หน่วยที่ 1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับงานเกษตร

1 หน่วยท่ี 1 ความรู้เบือ้ งต้นเกยี่ วกบั งานเกษตร หน่วยที่ 1 ความรู้เบื้องต้นเกยี่ วกบั งานเกษตร การเกษตรเป็นอาชีพหลกั ของประเทศไทย ประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศประกอบอาชีพ เกษตรกรรม ทาใหก้ ารเกษตรมีความสาคญั เป็นอยา่ งยง่ิ ในการพฒั นาเศรษฐกิจและการพฒั นาประเทศ เนื่องจากรายไดส้ ่วนใหญ่ของประเทศมาจากสินคา้ เกษตรเป็นสาคญั ความหมายของการเกษตร การเกษตร คือ การปฏิบตั ิกบั ท่ีดินเพื่อใหเ้ กิดผลผลิต ท้งั การปลูกพชื เล้ียงสตั ว์ การทาประมง และ การเกษตรผสมผสานโดยอาศยั ความรู้ ความชานาญ ประสบการณ์ ทรัพยากรธรรมชาติ และเงินทุน เพือ่ ให้ พืชและสตั วเ์ จริญเติบโตใหผ้ ลผลิตต่างๆ ความสาคญั ของการเกษตร การเกษตรมีความสาคญั ต่อการดารงชีวิตของมนุษยต์ ้งั แต่ดึกดาบรรพ์ มนุษยร์ ู้จกั ใชป้ ระโยชนอ์ ยา่ ง มากมายจากพชื สตั ว์ ท้งั ในชีวติ ประจาวนั และการดารงชีวติ ตลอดจนในการพฒั นาประเทศใหเ้ จริญมนั่ คง อีกดว้ ย เกษตรกบั ชีวติ ประจาวนั ในอดีตมนุษยด์ ารงชีวติ อยอู่ ยา่ งง่าย ๆ โดยการล่าสตั ว์ เกบ็ พืชผกั จากป่ ามากินเป็นอาหาร อาศยั อยตู่ ามถ้าหรือ เพิงท่ีสร้างจากก่ิงไม้ ต่อมามนุษยเ์ ร่ิมรู้จกั เพาะปลูกพืช รู้จกั เล้ียงสตั ว์ ซ่ึงเป็นจุดเร่ิม ตน้ ของการทาการเกษตร ทาใหม้ ีชีวติ ความเป็นอยทู่ ี่ดีข้ึนจนถึงปัจจุบนั แมว้ ิทยาการ ต่าง ๆ จะเจริญกา้ วหนา้ ข้ึน มนุษยก์ ย็ งั คงอาศยั ผลผลิตท่ีไดจ้ ากการเกษตรเป็นพ้นื ฐานในการดารงชีวติ เช่นเดิม กล่าวคือ 1.1 เป็นวตั ถุดิบในการผลิตปัจจยั 4 คือ อาหาร เคร่ืองนุ่งห่ม ท่ีอยอู่ าศยั และยารักษาโรค โดยมนุษย์ รู้จกั เกบ็ เก่ียวผลผลิตทางเกษตร นาไปประกอบอาหารรับประทาน สร้างความเจริญเติบโต แก่ร่างกาย นา ส่วนต่าง ๆ ของพืชเสน้ ใยไปผลิตสิ่งทอหรือใชห้ นงั สตั วท์ าเคร่ืองนุ่งห่ม ปลูกป่ า เพ่อื นาไมไ้ ปเป็นอุปกรณ์ การก่อสร้าง สร้างท่ีพกั อาศยั อาคารสถานที่ ทาเฟอร์นิเจอร์ เคร่ืองใชต้ ่าง ๆ และปลูกพชื สมุนไพร เพอื่ นาไปใชเ้ ป็นยารักษาโรค ซ่ึงสิ่งเหล่าน้ีลว้ นมีความจาเป็นต่อการดารงชีวติ ของมนุษยท์ ้งั สิ้น 1.2 เป็นงานที่ทารายไดใ้ หแ้ ก่เกษตรกร โดยเกษตรกรสามารถนาผลผลิตทางการเกษตรที่ เหลือจาก การบริโภค ใชส้ อยประโยชน์ในครอบครัวไปจดั จาหน่ายแก่ผอู้ ื่นไดท้ ้งั ตลาดภายในประเทศ และ ต่างประเทศซ่ึงจะทาใหเ้ กษตรกรมีรายไดเ้ พ่ิมข้ึน 1.3 เป็นแหล่ง ใหค้ วามร่มร่ืนสวยงาม การทาการเกษตรมิไดใ้ หป้ ระโยชน์ ทางดา้ นการบริโภค หรือ การคา้ เท่าน้นั แต่ยงั ใหค้ วามร่มร่ืน ความเพลิดเพลิน ความสวยงาม ความเป็นระเบียบเรียบร้อยอีกดว้ ย เพื่อใหค้ นไดใ้ ชเ้ ป็นท่ีผอ่ นคลายอารมณ์ เช่น การไปเที่ยวสวนธารณะ การเล้ียงปลาสวยงาม เป็นตน้

2 หน่วยที่ 1 ความรู้เบื้องต้นเกย่ี วกบั งานเกษตร 1.4 ส่งเสริมการใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ ป็นประโยชน์ สาหรับผทู้ ่ีมีเวลาวา่ งจากการประกอบอาชีพหลกั สามารถทาการเกษตร เช่น ปลูกไมป้ ระดบั พชื ผกั สวนครัว เล้ียงไก่ เป็นงานอดิเรก เพอ่ื ไม่ใหเ้ วลาวา่ งน้นั เปล่าประโยชนห์ รือแมแ้ ต่ชาวนา หลงั เกบ็ เก่ียวขา้ วแลว้ อาจปลูกถว่ั ในท่ีนา กจ็ ะมีงานทาตลอดปี การจาแนกประเภทของพืช เนื่องจากพืชที่ปลูกมีมากมายหลายชนิด ที่แตกต่างกนั ท้งั ลกั ษณะรูปร่าง การเจริญเติบโต การปลูก การดูแลรักษา และการนาไปใชป้ ระโยชน์ ฉะน้นั เพือ่ ความสะดวกในการศึกษา นกั วิทยาศาสตร์ไดจ้ าแนก พชื ออกเป็นประเภทต่าง ๆ โดยมีหลกั ในการแบ่งท่ีแตกตา่ งกนั ในที่น้ีจะแบ่งประเภทของพืชออกตาม ลกั ษณะการปลูกและการดูแลรักษา ซ่ึงสามารถแบ่งออกได้ 3 ประเภท คือ พชื สวน พชื ไร่ และป่ าไม้ 1. พืชสวน หมายถึง พชื ท่ีตอ้ งการการดูแลอยา่ งพิถีพิถนั ตอ้ งการการดูแลเอาใจใส่อยา่ งใกลช้ ิด มี ขอบเขตในการปลูกท่ีแน่นอน มีข้นั ตอนและความประณีตในการปลูกมาก นบั ต้งั แต่การเพาะเมลด็ การ เตรียมดิน การจดั ระยะปลูก การใหป้ ๋ ุย การใหน้ ้า การพรวนดิน การป้องกนั กาจดั ศตั รู และการเกบ็ เก่ียว พืช สวนแบ่งออกเป็นกลุ่มตามลกั ษณะการใชป้ ระโยชน์ของพืชน้นั ๆ 2. พืชไร่ หมายถึง พชื ที่ปลูกโดยใชเ้ น้ือท่ีมาก ๆ มีการเจริญเติบโตเร็ว ไม่ตอ้ งการการดูแลรักษา มากเหมือนพชื สวน ส่วนใหญ่เป็นพชื ลม้ ลุก มีอายตุ ้งั แต่ 2 เดือน ถึง 1 ปี หรือมากกวา่ ผลผลิตของพืชไร่มี ความสาคญั ทางเศรษฐกิจและชีวติ ประจาวนั ของคนไทย โดยใชบ้ ริโภคเป็นอาหารหลกั และส่งเป็น สินคา้ ออก จดั เป็นพืชเศรษฐกิจของประเทศ ซ่ึงสามารถนารายไดเ้ ขา้ ประเทศเป็นจานวนมาก เช่น ขา้ ว ขา้ วโพด ออ้ ย ถวั่ ต่าง ๆ ยาสูบ ฝ้าย มนั สาปะหลงั เป็นตน้ พืชไร่ที่ปลูกในประเทศไทยสามารถจดั แยก เป็น กลุ่มตามลกั ษณะการนาไปใชป้ ระโยชนไ์ ด้

3 หน่วยที่ 1 ความรู้เบือ้ งต้นเกย่ี วกบั งานเกษตร 3. ป่ าไม้ ป่ าไมเ้ ป็นส่วนหน่ึงของการเกษตร เป็นเรื่องเก่ียวกบั พชื เช่นกนั แต่วตั ถุประสงคใ์ นการ ทาการเกษตรชนิดน้ีแตกต่างจากพืช ป่ าไม้ หมายถึง สวนป่ าท่ีไม่ใช่เพอ่ื นาผลผลิตมาใชอ้ ยา่ งเดียว แต่ยงั ช่วย ป้องกนั น้าท่วม เนื่องจากป่ าจะดูดซบั น้าและลดความแรงของน้าท่ีไหลผา่ น ป่ าไมท้ ่ีมีข้ึนเองตามธรรมชาติใน ประเทศของเราถูกทาลายไปมาก ปัจจุบนั เราจึงตอ้ งปลูกป่ าเพ่มิ ข้ึนเพื่อทดแทนป่ าไมท้ ี่สูญเสียไป ป่ าไม้ เหล่าน้ีจะช่วยป้องกนั น้าไมใ่ หไ้ หลลงสู่ที่ต่าเร็วและแรงเกินไป น้าจะไหลอยา่ งชา้ ๆ สม่าเสมอ แต่เม่ือป่ าถูก ทาลายและไมม่ ีการปลูกเพม่ิ เติม ทาใหเ้ กิดน้าไหลอยา่ งเร็วและแรงท่ีเรียกวา่ น้าหลาก มาจากท่ีสูงลงสู่ที่ต่า ทาใหเ้ กิดน้าท่วมรุนแรง ฉบั พลนั จนบา้ นเรือนเสียหาย การอนุรักษป์ ่ าไมไ้ ม่ใหถ้ ูกทาลายและช่วยกนั ปลูกป่ า เพิ่มเติมจะช่วยปองกนั ภยั พบิ ตั ิน้ีได้ โดยพชื ท่ีปลูกน้นั จะมีอยหู่ ลายชนิดแตกต่างกนั ไปตามความเหมาะสม ของภูมิประเทศ ภูมิอากาศและประโยชนใ์ ชส้ อย เช่น สวนป่ าสกั สวนป่ า