลขนาดใหญที่ปลุก ในพนื้ ทมี่ าก ๆ ตลอดจนพืชทป่ี ลกู เปน แถว สวนประกอบสาํ คญั ของเครอ่ื งยนตพ น สารชนดิ น้มี ดี ังน้คี ือ พัดลม (fans) ทําหนาที่ผลิตกระแสลม พัดลมที่ใชกับเครื่องยนตพนสารแบบแรงลมขนาด ใหญม อี ยู 2 แบบคือ 1. แบบแกนกลาง (axial fan) ลักษณะของการทํางาน คือ การดึงอากาศจากดานหนาพัด ลมเขาแกนกลางและลมจะถูกบงั คบั ใหอ อกในทศิ ทางเดียวกับท่ีมันเคล่ือนที่ ปริมาตรและความเร็วของ กระแสลมขึ้นอยูกับขนาด จํานวนใบพัดและมุมของใบพัด โดยทั่วไปลมท่ีถูกผลิตจากใบพัดชนิดน้ีจะมี ปริมาตรสงู แตมคี วามเรว็ ของกระแสลมตํา่ กวา 160 กโิ ลเมตรตอ ช่วั โมง (ภาพท่ี 24) ภาพที่ 24 แสดงการทํางานของพัดลมแบบ axial fan  เทคนคิ การใชสารปองกนั กําจดั ศตั รพู ืช  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื

~ 54 ~ 2. แบบทอ (radial or centrifugal fan) ลักษณะของการทํางาน คือ การดึงอากาศจาก ดานหนาเขาแกนกลางและลมจะถูกบังคับใหออกเปนมุม 90 องศา ซ่ึงจะออกมาตามทอทาง ดังนั้น ความเร็วของกระแสลมจะสูงมากระหวาง 200 – 350 กิโลเมตรตอชั่วโมง แตมีปริมาตรของกระแสลม ต่าํ (ภาพที่ 25) ภาพที่ 25 ลกั ษณะของพัดลมแบบ radial fan หรือ centrifugal fan โดยท่วั ไปความเร็วของกระแสลมท่ีถูกพัดออกมาจากเคร่ืองยนตพนสารจะลดลงอยางรวดเร็ว เน่ืองจากถูกแรงตานดวยลมโดยรอบ ดังนั้นเพื่อใหการแพรกระจายของละอองสารท่ัวถึง จําเปนตอง เพิ่มปริมาตรของกระแสลม ถาตองการพนสารกับไมผลท่ีมีความสูง จําเปนตองใชกระแสลมที่มี ความเรว็ พอท่ีจะทําใหใ บพืชพลกิ ไปมา ดังน้ันเพ่ือใหการพนสารมีความสม่ําเสมอจําเปนตองทําการพน สารใหชาลง หวั ฉีด (nozzles) หวั ฉดี ท่ีใชก บั เครื่องยนตพนสารแบบใชแรงลมขนาดใหญ สวนมากนิยมใช หวั ฉดี ชนิดใชแรงดันของเหลว ซ่ึงสวนใหญจะใชแบบกรวยกลวง หรือแบบรูปพัดธรรมดา เน่ืองจากให ละอองสารคอ นขางเลก็ และสม่าํ เสมอ อยางไรกต็ ามในปจ จบุ นั มีการพฒั นาหวั ฉดี ชนดิ ใชแรงเหวี่ยงและ ชนิดใชประจุไฟฟา มาใชกับเครื่องพนสารแบบน้ีกันมากข้ึน เน่ืองจากตองการพนในระบบใชน้ํานอย มากและไมใชน้าํ เลยเพ่อื ประหยดั เวลาในการพนสาร อุปกรณบังคับลม (conveyor or air ducting) เนื่องจากพืชมีความสูง ขนาดทรงพุม ตลอดจนความหนาแนนแตกตา งกนั จงึ จาํ เปนตอ งติดตั้งอุปกรณบังคับลม เพ่ือใหการแพรกระจายของ ละอองสารมีความสม่ําเสมอมากขึ้น อุปกรณบังคับลมอาจจะเปน ชองเล็ก (slot) ทอ (duct) หรือ ครอบบนเครื่องพนสาร (double sided air delivery) และในกรณีท่ีพนสารกับไมผลที่มีความสูง มากกวา 5 เมตร จาํ เปน ตอ งใชท บ่ี งั คบั ลมดา นเดยี ว (one sided conveyor)(ภาพท่ี 26) อุปกรณอ่ืน ๆ เชน ปม ถังบรรจุสาร ระบบการกวนสาร ตะแกรงกรองอุปกรณปรับแรงดัน และอุปกรณวดั แรงดันเหมอื นกบั เครือ่ งยนตพน สารแบบแรงดันน้าํ สงู ดังไดก ลาวมาแลวขางตน  เทคนคิ การใชส ารปอ งกันกาํ จดั ศตั รูพชื  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื

~ 55 ~ ภาพท่ี 26 การประกอบอปุ กรณ บังคบั ลมแบบ one sided conveyor นอกจากเคร่ืองพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืช ท้ัง 2 กลุมใหญ ๆ ดังท่ีไดกลาวมาแลว ไดมีการ พัฒนาเครื่องพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชแบบจานหมุน (spinning-disc applicator) และแบบใช ประจไุ ฟฟา (electrostatic applicator หรอื “Electrodyn”) ทั้ง 2 แบบน้ีใชแ บตเตอรีเ่ ปนตนกําเนิด ของพลงั งาน ในท่นี ้ีจะกลาวถึงเฉพาะเครอื่ งพนสารปองกนั กาํ จัดศัตรูพืชแบบจานหมุน ซ่ึงเกษตรกรได มกี ารนาํ มาใชก ันบา งแลว สวนเคร่ืองพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชแบบใชประจุไฟฟาน้ัน ยังไมมีการใช อยางแพรห ลายเหมอื นเครอื่ งพน สารปอ งกันกําจดั ศัตรูพชื แบบจานหมนุ  เคร่ืองพน สารปอ งกนั กําจดั ศัตรพู ชื แบบจานหมนุ เคร่ืองพนสารแบบจานหมุน (spinning-disc applicator) หรือ เคร่ืองพนสารซีดีเอ (CDA- controlled droplet applicator) เปนเคร่ืองพนสารชนิดหน่ึงที่เหมาะสําหรับการพนสารปองกัน กาํ จัดศตั รูพชื โดยเฉพาะวิธีการพนสารแบบน้ํานอย (low volume application) และแบบไมผสมนํ้า (ultra low volume application) นํามาใชทดแทนเครื่องพนสารแบบสูบโยกชนิดตาง ๆเคร่ืองพน สารชนดิ นี้สามารถนาํ มาใชพนสารฆา แมลงและกําจัดวชั พชื ไดดี สว นประกอบโครงสรา งและการทํางานของเคร่ืองพนสารแบบจานหมุน สว นประกอบและการทํางานของเครื่องพนสารแบบจานหมุน แตกตางจากเครื่องพนสารทั่วๆ ไปที่เกษตรกรใชโดยส้ินเชิง เน่ืองจากเครื่องพนสารชนิดน้ีใชการเหว่ียงหรือสลัดสารปองกันกําจัด ศัตรูพืชใหกระจายเปนละอองสาร หลักการทํางาน คือ ใหสารปองกันกําจัดศัตรูพืชไหลลงสูจานหมุน โดยผานกานควบคุมอัตราการไหล (feeding stem หรือ restrictor) ขนาดตาง ๆ สารปองกันกําจัด ศัตรูพืชเมื่อสัมผัสกับแผนจานหมุนความเร็วรอบสูง จะถูกเหวี่ยงออกรอบจาน และแตกกระจายเปน ละอองสารขนาดเล็ก ๆ ที่มีขนาดสม่ําเสมอมาก ท้ังน้ีการกระจายของละอองสารเพื่อคลุมตนพืชหรือ เปา หมายตอ งอาศัยกระแสลมในธรรมชาตชิ วย  เทคนคิ การใชสารปอ งกนั กําจดั ศัตรูพืช  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื

~ 56 ~ เครื่องพนสารแบบจานหมุน มีสวนประกอบสําคัญ 5 สวน คือ แผนจานหมุน หรือ หัวฉีด (spinning disc หรือ nozzle) ขวดบรรจุสารปองกันกําจัดศัตรูพืช (pesticide bottle) กานควบคุม อัตราการไหลของสารปองกันกําจัดศัตรูพืช มอเตอร (motor) และแหลงพลังงาน(energy source) ตามภาพขา งลา ง (ภาพที่ 27) ภาพที่ 27 แสดงสวนประกอบตางๆ ของเครื่องพน สารแบบจานหมุนหรือเคร่อื งพน ซดี ีเอ เครื่องพนสารแบบจานหมุน หรือเคร่ืองพนอัลวา (ulva = ultra low volume applicator) สามารถกระจายสารปอ งกนั กาํ จัดศตั รูพชื ดว ยปริมาณของเหลวเพียงเล็กนอยใหคลุมพ้ืนท่ี ไดกวาง และเปนเคร่ืองพนสารที่ใหละอองสารขนาดเล็กและมีความสมํ่าเสมอมาก โดยทั่วไปละออง สารที่เกิดข้ึนจะมีขนาดเสนผานศูนยกลาง 70-250 ไมโครเมตร ขนาดของละอองสารข้ึนอยูกับอัตรา การไหลของสารท่ไี หลลงสูแ ผน จานหมุนและ ความเร็วรอบของจานหมุน เมื่อความเร็วรอบของแผน จานหมุนสูงขึ้น และใชอัตราการไหลตํ่า ละอองสารท่ีเกิดขึ้นจะมีขนาดเล็กลง ในทางตรงกันขาม เม่ือ ความเร็วรอบของจานหมุนตาํ่ ลง แตใ ชอตั ราการไหลสูง ขนาดของละอองสารจะโตขึ้น (ตารางที่ 4) ตารางท่ี 4 ขนาดของละอองสารจากการตรวจวดั บน แผนสไลดเคลือบ magnesium oxide จากการพน ดว ยเคร่ืองพนสารแบบจานหมนุ ชนิดตางๆ และใชก า นควบคุมอัตราการไหล ขนาดตา งๆกัน ชนิดเครื่องพน กา นควบคุม อตั ราการไหล ขนาดของละออง Herbi-4 อัตราการไหล (มล./นาที) (ไมโครเมตร) สีนํ้าเงนิ 100 172 สีเหลอื ง 165 205 สสี ม 270 223 สแี ดง 440 270  เทคนคิ การใชส ารปองกันกําจดั ศตั รูพืช  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื

~ 57 ~ ชนิดเคร่อื งพน กา นควบคมุ อตั ราการไหล ขนาดของละออง Geno อตั ราการไหล (มล./นาที) (ไมโครเมตร) Matabi 136 สแี ดง 125 141 สเี ขยี ว 200 101 สีขาว 70 103 สีเหลอื ง 90 105 สีเขยี ว 120 122 สีแดง 175 ขวดบรรจุสารปองกันกําจัดศัตรูพืช โดยท่ัวไปทําดวยพลาสติกสีขาวเพ่ือใหมองเห็นสารปองกัน กําจัดศัตรูพืชภายในขวดชัดเจน และมีน้ําหนักเบา จะมีความจุ 1.2 ลิตร ฝาทําดวยพลาสติกสีดํา สําหรับใชปดขวดเมื่อยังไมไดใชงาน (ภาพท่ี 28 a) ชวดบรรจุสารยึดติดกับกานควบคุมอัตราการไหล เม่ือควํ่าขวดลงสารปองกันกําจัดศัตรูพืชในขวดจะไหลผานกานควบคุมอัตราการไหลลงบนแผนจาน กลม (ภาพที่ 28 b) ปจจุบันสารปองกันกําจัดศัตรูพืชขนาดความจุ 5.0 ลิตร ใหเลือกใชซึ่งเหมาะ สาํ หรบั การปฏิบัติงานในพืน้ ท่ีขนาดใหญ เชน สวนยางพารา สวนปาลมนํ้ามัน ภาพท่ี 28 แสดงสว นประกอบคาของเครอื่ งพน แบบจานหมนุ กานควบคุมอัตราการไหล ทําหนาท่ีควบคุมอัตราการไหลของสารปองกันกําจัดศัตรูพืชจากถัง หรอื ขวดบรรจุสาร ไปยังแผนจานหมุนหรือหัวฉีด กานควบคุมอัตราการไหลนี้มีหลายขนาดใหเลือกใช และกาํ หนดอัตราการไหลดว ยสตี างกนั (colour-coding system) (ตารางท่ี 5)  เทคนิคการใชส ารปอ งกันกําจดั ศตั รูพืช  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื

~ 58 ~ ตารางท่ี 5 แสดงอตั ราการไหลของกา นควบคุมอัตราการไหลขนาดตา งๆ กานควบคมุ อัตราการไหล ขนาดรู อัตราการไหล (มล./นาที) (มม.) 60 เครอ่ื งพน สารฆาแมลง เชน mini ulva, micro ulva 120 170 กานสเี หลอื ง 1.0 100 กานสแี ดง 1.5 165 270 กานสีเทา 2.0 440 เครอื่ งพนสารกําจัดวชั พืช เชน Herbi-4 กานสีนาํ้ เงิน กานสีเหลอื ง กานสสี ม กา นสแี ดง ภาพที่ 29 แสดงการไหลของสารปอ งกันกาํ จัดศัตรูพชื ลงบนแผนจานหมุน แผน จานหมุน มีขนาดเสน ผานศนู ยกลางประมาณ 5.0-9.0 เซนติเมตร จานหมุนนี้จะหมุนดวย ความเรว็ รอบทส่ี งู มากโดยใชมอเตอรเปนตนกําลัง (ภาพท่ี 29) ดังนั้นเม่ือของเหลวไหลลงบนแผนจาน ของเหลวจะถกู เหว่ยี งกระจายออกไปตามซี่ฟน ซง่ึ อยูรอบขอบจานทําใหกระจายตัวออกเปนละอองสาร ขนาดเล็กคอนขางสมา่ํ เสมอ (ภาพที่ 30) ภาพท่ี 30 แสดงการเกดิ ของละอองสารจากการเหว่ียงของแผนจานหมนุ  เทคนิคการใชสารปองกนั กาํ จดั ศัตรูพืช  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื

~ 59 ~ มอเตอร ทาํ หนา ทีห่ มุนแผน จานโดยไดพลังงานจากถานไฟฉาย(แบตเตอรี่) ขนาด D (กอนใหญ) ความเรว็ รอบของจานหมุน ประมาณ 2,000-4,200 รอบตอนาที สําหรับการพนสารกําจัดวัชพืช และ 8,000-12,000 รอบตอนาที สาํ หรบั การพนสารฆา แมลง ถานไฟฉาย เปนแหลงใหพลังงาน แกมอเตอรซึ่งทําใหเกิดการหมุนของจาน โดยทั่วไปใช ถานไฟฉายกอนใหญ (size-D) ขนาด 1.5 โวลท (volt) จํานวน 2-4 กอน สําหรับการพนสารกําจัด วัชพชื และ 5-8 กอ น สาํ หรบั การพนสารฆาแมลง ทัง้ นเี้ พ่อื ใหไ ดค วามเรว็ รอบตามตองการ ดามถือ เปนช้ินสวนเช่ือมตอระหวางจานหมุนกับสายพลาสติก และตัวดามถือน้ีใชเปนสวน บรรจุถา นไฟฉายอีกดวย สวิทช ของเคร่ืองพนสารแบบจานหมุน ทําหนาท่ีปด-เปด ใหมอเตอรทํางาน สําหรับเคร่ืองพน สารกําจัดวัชพืชบางยห่ี อ ตวั สวิทชทาํ หนาท่ีท้ัง ปด-เปด มอเตอร และปด-เปด ทอสงสารปองกันกําจัด ศตั รพู ืช  เทคนิคการใชส ารปองกันกาํ จดั ศัตรูพชื  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื

~ 60 ~ การเลอื กใชเ ครอื่ งพนสารปอ งกันกาํ จัดศัตรูพชื (Sprayer seIection)  เม่ือมีการระบาดของศัตรูพืช และไดตัดสินใจทําการพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชแลว จําเปนตองพิจารณาเลือกเครื่องพนสาร ใหเหมาะกับการปฏิบัติงานเคร่ืองพนสารแตละชนิดเหมาะ สําหรับการใชในลักษณะงานที่แตกตางกัน วิธีการใชอาจจะตองมีการปรับแตงอุปกรณ หรือใช เทคนิคการพนท่ีเหมาะสม ขอพิจารณาท่ีใชในการตัดสินใจเลือกใชเครื่องพนสารมีรายละเอียด ดังตอ ไปน้ี (ในที่นีจ้ ะกลา วถึงเคร่ืองพนสารขนาดเล็ก) ปจ จัยสําคญั ท่ีชว ยในการตดั สนิ ใจเลือกใชเ คร่ืองพนสารปองกนั กําจดั ศัตรูพืช ประกอบดว ย 2 ปจจยั หลัก ดงั นี้ 1. ลักษณะของงาน เกย่ี วของกับปจ จยั ตางๆ ดังนี้ 1.1 ประสิทธิภาพการพนตอหนวยเวลา (capacity) ไดแก จํานวนพื้นที่พนไดตอหนวย เวลา ซึ่งข้ึนกับขนาดของพ้ืนท่ีพนสาร และสมรรถนะของเครื่องพนสาร เชน ความกวางของแนวพน สาร ( swath width ) และจํานวนครั้ง ของการพน สาร ( number of application) เปน ตน 1.2 อัตราการพนสารตอพื้นท่ี ( spray volume ) เปนปจจัยที่กําหนดถึงขนาดของเครื่อง พนสาร ซึ่งจะเกี่ยวของกับขนาดของถังบรรจุสารปองกันกําจัดศัตรูพืช ( pesticide tank ) และขนาด ของหัวฉดี ( nozzle size ) ทเ่ี ลอื กใช ปจจัยนีจ้ ะเก่ียวของกบั เวลาการปฏิบัติการเปนสวนใหญ ดังน้ัน ควรเลือกถังบรรจุสารปองกันกําจัดศัตรูพืชใหเหมาะกับพื้นที่ การเลือกใชหัวฉีดควรเลือกหัวฉีดที่ให อัตราการไหลสัมพันธกับอัตราการพน การใชหัวฉีดท่ีมีขนาดไมเหมาะสม จะสงผลกระทบตอ ความเร็วการพนสารและการกระจายของละอองสาร นอกจากน้ีการใชอัตราการพนตอพื้นที่ในอัตรา ท่ีสูงมากเกินควร อาจมีปญหาในการหาแหลงนํ้า หรือการลําเลียงนํ้าไปยังพื้นท่ีที่จะพนสารปองกัน กําจดั ศัตรูพชื ดวย 1.3 สภาพของพ้ืนที่ ( terrain, slope, ground obstacles ) เปนปจจัยหนึ่งที่ทําให การปฏิบัติงานไมสะดวก เชน สภาพพ้ืนท่ีที่มีความลาดเอียงเกิน 10% หรือพื้นท่ีเชิงเขา การใชเครื่อง พนสารขนาดใหญห รือเคร่ืองท่มี ีน้ําหนกั มากเกนิ อาจไมเ หมาะสม 1.4 เปาหมาย ( target organisms ) เปาหมายในที่นี้หมายถึงศัตรูพืชชนิดตางๆ ไดแก แมลง โรคพืช และวัชพืช รวมทั้งตําแหนงการทําลายของศัตรูพืช ดังนั้นการพนสารปองกันกําจัด ศตั รูพชื เหลานี้ตองปฏิบัติแตกตางกนั เชน การพนสารฆาแมลงอาจไมจําเปน ตอ งพน สารกระจายคลุมท้ัง ตน แตจะเนนยังบริเวณท่ีแมลงศัตรูพืชอาศัย หรือเขาทําลาย แตสําหรับโรคพืชจําเปนตองพนคลุม ท้ังตน ขนาด และทรงพุมของตนพืช เปนอีกปจจัยหนึ่งท่ีควบคุมวิธีการพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืช  เทคนิคการใชส ารปองกนั กําจดั ศัตรูพชื  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื

~ 61 ~ ดวย เชน การพน สารปอ งกันกําจัดศตั รพู ชื กับพืชท่ีมีทรงพุม หนาทบึ การปฏิบัติตองระมัดระวังดายการ กระจายและการแทรกซอนของละอองสารเขาทรงพุมของตน พชื 1.5 สูตรของสารปองกันกําจัดศัตรูพืช (pesticide formulation) เปนปจจัยท่ี เกีย่ วขอ งกับอปุ กรณข องเครื่องพน สาร โดยเฉพาะถังบรรจสุ าร จะตองมีระบบการกวนสาร เพ่ือปองกัน ไมใหมีการตกตะกอนของสารปองกันกําจัดศัตรูพืช เชน การใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืช สูตร ผง ละลายน้ํา (wettable powder = WP ) เม่ือละลายนํ้าจะตกตะกอนงาย ดังนั้นในถังบรรจุสาร จําเปน ตองมรี ะบบการกวนสารชวย เปนตน 1.6 ความเปนพิษของสารปองกันกําจัดศัตรูพืช (relative toxicity) ปจจัยน้ีเก่ียวของ กับความปลอดภัยตอผูใชเครื่องพนสาร ทั้งในระหวางการผสมสาร และการพนสาร รวมท้ังความ ปลอดภยั ตอสตั วเล้ียงและสง่ิ แวดลอ มดวย 2. ชนิดของเครื่องพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชท่ีตองการใช การเลือกชนิดของเคร่ืองพน สาร มขี อ พิจารณาท่ัวๆไปดงั น้ี 1. มเี งินทนุ พอทจ่ี ะซอ้ื เครอ่ื งพนสารมากนอยเทา ไร 2. พืชหลักทต่ี อ งการพน สารเปนพืชอะไร 3. มีเนือ้ ท่ีตอ งการพน สารมากนอยขนาดไหน 4. จาํ นวนครงั้ ทจ่ี ําเปนตอ งพนสาร 5. มเี วลาสําหรบั พน สารมากนอยเทาไร ท้ัง 5 ขอท่ีกลาวน้ีเปนแนวทางสําหรับเลือกซื้อเคร่ืองพนสารมาใช อยางไรก็ตาม เนื่องจาก เครือ่ งพน สารมีหลากหลายชนิด ฉะนนั้ การเลือกซอื้ จึงตองพจิ ารณาใหละเอยี ดดังตอไปน้ี  เครอื่ งพน สารชนดิ ใชแรงคน  เคร่อื งพน สารแบบสูบชัก การเลือกซ้ือเครื่องพนสารชนิดนี้ควรเปนเครื่องพนสารแบบ 2 จังหวะ ตัวเครื่องเปน ทองเหลือง และถาเปนไปไดลิ้นลูกปนควรจะถอดเปล่ียนได ชวงชักลูกสูบยาว เปนขอไดเปรียบของ เครื่อง แตกา นสง สารหกั ไดง า ย จึงควรพิจารณาตรวจสอบเสียกอนวามีความจําเปนตองใชกานสงสาร ยาวหรอื ไม  เคร่อื งพน สารแบบถังอัดลม เครือ่ งพน สารแบบนี้ควรทําดวยโลหะท่ไี มเ ปน สนมิ ถา ถกู กดั กรอนจากสารพษิ อาจจะระเบิด ทาํ ใหเ ปน อนั ตรายได จึงควรตรวจสอบดใู หแนน อน นอกจากน้ีตองตรวจดูวาทอ สง สารภายในถังบรรจุ สารยาวถึงกน ถังหรือไม และเกลยี วท่กี ระบอกสูบลึกพอท่ีจะปองกันไมใ หอากาศรั่วออกได  เทคนคิ การใชสารปอ งกันกําจดั ศัตรูพชื  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกําจดั ศัตรพู ชื

~ 62 ~  เครอื่ งพนสารแบบสบู โยกสะพายไหล ถังของเครื่องพน สารควรเปนโลหะไมเ ปนสนิมหรือเคลือบเพื่อปอ งกันสนมิ ลนิ้ ลกู ปนควรอยใู น ท่ๆี ตรวจซอมงายและถอดเปลยี่ นได  เคร่ืองพน สารแบบสูบโยกสะพายหลัง เคร่ืองพนสารชนิดนี้มีหลายยี่หอหลายขนาดใหเลือก คันโยกมีทั้งแบบอยูเหนือไหลและแบบ อยูระดับแขน ขอดีของแบบที่มีคันโยกเหนือไหลคือ ผูใชสามารถเปลี่ยนใชไดทั้งมือซายและมือขวา เครอื่ งพน สารทมี่ ีคันโยกอยรู ะดับแขนบางเครอื่ งสามารถใชไ ดทงั้ มือซายและมอื ขวาเชนกัน แตเครื่องท่ี ใชไดมือใดมือหนึ่งจะไดรับความนิยมมากกวา ลิ้นลูกปนของปมควรอยูในตําแหนงท่ีสามารถถอด เปลี่ยนและซอมแซมไดงาย เคร่ืองพนสารที่มีปมแบบไดอะแฟรม ตองตรวจสอบวาอะไหลหาซื่อได งายหรือไม อะไหลของปมชนิดลูกสูบสวนมากจะหาซ้ือไดงาย แตถาเปนเครื่องพนสารจากประเทศ ทางยโุ รปตองใหแนใจมีชน้ิ สวนอะไหลเพียงพอและหาไดงาย เครื่องพนสารชนิดนี้ควรมีตะแกรงกรอง 2 ตําแหนง คือท่ีปากถังบรรจุสารและท่ีดานจับของกานสงสาร ตะแกรงกรองน้ีจะปองกันไมใหหัวฉีด อดุ ตัน เคร่ืองพน สารบางเครอ่ื งมตี วั ปมอยภู ายนอกถังบรรจุสาร ซึง่ อาจชาํ รดุ เสียหายไดงายเมื่อตกหรือ ถูกกระแทก หัวฉีดควรถอดเปลย่ี นใหใชหลายๆ ขนาดหรอื ผูผลติ อาจจะมีหวั ฉีดใหเ ลือกใชไดหลายแบบ ก็ได คณุ สมบัตเิ ฉพาะทส่ี ําคัญของเครือ่ งพนสารชนดิ ใชแ รงคน เม่ือตกลงใจเลือกแบบเครื่องพนสารแบบใดแบบหน่ึงแลว ขอพิจารณาข้ันสุดทาย คือ การ พิจารณาเลอื กยหี่ อของเคร่ืองพนสารชนิดน้ันๆ ซ่ึงมีอยูหลายยี่หอและมีลักษณะของเครื่องแตกตางกัน ไป การพจิ ารณาเลือกซือ้ นัน้ ควรพจิ ารณาจากคุณสมบัติเฉพาะตอไปน้ี จะไดเ ครื่องพนสารทด่ี ีท่ีสดุ 1. ทอ สง สาร (hose) ใหด ูวามีความยาวพอสําหรบั งานที่จาํ เปน ตอ งใชหรือไม สายรัดทอสง สารสามารถใชไขควงขันใหแนนไดโดยจําเปนตองใชเครื่องมือพิเศษอยางอ่ืน เพราะสามารถจะแกไข รอยรัว่ ตามขอตอ ตา ง ๆ ไดงา ย 2. สายสะพายและขอเกยี่ วสายสะพาย (strap and strap-clips) สวนนี้เปนสงิ่ แรกทช่ี ํารุด ควรตรวจดวู าขอเก่ยี วสายสะพาย ซึง่ รับน้ําหนักเครื่องพนสารน้ันไมไดยํ้าติดกับตัวถัง ควรใชนอตหรือ เปนหวงโลหะซ่ึงจะซอมแซมไดงาย สายสะพายควรปรับใหสั้นและยาวได และมีความกวางพอท่ีจะ สะพายเครื่องพนสารไดสะดวก สายสะพายที่แคบเกินไปควรมีแผนรองไหลท่ีกวางพอ นอกจากนั้น สายสะพายควรทาํ ดวยวสั ดทุ ไี่ ม ดดู ซบั สารพิษและสามารถทําความสะอาดไดงาย 3. ปากถังบรรจสุ าร (Tank opening) ควรกวางพอเพอื่ ความสะดวกในการเตมิ สาร ปอ งกนั กาํ จัดศัตรูพชื และทาํ ความสะอาด นอกจากนี้ควรมีตะแกรงกรองตดิ อยดู วย 4. หัวฉีด (nozzles) ควรถอดเปล่ียนและทําความสะอาดไดสะดวก 5. กอกปด – เปด (cut-off valve) ควรประกอบงา ย เพื่อความสะดวกในการทําความ สะอาดและตรวจสอบ  เทคนคิ การใชส ารปอ งกนั กําจดั ศัตรพู ชื  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื

~ 63 ~  เครื่องพน สารชนิดใชเครือ่ งยนต ในกรณีท่ีเกษตรกรตัดสินใจเลือกเครื่องพนสารชนิดใชเคร่ืองยนต ส่ิงสําคัญท่ีจะชวยในการ ตดั สินใจเลอื กซอ้ื มีอยู 3 ประการ คอื 1. คณุ สมบตั เิ ฉพาะของเครอื่ งยนตพ น สาร 2. สวนประกอบของเครื่องยนตแ ละตน กําเนิดกระแสลม 3. สว นประกอบที่จําเปนในการใชพ น สาร ในการเลือกซื้อเคร่ืองยนตพนสารใหมน้ัน กลุมงานวิจัยการใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืช กอง กฏี และสัตววทิ ยา กรมวชิ าการเกษตร ไดทาํ การสํารวจและทดสอบพบวา ราคาของเคร่ืองยนตพนสาร ไมไดเปนตัวกําหนดประสิทธิภาพของเครื่องพนสารเสมอไป เคร่ืองยนตพนสารที่มีราคาสูงไม จาํ เปนตองเปน เครอื่ งพนสารท่ีดี เครือ่ งยนตพ นสารราคาถูกบางยีห่ อ อาจทํางานไดดีมีประสิทธิภาพเทา เทียมกับเครื่องยนตพนสารราคาแพงๆก็ได ดังนั้นรายละเอียดที่จะกลาวถึงตอไปน้ี จึงเปนสวนที่ชวย พิจารณาในการเลอื กซอื้ เคร่อื งพนสารท่ีมปี ระสิทธภิ าพเหมาะสมกับราคาได 1. คุณสมบัตเิ ฉพาะของเครอื่ งยนตพน สาร 1.1 สายสะพายและแผนรองหลัง (strap and back pad) ทั้งสายสะพายและแผนรอง หลังตองทําดวยวัสดุที่ไมดูดซับสารปองกันกําจัดศัตรูพืช เพราะจะทําใหเกิดอันตรายตอผูพน วัสดุท่ี ใชท าํ สายสะพายและแผนรองหลังนอกจากจะตอ งไมดูดซบั สารปองกันกําจัดศัตรูพืชแลว ตองสะดวก ตอการทาํ ความสะอาด สายสะพายควรมีความกวางอยางนอย 3.5 เซนติเมตร เพ่ือผูพนสารสามารถ สะพายไดโดยไมเจ็บไหล หรือควรจะมีเบาะรองไหลซึ่งมีความกวางอยางนอย 5.0 เซนติเมตร และ ความยาวไมต ํา่ กวา 15 เซนตเิ มตร สายสะพายสามารถปรับใหสัน้ หรอื ยาวไดเพื่อความสะดวกตอการ นาํ เอาเคร่อื งยนตพ นสารสะพายบาผใู ช สายสะพายทคี่ ลอ งไหลดา นซายของผูใชควรเปนตะขอเก่ียวที่ สามารถปลดออกหรอื เก่ยี วเขาท่ไี ดงาย 1.2 อปุ กรณเ พมิ่ เติม (accessories) เครอ่ื งยนตพ นสารควรมีอุปกรณเ พิม่ เติมดังนี้ 1.2.1 คูมอื แนะนําการบาํ รงุ รักษา 1.2.2 คูม อื แนะนําการใชเ ครอ่ื งยนตพนสาร 1.2.3 ขวดผสมนาํ้ มนั 1.2.4 เครื่องมือท่ีชวยในการบํารุงรักษา เชน ประแจไขหวั เทียน เปนตน 1.3 นาํ้ หนัก (sprayer weight) เครื่องยนตพนสารตองมีนํ้าหนักเบา เพราะเมื่อนําไปใช งานและเติมสารปองกันกาํ จดั ศัตรพู ืชลงในถังบรรจุสาร นํ้าหนักของเคร่ืองพน สารจะเพิ่มข้ึนอีกซึ่งทําให ผูใชตองรับนํ้าหนักมากขึ้น โดยท่ัวไปแลหรือสะพายไวบนหลังผูใชเครื่องพนวจะอยูระหวาง 8 – 10 กิโลกรัม 1.4 โครงสรางของเคร่ืองยนตพนสาร (sprayer frame) โครงสรางของตัวเครื่องยนต พนสารตองไมมีสวนแหลมคมซึ่งอาจเปนอันตรายตอผูใชได อีกประการหน่ึงคือ ขณะท่ีต้ังเครื่องยนต  เทคนคิ การใชสารปองกันกาํ จดั ศตั รูพืช  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื

~ 64 ~ พนสารหรือสะพายไวบนหลังผูใช เครื่องพนสารตองอยูในลักษณะสมดุล เพราะผูใชจะไดรับความ ลําบากขณะท่ีทาํ การเดนิ พน สาร 2. สวนประกอบของเครอ่ื งยนตและตน กําเนิดกระแสลม 2.1 อะไหล (spare parts) กอนซ้ือควรตรวจสอบวามอี ะไหลพ รอ มสามารถหาซ้ือไดง าย 2.2 กําลังเครื่องยนตและการติดต้ังเครื่องยนต เคร่ืองยนตควรมีกําลังไมตํ่ากวา 1.5 แรงมา สําหรับเครื่องยนตชนิดใชแรงดันนํ้า และ 3 แรงมาสําหรับเครื่องยนตชนิดใชแรงลม ซึ่งกําลัง ขนาดนี้เพียงพอกับการใชในการเกษตร ถาใชเคร่ืองยนตที่มีแรงมาสูงจะทําใหสิ้นเปลืองนํ้ามันและมี นํา้ หนกั มาก ควรตดิ ตั้งเครื่องยนตบ นโครงสรา งโดยใชล กู ยางชวยเพือ่ ลดการส่ันสะเทือนบนเคร่ืองยนต 2.3 ระบบติดเครือ่ ง (starting system) ปจ จุบันเคร่อื งยนตพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืช ใชระบบติดเคร่ืองแบบลานกระตุกดึงกลับในตัว (recoil starting system) ดังนั้นควรตรวจสอบดูวา หากถอดเอาระบบติดเครื่องแบบลานกระตุกออกแลว สามารถใชเชือกธรรมดาในการกระตุกเพ่ือติด เคร่ืองได 2.4 ระบบนํ้ามัน (fuel system) ถังนํ้ามันควรอยูดานหลังของถังบรรจุสาร (ซ่ึงควรอยู หางจากทอไอเสีย) หรืออยูระหวางผูพนหรือถังบรรจุสาร ที่กรองอากาศควรถอดออกทําความสะอาด ไดสะดวก คันเรงเคร่ืองยนตควรทําเปนขั้นๆ อัตราสวนของนํ้ามันเบนซินกับน้ํามันเคร่ืองควรเขียนติด ไวท่ถี งั นํ้ามนั และควรมีไสกรองนํา้ มนั ติดอยูท่ีถงั น้ํามนั ดว ย 3. สว นประกอบท่ีจาํ เปน ในการใชพนสาร 3.1 ถังบรรจุสาร ปากถังควรมีความกวางพอและสะดวกตอการเติมสารและทําความ สะอาด (ควรมคี วามกวางอยางนอย 13 เซนติเมตร) ฝาถังตองมีปะเก็นรองอีกช้ันหนึ่งเพื่อใชเก็บความ ดัน ถังบรรจสุ ารตองมีความจอุ ยางตํ่า 10 ลิตร และควรจะมีตะแกรงกรองติดอยูที่ปากถงั ดว ย 3.2 ทอสง สาร ทอสง สารควรตอเชื่อมดว ยสายรัดซ่งึ งายและสะดวกตอ การใสและถอด 3.3 ล้ินปด-เปด สําหรับการพนสารแบบของเหลวควรแยกออกจากสวนท่ีบังคับอัตรา การไหล และสะดวดตอ การปด-เปด 3.4 ทบ่ี ังคับอตั ราการไหล ควรเปนแบบรูเดียว (สําหรับการพนสารแบบของเหลว) เพื่อ บังคับอัตราการไหลโดยปรับใหไปอยูในตําแหนงที่ตองการสําหรับการพนแบบผง สวนท่ีทําหนาที่ปด- เปด และบงั คับอตั ราการไหลจะตองทําเครอ่ื งหมายไว 3.5 หัวฉีด กอนซ้ือตองตรวจสอบใหแนน อนวา หวั ฉีดทตี่ ิดมากับตัวเครื่องยนตพนสารน้ัน เหมาะสมกับการใชง านตามทีต่ อ งการหรือไม สรุป การเลือกใชเคร่ืองยนตพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชน้ัน ตองพิจารณาถึงเปาหมายหรือวิธีการ พนสาร รวมทั้งรายละเอียดตางๆตามท่ีกลาวมาแลวขางตน เคร่ืองยนตพนสารท่ีเลือกใชตองใชงาย สะดวก การบํารุงรักษาไมยุงยาก เครื่องยนตพนสารท่ีมีราคาแพงควรมีประสิทธิภาพในการทํางาน ไดม ากและควรมอี ายุการใชงานทย่ี าวนานดว ย  เทคนิคการใชสารปองกนั กาํ จดั ศตั รพู ืช  Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื

~ 65 ~ เทคนิคการใชเ คร่อื งพน สารปองกันกําจดั ศตั รพู ชื  เครื่องพนสารที่เกษตรกรใชมีหลายชนิด การใชจะแตกตางกันตามชนิดของพืช จํานวน พื้นที่ปลูกชนดิ ของศัตรพู ืช ตลอดจนแรงงานท่ีจะทําการพนสาร ดังน้ันจึงแบงเคร่ืองพนสารออกเปน 2 กลุม โดยคํานงึ ถึงสมรรถนะของเครอ่ื งพน สารกับลักษณะทรงพมุ และขนาดของพชื ที่จะทําการพน ดังนี้ 1. เทคนคิ การใชเครอื่ งพนสารปองกันกําจดั ศตั รูขาว พืชผัก พชื สวนขนาดเล็กและพืชไร 2. เทคนิคการใชเ ครือ่ งพน สารปอ งกันกาํ จดั ศตั รูไมผลและไมยืนตน เทคนิคการใชเ ครอ่ื งพนสารปอ งกนั กาํ จัดศตั รูขาว พชื ผกั พืชสวนขนาดเลก็ และพืชไร  เครือ่ งพน สารแบบสบู โยกสะพายหลัง วิธีการใช  ใชสาํ หรบั การพน สารกาํ จดั วชั พชื , สารปองกันกาํ จดั แมลงและโรคพืช  หัวฉีดแบบแรงปะทะ หรือ แบบรูปพัด สําหรับพนสารกําจัดวัชพืช, แบบกรวยกลวง สําหรับพนสารปองกนั กําจดั แมลงและโรคพืช  อตั ราการพนสาร : ใชอ ัตราการพน ตงั้ แต 40 ลติ รตอ ไร ข้นึ ไป  ความกวางแนวพนสาร : ความกวางแนวพนสารท่ีเหมาะสมอยูระหวาง 1.4 – 3.0 เมตร  เทคนิคการพน oสารกําจัดวัชพืช ถือหัวฉีดใหสูงจากวัชพืชในระดับคงที่และเดินพนดวย ความเร็วคงที่ไมควรสายหัวฉีด o สารปอ งกันกําจัดแมลงและโรคพชื - ในขาว พืชไรและพืชผัก ขณะพนใหสายหัวฉีดบาง เพื่อใหการ กระจายของละอองสารตกบนสว นตางๆของพืชอยา งท่ัวถึง - ในพืชสวนขนาดเล็ก ตองทําการพนสารจากยอดลงมา โดยสาย หัวฉดี ซาย–ขวา  เครอื่ งพน สารแบบถังอัดลม วธิ ีการใช  ใชส ําหรับการพนสารกําจดั วชั พชื , สารปอ งกันกาํ จัดแมลงและโรคพชื  หัวฉดี แบบแรงปะทะ หรือ แบบรูปพัด สําหรับพนสารกําจัดวัชพืช, แบบกรวยกลวง สําหรับพน สารปองกันกาํ จดั แมลงและโรคพืช  เทคนคิ การใชสารปองกนั กาํ จดั ศตั รพู ืช 

~ 66 ~  อัตราการพน สาร : ใชอตั ราการพน ต้งั แต 40 – 60 ลิตรตอไร  ความกวางแนวพนสาร : ความกวางแนวพนสารที่เหมาะสมอยูระหวาง 1.5 – 3.0 เมตร  เทคนิคการพน เชน เดยี วกับการใชเ ครื่องพน สารแบบสูบโยกสะพายหลงั การดูแลรักษาประจําวัน การดูแลเคร่ืองพนสารใหพรอมสําหรับการใชงานนับเปนส่ิงสําคัญ โดยจะสง ผลถงึ ปจจยั ตา งๆ ดังน้ี 1. ทําใหผูใชเครื่องพนสารปลอดภัย โดยรอยรั่วตางๆอาจจะทําใหผูพนสารเกิดการ ปนเปอนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชและอาจเปนสาเหตุใหรับพิษของสารปองกันกําจัด ศตั รพู ืชเกดิ เปนอนั ตรายถึงตายได 2. ประสิทธิภาพการพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืช การปองกันกําจัดศัตรูพืชใหไดผล นอกจากจะขน้ึ อยกู ับสารปอ งกันกาํ จัดศัตรูพืชและความรูของผูใชแลว ยังขึ้นอยูกับสภาพ ของเคร่อื งพน สารทน่ี าํ มาใชอกี ดว ย 3. ยืดอายุการใชงาน เครื่องพนสารจะเกิดการชํารุดเร็วข้ึน หากไมไดรับการดูแลหลังจาก การใชงาน 4. ประหยัดเวลาและคาใชจาย หากเครื่องพนสารชํารุดใชงานไมไดจะสงผลใหงานชะงัก และผลผลติ เกิดการเสียหายทาํ ใหกําไรลดลง วิธีการดูแลบํารุงรักษาเคร่ืองพนสารตอไปนี้เปนแนวทางชวยลดอันตรายและปญหาดังกลาว ในขางตน และจะชวยทําใหเ ครอ่ื งพน สารมีอายุการใชงานท่ยี าวนานขนึ้  กอนการพนสารปอ งกันกาํ จัดศตั รูพชื วตั ถปุ ระสงคเ พอ่ื ตรวจสอบวาเครือ่ งพน สารอยใู นสภาพพรอมใชงานได  ตรวจดูขอตอ แหวน ล้ิน แผนลูกยาง และปะเก็นตางๆวาอยูในสภาพดีหรือไม หากชํารดุ ควรเปลี่ยนใหมเพื่อไมใ หเกิดปญหาขณะใช  เติมนํ้าสะอาดลงในถงั บรรจุสาร เพื่อตรวจสอบการรั่วซึมตามขอตอตางๆ หากพบ รองรอยการรัว่ ซึมควรซอ มแซมใหเ รียบรอ ยกอนใชงาน  ตรวจดูตะแกรงกรองวามีรอยชํารุดหรือไม หากมีรอยชํารุดควรซอมแซมให เรยี บรอยกอ นใชง าน  ตรวจสอบสายสะพาย แผนรองหลัง แผนรองไหล และของอตะขอยึดใหอยูใน สภาพเรียบรอ ย  ตรวจสอบบรเิ วณกานกระบอกสูบ ลิ้น ปะเก็น ตามสวนตางๆ หากชํารุดควรซอม หรอื เปลยี่ นใหม  เทคนิคการใชส ารปอ งกนั กําจดั ศตั รพู ชื 

~ 67 ~  ระหวา งการพนสารปอ งกันกําจัดศัตรพู ืช  เครื่องพนสารแบบสูบชัก, เครื่องพนสารแบบสูบโยกสะพายไหลหรือสะพายหลัง ใหอัดลมในจังหวะที่สม่ําเสมอเม่ือตรวจนับละอองสารควรไดละอองสารที่ สม่าํ เสมอ การอัดลมเร็วเกินไปจะทาํ ใหความดันสูงข้ึนอาจทําใหปมเสียและสวนท่ี เปน รอยตอรวั่ ซงึ่ อาจทําใหผพู น ไดร บั อนั ตรายจากสารปอ งกนั กําจัดศตั รูพืชได  เครื่องพนสารแบบอัดลม ไมควรเติมสารปองกันกําจัดศัตรูพืชมากเกินไปเพราะจะ ทาํ ใหต อ งอัดลมเพ่ิมบอยคร้งั กอ นทสี่ ารปองกนั กาํ จดั ศตั รูพืชจะหมดและไมควรอัด ลมมากจนเกินไปเพราะอาจทําใหถ ังบรรจุสรระเบดิ เปน อนั ตรายตอผใู ชได  หากมีปญหาเกดิ ขึน้ ระหวางการใชงาน ควรถายสารปองกันกําจัดศัตรูพืชออกจาก ถงั บรรจุสารใหห มดและทําความสะอาดเคร่ืองพนสารกอนการแกไขหรือซอมแซม เพ่อื หลีกเลยี่ งอนั ตรายที่จะเกดิ ข้ึนจากสารปองกันกําจดั ศตั รูพชื  หลังการพน สารปองกันกาํ จดั ศตั รูพืช  ควรพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชใหหมดถังบรรจุสารกอนที่จะทําความสะอาด เพราะสารปองกันกําจัดศัตรูพืชท่ีเหลือตกคางในถังบรรจุสารอาจทําใหเกิด อนั ตรายและยุง ยากตอการทาํ ความสะอาด  คลายหัวฉดี ออกลา งทาํ ความสะอาดสงิ่ สกปรกท่ีตดิ มากับหัวฉีดออกใหห มด  สาํ หรับเคร่อื งพนสารแบบสูบชัก, แบบสูบโยกสะพายหลังและสะพายไหล ใหเติม นํ้าสะอาดใหเต็มถังบรรจุสาร (ไมตองเปล่ียนหัวฉีด) และพนนํ้าออกจนหมดถัง บรรจุสาร โดยพนน้ําที่ลางไปยังตนไมที่ไมตองการหรือหลุมที่ขุดไวลึกประมาณ 1 เมตร จนแนใจวานาํ้ หมดถงั บรรจุสารและหองเกบ็ ความดัน  สาํ หรับเคร่อื งพน สารแบบอัดลม ใหถอดหัวฉีดออกแลวทําความสะอาด เติมนํ้าให เต็มถังบรรจุสารแลวลางสารปองกันกําจัดศัตรูพืชที่เหลือออก เทน้ําที่ลางไปยัง ตนไมท่ีไมตองการหรือหลุมที่ขุดไวลึกประมาณ 1 เมตร ลางทอสงสารโดยเติมนํ้า สะอาด 5 ลิตร ลงในถังบรรจุสารทําการอัดลมและพนตามวิธีปกติโดยไมตองใส หัวฉดี  ถอดและทาํ ความสะอาดตะแกรงกรองตา งๆทตี่ ดิ อยูกับเครือ่ งพนสาร  ทําความสะอาด เช็ดเคร่ืองพนสารและสายสะพายตางๆใหแหง เก็บไวในท่ีเก็บ หรอื ท่ีรม เพอ่ื ใหนํา้ ระเหยจะไดไ มเ กิดสนมิ  การเกบ็ รักษาเครื่องพนสารหลังฤดูการพนสาร การดูแลรักษาเครื่องพนสารภายหลังสิ้นสุดฤดูการใชหรือเก็บเคร่ืองพนสารไวนานเกินกวา 2 สัปดาห แบง ไดตามแบบของเครอ่ื งพนสาร โดยมีวิธกี ารปฏบิ ตั ิ ดังนี้  เทคนิคการใชสารปองกนั กําจดั ศตั รูพืช 

~ 68 ~  เคร่อื งพน สารแบบสบู ชัก 1. ทาํ ความสะอาดเครอ่ื งพนสารใหท ่ัว 2. ถอดลกู สบู ในกระบอกและใชจารบีทาลกู สบู และแหวนลูกสบู 3. ประกอบเขาอยา งเดิมแลว เก็บไวใ นทแี่ หง  เครอื่ งพน สารแบบถังอดั ลม 1. ทาํ ความสะอาดเครอ่ื งพนสารใหท่ัว โดยเคร่ืองพนสารแบบน้ีถังบรรจุสารจะเคลือบโลหะ กนั สนมิ ไว จึงจําเปน อยางยงิ่ ทจ่ี ะตองแนใ จวาถังบรรจสุ ารแหงกอ นทจ่ี ะนาํ ไปไวในที่เกบ็ 2. ถอดปม และลูกสูบออก ทาจารบที ย่ี างลกู สูบ หรือ เปลยี่ นยางใหม 3. ทาจารบบี างๆตามหวั นอตแลว เก็บไวในทแี่ หง 4. ประกอบเขา อยา งเดิมแลวเกบ็ ไวในทแ่ี หง  เคร่อื งพนสารแบบสบู โยกสะพายไหล 1. ทาํ ความสะอาดเครอ่ื งพน สารใหท ่วั 2. ถอดปม และหองเกบ็ แรงดนั เอาล้ินลกู ปนออกมาลา งใหสะอาดและตากใหแหงสนิท 3. ทาจารบตี ามนอตที่หนีบสายสะพาย 4. เมอื่ สว นตา งๆแหง ดีแลว ใหป ระกอบเขาที่เดมิ แลวเก็บไวในทีแ่ หง ๆพรอมเปด ฝาทิง้ ไว  เครอื่ งพนสารแบบสบู โยกสะพายหลงั 1. ทาํ ความสะอาดเครื่องพน สารใหท่วั 2. สําหรับเคร่ืองพนสารที่มีปมและลูกสูบ ถอดปมลูกสูบ หองเก็บความดัน ล้ินลูกปน ถา ลูกสูบแยกออกจากหอ งเก็บความดันใหถ อดแยกออกมา ปลอ ยใหแ หวนแหงแลวทาจารบี ลางหองเก็บแรงดันดว ยนํ้าสะอาด ปลอยใหแหง ประกอบเขาดว ยกัน 3. ทาจารบตี ามรอยตอของดามคันโยกและสวนท่ีมสี ายรดั 4. คลายสว นท่ยี ึดติดกันแนน แลวนาํ ไปเก็บไวใ นทแ่ี หง สาเหตุทีเ่ ครอ่ื งพนสารขดั ของระหวางการใชง านและการแกไข (Problems and Maintenance) สาเหตขุ อขัดขอ งและการแกไ ขของเคร่ืองพน สารแตละชนดิ มรี ายละเอยี ดดงั ตอไปนี้  อาการท่ีเกดิ ขนึ้ จากการอัดลมมากเกินไป คอื 1. จะรสู ึกวา อดั ลมไมล ง 2. จะพบวามลี ะอองขนาดเลก็ มาก 3. จะมนี า้ํ ซมึ ตรงกานลกู สบู 4. จะมรี อยรัว่ ตามสว นทเี่ ปน รอยตอ  เทคนิคการใชส ารปองกนั กําจดั ศัตรพู ชื 

~ 69 ~  เคร่ืองพน สารแบบสูบชกั 1. หัวฉดี อาจจะอดุ ตันท้งั หมดหรือเพยี งเลก็ นอย ใหเ อาของเหลวออกใหหมด แลวลางเคร่ือง ใหส ะอาด ถอดหวั ฉีดออกลาง 2. ลิ้นลูกปนที่ปลอยของเหลวออกอาจจะมีสิ่งอุดตัน ใหลางเครื่องพนสารใหสะอาด เอา ลูกสบู ออกจากกระบอกสบู แลวทําความสะอาดลิน้ ลูกปน  เครอื่ งพนสารแบบอดั ลม 1. ถา อัดลมมากเกนิ ไปจะกดลกู สูบไมลง แตถ าอดั ลมเพยี ง 2-3 ครัง้ ยังคงอัดไมลงแสดงวาใส ของเหลวมากเกินไป ใหปลอยลมออกใหหมดแลวเทของเหลวออกบาง ของเหลวท่ี ตองการพนควรใสป ระมาณ2/3ของถงั บรรจสุ าร 2. ถา การอดั ลมยังเปนปกติ แตสารปอ งกันกําจัดศัตรูพืชท่ีพนออกมาไมติดตอกัน หัวฉีดหรือ กอกปด -เปด อาจจะอุดตัน ใหปลอ ยลมออกจากถงั บรรจุสารใหหมด ทําความสะอาดกอก ปด – เปด และหวั ฉดี  เครอ่ื งพนสารแบบสบู โยกสะพายไหลห รอื สะพายหลัง 1. หัวฉีดหรือกอกอาจจะอุดตัน ใหปลอยลมออกมาใหหมด เทของเหลวออก ทําความ สะอาดถงั บรรจสุ าร ถอดกอก ปด-เปด และหัวฉีดออกทาํ ความสะอาด 2. ตะแกรงกรองในทอ กอ นจะถงึ หัวฉดี อาจจะสกปรกและมีเศษผงไปอุดตัน ถอดออกและทํา ความสะอาดอยา ใชล วด เหล็ก หรือ เครื่องมือท่ีจะทําใหตะแกรงกรองขาดได แลวทําการ ลางดวยนา้ํ สะอาด 3. ล้ินลูกปนในหองเก็บความดันอาจจะอุดตัน ถอดปมออกดูท่ีหองเก็บความดัน ทําความ สะอาดลูกปนหรือนอตภายใน ใชเสนลวดเล็กๆสอดเขาไป ลางดวยน้ําสะอาดจนแนใจวา นา้ํ ไหลผา นสะดวก  แรงดันนอ ยหรอื ไมมีเลย ซึง่ จะพบไดเน่ืองจากอาการท่ีจะกลาวตอไปน้ี 1. เมอ่ื สบู ลมจะไมมีลมเขา ไปเลย 2. ไมมีของเหลวออกเวลาพน หรือมีแตละอองสารหยาบมาก 3. ถึงแมวา จะปมใหเร็วข้ึนแตกไ็ มเ กิดประโยชน  เคร่อื งพน สารแบบสบู ชัก 1. ลูกยางปมท่ีปลายลูกสูบหรือแหวนลูกสูบอาจชํารุด เทของเหลวออกจากเครื่องพนสาร ถอดลกู ปนทาํ ความสะอาด ตรวจดูลกู ยางปม ถาชํารุดใหเปล่ียนใหมแ ลว ทาจารบีใหท ่วั 2. ลกู ปน ทป่ี ลอ ยใหของเหลวเขา อาจจะชาํ รดุ ใหท าํ ความสะอาดหรือเปลีย่ นใหม  เครอื่ งพนสารแบบอดั ลม 1. ลูกยางปมอาจจะเสีย ทําใหอากาศรั่วออกจากถังบรรจุสาร เทของเหลวออก นําลูกสูบ ออกจากกระบอกสูบแลวตรวจดูถาชาํ รุดใหเ ปลยี่ นใหม  เทคนคิ การใชสารปองกันกาํ จดั ศตั รูพชื 

~ 70 ~ 2. ลูกยางที่ปลายกา นลกู สูบหรอื แหวนอาจชํารุด ถอดลูกสูบออกจากกระบอกสูบ ตรวจดูถา ชาํ รดุ ใหเ ปลยี่ นใหมแลวทาจารบีใหท ั่ว 3. ถาลูกปนหรือแผนยางปมชํารุด และในกรณีที่มีของเหลวร่ัวออกมาตรงสวนบนของถัง บรรจุสาร ทําใหไมสามารถเก็บความดันได ใหตรวจดูลิ้น ถาชํารุดใหเปล่ียนใหมเทาท่ี จําเปน  เครอ่ื งพนสารแบบสูบโยกสะพายไหล 1. ลิ้นลูกปนที่ปลอยใหของเหลวเขาอาจชํารุด เทของเหลวออก ถอดปมและหองเก็บความ ดนั ตรวจสอบและทาํ ความสะอาดล้ินลูกปน ถา ชาํ รดุ ใหเปล่ยี นใหม 2. ลูกสูบอาจจะหลวม ถาเกิดกรณีนี้ขึ้นจะทําใหแรงดันร่ัวตรงสวนบนของปม แกไขไดยาก หากใชจ ารบีทาอาจชวยไดชัว่ คราว  เครือ่ งพน สารแบบสูบโยกสะพายหลงั 1. เคร่ืองพนสารที่ใชปมแบบกระบอกสูบ ใหปฏิบัติเชนเดียวกับเคร่ืองพนสารแบบสูบชักใน ขอที่ 1 2. เครอื่ งท่ใี ชปมแบบไดอะแฟรม แผน ยางอาจจะตดิ ตายหรือแนน หรืออาจจะติดไมสนิท ถา เปนกรณีใดกรณีหนึ่งใน 2 กรณี จะทําใหเกิดของเหลวที่ฐานของเครื่องพนสาร ใหเท ของเหลวออกและทําความสะอาดถังบรรจุสาร ตรวจดูแผนยางไดอะแฟรม ถาชํารุดให เปล่ียนใหม หรือถาหลวม ขันนอตใหแนน ถาแผนยางแข็งหรือชํารุดตรวจดูแลวเปล่ียน ใหมถ าจําเปน  การพนสารที่ไมสม่ําเสมอ ท่ัวไปเกิดข้ึนกับเครื่องพนสารท่ีมีหองเก็บความดัน จะพบอาการ ดงั ตอ ไปนี้ 1. การเปลี่ยนแปลงแรงดันสูงและต่ําขณะอัดความดัน จะทําใหของเหลวออกมาไม สมาํ่ เสมอ 2. ถา แรงดนั มากอาจจะทาํ ใหเ กิดอาการเชนท่ไี ดอธิบายแลว  เครือ่ งพนสารแบบสบู โยกสะพายไหลและเครื่องพนสารแบบสูบโยกสะพายหลัง อาการท่ีทําใหเกิดความดันไมสมํ่าเสมอเกิดขึ้นเพราะหองเก็บความดันไมทํางาน เครือ่ งพน สารจะทํางานคลายๆกับเคร่ืองพนสารแบบสูบชักจังหวะเดียว ถาแกไขใหมันทํางาน จะตอ งมอี ากาศเขา ไป 1. ตรวจดูลิ้นลูกปนที่ของเหลวเขา (Ball valve) ถาชํารุด แรงดันในหองเก็บความดันจะ ออกหมด ทําใหไมมีความดัน ใหทําความสะอาดเคร่ืองพนสารถอดปมและหองเก็บ แรงดัน ตรวจดูลิ้นลูกปน หรือสวนท่ีทําใหปดไมสนิท ทําความสะอาดหรือเปล่ียนใหม เทา ท่ีจําเปน  เทคนิคการใชส ารปองกนั กาํ จดั ศัตรูพืช 

~ 71 ~ 2. ตรวจหองเก็บความดัน ดูตามรอยตะเข็บวามีรอยร่ัวหรือไม โดยเฉพาะอยางย่ิงสวนบน ของหองเกบ็ ความดันจะมีทอสง สารปองกันกําจัดศัตรูพืชออกไปท่ีหัวฉีด ดูตรงรอยขอตอ วาแนนหรือเปลา ตรวจดูปะเก็นแลวขันใหแนใจวาไมมีรอยร่ัว ถาสวนประกอบของหอง เก็บความดันชํารุดควรจะไดตรวจซอมโดยชางผูชํานาญการจากโรงงานเสียกอน อยา พยายามซอมดวยตนเอง  สว นประกอบชํารุด หากเครื่องพนสารชํารุดมากโดยอาจจะเกิดจากอุบัติเหตุหรือเพราะอายุ การใชงานมากใหล องซอ มดู แตม ขี อ ควรระวังดังตอ ไปน้ี 1. ไมควรซอมแซมสวนใดๆของเคร่ืองพนสารที่เปนสวนประกอบของหองเก็บความดันหรือ ถังบรรจุสารเคมี โดยเฉพาะเคร่ืองพนสารแบบอัดลม นอกจากจะมีรอยร่ัวเล็กๆนอยๆ และสวนประกอบเหลานี้ตอ งแนใ จวาอยูในสภาพชาํ รุดจงึ จะซอม 2. ถาเครื่องพนสารเกา ควรไดรับการปรับปรุง เคร่ืองพนสารอาจชํารุดบอยๆซ่ึงอาจเปน อันตรายและทําใหเสยี เวลา ขอแนะนําใหเ ปล่ียนเครอ่ื งพนสารใหม • รอยตอร่ัว หากเครื่องพนสารยังใชไดปกติ แตตรงรอยตออาจจะขันไมแนนหรือไมสนิท ตรวจดูปะเก็นตรงรอยตอ ถาชํารุดใหเปล่ียนใหมหรือใชเทปพันเกลียวพันตรงรอยตอแลวขัน ใหแนน เครื่องพนสารแบบสูบโยกสะพายไหล ปะเก็นตรงสวนของลูกสูบอาจชํารุดจะทําให ของเหลวรัว่ ออกมาตรงสวนบนใหเปลี่ยนปะเกน็ ใหม • ตัวปมฝด หนังลูกสูบอาจแตก ถอดลูกสูบออกตรวจดูแลวเปลี่ยนใหมถาหนังเกาใหเอาจารบี ทาใหล่ืน สําหรับเครื่องพนสารแบบสูบโยกสะพายหลังตรวจดูรอยตอของกานโยก ถาไมคด หรอื ชํารุดใหหยอดนา้ํ มันหรือจารบีตรงสวนทต่ี อ กนั • พนสารไมสม่ําเสมอ ถาทําการตรวจซอมดังกลาวแลวยังไมทําใหดีขึ้น หัวฉีดอาจชํารุด ควร เปลีย่ นใหม  เครื่องยนตพน สารสะพายหลงั ชนดิ ใชแ รงลม (Mist blower) วิธีการใช  คณุ สมบัตขิ องเคร่อื ง - เคร่ืองยนต 2 จังหวะ ระบายความรอนดวยอากาศ ความจุกระบอกสูบ 35-55 ลูกบาศกเ ซนตเิ มตร ความเร็วรอบ 6,000-7,500 รอบ/นาที - ความเร็วลมปลายทอ ประมาณ 75 เมตร/วินาที หรือ ประมาณ 270 กิโลเมตร/ ชั่วโมง - ปริมาตรอากาศที่ผลิตได 12-15 ลูกบาศกเมตร/นาที (720-900 ลูกบาศกเมตร/ ชั่วโมง) - ความดัน ท่ีถงั บรรจสุ าร 0.84 ปอนด/ตารางนิว้ ทหี่ วั ฉดี 0.56 ปอนด/ ตารางน้วิ  เทคนิคการใชส ารปองกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื 

~ 72 ~  ใชส าํ หรบั การพนสารปอ งกนั กําจัดแมลงและสารปองกันกําจดั โรคพืช  อัตราการพนสาร 10-60 ลิตร/ไร  ขนาดละอองสาร 100-500 ไมครอน  ความกวา งแนวพน สาร แนวพน สารท่เี หมาะสมประมาณ 5 เมตร ในพชื ไรทรงพุมเตีย้  เทคนิคการพนสาร - พชื ไร ถือใหทอลมเปนมมุ ตํ่าประมาณ 15 องศา ไมค วรทําการพนสารสวนทิศทาง ลม หันทอ ลมไปในทิศทางใตล มเสมอ - ไมผ ลและไมย ืนตน ทําการพนสารใหเ ปน ระบบเร่มิ จากยอดลงมาโดยทําการแกวง ทอลมอยางชา ๆ อยายกหวั ฉีดใหสงู กวาระดับสารปองกันกาํ จัดศัตรูพืชในถัง วธิ ีการใชเ ครอื่ งยนตพ น สารสะพายหลงั ชนดิ ใชแ รงลม ขอควรปฏบิ ตั เิ กี่ยวกบั การพน สารปองกันกําจัดศตั รพู ชื ดว ยเคร่ืองยนตพนสารสะพายหลังชนิด ใชแ รงลม  การเตรยี มการกอนตดิ เครอ่ื งยนต 1. ผสมนํ้ามันใหถูกอัตราสวนระหวางน้ํามันเครื่องและน้ํามันเบนซิน ผสมในขวด หรือภาชนะอื่นซ่ึงใชในการผสมน้ํามัน อยาผสมในถังน้ํามันของเครื่องพนสาร อัตราสวนผสมประมาณ 1 : 20 คือ น้ํามันเคร่ือง 1 สวน/น้ํามันเบนซิน 20 สวน แตอ ัตราสว นผสมอาจแตกตางกนั ไปตามขนาดและชนดิ ของเคร่ืองยนต 2. เขยาใหส ว นผสมเขากนั ดแี ลว เทลงในถังนาํ้ มัน 3. เม่ือเคร่อื งยนตย ังเยน็ อยูใ หปด โชค และยกคันเรงข้นึ 4. เปดน้ํามนั และตรวจดูวานํ้ามันไหลเขาคาบูเรเตอรหรือไม โดยตรวจดูไดจากสาย น้ํามันท่ีตอจากถงั นา้ํ มนั ไปยังคาบูเรเตอร 5. ใชมือขางหน่ึงจับเคร่ืองยนตไวเพ่ือปองกันไมใหเคร่ืองพนสารเคล่ือนที่แลวจึงดึง เชอื กตดิ เครอื่ งยนต 6. เม่ือเครื่องยนตติดใหเปดโชคและปรับคันเรงเพ่ือใหเครื่องยนตเดินเครื่องไมเร็ว เกินไปเพราะเครอื่ งยังเย็นอยู 7. ในขณะอุนเครื่องยนตค วรจะเรง เครอื่ งสุดหรือใกลเคียง เคร่ืองยนต 2 จังหวะ ไม ควรตดิ เครื่องเบาๆไวเปน เวลานาน  การดับเครื่องยนต 1. ในขณะพนสารลดคันเรง ลงต่าํ สุด 2. เมอ่ื เลิกพนสาร ปดกอกนํ้ามันและปลอยใหเคร่ืองยนตทํางานตอไปจนกวาน้ํามัน ในคาบูเรเตอรห มด  เทคนคิ การใชส ารปอ งกนั กาํ จดั ศตั รพู ืช 

~ 73 ~ 3. ถาเคร่ืองพนสารนั้นจําเปนตองใชในวันรุงขึ้น นํ้ามันเชื้อเพลิงอาจเก็บตอในถัง นาํ้ มันได แตถ า จะเก็บไวหลายวัน ควรถา ยน้าํ มนั ออกจากถงั นํ้ามัน ทั้งน้ีเพราะถัง น้ํามันเชื้อเพลิงปดไมสนิท นํ้ามันเบนซินระเหยไปได สวนที่เหลือก็เปน นํ้ามันเครื่อง เม่ือติดเครื่องยนตนํ้ามันเคร่ืองจะไปเคลือบหัวเทียน ทําให เครอื่ งยนตต ดิ ยาก เทคนคิ การใชเครอ่ื งยนตพ นสารสะพายหลงั แบบใชแรงลม (Mist blower)  กอนการพนสาร 1. ควรทราบความเปนพษิ ของสารปอ งกนั กําจัดศัตรพู ืชที่จะใชใ หแ นน อน 2. ตรวจดูขอ ควรระวงั ในการใชสารปอ งกันกําจัดศตั รูพชื 3. วัดอัตราการไหลของ restrictor ขนาดตางๆดวยนํ้า หากไมไดหาอัตราการไหล ของเครือ่ งพน สารนั้นๆมากอน 4. พิจารณาใช restrictor ท่ีมีอัตราการไหลพอดีกับความเร็วในการเดินท่ีสามารถ พนสารไดตามอตั ราการพน สารท่ีแนะนาํ ดว ยความกวา งแนวพน สารทร่ี ะบุไว 5. วัดความเร็วลมและตรวจทิศทางของลม อยาพนสารหากมีลมแรงกวา 5 เมตร/ วินาที (18 กโิ ลเมตร/ชว่ั โมง หรือ 10 ไมล/ชวั่ โมง)  ระหวา งพน สาร 1. สวมเสื้อผาและอุปกรณปองกันพิษสารเคมี และตองแนใจวามีนํ้าเพียงพอ สําหรับชาํ ระลา งรางกาย 2. เตรียมภาชนะสําหรับใชผสมสาร เชน กรวย ตะแกรงกรอง ไมสําหรับกวนสาร ถวยตวง 3. ตองแนใ จวากอ กของเคร่อื งพน สารปดสนิท 4. ผสมสารปองกันกําจัดศัตรูพืชในถังผสมดวยอัตราสวนที่ถูกตอง คนใหเขากัน แลวเทใสถังเครอ่ื งพน สารโดยใชกรวยและตะแกรงกรอง 5. ตรวจดูวา ถงั เครือ่ งพน สารและขอ ตอตางๆรัว่ หรอื ไม ปด ฝาถังใหแ นน 6. ติดเคร่ืองยนตและอุนเครือ่ งสกั ครู 7. เรม่ิ พนสารดา นใตลมของไร หันหวั ฉดี ไปทางใตล มและเรง เครื่องยนตเ ต็มท่ี 8. เดนิ ต้ังฉากกับทิศทางลมเทา ทจี่ ะทาํ ได 9. พนสารไปทางใตลมอยาพนไปขางหนา และเมื่อสุดพื้นท่ีจะตั้งตนแนวใหม หัน หัวฉีดไปทางใตล มเชนกนั 10. พนสารไปยงั แถวที่ 2 หรอื 3 ใตลม จากท่ีทานกําลังเดิน การพนสารแบบน้ีผูพน สารจะไมส มั ผัสกับสารปองกันกําจัดศัตรูพืช ซึ่งติดอยูที่ใบพืชและละอองสารจะ  เทคนคิ การใชสารปอ งกนั กําจดั ศตั รูพชื 

~ 74 ~ กระจายออกไปกอนท่ีจะปะทะกับตนไม ถาหากถือหัวฉีดใกลกับตนพืชเกินไป ใบพืชเพียง 2-3 ใบ เทาน้ันท่ีเปยกโชก แตสวนอ่ืนๆจะไมถูกสารปองกันกําจัด ศตั รพู ืชเลย 11. ถาหากตนพืชตนสูงใหแกวงหัวฉีดเคล่ือนท่ีในลักษณะวงกลม ถาหากตนพืชเต้ีย ใหแกวงหัวฉีดไปมาตามพ้ืนราบ การพนสารแบบนี้ทําใหใบพืชพลิกกลับไป กลับมาและจะคลมุ ตน พชื ไดทัง้ หมด 12. ขณะท่ีขยายแนวพนสารขึ้นไปทางเหนือลม โดยเวนระยะระหวางแนวพนสาร ตามท่ีคํานวณไวนั้น ใหปดกอกในขณะยายแนวพนสาร นอกจากระยะระหวาง แนวพนสารแคบมาก 13. แถวสุดทา ยเหนอื ลมเวลาพน สารจะตอ งเดนิ หางออกไปจากแปลง 14. ถาลมเปลี่ยนทศิ ทางในขณะพน สารจะตองหยุดพนสาร แถวทีพ่ น สารครั้งสุดทาย จะตองทําเคร่ืองหมายไว และเร่ิมทําการพนสารใหมจากแถวแรกของแปลง ทิศทางใตลมจนกระท่ังถงึ ทท่ี ําเคร่ืองหมายท่ีทาํ ไว ขอขดั ขอ งและการแกไขเครอื่ งยนตพนสารสะพายหลงั ชนดิ ใชแ รงลม ขอขัดขอ ง การแกไ ข เครอ่ื งยนตไ มตดิ  ระบบน้าํ มันเช้ือเพลงิ  ตองแนใจวามีนํ้ามันในถัง ถาเปดแลว - ไมไดเ ปดกอกนํ้ามนั หรือทอ นา้ํ มันอดุ ตนั น้ํามันไมไหล ปดกอกถอดทําความ สะอาดแลวเปด กอ กนา้ํ มัน - ทก่ี รองอากาศอุดตัน - กรองในคาบเู รเตอรอุดตนั  ทาํ ความสะอาดทีก่ รองอากาศ  ถอดออกทําความสะอาดแลวใสกลับท่ี - นมหนจู ากหอ งลูกลอยไปคาบูเรเตอรอุด ตัน เดิม  ถอดออกทําความสะอาดตรวจดูวาถัง - เขม็ ลกู ลอยตดิ ขดั และน้ํามันไมไหล นาํ้ มันตองไมมีนํา้ อยู  ระบบไฟ  ถอดเข็มลูกลอยตรวจดู ทําความ - สายหัวเทียนหลวมหรือไมแตะกับหัว สะอาด ถายงั ไมดขี ึ้นเปลย่ี นใหม เทยี นหรือทห่ี ุม สายหัวเทียนชํารุด  ใสสายหัวเทียนใหแนน ถาหากชํารุด เปลย่ี นใหม  เทคนคิ การใชสารปองกนั กาํ จดั ศตั รพู ชื 

~ 75 ~ ขอขดั ขอ ง การแกไ ข - หัวเทียนสกปรกเน่ืองจากมีเขมาหรือมี  ถอดออกทําความสะอาด ตั้งเขี้ยวหัว นํ้ามนั จบั ทเี่ ข้ยี วหัวเทยี น เทียนตามคําแนะนํา ถาหากฉนวน กระเบือ้ งแตกเปล่ยี นหัวเทยี นใหม - ทอ ไอเสียตัน  ถอดออกทําความสะอาดหรือเปล่ียน ใหม - ทองขาวสกปรกหรอื เปน รู  ทําความสะอาดและตั้งระยะทองขาว ใหถูกตองไมหางและชิดจนเกินไป ถา หากเปนรูไมสามารถขัดใหใชการได ควรเปล่ียนใหม  เคร่ืองยนตเ ดินไมป กตหิ รอื หยดุ ทํางาน - นาํ้ มนั สกปรกมสี งิ่ ปะปนในน้าํ มนั  ทําความสะอาดทอทางเดินน้ํามัน ถวยกรองนํา้ มันและคาบูเรเตอร - นมหนคู าบเู รเตอรอุดตนั  ถอดออกทําความสะอาด หากมีส่ิงอุด ตนั ควรใชล มเปา - สายหัวเทียนหลวมและไฟลัดวงจร  ตรวจดูสายหัวเทียนและฝาครอบหัว เนื่องจากสายไฟไปแตะสวนใดสวนหน่ึง เทียนถาหากชํารุดพันสายไฟดวยผา ของเครอื่ งยนต เทปหรือเปล่ยี นสายใหม - เครือ่ งยนตสน่ั หรอื เครือ่ งเดนิ ผิดปกติ  เติมน้ํามนั ที่มีสวนผสมถกู ตอง - เครอ่ื งไมม กี ําลัง  นํ้ามันไหลไมสะดวก ทอน้ํามันหรือไส กรองอาจจะอุดตันถอดออกมาทํา ความสะอาด - คาบูเรเตอรส กปรก  ถอดออกลางทําความสะอาด ตรวจดู เข็มลูกลอยถาอยูในสภาพไมดีควร เปลยี่ น - รอยตอระหวางคาบูเรเตอรกับเสือ้ สบู  ตรวจปะเก็น ถาชํารุดเปล่ียนและขัน - เศษผงอดุ ตนั ไสก รองอากาศ นอตทหี่ ลวมหรือร่ัวใหแ นน  ถอดออกมาลางดวยนํ้ามันเบนซินแลว ฉดี นํา้ มันบางๆลงบนทกี่ รองอากาศ  เทคนิคการใชส ารปองกันกาํ จดั ศัตรพู ืช 

~ 76 ~ ขอ ขัดของ การแกไข - ถาหากไดยินเสียงเสียดสีในกระบอก  ตรวจเครื่องยนตขณะเคร่ืองยนต ลูกสูบเม่ือเคร่ืองทํางานเปนไปไดวา ทํางาน ถาหากมีรอยรั่วท่ีฝาสูบให ปะเก็นฝาสูบรว่ั เปลี่ยนปะเก็นใหม ขันนอตใหแนน ถา มีเขมาจับที่หนาลูกสูบหรือฝาสูบควร จะขดู เขมา ออก  เคร่ืองยนตระเบิดกลับ - เกดิ เขมา ทีเ่ ขีย้ วหัวเทียน  ถอดหัวเทียนออกทําความสะอาดต้ัง เข้ยี วหัวเทยี นใหม - ตง้ั ไฟออ นเกินไป  เครื่องยนตร อ นจดั  นําไปใหช า งท่มี ีความชํานาญแกไ ข - สวนผสมของน้ํามนั อาจจะผดิ  ดับเครื่องยนต ถายน้ํามันออกแลว ผสมนํา้ มนั ใหถ กู สว นใสลงในถงั - ทอ ไอเสียมเี ขมา จับมากทําใหต นั  ทาํ ความสะอาดทอ ไอเสีย อาจจะใชไฟ เผาแลวจุมลงในนา้ํ เยน็ - ขนาดของนมหนูไมถกู ตอง  ถอดนมหนูออกแลวเปล่ียนใหมตาม ขนาดและชนิดทโี่ รงงานผผู ลิตแนะนํา - ต้งั ไฟออนเกนิ ไป  นําไปใหชา งทมี่ คี วามชาํ นาญแกไ ข  ขอขัดของของการพนสาร - พน สารไมอ อก  ตองแนใจวามีสารปองกันกําจัด ศัตรูพืชบรรจุในถังบรรจุสารตรวจ ปะเก็นฝาถังบรรจุสารวาดีหรือไมและ ปด ฝาแนนหรอื ไม - พนสารออกเฉพาะในแนวระดับหรือต่ํา  ดับเคร่ืองยนตแลวตรวจปะเก็นฝาถัง กวาแตเมือ่ ยกหวั ฉดี สงู ข้ึนสารหยุดไหล บรรจุสาร ตรวจดูสายทอลมที่ทํา แรงดนั จากหอ งพัดลมอยาใหหลวม - พนสารออกบางไมออกบางขณะท่ีมีสาร  เคร่ืองพนสารอยูบนหลังผูพนไมได ในถังนอ ยกวา ¼ ของถงั ระดบั ขณะเดินพน สาร  เทคนิคการใชส ารปอ งกันกาํ จดั ศตั รูพชื 

~ 77 ~  เครือ่ งพนสารแบบจานหมุน วิธีการใชเครือ่ งพนสารแบบจานหมุน  การเตรยี มการกอ นเปด เครือ่ งพนสาร 1. สวิตชตองอยใู นตําแหนง ปด สังเกตไดวาสนั ของสวิตชขนานกับดามถอื 2. คลายนอตหางปลาและถอดสลกั ทปี ลายดา มของหวั ฉีด ถอดหัวฉดี ท่ีตดิ อยูออก 3. ตรวจสายไฟในดามถืออยาใหพันกัน แลวบรรจุถานไฟฉายจํานวน 8 กอนเขาไปทางดาน หัว หันขั้วบวกเขาไปกอนแลวประกอบหัวฉีดและสลักกลับเขาที่เดิม ตองระวังอยาให สายไฟชํารุด 4. ในทํานองเดียวกันบรรจุถานอีก 8 กอน ใหขั้วบวกเขากอน อีกปลายหน่ึงของดามถือ ถา จะใชถา น 8 กอ น ใหบรรจุทางดานนเ้ี พ่ือใหส มดลุ กับทางดา นหัวฉดี 5. ถอดฝาครอบหวั ฉดี ออกตรวจดวู า จานหมนุ เรยี บดีหรอื ไม เปด สวิตชแลวฟง เสยี งดู 6. อยา สมั ผัสขอบของจานขณะทจี่ านกําลงั หมุน 7. ตรวจความเร็วรอบของจานขณะหมุน ถาหากต่ํากวา 6,000 รอบ/นาที ในขณะท่ีจะเริ่ม ใชงานใน 2 ชว่ั โมงแรก ใหเ ปล่ยี นแบตเตอรีใ่ หม  การปดเครื่องพนสาร 1. ระหวางการพนสาร ควรจะใหจานของเคร่ืองพนสารหมุนตอไปอีกสักครูหลังจากสาร ปองกนั กําจดั ศัตรพู ชื หมด เพือ่ ใหจ านสะอาดแลวปด สวติ ช 2. เมอ่ื สิน้ สดุ การพนสารในแตละวัน ทําความสะอาดเครอ่ื งดว ยนาํ้ มันกาดหรอื เบนซิน 3. หากตอ งเกบ็ เครอ่ื งพนสารไวนานกวาสปั ดาหข ้ึนไปใหถ อดแบตเตอร่ี หรือถา นไฟฉายออก เทคนิคการใชเคร่อื งพนสารแบบจานหมุน  กอนพน สาร 1. กาํ หนดอัตราการใชสารปอ งกันกําจดั ศัตรูพชื ซงึ่ ไดจากคําแนะนําหรอื ผลการทดลอง 2. ตรวจดูขอควรระวงั ในการใชส ารปอ งกนั กาํ จดั ศตั รพู ชื 3. หาอัตราการไหลของสารปอ งกนั กาํ จัดศตั รูพืชทใี่ ชแตล ะชนดิ ตามขนาดของกา นสง สาร 4. คํานวณวากานสงสารขนาดไหนสะดวกตอการเดินพนตามอัตราการพนสาร/ไรและความ กวางของแนวพนสารท่ีกําหนดให 5. วัดความเร็วลมและตรวจทิศทางลม อยาพนสาร หากลมมีความเร็วเกินกวา 5 เมตร/ วินาที หรือ 18 กิโลเมตร/ชว่ั โมง และ อยา พนสาร ในขณะที่ไมมีลม  เทคนคิ การใชส ารปอ งกนั กาํ จดั ศัตรพู ืช 

~ 78 ~  ระหวางพนสาร 1. สวมเส้ือผาและอุปกรณปองกันพิษสารเคมี และตองแนใจวามีนํ้าเพียงพอสําหรับชําระ ลางรางกาย 2. เติมสารปองกันกําจัดศัตรูพืชลงขวดบรรจุสาร ประกอบสวนของขวดบรรจุสารเขากับ ตัวเครอื่ งพน 3. ถอดฝาครอบจานพนสารออก 4. ถอื เครือ่ งพนสารในลักษณะทีข่ วดสารอยูดา นลาง (หงายปากขวดบรรจุสาร) เปดสวิตชให จานหมุนจนมคี วามเร็วสูงสดุ 5. หันเครื่องพนสารไปทางใตลมแลวควํ่าขวดบรรจุสาร 2-3 วินาที เพ่ือตรวจดูรอยรั่วที่คอ ขวด 6. ปรบั มมุ ของหวั ฉดี ใหกานสง สารอยูในแนวดงิ่ และถอื เครอ่ื งพน สารเหนือตน พืช 7. เร่มิ ตนพนสารจากดานใตลมของพนื้ ที่ และหันหวั ฉีดไปทางใตลม 8. เดนิ พนสารในทิศทางขวางลมใหมากท่ีสุดและพนสารไปทางดานใตลมอยาพนสารไปทาง ขางหนา 9. หากลมออนถือหัวฉีดเหนือตนพืชประมาณ 1 เมตร ถาลมแรงลดหัวฉีดลงเหนือยอดพืช ประมาณ 0.5 เมตร 10. อยาใหสารปองกันกําจัดศัตรูพืชท่ีเหว่ียงจากจานถูกพืชโดยตรง ควรใหลมพัดพาละออง สารไปเพราะสารมีความเขมขน สูงอาจทาํ ใหใ บพืชไหมได 11. ถอื หวั ฉีดใหอ ยรู ะหวางแถวพืชถดั ไปทางใตลม 12. พยายามเดนิ พน สารใหไ ดความเรว็ ท่ีถูกตอ งและสมํ่าเสมอ 13. เมื่อเดินสุดแถวพืช ใหห งายปากขวดสารข้นึ โดยไมตองปดสวิตชเพราะหากเปด-ปดสวิตช บอยครง้ั จะทาํ ใหแบตเตอร่เี ส่อื มเรว็ 14. ใหข ยายแนวพนสารไปทางเหนือลมจนกวาจะสุดพ้ืนท่ี และเมื่อสุดพ้ืนท่ีแลวใหขยายแนว พน ไปอกี 1 ชว ง เพือ่ ใหละอองสารถกู พืชริมแปลง  หลงั การพน สาร 1. ถอดขวดบรรจุสารออกจากตวั เครื่อง โดยขณะถอดควรสวมถุงมือ 2. เทสารปองกนั กําจัดศัตรพู ืชสวนทีเ่ หลือลงในถังดวยกรวยและที่กรองสาร 3. เติมนา้ํ มนั กาดหรือเบนซินลงในขวดบรรจุสารเล็กนอยแลวหมนุ ปากขวดบรรจุสารเขา กับเคร่อื งพนสาร 4. พน นาํ้ มันในขวดออกไปเพ่อื ทาํ ความสะอาดกานสงสารและจานหัวฉีด (อยาพนลงบน ตนพชื ) 5. หงายปากขวดบรรจุสารข้ึนในทาปกติและใหจานหมุนตอไปอีก 2-3 วินาทีแลวปด สวิตช  เทคนิคการใชสารปอ งกันกําจดั ศตั รพู ชื 

~ 79 ~ 6. ทําความสะอาดจนจานแหง และใชฝาครอบปด 7. ใชผาชุบน้าํ มนั กา ดหรอื เบนซนิ หมาดๆเชด็ ทาํ ความสะอาดสวนภายนอกของจาน ดาม ถอื และกานสงสาร 8. ถอดแบตเตอร่อี อกจากเครื่องพน สาร 9. เก็บเครื่องพนท่ีสะอาดและแหงแลวเขาท่ี ไมควรทิ้งเครื่องพนสารไวกลางแดดเพราะ อาจทําใหตวั เคร่อื งคดงอได ขอขดั ขอ งและการแกไ ขเครือ่ งพน สารแบบจานหมุน ขอขัดขอ ง การแกไข - มีเสยี งจากมอเตอร - จานไมห มนุ หรอื หมนุ ชา  หากมเี สียงดังมากและหมุนชาลงควรเปล่ียน มอเตอร - สารปองกันกําจัดศัตรูพชื ไมอ อก - สารปอ งกนั กาํ จัดศัตรพู ืชร่วั ซมึ  เปล่ียนแบตเตอรี่ใหม ถาจําเปนตรวจดูวา จานเขาที่หรือไม มอเตอรสวมเขากับจานดี หรือไม หรือจานสวมเขาไปในแกนมอเตอร ลึกเกินไปทําใหติดกับดานหนาของมอเตอร ตรวจสายไฟท่ีตอกับมอเตอรถาจําเปนให เปลี่ยนใหม ตรวจสายไฟสีแดง(+)เช่ือมตอ กับข้ัวบวกของแบตเตอรี่และสายบวกของ มอเตอรหรอื ไม  กานสงสารอาจอุดตัน ลางทําความสะอาด ดวยน้ํามันกาดหรือใชสายไฟออนๆแหยทํา ความสะอาด  ตรวจดูวาขวดบรรจุสารขันเกลียวแนน หรือไม เทคนคิ การใชเครือ่ งพนสารปอ งกันกําจดั ศัตรูไมผลและไมย นื ตน การใชส ารปองกนั กาํ จดั ศัตรไู มผ ลควรยดึ หลักปฏบิ ัตดิ งั น้ี  ศกึ ษาเกยี่ วกบั การใชแ ละการเก็บรักษาสารปองกนั กาํ จดั ศัตรพู ืช  ปฏบิ ตั ติ ามคาํ แนะนําอยา งเครงครดั  สวมใสช ุดปองกันพษิ จากสารปอ งกนั กําจดั ศัตรูพชื  จดบันทึกการพน สารทุกครงั้  เทคนคิ การใชส ารปอ งกนั กาํ จดั ศตั รพู ชื 

~ 80 ~ 1. การเตรียมอปุ กรณพ นสาร กอนนําอุปกรณพนสารมาใชจําเปนตองหลอลื่นสวนตางๆของอุปกรณพนสาร เติมลมหรืออัด ลมยางรถแทรกเตอรใ หถ ูกตองและปฏบิ ตั ิตามคาํ แนะนาํ ดังตอ ไปนี้ 1.1 ปม เม่ือเก็บรักษาไวนานควรจะถายน้ํามันออกจากปม และทําการตรวจสภาพปมวา ทํางานหรือไม 1.2 ถังบรรจุสาร ลางถังบรรจุสารจนมั่นใจวาภายในถังสะอาด หากไมไดทําความสะอาด เคร่ืองพนสารกอนเก็บตองทําความสะอาดตามคําแนะนําในหัวขอ วิธีการลดการปนเปอนสารปองกัน กาํ จดั ศัตรูพืช (ในหัวขอที่ 8 หนา 87) ตรวจสภาพถังบรรจุสารวามีรอยรวั่ หรือไม 1.3 ตะแกรงกรอง ตรวจสภาพตะแกรงกรองทีอ่ ยูต ามจดุ สาํ คญั ๆใหสะอาด โดยเฉพาะปะเก็น หรือยางกันรั่วจะตอ งสะอาดและไมเสียหาย ตองระมดั ระวงั เวลาใสกลับทีเ่ ดมิ 1.4 หัวฉีด ตรวจชน้ิ สวนตา งๆของหวั ฉีดใหสะอาดและอยใู นสภาพดีไมอดุ ตัน 1.5 เคร่ืองยนตพ นสาร ทําการตรวจดังนี้ คือ ใสหัวฉีดและตะแกรงกรอง เติมนํ้าสะอาดลงใน ถัง ทําการตรวจที่วัดระดับนํ้า (sight gauge) แลวติดเครื่องยนตใหปมทํางานชาๆ เมื่อปดกอกแลวให ตรวจวามีการไหลยอนกลับไปในถังโดยไมมีฟองอากาศ (หากมีส่ิงผิดปกติใหอานคําแนะนําในขอ 7.8 และ 7.9 หนา 87) จากนั้นทําการเรง เคร่ืองยนตเ ลก็ นอย ทาํ การตรวจวาเคร่ืองยนตทํางานปกติหรือไม ตรวจอปุ กรณวดั ความดนั ซ่ึงจะอา นไดคาศนู ยเม่ือปม หยุดทํางานหรอื หยดุ พน นอกจากน้ีตรวจอุปกรณ ควบคุมตางๆตลอดจนกอกทุกตัวจะตองอยูในสภาพท่ีดีไมรั่วซึม เม่ือเรงเครื่องยนตมากขึ้นใหตรวจดู สภาพของสายพนสารหรือจุดเชื่อมตอตางๆ (couplings) หากพบวามีรอยถลอก ออนนุมหรือบวม หรือมีรอยแยกใหทาํ การเปล่ยี น นอกจากน้ที าํ การตรวจระบบความปลอดภัยตางๆใหอ ยใู นสภาพทีด่ ี 2. กอนพนสาร การตัดสินใจวาจะพนสารตองพิจารณาปจจัยตางๆใหรอบคอบ ไดแก การพิจารณาระดับของ การถูกทําลายถึงจุดที่จะตองทําการพนสารหรือยัง การพิจารณาวิธีการปองกันกําจัดวิธีอื่นๆควร คํานึงถึงการพนสารตองใหถูกตองกับเวลา นอกจากน้ียังตองใชประสบการณอ่ืนๆที่ผานมา เพ่ือไมให เกดิ ความเสยี่ งท่แี มลงจะสรางความตานทานตลอดจนคํานึงถึงตนทุนและผลประโยชนจากการพนสาร ปอ งกนั กาํ จัดศัตรพู ืชดวย 2.1 สารปองกันกาํ จดั ศัตรูพืช เมื่อคดิ วา ตองการใชส ารปองกนั กาํ จดั ศตั รูพืช ควรเลือกใชจาก ที่กรมวชิ าการเกษตรแนะนําหรือจากบริษทั ผูผลติ ที่มชี ่ือเสยี ง และควรพิจารณาปจจยั ตางๆ ดังนี้ 2.1.1 เลือกใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืชที่มีพิษนอย ปลอดภัยตอผูพนสารผูบริโภคและ สภาพแวดลอ ม 2.1.2 เลือกใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืชท่ีไมเปนพิษตอพืชปลูก (phytotoxic) และพืช ขา งเคียง  เทคนิคการใชส ารปองกันกาํ จดั ศตั รูพชื 

~ 81 ~ 2.2 การผสมสาร เมื่อตัดสินใจเลือกใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืชแลว ตองปฏิบัติตาม คําแนะนํา เชน ควรระมัดระวังในเร่ืองของอัตราพนสาร อัตราสารปองกันกําจัดศัตรูพืชท่ีใช ตลอดจน การผสมกับสารอ่ืนๆท่ีใหผลดีท่ีสุด เปนตน หากตองการผสมสารหลายชนิด จําเปนตองตรวจสอบวา สามารถผสมกันไดหรือไม โดยสารที่ผสมแลวจะตองไมมีอันตรายตอพืชและเกิดผลเสียตอเครื่องพน สาร 2.3 หัวฉีด ตองเลือกใชชนิดและขนาดของหัวฉีดใหเหมาะสมกับศัตรูพืช ตองปฏิบัติตาม คําแนะนําหรือจากทางราชการอยางเครงครัด โดยท่ัวไปการพนสารกับไมผล ควรเลือกหัวฉีดแบบ กรวยกลวงสําหรบั การพนสารปอ งกนั กาํ จดั แมลงและโรคพืชชนิดตางๆ 2.4 การปรับวัดอตั ราตางๆ ถึงแมจะมีตารางแนะนําเกี่ยวกับความดันและอัตราการไหลของ หวั ฉดี แลว ก็ตาม จาํ เปนตอ งมีการปรับวดั ทุกครง้ั กอ นทําการพน สาร 2.5 กอ นการพน สาร 2-3 วัน ควรปฏบิ ัตดิ ังน้ี 2.5.1 มน่ั ใจวา มีสารปอ งกนั กําจดั ศัตรูพืชเพียงพอ 2.5.2 มั่นใจวานํ้าที่จะใชทําการพนสารมีเพียงพอ ตลอดจนอุปกรณการเติมน้ําตอง รวดเรว็ 2.5.3 ทราบวนั พน สารที่แนน อนเพ่อื ท่ีจะไดร ะมัดระวังอันตรายท่ีจะเกิดกับสตั วเลี้ยง 2.5.4 หากสารปองกันกําจัดศัตรูพืชที่จะทําการพนเปนพิษตอผ้ึง ควรบอกกลาวผูเลี้ยง ผึ้งในบริเวณใกลเคียงและควรพนสารในชวงเย็นหรือวันที่อากาศมีเมฆครึ้ม อาจชวยลดอันตรายท่ีจะ เกดิ กับผึ้งได 2.5.5 ตดั สนิ ใจวาจะจดั การกับภาชนะบรรจุสารปอ งกนั กาํ จดั ศัตรูพืชที่ใชแลวอยางไร 3. ภารกจิ ในวันพน สาร ควรปฏบิ ัติดงั น้ี 3.1 สภาพดินฟาอากาศและการลดการปลวิ ของสาร 3.1.1 ฟงขาวพยากรณอากาศ บันทึกความเร็วและทิศทางของลมวาจะมีผลตอการพน สารหรือไม เน่ืองจากลมจะเปนตัวพัดพาละอองสารขนาดเล็กไดดี ดังน้ันอยาพนสารถาหากสภาพดิน ฟา อากาศไมเ หมาะสม หรอื ไมสามารถคาดการณลว งหนา ได หรอื หากมีลมแรงเกนิ 5 เมตร/วินาที 3.1.2 เม่ืออยูในสวนไมผล ควรตรวจวัดความเร็วและทิศทางลม โดยสังเกตจากตนพืช หรือใชเครื่องวัดความเร็วลม สภาพท่ีดีที่สุดสําหรับการพนสารคือมีลมพัดเบาๆอยางสม่ําเสมอ มี ความเร็วประมาณ 1-2 เมตร/วินาที ในขณะท่ีวันท่ีลมไมพัดหรือมีบางเล็กนอยจะทําใหไมสามารถ คาดการณไ ด 3.2 สาํ หรับผพู นสารตองมคี วามมัน่ ใจในสิ่งตา งๆ ดงั นี้ 3.2.1 เขาใจเกย่ี วกับขอ ควรระมัดระวงั ตางๆ 3.2.2 สวมใสชุดและอุปกรณป องกันสารปองกนั กาํ จดั ศัตรูพืช 3.2.3 ตรวจวดั อัตราการใชสารปองกนั กาํ จดั ศตั รูพืชท่ีถูกตอ ง  เทคนิคการใชสารปองกนั กาํ จดั ศตั รพู ืช 

~ 82 ~ 3.2.4 ตรวจวัดปริมาณของสารปองกันกําจัดศัตรูพืชที่ตองการใชสําหรับการ พน สาร 1 คร้ัง 3.2.5 ตรวจดวู า แมลงหรอื ศัตรูพืชอื่นๆอยูในสภาพทเี่ หมาะสมทีจ่ ะทาํ การพน สาร 3.2.6 ตรวจดูวา สภาพดินฟา อากาศมีความเหมาะสมกบั การพนสารหรอื ไม 3.2.7 ตองมอี ุปกรณทาํ ความสะอาดเตรียมพรอม หากเกิดอบุ ัติเหตุ 3.2.8 ตองมวี ธิ ลี ดการปนเปอ นสารปองกันกาํ จัดศตั รูพชื (decontamination system) 4. เทคนคิ ในสภาพไร การจดั การตา งๆในไรเปน สงิ่ ท่ีจําเปนอยา งย่ิงเพ่ือใหก ารปฏบิ ัติงานมีประสิทธผิ ลสงู สุด ดังนี้ 4.1 การเติมน้ํา ควรตรวจสภาพวาจะใชสถานที่ใดเปนแหลงสํารองนํ้าหรับพนสาร นอกจากนีค้ วรหาทอขนาดใหญหรอื วธิ กี ารท่จี ะเตมิ น้ําไดอยา งรวดเร็วเพ่ือประหยดั เวลาและตนทนุ 4.2 การผสมสาร ปจจัยนี้เปนสิ่งจําเปนอยางย่ิง การผสมสารท่ีถูกตอง ลดฟองอากาศและ หลกี เลยี่ งอันตรายท่ีจะเกิดกบั ปม ควรปฏิบตั ดิ งั น้ี 4.2.1 อยาใสสารปองกันกําจัดศัตรูพืชที่มีความเขมขนไปในถังบรรจุสารเปลาๆ ใหเติม น้าํ สะอาดบางสวนผานตะแกรงกรองทีฝ่ าถังบรรจสุ ารเลก็ นอยกอ นท่ีจะเตมิ สารปองกนั กําจัดศัตรูพืชลง ไป ตองระมัดระวังตรงรอยตอระหวางท่ีสํารองน้ํากับถังบรรจุสารวาจะไมมีการไหลยอนกลับของสร ปองกันกําจัดศัตรูพืชไปในที่สํารองน้ํา เม่ือติดเครื่องยนตใหตรวจสอบวาระบบกวนสารทํางานไดดี หรอื ไม 4.2.2 ช่ังหรือตวงปริมาณของสารปองกันกําจัดศัตรูพืชท่ีจะใช อยาเดาหรือกะปริมาณ หากใชสารเกินกวา 1 ชนิด หรือตองเติมสารอ่ืนๆ เชน สารจับใบ อยาผสมสารดวยกัน แตใหแยกผสม กับน้ําในถังบรรจุสารประมาณ ¾ สวนของถังบรรจุสาร แลวคอยๆเติมสารลงไป โดยท่ีพยายามกวน เบาๆจนกระท่ังการเติมนํ้าเต็มถัง ตองระมัดระวังอยาใหกระเด็นขณะเปดหรือเทสารจากขวดหรือ ภาชนะบรรจุอ่ืนๆ 4.2.3 ลางภาชนะตวงวดั ดวยนํ้าสะอาดแลว เทใสถังบรรจสุ าร 4.2.4 ตองมั่นใจวาสารผสมในถังบรรจุสารมีการกวนอยางสม่ําเสมอโดยเฉพาะกอน การพน 4.2.5 ทําความสะอาดสารปองกันกําจัดศัตรูพืชท่ีเปรอะเปอนตามเครื่องพนสารหรือ ภาชนะบรรจุ สารปองกันกําจดั ศตั รูพืชที่ไมไ ดใ ชใ หเ กบ็ รกั ษาและตองปดใหมิดชดิ มน่ั ใจวาเด็กหรือสัตว เลย้ี งไมสามารถเขา ถงึ ได 4.2.6 ทําความสะอาดอุปกรณชุดปองกันสารปองกันกําจัดศัตรูพืชอ่ืนๆ เชน รองเทา ถงุ มอื หนากาก เปน ตน  เทคนิคการใชส ารปอ งกันกาํ จดั ศัตรพู ืช 

~ 83 ~ 4.3 การพน สาร 4.3.1 สาํ หรบั เครอื่ งพนสาร air blast ใหตรวจนับจาํ นวนและตําแหนงของหัวฉีดท่ีจะใช สวนเครื่องยนตพนสารแบบแรงดันนํ้าสูงใหตรวจสภาพสายยาง กอก เปด-ปด และหัวฉีดวามีรอยรั่ว หรอื ไม 4.3.2 ถามีแหลงน้ํา คู คลอง อยูขางๆสวนไมผลที่จะทําการพนสาร ตองระมัดระวังอยา ใหสารปอ งกนั กาํ จดั ศตั รูพชื ลงสแู หลงน้าํ 4.3.3 เมื่อเปดกอกเคร่ืองพนสาร ควรทิ้งเวลาสักครูเพื่อใหอากาศออกไปจากระบบ พนสาร 4.3.4 รักษาความเร็วและความดันใหเหมือนกับขณะท่ีตรวจวัดหรือปรับแตงเครื่องพน สาร การพน สารดวยรถแทรกเตอรจ ะตองหยดุ พน สารขณะทีเ่ ลย้ี วรถ 4.3.5 ตรวจดูถังบรรจุสารบอยๆ อยาปลอยใหถังบรรจุสารวางเปลายกเวนเท่ียวสุดทาย ของการพน สาร เพ่อื หลีกเลย่ี งไมใหปม ชาํ รดุ เสียหาย หากสารละลายหมดใหป ด เครือ่ งยนตท ันที 4.3.6 พยายามตรวจระบบการทํางานของหัวฉีดอยูเสมอ หากผิดปกติตองแกไขทันที (อา นคําแนะนาํ ในขอ 7.3 หนา 86) และปฏิบัตดิ งั น้ี - สาํ รองหัวฉดี ไวอยูเสมอ - เม่อื ตอ งการเปลี่ยนหวั ฉดี ตองใสช ุดปอ งกันกําจดั ศัตรูพืช - อยาเปา หัวฉดี ดวยปากหรือใชล วดหรอื เขม็ เขีย่ หัวฉดี ท่ีอุดตนั - ถา หากเกิดความลา ชา ตองทาํ การกวนสารผสมอกี ครัง้ กอ นการพน สารเร่ิมขึ้น 4.3.7 ขณะพนสาร ผูพนสารตองคอยตรวจสอบสง่ิ ตา งๆเหลาน้อี ยางสม่าํ เสมอ คือ - ความดันขณะพน สาร - ความเร็วรอบของเคร่อื งยนต - การทํางานของหัวฉีด - การปลิวของละอองสาร - ระดับของสารละลายในถงั บรรจสุ าร 4.3.8 เม่ือพน สารดว ยเครื่องพนสาร air blast ท่ีติดตั้งแผนบังคับลมดานเดียว พยายาม รกั ษาระยะระหวางแนวพนกับตน ไมใหสมํา่ เสมอ แตถาหากใชท่ีบังคับลมสองขางพยายามใหเครื่องพน สารอยูต รงกลางแถว 4.3.9 สําหรับการพนสารดวยรถแทรกเตอร ขณะท่ีกําลังเล้ียวรถเมื่อสุดแถวไมควร ปฏิบตั ิดังนี้ คือ การหยดุ รถ ปลดเกียรฝาก เหยียบคลชั และปรบั คนั เรง 4.3.10 สําหรับเคร่ืองพนสาร air blast จําเปนตองคอยตรวจดูตะแกรงกรองและใบพัด อยูเสมออยาใหม เี ศษพชื หรอื วสั ดุอนื่ ๆขวางทางลมเขา ไปในพัดลม 4.4 หลงั การพนสาร 4.4.1 ผพู นสารตองมัน่ ใจวาวิธีการเหลานี้ทําอยา งถูกตอ ง คอื  เทคนคิ การใชสารปองกนั กาํ จดั ศัตรพู ืช 

~ 84 ~ - เกบ็ สารปองกันกําจัดศตั รพู ืชเหลือใชไวใ นหองเกบ็ ของ - วธิ ีจดั การภาชนะบรรจุท่ีใชแ ลว - วิธกี ารจัดการสารปองกันกาํ จัดศตั รูพืชที่เหลือในถังบรรจสุ าร - วธิ ีทีป่ ลอดภยั สําหรับการทิง้ นํ้าจากการลางถงั บรรจสุ าร ทาํ ความสะอาดเครอื่ งพน สารทุกครั้งหลงั จากพน สารเสร็จหรือกอนจะเปล่ียนไปใชสารปองกัน กําจัดศัตรูพืชอ่ืนๆ การทิ้งขามคืนโดยไมมีการลางทําความสะอาด อาจทําใหเครื่องพนสารชํารุด เสียหายได 4.4.2 วธิ ีลดการปนเปอนสารปอ งกันกําจัดศัตรูพืช เมื่อตองการเปล่ียนสารปองกันกําจัด ศตั รูพชื ชนิดหนงึ่ ไปอีกชนิดหนึ่ง (ดรู ายละเอยี ดในขอ 8 หนา 87) 5. การเกบ็ รักษาเครอ่ื งพนสาร 5.1 การทาํ ความสะอาดและตรวจเคร่ืองพนสาร 5.1.1 วธิ ลี ดการปนเปอ นสารปอ งกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื (ดูรายละเอียดในขอ 8 หนา 87) 5.1.2 ทาํ ความสะอาดหวั ฉีดและตะแกรงกรองทั้งหมด 5.1.3 ตรวจสภาพของเคร่ืองพนสาร เชน รอยแตก สึกกรอน หรือชํารุดและทําการ ซอ มแซมใหพ รอมใชงาน 5.1.4 ทําการหลอลนื่ สว นตา งๆและเก็บรกั ษาปมตามคาํ แนะนาํ 5.2 การเกบ็ รักษา อยา วางเครอ่ื งพนสารใหถกู แสงแดดโดยตรง ควรเช็ดและรักษาใหสะอาดแลวเก็บในท่ีรม ถาหากไมไดใชเครื่องพน สาร 4-5 วนั ใหถอดหัวฉีดและตะแกรงกรองออกตรวจ ใหฝาถังบรรจุสารเปด เล็กนอ ยเพื่อไมใ หเกดิ หยดน้าํ ภายในถังบรรจสุ าร 5.3 ชดุ ปอ งกันสารปอ งกนั กาํ จดั ศตั รูพืช 5.3.1 ทําความสะอาดชุดปองกันสารปองกันกําจัดศัตรูพืชในสวนที่ไมดูดซับน้ํา เชน รองเทา ถงุ มือ (ทั้งดา นในและนอก) ควรถอดชุดทสี่ วมใสล างทําความสะอาดอยางนอยทุกสัปดาห หรือ อาจจะทําความสะอาดถี่ขึ้น หากพบวาเปรอะเปอนมาก หนากากจําเปนตองถอดลางทําความสะอาด ทกุ วนั 5.3.2 ตรวจสภาพชุดปองกันสารปองกันกําจัดศัตรูพืชหลังใชทุกครั้ง หากเกิดรอยชํารุด เสยี หายควรเปลยี่ น โดยเฉพาะถุงมอื 5.3.3 กรองอากาศในเครื่องกรองไอพิษ (respirator) จําเปนตองเปล่ียนตามอายุการใช งานหรอื หากพบวามีกลน่ิ สารปองกนั กําจดั ศัตรพู ืชจาํ เปนตองรบี เปล่ียน 5.3.4 เก็บรักษาชุดปองกันสารปองกันกําจัดศัตรูพืชในที่ที่มีอากาศถายเทอยูเสมอ หาม เก็บรวมกับสารปองกนั กาํ จัดศตั รพู ชื  เทคนคิ การใชสารปองกันกําจดั ศตั รพู ชื 

~ 85 ~ 6. การปรบั วัดเคร่ืองพนสาร 6.1 คูมือ กอนที่จะติดตั้งเครื่องพนสารจําเปนตองศึกษาคูมือการใชเคร่ืองพนสารใหเขาใจ อยางละเอยี ด 6.2 การปรับวัด (calibration) เพื่อหลีกเลี่ยงการใชปริมาณสารปองกันกําจัดศัตรูพืชไม ถูกตอ ง จาํ เปน ตองปฏบิ ัติเปนระยะๆดังน้ี - เม่ือเร่ิมตนแตละฤดูปลูก - ทกุ ๆการพน 500 ไร - เม่ือมีการเปลี่ยนยางรถแทรกเตอร หรือขนาดของหัวฉีด หรือความดัน (operating pressure) ขณะพน สาร 6.3 วิธีการปรบั วดั 6.3.1 ศึกษารายละเอียดจากหนังสือหรือคําแนะนํา แลวทําการเลือกอัตราพนสาร (ดูใน ขอ 9 หนา 88) 6.3.2 เลือกขนาดของหัวฉีด อัตราการพนสารและเวลาของการพนสารใหเหมาะสมกับ ขนาดไมผลที่จะพนสาร 6.3.3 สําหรับการตรวจวัดความเร็วของการพนสารดวยรถแทรกเตอรมีขอควรปฏิบัติ ดงั นี้ - กําหนดระยะทาง 100 เมตร (หา มใชก าวเดนิ ) - เลอื กใชเ กียรท่ีใหร อบเพลาของเกยี รฝ าก(pto)ประมาณ 540 รอบ/นาที - จับเวลาที่รถว่ิงในระยะ 100 เมตร เทียบคาตามตารางดานลางเปนความเร็ว ของรถแทรกเตอร (กิโลเมตร/ชัว่ โมง) เวลาทีใ่ ช (วนิ าท)ี 180 144 120 90 72 60 51 45 39 36 33 30 ความเรว็ (กม./ชม.) 2 2.5 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ทําการบันทึกขนาดของยางรถท่ีใช เกียร รอบของเคร่ืองยนต เวลาที่ใชว่ิงในระยะ 100 เมตร และความเรว็ ของรถแทรกเตอร 6.3.4 ปรับความดันของการพน สารตามคาํ แนะนาํ ของคูมือ 6.3.5 ตรวจวดั รปู แบบการกระจายของละอองสาร (spray pattern) ของหวั ฉีดทุกหัวให ตกทบั กันทุกหวั หากมีรูปแบบการกระจายไมดีใหเ ปล่ียนใชห วั ใหม 6.3.6 เปรียบเทยี บอตั ราการไหลของหวั ฉีดแตละหวั เมือ่ พบวาหวั ฉีดหัวใดมีคาอัตราการ ไหลมาหรือนอยกวา คา เฉล่ีย 5% ใหเปลีย่ นหัวฉดี ใหม  เทคนิคการใชสารปอ งกนั กําจดั ศัตรูพชื 

~ 86 ~ 6.3.7 ติดเครื่องพนสารเพ่ือไลอากาศออกจากระบบแลวปดปม ปรับใหถังบรรจุสารได ระดับและใสนํ้า (ที่ทราบปริมาณ) ครึ่งถัง ถาหากมีที่วัดระดับน้ํา (tank sight gauge) ใหทํา เครอ่ื งหมายไว 6.3.8 จอดรถแทรกเตอรเครอื่ งพนสารใหอยูกับท่ีที่ทําเคร่ืองหมายไว ทําการพนสารโดย ใชเวลาเทากับที่รถแทรกเตอรว่ิงผานระยะ 100 เมตร และใชความเร็วของรอบเคร่ืองยนตเทากับทีใช ตรวจวดั ความเร็วของการพน สาร 6.3.9 วัดปริมาณของน้ําท่ีเหลืออยูในถัง เติมนํ้าท่ีทราบปริมาณจนถึงระดับท่ีทํา เคร่ืองหมายจะทาํ ใหทราบปริมาณของน้ําที่พนออกไป 6.3.10 ถา อัตราการพนสารไมเ หมาะสม ควรปฏบิ ัตดิ งั น้ี - ปรบั ความดันเลก็ นอ ย - ถา หากมีการเปลยี่ นแปลงมาก ใหเปลย่ี นขนาดของหวั ฉดี ท้งั หมด 6.3.11 ทําการตรวจอีกครั้ง จนกระทัง่ ไดอ ตั ราการพนสารทตี่ องการแลวทําการปรับแตง การพน เม่อื ทาํ การพน สารในสภาพจริงอีกคร้งั 6.3.12 สําหรับการพนสารดวยเคร่ืองยนตพนสารแบบแรงดันนํ้าสูง ทําการตรวจสอบ เวลาพน สารตอ ตน ดงั น้ี - สมุ เลอื กไมผ ลทีม่ ีขนาดเดยี วกับทจ่ี ะพน สาร - ใสน ้าํ ทีท่ ราบปริมาณไปในถังบรรจสุ าร - เมอื่ ตองการใชหวั ฉีดแบบกรวยกลวงทีม่ ดั ตดิ กับไมเพ่ือพนตนไมผลที่มีความสูง ตอ งปรับมมุ ของการพนสารไมใ หก วา งหรือแคบจนเกนิ ไป - ทําการพน ไมผล 3 ตน โดยใชความดนั ตามคําแนะนําพยายามพนสารไมใหเกิด ลกั ษณะไหลลงพ้ืนดินมากเกนิ ควร - วัดปริมาณของน้าํ ท่เี หลือในถังพนสาร คํานวณอตั ราการพนสารตอ ตน - บันทกึ เวลาทใ่ี ชพน สารตอตน 6.3.13 บันทึกปจ จยั ตา งๆทจี่ ะใชพ นสารในคร้งั ตอ ไปดังนี้ - ขนาด จาํ นวนและตาํ แหนง ของหวั ฉีด - อัตราการพน สาร - ความดนั ทีใ่ ช - ความเร็วของการพน สาร - วันทต่ี รวจสอบ 6.3.14 อุปกรณท่จี าํ เปนสําหรับปรบั วัดเครื่องพน สาร - เครอื่ งพน สารคมู อื การใชเ ครอื่ งพนสาร - หัวฉีด พรอมอะไหลและคมู อื การใช - กระบอกตวงขนาดเลก็ และใหญ หรอื ท่วี ัดอตั ราการไหลของหวั ฉีด  เทคนิคการใชสารปอ งกันกาํ จดั ศตั รูพชื 

~ 87 ~ - เทปวัดระยะ และไมห ลัก 2 อนั - นาฬิกาจบั เวลา - น้ําสะอาด 7. สาเหตุของความผิดปกติและการแกไข สาเหตุ การแกไ ข 7.1 ไมมีละอองสารเมือ่ ทาํ การพน - ไมม ีสารละลายในถงั  เตมิ สารผสม - มอี ากาศในระบบ  ตรวจปมและติดเครื่องนานพอที่จะไล อากาศ - ตะแกรงกรองที่ปมหรือที่หัวฉีดอดุ ตนั  ถอดตะแกรงกรองออกมาลางแลว - ถงั บรรจสุ ารอดุ ตนั ตดิ ต้ังเขา ไปใหม - ติดตั้งหวั ฉดี ไมถูกตอง - ปมผดิ ปกติ  เอาสงิ่ อุดตนั ออก  ต ร ว จ ส อ บ ใ ห ม แ ล ว ติ ด ตั้ ง ต า ม คาํ แนะนํา  ตรวจสอบหรอื เปล่ียนปมใหม 7.2 หลงั ทาํ การพนสารระยะหนงึ่ พบวา ไมมีละอองสาร - ตะแกรงกรองอดุ ตัน  ถอดตะแกรงกรองออกมาลางแลว ตดิ ต้ังใหม - นํ้าทใ่ี ชสกปรก  เปล่ียนใชนาํ้ สะอาด - เกดิ สญุ ญากาศในถงั บรรจสุ าร  ทําความสะอาดฝาและท่ีระบายอากาศ 7.3 หวั ฉดี บางหัวมลี ะอองสารนอ ยกวาหัวอืน่ - หัวฉีดเริม่ จะอดุ ตัน  ถอดหัวฉีดออกมาทําความสะอาดแลว ติดต้งั ใหม - ตดิ ต้งั หวั ฉดี หลายขนาด  ตรวจหัวฉดี ใหถ ูกตองตามขนาด - หวั ฉีดสกึ กรอน  ตรวจอัตราการไหลแตละหัวแลว เปลีย่ นหัวฉดี ใหมเมือ่ จําเปน 7.4 ระบบการกวนสารและการผสมสารไมดี - ปม ผดิ ปกติ  ตรวจสอบปมใหม - สายสงทอสงสารกลับถังหรือระบบการ  เปลี่ยนสายใหใ หญข ึน้ กวนสารบางสวนอุดตนั 7.5 แรงดันคอ ยๆเพิ่มข้นึ แตอ ตั ราการไหลลดลง  เทคนคิ การใชสารปองกันกําจดั ศตั รพู ชื 

~ 88 ~ สาเหตุ การแกไ ข - ตะแกรงกรองตรงหวั ฉดี อดุ ตนั  ถอดมาทําความสะอาดแลวติดตั้งใหม - ท่ีวัดแรงดันคาง และตรวจวัดแรงดนั อีกคร้งั  ปดกอกและตรวจอุปกรณวัดความดัน 7.6 แรงดนั มาก - ปม หรอื ทอ ทางอุดตัน ควรช้ีที่ศูนยหากไมช้ีที่ศูนยตองเปล่ียน - หัวฉดี ชํารดุ ใหม - ปมชํารุด  ถอดออกทําความสะอาดและติดต้ัง 7.7 มุมพนแคบกวาปกติ ใหม - แรงดันตาํ่ เกนิ ไป - แรงดันต่าํ และหวั ฉดี ออกไมสมํา่ เสมอ  เปลยี่ นหัวฉีดใหม  ติดตัง้ ปมใหม - หวั ฉดี บางหัวอุดตัน 7.8 มฟี องอากาศในถังบรรจสุ าร  เพ่ิมความดัน - สายสงทอสงสารกลับถังอยูเหนือระดับ  สารละลายในถังเกือบหมดหรืออากาศ นา้ํ ในถงั ร่ัวเขา ไปในปม ตอ งการซอ มแซมรอยรว่ั - กวนสารแรงเกนิ ไปขณะเตมิ สารละลาย  ทาํ ความสะอาดแลวตดิ ตั้งใหม 7.9 มีฟองอากาศเลก็ ๆในถังบรรจสุ าร - อากาศรวั่ เขาไปในปม  ตดิ ต้งั ใหสายสง ทอ สง สารไปทก่ี นถัง  ระมัดระวงั ขณะเติมสารละลาย  ซอ มแซมและอุดรอยร่ัว 8. วิธลี ดการปนเปอ นสารปอ งกันกําจดั ศัตรพู ืช (decontamination system) 8.1 ถาหากใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืชในรูปของเหลวผสมนํ้ามัน ใหเทนํ้าสะอาดลงในถัง บรรจุสาร แลว เตมิ ผงซกั ฟอกชนิดเหลวประมาณ 50 มลิ ลิลิตร/นํา้ 100 ลติ ร ทาํ การกวนใหทั่ว แลวพน สออกไปคร่ึงหน่ึง หลังจากนั้นใหถอดหัวฉีดและตะแกรงกรองออกใสในถังแลวลางดวยนํ้าสะอาด ทํา การพนสว นผสมทีเ่ หลอื ออก ตองระมัดระวงั อยา ใหน้าํ ทลี่ างถังลงไปสูแหลงน้ําธรรมชาติ ทําการเติมนํ้า สะอาดอกี ครั้งแลวทงิ้ ไวข า มคนื หลังจากนั้นจงึ ระบายนา้ํ ออกจากถงั บรรจสุ ารใหห มด 8.2 ถาหากใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืชสูตรอ่ืนๆ ใหดําเนินการเชนเดียวกับขางตน แตจะไม ใชผ งซกั ฟอกชนิดเหลวในการลาง ใชน ํ้าสะอาดเพยี งอยา งเดียว  เทคนิคการใชสารปอ งกนั กําจดั ศตั รูพืช 

~ 89 ~ 9. อัตราการพน สาร 9.1 เครอ่ื งยนตพ นสารแบบแรงดันนาํ้ สงู เทคนคิ ในการพนสารดวยเคร่อื งยนตพนสารชนิดนี้มี ดังน้ี คอื หวั ฉดี ทใ่ี ชควรเปนแบบกรวยกลวง สวนขนาดของรหู วั ฉีด และความดันที่ใชจะข้ึนอยูกับขนาด และความสูงของไมผลดังน้ี ความสูง (เมตร) 4-5 6-7 8-10 - อัตราการพนสาร (ลิตร/ตน) 5-8 10-12 15-20 - ขนาดรูหวั ฉีด (มลิ ลเิ มตร) 1.2 1.6 >1.6 - แรงดัน (บาร) 30 30-40 40-45 วิธีการพนสารใหมีประสิทธิภาพ คือ สังเกตทิศทางลมกอนการพนสาร หากไมผลมีทรง พุมใหญและสูง ควรแบงออกเปน 4 สวน เร่ิมตนพนสารจากทิศทางใตลมไปทางทิศเหนือลม โดยทํา การพนสารจากสวนยอดลงมาสวนลางของตน ขณะพนสารควรสายหัวฉีดจากซายไปขวาหรือขวามา ซาย ไมควรพนสารซ้ําท่ีเดียวกันเพราะจะทําใหละอองสารไหลลงพื้นดินมาก ผูพนสารควรยืนพนหาง จากตนพอสมควรจะทําใหละอองสารแพรกระจายไดดี ในกรณีท่ีตนไมมีขนาดสูงและใหญมากไมควร ปรับหัวฉีดใหมุมแคบมากเกินไป แตควรปรับมุมพนใหมีขนาดกลางแลวมัดกานฉีดติดกับไมที่มีความ ยาวประมาณ 4-5 เมตร จะทาํ ใหพ น สารไดทั่วถึงและมีการสูญเสียของละอองสารนอยกวาการปรับมุม พน แคบ 9.2 เคร่ืองยนตพนสารแบบใชแรงลมขนาดใหญ (air blast sprayer) อัตราการพนสารที่ เหมาะสมกับขนาดของไมผ ลมีดังน้ี คือ ความสูงของไมผ ล (เมตร) อตั ราการพน (ลติ ร/ตน ) 3-4 2-3 5-7 4-5 8-10 6-8 ความเร็วของการพนสารท่ีเหมาะสมควรใชความเร็วระหวาง 2-25 กิโลเมตร/ชั่วโมง ขนาดและจํานวนของหัวฉีด โดยท่ัวไปควรเลือกขนาดของหัวฉีดแบบกรวยกลวงขนาด 1.5-1.8 มลิ ลิเมตร ติดตั้งบนสวนบนและหัวฉีดขนาด 0.8 -1.0 มิลลิเมตร ติดตั้งที่สวนลางของเคร่ืองพนสาร ใน กรณีที่พนสารกับไมผลที่มีความสูงไมเกิน 5.0 เมตร ควรเลือกใชหัวฉีดขนาด 1.0 มิลลิเมตร ทุกหัว สวนจํานวนของหัวฉีดท่ีใชจะข้ึนอยูกับความสูงและทรงพุมของไมผลตลอดจนความดันท่ีจะใชพนสาร ซึ่งเก่ียวของกับอัตราการไหลของหัวฉีดที่แตกตางกันออกไปตามชนิดของเครื่องพนสาร air blast จึง จาํ เปนตอ งศึกษารายละเอียดจากคูมือการใช  เทคนิคการใชสารปองกนั กําจดั ศตั รูพชื 

~ 90 ~ เทคนคิ การพน สารปอ งกนั กาํ จดั ศตั รพู ชื  โดยทั่วไปการใชสารปองกนั กําจัดศัตรพู ชื สามารถแบง ไดตามรปู แบบการใชส ารปอ งกนั กาํ จัด ศัตรพู ชื ชนิดนน้ั ๆ ดังน้ี 1. การใชแ บบฝุน หรอื ผง (dust or powder application) 2. การใชแ บบเมด็ (granule application) 3. การใชแบบผสมนํ้า (liquid application)  การใชแบบฝุน หรอื ผง สารปองกันกําจัดศัตรูพืชแบบฝุนหรือผงน้ี อาจพนโดยผสมน้ําหรือไมผสมนํ้าก็ได การพนโดย ผสมน้ําใชเคร่ืองพนสารชนิดเดียวกับการพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชแบบผสมน้ําทั่วไป สวนการพน โดยไมผสมน้ํานั้นตองใชเคร่ืองพนสารท่ีมีอุปกรณสําหรับพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชแบบฝุนหรือผง โดยเฉพาะซง่ึ มีจาํ หนายทวั่ ไป การพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชแบบฝุนหรือผงโดยไมผสมน้ํา เหมาะสําหรับพ้ืนที่ท่ีหานํ้าได ยาก หรือมีการระบาดของศตั รูพืชในเนอ้ื ที่กวางขวาง ลมและความชื้นเปนสิ่งสําคัญที่ทําใหสารปองกัน กาํ จัดศัตรูพชื เกาะติดอยกู ับสว นตางๆ ของพืชไดมากหรอื นอย การพนสารโดยวิธีนี้ควรพนในขณะที่ลม สงบและพืชมีความชื้นเล็กนอยจะชวยใหสารปองกันกําจัดศัตรูพืชติดกับพืชดีข้ึน เวลาที่เหมาะในการ พน สารประเภทน้ีคือเชา มดื หรือกลางคนื การพนสารปอ งกันกําจัดศัตรูพืชแบบฝุนหรือผงเปนอันตรายตอระบบการหายใจมากกวาการ พนสารดวยวิธีอื่นๆ เพราะละอองสารปลิวฟุงอยูตลอดเวลาในขณะทําการพน จึงตองเพ่ิมความ ระมดั ระวัง เพอ่ื ความปลอดภัยของผพู น และผูทอ่ี ยูใกลเ คียง  การใชแบบเม็ด สารปอ งกนั กาํ จดั ศตั รูพืชแบบเมด็ มสี ว นคลา ยกบั แบบผง ตา งกนั ท่ีขนาดของเม็ดมีขนาดโตกวา เหมาะสําหรับหวานบนดิน ซึ่งอาจใชหวานหรือโรยตามแถวพืช การหวานหรือโรยควรสวมถุงมือและ หนากาก สารปองกันกําจัดศัตรูพืชพวกดูดซึมจะมีประสิทธิภาพอยูไดประมาณ 20-30 วัน และ สามารถใชปองกนั กาํ จดั ไดท ้งั ศตั รูพชื ท่ีอยใู นดนิ และบนพชื  การใชแบบผสมนาํ้ สารปอ งกันกําจดั ศัตรพู ชื แบบนี้เปน สารเคมีที่ละลายอยูในตัวทําละลายในรูปของน้ํามันหรือผง ซึ่งมีความเขมขนสูง ตองนํามาผสมกับน้ํากอนใชตามคําแนะนํา บางชนิดอยูในสูตรผสมสําเร็จรูปมา  เทคนคิ การใชส ารปองกันกาํ จดั ศัตรพู ชื 

~ 91 ~ จากโรงงานผูผลิต สามารถใชไดทันทีโดยไมตองผสมน้ํา การใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืชแบบผสมน้ํา แบง ออกได 5 วิธี (ตารางท่ี 1) 1. การใชแ บบผสมน้าํ มาก (high volume application) เปนวิธีการพน ที่ใชน าํ้ ผสมกบั สารปองกันกําจัดศัตรูพืชในอัตรามากกวา 96 ลิตรตอไร สําหรับ พืชไร และมากกวา 160 ลิตรตอไร สําหรับไมผล ซึ่งเปนวิธีการท่ีเกษตรกรสวนมากปฏิบัติอยู โดยพน ดวยเครื่องพนสารชนิดใชแรงคนหรือชนิดใชเคร่ืองยนต การพนแบบน้ํามากมีขอเสียคือ ละอองสารมี ขนาดคอนขางโตและจะรวมตัวไหลลงดิน (run off) เปนผลใหสารปองกันกําจัดศัตรูพืชมีติดอยูบนใบ เพียงเล็กนอ ย ดงั น้ันควรพนใหกระจายตามสวนตางๆ ของพืชอยา งท่วั ถึงไมใ หโ ชกจนเกนิ ไป 2. การใชแ บบผสมน้ําปานกลาง (medium volume application) เปนวิธีการพนสารโดยใชนํ้าผสมกับสารปองกันกําจัดศัตรูพืชในอัตราการพนระหวาง 30-96 ลิตรตอไร สําหรับพืชไร และ 80-160 ลิตรตอไร สําหรับไมผล วิธีการนี้เปนอีกวิธีหน่ึงที่เกษตรกร สว นมากปฏิบตั เิ ชนกนั โดยพนดว ยเครอื่ งพน สารชนิดใชแรงคน หรอื ชนิดใชเ ครือ่ งยนต 3. การใชแ บบผสมน้าํ นอย (low volume application) เปน การพนสารปองกันกําจัดศัตรพู ืช โดยลดปรมิ าณน้ําทใ่ี ชผสมใหเหลือเพียงไรละ 8-32 ลิตร ตอ ไร สําหรบั พชื ไรแ ละ 32-80 ลิตรตอไร สําหรับไมผลตามชนิดและอายุของพืช โดยใชเคร่ืองยนตพน สารสะพายหลังแบบใชแรงลมและใชหัวฉีดที่ควบคุมอัตราการไหลได การพนสารแบบนํ้านอยให ละอองสารเล็กมากและสมํ่าเสมอ การพนวิธีนี้สามารถลดคาใชจายไดมาก ทํางานไดเร็วขึ้น แตตอง ระมัดระวังอันตรายทจี่ ะเกดิ กับผูพนและผูท่ีอยูใ กลเคียงมากยิ่งขึ้น 4. การใชแบบผสมนา้ํ นอยมาก (very low volume application) เปน การพนสารปองกันกาํ จัดศตั รูพืชโดยลดปรมิ าณนํา้ ทใ่ี ชผ สมกบั สารปองกันกําจัดศัตรูพืชใน อัตราการพนระหวาง 0.8-8 ลิตรตอไร สําหรับพืชไร และ 8-32 ลิตรตอไร สําหรับไมผลตามชนิดและ อายุของพชื โดยใชเคร่อื งยนตพนสารสะพายหลังแบบใชแรงลมและใชหัวฉีดที่ควบคุมอัตราการไหลได การพน สารวธิ ีนใ้ี หละอองเลก็ มากและคอ นขา งสมํา่ เสมอ 5. การใชแ บบไมผ สมนา้ํ (ultra low volume application) เปนการพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชสูตรเฉพาะเชน ULV โดยเคร่ืองพนสารท่ีมีหัวฉีดแบบ จานหมุน และเครื่องยนตพนสารแบบใชแรงลมที่ดัดแปลงหัวฉีดและสูตร ED โดยเครื่องพนสารที่มี หัวฉีดท่ีมีประจุไฟฟา โดยทั่วๆ ไป การพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชดวยวิธีนี้ใชอัตราการพนนอยกวา 0.8 ลติ รตอไร สาํ หรบั พชื ไรแ ละมากกวา 8 ลติ รตอไร สําหรับไมผล  เทคนิคการใชสารปอ งกนั กําจดั ศัตรพู ืช 

~ 92 ~ ตารางที่ 1 อตั ราการพน (ลิตรตอ ไร) สาํ หรบั การพนสารในพืชไรและไมผล วิธกี ารพน อัตราการพนสาร (ลติ รตอ ไร) พืชไร ไมผ ล 1. แบบผสมน้ํามาก (high volume, HV) >96 >160 2. แบบผสมนา้ํ ปานกลาง (medium volume, MV) 32-96 80-160 3.แบบผสมน้ํานอ ย (low volume, LV) 8-32 32-80 4. แบบผสมนาํ้ นอยมาก (very low volume, VLV) 0.8-8 8-32 5. แบบไมผสมนํา้ (ultra low volume, ULV) <0.8 >8 (Matthew, 1979) หมายเหตุ : พืชไร รวมถึง พชื ไร ขาว และผัก ไมผล รวมถึง ไมผ ล และไมย นื ตน การพนสารปอ งกนั กาํ จดั ศตั รพู ชื โดยวธิ ีการลดปริมาณนํ้า (reduced volume spray) การพนสารปอ งกันกําจดั ศัตรพู ชื ใหไ ดผ ลดนี ั้น ตองกระจายละอองสารคลุมตามสวนตางๆ ของ เปา หมายใหม ากที่สุด เพ่ือศตั รูจะไดส ัมผัสกับสารปองกันกําจัดศัตรูพืชไดมากขึ้น การพนสารจนตันพืช เปยกโชกน้ัน กอใหเกิดการสูญเสียของสารปองกันกําจัดศัตรูพืชมาก เน่ืองจากละอองสารไหลรวมตัว กันลงดิน นอกจากน้ันจะพบสารปองกันกําจัดศัตรูพืชสะสมอยูมากบนบางสวนของตนพืช เห็นได ชัดเจนจากรอยคราบของสารท่ีติดตามปลายใบหลังจากนํ้าระเหยไปแลว โดยท่ัวไปการพนสารจะใช อัตราของสารปองกันกําจัดศัตรูพืชตอพ้ืนที่คอนขางต่ํา ดังน้ันในการพนสารแตละครั้ง จําเปนตองใช น้ําผสม เพ่ือเพ่ิมปริมาตรใหเพียงพอท่ีจะกระจายสารปองกันกําจัดศัตรูพืชไดทั่วถึงและสมํ่าเสมอ วิธกี ารพน สารและปรมิ าณน้ําท่ีใชนั้นมีผลตอปจจยั ตางๆ ดังตอ ไปน้ี - ความเขมขนของสารละลาย - ความสมํ่าเสมอของการกระจายละอองสาร - การสูญเสยี สารปอ งกนั กาํ จดั ศตั รพู ชื - แรงงานหรือตนทุนการปฏบิ ตั ิงาน  ความเขม ของสารละลาย การใชนํ้าผสมสารปองกันกําจัดศัตรูพืช มีผลใหสารละลายท่ีไดมีความเขมขนลดลงหรือเจือ จางลง ปกติการพนแบบผสมนํ้ามาก โดยเฉล่ียจะมากกวา 96 ลิตรตอไร ดังนั้น สารละลายท่ีไดจะมี  เทคนคิ การใชสารปองกนั กําจดั ศัตรพู ืช 

~ 93 ~ ความเจือจางมาก ในขณะทก่ี ารพน สารแบบนํ้านอยหรือน้ํามาก ความเขมขนของสารละลายท่ีไดจะสูง กวา น้ําทใี่ ชผสมในการพน สารน้ันจะไมมีผลตอประสิทธิภาพการปองกันกําจัดศัตรูพืช การพนสาร ปองกันกาํ จัดศัตรูพชื จนตนเปย กโชกไมไ ดเ พ่ิมประสิทธิภาพเสมอไป นอกจากกอใหเกิดการสูญเสียของ สารปองกันกําจัดศัตรูพืชมากขึ้น เน่ืองจากการรวมตัวกันของละอองสารและไหลลงดิน การพนสาร ปอ งกันกาํ จดั ศตรพู ืชถาเลือกใชเ ครอ่ื งพนสารท่ีเหมาะสมจะสามารถทําการพนสารดวยวิธีการลดอัตรา การใชน าํ้ ได (แตยังคงปริมาณสารปอ งกนั กาํ จัดศัตรพู ชื ทใ่ี ชไวเทา เดิมตามคาํ แนะนาํ ) การพนสารปองปองกันกําจัดศัตรูพืชโดยลดปริมาณน้ําลง มีแนวทางปฏิบัติคือ เลือกใชเครื่อง พนสารที่สามารถเพ่ิมจํานวนละอองสารใหมากข้ึนดวยการลดขนาดของละอองสารใหเล็กลง ตาม หลักการ “เม่ือลดขนาดของละอองสารใหเล็กลงครึ่งหนึ่งจะไดจํานวนละอองสารเพ่ิมข้ึน 8 เทา” ดงั ภาพ ภาพแสดงการแบงขนาดของละอองสาร นํ้าท่ีใชผสมกับสารปองกันกําจัดศัตรูพืช ชวยใหการกระจายสารของละอองคลุมพื้นท่ี เปาหมายไดท่ัวและสมํ่าเสมอมากขึ้น ตามวิธีการใชและชนิดของเคร่ืองพนสาร ไพศาลและคณะ (2539) พบวา การกระจายของละอองสารกาํ จัดวัชพชื บนเปาหมาย จากการพนดวยเคร่ืองพนสารแบบ จานหมนุ จะเพิม่ มากข้นึ เมอื่ ใชน้าํ ผสมสูงขน้ึ (ตารางที่ 2) ตารางท่ี 2 การกระจายของละอองสารจากการพน ดว ยเคร่อื ง Herbi-4 ทร่ี ะดับอัตราการพนตางๆ อตั ราการพน (ลติ ร/ไร) จาํ นวนละอองสาร (ละออง/ตร.ซม.) 5.50 7.30 21.20 d 11.00 42.80 c 14.60 56.40 b CV (%) 74.00 a 12.20  เทคนิคการใชสารปอ งกันกาํ จดั ศตั รูพืช 

~ 94 ~ ความสมํา่ เสมอของการกระจายละอองสาร โดยท่วั ไปแลวการพน สารปองกันกําจัดศตั รูพชื สว นใหญเปนการพนสารแบบผสมน้ํามาก ซึ่งมี ขอเสียคือควบคุมขนาดของละอองสารไมได และการพนสารแตละคร้ังจะมีละอองสารหลายๆ ขนาด เกดิ ข้นึ ต้งั แต 20-500 ไมโครเมตร ดงั น้นั เม่ือละอองสารถูกพนออกไปและตกลงบนตนพืชละอองสาร ขนาดใหญจะไหลมารวมตัวกันและไหลลงดิน สวนละอองสารท่ีมีขนาดเล็กนํ้าจะระเหยไป และถูก กระแสลมพดั พาออกไปจากพ้ืนท่ี การพนสารดวยละอองสารตางขนาดเชนน้ี ทําใหการกระจายบนตน พืชไมมีความสมํ่าเสมอ บางสวนของตนพืชจะไดรับสารปองกันกําจัดศัตรูพืชมากเกินไป ในขณะที่ บางสว นไมไดร บั หรอื ไดรบั สารนอ ยไป สงผลกระทบตอประสิทธิภาพการปอ งกันกําจดั การพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืช โดยลดปริมาณน้ําดวยเครื่องพนสารแบบจานหมุนนั้น ละอองสารท่ีเกิดขึ้นมีขนาดสม่ําเสมอและไดจํานวนละอองสารมากกวาเคร่ืองพนสารแบบสูบโยก สะพายหลังถึง 5 เทา (Jollands et al, 1983) การกระจายของสารปองกันกําจัดศัตรูพืชบนพืช เปา หมายจงึ มมี ากขน้ึ ดว ย ซ่งึ สอดคลองกับรายงานของ ไพศาลและคณะ, 2538 ขอดีของการใชเคร่ือง พนสารแบบจานหมุนประการหนึ่งคือ ละอองสารไมรวมตัวกัน แตก็มีขอเสียเชนกัน คือการกระจาย ของละอองสารตองพึ่งพากระแสลม ดังน้ันขณะทําการพนสารถาไมมีกระแสลมหรือกระแสลมมีกําลัง แรงเกินไป (มากกวา 18 กิโลเมตรตอช่ัวโมง) กลุมของละอองสารจะถูกพัดพาออกนอกพ้ืนที่เปาหมาย ได การพนสารดวยเครื่องพนสารแบบจานหมุนละอองสารที่เกิดข้ึนจะมีขนาดใกลเคียงกันมากอยู ในชวงประมาณ 80-150 ไมโครเมตร และมีการกระจายตัวสมํา่ เสมอดีมาก การลดขนาดละอองสารหรือการควบคมุ ใหละอองสารมีขนาดใกลเคียงกันและเมื่อเพ่ิมจํานวน ละอองสารไดมากขึ้น การพน สารดวยอัตราการพนตา่ํ ๆ จงึ สามารถกระจายสารปองกันกําจัดศัตรูพืชให คลมุ เปา หมายไดท่ัวถงึ และสมาํ่ เสมอได  การสูญเสยี สารปองกนั กําจดั ศตั รูพืช การพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชดวยวิธีการพนแบบผสมน้ํามากในอัตราสูงจะเกิดการสูญเสีย ปริมาณสารงายกวา เน่ืองจากตนพืชมีความสามารถรองรับสารปองกันกําจัดศัตรูพืชไดระดับหน่ึง เทาน้ัน การพนสารดวยอัตราพนที่สูงเกินไปนั้น สวนของสารปองกันกําจัดศัตรูพืชนอกเหนือจากท่ีตน พืชรับไดจะสูญเสียไป ดํารงและคณะ (2536ก. และ 2536ข.) พบวาการพนสารในมะมวงดวยอัตรา การพน 20 ลิตรตอตน จะมีอัตราการสูญเสียถึง 27 เปอรเซ็นต แตเมื่อลดอัตราการพนเหลือเพียง 10 ลติ รตอตน การสูญเสียลดลงเหลือ 7 เปอรเซ็นต เทานั้น ดังนั้นในการพนสารปองกันกําจัดศัตรูจึงควร กําหนดอตั ราการพนสารที่เหมาะสมสาํ หรบั การปฏิบัตงิ านแตล ะครง้ั เทา น้ัน  แรงงานหรือตนทุนการปฏบิ ัตงิ าน การใชน้ําผสมกับสารปองกันกําจัดศัตรูพืชในอัตราพนท่ีสูงน้ัน ทําใหตองมีภาระการจัดหาน้ํา การบรรทุกลําเลียงนํ้าไปยังพ้ืนท่ีปฏิบัติงาน โดยเฉพาะอยางยิ่งในกรณีท่ีพ้ืนที่การปฏิบัติงานอยูหาง จากแหลงนํ้ามากหรือตองปฏบิ ตั ิงานในพ้ืนท่ขี นาดใหญ การพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชดวยวิธีการลด ปรมิ าณนาํ้ จะลดปญหาดงั กลา วไป เน่ืองจากใชน้ําผสมนอยมากหรืออาจไมใชนํ้าผสมเลยก็ได ทําใหลด  เทคนิคการใชส ารปองกนั กาํ จดั ศัตรูพชื 

~ 95 ~ ปญหาดานแรงงานไดมาก Ahmad (1989) และ ไพศาล และคณะ (2538) รายงานวาการพนสาร กําจดั วัชพชื ดวยเคร่อื งพนสารแบบจานหมุนสามารถลดเวลาการปฏบิ ตั งิ านได 63.0 – 67.0 เปอรเซน็ ต การพนสารโดยวิธีการแบบลดปริมาณน้ําสามารถลดการสูญเสียของสารปองกันกําจัดศัตรูพืช ทเ่ี กิดจากการรวมตัวและไหลลงดินได โดยทั่วไปแลวการพนสารแบบนี้ ใชอัตราการพนสารตํ่ากวา 32 ลติ ร มีอยู 3 วิธีการดว ยกนั คอื 1. การพน สารปองกนั กาํ จดั ศตั รูพชื แบบผสมนาํ้ นอ ยนอ ย 2. การพนสารปอ งกันกาํ จัดศตั รูพชื แบบผสมนา้ํ นอยมาก 3. การพน สารปองกันกาํ จัดศตั รูพชื แบบไมผ สมนา้ํ 1. การพน สารปอ งกันกาํ จัดศตั รพู ืชแบบผสมนาํ้ นอ ย การพนสารปองกันกําจัดศัตรูพืชแบบผสมนํ้านอย เปนวิธีการพนสารที่ลดอัตราการใชน้ําลง เหลือเพียงไรละ 8 – 32 ลิตรเทานั้น กลาวคือวิธีการพนสารแบบน้ีจะใชนํ้าเพียง 1/4 หรือ 1/5 เทา ของปรมิ าณนา้ํ ท่เี คยใชก ันตามปกติ แตป ริมาณการใชสารปอ งกันกาํ จัดศัตรูพืชยังเทาเดิม ดังน้ันเม่ือลด ปริมาณนาํ้ ตอไรล ง ความเขม ขนของสารละลายทผี่ สมจงึ สูงกวา ปกติ 4 – 5 เทา ดังน้ันการกระจายสาร ปองกันกําจัดศัตรพู ชื ใหท ่วั ตนพืชตองปฏิบัติดังน้ี คือ เดินพนโดยหันหัวฉีดไปทิศทางใตลม ใชความเร็ว ในการเดินคงที่สม่ําเสมอประมาณ 50 – 75 เซนติเมตรตอวินาที และสายหัวฉีดบางเพื่อกระจาย ละอองสารใหค ลมุ ทั่วตน พืช ขอดีของการพนสารปอ งกันกาํ จัดศัตรพู ชื แบบผสมนํ้านอย การพนสารแบบผสมน้ํานอยน้ีสามารถลดการสูญเสียสารปองกันกําจัดศัตรูพืช เนื่องจากการ รวมตัวของละอองสารแลวหยดลงดินมีนอยกวาการพนสารแบบผสมน้ํามาก ลดคาใชจายดานแรงงาน เวลา และคา นํ้ามนั เชื้อเพลงิ การดัดแปลงหวั ฉดี สําหรับการพนสารแบบผสมนํา้ นอ ย เคร่อื งพน สารที่เหมาะสําหรับการพนสารแบบผสมน้ํานอย ตองเปนเครื่องยนตพนสารสะพาย หลังแบบใชแรงลม เคร่ืองพนสารดังกลาวผลิตกระแสลมสงผานตามทอลมไปยังปลายทอ สารปองกัน กําจัดศัตรูพืชจากถังบรรจุสารจะไหลไปท่ีหัวฉีดซึ่งสวมอยูปลายทอลมและถูกกระแสลมตีใหเปนฝอย ละเอียด ปจจุบันหัวฉีดดังกลาวมีจําหนายตามทองตลาด เมื่อนํามาสวมเขากับปลายทอลมที่ตอจาก เครื่องพนสารก็สามารถนําไปพนสารแบบนํ้านอยได หัวฉีดท่ีจําหนายตามทองตลาดน้ัน ผูผลิตไดทํา เคร่ืองหมายติดไวกับท่ีบังคับการไหล 2 ขนาดคือ เบอร 1 และเบอร 3 ท้ังนี้เบอร 1 มีเสนผาน ศูนยกลางรูหัวฉีดเทากับ 1/16 น้ิว ใชพนสารกับพืชมีทรงพุมโต และเบอร 3 มีเสนผานศูนยกลางรู หัวฉีดเทากับ 3/64 นิ้ว สําหรับพนกับพืชที่มีทรงพุมไมใหญมากนัก ตัวอยางเชน ฝายอายุ 1 – 5 สัปดาหใชที่บังคับการไหลเบอร 3 หรือขนาด 3/64 นิ้ว และต้ังแต 6 สัปดาหขึ้นไปจะใชเบอร 1 หรือ ขนาด 1/16 นิว้ (ตารางที่ 3)  เทคนิคการใชส ารปองกันกําจดั ศตั รพู ืช 

~ 96 ~ ตารางท่ี 3 การใชท บ่ี ังคบั การไหลของหัวฉีดตามอายุของพืชและอตั ราการพน ขนาดทบ่ี งั คบั อัตราการไหล อายุพชื (สัปดาห) อัตราการพน (มล./นาที) ฝาย กะหลํ่าปลี (ลิตร/ไร) 3/64 นิ้ว (เบอร 3) 300 - 350 1-5 1-4 5 - 10 1/16 น้ิว (เบอร 1) 500 - 600 6 - 9 เกิน 4 10 - 15 1/16 นวิ้ (เบอร 1) 500 - 600 เกิน 9 - 15 - 30  การผสมสารฆา แมลงเพอ่ื พนแบบนํ้านอยกบั ฝา ยและกะหลํา่ ปลี คําแนะนําที่ปรากฏในฉลาก เปนคําแนะนําที่ใชนํ้าผสมสําหรับพนแบบท่ัวไปหรือเปนการพน สารแบบผสมนํ้ามาก เชน สารฆาแมลงชนิดหนึ่งแนะนําใหใชกับฝายในปริมาณ 25 มิลลิลิตร ผสมกับ น้ํา 20 ลิตร และแนะนําใหพนในอัตรา 40 ลิตรตอไร เม่ือฝายอายุไมเกิน 2 เดือน ฉะนั้นพื้นที่ 1 ไร ตองใชสารฆาแมลง 50 มิลลิลิตร ถาตองการพนสารแบบนํ้านอย ใหใชสารฆาแมลงดังกลาว 50 มลิ ลิลิตร ผสมกับน้าํ 5 – 10 ลติ ร พน ในพื้นที่ 1 ไร (ตามตารางทีก่ ลาวมาแลว) เมื่อฝายมีทรงพุมโตข้ึน หรืออายุมากขึ้น ถาพนสารแบบผสมน้ํามากแนะนําใหใชอัตราพน 80 ลิตรตอไร สารฆาแมลงจะ เพมิ่ ขนึ้ เปน 100 มลิ ลิลติ รตอ ไร เชนกนั หากจะพน สารแบบผสมน้ํานอ ยกใ็ ชส ารฆา แมลง 100 มิลลิลิตร เทา เดมิ ผสมน้ํา 15 – 30 ลิตรตอไร พนในพ้ืนที่ 1 ไร สาํ หรับกะหล่ําปลกี ็ปฏบิ ตั เิ ชนเดียวกัน เชน คําแนะนาํ ใหใ ชส ารฆา แมลง 20 มิลลิลิตร ผสมนํ้า 20 ลิตร และแนะนําใหพ น ในอัตรา 60 ลติ รตอไร ดังนั้นสารฆาแมลงที่ใชตอไรเทากับ 60 มิลลิลิตร ถา จะพนสารแบบนํ้านอยใหใชสารฆาแมลง 60 มิลลิลิตร ผสมนํ้า 5 – 10 ลิตร พนกะหลํ่าปลีอายุ 1 -4 สัปดาหในพื้นท่ี 1 ไร เม่ือกะหล่ําปลีอายุ 5 สัปดาหขึ้นไป การพนสารแบบน้ํามากจะใชอัตรา 80 ลิตร ตอไร และเพิ่มสารฆาแมลงเปน 80 มิลลิลิตร หากตองการพนสารแบบน้ํานอยก็ใชสารฆาแมลง 80 มลิ ลลิ ติ ร เทา เดิมแตผ สมกับนํ้า 15 20 ลติ รพนในพนื้ ท่ี 1 ไร การพนสารแบบผสมนํ้านอยแตกตางจากการพนสารแบบผสมนํ้ามาก กลาวคือการพนสาร แบบผสมน้ํานอยจะไมพนสารตรงไปยังสวนหน่ึงสวนใดของตนพืชโดยเฉพาะ แตสายหัวฉีดไปมา ตลอดเวลาเพ่อื ใหละอองสารกระจายทัว่ ทัง้ ตนและไมพนแถวพืชที่อยูติดกับผูพนแตตองยกหัวฉีดครอม แถวทีต่ ดิ กบั ผพู น ไปทางดานใตลมเมือ่ จะเรม่ิ พนสาร ผูพนตองดูทิศทางลมเสียกอนโดยเร่ิมพนจากขอบ แปลงดานใตลม เดินระหวางแถวพืชเปนแนวขวางลม หันหัวฉีดไปทางใตลมตลอดเวลา เมื่อสุดแนว แรกแลวจึงขยายแนวข้ึนไปทางเหนือลมตามลําดับ ทําเชนน้ีจนกวาจะหมดพื้นที่ สําหรับฝายจะขยาย แนวพน สาร คร้ังละ 2 แถวฝายและหากฝายมีทรงพุมโตข้ึนในชวงกลางหรือปลายฤดู การพนสาร อาจ ไมสะดวกและการกระจายละอองสารไมท่ัวถึง กรณีเชนน้ีแนะนําใหพนคร้ังละ 1 แถวฝาย สําหรับ  เทคนิคการใชสารปอ งกันกาํ จดั ศตั รพู ชื 

~ 97 ~ กะหล่าํ ปลี พน ครั้งละ 3 – 4 แถว หากปฏิบัติตามวิธีดังกลาวจะชวยใหผูพนสารปลอดภัยจากอันตราย ของสารฆา แมลงดว ย 2. การพนสารแบบผสมน้ํานอยมาก (VLV) ปฏบิ ัตเิ ชน เดียวกบั การพนแบบผสมนํ้านอ ย 3. การพน สารแบบไมผ สมนา้ํ (ULV) การพนสารแบบไมผสมน้ํา เปนอีกวิธีการหนึ่งท่ีลดอัตราการพนสารลงเหลือเพียงไรละไมเกิน 1 ลิตร และตองใชสารปองกันกําจัดศัตรูพืชท่ีผลิตขึ้น โดยเฉพาะ อยูในสูตร UL หรือ ULV ที่มีการ ระเหยตวั ต่ําเพอ่ื ปอ งกนั การระเหยของละอองสารซงึ่ มีขนาดเล็ก ขอดีของการพน สารแบบไมผสมน้ํา การพน สารแบบไมผสมนํา้ ใชไ ดผลดกี บั แมลงศัตรูพืชท่บี ินอยใู นอากาศ เชน ยุง ตั๊กแตน และ แมลงศัตรูพืชที่อาศัยอยูในพืชท่ีมีทรงพุมหนาทึบ เชน ตนฝาย และปาไม นอกจากน้ัน ยังเปนการพน สารที่ใชไดสะดวก เพราะสารปองกันกําจัดศัตรูพืชอยูในรูปที่พรอมนําไปใชไดทันที ใชเวลาการ ปฏบิ ตั งิ านส้นั กวาการพน สารแบบอ่นื ๆ  การพนสารแบบไมผ สมน้าํ เพื่อกําจัดแมลงศัตรฝู าย 1. เครอ่ื งพนสารแบบจานหมุน การใชเครอื่ งพนสารแบบนี้ แบงออกเปน 2 ชวง ตามอายุของตนฝาย กลาว คือ เมื่อตนฝายมี อายุต้ังแต 2 – 6 สัปดาห การพนตองใชกานสงสารปองกันกําจัดศัตรูพืชสีเหลือง ซ่ึงมีอัตราการไหล ประมาณนาทีละ 60 มิลลิลิตร เดินพนสารคร้ังละ 4 แถวฝาย ดวยความเร็ว ประมาณ 60 – 70 เซนติเมตรตอ วินาที และเมอื่ ตน ฝา ยมีอายตุ ั้งแต 7 สัปดาหข้ึนไป การพนสารใหใชกานสงสารสีแดง ซ่ึง มีอัตราการไหลประมาณนาทีละ 120 มิลลิลิตร เดินพนสารครั้งละ 2 แถวฝาย ดวยความเร็วเทาเดิม ขณะใชเ ครื่องพน สารชนดิ น้คี วามเร็วของกระแสลมควรอยรู ะหวาง 5 – 10 กโิ ลเมตรตอชวั่ โมง 2. เครอื่ งยนตพ น สารสะพายหลังแบบใชแรงลม เครื่องพนสารชนิดนี้ตองใชพรอมกับหัวฉีดท่ีไดปรับปรุงเพ่ือใชกับการพนสารแบบไมผสมนํ้า (เหมือนหัวฉีดสําหรับพนสารแบบผสมน้ํานอย แตใชท่ีบังคับการไหลขนาด 1/32 น้ิว) การพนสาร แบง เปน 2 ชว งเหมือนกันคือ เมอ่ื ตน ฝายอายุ 2 – 6 สัปดาห ใหทําการพนสารคร้ังละ 4 แถวฝาย เดิน พน สารดว ยความเรว็ ประมาณ 60 – 70 เซนตเิ มตรตอวินาที และเมื่อตนฝายมีอายุตั้งแต 7 สัปดาหขึ้น ไป ทาํ การพนสารครั้งละ 2 แถวฝา ย เดินดว ยความเรว็ เทาเดิม การพนสารแบบไมผสมนํ้า สารปองกันกําจัดศัตรูพืชที่ใชมีความเขมขนสูง ดังน้ัน การพนสาร จึงควรระมัดระวังอยางมาก โดยเฉพาะการพนสารดวยเครื่องพนสารแบบจานหมุนชนิดใชแบตเตอรี่ ซ่งึ ตองพึ่งพากระแสลมธรรมชาตเิ ปน ตวั พดั พาละอองสาร ไปยังเปา หมาย ขณะปฏบิ ตั งิ านจึงควรสังเกต ทิศทางลมตลอดเวลา ถา ทิศทางเปลีย่ นไปตองหยดุ ทําการพน สารทนั ที  เทคนคิ การใชสารปอ งกนั กําจดั ศตั รพู ืช 

~ 98 ~  การตรวจวดั และการคาํ นวณปจจยั ทีเ่ กี่ยวขอ งกบั การพน สาร เคร่ืองพน สารสวนใหญจะใชหวั ฉดี แบบแรงดนั ของเหลว แบบแรงเหว่ยี งและแบบใชแรงลม ซึ่ง มีหลักการทํางานแตกตางกัน แตใชวิธีการตรวจวัดปจจัยตาง ๆ เหมือนกัน การคํานวณปจจัยตาง ๆ เปนส่ิงจําเปนอยางมากเพ่ือใหแนใจวาสารปองกันกําจัดศัตรูพืชที่พนออกไปจะแพรกระจายได สมา่ํ เสมอ ปจ จัยสําคัญตา ง ๆ ทเี่ ก่ียวขอ งมดี งั น้ี  อตั ราการไหลของเครอื่ งพน สาร (flow rate)  ความกวา งของแนวพน สาร (swath width)  ความเร็วของการเดินพน สาร (walking speed)  อัตราการพนสารตอพ้นื ท่ี (application rate) ปจ จยั ทัง้ หมดท่ีกลา วน้ันจาํ เปนตองตรวจสอบทุกคร้ังกอนการปฏิบัติงาน โดยเฉพาะเมื่อมีการ เปล่ียนหัวฉีด หรือสารปองกันกําจัดศัตรูพืช หรือความดันหรือเครื่องพนสาร ปจจัยท้ังหมดมีวิธีการ ตรวจวดั ดังนี้ การตรวจวัดอัตราการไหล (มิลลิลิตรตอนาที) เปนการตรวจวัดปริมาณสารท่ีไหลผานหัวฉีด ตอหนวยเวลา ดังน้ันกอนทดสอบตองมั่นใจวาเครื่องพนสารทํางานไดปกติ สามารถพนสารไดตาม อัตราความดัน หรือรอบเคร่ืองยนตที่ตองการ จากน้ันทําการตรวจวัดอัตราการไหลจากเคร่ืองพนสาร เปน เวลา 1 นาที ซ่ึงเลือกปฏิบตั ิได 2 วธิ ีการ ดงั น้ี 1. เติมนํ้าที่ทราบปริมาตร (เชน 4 ลิตร) ในถัง ทําการพนน้ําออกใหหมดจับเวลาการพน สมมตใิ ชเวลา 5 นาที สามารถคํานวณอตั ราการไหลได 4 X 1000/5 = 800 มิลลิลิตรตอ นาที 2. เติมน้ําในถังเทาไรก็ได ทําการพนนํ้าลงในภาชนะ โดยใชเวลาพน 1 นาที ตรวจวัดน้ําที่ รองรบั ไว จะไดอัตราการไหลทีต่ อ งการ ทําการทดสอบท้ังหมด 5 ครั้ง แลวหาคาเฉลี่ยเพ่ือใหไดตัวเลขที่ถูกตองมากที่สุด และทําการ บันทึกรายละเอียดตาง ๆ เชน แรงดันหรือรอบเครื่องยนตขณะทํางาน ชนิดและขนาดของหัวฉีด เปน ตน การตรวจวัดความกวางของแนวพนสาร (เมตร) เปนการวัดความกวางของพ้ืนท่ีท่ีสาร ปองกันกําจัดศัตรูพืชตก อาจเกิดจากหัวฉีดเดี่ยว หรือคานหัวฉีด (boom & nozzles) ก็ได สําหรับ เคร่อื งพน สารแบบใชแรงคนซง่ึ ใชหัวฉีดแบบตาง ๆ และเครอ่ื งพนสารแบบหวั ฉีดชนิดใชแรงเหวี่ยง การ ตรวจวัดทําไดโดยทําการพนน้ําดวยเคร่ืองพนสารเหลาน้ีบนพ้ืนท่ีท่ีแหงหรือบนพ้ืนคอนกรีต จะทําให สามารถเห็นความกวางของแนวพนสารได ทาํ การวัดความกวางจากขอบถึงขอบตรงกันขาม หรือาจจะ ใชกระดาษท่ีไวตอน้ํา (water sensitive paper) วางบนพ้ืนทําการพนนํ้าผานจะสามารถเห็นความ กวางของแนวพนสารไดชดั เจนยงิ่ ขน้ึ เม่ือตองการตรวจวัดความกวางของแนวพนสารของเครื่องยนตพนสารสะพายหลังแบบใช แรงลม จาํ เปนตองใชกระดาษทีไ่ วตอนา้ํ วางหา งกนั ประมาณ 50 เซนตเิ มตร ในแนวเดียวกัน ประมาณ  เทคนคิ การใชส ารปอ งกนั กําจดั ศัตรูพชื 

~ 99 ~ 5 – 6 จุด ทําการพนน้ําโดยหันหัวฉีดในแนวเดียวกับแนวของกระดาษท่ีวางไว หลังจากพนน้ําแลวจะ สามารถเหน็ จุดสารสนี ํ้าเงินบนแผน กระดาษ โดยทั่วไปตอ งการความหนาแนนของละอองสารประมาณ 50 ละอองสารตอ ตารางเซนติเมตร วัดระยะทางจากหัวฉดี จะไดค วามกวา งของแนวพน สาร การตรวจวัดความเร็วของการเดนิ พน สาร (เมตรตอนาที) เปนการหาอัตราความเร็วการเดิน พน หรือความเร็วของรถแทรกเตอรที่เหมาะสมเพื่อใหการกระจายละอองดีท่ีสุด หลักการหาไดแก ให ทาํ การพนดว ยอตั ราความเร็วสมํ่าเสมอและสามารถกระจายละอองไดท ว่ั ตามหลักการ เมื่อครบ 1 นาที ใชเ ทปวัดระยะวา สามารถเดินไดไกลกเ่ี มตร จะเปนอัตราความเร็วการพน การตรวจวัดอัตราการพน สาร (มิลลิลิตรตอไร) เปนการตรวจวัดสมรรถนะของเครื่องพนสาร แตละชนิด วาใชอัตราการพนตอหนวยพ้ืนที่ระดับใด มีวิธีการตรวจวัดงายๆ คือ กําหนดพื้นท่ีไว เชน 100 ตารางเมตร จากนั้นทําการพนนํ้าคลุมพ้ืนที่ดังกลาวใหท่ัวสมํ่าเสมอ โดยใชความเร็วการพนที่ เหมาะสมท่ีสุด ซ่ึงสามารถกระจายละอองไดตามหลักการ วัดปริมาตรนํ้าที่พนออกไป สมมติ วัด ปริมาตรนา้ํ ที่ใชไป 3 ลิตร ดังนั้นในพ้นื ที่ 1 ไร ตอ งใชนํา้ ทั้งหมด 3X16 = 48 ลติ รตอ ไร ปจจัยตางๆ ท่ีกลาวมาแลวขางตนจะมีความสัมพันธกันท้ังหมด ทั้งน้ีเพ่ือใหสามารถกระจาย ละอองสารไดหนาแนนและสมํ่าเสมอ ซ่ึงมีผลใหการปองกันกําจัดศัตรูพืชมีประสิทธิภาพดีย่ิงข้ึน ความสมั พนั ธข องปจจัยดังกลาวจะไดเปน สูตรคํานวณดังนี้ F = WAS / 1600 ให F = อตั ราการไหล เปน มลิ ลลิ ติ รตอ นาที W = ความเร็วของการเดิน เปน เมตรตอ นาที S = ความกวา งของแนวพนสาร เปน เมตร A = อัตราการพนสาร เปน มลิ ลิลิตรตอ ไร อยางไรก็ตาม การแทนคาตัวเลขตางๆ ในสูตรการคํานวณขางตน หนวยการวัดจะตองเปนไป ตามที่กําหนดไว ถาใชหนวยวัดอื่นแทนจะทําใหตัวเลข 1600 เปล่ียนไปเปนอยางอ่ืน ทําใหผลการ คํานวณผิดไปได วธิ คี ํานวณหาอัตราการไหล ตัวอยาง จากคําแนะนําการพนสารกับฝายท่ีมีอายุ 7-8 สัปดาห ดวยวิธีการพนแบบน้ํานอย อัตราการพนสาร 7 ลิตรตอไร ใชความกวางของแนวพนสาร 2 แถวฝาย หรือ 2.50 เมตร เดินดวย ความเร็วประมาณ 0.50 เมตรตอวนิ าที หรอื 30 เมตรตอ นาที จะตองใชเคร่ืองยนตพนสารสะพายหลัง แบบใชแ รงลมทใ่ี หอตั ราการไหลเทา ใดจงึ จะพน สารไดท ว่ั ถงึ และสมา่ํ เสมอ  เทคนิคการใชส ารปอ งกนั กําจดั ศตั รพู ชื 