หน่วย อาหารประเภทสำรับ สอนวันที่ 21 กค 64

3หน่วยการเรยี นรูท้ ่ี อาหารประเภทสำรับ ตัวชวี้ ดั • อภปิ รายขัน้ ตอนการทำงานทมี่ ีประสทิ ธภิ าพ (ง 1.1 ม.3/1) • ใช้ทกั ษะในการทำงำนรว่ มกนั อย่างมคี ณุ ธรรม (ง 1.1 ม.3/2) • อภปิ รายการทำงานโดยใช้ทกั ษะการจัดการ เพอ่ื การประหยัดพลังงาน ทรพั ยากร และสงิ่ แวดล้อม (ง 1.1 ม.3/3)

ควรจดั อาหารประเภทสำรับอยา่ งไร เพ่อื ให้ผ้บู ริโภคไดร้ ับประโยชน์อย่างคุ้มค่าและถกู หลกั สุขอนามยั

ความสาคญั ของอาหารประเภทสำรับ สะท้อนวิถีการดำรงชวี ติ และวัฒนธรรมในการบริโภค อาหารของคนไทย ไดร้ ับประทานอาหารทมี่ ปี ระโยชน์ มคี วามหลากหลาย และไดร้ บั สารอาหารครบถว้ น ช่วยให้ร่างกายเจริญเตบิ โต ซ่อมแซมส่วนทสี่ กึ หรอ ใหพ้ ลงั งาน เสริมสร้างภมู ิตา้ นทานโรค มีความสะดวกในขณะ รบั ประทานอาหาร เพราะอาหาร ถูกจดั วางในภาชนะทเ่ี หมาะสม

หลักการกำหนดรายการอาหาร คณุ คา่ ทางโภชนาการ ฤดูกาลของอาหาร ชนิดของอาหาร อาหารในแต่ละม้อื กำหนดรำยการอาหารใหม้ คี ุณคา่ เลอื กให้เหมาะสมกับฤดกู าล จดั อาหารต่างชนดิ กนั ไมม่ ีอาหาร มีความหลากหลาย ทง้ั ในเรอื่ งของ เพื่อให้ไดอ้ าหารทส่ี ดใหม่ ซำกนั และไม่ทำอาหารชนิดเดียวกนั และโภชนาการครบถ้วน รสชาติ รปู รา่ ง สสี นั ฯลฯ หลกั เศรษฐกจิ งบประมาณ สภาพแวดล้อม เวลา หรอื มื้ออาหาร คำนึงถึงรายได้ ความพอเพยี ง อุปกรณ์ ตั้งงบในการซ้ือ ไมใ่ ช้จ่ายเกินวงเงนิ สถานท่ีประกอบอาหารสะอาด เลอื กชนดิ ของอาหารให้เหมาะสม ปราศจากสงิ่ สกปรกและฝุน่ ละออง สำหรบั การรับประทานในแตล่ ะมื้อ อำนวยความสะดวก เงนิ และเวลา ท่กี ำหนด และไม่ฟุ่มเฟือย ผู้รับประทานอาหาร การจัดอาหาร พจิ ารณาเร่ืองอายุ เพศ วัย อาชีพ จดั อาหารสลบั กันและเปลีย่ นแปลง กจิ กรรม ความตอ้ งการของแต่ละคน รายการอาหารอยู่เสมอ

ฤดกู าลของอาหาร ควรเลอื กรับประทานอาหารให้มคี วามเหมาะสมกบั ฤดกู าล เพอ่ื ใหไ้ ดร้ ับประทานอาหารทปี่ รุง จากวตั ถุดิบสดใหม่ มคี วามอรอ่ ย และไดค้ ณุ คา่ ทางโภชนาการครบถ้วน ตัวอย่าง : เมนูอาหารหน้ารอ้ น ตัวอยา่ ง : เมนอู าหารหนา้ หนาว ขนมจนี นายา แกงเลียง ผักชนดิ ตา่ งๆ จะมีฤทธิ์เย็น อุดมไปด้วยพืชผกั สมนุ ไพรหลายชนดิ ชว่ ยดับกระหาย คลายร้อนไดด้ ี เพ่มิ ความอบอ่นุ แกร่ ่างกาย ข้าวเหนียวมะมว่ ง กล้วยบวชชี ผลไม้ท่ีมีมากในฤดรู ้อน หอมอรอ่ ย ขนมหวานท่นี ยิ มทานในขณะรอ้ นๆ ด้วยเนอ้ื มะมว่ ง ข้าวเหนียว และกะทิ ชว่ ยให้ความอบอุ่นแก่ร่างกายได้

อาหารคาว อาหารทป่ี ระกอบไปด้วยรสชาติหลากหลาย ทั้งเปรี้ยว หวาน เคม็ เผด็ แบง่ ตามลกั ษณะข้นั ตอนการปรงุ ดงั นี้ แกง ผดั ยา ทอด เผา ยา่ ง เครือ่ งจิม้ เครอ่ื งเคียง

อาหารหวาน อาหารทร่ี บั ประทานหลังจากรับประทานอาหารคาวเสร็จ แบง่ ตามลกั ษณะเคร่อื งปรงุ ขั้นตอนการปรุง และการหงุ ตม้ ดงั น้ี ไข่ : ฝอยทอง ทองหยิบ กะทิ : ครก นงึ่ : ชั้น ต้ม : ต้มแดง ต้มขาว ฉาบ : กลว้ ยฉาบ กวน : เปยี กปูน แช่อ่ิม : ผลไม้แชอ่ ่ิม

อาหารหวาน อาหารที่รบั ประทานหลังจากรบั ประทานอาหารคาวเสร็จ แบง่ ตามลกั ษณะเคร่อื งปรุง ขน้ั ตอนการปรุง และการหงุ ตม้ ดงั นี้ เชอ่ื ม : กลว้ ยเชื่อม ทอด : กง ปงิ้ : ข้าวเหนยี วป้งิ นาเชอ่ื ม : กระทอ้ นลอยแก้ว บวด : กล้วยบวชชี อบและผิง : กลบี ลาดวน

TIP ขนมไทยโบราณ...หาทานยาก กระเช้าสีดา จ่ามงกุฎ ดอกอัญชนั บุหลนั ดน้ั เมฆ เรไร หยกมณี หนั ตรา หมอ้ ตาล

หลกั การจดั และตกแต่งอาหารประเภทสำรบั จดั รปู รา่ งของอาหาร ให้เปน็ ลวดลายต่างๆ ทน่ี า่ สนใจ ประกอบอาหารใหน้ ่ารบั ประทาน มีกลน่ิ หอมตามลกั ษณะของอาหาร ขนาดของภาชนะเหมาะสม กบั ปริมาณของอาหาร อาหารทปี่ ระกอบควรมี ความหลากหลายในเร่อื งวิธีการปรงุ มจี านรอง หรอื มถี าดรอง หากตอ้ งการประกอบอาหารท่ีเป็นน้ำ จัดจานอาหารใหม้ ีสสี ันสวยงาม เพือ่ กระตนุ้ ใหอ้ ยากรบั ประทานย่ิงข้ึน รักษาพื้นทีข่ องจาน หรอื ชามใหส้ ะอาด มคี วามเปน็ ระเบียบเรียบร้อย จดั ตกแตง่ จานอาหารเลก็ ๆ น้อยๆ เพอ่ื ใหอ้ าหารดูน่ารบั ประทาน

ศลิ ปะการจดั และตกแต่งอาหารประเภทสารับ จงั หวะ จดั วางอาหารซ้อนกนั อยา่ งมรี ะเบยี บ เอกภาพ โดยเว้นช่องไฟอย่างเหมาะสม จัดให้มีปริมาณอาหารที่พอเหมาะ ไมแ่ ผก่ ระจายออกนอกภาชนะ การเน้น หรือจดุ สนใจ จดั อาหารให้มีสว่ นใดสว่ นหนึ่ง ความสมดลุ เดน่ ขนึ้ เพ่ือปอ้ งกนั อาหารกลมกลืนกนั จัดวางอยา่ งลงตวั ไมจ่ ัดรวมกลุ่ม สัดส่วน เพราะจะทำใหห้ นาแน่นเกินไป จัดให้องค์ประกอบท้ังหมดของอาหาร มคี วามสัมพันธ์เหมาะสมกนั ความกลมกลืน ความขดั แย้ง จัดภาชนะใส่อาหารให้เหมาะสมและ จดั ใหม้ รี ูปรา่ ง ขนาด สสี ัน ฯลฯ กลมกลืนกบั อาหาร ทแี่ ตกต่างกัน

ภาชนะทใี่ ช้สำหรับบรรจอุ าหาร ตัวอย่าง : การจัดอาหารคาวในภาชนะประเภทตา่ ง ๆ ภาชนะชุด จัดใสช่ าม หรอื ถว้ ยขนาดใหญ่ ก้นลึก ช่วยใหอ้ าหารแตล่ ะจาน ภาชนะมขี นาดเหมาะสมกบั ปรมิ าณอาหาร รวมถงึ โต๊ะอาหารดูเป็นระเบียบ เป็นไปในทิศทางเดยี วกัน และมีจาน หรอื ภาชนะอนื่ ๆ รองกน้ ภาชนะในโอกาสพเิ ศษ จัดใส่ถ้วยขนาดเลก็ กน้ ลกึ วางบนจานแบน มีสีสนั ลวดลาย รูปแบบเหมอื นกนั ทั้งชุด หรือจานทมี่ ีกน้ ตืน้ ทม่ี ีการวางผักสด หรือผกั ตม้ เรยี งไว้โดยรอบ ช่วยเพมิ่ ความสวยงามใหก้ ับอาหาร รวมถงึ บรรยากาศพเิ ศษ ภาชนะจากวัสดธุ รรมชาติ จัดใส่จานกลม กน้ ลึกเล็กน้อย จานเปล ช่วยให้อาหารดนู า่ รับประทาน หรอื จานทีม่ ีลวดลาย พรอ้ มท้ังตกแตง่ มีความโดดเด่นและสวยงามมากย่ิงขึ้น จานอาหารเลก็ น้อย เพ่ือให้เกดิ ความสวยงาม

ข้อควรรู้... สิ่งท่ีควรทำ มารยาทในการ รบั ประทานอาหาร หากจำเปน็ ต้องลุกออกจากโต๊ะอาหาร ควรวางผา้ เชด็ ปากไว้บนเกา้ อ้ี หากรับประทานซปุ ใหใ้ ชช้ อ้ นตกั ซุปออกจากตวั และรบั ประทานด้านข้างของชอ้ น ช้อนชาและชอ้ นกาแฟมไี วส้ ำหรบั ใชค้ นเทา่ นนั้ หา้ มนำเขา้ ปาก หรือตกั อาหารอน่ื รับประทาน หากใช้งานสอ้ มและมดี เสรจ็ เรียบร้อยแล้ว ใหว้ างไว้บนจานรอง หรือจานอาหาร สงิ่ ทไี่ ม่ควรทำ ไม่ควรใช้มีดตักอาหารใส่ปาก เพราะอาจทำใหเ้ กดิ อันตรายได้ ไมค่ วรวางผา้ เชด็ ปากไวบ้ นโต๊ะ หากยังรบั ประทานอาหารไม่เสร็จ ไม่ควรใชป้ ลายมดี หรอื ปลายชอ้ นสอ้ มชี้ออกไปดา้ นนอกโตะ๊ หรอื ชหี้ น้าผอู้ ืน่ ไมค่ วรสูบบุหรี่ หรือแคะฟัน เพ่ือนำเศษอาหารออกระหว่างรบั ประทานอาหาร

ควรจัดอาหารประเภทสำรบั อย่างไร เพอื่ ให้ผ้บู ริโภคไดร้ ับประโยชนอ์ ย่างคุ้มค่าและถกู หลักสุขอนามัย ใหค้ ุณคา่ ทางโภชนาการ มคี วามเหมาะสมกบั เพศ วัย อายุ ทคี่ รบถว้ น อาชีพ กิจกรรม ฯลฯ มีสารอาหารครบถว้ น มีปริมาณเพียงพอ ท้ัง 5 หมู่ ต่อความต้องการของร่างกาย มีความหลากหลาย เหมาะสมกับฤดูกาล ทง้ั รสชาติ รูปรา่ ง สสี นั ฯลฯ เพราะจะได้อาหารทสี่ ดใหม่ สะอาด สดใหม่ ปราศจาก ประกอบอาหารต่างชนิดกนั การปนเปอื้ นของสารเคมี ไมท่ าชนิดเดยี วกัน ชนิดของอาหารเหมาะสม สถานที่ประกอบอาหาร ต่อการรับประทานในแต่ละมือ้ มีความสะอาด