มุทิตาจิต 80 ปี พญ.สุภา หริกุล

มทุ ติ าทา นอาจารยส ภุ า รวมสุขสนั ต แปดสบิ ป มทุ ติ า หมอสภุ า หริกุล อาจารยหญงิ ความเมตตา ทา นมอบให จากใจจริง ไมป ระวิง เออื้ อาทร คนใกลไกล เปน ผทู รง คุณธรรม ลาํ้ เลศิ แลว พศิ เพรศิ แพรว ประดุจเงา รม ไมใ หญ ใหผ องแพทย พยาบาล พักพิงใจ เดก็ ปว ยไข ตางไดร ับ ความปราณี ทา นตรากตราํ ทาํ การงาน เสยี สละ วริ ยิ ะ อุตสาหะ ประเสรฐิ ศรี เลอื่ งลอื ช่ือ โรคทอ งเดิน บรรดามี ทกุ นาที ชว ยแกไข เสมอมา เปน แพทยหญิง ลา้ํ เลอคา สงางาม นุมนวลถาม ตามดแู ล คอยหว งหา ตอบคําถาม จนแจม แจง ใชเวลา จวบจนกวา พอ แมหาย คลายกงั วล บรรดาศษิ ย คนใกลช ดิ เฝาติดตาม รวมยินยล ความดงี าม หลายเหตผุ ล จงึ เรียงรอย ถอ ยคําหวาน จากกมล ทกุ หมูชน ชื่นชมทา น พันทวี ขอคณุ พระ รัตนตรยั ใหคมุ ครอง คอยปกปอ ง ผองภัย ใหสุขศรี ขออัญเชญิ สง่ิ ศกั ด์สิ ทิ ธิ์ มากฤทธี ประทานสขุ สวสั ดี มโี ชคชัย จตรุ พิธ พรชยั ในไตรภพ บังเกิดครบ พิพฒั นผล พิสุทธ์ิใส หวงั ส่งิ ใด สมดังหวัง ต้ังฤทยั ทั้งกายใจ เกษมสันต นิรันดรเ ทอญ. สกุ รรณดา นตุ ตโยธนิ

เกง ทีส่ ดุ !! พเ่ี กรงใจจังเลย ถา ไมไ ดห นูไมเสร็จแนเ ลย ทําไงดี....ทําไงด…ี .??? ทกุ คนไมล ืมเราเลย สุดยอดเลย!!!! หมออยากให… /หมอจะให… หมอจะสนับสนนุ งานรพ. ขอใหบอก..... จะใหท ําอะไรบอกนะ..... เหน็ รอยย้มิ ของเดก็ เราเกรงใจ มีอะไรเซอรไพรสแนเ ลย!!!! หมอมพี ลงั ทําไมเขารักเราจัง… ใหอ ยูชว ยกนั ตลอดไปนะ

จัดทาํ และออกแบบโดย: สถาบนั สขุ ภาพเด็กแหง ชาติมหาราชนิ ี 420/8 ถนนราชวถิ ี แขวงทงุ พญาไท เขตราชเทวี กทม. 10400 โทรศพั ท 1415 Website: http://www.childrenhospital.go.th

ในเลม 1-22 23-64 จากวนั น้ัน ถึงวนั นี้...... 65-82 ช่ืนชมอาจารย...... 83-86 เรือ่ งภาคภมู ใิ จ/ประทบั ใจ 87-92 93-108 รางวลั ชวี ิต รวมผลงาน ชวี ิตหลงั เกษียณ......







ประวตั ิสว นตวั แพทยห ญงิ สภุ า หรกิ ลุ เปนธิดาคนที่ 2 ของคณุ พอสกล-คุณแมเ ฉลยี ว จนั ทรเจริญสุข (สกุลเดมิ ของคณุ แมเ ฉลยี ว-กาญจนาลัย) คณุ พอสกล อดตี ขาราชการรถไฟ การรถไฟแหง ประเทศไทย กระทรวงคมนาคม ตําแหนง นายสถานรี ถไฟ มพี ี่นอง 7 คนไดแ ก (คนท่ี 1) น.ส. อาภรณ จันทรเ จริญสุข วฒุ ิ - Master of Regional planning (M.R.P.) (University of North Carolina-chapel Hill USA.) - Certificate of Tropical Architecture AA London England - สถาปตยกรรมศาสตรบณั ฑิต (จุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลัย) อดีต - ขา ราชการกรงุ เทพมหานคร ตาํ แหนง - รองผูอํานวยการสาํ นกั การระบายนาํ้ - รองผูอ าํ นวยการผังเมือง เปน ผู รวมแปลงที่ดิน, ออกแบบ, วางผังโครงการกอ สราง สวนหลวง ร. 9 (คนท่ี 2) พญ. สภุ า หริกลุ วฒุ ิ- อว. กุมารทางเดนิ อาหารและโรคตับ แพทยสภา 2546 - อว. เวชศาสตรค รอบครวั แพทยสภา 2545 - ผูเชี่ยวชาญสาขาเฉพาะโรค Infectious and Non-infectious diarrhea กระทรวงสาธารณสขุ 2529 - Certificate Epidemiology training programme กองระบาดวทิ ยา กระทรวงสาธารณสุข 2528 - Certificate Control Diarrheal Disease Intercountry training course - Jar kata, Indonesia 2526 - Calcutta, India 2524 - อว. กุมารเวชกรรม แพทยสภา 2520 3

- ประกาศณียบตั รวทิ ยาศาตรก ารแพทยคลนิ ิกช้นั สูงสาขากมุ ารเวชกรรม (มหาวทิ ยาลัยแพทยศาสตรศ ิรริ าช) 2506 - แพทยศาสตรบ ัณฑติ (มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร ศริ ริ าช) 2504 - กุมารแพทยหนว ยอจุ จาระรวง 2520-2538 - กุมารแพทยทางเดนิ อาหารและโรคตับ 2539 - หวั หนากลมุ งานทางเดินอาหารและโรคตับ 2539 - นายแพทยร ะดบั 10 หวั หนา กลมุ งานกมุ ารเวชกรรม 2538-2540 - กรรมการการฝก อบรมแพทย Fellow ทางเดินอาหารและโรคตบั รนุ แรก 2540 ของสถาบันสขุ ภาพเดก็ แหง ชาตมิ หาราชนิ ี กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสขุ - เปน ท่ปี รกึ ษาของกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข (2529-2543) สมรสกับ พล.ต.ท. สมควร หรกิ ลุ อดตี รองผบู ญั ชาการตํารวจตระเวนชายแดน และอดตี ผูอาํ นวยการศูนยปฏบิ ตั กิ ารลูกเสือชาวบานในพระบรมราชานเุ คราะห (คนท่ี 3) นายโสภณ จันทรเ จรญิ สุข วฒุ ิ - กสบ. (มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร) - Certificate in Soil and Water Conservation U.S.A อดตี นักวิชาการระดบั 8 ของกลุมงานปรบั ปรงุ ดิน กองอนรุ ักษด ินและนํ้า กรมพัฒนาทด่ี ิน กรงุ เทพมหานคร เมื่อคร้ังดํารงตําแหนง หัวหนาสถานีพัฒนาท่ีดินฉะเชิงเทรา ไดรวมปฏิบัติงานดาน พฒั นาที่ดินโดยปรับปรงุ และบํารงุ ดินกบั ศูนยศ กึ ษาพัฒนาเขาหินซอ น อันเนอ่ื งจากพระราชดาํ ริ สมรสกบั น.ส. นนั ทวนั ศรีวิจติ ร วฒุ ิ กสบ. (มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร) อดีต นักวิทยาศาสตรร ะดับ 7 กองวเิ คราะหด ิน กรมพฒั นาที่ดนิ กรงุ เทพมหานคร มีบุตรธิดา 2 คน ไดแ ก 1. นายนนั ทภณ จันทรเจริญสขุ - บชบ. (ม. หอการคา ไทย) - ปริญญาโท บริหารธรุ กจิ (การจัดการ)ม. เกษตรศาสตร 4

2. น.ส. นนั ทภรณ จันทรเจรญิ สุข - ศบ. (ม. ธรรมศาสตร) - ปรญิ ญาโท เศรษฐศาสตร (ม. เกษตรศาสตร) (คนที่ 4) นายโสภณั จันทรเ จรญิ สุข วุฒิสถาปตยกรรมศาสตรบัณฑิต(จฬุ าลงกรณมหาวทิ ยาลัย) อดตี สถาปนกิ ระดบั 8 กองแบบแผน กระทรวงสาธารณสุข สมรสกับ ผศ. พัชรี ฤกษบางพลดั วฒุ ิ ศศบ (ม. เกษตรศาสตร) กศบ. (ม. ศรีนครนิ ทรวโิ รฒประสานมติ ร) อดตี อาจารย 2 ระดับ 7 มหาวิทยาลยั ราชภัฏธนบรุ ี มบี ุตรธิดา 3 คน ไดแ ก 1. ดร. ภพ จนั ทรเจรญิ สขุ วุฒิ M. Eng Sc และ PhD. Sc (Electrical Engineering) University New South Wales Australia วศบ. สถาบันเทคโนโลยี พระจอมเกลา เจา พระคณุ ทหาร ลาดกระบงั สมรสกบั ผศ. จนั ทรจิรา จติ ตะวิริยะพงษ วุฒิอม. (จุฬาลงกรณมหาวิทยาลยั ) อบ. (จุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลัย) มีบตุ ร 1 คน ไดแก ดช. ปราชญ จันทรเ จรฐิ สุข ป. 2 รร. ราชวินติ 2. ดร.ทพญ. นทั ทรี จนั ทรเจริญสุข วฒุ ิ- PhD สาขา Medical Science (Red boud University Nijmeger Netherland) - Master of Dental surgery สาขา Oral and maxillofacial surgery (University Hong Kong) - ทบ. (เกยี รตนิ ยิ มอันดบั 2) มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน สมรสกับ Dr. Goh Siak Shyong Shawn (ชาวสงิ คโปร) มบี ุตร 1 คน ไดแ ก ดช. Goh En Li Bryan 3. พญ. ธีรา จันทรเ จริญสขุ วุฒิ- แพทยศาสตรบ ณั ฑิต (มหาวทิ ยาลัยมหดิ ล ศริ ริ าช) - วว. เวชศาสตรครอบครวั คณะแพทยศาตรจ ุฬาลงกรณ แพทยสภา รบั ราชการเปน แพทย โรงพยาบาลปากเกรด็ จ. นนทบุรี 5

(คนที่ 5) รศ. ดร. จงรักษ จนั ทรเจริญสขุ วุฒิ- Ph.D Agr. (University of Tokyo Japan) - วทม. (ม. เกษตรศาสตร) - วทบ. (เกยี รตนิ ยิ มอันดับ 2 ) ม. เกษตรศาสตร อดตี รศ. ภาควิชาปฐพวี ทิ ยาคณะเกษตร ม. เกษตรศาสตร เปน ผทู รงคณุ วฒุ พิ เิ ศษของภาควชิ าปฐพวี ิทยา คณะเกษตรศาสตร (คนที่ 6) รศ. ดร. ไพเราะ ปน พานิชการ วุฒิ - Ph. D in Biochemistry (University of Texas U.S.A.) - วทม. (จุฬาลงกรณม หาวิทยาลยั ) - วทบ. (เกยี รตนิ ยิ มอันดบั 2) จฬุ าลงกรณม หาวิทยาลัย อดีต รศ.ภาควชิ าจลุ ชีวะ คณะวทิ ยาศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย สมรสกับ พอ.(พเิ ศษ) ดร. วัฒนะ ปน พานิชการ วฒุ ิ - Ph.D in Biochemistry (University of Texas U.S.A.) Ms. (Kansas U.S.A) - วทบ. (จุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลยั ) อดตี ขาราชการทหารกองวชิ าการ กรมวิทยาศาสตรท หารบก มีธิดา 1 คน พอ.(ญ) พญ. วีรพร ปน พานชิ การ วุฒิ - Certificate of Clinical and research fellow ship in adult congenital heart disease (University of Alberta Edmanton Canada) - วว. อายรุ แพทยโรคหัวใจและหลอดเลอื ด แพทยสภา - วว. อายุรแพทย แพทยสภา - พบ. (เกียรตินยิ มอนั ดบั 2 ) คณะแพทยศาสตรจ ุฬาลงกรณ ปจ จุบนั เปน อายุรแพทยโ รคหัวใจและหลอดเลอื ด กองอายรุ กรรม รพ. พระมงกุฎเกลาฯ 6

สมรสกับ พอ. นพ. สมเจตน สนุ ทราทรพพิ ฒั น วฒุ ิ - Certificate of clinical and research fellow ship in Pediatric cardiology echocardiography and cardiac MRI (University of Alberta Edmanton Canada) - อว. กมุ ารโรคหัวใจและหลอดเลอื ด แพทยสภา - อว. กุมารเวชกรรม แพทยสภา - พบ. วิทยาลยั แพทยศาสตร รพ. พระมงกฎุ เกลา ปจ จบุ ัน กุมารแพทย หวั หนา กลมุ งานโรคหวั ใจและหลอดเลือด กองกมุ ารเวชกรรม โรงพยาบาลพระมงกฎุ เกลา ฯ มีบตุ รธดิ า 2 คนไดแ ก 1. ดช. วรเจตน สุนทราทรพพิ ฒั น ป. 4 รร. จติ รลดา 2. ดญ. สวุ รา สนุ ทราทรพิพฒั น ป. 2 รร. จิตรลดา (คนท่ี 7) ทนั ตแพทยห ญงิ เพราะพรงิ้ จนั ทรเจรญิ สขุ วุฒิ ทันตแพทยศาสตรบัณฑติ (คณะทนั ตแพทย มหาวิทยาลัยมหิดล) อดตี - ทันตแพทยระดบั 10 กลมุ งานทนั ตกรรม โรงพยาบาลราชวถิ ี กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสขุ - หวั หนา กลมุ งานทันตกรรม โรงพยาบาลราชวิถี กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสขุ 7







ประวัติการศึกษา • 2497 จบมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย (มธั ยม 8) จาก โรงเรยี นเบญจมราชาลยั กรุงเทพ • 2498-2499 เตรียมวิทยาศาสตรก ารแพทย คณะวทิ ยาศาสตร จุฬาลงกรณม หาวิทยาลยั • 2500-2504 แพทยศาสตร คณะแพทยศาสตรศริ ริ าชพยาบาล มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร (ปจ จบุ นั คอื มหาวิทยาลยั มหิดล) • 2504-2505 แพทยฝกหัด คณะแพทยศาสตร ศริ ริ าชพยาบาล มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร • 2505-2506 แพทยป ระจําบา นสาขากมุ ารเวชกรรม อบรมหลักสตู ร 1 ป จาก แผนกกมุ ารเวชกรรม โรงพยาบาลศิริราช จบแลว ไดประกาศนยี บตั ร วิทยาศาสตรก ารแพทยค ลนิ ิกชัน้ สูง สาขา กุมารเวชกรรม • รบั ราชการทโี่ รงพยาบาลเดก็ (ปจ จบุ นั สถาบนั สขุ ภาพเด็กฯ) • 2520 อว. สาขากมุ ารเวชกรรม แพทยสภา • 2524 Certificate Control Diarrheal Disease Intercountry training course Calcutta, India • 2526 Certificate Control Diarrheal Disease Intercountry training course Jarkata, Indonesia • 2528 Epidemiology training programme กองระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสขุ • 2545 อว. เวชศาสตรค รอบครวั แพทยสภา • 2546 อว. กุมารทางเดินอาหารและโรคตับ แพทยสภา 11

ประวัตริ บั ราชการ และผลงาน การรบั ราชการที่โรงพยาบาล มดี งั น้ี 1. โรงพยาบาลเพชรบุรี (ปจ จบุ ัน โรงพยาบาลพระจอมเกลา ฯ) (พ.ศ. 2506-2507) 2. โรงพยาบาลอุดรธานี (ปจ จุบันโรงพยาบาลศูนยอดุ รธาน)ี (พ.ศ. 2507-2519) 3. โรงพยาบาลเด็ก (ปจ จบุ ัน คือ สถาบันสุขภาพเดก็ แหง ชาตมิ หาราชินี) (พ.ศ.2520-2540) การศึกษาวิจัยทีโ่ รงพยาบาลอุดรธานี (ปจ จบุ ันโรงพยาบาลศูนยอ ดุ รธาน)ี ก. เปนผูว จิ ยั และคณะ (3 เร่อื ง) การศึกษาวจิ ัย ขณะรบั ราชการที่โรงพยาบาลเด็ก (ปจ จุบนั สถาบันสขุ ภาพเดก็ แหง ชาตมิ หาราชินี) ก. เปน ผูวจิ ัยและคณะ (5 เรอ่ื ง) ข. เปน ผรู วมวิจยั (8 เร่ือง) ค. เปน ผูควบคมุ การวจิ ัยของแพทยประจาํ บา น (15 เรอ่ื ง) 12





















ช่นื ชมอาจารย

...อาจารยส ภุ า ดว ยมิตรภาพและศรทั ธา... ผมรูจักและสนิทสนมกับ อ.สุภามามากกวา 55 ปแลว โดยเร่ิมตนในป 2505/06 ขณะน้ัน อ.สุภาเปน แพทยประจําบานปท่ี 1 แผนกกุมารเวชศาสตร ศิริราช พยาบาล สวนผมเปน Intern ถูกสงมาอยูแผนกกุมารฯตาม หลักสูตรฝกอบรม ระหวางนั้นมีการระบาดของโรค ไขเลือดออกท่ีคอนขางรุนแรง ถาจําไมผิดรูสึกจะเปนการ ระบาดครั้งแรกในประเทศไทยดวย ผูปวยเด็กไขเลือดออกท่ี ตอ งรับไวในรพ.จะถูกสงตอมายังตึกอานันทมหิดล และสวน ใหญมกั จะเปน ผป.ทีม่ อี าการหนกั และรุนแรง เราจึงตองดูแล อยา งใกลชดิ เชน จับชีพจร วัดความดนั โลหติ และเจาะเลือด หาคาฮีมาโตคริต ทุกๆครึ่งชม. (มาตรการในเวลา 55 ปที่ แลว ) ปจ จบุ ันอาจจะเปลี่ยนแปลงไปแลวยงิ่ ถา มคี นไขอาการ หนกั หลายรายยิง่ ยงุ ยากและเหน็ดเหน่ือยมาก ผมเปน Intern กับเพ่ือนอีก 1 คน คือ นพ.สุวรินทร ขันธน ภา ตองดูแล ผป.ดังกลาว ขางตนโดยแทบไมไ ดหลับไดนอน แตเชื่อไหมครับ อ.สุภา ซ่ึงเปนแพทยประจํา บา นมหี นาที่ใหคําปรึกษา ไมยอมกลับไปพักผอน อยูชวยผม 2 คน ทั้งคืน ไมหลับนอนเหมือนกัน จนผม เกิดความรสู กึ ประทบั ใจในเร่อื งความมีนํ้าใจท่ีประเสริฐ ไมทอดท้ิง และยอมเหน่ือยไปดวยกัน ผลที่ไดรับ คอื ความภาคภูมใิ จทพี่ วกเราสามารถชว ยชีวิตผปู ว ยท่ีมีอาการหนักไดห ลายชวี ิตทเี ดยี ว หลังจากผมผานการฝกอบรมหลักสูตร Intern ครบ 1 ป อ.สุภาก็ยายไปรับราชการ ตจว. สว นผมก็มาสมัครเปน แพทยป ระจําบา น กลมุ งานศัลย รพ.เดก็ หลังจากน้ันก็แยกยายกันไปฝกอบรม ผม เขามาเปน แพทยประจํา รพ.เด็กกอน อ.สุภา ตามเขามาภายหลัง จึงไดมารวมงานกันอีกคร้ังแตมีหนาที่ รับผิดชอบคนละกลุมงานอยูในเรื่องปรึกษาหารือสวนใหญใน เร่ืองการวินิจฉัยแยกโรคระหวาง Med & Surg. เปนตน ป 2538 อ.สุภารับหนาที่เปน หน.กลุมงานกุมารเวชกรรม (ป 2536 ผมเปน ผอ.รพ. เดก็ )ในระหวางน้ถี า อจ.ทานใด ปฏิบัติงานในกลมุ งานกุมารฯ คงจะจาํ ไดวา ในการประชมุ กลุม ฯเกือบทุก ครั้งจะเห็นวามีผมเขา ไปรว มประชุมอยดู วยเสมอ เน่อื งจาก อ.สุภาเชิญใหผมเขารวมประชุมดวยโดยอาง เหตุผลวา ถามปี ญ หาเชงิ บริหารระดับอาํ นวยการแลว จะไดแกปญหาไดทันที ทันตอเหตุการณดวย แตดู 24

ตามขอเท็จจริงแลว อ.สภุ าคงอยากเล้ียงอาหารผมหลงั จากเสร็จจากการประชุมมากกวา การดําเนินการ เปนไปดว ยดี ผมถือโอกาสขอบคุณ อ.สภุ าและ อจ.ทางกุมารเวชศาสตรในยุคน้ัน ณ ท่ีน้ีดวย การประชุม ดังกลา วดาํ เนินมาดวยดี และมาสิน้ สุดลงในป 2540 โดยที่ อ.สุภา และ ผมตางเกษียณอายุราชกาลทั้งคู หลังจาก อ.สุภาเกษียณราชการก็ไดรับ เชิญมาเปนกรรมการมูลนิธิ สดช.มหาราชินี ปจจุบันดํารง ตําแหนงรองประธานมูลนิธิฯ อ.สุภาเปนผูมีความ กตัญูกตเวทิตาตอบุพพการีอยางสูง โดยต้ังกองทุน ในนามคุณพอ และ คุณแม เพ่อื ใชใ นการวิจัยและพฒั นาสถาบันตอไป การปฏิบัตภิ ารกจิ ที่กอประโยชนกับ สาธารณะเทาที่ทราบยังมีอีกมากมายเทาท่ีผมกลาว มาแลว เปนบางสว นทีผ่ มรแู ละประสบมาดว ยตนเองเทาน้ัน กิจอนั เปน กศุ ลที่ อ.สุภาไดป ฏบิ ตั ิตลอดมา คง จะเปน เหตปุ จจัยใหอ าจารยม ีสขุ ภาพ กาย และ ใจที่สมบรูณแข็งแรง มีอายุยืนยาวนาน เปนที่พึงของลูก ศษิ ยรุน นอ งๆไปอกี นานแสนนาน นายแพทยอ นันต สวุ ฒั นวิโรจน อดตี ผอู ํานวยการ (พ.ศ. 2536-2540) 25

อาจารยส ุภาท่รี กั ยิ่ง… ดิฉันยายมาทํางานที่ รพ. เด็กสมัยนั้น พบอาจารยสุภาหรือพี่สุภา ของนองๆ ทานเพิ่งยายเขามาทํางานกอน หนา นัน้ ไมนาน ประทับใจในตัวพี่ท่ีมีจิตใจ ดี มเี มตตาเปน ที่รักของนองๆ และลูกศิษย พ่ีสุภาชอบชวยเหลือผูคน และยังได ชวยงานโรงพยาบาลอยูตลอด เมื่อมีอะไร ท่ีจะทําใหโรงพยาบาลเจริญขึ้น พี่มัก นํ า เ สน อ ผู บ ริ ห า ร แ ล ะ ช ว ย ง า น อ ยู เบ้ืองหลัง ทําดวยจิตใจท่ีรักโรงพยาบาล โดยไมตองการการตอบแทนใดๆ ทั้งส้ิน เร่ืองน้ผี อู ํานวยการในอดีตคงทราบดี พ่ีสุภา เปนนักวิชาการ เชยี่ วชาญโรคทางเดินอาหาร ขยันคนควา ความรูตางๆ ทั้งทํางานวิจัย แลวนํามา ถายทอด โดยการสอนที่เขาใจ และนําสูการปฏิบัติไดงาย เกษียณราชการแลวยังมาชวยสอนใหแพทย ประจาํ บานจนถึงปจจุบัน และพ่ยี ังเปน ทีป่ รกึ ษาของกระทรวงสาธารณสุขดานโรคทางเดินอาหารอีกดวย สวนตัวสนิทกับพ่ีสุภามาก พบกันบอย หรือคุยทางโทรศัพทบอย ทุกครั้งดีใจที่พบวาพ่ี แจม ใส แข็งแรง มคี วามสขุ เหมอื นเดมิ ท้ังนีค้ งเปน เพราะบุญกศุ ลจากความดงี ามท่ีทําไวนัน่ เอง ในวาระครบรอบวันเกิดปที่ 80 ของพ่ีสุภา ขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักด์ิ ท้ังหลาย ในสากลโลก จงดลบันดาลใหพ่ีสุภา มีความสุข สุขภาพแข็งแรง มีอายุยืนยาวอยูเปนที่พึ่งของ ลูกศิษยโรงพยาบาลเดก็ ตลอดไป รักและเคารพ แพทยห ญิง วไิ ล ราตรีสวัสด์ิ 26

“พส่ี ภุ า ทุม เท กับงาน วิชาการอยางมาก จนกระทั้ง เปนสุดยอด ทางวิชาการทางระบบ ทางเดินอาหาร” 2513 ผมเปน Resident เด็ก รพ.ศิริราช ไปออกหนวย ร.พ.ช. ท่ี จังหวัดอุดร ไดรูจักกับพ่ี สุภา พี่สุภา เปน หมอเด็กที่ รพ.อุดร ในขณะนนั้ รพ.อุดรยังไมใหญโต แตค นใชแ นน มากผมไปชว ยทํางาน อยู 2 อาทิตย หลังจากนั้นพี่สุภายายมารพ.เด็ก ทํางานดวยกัน เราคุยกันทุกเชาที่หนวย Neuro ท้ังดาน สงั คม และวชิ าการตอ มาผมไดไ ปถวายงาน สมเด็จพระนางเจาพระบรมราชินีนาถ ไดไปพบกับพี่สมควร (พลต.ท สมควร หริกุล) ผูบุกเบิกลูกเสือชาวบาน ทุกเชาผมตองเดินไปขอกาแฟ รับประทาน จากบานพ่ี สมควร สามี-ภรรยา คูนี้รักกันมาก ผมจึงไดอานิสงส ไดรับความรักความเอ็นดู ในฐานะนองชาย หลงั จากพ่สี ภุ ายายมารพ.เด็ก พ่สี ุภา ทุมเท กบั งานวิชาการอยางมากจนกระท้ัง เปนสุดยอดทางวิชาการ ทางระบบทางเดินอาหาร เปนคนหนึ่งที่คิดคน ORS ในการรักษา โรคทองเดิน พ่ีสุภารักงานรักการมาก หลังเกษียณอายุราชการยังมาชวยดูแลรักษาคนไขในรพ.เด็ก มาโดยตลอด ในโอกาสอายุครบ 80 ป แพทยหญิงสุภา หริกลุ รศ.คลินิก นายแพทยเ สรี ตจู นิ ดา ประธานทป่ี รกึ ษารฐั มนตรวี า การกระทรวงสาธารณสุข อดตี อธบิ ดกี รมการแพทย 27

มุทิตาจิตแด. ..อาจารย แพทยหญิง สุภา หริกลุ ไดรูจักกับอาจารย พญ.สุภา หริกุล ขณะปฏิบัติงานอยูตึกเด็ก ๓ ในสมัยนั้น (เปนตึก สาํ หรบั เด็กเลก็ แบงเปน สว นยอ ยๆเชน สว นสําหรบั ผปู ว ยทางเดนิ หายใจ สวนสําหรบั ผปู ว ยทอ งรวงเปนตน )ท่ีตึกเด็ก๓ ในสวนของผูปวยทองรวง อาจารยไดถามคําถามหน่ึง ซึ่งจําไมไดแลววาอาจารยถามวา อยางไร แตที่จําไดไมลืมคือตอบอาจารยไมไดอยางถองแท ทําใหรูตัววายังมีอีกหลายประเด็น หลาย เรอ่ื งราวท่ไี มรเู ก่ียวกบั โรคตา งๆ ตอมาจึงไดทราบวา อาจารยเปนปรมาจารยทางดานระบบทางเดินอาหาร โดยเฉพาะ อยางยิ่งโรคทองรวงในเด็ก นอกจากนี้ อาจารยยังเปนผูพัฒนาโจกสําหรับเด็กปวยดวยโรคทองรวง ซึ่ง เปน ทีร่ จู ักกนั อยา งแพรห ลายในปจจุบัน นอกเหนอื จากความรคู วามสามารถทางวิชาการแลว อาจารยย งั เปน ผูมอี ธั ยาศยั โอบออม อารี มีเมตตา เอือ้ เฟอเผือ่ แผแ กค นรอบขา ง เปน ทเี่ คารพรักของเหลา ลกู ศษิ ย นองๆ และผรู วมงาน สิ่งหนึ่งที่จะละเวนไมกลาวถึงไมไดเลย คือ อาจารย สุภา และ คูชีวิตของทาน พลตํารวจ เอก สมควร หริกลุ เปน ผมู พี ระคุณใหญห ลวง กลา วคือ ไดใหความเมตตาเปนผูแ นะนาํ ใหไ ดร ูจ ักกับคูชีวิต ซง่ึ ในขณะนัน้ เปน นายทหารแหงกองทัพบก ยศ รอยเอกและมีดีกรีปริญญาเอกจากสหรัฐอเมริกา ทําให ณ ปจจุบันน้ี ครอบครัวที่ทา นทัง้ สองเปน ผูก อ กําเนิดไดเ จรญิ เติบโตเปน ครอบครวั ท่ีอบอุน มีผูสืบสกุลสอง คน ไดร ับความเมตตาชี้แนะมาโดยตลอด ครอบครัวของเราระลึกถึงพระคุณของอาจารยและคูชีวิตของ ทา นเสมอ ในโอกาส วันคลายวันเกิด ครบรอบ ๘๐ ป ของอาจารยในเดือน พฤษภาคมท่ีจะถึงนี้ ขอ อาํ นาจสง่ิ ศักดส์ิ ิทธท ัง้ หลายในสากลโลก ไดโ ปรดคุมครองอาจารย ใหประสบแตค วามสุข สมบูรณดวยจตุ รพิธพรชัยตลอดไป พลเอก ดร.จารุภัทร เรืองสวุ รรณ แพทยหญงิ .สุรภี เรอื งสวุ รรณ นาย จารภุ ูมิ เรืองสุวรรณ รอ ยเอก จารพุ ล เรอื งสวุ รรณ 28

“ครูที่ยิง่ ใหญ” กราบอาจารย สุภา ทร่ี กั และเคารพยิง่ .... ไดอานตนฉบับ กอนรวมเปนรูปเลม ช่ืนใจ และภมู ใิ จอาจารยม ากคะ ผเู ขยี นมุทติ าจติ ใหอ าจารยจากทุก สาขาวิชาชีพ คดิ ถงึ อาจารย คลา ยๆกัน อาจารยผูเปนแมพระ ใจเย็น คอยชวยเหลือ เปนกําลังใจใหกับ ชาว รพ. เด็ก ทุก สาขาวิชาชีพ และสถาบันฯ ในทุกโอกาสที่สามารถ ออนนอม ถอมตน กตัญู กตเวที และครูแพทยที่ยิ่งใหญ ในระยะที่ เปน ผอู ํานวยการ งานพัฒนา รพ. เดก็ หลายเรอื่ ง ท่ีมีอาจารย เปนผูอยูเบื้องหลังในการชวยประสานงานตางๆ อาทิ การขอ พระราชทานชื่อ อาคารเฉลิมพระเกียรติ์ การกราบทูลเชิญ สมเด็จพระนางเจาสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดาํ เนินวางศิลาฤกษ อาคารเฉลมิ พระเกยี รติ 80 พรรษา ภาพอาจารย สมัยเปน ลกู ศษิ ย (พ.ศ. 2525-28) อาจารยมกั ยืนเกาะลกู กรงเตียงเด็ก และ คุยกับเรา ไป ward diarrhea เมอ่ื ไรมักเจออาจารย อยูประจํา ward ทีจ่ ําตดิ ตา คือ ตอนอาจารยทํางาน วจิ ยั เรือ่ งการนําโคลอสตรมุ มารักษาทารกทอ งเสีย ตอนนน้ั พี่แสงดาว มยุรสาคร เปนแพทยประจําบานที่ ทําวจิ ัยกบั อาจารย อาจารยจ ะบรรยายประโยชน ของหัวน้าํ นม และผลดีท่ีเกดิ ข้ึนกับผูปวย ในยคุ นัน้ สมยั น้ันนมแม ยังไมเปนที่รูประโยชนอยางลึกซ้ึงเหมือนปจจุบัน จนวันนี้นมแมไดรับการยอมรับวาเปรียบ เหมือน medicine และเปน medical intervention อันหน่ึง ในการดูแลทารกปวย ทารกคลอดกอน กําหนด การนํา colostrum แมเพียงหยดเล็กๆ ก็มีความสําคัญ (ใชทํา oral care) งานวิจัยอาจารยเปน แมแ บบ ของการพฒั นาการรกั ษาท่ใี ช simple and cheap technology ทมี่ ี high impact กบั สุขภาพเด็ก ขออนุญาตใชภ าษาอังกฤษปนไทย เพราะสาํ หรบั ตัวเอง จะสามารถสือ่ ในเรอ่ื งที่อยากบอกไดช ัดเจนกวา อาจารยจะออกตัวเสมอวา เราเปนหมอมาจากบานนอก เราไมเกง ทําไงดีละ เรา กลัวจัง แตจริงๆ ไมใช อาจารยมาจาก รพ. ตางจังหวัดก็จริง (นานสุดคือท่ีอุดร 12 ป) กลับเปนวา อาจารยสุดเกงเลย เวลา ประสบการณจากการดูแลคนไขตางจังหวัด ชวยรักษาชีวิตคนไข และชวยให หลายcase ทผ่ี ูเ ชีย่ วชาญใน กรงุ เทพ นกึ ไมถ งึ มที างออกได ท่ีจําได หาอานไดในหนังสือ ท่ีอาจารยเขียน ใหกับ โครงการหนังสือชุด โรงพยาบาลเด็ก “ ความรูคูประสบการณ” ฉบับปฐมฤกษ Human Capillariasis มีเด็ก อายุ 12 ป บานอยู กทม. ทองเสียเร้ือรัง มา 4 เดือน จนผอมแหง แขนขาลีบ เด็ก 29

เปน นักกีฬาโรงเรียน และการเรียนดี สืบคน ตรวจ lab สองกลอง biopsy ตรวจหาไขพยาธิ ทั้งวิธี direct smear และแบบสกดั ตรวจ รวมเปน 10 คร้งั ไมพ บไข ไมร ูเปน อะไร ก็ไมร จู ะรกั ษาทางไหน คนไขกท็ รุดลง มาก แตสดุ ทาย อาจารยไ ดนาํ ประสบการณ จาก ท่ีอยูอ ุดรเหน็ ผูปว ยเหลาน้มี ามาก นําทมี ใหการวินิจฉัย ไดถูกตอง คนไขกลับมาแข็งแรง นํ้าหนักข้ึนมีรูปภาพใหเห็นเปนประจักษ ดิฉันไดอาน Q and A ทําไม อาจารย บอกได หนา 32 ของหนงั สือเลม น้ี บนั ทกึ ความเห็นของอาจารย ท่ี smart มากๆๆ ไมเ ขยี นดกี วา ลองไปหาอาน ดูนะคะ จะรูวาอาจารย คือตัวจริงเสียงจริง ของผูมีความรูความสามารถ ท่ีสามารถ เชื่อมโยงประสบการณ ตองบอกวา สดุ ยอด จริง ท่ีบอกวา อาจารย เปนครูท่ียิ่งใหญ เน่ืองจากนอกจากความรูความสามารถ ประสบการณ ความตง้ั ใจในการสอนความปรารถนาดีตอลุกศิษย เต็มรอยเลย ดิฉันเขาเรียนกับอาจารย หลายเร่ือง ตอนเปน ผอก. เคยไปนั่งฟง อาจารยสอนนักศึกษาแพทย และแพทยประจําบาน อาจารยคง เสนคงวามาก ละเอยี ด และคอยคดิ เปน step ไมเออออ ถาไมรู ไมรู อาจารยก็บอกวาไมรู เด๋ียวพ่ีจะชวย ไปหาคําตอบ และเกนิ เทย่ี งไปแลว สอนไมจบ อาจารยกจ็ ดั หา อาหารมาเลี้ยงนองๆ อาจารยระมัดระวัง มาก เรอ่ื งจริยธรรม กบั บริษทั นม และอาหาร อาจารยไมดเุ ลย ไมเคยวาพวกเราใหกลัว หรือไดอาย เลย แมแ ตครั้งเดียว นอกจากความเปน ครู ดังกลาว การชวยเหลือสถาบันฯ ในดานตางๆ หลายๆ ทานก็ไดกลาว ไวมากแลว สําหรับดิฉัน สมัยเปน ผอก. อาจารยเปนหวงมาก และ เขาใจวาเปน ผอก. คงตองใชเงินที่ แบบจําเปนแต ไมสามารถเบิกใน ระบบได อาจารยต้ังกองเงิน เขาใจ วาอยูในจิตอาสา และบอกดิฉันวา หมอ เอ.... หมอเอ อยากใช อะไร ใชเ ลยนะ พี่เขาใจ รพ ไมคอยมีเงิน กองเงินน้ีไมไดมาก ดิฉันยังไมไดใช เลย ตองขอกราบขอบพระคุณในความหวงใย ที่อาจารยมีตอดิฉันเสมอมา สงตอใหทาน ผอก. คนใหม คุณหมอสมเกียรติ ดวยคะ และสําหรับสถาบันฯ อาจารยมีกองทุนเพื่อการพัฒนา รพ. ดวย ดิฉันก็เพ่ิง ทราบวา อาจารยจ ะจดั กระเชา ผลไมอยางดี ไปกราบอวยพรปใ หมผูม พี ระคุณ กบั สถาบันฯ ดว ยตัวเองทุก ป ซึ่งมคี าใชจายเปนจํานวนมาก เรื่องนี้ ก็ตองขอฝากตอใหผูบริหารสถาบันฯ ไดโปรดชวยดุแลอาจารย 30

ตอดวยคะ สาํ หรับดิฉันการเปนท้ังครู ท่เี ปน ตน แบบของครูท่ีดี การใหความเอาใจใสการบริหารจัดการ ใหส ถาบนั ฯ มีการตอยอดพัฒนา คอยเสริมแกไ ขจดุ ที่ ในระบบไมส ามารถดําเนินการได เปนคุณานุปการ ท่ีสูงมาก เลยขอเทดิ ทนู อาจารยว า ครูท่ยี ิ่งใหญ ปใหมที่ผานมา ดิฉันและคุณหมอวินัย ไดมีโอกาสไปกราบสวัสดีปใหม อาจารยท่ีบาน ภาพทีป่ ระทบั ใจมากๆ คือ อาจารยรัก สามีมาก ทานสมควรไดเสียชีวิตไปนานมาก แลว ในหองรับแขก อาจารยจ ะมีโตะตง้ั รูปทานสมควร ในชุด พลตาํ รวจโท เต็มยศ มีดอกไมวาง เห็นเดนเปนสงา สัมผัสไดถึง ความรักของอาจารยท่ีมีตอทานสมควร แบบนจิ นิรันดร ( ใ น ภ า พ คื อ ห อ ง รั บ แ ข ก อ า จ า ร ย ดานขางๆ คือ ท่ีตั้งโตะตั้งภาพ ทาน สมควร) ทราบวา อาจารยยังปฏิบัติ หนาท่ีกับลูกเสือชาวบานอยางเสมอตน เสมอปลาย เชนไปรวมงาน และจะมีทุกป ท่ีลูกเสือชาวบานจะจัดงานรําลึกถึงทาน สมควร อาจารยไมเ คยขาดเลย อ า จ า ร ย มี น อ ง พี่ มี ลกู หลานมากมาย มีการศึกษา ตาํ แหนง หนาท่กี ารงานดีๆ ทั้งนั้น เปนครอบครัวใหญมาก อาจารยอยูใน แวดวงคนท่รี ัก อาจารยเยอะแยะ ลกู หลานอาจารย ชาว ลกู เสอื ชาวบาน และท่ีสาํ คัญ ชาว รพ. เดก็ ภูมิใจและ ดีใจที่ไดมีสวนชวยใหเกิดหนังสือเลมน้ี ในโอกาส อาจารย จะแตะอายุ 80 ป หมอเอ และครอบครวั คุณหมอวนิ ยั สวัสดวิ ร และ ลูกๆ เชิญรุง เชญิ พร เชิญโรจน – คนโต คือคนที่อยู ในทอง ตอนเปนลูกศิษยอาจารยคะ ขอกราบขอพร คุณพระฯ คุณงามความดีที่อาจารย ไดสะสมมา โดยตลอด ไดประทานพร ให อาจารย มีสุขภาพ กายใจท่ีดี เปนท่ีรัก เปนตนแบบ ให กับพวกเรา ตราบ นานเทา นาน พวกเราจะเปนกาํ ลงั ใจเคยี งขางอาจารย ตลอดไปคะ ศาสตราจารย คลินิก พญ. ศริ าภรณ สวสั ดวิ ร และครอบครวั อดตี ผอก. สถาบันสุขภาพเดก็ แหงชาตมิ หาราชินี (พ.ศ. 2551-2559) 31

“อาจารยส ุภา ซึ่งเปนทีร่ ัก และมคี ณุ านุปการแกช าวรพ.เดก็ ” ในโอกาสครบรอบ 80 ป ทานอาจารยสุภา หริกุล ซึ่งเปนท่ีรัก และมีคุณานุปการแกชาว รพ.เด็ก ทาง สถาบนั ฯ ไดจ ดั ทาํ หนังสอื มุฑติ าจติ ใหกบั ทานอาจารย ผมไดมีโอกาสพบอาจารย ในการประชุม มลู นิธิ รพ. เดก็ และในงานของสถาบันฯ หลายโอกาส ลาสุด ไดรวมงานมุทิตาจิตอาจารย ที่จัดโดย องคกรแพทย เมื่อ วันที่ 3 พฤษภาคม ท่ีผานมา ไดเห็นพลังความรักท่ีลูกศิษย อาจารย แพทยประจําบาน และชาว รพ.เด็ก จากทุกสาขา วิชาชีพ มีตออาจารย ลูกศิษย หลายคนเกษียณอายุ ราชการแลว อยูไกลก็ยังมากัน เห็นอาจารยมคี วามสุขแลว ดี ใจครับ ไดรับหนังสือทีอ่ าจารย มอบใหผ ูมารวมงาน ขอช่ืนชมมากครับ ทั้ง Human Capillariasis และโรคอจุ จาระรวงเฉียบพลันในเด็ก ท่ีอาจารยเ ขียนให กับโครงการหนงั สอื ชดุ โรงพยาบาลเด็ก “ความรู คูประสบการณ” ไดอ านแลว กเ็ ขา ใจ แลวทบ่ี อกอาจารยเกงมาก เปนอยางไร อาจารยทําใหเห็นประโยชน ของการมีการบันทึก ความรูคูประสบการณ ซึ่งผมเช่ือวา อาจารย แพทย พยาบาล และทุกสาขา ของ สถาบนั ฯ นา จะมีเร่ืองดีๆ แบบน้ี เพอื่ การเผยแพร และเปน ประโยชนกับสังคมตอไป ขอบคุณอาจารยเปน อยางสูงทีเ่ ปนผูนิพนธ ฉบบั ปฐมฤกษ ผมขอกราบอาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยและส่ิงศักดิ์สิทธ์ิท้ังหลาย ในสากลโลก จงดล บนั ดาลใหอ าจารยสภุ า มีความสขุ สุขภาพแขง็ แรง เปน ขวญั และกาํ ลงั ใจของชาว รพ.เด็กตลอดไปครบั นพ.สมเกียรติ ลลิตวงศา ผูอํานวยการสถาบันสุขภาพเด็กแหง ชาตมิ หาราชินี 32

“ผูเ ปนกลั ยาณมิตรกบั ทุกคน” ผมรูจักอาจารยสุภาครั้งแรกขณะเปนแพทยประจําบานศัลยกรรมเด็กปสุดทาย ใน ราวปท่ีมีการฉลองกรุงเทพฯ ครบสองรอยป อาจารยยายจากโรงพยาบาลศูนยตางจังหวัด เขามาเปน อาจารยในโรงพยาบาลเด็ก อาจารยเดินมาหาผมทต่ี กึ ศัลยกรรมหลงั เกาท่ีร้ือไปแลว (C6) ความรูสึกคร้ัง แรกคือตกใจคิดวาผมหรือนองๆ ในศัลยกรรม ไปสรางวีรกรรมกับคนไขของอาจารยไวหรือเปลา แตเม่ือ ทราบวตั ถปุ ระสงคของอาจารยแ ลวผมกับแปลกใจและประหลาดใจ เพราะอาจารยมาปรกึ ษาเร่อื งการทํา Medico – surgical Conference ในฐานะท่ีอาจารยเปนที่ปรึกษาและจัดการประชุมวิชาการในครั้งนั้น ตามปกติเปนหนาที่ของแพทยประจําบานกุมารเวชศาสตรจะเปนผูเลือกผูปวย และนํามาปรึกษา ศัลยกรรมดว ยตนเอง แตคร้ังน้ีเปนอาจารยผูควบคุมใหเกียรติมาปรึกษาเองลวงหนาเปนเวลานานกอน การประชุม อาจารยเลือกผูปวยโรคลําไสกลืนกันเปน case study อาจารยเลาใหฟงอยางกันเองวามี ความประทบั ใจตอ โรคน้ี เนื่องจากไดชวยชีวิตผูปวยเด็กหลายรายในโรงพยาบาลตางจังหวัด ไดพูดคุย กับอาจารยแลวจากท่ีตกใจกลัวในครั้งแรก ประหลาดใจท่ีอาจารยเอาใจใสตอการสอนลูกศิษย จนใน ทส่ี ุดกลายเปนความประทบั ใจในอัธยาศัยไมตรขี องอาจารยเ ปนอยางมาก ตั้งแตน ้ันเปนตนมา ผมไดรูจัก และเรยี นรจู ากอาจารยส ภุ าในหลายๆ เรอ่ื ง อ า จ า ร ย ใ ห ความสนใจในการเรียนการ สอนแพทยป ระจาํ บา นอยางดี ย่ิ ง เ สี ย ส ล ะ กํ า ลั ง ก า ย กําลังใจ และกําลังทรัพยใน การทํางานทุกอยาง อาจารย มีพรอมพรหมวิหารสี่ เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา เทาที่ผมรูจักอาจารยมานาน หลายป ยังไมเคยพบอาจารย สภุ าโกรธใครเลยนอกจากความเมตตา กรุณาที่มอบใหผูรวมงาน ผูใตบังคับบัญชาแลว อาจารยยังมีจิต กุศลเผอ่ื แผถึงผูป วยดวย จะเห็นวาอาจารยบริจาคทุนทรัพย และหาทุนมาชวยเหลือผูปวยที่ขาดแคลน เงนิ ทองในการรกั ษาโดยเฉพาะยคุ ท่อี าจารยย งั ไมเกษยี ณ ไมม ีโครงการ 30 บาทรักษาทุกโรคเชนทุกวันนี้ 33

แมแตผูปวยศัลยกรรม อาจารยยังจัดตั้งกองทุนชวยเหลือทั้งคารักษาพยาบาล และอุปกรณการแพทยท่ี จําเปน ในนามของกลุมงานศลั ยศาสตร ผมขอกราบขอบพระคณุ อาจารยไว ณ ทนี่ ี้ นอกจากน้ีอาจารยยัง มีนํ้าใจไมตรที ีม่ อบใหพวกเราทุกปใ นวาระข้นึ ปใหม คือของขวัญเล็กๆ นอย อาจารยมอบใหลูกศิษยกอน เสมอ พวกเรายังจาํ อาหารอรอ ยๆ จากภาคอีสานท่ฝี ากใหทานตอนปใหมนานเกินกวาสิบปมาแลว เดือน มกราคม 2555 ผมตามนองๆ ศัลยกรรมไปสวัสดีปใหมอาจารยท่ีตึกมหิตลาธิเบศร 7 ก (หอผูปวยโรค ทางเดินอาหาร) นอกจากคําอวยพรท่ีอาจารยมอบใหพวกเราแลว อาจารยยังมอบไฟฉายไฮเทคท่ีไมใช ถา นไฟฉายหรอื แบตเตอรี่ แตใ ชเสียบปลั๊กไฟฟาแทน ซึ่งสะดวกสบายมาก ผมเก็บไวใชเปนอยางดีจนถึง ทุกวันนี้ เม่อื นาํ มาใชท กุ ครงั้ จะระลกึ ถงึ เหมือนมีอาจารยคอยสองแสงสวางบอกทางแมอยูในที่มืด ผมจะ เกบ็ รักษาไวใหน านทส่ี ดุ เทาทีจ่ ะทาํ ได เนื่องในวาระท่ที านอาจารยส ุภา หริกลุ มีอายคุ รบ 80 ป ในฐานะศิษยศ ัลยกรรมเดก็ ทกุ คน ของโรงพยาบาลเด็ก/สถาบนั สขุ ภาพเดก็ แหงชาตมิ หาราชนิ ี ขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัย และส่ิงศักดิ์ ศิษยในสากลโลก โปรดคุมครองใหอาจารยสุภา มีสุขภาพพลานามัยแข็งแรง มีความสุขกาย สุขใจ อยู เปน รม โพธริ์ ม ไทรใหชาวโรงพยาบาลเดก็ /สถาบนั สขุ ภาพเดก็ แหงชาตมิ หาราชนิ ี ตราบนานเทานาน ดวยความรกั และเคารพอยางยงิ่ นายแพทยรงั สรรค นริ ามษิ 15 เมษายน 2560 34

“พส่ี ภุ าเปน คนสมถะ เรยี บงา ย จติ ใจชวยเหลือเพือ่ น มนุษยตลอด สําหรับเดก็ ปว ยแลว พ่ีสุภามงุ เอาชนะโรคภัย เพ่ือใหเดก็ กลับมาเปนปกติอยา งเต็มท”ี่ พี่ สุ ภ า เ ป น พี่ ส า ว ค น ห นึ่ ง ข อ ง ผ ม ท่ี ทํางานดวยกันมาต้ังแตอยูโรงพยาบาลเด็ก ผมเปน กุมารแพทยดานโภชนาการ พี่สุภาเปนกุมารแพทย ทางเดินอาหาร ทําใหเราตองทํางานคูกันมาตลอดชวง ท่ีผมรับราชการท่ีโรงพยาบาลเด็ก ในสมัยนั้นเรื่อง โภชนาการเปนเรื่องพื้นๆ ท่ีคนมองไมเห็นความสําคัญ มากนักทั้งท่ีเปนหนึ่งในปจจัยส่ีของคนเรา แตจากการ ท่ีเรารวมงานกันมา ทางเดินอาหารกับอาหารน้ัน เกี่ยวของกันเสมอ พ่ีสุภารักษาโรคอุจจาระรวง และ ปญหาทางเดินอาหาร ผมกจ็ ะเปนผูจัดการเรื่องอาหาร การกินของเด็กปวยใหเหมาะสมกับภาวะของโรค พ่ี สุภาก็จะเปนผูจัดการดูแลเร่ืองโรคทางเดินอาหาร เรา ทํางานผสมผสานกันในการพัฒนาการดูแลเด็กปวย ทัง้ โรคขาดอาหารและโรคทางเดนิ อาหารมาตลอด งานการศกึ ษาวิจัย และรกั ษาเดก็ ปว ยท่ีสําคญั บางเรื่องทข่ี อยกมาใหเ ปนตวั อยา งสกั 2 เร่อื ง • ORS ในเด็กเล็กและทารก ซ่ึงผมเริ่มกับอาจารยประมวญ สุนากร ตั้งแตเปนแพทยประจําบาน ตอ มาเมอ่ื กลบั จากการไปเรียนทีอ่ อสเตรเลียและมาเปนแพทยป ระจาํ โรงพยาบาล กไ็ ดท ําการศกึ ษา ตอเนื่อง เปนที่มาของ ORS ท่ีมี half strength sodium เพื่อไมใหเกิดปญหา Hypernatremia ซ่ึงพ่ี สุภาก็เปนผูรวมดูแล และใหการรักษา และพ่ีสุภาก็ไดทําวิจัยตอเนื่องเร่ืองน้ําเกลือในเด็กอีก มากมาย 35

• โจกวจิ ัย ผมไดนําโจก มาใชกับเด็กเล็กท่ีมีภาวะขาดอาหารและภาวะอุจจาระรวงเร้ือรัง โดยมุงหวัง ใหแมสามารถเตรียมอาหารเองไดในบาน มีราคาถูก และมีคุณคาไมดอยไปกวาอาหารสําเร็จรูป จากตางประเทศ ตอมามีคุณสกลธนะ พยาบาลท่ีไปเรียนตอท่ีมหาวิทยาลัยมหิดล มีความสนใจ และมารวมกันทําวิจัยจากาการใชโจกในเด็กปวย ทําใหเกิดสูตรสําเร็จท่ีเราเรียกวาโจกวิจัย ให พลังงาน 1 แคลอรีตอซซี ี จัดเปน Non-lactose formula ราคาถูกท่ีใชในผูปวยโรคอุจจาระรวง ไดอ ยา งดี นับเปน นวัตกรรมในโรงพยาบาลเด็ก ซง่ึ ปจ จบุ นั มีการปรบั สูตรใหเ หมาะสมย่ิงขึ้น นอกจากนเ้ี รายังไดใหก ารรักษาเดก็ ปว ยทง้ั ท่ีทําวจิ ัยและไมไ ดวจิ ัย แตไ ดผ ลคอนขางดี เชน การใช live lactobacillus และนมนํ้าเหลือง (Colostrum) สําหรับ Chronic diarrhea การให Parenteral Nutrition therapy ฯลฯ แมวาผมรับราชการแค 12 ป (พ.ศ. 2524-2536) มีการรวมกันดูแลเด็กปวยและ ทําการศึกษาวจิ ยั ดว ยกัน แตเม่อื ออกจากราชการ ผมยังคงไปสอน Bedside teaching round สปั ดาหล ะ คร้ังมาอีก 21 ป (พ.ศ. 2536-2557) ทําใหเรายังคงทํางานรวมกันมาตลอด แมกระทั่งการเรียนการสอน แพทยประจําบานก็จะมีการสอนรวมกันเปนระยะรวมแลวถึง 33 ป พี่สุภาจึงเปนท้ังพี่ เปนทั้งเพื่อน รวมงานท่ีพ่ึงพาอาศัยกันและกันตลอดมา พ่ีสุภาเปนคนสมถะ เรียบงาย จิตใจชวยเหลือเพ่ือนมนุษย ตลอด สาํ หรับเดก็ ปว ยแลว พส่ี ุภามุงเอาชนะโรคภยั เพอื่ ใหเ ดก็ กลบั มาเปน ปกตอิ ยา งเต็มที่ ถึงเกษยี ณมา นานแลว แตกย็ ังคงชว ยสอนแพทยป ระจาํ บา น คน ควา ศกึ ษาวจิ ัยมาตลอดถึงปจ จุบนั ปนี้พ่ีสุภาอายุ 80 ปแลว แตพ่ีก็ยังแข็งแรงจากบุญบารมีท่ีพี่ไดดูแลเด็กดวยจิตใจอยาง แทจริง ผมขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยและส่ิงศักด์ิสิทธิ์ทั้งหลายในสากลโลก ดลบันดาลใหพี่สุภามี สุขภาพแขง็ แรง มคี วามสุขสดชน่ื ตลอดไปครับ ดวยรกั และเคารพ นายแพทยไ พบลู ย เอกแสงศรี 36

อาจารย ชว ยสง่ั สอนผองลูกศิษย สุ จรติ สงตอ ไปใหลกู หลาน ภา สรุ ยี เ จดิ จรัสชดั งดงาม หรกิ ลุ วงศพ ระรามตามนยิ ม พนมมือขอเคารพดว ยดวงจิต อธิษฐานสิง่ ศักดสิ์ ิทธส์ิ ัมฤทธผ์ิ ล ดลบนั ดาลนอมอวยชัยในบดั ดล บุญกุศลบนั ดาลใหไ รโ รคเอย..... จากใจลูกศษิ ย. ...... ผูช ว ยศาสตราจารยแ พทยหญิง นยิ ะดา วทิ ยาศยั 37

อาจารยสุภา หริกลุ • เปนครูท่ีทมุ เทใหค วามรแู กศ ษิ ย • เปน หมอเดก็ ทีด่ ูแลคนไขด ว ยความรกั และเมตตา • รกั และทมุ เททาํ งานใหโรงพยาบาลเด็กดว ยความเสียสละอยา งตอ เนอ่ื ง • เปนตัวอยางทีด่ สี าํ หรับหมอเด็กทุกๆคน ในวาระท่ีอาจารย อายุครบ 80 ป ขออํานาจคุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักด์ิสิทธ์ิท้ังหลาย จง ดลบนั ดาลใหอ าจารยมีสขุ ภาพแขง็ แรง เปน มง่ิ ขวัญแกลกู ศิษยแ ละโรงพยาบาลเด็กตลอดไปคะ ศาสตราจารยค ลินกิ แพทยหญงิ ศรีศุภลักษณ สงิ คาลวณิช 38

“อาจารยร กั และเปน หวงทุกคน” แด อาจารยส ุภา ทเ่ี คารพรัก ตอนมาเปนแพทยประจําบาน ในป 2528 R1 ตองว่ิง รับคนไข 2 ตึก หรือวอรด pneumonia และวอรด Diarrhea ในสมัย นั้นมเี ด็กทองเสียเปน จํานวนมาก แพทย staff ประจําวอรด Diarrhea คือ อาจารยสุภา อาจารยใจดี และนารักมาก (ในสวนนี้ขาพเจาไม คอยไดรับมา) จะคอยรวม Teaching round และสอนเรื่องทองเสีย การใหสารนา้ํ และเกลือแร ทองเสยี เร้อื รงั อาจารยเปน ผบู ุกเบกิ ในการ ใช ORS ในการแกไขปญหาการขาดน้ําและเกลือแรในเด็ก เปนที่ ปรึกษาขององคการอนามัยโลก (WHO) ในชวงหลังอาจารยเปน หวั หนาภาควิชากุมารฯ จะคอยดูแลสารทุกขสุกดบิ ของ Staff ทกุ คนเปนอยางดีเย่ียม (ในสวนน้ีขาพเจาก็ ไมค อยไดร บั มา) หลังจากที่อาจารยเกษียณไปแลว ก็ไดมาชวยเปนอาจารยพิเศษ สอน Resident และ Fellow ตลอดมา อาจารยรัก และเปนหวงทุกคน จะโทรศัพทคุยกับขาพเจาเสมอ ในกรณีท่ีอาจารยมี ความเหน็ หรอื ขอสงสัยใดๆ เก่ียวกับองคกรของเรา เวลาผานไปเร็วมาก จนอาจารยมีอายุครบ 80 ป ใน วันท่ี 6 พฤษภาคม 2560 ในโอกาสนี้ ขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัย และสิ่งศักดิ์สิทธ์ิทั้งหลายในสากล โลก จงดลบนั ดาลใหอาจารยมีสุขภาพแข็งแรงสมบรู ณ มีความสุข ทง้ั กายใจ สมหวังในทุกส่ิงที่ปรารถนา ตลอดไปดว ยเทอญ จากศษิ ย (กน กุฎ)ิ นายแพทยสรศกั ดิ์ โลหจินดารตั น 39

“พี่สุภาเปนคนออนนอมถอมตน ยกยองเชิดชู ใหเกียรติ ผอู ื่นเสมอ ไมเ คยคดิ ในทางลบกับผอู นื่ ” งานหนวย Diarrhea ของพี่สุภากาวไกล เรื่อง Diarrhea/ Chronic diarrhea ใครตอใคร รักษาไมหาย ตองพี่สุภาเทาน้ัน พี่สุภาเปน idol เรื่องการรักษา Diarrhea จริงๆคะ ปจจุบันหนวยของพี่ เปลี่ยนช่ือเปนหนวยทางเดินอาหาร และหนวยโภชนาการ สวนงานอายุรกรรมก็กาวหนามากในชวงท่ีพ่ี สุภาเปนหัวหนากลุมงาน พี่สุภาใหความสําคัญกับทุกคนและพ่ีสุภายังเปนท่ีรักของทุกๆคนดวย งาน ไขเลอื ดออกของดฉิ นั พ่ีก็สงเสริมสนบั สนุน ใหก ําลงั ใจกนั ตลอด ดิฉันรูจักพี่สุภาตั้งแตเปนแพทยประจําบาน พ่ีสุภาเปน staff ใหมพึ่งยายมาจากอุดรธานี จึงสนทิ สนมกับแพทยประจําบานเปนพิเศษ พี่สุภามาอยูหนวยทองเสีย พี่สุภาเกง มีประสบการณมากๆ เวลาคนไขมา แคกลน่ิ พี่สุภากอบอกไดวาเช้ืออะไร ถาไดดู Stool content ก็สามารถบอกไดอีก ดิฉันและ แพทยป ระจาํ บานอนื่ ๆทง่ึ มากๆ แตพ่สี ุภาไมเ คยโออ วด ถอ มตวั เองเสมอๆ ดิฉนั เคยคิดวาพ่ีสุภาเปนคนไม มีความมัน่ ใจในตวั เอง ขี้กลัว กลัวไปทุกอยาง กลัวคนไขจะทรุดหนัก กลัวคนไขจะเสียชีวิต กลัวอาจารย ผใู หญ กลวั แมกระท่ังแพทยประจําบานจะโกรธ แตแลวดิฉันกอตองเปล่ียนความคิดเม่ือไดรูจักพี่สุภามา นาน นานพอท่ีจะรูวาพี่สุภาเปนคนออนนอมถอมตน ยกยองเชิดชู ใหเกียรติผูอื่นเสมอ ไมเคยคิดในทาง ลบกับผูอ่ืน ซง่ึ ดิฉนั แอบศรัทธาและเอาพ่สี ภุ าเปน แบบอยา งอยเู งียบๆ เพราะรูวาพี่สุภาเปนท่รี กั ของทกุ คน ทุกระดบั พีส่ ุภาใจกวา ง เวลานอ งๆทาํ งานหนัก คนไขเยอะ หรอื มีคนไขห นัก พ่ีสุภาก็จะสั่งอาหารมาเล้ียง อยูเนืองๆ ดิฉันเสยี ใจอยบู างที่ไมมีโอกาสทํางานใกลชดิ กับพีส่ ุภา ทัง้ ๆที่พ่สี ุภาใหโอกาสโดยชักชวนใหมา อยูกับหนวยของพ่ี แตตอนนั้นที่ปฏิเสธเพราะอยากไปเมืองนอกคะ คิดยอนหลังไป ถาทํางานกับพ่ีสุภา จรงิ ๆคงมแี ตค วามสขุ ตลอด คงไมมโี อกาสเครียดเลยนะคะ นาเสียดายจริงๆ ที่ประทับใจพ่สี ุภามาก (ศริ เิ พ็ญ) ก็ตอนทมี่ โี อกาสนัง่ รถไปประชุมระดับนานาชาติครั้งแรก ที่ศาลายากับพี่สุภา ตอนน้ันดิฉันตองไปเสนอผลงานในที่ประชุมคร้ังแรกในชีวิต (จริงๆ) ตองพูด ภาษาอังกฤษดว ย! พี่สุภาใหก าํ ลงั ใจไปตลอดทาง บอกวาพี่กเ็ คยเปน เชน น้ีแหละ คร้ังแรกก็เปนอยา งน้ีทุก คน ถามอื สัน่ มากกไ็ มตองใชไ มช ้ี หรือถามือขวาส่นั กเ็ อามอื ซายชวยจับไว ถามือซายสั่นก็เอามือขวาชวย จับ ถาสั่นทั้งสองมือก็เอามือไขวหลัง สายตาก็มองไปท่ัวๆ อยามองหนาใคร หรือจะมองมาท่ีพี่สุภาก็ได (จะยิ้มหวาน เปนกําลังใจให) ยอมฟงดิฉันซอมพูดไปตลอดทาง ดิฉันนึกในใจวาใครกันนาที่ไมมีความ 40

มั่นใจในตัวเอง พ่ีสุภาเปนกําลังใจใหตลอดจนการเสนอผลงานประสบผลสําเร็จเปนอยางดี ขากลับเลย เปด เพลงเสียงดังมาก จนพสี่ ุภาขอรองใหหร่เี สียงลง ชวงท่ีคุณแมปวยหนักและมีปญหาเรื่องทองเสียเร้ือรัง (มุกดา) ก็ไดพ่ีสุภาและพ่ีรัตโนทัย เปนทป่ี รกึ ษา และใหค ําปรกึ ษา ชว ยเหลือจนคุณแมดขี ึ้น กราบขอบพระคุณท่ีพ่ีใหความชวยเหลือ เปนกําลังใจใหนองนอยท่ีพึ่งเตาะแตะหรือมี ปญหาในตอนนั้นคะ พส่ี ภุ าแมจะดขู ก้ี ลัว แตเร่ืองเสนอผลงาน และเร่อื ง Diarrhea พีม่ ่ันใจในคณุ ภาพของ งานของพ่ีเสมอคะ นีแ่ หละคนท่ีม่นั ใจในตัวเองและไมโออวด ในโอกาสท่ีทานจะอายุครบ 80 ป ขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัย และส่ิงศักดิ์สิทธิ์ ทงั้ หลายในสากลโลกไดด ลบันดาลใหพี่สุภาและครอบครวั มสี ขุ ภาพดี มคี วามสขุ ตลอดไปคะ ศาสตราจารยค ลินกิ แพทยห ญงิ มกุ ดา หวงั วรี วงศ ศาสตราจารยค ลินิกแพทยห ญงิ ศริ ิเพ็ญ กัลยาณรจุ 41

“อาจารยใ จดี ต้ังใจสอนลกู ศษิ ยเ หมือนลกู เหมือนหลาน” แด อาจารย สุภา หริกุล ผมมาเรียนท่ีโรงพยาบาลเด็ก ( ชื่อขณะนั้น ) ป พ.ศ. 2530 กอนมาก็ไมทราบวา บรรยากาศการเรียนจะเปนอยางไร แตก็คิดวาคงจะหนักอยู วอรดแรกท่ีมาอยูคือวอรด diarrhea ที่มี อาจารยสุภา เปนเจาของวอรดจาํ ไดวารูส กึ สบายใจมาก เพราะวาอาจารย สุภาใจดีมากไมเคยดุวาอะไร เลย อาจารยต้ังใจสอนเต็มท่ี เวลาซักถามอะไรโงๆอาจารยก็ไมวาทําใหมีกําลังใจเรียน แมวาปหนึ่งจะ เรยี นหนักอยูเ วรบอ ยมาก แลวปน นั้ เปน ปท ีไ่ ขเ ลือดออกระบาดหนักทส่ี ดุ ในประเทศไทยเทาท่ีมีสถิติบันทึก ไว การอยูเ วรตอ งดแู ลเด็กไขเลือดออกแทบไมไดน อน ตอนกลางวนั อยกู ับอาจารยสุภา ก็คลายความวิตก กงั วลไปได นนั่ เปนประสบการณแรกเร่ิมที่มาเรียนที่โรงพยาบาลเด็ก เวลาตอมาท่ียายไปอยูวอรดอื่น ได เจออาจารยสุภา กย็ ังใจดีเหมือนเดิม ไดทราบจากเพ่ือนๆ พี่ๆนองๆ ทุกคนจะบอกตรงกันวาอาจารยใจดี ตั้งใจสอนลูกศิษยเหมือนลูกเหมือนหลาน อะไรที่ไมถูกตองก็ชี้แจงสิ่งท่ีถูกไมไดตําหนิสิ่งท่ีผิด แมวา อาจารยมีสิทธิ์ทําไดก็ตาม ลูกศิษยทุกคนจึงรูสึกวาอาจารยมีเมตตาสูงมาก หลังจากเรียนจบมาแลวได พูดคุยกับรุนพ่ีหลายคนเมื่อพูดถึงอาจารยสุภา ทุกคนจะพูดเปนเสียงเดียวกันดวยความช่ืนชม เมื่อมอง ยอนหลังไปสมัยเรียนอยูที่โรงพยาบาลเด็ก อาจารยทานอ่ืนที่แมจะดุบางแตสวนตัวคิดวาทานสอนดวย ความเมตตาเชน กันแตคนละสไตล ตอนนั้นก็ไมทราบหรอกวาอาจารยอายุเทาไร อันที่จริงก็ไมเคยเอาใจใสวาอาจารยทาน ไหนจะอายุเทาไร เพราะเช่ือวาเปนผูทรงความรูทุกทาน เพียงแตอาจารยหลายทานก็พอจะบอกไดวา อาวุโสมาก เพราะตอมาไมน านก็เกษียณราชการ เพ่ิงจะทราบไมนานนี้วา ปน ีอ้ าจารยสุภา อายุครบ 80 ป เชนเดยี วกบั อาจารยอ นนั ต ดูอาจารยยังมีสุขภาพแข็งแรง อายุก็คงเปนเพียงตัวเลขเทาน้ันเอง หลังจาก เรียนจบไดพ บอาจารยต อนประชุมวิชาการบางไมม ากนักบคุ ลิกอาจารยยงั เหมอื นเดมิ เหมอื นเดิมทีไ่ ดพ บ ตอนไปเรียนใหมๆ ดังนั้นในปน้ีที่อาจารยมีอายุครบ 80 ป ก็รูสึกช่ืนชมยินดี เชื่อวาอาจารยจะยังคง แขง็ แรงตอไปอีกนาน ใหความรแู ละเปนรม โพธร์ิ มไทรใหก ับลูกศิษยอ กี นานเทา นาน นพ.ประสงค วทิ ยถาวรวงศ ลูกศิษยรนุ 17 42