(คู่มือ)หนังสือเรียนสสวท พื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 ล.2

ค่มู อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 3 แสงและสงิ่ มีชวี ิต 62  สามารถสบื พนั ธุ์ เคล่ือนไหวได้เอง  กนิ อาหาร ขบั ถา่ ย ตอบสนองต่อ ส่งิ ต่าง ๆ ได้   สามารถสบื พันธุ์ เคล่ือนไหวได้เอง  กินอาหาร ขบั ถ่าย ตอบสนองตอ่ สิ่งตา่ ง ๆ ได้ ไมส่ ามารถสบื พันธ์ุ เคล่อื นไหวเอง กินอาหาร ขบั ถา่ ย ตอบสนองตอ่ สิ่งตา่ ง ๆ ได้ ไมส่ ามารถสบื พนั ธ์ุ เคล่อื นไหวเอง กนิ อาหาร ขบั ถ่าย ตอบสนองต่อ สง่ิ ต่าง ๆ ได้ สามารถสบื พันธ์ุ เคล่อื นไหวไดเ้ อง กินอาหาร ขบั ถา่ ย ตอบสนองต่อ ส่งิ ตา่ ง ๆ ได้ สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

63 คมู่ ือครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสิ่งมีชีวติ 1 ได้รบั นำ้ และแสง ทจ่ี ำเปน็ ตอ่ การเจรญิ เตบิ โตและดำรงชีวติ ของพชื ⎯ สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คมู่ อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หนว่ ยท่ี 3 แสงและสง่ิ มีชีวติ 64 จ ขก ง ค สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

65 คูม่ อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสิง่ มีชีวิต เร่อื งที่ 1 ส่งิ มชี ีวติ และส่งิ ไมม่ ชี ีวติ ใน เรื่ อ งน้ี นั ก เรี ย น จ ะได้ เรี ย น รู้ เก่ี ย ว กับ ส่ิ งที่ อ ยู่ รอบตัวเรา ซ่ึงมีท้ังส่ิงมีชีวิตและส่ิงไม่มีชีวิต ส่ิงมีชีวิต ต้องการอาหาร หายใจ เจริญเติบโต ขับถ่าย เคลื่อนไหว ตอบสนองต่อส่ิงเร้า และสืบพันธ์ุได้ ส่วนสิ่งไม่มีชีวิตไม่มี ลักษณะดงั กล่าว จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ รวบรวมข้อมลู และเปรยี บเทียบลกั ษณะของ สง่ิ มชี ีวิตและส่ิงไม่มีชีวติ เวลา 4 ชัว่ โมง วสั ดุ อปุ กรณส์ ำหรบั ทำกจิ กรรม สือ่ การเรียนรู้และแหลง่ เรียนรู้ - 1. หนงั สอื เรยี น ป.2 เลม่ 2 หนา้ 21-25 2. แบบบันทกึ กิจกรรม ป.2 เล่ม 2หนา้ 28-33 ⎯ สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คมู่ ือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หนว่ ยท่ี 3 แสงและสิ่งมีชวี ิต 66 แนวการจดั การเรยี นรู้ (60 นาท)ี ข้นั ตรวจสอบความรู้ (10 นาท)ี 1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเกี่ยวกับส่ิงมีชีวิตและส่ิงไม่มีชีวิต โดยครูให้ ในการตรวจสอบความรู้ ครู นักเรียนสังเกตส่ิงต่าง ๆ รอบตัวท้ังภายในโรงเรียนและที่บ้าน เพียงรับฟังเหตุผลของนักเรียนและ จากนั้นนำอภปิ รายโดยใชค้ ำถาม ดงั นี้ ยังไม่เฉลยคำตอบใด ๆ แต่ชักชวน 1.1 สิ่งท่ีอยู่รอบ ๆ ตัวนักเรียนทั้งท่ีโรงเรียนและท่ีบ้านมีอะไรบ้าง ให้นักเรียนไปหาคำตอบด้วยตนเอง (นักเรียนตอบตามความเขา้ ใจของตนเอง เช่น พ่อแม่ ครู เพ่ือน จากการอ่านเนื้อเรอื่ ง สุนัข ต้นไม้ ดอกไม้ บ้าน หนังสือ กระเป๋านักเรียน ประตู หน้าต่าง ฯลฯ) 1.2 จากคำตอบในข้อ 1.1 นักเรียนคิดว่าสิ่งใดเป็นส่ิงมีชีวิต (นักเรียนตอบตามความเขา้ ใจของตนเอง เช่น พ่อแม่ ครู เพ่ือน สนุ ขั ต้นไม้ ดอกไม)้ 1.3 นักเรียนคิดว่าส่ิงใดเป็นสิ่งไม่มีชีวิต (นักเรียนตอบตามความ เข้าใจของตนเอง เช่น บ้าน หนังสือ กระเป๋านักเรียน ประตู หน้าต่าง) 1.4 นักเรียนคิดว่าส่ิงมีชีวิต สามารถทำอะไรได้บ้าง (นักเรียนตอบ ตามความเข้าใจของตนเอง เช่น เคลื่อนที่ หายใจ กินอาหาร เจริญเตบิ โต) 2. ครูเชื่อมโยงความรู้เดิมของนักเรียนสู่การเรียนเรื่องส่ิงมีชีวิตและ ส่ิงไม่มีชีวิต โดยใช้คำถามว่าสิ่งมีชีวิตมีลักษณะอย่างไรบ้าง และ แตกตา่ งจากสิ่งไม่มีชวี ติ อย่างไร ขัน้ ฝึกทักษะจากการอ่าน (40 นาท)ี 3. นักเรียนอ่านชื่อเรื่องและคำถามในคิดกอ่ นอา่ น ในหนังสือเรียนหน้า 21 แล้วร่วมกันอภิปรายในกลุ่มเพื่อหาแนวคำตอบตามความเข้าใจ ของนักเรียน ครูบันทึกคำตอบของนักเรียนบนกระดานเพ่ือใช้ เปรยี บเทียบคำตอบหลงั จากอ่านเนอ้ื เรอ่ื ง 4. นกั เรียนอา่ นคำสำคัญ ท้ังภาษาไทยและภาษาอังกฤษ (หากนักเรียน อ่านไม่ได้ ครูควรสอนอ่านให้ถูกต้อง) จากนั้นครูชักชวนให้นักเรียน อธบิ ายความหมายของคำสำคญั จากเน้ือเร่อื งทีจ่ ะอ่าน สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

67 คมู่ อื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยที่ 3 แสงและสิ่งมีชีวิต 5. นักเรียนอ่านเน้ือเร่ืองในหนังสือเรียนหน้า 21-22 โดยครูฝึกทักษะ หากนักเรียนไม่สามารถตอบ การอ่านตามวิธีการอ่านท่ีเหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน คำถามหรืออภิปรายได้ตามแนว จากนั้นครูตรวจสอบความเข้าใจจากการอา่ น โดยใชค้ ำถามดงั น้ี คำตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด 5.1. ในเรื่องท่ีอ่านกล่าวถึงอะไรบ้าง (สุนัขช่ือเปียกปูน ปุกปุย ลูก อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน ของเปยี กปนู กับปุกปุย ข้าวตู พอ่ กบ กะลามะพร้าว) แ ล ะ รั บ ฟั งแ น ว ค ว าม คิ ด ข อ ง 5.2. จากสิ่งที่กล่าวถึงในข้อ 5.1 อะไรบ้างเป็นส่ิงมีชีวิต (เปียกปูน นกั เรียน ปุกปยุ ลกู ของเปยี กปนู และปกุ ปุย พ่อ ข้าวตู กบ) 5.3. เปียกปูนมีลักษณะอะไรบ้างที่บอกได้ว่าเป็นส่ิงมีชีวิต (เปียกปูน มีการหายใจ กินอาหาร เคลื่อนไหว เจริญเติบโต สืบพันธ์ุ ขับถา่ ย และตอบสนองต่อส่งิ เรา้ ) หลังจากที่นักเรียนตอบแล้ว ครูอาจทบทวนส่ิงที่นักเรียนตอบ อีกคร้ัง โดยใช้บัตรคำสำคัญ ได้แก่ หายใจ กินอาหาร เคลื่อนไหว เจริญเติบโต สืบพันธุ์ ขับถ่าย ตอบสนองต่อส่ิงเร้า ท่ีเตรียมไว้ โดยเปิดบัตรคำให้นักเรียนดูทีละคำ พร้อมกับฝึก การอา่ นเพือ่ ใหน้ กั เรยี นคนุ้ เคยกับคำศัพท์ 5.4. ลักษณะของสิ่งมีชวี ิตแตล่ ะลกั ษณะเปน็ อยา่ งไร - การหายใจ เป็นอย่างไร (การนำอากาศเข้าและออก) - การเคล่ือนไหว เป็นอยา่ งไร (การขยบั รา่ งกาย) ครูอาจอธบิ ายความหมายของคำว่าเคลื่อนไหวและเคลื่อนท่ี เพ่ิมเติมว่า เคล่ือนไหว คือ ขยับหรือไหวตัว แต่เคลื่อนที่ คือ ไม่อยู่กบั ท่ี มกี ารเปล่ยี นตำแหน่ง - การเจริญเตบิ โต เปน็ อยา่ งไร (การมขี นาดร่างกายใหญข่ ้ึน) - การสืบพันธุ์ เป็นอยา่ งไร (การเพิ่มจำนวน) - การขับถ่าย เป็นอยา่ งไร (การขับของเสียออกจากร่างกาย) - สิ่งเรา้ คืออะไร (ส่งิ ท่ีมากระตุน้ ) - การตอบสนองต่อส่ิงเร้า เป็นอย่างไร (ร่างกายของสิ่งมีชีวิต แสดงอาการเมื่อมสี ิ่งตา่ ง ๆ มากระตุน้ ) 5.5 กบเป็นส่ิงมีชีวิตหรือไม่ เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบตามความ เขา้ ใจของตนเอง เช่น กบเปน็ สิง่ มชี วี ติ เพราะมีการเคลอื่ นไหว) 5.6 กะลามะพร้าวสามารถเคล่ือนไหวได้ จัดเป็นส่ิงมีชีวิตหรือไม่ เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของตนเอง เช่น กะลามะพร้าวเป็นส่ิงไม่มีชีวิต เพราะกะลามะพร้าวเคลื่อนไหว เองไม่ได้ ท่ีเห็นว่าเคล่ือนไหวได้เพราะมีกบอยู่ในกะลา เมื่อกบ ⎯ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ ือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หนว่ ยที่ 3 แสงและสง่ิ มีชวี ิต 68 เคลื่อนไห ว กะลามะพ ร้าวจึงเคลื่อน ไห วไป ด้วย และ การเตรยี มตัวลว่ งหนา้ สำหรบั ครู กะลามะพรา้ วไมม่ ลี ักษณะอื่นทีบ่ อกว่าเป็นส่งิ มชี วี ติ ) เพ่ือจดั การเรยี นรูใ้ นครง้ั ถดั ไป 5.7 นักเรียนคิดว่ารอบ ๆ ตัวเรายังมีอะไรอีกบ้างที่เป็นสิ่งมีชีวิต (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของตนเอง เช่น ตัวเรา เพ่ือน ในครั้งถัดไป นักเรียนจะได้ทำ สัตว์เล้ยี ง พืชต่าง ๆ เป็นต้น) กิจกรรมที่ 1 ส่ิงมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิตมี 5.8 นักเรียนสังเกตลักษณะของสิ่งมีชีวิต โดยใช้แอปพลิเคชัน ลักษณะแตกต่างกันอย่างไร โดยครูอาจ สำหรับการสังเกตภาพเสมือนจริงสามมิติ (AR) เรื่องสิ่งมีชีวิต จัดเตรียมอุปกรณ์หรือเตรียมการจัดการ และส่ิงไม่มีชีวิต ในหนังสือเรียน หน้า 22 เป็นสื่อประกอบ เรียนการสอน ดังนี้ เพ่ิมเตมิ 1. รูปสัตว์หรือวีดิทัศน์เกี่ยวกับสัตว์ ขั้นสรปุ จากการอ่าน (10 นาที) ต่าง ๆ รวมทั้งของเล่นต่าง ๆ เช่น หุ่นยนต์ รถของเล่น เพื่อใช้สำหรับ 6. นักเรียนร่วมกันสรุปเร่ืองที่อ่านซึ่งควรสรุปได้ว่า สิ่งมีชีวิตสามารถ นำเข้าสูก่ ิจกรรมท่ี 1 หายใจ กินอาหาร เคล่ือนไหว เจริญเติบโต สืบพันธุ์ ขับถ่าย และ 2. ครูอาจนำตู้ปลาท่ีมีปลา สาหร่าย มา ตอบสนองตอ่ ส่งิ เร้าได้ วางไว้ในห้องเรียน เพื่อเป็นตัวอย่าง สิง่ มีชีวติ 7. นกั เรียนตอบคำถามในรหู้ รือยัง ในแบบบนั ทกึ กิจกรรม หนา้ 28 8. ครูและนักเรียนร่วมกนั อภิปรายเพ่อื เปรียบเทยี บคำตอบของนักเรียน ในรู้หรือยัง กับคำตอบท่ีเคยตอบและบันทึกไว้ในคิดก่อนอ่าน จากนั้นให้นักเรียนฝึกเขียนคำว่า หายใจ เจริญเติบโต สืบพันธ์ ขบั ถ่าย ตอบสนอง สง่ิ เรา้ ในเขยี นเป็นในแบบบันทึกกิจกรรมหน้า 29 9. นกั เรยี นตอบคำถามท้ายเรอื่ งที่อ่าน ดงั นี้ 9.1. กบและกะลามะพรา้ วเป็นสิง่ มีชวี ิตหรอื ไม่ 9.2. ส่ิงมชี ีวติ มลี ักษณะแตกต่างจากสิ่งไมม่ ชี ีวิตอยา่ งไร ครูบันทึกคำตอบของนักเรียนบนกระดาน โดยยังไม่เฉลยคำตอบแต่ ชักชวนใหน้ ักเรียนหาคำตอบจากการทำกิจกรรม สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

69 คมู่ อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและส่งิ มีชีวิต แนวคำตอบในแบบบันทึกกิจกรรม ⎯ สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู ือครรู ายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 3 แสงและสง่ิ มีชวี ิต 70 หายใจ หายใจ เจริญเตบิ โต เจริญเติบโต สบื พนั ธ์ุ สืบพันธุ์ ขบั ถ่าย ขบั ถ่าย ตอบสนอง ตอบสนอง สิ่งเรา้ สงิ่ เรา้ สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

71 คู่มือครรู ายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยที่ 3 แสงและส่ิงมีชีวิต กิจกรรมที่ 1 สิ่งมชี ีวิตและสง่ิ ไมม่ ีชวี ิตมลี กั ษณะแตกตา่ งกนั อยา่ งไร กิจกรรมน้ีนักเรียนจะได้สังเกตสิ่งต่าง ๆ ท่ีอยู่รอบตัว และสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับส่ิงต่าง ๆ ว่ามีลกั ษณะของสง่ิ มีชีวิต หรือไม่ รวมทั้งจัดกลุ่มส่ิงต่าง ๆ ออกเป็นกลุ่มส่ิงมีชีวิตและ กลุ่มสิ่งไม่มีชีวิต จากข้อมูลที่รวบรวมได้ เพื่อเปรียบเทียบ ลักษณะของส่ิงมีชวี ติ และส่ิงไมม่ ีชวี ิต เวลา 3 ชว่ั โมง จุดประสงค์การเรยี นรู้ รวบรวมข้อมูลและเปรียบเทียบลักษณ ะของ สงิ่ มชี ีวิตและสิ่งไม่มชี วี ติ ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ ส่ือการเรียนรู้และแหล่งเรียนรู้ S1 การสงั เกต 1. หนังสอื เรียน ป.2 เลม่ 2 หน้า 23-24 S4 การจำแนกประเภท 2. แบบบนั ทึกกจิ กรรม ป.2 เลม่ 2 หน้า 30-33 S8 การลงความเหน็ จากข้อมูล S13 การตีความหมายข้อมูลและลงขอ้ สรุป ทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21 C4 การสือ่ สาร C5 ความร่วมมือ C6 การใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศและการส่อื สาร ⎯ สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คมู่ ือครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยที่ 3 แสงและสิง่ มีชีวติ 72 แนวการจดั การเรียนรู้ ในการทบทวนความรู้พื้นฐาน ครูควรให้เวลานักเรียนคิดอย่าง 1. ครูทบทวนความรู้พื้นฐานเก่ียวกับลักษณะของสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิต เหมาะสม รอคอยอย่างอดทน โดยนำรูปสัตว์หรือวีดิทัศน์เก่ียวกับสัตว์ชนิดต่าง ๆ และสิ่งของต่าง ๆ นักเรียนต้องตอบคำถามเหล่าน้ีได้ เช่น รถของเล่น หุ่นยนต์ มาให้นักเรียนดู จากนั้นให้นักเรียนร่วมกัน ถูกต้อง หากตอบไม่ได้หรือลืมครู อภปิ รายโดยใชค้ ำถามดงั ต่อไปนี้ ตอ้ งใหค้ วามรทู้ ี่ถกู ต้องทนั ที 1.1 สัตว์ในรูปเป็นสิ่งมีชีวิตหรือไม่ เพราะอะไร (สัตว์ในรูปเป็นส่ิงมีชีวิต เพราะสามารถเคล่ือนไหว กินอาหาร หายใจ เจริญเติบโต สืบพันธุ์ ขับถ่าย และตอบสนองต่อสง่ิ เร้าได้) 1.2 ส่ิงของต่าง ๆ ที่ครูนำมาให้นักเรียนสังเกต เช่น รถของเล่น รถยนต์ ฯลฯ เป็นสิ่งมีชีวิตหรือไม่ เพราะอะไร (นักเรียนตอบตามความ เข้าใจของตนเอง เช่น ส่ิงของเหล่าน้ีเป็นสิ่งไม่มีชีวิต เพราะไม่ สามารถกินอาหาร หายใจ เจริญเติบโต สืบพนั ธ์ุ ขบั ถ่าย เคลื่อนไหว และตอบสนองตอ่ สง่ิ เรา้ ได้) 2. ครูเช่ือมโยงความรู้พื้นฐานของนักเรียนเข้าสู่กิจกรรมที่ 1 โดยใช้คำถาม ว่า ส่งิ มีชวี ติ มลี ักษณะแตกต่างจากส่งิ ไม่มีชีวิตหรือไม่ อยา่ งไร 3. นักเรียนอ่านชื่อกิจกรรม และทำเป็นคิดเป็น จากน้ันร่วมกันอภิปราย เพ่ือตรวจสอบความเข้าใจเกี่ยวกับจุดประสงค์ในการทำกิจกรรม โดยใช้ คำถาม ดงั นี้ 3.1 กิจกรรมน้ีนักเรียนจะได้เรียนเร่ืองอะไร (ลักษณะของส่ิงมีชีวิตและ ส่งิ ไมม่ ีชวี ิต) 3.2 นกั เรียนจะได้เรยี นรูเ้ รื่องน้ีด้วยวธิ ใี ด (การสังเกตและสบื คน้ ขอ้ มูล) 3.3 เมื่อเรียนแล้วนักเรียนจะทำอะไรได้ (เปรียบเทียบลักษณะของ สิ่งมชี ีวติ และสง่ิ ไม่มชี วี ิตได้) 4. นกั เรียนบนั ทึกจุดประสงคล์ งในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม หนา้ 30 5. นักเรียนอ่านทำอย่างไรทีละข้อ โดยครูใช้วิธีฝึกทักษะการอ่านที่ เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากน้ันครูตรวจสอบความเข้าใจ เก่ียวกับวิธีการทำกิจกรรม จนนักเรียนเข้าใจลำดับการทำกิจกรรม โดย ใช้คำถามดังนี้ 5.1 นักเรียนต้องทำอะไรเป็นอันดับแรก (เลือกส่ิงต่าง ๆ รอบตัวอย่างน้อย 2 ชนดิ ท่ีไม่ซำ้ กบั เพ่อื นในกลุ่ม) สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

73 คมู่ ือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยที่ 3 แสงและส่งิ มีชีวิต 5.2 เม่ือเลือกสิ่งต่าง ๆ ได้แล้ว นักเรียนต้องทำอะไรต่อไป (สังเกตและ ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรแ์ ละ สืบคน้ ข้อมลู ว่า ส่งิ ทเี่ ลือกมลี กั ษณะของส่ิงมชี ีวิตหรือไม่ บนั ทกึ ผล) ทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21 ท่ีนักเรยี นจะได้ 5.3 นักเรียนสามารถสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะของส่ิงต่าง ๆ ได้จาก ฝกึ จากการทำกิจกรรม ทใี่ ดบา้ ง (อนิ เทอรเ์ น็ต หนงั สือ สอบถามครหู รือผู้ปกครอง) S1 การสังเกตส่ิงต่าง ๆ รอบตัวที่ 5.4 ส่ิงท่ีนักเรียนต้องทำต่อไปคืออะไร (ร่วมกันอภิปรายและจัดกลุ่ม เลือกว่ามีลักษณะของสิ่งมีชีวิต สงิ่ ต่าง ๆ ออกเป็นกลุม่ ส่งิ มีชีวิตและกลมุ่ ส่ิงไมม่ ชี ีวิต) หรือไม่ 5.5 เม่ือนักเรียนจัดกลุ่มสิ่งต่าง ๆ แล้วนักเรียนต้องทำอย่างไร S4 การจัดกลุ่มสิ่งต่าง ๆ รอบตัวเป็น (เปรยี บเทยี บลักษณะของส่ิงมชี ีวติ และส่ิงไมม่ ชี ีวติ ) ก ลุ่ ม สิ่ ง มี ชี วิ ต แ ล ะ ก ลุ่ ม สิง่ ไม่มชี ีวิต 6. ครูอาจชว่ ยเขียนสรปุ เปน็ ข้นั ตอนสน้ั ๆ บนกระดาน S8 การลงความเห็นข้อมูลท่ีได้จาก 7. เมื่อนักเรียนเข้าใจวิธีการทำกิจกรรมในทำอย่างไรแล้ว ให้นักเรียนเริ่ม การสังเกตและสืบค้นข้อมูลว่า ปฏบิ ตั ติ ามข้ันตอนของกจิ กรรม ส่ิงใดเป็นสิ่งมีชีวิต และสิ่งใดเป็น สง่ิ ไมม่ ชี วี ิต 8. หลังจากทำกิจกรรมแล้ว ครูนำอภิปรายผลการทำกจิ กรรม โดยใช้คำถาม ดังตอ่ ไปนี้ C4 เปรยี บเทียบลักษณะของส่ิงมีชวี ิต 8.1 ส่ิงท่ีนักเรียนเลือก มีอะไรบ้าง (นักเรียนตอบตามส่ิงที่นักเรยี นเลือก และส่งิ ไมม่ ชี วี ิต แล้วนำเสนอ เชน่ ปลา หนังสือ รถ ดนิ สอ มด เป็นต้น) 8.2 สิง่ ใดเป็นสิ่งมีชีวิต (นักเรียนตอบตามผลการสังเกตและสบื ค้นข้อมูล C5 การร่วมกันอภิปรายและจัดกลุ่ม เชน่ ปลา มด เป็นตน้ ) สิ่งต่าง ๆ ที่เลือกกันภายในกลุ่ม 8.3 ลักษณะท่ีบอกว่าเป็นส่ิงมีชีวิตมีอะไรบ้าง (นักเรียนตอบตามผลการ แ ล ะ เป รี ย บ เที ย บ ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง ทำกิจกรรม เช่น ปลากนิ อาหาร เคลือ่ นไหวได้ ขบั ถา่ ยได้ เป็นตน้ ) ส่ิงมีชีวิตและส่ิงไม่มีชีวิต แล้ว 8.4 ผลจากการจดั กลุ่ม นกั เรยี นบอกได้หรือไม่ว่า ส่ิงใดเปน็ สง่ิ มีชีวิตและ นำเสนอ ส่ิงใดเป็นสิ่งไม่มีชีวิต (นักเรียนตอบตามผลการทำกิจกรรม เช่น C6 การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศใน การสืบค้นข้อมูลว่าส่ิงที่เลือกมี ลักษณะของสิ่งมชี ีวติ หรือไม่ ⎯ สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 3 แสงและสงิ่ มีชีวิต 74 กลุ่มส่ิงมีชีวิต ได้แก่ ปลา มด กลุ่มส่ิงไม่มีชีวิต ไดแ้ ก่ หนังสือ ดินสอ หากนักเรียนไม่สามารถตอบ โต๊ะ) คำถามหรืออภิปรายได้ตามแนว 8.5 ส่ิงมีชีวิตกับสิ่งไม่มีชีวิต มีลักษณะแตกต่างกันอย่างไร (ส่ิงมีชีวิตมี คำตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด ลักษณะ คือ มีการหายใจ กินอาหาร เคล่ือนไหว เจริญเติบโต อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน ขับถ่าย สืบพันธุ์ และตอบสนองต่อส่ิงเร้าได้ แต่ส่ิงไม่มีชีวิตไม่มี แ ล ะ รั บ ฟั งแ น ว ค ว าม คิ ด ข อ ง ลกั ษณะเหลา่ นน้ั ) นักเรียน 9. ครูอาจให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายและพิจารณาของบางอย่าง เช่น หุ่นยนต์ หรือรถของเล่น ท่ีสามารถเคลื่อนไหวได้ ควรจัดของเหล่านี้เป็น การเตรยี มตวั ล่วงหน้าสำหรบั ครู สิ่งมีชีวิตหรือสิ่งไม่มีชีวิต ซึ่งนักเรียนควรอภิปรายและสรปุ ได้ว่า หุ่นยนต์ เพอ่ื จดั การเรียนรูใ้ นครงั้ ถัดไป หรือรถของเล่น เป็นส่ิงไม่มีชีวิต เพราะการเคล่ือนไหวของหุ่นยนต์ หรือ การเคล่ือนท่ีของรถของเล่นเกิดจากการควบคุมโดยมนุษย์ ไม่สามารถ ในคร้ังถัดไป นักเรียนจะได้เรียน เคลื่อนไหวดว้ ยตนเองได้ เร่ืองท่ี 2 ชีวิตของพืช โดยครูเตรียมส่ือ 10. ครูและนกั เรยี นร่วมกนั อภิปรายและลงข้อสรุปว่า ส่ิงมีชีวิตแตกต่างจาก การสอน ดังนี้ ส่ิงไม่มีชีวิต โดยส่ิงมีชีวิตสามารถหายใจ กินอาหาร เคล่ือนไหว เจริญเตบิ โต สืบพันธุ์ ขับถ่าย และตอบสนองต่อสง่ิ เร้าได้ แตส่ ิ่งไม่มีชวี ิต 1. รูปเมล็ดถั่วเขียว และถั่วงอก ไม่สามารถทำส่ิงต่าง ๆ เหล่าน้ันได้ (S13) เพื่อให้นักเรียนได้สังเกตในข้ันตอนการ 11. นักเรียนตอบคำถามในฉันรู้อะไร แล้วร่วมกันอภิปรายคำตอบโดยครู ตรวจสอบความรกู้ ่อนอา่ นเน้ือเร่อื ง อาจใช้คำถามเพิม่ เตมิ ในการอภปิ รายเพื่อให้ได้แนวคำตอบที่ถกู ต้อง 12. นักเรียนอ่าน ส่ิงที่ได้เรียนรู้ และเปรียบเทียบกับข้อสรุปที่ได้จากการ 2. แผนภาพการเปลี่ยนแปลงของ อภิปราย เมล็ดพืชขณะงอก เพ่ือประกอบเนื้อเรื่อง 13. ครูกระตนุ้ ให้นักเรยี นฝกึ ตง้ั คำถามเก่ียวกับเรอ่ื งท่ีสงสัยหรืออยากร้เู พ่ิมเติม ระหว่างการอภิปราย ใน อยากรู้อีกว่า จากน้ันครูอาจสุ่มนักเรียน 2-3 คน นำเสนอคำถามของ ตนเองหน้าชั้นเรียน และให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายเก่ียวกับคำถามท่ี นำเสนอ 14. ครูนำอภิปรายเพื่อให้นักเรียนทบทวนว่าได้ฝึกทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตรแ์ ละทกั ษะแหง่ ศตวรรษที่ 21 อะไรบ้างและในข้ันตอนใด 15. นักเรียนร่วมกันอ่านรู้อะไรในเร่ืองนี้ ในหนังสือเรียน หน้า 25 ครูนำ อภิปรายเพ่ือนำไปสู่ข้อสรุปเกี่ยวกับสิ่งที่ได้เรียนรู้ในเร่ืองนี้ จากนั้นครู กระตุ้นให้นักเรียนตอบคำถามในช่วงท้ายของเน้ือเรื่อง ซ่ึงเป็นคำถามเพื่อ เชื่อมโยงไปสู่การเรียนเนื้อหาในบทถัดไป ดังน้ี “รู้หรือไม่ว่า พืชต้องการ อะไรเพื่อใชใ้ นการเจรญิ เตบิ โตบ้าง” นักเรียนสามารถตอบตามความเข้าใจ ของตนเอง ครชู ้ีแนะว่านกั เรียนจะหาคำตอบได้จากการเรียนในบทต่อไป สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

75 คมู่ อื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยที่ 3 แสงและส่งิ มีชีวติ แนวคำตอบในแบบบันทกึ กิจกรรม รวบรวมข้อมูลและเปรยี บเทียบลกั ษณะของสิ่งมีชวี ติ และสง่ิ ไม่มีชีวิต นกั เรยี นตอบตามผลการทำกิจกรรม เชน่ หนังสือ - - - -- -- แมว √ √ √ √ √ √ √ ⎯ สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู ือครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หนว่ ยที่ 3 แสงและสง่ิ มชี วี ิต 76 นกั เรยี นตอบตามผลการทำกิจกรรม เช่น แมว ปลา ไมบ้ รรทัด หนังสอื ดอกไม้ มด กระเป๋านกั เรียน โต๊ะ ดนิ สอ นักเรียนตอบตามผลการทำกิจกรรม เชน่ แมว มด ผีเส้อื ดอกไม้ มลี ักษณะของส่ิงมีชีวิต ไดแ้ ก่ หายใจ กินอาหาร เคลื่อนไหว เจรญิ เตบิ โต สบื พนั ธุ์ ขบั ถา่ ย และตอบสนองต่อส่ิงเรา้ ได้ สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

77 คมู่ ือครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสงิ่ มีชีวิต ไมบ้ รรทดั หนังสือ กระเป๋านกั เรียน ดินสอ โต๊ะ ไม่มีลกั ษณะของส่ิงมีชวี ติ คือ ไมส่ ามารถหายใจ กนิ อาหาร เคลอ่ื นไหว เจริญเติบโต สบื พันธุ์ ขับถา่ ย และตอบสนองตอ่ สงิ่ เรา้ ได้ แมว มด ผีเสอื้ ดอกไม้ ไม้บรรทัด หนังสอื กระเป๋านักเรยี น ดินสอ โต๊ะ เจรญิ เตบิ โต หายใจ กินอาหาร เคลอ่ื นไหว ตอบสนองต่อสง่ิ เร้า สืบพันธ์ุ ขับถ่าย สงิ่ มีชวี ติ มีลกั ษณะแตกตา่ งจากสิ่งไม่มีชีวิต โดยสง่ิ มชี ีวติ สามารถหายใจ กนิ อาหาร เคลอ่ื นไหว เจริญเตบิ โต สบื พันธ์ุ ขบั ถา่ ย และตอบสนองตอ่ สงิ่ เร้าได้ ⎯ สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและส่ิงมชี ีวติ 78 คำถามของนักเรยี นทีต่ ั้งตามความอยากรู้ของตนเอง สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

79 คู่มอื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสง่ิ มีชีวติ แนวการประเมินการเรียนรู้ การประเมนิ การเรยี นรูข้ องนักเรยี นทำได้ ดังน้ี 1. ประเมนิ ความร้เู ดิมจากการอภปิ รายในชั้นเรียน 2. ประเมินการเรียนรู้จากคำตอบของนกั เรยี นระหวา่ งการจัดการเรียนร้แู ละจากแบบบนั ทึกกิจกรรม 3. ประเมินทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และทักษะแหง่ ศตวรรษท่ี 21 จากการทำกิจกรรมของนักเรียน การประเมนิ จากการทำกจิ กรรมที่ 1 สิ่งมชี วี ติ และสง่ิ ไมม่ ชี ีวติ มีลกั ษณะแตกตา่ งกัน อยา่ งไร ระดับคะแนน 1 คะแนน หมายถงึ ควรปรับปรุง 3 คะแนน หมายถงึ ดี 2 คะแนน หมายถงึ พอใช้ รหสั สิ่งทีป่ ระเมนิ ระดับ คะแนน ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ S1 การสังเกต S6 การจำแนกประเภท S8 การลงความเห็นจากขอ้ มลู S13 การตคี วามหมายขอ้ มลู และลงขอ้ สรุป ทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21 C4 การสื่อสาร C5 ความรว่ มมือ C6 การใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอื่ สาร รวมคะแนน ⎯ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คูม่ ือครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หนว่ ยที่ 3 แสงและสิ่งมชี ีวิต 80 ตาราง แสดงการวิเคราะหท์ ักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ตามระดบั ความสามารถของนกั เรียน โดยอาจใชเ้ กณฑก์ ารประเมิน ดังน้ี ทักษะ ระดบั ความสามารถ กระบวนการทาง รายการประเมนิ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรับปรงุ (1) วทิ ยาศาสตร์ S1 การสังเกต การบรรยายรายละเอียด ส าม า ร ถ ใช้ ป ร ะ ส า ท สามารถใช้ประสาทสัมผัส สาม ารถ ใช้ป ระสาท เกี่ยวกับลักษณะของ สัมผัสเก็บรายละเอียด เก็บรายละเอียดข้อมูล สัมผัสเก็บรายละเอียด ส่งิ ที่เลือก 2 ชนิด ข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะ เก่ียวกับลักษณะของส่ิงที่ ข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะ ของสิ่งท่ีเลือกทั้ง สอง เลือกท้ังสองชนิดได้ จาก ของสิ่งที่เลือกท้ังสอง ชนิดได้ด้วยตนเอง โดย การช้ีแน ะของครูหรือ ชนิดได้เพียงบางลักษณะ ไมเ่ พม่ิ เติมความคดิ เห็น ผู้อืน่ แม้ว่าจะได้รับคำชี้แนะ จากครูหรือผู้อนื่ S4 ก า ร จ ำ แ น ก การจัดกลุ่มส่ิงต่าง ๆ สามารถจัดกลุ่มสิ่งต่าง ๆ สามารถจัดกลุ่มสิ่งต่าง ๆ ส าม า ร ถ จั ด ก ลุ่ ม สิ่ ง ประเภท ร อ บ ตั ว เป็ น ก ลุ่ ม รอบตัวเป็นกลุ่มส่ิงมีชีวิต รอบตัวเป็นกลุ่มสิ่งมีชีวิต ต่าง ๆ รอบตัวเป็นกลุ่ม ส่ิ ง มี ชี วิ ต แ ล ะ ก ลุ่ ม และกลุ่มสิ่งไม่มีชีวิตได้ และกลุ่มส่ิงไม่มีชีวิตได้ สิ่ ง มี ชี วิ ต แ ล ะ ก ลุ่ ม สง่ิ ไมม่ ีชีวติ ด้วยตนเอง จากการชีแ้ นะของครูหรือ ส่ิ งไม่ มี ชี วิ ต ได้ เพี ย ง ผู้อน่ื บางส่วน แม้ว่าจะได้ รับคำช้ีแนะจากครูหรือ ผ้อู ื่น S8 การลง ลงความเห็นจากข้อมูล สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็น ความเห็นจาก ที่ได้จากการสงั เกตและ ข้อมูลที่ไดจ้ ากการสังเกต ข้อมูลท่ีได้จากการสังเกต จากข้อมูลท่ีได้จากการ ขอ้ มูล สืบค้นข้อมูลว่าสิ่งที่ และการสืบค้นข้อมูลว่า และการสืบค้นข้อมูลว่า สังเกตและการสืบค้น เลือกมีลักษ ณ ะของ ส่ิงท่ีเลือกมีลักษณะของ ส่ิงท่ีเลือกมีลักษณะของ ข้อมูลว่า สิ่งท่ีเลือกมี สง่ิ มีชีวิตหรอื ไมม่ ชี ีวิต ส่ิงมีชีวิตหรือไม่มีชีวิตได้ สิ่งมีชีวิตหรือไม่มีชีวิตได้ ลักษณะของส่ิงมีชีวิต อย่างถกู ต้อง ด้วยตนเอง อย่างถูกต้อง จากการ หรือไม่มีชีวิตได้เพียง ชีแ้ นะของครหู รือผอู้ ื่น บางส่วน แม้ว่าจะได้ รับคำช้ีแนะจากครูหรือ ผู้อื่น สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

81 คู่มือครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยที่ 3 แสงและสง่ิ มีชีวติ ทกั ษะ ระดบั ความสามารถ กระบวนการทาง รายการประเมิน ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรุง (1) วิทยาศาสตร์ S13 การ ตคี วามหมายข้อมูลจาก สามารถตีความหมาย สาม ารถตี ค วาม ห ม าย สามารถตีความหมาย ตีความหมายข้อมูล การสังเกตและสืบค้น ข้อมูลจากการสังเกตและ ข้อมูลจากการสังเกตและ ข้อมูลจากการสังเกต และการลงข้อสรุป ข้อมูลได้ว่าส่ิงมีชีวิตมี สื บ ค้ น ข้ อ มู ล ไ ด้ ว่ า สืบค้นข้อมูลได้ว่าส่ิงมีชีวิต และสืบ ค้น ข้อมูลได้ ลักษณะแตกต่างจาก ส่ิ ง มี ชี วิ ต มี ลั ก ษ ณ ะ มีลักษณ ะแตกต่างจาก เพี ย ง บ า ง ส่ ว น ว่ า ส่ิ ง ไ ม่ มี ชี วิ ต โ ด ย แตกต่างจากสิ่งไม่มีชีวิต สิ่งไม่มีชีวิต โดยส่ิงมีชีวิต ส่ิ งมี ชี วิ ต มี ลั ก ษ ณ ะ ส่ิ ง มี ชี วิ ต ส า ม า ร ถ โดยสิ่งมีชีวิตสามารถ สามารถหายใจ กินอาหาร แ ต ก ต่ า ง จ า ก ห า ย ใจ กิ น อ า ห า ร ห า ย ใ จ กิ น อ า ห า ร เคลื่อนไหว เจริญเติบโต ส่ิ ง ไ ม่ มี ชี วิ ต โ ด ย เ ค ล่ื อ น ไ ห ว เคลื่อนไหว เจริญเติบโต สื บ พั น ธ์ุ ขั บ ถ่าย แล ะ สิ่งมีชีวิตสามารถหายใจ เจริญเติบโต สืบพันธุ์ สืบพันธุ์ ขับถ่าย และ ตอบสนองต่อสิ่งเร้าได้ แต่ กินอาหาร เคล่ือนไหว ขับถ่าย และตอบสนอง ตอบสนองต่อสิ่งเร้าได้ ส่ิงไม่มีชีวิตไม่สามารถทำ เจริญเติบโต สืบพันธุ์ ต่ อ สิ่ ง เ ร้ า ไ ด้ แ ต่ แต่ส่ิงไมม่ ีชีวติ ไมส่ ามารถ ส่งิ ต่าง ๆ ทีก่ ล่าวมาแลว้ ได้ ขับถ่าย และตอบสนอง สิ่งไม่มีชีวิตไม่สามารถ ท ำส่ิ งต่ าง ๆ ท่ี ก ล่ าว จากการช้ีแนะจากครูและ ต่ อ สิ่ ง เ ร้ า ไ ด้ แ ต่ ทำส่ิงต่าง ๆ ที่กล่าว มาแล้วได้ ด้วยตนเอง ผอู้ น่ื สิ่งไม่มีชีวิตไม่สามารถ มาแลว้ ได้ ทำส่ิงต่าง ๆ ที่กล่าว มาแล้วได้ แม้ว่าจะได้ รับคำช้ีแนะจากครูหรือ ผู้อ่ืน ตาราง แสดงการวิเคราะหท์ ักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 ตามระดับความสามารถของนักเรยี น โดยอาจใชเ้ กณฑ์การประเมิน ดังน้ี ทกั ษะแหง่ รายการประเมิน ดี (3) ระดับความสามารถ ควรปรับปรงุ (1) ศตวรรษที่ 21 พอใช้ (2) C4 การสอื่ สาร นำเสนอข้อมูลจาก สามารถนำเสนอข้อมูล สามารถนำเสนอข้อมูลจาก สามารถนำเสนอข้อมูล ก ารอ ภิ ป ราย แ ล ะ จากการอภิปรายและ การอภิปรายและเปรียบเทียบ จากการอภิปรายและ เปรียบเทียบลักษณะ เปรยี บเทียบลักษณะของ ลักษณ ะของส่ิงมีชีวิตและ เปรียบเทียบลักษณะของ ข อ งส่ิ งมี ชี วิต แ ล ะ สิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิต สิ่ งไม่ มี ชี วิ ต จ า ก ข้ อ มู ล ที่ สิ่งมีชีวิตและส่ิงไม่มีชีวิต สิ่งไม่มีชีวิตจากข้อมูล จากข้อมูลท่ีรวบรวมได้ รวบรวมได้ โดยเขียนบรรยาย จากข้อมูลที่รวบรวมได้ ท่ี รวบ รวม ได้ โด ย โดยเขียนบรรยายหรือ หรือบรรยายด้วยคำพูดเพ่ือให้ โดยเขียนบรรยายหรือ เขียนบรรยายหรือ บ ร ร ย า ย ด้ ว ย ค ำ พู ด ผู้อ่ืนเข้าใจได้ โดยอาศัยการ บ ร ร ย า ย ด้ ว ย ค ำ พู ด บรรยายด้วยคำพูด เพื่อให้ผู้อ่ืนเข้าใจได้ด้วย ชแ้ี นะจากครหู รือผอู้ ืน่ เพื่ อ ให้ ผู้ อ่ื น เข้ าใจ ได้ ⎯ สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คมู่ ือครรู ายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยที่ 3 แสงและส่ิงมีชวี ิต 82 ทกั ษะแหง่ รายการประเมนิ ดี (3) ระดบั ความสามารถ ควรปรับปรงุ (1) ศตวรรษท่ี 21 พอใช้ (2) เพียงบางส่วน แม้ว่าจะ ได้ รั บ ค ำ ช้ี แ น ะ จ า ก ค รู C5 ความ เพื่อให้ผู้อน่ื เข้าใจ ตนเอง หรือผอู้ ่นื รว่ มมือ สามารถทำงานร่วมกับ ทำงานรว่ มกับผู้อ่ืนใน สามารถทำงานร่วมกับ สามารถทำงานร่วมกับผู้อ่ืนใน ผู้อื่นในการอภิปรายและ C6 การใช้ แสดงความคิดเห็นเพื่อ เทคโนโลยี ก ารอ ภิ ป ราย แ ล ะ ผู้อื่นในการอภิปรายและ การอภิปรายและแสดงความ จั ด ก ลุ่ ม ส่ิ ง ต่ า ง ๆ สารสนเทศและ อ อ ก เป็ น ก ลุ่ ม สิ่ ง มี ชี วิ ต การสอ่ื สาร แสดงความคิดเห็น แสดงความคิดเห็นเพ่ือ คิดเห็นเพื่อจัดกลุ่มสิ่งต่าง ๆ และกลุ่มสิ่งไม่มีชีวิตและ เปรียบเทียบลักษณะของ เพื่อจัดกลุ่มสิ่งต่าง ๆ จั ด ก ลุ่ ม สิ่ ง ต่ า ง ๆ ออกเป็นกลุ่มส่ิงมีชีวิตและ ส่ิ ง ท่ี เ ลื อ ก กั บ เพ่ื อ น ใ น กลุ่มได้เป็นบางช่วงเวลา อ อ ก เ ป็ น ก ลุ่ ม ออกเป็นกลุ่มส่ิงมีชีวิต ก ลุ่ ม ส่ิ ง ไ ม่ มี ชี วิ ต แ ล ะ รว ม ท้ั งย อ ม รับ ค วาม คดิ เหน็ ของผอู้ นื่ บา้ ง สิ่งมี ชี วิตแ ละกลุ่ ม และกลุ่มส่ิงไม่มีชีวิตและ เปรียบเทียบลักษณะของส่ิงที่ ส า ม า ร ถ ใ ช้ เท ค โ น โ ล ยี สิ่ ง ไ ม่ มี ชี วิ ต แ ล ะ เปรียบเทียบลักษณะของ เลือกกับเพื่อนในกลุ่ม และ ส า ร ส น เท ศ เพ่ื อ สื บ ค้ น ข้อมูลว่า สิ่งท่ีเลือกทั้ง เปรียบเทียบลักษณะ ส่ิงที่เลือกกับเพ่ือนใน ลงค วาม เห็ น ว่าสิ่ งใด เป็ น สองชนิด มีลักษณะของ ส่ิงมีชีวิตหรือไม่ ได้เพียง ข อ งส่ิ งท่ี เลื อ ก กั บ กลุ่ม และลงความเห็นว่า สิ่ ง มี ชี วิ ต แ ล ะ ส่ิ ง ใด เป็ น บ างส่วน แม้ ว่าจะได้ รับคำชี้แนะจากครูหรือ เพ่ือนในกลุ่ม รวมท้ัง ส่ิงใดเป็นสิ่งมีชีวิตและ สิ่งไม่มีชีวิต รวมทั้งยอมรับ ผู้อ่ืน ยอมรับความคิดเห็น ส่ิงใด เป็ น ส่ิงไม่ มี ชีวิต ค วาม คิ ด เห็ น ข อ งผู้ อ่ื น ใน ของผอู้ ืน่ รว ม ทั้ งย อ ม รับ ค วาม บางชว่ งเวลาทีท่ ำกจิ กรรม คิ ด เห็ น ข อ ง ผู้ อ่ื น ต้ั ง แ ต่ เริม่ ต้นจนสำเรจ็ ก าร ใช้ เท ค โน โล ยี สามารถใช้เทคโนโลยี ส า ม า ร ถ ใ ช้ เท ค โ น โ ล ยี สารสนเทศเพื่อสืบค้น สารสนเทศเพ่ือสืบค้น สารสนเทศเพอื่ สบื คน้ ข้อมูลว่า ข้อมูลว่า สิ่งท่ีเลือก ข้อมูลว่า สิ่งท่ีเลือกทั้ง ส่ิ งท่ี เลื อ ก ทั้ ง ส อ ง ช นิ ด มี ทัง้ สองชนิดมีลักษณะ สองชนิด มีลักษณะของ ลักษณะของสิ่งมีชีวิตหรือไม่ ของสิ่งมีชวี ติ หรือไม่ สิ่งมีชีวิตหรือไม่ ได้ด้วย จากการช้ีแนะของครหู รอื ผอู้ ื่น ตนเอง สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

83 คู่มอื ครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยที่ 3 แสงและส่งิ มีชีวติ เรอ่ื งที่ 2 ชวี ติ ของพชื ในเร่ืองนี้นักเรียนจะได้เรียนรู้เก่ียวกับสิ่งท่ีจำเป็น ส่ือการเรียนรู้และแหลง่ เรียนรู้ ตอ่ การเจรญิ เตบิ โตของพชื และวัฏจกั รชวี ิตของพืชดอก 1. หนังสอื เรยี น ป.2 เล่ม 2 หน้า 26-36 จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 2. แบบบนั ทึกกจิ กรรม ป.2 เล่ม 2 หน้า 34-52 1. สังเกต และอธิบายผลของน้ำ และแสงต่อการ เจรญิ เติบโตของพืช 2. รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งท่ีจำเป็นต่อการเจริญเติบโต ของพชื 3. ปลูกและดูแลพืชให้ได้รับน้ำและแสงท่ีเหมาะสม เพื่อใหพ้ ชื เจริญเตบิ โต 4. สร้างแบบจำลองเพ่อื บรรยายวัฏจกั รชวี ิตของพชื ดอก เวลา 8 ชวั่ โมง วัสดุ อปุ กรณ์สำหรับทำกจิ กรรม เมล็ดพืช กล่องกระดาษทึบ ภาชนะใส่น้ำ ไม้บรรทัด กระถาง ดิน ช้อน เมล็ดทานตะวัน เมล็ดพริก ภาชนะ สำหรับปลูกพืช บัตรภ าพ การเปลี่ยนแปลงขณ ะ เจริญเติบโตของพืช ⎯ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 3 แสงและสงิ่ มชี ีวติ 84 แนวการจัดการเรียนรู้ (60 นาที) ขั้นตรวจสอบความรู้ (10 นาที) 1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเกี่ยวกับชีวิตของพืชโดยนำภาพหรือเมล็ดพืช ในการตรวจสอบความรู้ ครู ของจริงและเมล็ดพืชขณะงอกมาให้นักเรียนสังเกต เช่น เมล็ดถั่วเขียว เพียงรับฟังเหตุผลของนักเรียนและ กับถั่วงอก โดยให้สังเกตเมล็ดถั่วเขียวก่อน จากน้ันนำอภิปรายโดยใช้ ยังไม่เฉลยคำตอบใด ๆ แต่ชักชวน คำถามดงั น้ี ให้นักเรียนไปหาคำตอบด้วยตนเอง 1.1 นักเรียนรู้จักส่ิงที่อยู่ในภาพนี้หรือไม่ (นักเรียนตอบตาม จากการอ่านเนอ้ื เรอ่ื ง ประสบการณ์เดิม ซึ่งถ้านักเรียนยังตอบไม่ได้ว่าส่ิงที่อยู่ในภาพ คอื เมล็ดถั่วเขียวใหค้ รเู ฉลย) 1.2 เมล็ดถ่ัวเขียวเป็นสิ่งมีชีวิตหรือไม่ (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ ของตนเอง) 1.3 สิ่งมีชีวิตต้องมีลักษณะอย่างไร (สิ่งมีชีวิตสามารถสืบพันธุ์ เจริญเติบโต หายใจ กินอาหาร ขับถ่าย เคล่ือนไหว และ ตอบสนองตอ่ สง่ิ เรา้ ได้) 1.4 เมล็ดถ่ัวเขียวมีลักษณะของสิ่งมีชีวิตหรือไม่ (นักเรียนตอบตาม ความเข้าใจ ครูยังไม่เฉลยคำตอบแต่จะเฉลยหลังจากอ่านเร่ือง ชีวติ ของพืชแล้ว) 2. ครูให้นักเรียนสังเกตภาพถั่วงอก จากนั้นครูนำอภิปรายโดยใช้คำถาม ดงั นี้ 2.1 นักเรียนรู้จักส่ิงท่ีอยู่ในภาพนี้หรือไม่ (นักเรียนตอบตาม ประสบการณ์เดิม ซึ่งถ้านักเรียนยังตอบไม่ได้ให้ครูเฉลยว่าเป็น ถงั่ งอก) 2.2 ถั่วงอกในภาพนี้ เกิดมาจากส่วนใดของพืช (เมลด็ ) 2.3 ถ่ัวงอกในภาพน้ี มาจากเมล็ดพืชชนิดใด (เมล็ดถ่ัวเขียว ถ้า นกั เรียนยงั ตอบไม่ได้ให้ครูเฉลยว่าถ่ัวงอกมาจากเมลด็ ถั่วเขยี ว) 2.4 เมล็ดถั่วเขียวกลายมาเป็นถว่ั งอกได้อยา่ งไร (นักเรียนตอบตาม ความเขา้ ใจของตนเอง) 3. ครูเชื่อมโยงความรู้เดิมของนักเรียนสู่การเรียนเรื่องชีวิตของพืชโดยใช้ คำถามว่า เมล็ดพืชงอกได้อย่างไร ครูชักชวนนกั เรียนหาคำตอบจากการ อ่านเรอ่ื งชวี ติ ของพชื สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

85 คูม่ ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยที่ 3 แสงและสิง่ มีชีวิต ข้นั ฝกึ ทกั ษะจากการอ่าน (40 นาท)ี 4. นักเรียนอ่านช่ือเร่ือง และคำถามในคิดก่อนอ่าน ในหนังสือเรียนหน้า ถ้ า นั ก เรี ย น ไม่ ส า ม า ร ถ ต อ บ 26 จากน้ันร่วมกันอภิปรายในกลุ่มเพ่ือหาคำตอบตามความเข้าใจของ คำถามหรืออภิปรายได้ตามแนว นักเรียน ครูบันทึกคำตอบของนักเรียนบนกระดานเพ่ือใช้เปรียบเทียบ คำตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด กบั คำตอบภายหลังการอ่านเนอื้ เรื่อง อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน แ ล ะ รั บ ฟั งแ น ว ค ว าม คิ ด ข อ ง 5. นักเรียนอ่านคำสำคัญ ทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ (หากนักเรียน นักเรียน อ่านไม่ได้ ครูควรสอนอ่านให้ถูกต้อง) จากน้ันครูชักชวนให้นักเรียน อธบิ ายความหมายของคำสำคญั จากเนือ้ เร่อื งท่ีจะอา่ น 6. นักเรียนอ่านเนื้อเร่ืองในหนังสือเรียนหน้า 26-27 โดยครูฝึกทักษะการ อา่ นตามวิธีการอ่านที่เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน เร่ืองชีวิต ของพืชเป็นการเขียนรูปแบบนิทานสามารถให้นักเรียนแสดงบทบาท สมมติประกอบการอ่านได้ จากน้ันครูใช้คำถามเพื่อตรวจสอบความ เขา้ ใจจากการอา่ น โดยใชค้ ำถามดังน้ี 6.1 เมล็ดพชื อยทู่ ่ีสว่ นใดของพชื (เมลด็ พืชอยู่ในผลของพืช) 6.2 เมล็ดพืชหลุดออกจากผลได้อย่างไร (ผลตกจากต้นแล้วแตก เมลด็ พืชจึงกระเด็นออกจากผล) 6.3 ลกั ษณะของพืน้ ดนิ เป็นอย่างไร (ดินแห้ง) 6.4 หลังจากฝนตกสภาพพ้ืนดินเป็นอย่างไร (ดินมีความช้ืนและมี อากาศพอเหมาะ) 6.5 ในเมล็ดมสี งิ่ ใด (ต้นอ่อนของพืช) 6.6 หลังจากฝนตก เมล็ดพืชท่ีอยู่บนดินมีการเปล่ียนแปลงหรือไม่ อย่างไร (เมล็ดพืชมีการเปลี่ยนแปลง ดังนี้ เมล็ดพืชเริ่มงอก โดย เมล็ดค่อยๆ พอง เปลือกหุ้มเมล็ดปริออก รากสีขาวงอกออกจาก เมล็ดและเจริญเติบโตลงไปในดิน ยอดอ่อนและใบเล้ียงโผล่ข้ึน เหนอื ดิน) 6.7 การเปลี่ยนแปลงของเมลด็ ตามข้อ 6.6 เรียกวา่ อะไร (การงอก) 6.8 เมล็ดพชื ตอ้ งการส่ิงใดบา้ งในการงอก (นำ้ และอากาศท่ีพอเหมาะ) 6.9 เมลด็ ใช้อากาศจากทใี่ ดในการงอก (ในดิน) 6.10 หลังจากงอกแล้วพืชมีการเปล่ียนแปลงอย่างไรอีกบ้าง (รากยาว ลึกลงไปในดิน ยอดสูงข้ึน ใบเล้ียงลีบเล็กลง ใบแท้แผ่ออก กลายเปน็ ต้นกล้า) ⎯ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หนว่ ยที่ 3 แสงและสิง่ มชี ีวติ 86 6.11 หลังจากอ่านเร่ืองชีวิตของพืช นักเรียนคิดว่าเมล็ดพืชเป็น การเตรียมตวั ล่วงหนา้ สำหรบั ครู สิ่งมีชีวิตหรือไม่ เพราะเหตุใด (เมล็ดพืชเป็นสิ่งมีชีวิต เพราะ เพ่อื จัดการเรียนรู้ในครงั้ ถดั ไป สามารถเจริญเตบิ โตได้) ในคร้ังถัดไป นักเรียนจะได้ทำ 7. ครูอาจวาดแผนภาพ หรือใช้วีดิทัศน์เก่ียวกับการเปลี่ยนแปลงของเมล็ด กิจกรรมท่ี 2.1 พืชต้องการอะไรในการ พชื ขณะงอกเพอื่ ประกอบเน้ือเร่อื งระหว่างการอภปิ ราย เจรญิ เติบโต ซึ่งจะมีการปลูกพชื จากเมล็ด ให้ครูอภิปรายร่วมกับนักเรียนเพื่อเลือก ขน้ั สรุปจากการอา่ น (10 นาที) เมล็ดพืชที่ต้องการปลูก จากนน้ั เตรียมแช่ เมล็ดพืชในน้ำอย่างน้อย 1 คืน ก่อนถึง 8. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเพ่ือให้ได้ข้อสรุปว่า เมล็ดเป็นส่วนของ เวลาเรยี น พืชที่อยู่ในผล เม่ือเมล็ดพืชได้รับน้ำและอากาศท่ีเหมาะสมเมล็ดจะงอก โดยรากพืชจะงอกและเจริญเติบโตลงในดนิ ส่วนยอดจะเจรญิ เติบโตข้ึน เหนอื ดิน เมือ่ มใี บแท้ ใบเลีย้ งจะลีบเล็กลงและหลุดร่วงไป 9. นักเรียนตอบคำถามจากเร่ืองท่ีอ่านใน รู้หรือยัง ในแบบบันทึกกิจกรรม หนา้ 34-35 10. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเพื่อเปรียบเทียบคำตอบของนักเรียน ในรู้หรือยังกับคำตอบท่ีเคยตอบในคิดก่อนอ่าน ซ่ึงครูบันทึกไว้บน กระดาน จากน้ันให้นักเรียนฝึกเขียนคำว่า งอก ต้นกล้า ในเขียนเป็น ในแบบบนั ทกึ กจิ กรรมหนา้ 35 11. ครูชักชวนนกั เรียนลองตอบคำถามทา้ ยเรอื่ งที่อ่าน ดงั น้ี 11.1 มสี งิ่ ใดบ้างท่ชี ว่ ยในการเจรญิ เติบโต 11.2 ในการเจรญิ เตบิ โตพชื จะมีเปลีย่ นเปล่ียนแปลงอยา่ งไรอกี บ้าง ครูบันทึกคำตอบของนักเรียนบนกระดาน โดยยังไม่เฉลย แต่ชักชวนให้ นกั เรียนหาคำตอบจากการทำกิจกรรม สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

87 คมู่ อื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและส่งิ มีชีวิต แนวคำตอบในแบบบันทึกกิจกรรม ⎯ สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู อื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หนว่ ยท่ี 3 แสงและส่ิงมชี วี ติ 88    งอก งอก ต้นกล้า ต้นกล้า สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

89 คมู่ ือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยที่ 3 แสงและสิง่ มีชีวิต กิจกรรมท่ี 2.1 พืชต้องการอะไรในการเจรญิ เตบิ โต กิจกรรมน้ีนักเรียนจะได้สังเกตการเจริญเติบโต ของพืช จากการปลูกพืชโดยให้พืชได้รับน้ำและแสงกับ การปลูกพืชโดยไม่ให้น้ำและแสง รวมทั้งการรวบรวม ข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ เพ่ืออธิบายส่ิงที่จำเป็นต่อการ เจรญิ เติบโตของพชื เวลา 3 ชวั่ โมง จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1. สังเกต และอธิบายผลของน้ำและแสงต่อ การเจรญิ เติบโตของพืช 2. รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับส่ิงท่ีจำเป็นต่อการ เจริญเตบิ โตของพืช วัสดุ อปุ กรณ์สำหรับทำกจิ กรรม ส่งิ ทค่ี รูตอ้ งเตรียม/กลุม่ ทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21 1. เมลด็ พชื 60 เมล็ด C5 ความร่วมมือ C6 การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสอ่ื สาร 2. กระถาง 4 ใบ ส่อื การเรียนรู้และแหล่งเรียนรู้ 3. ดนิ 1 ถุง 1. หนังสอื เรยี น ป.2 เลม่ 2 หน้า 28-32 4. กลอ่ งกระดาษทึบ 1 กลอ่ ง 2. แบบบนั ทกึ กิจกรรม ป.2 เลม่ 2 หน้า 36-43 3. วีดที ัศน์ตัวอยา่ งการปฏบิ ตั ิการวิทยาศาสตร์ 5. ภาชนะใส่น้ำ 1 ใบ สำหรับครู เรื่อง น้ำและแสงมีผลตอ่ การ 6. ช้อน 1 อนั เจริญเตบิ โตของพืชอย่างไร สงิ่ ท่ีนักเรียนตอ้ งเตรยี ม/กลุ่ม http://ipst.me/8769 7. ไม้บรรทัด 1 อัน ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ S1 การสงั เกต S2 การวัด S6 การจัดกระทำและสื่อความหมายขอ้ มูล S8 การลงความเห็นจากข้อมลู S13 การตคี วามหมายข้อมูลและลงขอ้ สรปุ ⎯ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 3 แสงและสงิ่ มีชีวิต 90 แนวการจดั การเรยี นรู้ ในการทบทวนความรู้พ้ืนฐาน ครูควรให้เวลานักเรียนคิดอย่าง 1. ครูทบทวนความรู้พ้ืนฐานจากเร่ืองชีวิตของพืชท่ีได้เรียนมาแล้ว โดยนำ เหมาะสม รอคอยอย่างอดทน ถ่ัวงอกมาให้นักเรียนสังเกต จากน้ันให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายโดยใช้ นักเรียนต้องตอบคำถามเหล่านี้ได้ คำถาม ดังน้ี ถูกต้อง หากตอบไม่ได้หรือลืมครู 1.1 นักเรยี นรู้จักส่งิ นห้ี รือไม่ มันคอื อะไร (รจู้ กั มนั คอื ถั่วงอก) ต้องให้ความรทู้ ถี่ ูกตอ้ งทนั ที 1.2 ถ่ัวงอกมาจากพืชชนดิ ใด (มาจากถว่ั เขยี ว) 1.3 ต้นถั่วงอกมีส่วนประกอบอะไรบ้าง (ต้นถ่ัวงอกประกอบด้วย ลำต้น ใบเลี้ยง ราก) 1.4 นักเรียนจะทำอย่างไรเพ่ือให้เมล็ดถั่วเขียวงอกเป็นถ่ัวงอก (นักเรียน ตอบตามความเข้าใจของตนเอง เช่น นำไปปลกู ) 1.5 นกั เรียนคดิ ว่ามีส่ิงใดบ้างที่จะทำใหเ้ มล็ดถ่ัวเขียวงอกเป็นถั่วงอก (น้ำ และอากาศจะทำให้เมลด็ ถ่ัวเขยี วงอกเป็นถั่วงอก) 1.6 นักเรียนจะทำอย่างไรให้ถ่ัวงอกเจริญเติบโตเป็นต้นถั่วท่ีสมบูรณ์ (รดนำ้ ใหต้ ้นถ่วั ได้รับแสง อากาศ) 2. ครเู ชื่อมโยงความรพู้ ้ืนฐานของนักเรยี นเข้าสู่กจิ กรรมท่ี 2.1 โดยใช้คำถาม ว่าเม่อื พชื งอกแล้ว พืชต้องการอะไรในการเจริญเตบิ โตบา้ ง 3. นักเรียนอ่านชื่อกิจกรรม และทำเป็นคิดเป็น จากน้ันร่วมกันอภิปราย เพ่ือตรวจสอบความเข้าใจเก่ียวกับจุดประสงค์ในการทำกิจกรรม โดยใช้ คำถาม ดงั นี้ 3.1 กิจกรรมน้ีนักเรียนจะได้เรียนเรื่องอะไร (สิ่งที่จำเป็นต่อการ เจริญเตบิ โตของพชื ) 3.2 นักเรยี นจะไดเ้ รยี นรู้เรอ่ื งน้ดี ว้ ยวิธใี ด (การสงั เกตและรวบรวมข้อมูล) 3.3 เมอื่ เรยี นแลว้ นกั เรยี นจะทำอะไรได้ (อธิบายผลของน้ำ แสง และสิ่งท่ี จำเปน็ อน่ื ๆ ต่อการเจริญเตบิ โตของพืช) 4. นกั เรียนบนั ทกึ จดุ ประสงค์ลงในแบบบันทกึ กจิ กรรม หน้า 36 5. นักเรียนอ่านส่ิงที่ต้องใช้ในการทำกิจกรรม หากนักเรียนไม่รู้จักวัสดุ อปุ กรณบ์ างอยา่ ง ครูควรนำวัสดอุ ปุ กรณ์นน้ั มาแสดงให้ดู หรือถ้านกั เรยี น ไมร่ วู้ ธิ ีการใชอ้ ปุ กรณ์ ครูควรแนะนำและสาธิตวิธีการใชอ้ ปุ กรณ์ 6. นักเรียนอ่านทำอย่างไร ตอนที่ 1 ทลี ะข้อ โดยครใู ชว้ ิธีฝกึ ทักษะการอ่าน ที่เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากน้ันครูตรวจสอบความ เข้าใจเกี่ยวกับวิธกี ารทำกิจกรรม จนนักเรียนเข้าใจลำดบั การทำกิจกรรม โดยใชค้ ำถามดังน้ี สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

91 คู่มอื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสิง่ มีชีวิต 6.1 ทำไมต้องแช่เมล็ดพืชก่อนปลูก (เพ่ือทำให้เปลือกของเมล็ดที่แข็ง ขอ้ เสนอแนะเพ่มิ เตมิ สำหรับครู อ่อนนิ่มและงอกได้ง่าย) 1. ครูให้นักเรียนทำป้ายหมายเลขติดท่ีกระถาง 6.2 เราต้องปลูกพืชท้งั หมดกีก่ ระถาง (4 กระถาง) ดงั นี้ กระถางที่ 1 รดน้ำ กระถางที่ 2 ไม่รดน้ำ 6.3 การปลูกพืชท้ัง 4 กระถาง เราทำสิ่งใดเหมือนกันบ้าง (ใช้กระถาง กระถางที่ 3 ได้รับแสง กระถางท่ี 4 ไม่ได้รับ แสง และทำหมายเลขต้นท่ี 1-5 ในแต่ละ แบบเดียวกัน ดินชนิดเดียวกัน ปริมาณดินเท่ากัน รดน้ำในปริมาณ กระถาง เทา่ กัน) 6.4 เราจะรดน้ำในเวลาใด และปริมาณเท่าไร (คำตอบขึ้นอยู่กับการ 2. ครูควรเตรียมเพาะเมล็ดพืชไว้ประมาณ 6 จัดการของนักเรียน เช่น นักเรียนอาจตอบว่ารดน้ำในเวลาเช้า กระถาง เพื่อนำมาใช้ทดแทนกรณีท่ีต้นพืช กระถางละ 3 ช้อนโต๊ะ เปน็ ตน้ ) ของนกั เรียนเกดิ ความเสยี หายกอ่ นวนั ทดลอง 6.5 เม่ือเพาะเมล็ดครบ 3 วัน นักเรียนจะต้องทำอะไรต่อไป (ถอนต้นพืช ออกให้เหลอื กระถางละ 5 ตน้ โดยเลือกต้นท่มี คี วามสงู ใกลเ้ คียงกนั ) 3. ครูควรสอนการวัดและการอ่านค่าบนไม้บรรทัด 6.6 เราจะกำหนดหมายเลขของกระถางท้ัง 4 ใบ อย่างไร (ทำป้าย ก่อนการทำกิจกรรม โดยสอนการวัดในหน่วย หมายเลข 1-4 ตดิ ที่กระถาง) เซนติเมตร อย่างไรก็ตามคา่ ความสูงของต้นพชื ที่ 6.7 ส่ิงที่ต้องจัดให้แตกต่างกันระหว่างกระถางที่ 1 และ 2 คืออะไร นักเรียนวัดได้จริงอาจจะละเอียดถึงหน่วย (กระถางท่ี 1 รดน้ำ แตก่ ระถางท่ี 2 ไมร่ ดนำ้ ) มิลลเิ มตร ซ่งึ ครคู วรแนะนำ ดังน้ี 6.8 เราจะนำกระถางท่ี 1 และ 2 ไปวางไว้ท่ีใด (วางท้ังสองกระถางไว้ใน 3.1 ให้นักเรียนอ่านค่าและบันทึกผลเป็น บริเวณเดียวกัน โดยให้มแี สงแดดส่องถงึ ) ตัวเลขจำนวนเตม็ ในหน่วยเซนติเมตร ถ้า 6.9 สิ่งที่นักเรียนต้องสังเกตและบันทึกข้อมูลต้นพืชกระถางท่ี 1 และ 2 ความสูงของต้นพืชเกินตัวเลขเซนติเมตร มีอะไรบ้าง (ความสูงของลำต้น สี ขนาดของลำตน้ และใบของพชื ) ให้ปัดตัวเลขข้ึนหรือลงเป็นเลขจำนวน 6.10 นักเรียนจะวัดความสูงของต้นพืชอย่างไร (คำตอบอาจมี เตม็ หรือ 3.2 ให้ นั ก เรียน อ่ าน ค่ าโดย นั บ ช่อ งบ น หลากหลาย เช่น ใช้ไม้บรรทัดวัดจากโคนต้นถึงโคนใบท่ีอยู่บนสุด ไม้บรรทัด คือ นับช่องใหญ่บนไม้บรรทัด หรือใช้เชือก หรือแถบกระดาษวัดความสูงของต้นพืช แล้วนำมา (หน่วยเซนติเมตร) และถ้าเกินจากช่อง ทาบกับไมบ้ รรทดั เพอ่ื อา่ นคา่ ) ใหญ่ก็นับช่องเล็กต่อไปช่องละ 1 หน่วย 6.11 หน่วยท่ีได้จากการวัดคอื อะไร (เซนติเมตร) บนั ทึกผลเปน็ หน่วยเซนตเิ มตร เชน่ 10.5 6.12 สิ่งที่ต้องจัดให้แตกต่างกันระหว่างกระถางที่ 3 และ 4 คืออะไร เซนตเิ มตร (กระถางท่ี 3 ได้รับแสง แต่กระถางท่ี 4 ถูกครอบด้วยกล่อง กระดาษทึบจะไม่ได้รับแสง) 4. การปลูกพืชใน 3 วันแรก ไม่ควรรดน้ำมาก 6.13 กระถางท่ี 3 และ 4 ต้องรดน้ำหรือไม่ (ต้องรดน้ำทั้งสองกระถาง เกินไป เพราะอาจทำให้ผลการสังเกตการ ในปรมิ าณเท่า ๆ กนั ) เจริญ เติบโตของต้นพืชกระถางท่ี 1 ไม่ 6.14 สิ่งท่ีนักเรียนต้องสังเกตและบันทึกข้อมูลต้นพืชกระถางท่ี 3 และ แตกต่างจากต้นพืชกระถางท่ี 2 4 มอี ะไรบา้ ง (สีและขนาดของลำตน้ และใบของพชื ) 6.15 นักเรียนต้องสังเกตการเจริญเติบโตของต้นพืชแต่ละกระถางเป็น 5. ถ้าครูใช้พืชอ่ืน ๆ ท่ีไม่ใช่ถ่ัว เช่น ผักบุ้ง เวลาก่ีวนั (5 วัน) ทานตะวนั ตอ้ งปลูกกอ่ นประมาณ 3 วัน 6. ครูควรแนะนำนักเรียนเพิ่มเติมเกี่ยวกับ บริเวณที่จะนำต้นพืชแต่ละกระถางไปวาง โดยบริเวณน้นั ควรมแี สงแดดสอ่ งถึง ปลอดภัย จากสัตว์ต่าง ๆ ไม่ควรอยู่ท่ีบริเวณชายคาซ่ึง อาจเสียหายเพราะถูกฝน ⎯ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยที่ 3 แสงและส่งิ มชี ีวิต 92 6.16 ทำไมเราต้องวัดและสังเกตการเจริญเติบโตของต้นพืช (เพ่ือ ติดตามการเจริญเตบิ โตของตน้ พืช) 7. ครอู าจชว่ ยเขียนสรุปเป็นขนั้ ตอนสนั้ ๆ บนกระดาน ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และทักษะแห่ง ศตวรรษท่ี 21 ทีน่ กั เรียนจะได้ฝึกจากการทำ กจิ กรรม S1 การสังเกตการเจรญิ เติบโตของพืชในแต่ละ กระถาง S2 การวดั ความสูงของลำต้นพืชในกระถางท่ี 1 และ 2 S8 การลงความเห็นข้อมูลที่ได้จากการทำ กิจกรรมว่าน้ำและแสงเป็นสิ่งจำเป็นต่อ การเจริญเติบโตของพชื C5 การร่วมกันปลูกพืช ดูแลพืช และสังเกต การเจรญิ เตบิ โตของพชื ในแตล่ ะกระถาง สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

93 คมู่ ือครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยที่ 3 แสงและสง่ิ มีชีวิต 8. เม่ือนักเรียนเข้าใจวิธีการทำกิจกรรมในทำอย่างไรแล้ว ครูแจกวัสดุ หากนักเรียนไม่สามารถตอบ อุปกรณ์ จากน้ันให้นกั เรียนเร่ิมปฏบิ ัติตามขนั้ ตอนของกจิ กรรม คำถามหรืออภิปรายได้ตามแนว คำตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด 9. หลังจากทำกิจกรรมแล้ว ครูนำอภิปรายผลการทำกิจกรรม โดยใช้คำถาม อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน ดังตอ่ ไปน้ี แ ล ะ รั บ ฟั งแ น ว ค ว าม คิ ด ข อ ง 9.1 พืชในกระถางใดเจริญเติบโตได้ (พืชในกระถางที่ 1 และกระถางที่ 3 นกั เรยี น ซ่ึงไดร้ ับนำ้ และแสง) 9.2 เมอ่ื ผา่ นไป 5 วัน พชื ในแตล่ ะกระถางมกี ารเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้าง - พืชในกระถางที่ 1 เป็นอย่างไร (ต้นพืชสูงเพ่ิมขึ้น ลำต้นและใบมีสี เขยี วเข้ม) - พืชในกระถางท่ี 2 เป็นอย่างไร (ความสูงของต้นพืชค่อนข้างคงที่ ลำตน้ ผอมและเอน ใบและลำตน้ ซีดเหลอื ง) - พืชในกระถางท่ี 3 เปน็ อย่างไร (ลำตน้ และใบมสี เี ขียวเขม้ ) - พืชในกระถางท่ี 4 เป็นอย่างไร (ลำต้นโค้งงอ ใบและลำต้นซีด เหลอื ง เหี่ยวและตาย) 9.3 ต้นพืชในกระถางท่ี 1 และ 2 มีการเปลีย่ นแปลงเหมือนหรือแตกต่าง กนั อย่างไร (แตกตา่ งกัน กระถางที่ 1 ลำตน้ พืชสูงเพิ่มขึ้น ลำต้นและ ใบมสี ีเขียวกว่ากระถางที่ 2) 9.4 พชื ในกระถางใดมีการเจรญิ เติบโตมากกวา่ กัน (กระถางที่ 1) 9.5 เพราะเหตุใด พชื ในกระถางท่ี 1 เจริญเติบโตดีกว่าพืชในกระถางท่ี 2 (เพราะพชื ในกระถางท่ี 1 ได้รับน้ำทกุ วัน) 9.6 ตน้ พืชในกระถางท่ี 3 และ 4 มีการเปลีย่ นแปลงเหมือนหรือแตกต่าง กันอย่างไร (แตกต่างกัน กระถางที่ 3 ใบและลำต้นพืชมีขนาดใหญ่ กว่า และมสี เี ขียวเข้มกวา่ กระถางที่ 4) 9.7 เพราะเหตุใด พืชในกระถางที่ 3 เจริญเติบโตดีกว่าพืชในกระถางที่ 4 (เพราะพชื ในกระถางท่ี 3 ไดร้ บั แสงทุกวนั ) 9.8 เพราะเหตุใดต้นพืชในกระถางที่ 4 จึงเห่ียวและตาย (เพราะไม่ได้รับ แสง) 10. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายและลงข้อสรุปว่าน้ำและแสง เป็น สิ่งจำเปน็ ต่อการเจริญเติบโตของพืช (S13) 11. นกั เรียนตอบคำถามในฉนั รู้อะไร ตอนที่ 1 แล้วรว่ มกนั อภิปรายคำตอบ โดยครูอาจใช้คำถามเพ่ิมเติมในการอภิปรายเพื่อให้ได้แนวคำตอบที่ ถกู ตอ้ ง ⎯ สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสิ่งมชี วี ิต 94 12. หลังจากนักเรียนทำกิจกรรมตอนท่ี 1 แล้ว ครูชักชวนให้นักเรียนทำ ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และ กิจกรรมตอนที่ 2 โดยใช้คำถามว่า นอกจากน้ำและแสงแล้วยังมีส่ิงใด ทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 ที่นักเรียนจะได้ฝึก อกี บ้างท่ีจำเป็นต่อการเจรญิ เติบโตของพชื จากการทำกจิ กรรม 13. นกั เรยี นบันทกึ จุดประสงค์ลงในแบบบันทึกกจิ กรรม หน้า 39 S6 การน ำข้อมูลท่ี ได้จากการอ่าน 14. นักเรียนอ่านทำอย่างไร ตอนท่ี 2 โดยครูใช้วิธีฝึกทักษะการอ่านที่ ใบความรู้และสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับ เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากน้ันครูตรวจสอบความ สิ่งท่ีจำเป็นต่อการเจริญเติบโตของ เข้าใจเก่ียวกับขั้นตอนการทำกิจกรรม จนนักเรียนเข้าใจลำดับการทำ พื ช ม า จั ด ก ระ ท ำ โด ย เขี ย น ผั ง กิจกรรม โดยใชค้ ำถามดังนี้ มโนทศั น์และสอ่ื ใหผ้ อู้ ่ืนเขา้ ใจ 14.1 นักเรียนต้องทำอะไรในกิจกรรมน้ี (อ่านใบความรู้ เร่ืองส่ิงที่ S8 เมื่ออ่านใบความรู้และสืบค้นข้อมูล แล้ว ลงความเห็นว่าน้ำ แสง อากาศ จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืชและสืบค้นข้อมูลจากแหล่ง และธาตุอาหารเป็นสิ่งจำเป็นต่อการ เรียนรตู้ ่าง ๆ) เจริญเติบโตของพชื 14.2 นักเรียนจะสืบค้นข้อมูลเร่ืองส่ิงที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของ C6 การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการ พชื ไดจ้ ากท่ใี ด (สืบค้นจากหนงั สอื ครู ผู้ปกครอง อนิ เทอร์เนต็ ) สืบค้นข้อมูลเก่ียวกับสิ่งที่จำเป็นต่อ 14.3 เม่ืออ่านใบความรู้และสืบค้นข้อมูลแล้ว นักเรียนต้องทำอะไร การเจรญิ เตบิ โตของพืช ต่อไป (เขียนผังมโนทัศน์เกี่ยวกับส่ิงที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโต ของพชื ) หากนักเรียนไม่สามารถตอบ 15. เม่ือนักเรียนเข้าใจวิธีการทำกิจกรรมในทำอย่างไรแล้ว ให้นักเรียน คำถามหรืออภิปรายได้ตามแนว เร่มิ ปฏบิ ตั ิตามขั้นตอนของกจิ กรรม คำตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด 16. หลังจากทำกิจกรรมแล้ว ครูนำอภิปรายผลการทำกิจกรรม โดยใช้ อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน คำถามดังตอ่ ไปน้ี แ ล ะ รั บ ฟั งแ น ว ค ว าม คิ ด ข อ ง 16.1 นอกจากน้ำและแสงแล้วยังมีสิ่งใดอีกบ้างท่ีจำเป็นต่อการ นักเรียน เจริญเติบโตของพืช (สิ่งจำเป็นในการเจริญเติบโตของพืชท่ี นอกจากน้ำและแสงแลว้ ยงั มอี ากาศและธาตุอาหาร) 16.2 พืชใช้น้ำในกระบวนการใดบ้าง (การงอกของเมล็ด การสร้าง อาหาร และการลำเลียงอาหารและธาตุอาหาร) 16.3 พชื ใชแ้ สงในกระบวนการใดบ้าง (การสรา้ งอาหาร) 16.4 พืชใช้อากาศในกระบวนการใดบ้าง (การงอก การหายใจ การ สร้างอาหาร) 16.5 ธาตุอาหารมีประโยชน์ต่อพืชอย่างไร (ช่วยให้พืชเจริญเติบโตได้ เป็นปกต)ิ 16.6 ถ้าขาดปัจจัยใดปั จจัยห น่ึง จะส่งผลต่อพื ชอย่างไร (พื ช เจรญิ เตบิ โตไม่เต็มท่ี เห่ยี ว หรอื ตาย) สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

95 คูม่ อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยที่ 3 แสงและสิ่งมีชีวติ 17. ครูและนกั เรียนร่วมกันอภิปรายและลงข้อสรุปวา่ แสง น้ำ อากาศ และ ธาตุอาหาร เปน็ สง่ิ จำเปน็ ต่อการเจรญิ เตบิ โตของพืช (S13) 18. นักเรียนตอบคำถามในฉันรอู้ ะไร ตอนท่ี 2 แล้วรว่ มกนั อภิปรายคำตอบ โดยครูอาจใช้คำถามเพ่ิมเติมในการอภิปรายเพ่ือให้ได้แนวคำตอบที่ ถูกตอ้ ง 19. นักเรียนอ่าน สิ่งท่ีได้เรียนรู้ และเปรียบเทียบกับข้อสรุปที่ได้จากการ อภปิ ราย 20. ครูกระตุ้นให้นักเรียนฝึกตั้งคำถามเกี่ยวกับเรื่องที่สงสัยหรืออยากรู้เพ่ิมเติม ใน อยากรู้อีกว่า จากนั้นครูอาจสุ่มนักเรียน 2-3 คน นำเสนอคำถามของ ตนเองหน้าช้ันเรียน และให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายเก่ียวกับคำถามที่ นำเสนอ 21. ครูนำอภิปรายเพ่ือให้นักเรียนทบทวนว่าได้ฝึกทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตรแ์ ละทกั ษะแหง่ ศตวรรษท่ี 21 อะไรบ้างและในข้นั ตอนใด ⎯ สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หนว่ ยที่ 3 แสงและสิ่งมชี วี ติ 96 แนวคำตอบในแบบบนั ทกึ กิจกรรม สังเกตและอธิบายผลของนำ้ และแสงตอ่ การเจริญเตบิ โต ของพชื ขน้ึ อยูก่ ับการคาดคะเนของนักเรียน ขึน้ อยกู่ ับผลการวดั ความสูงต้นพชื ของนกั เรยี น สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

97 คู่มอื ครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสงิ่ มีชีวติ ขน้ึ อยกู่ ับการคาดคะเนของนักเรียน ใบและลำตน้ มสี ี ใบและลำตน้ มีสี ใบและลำตน้ มสี ี ใบและลำตน้ มีสี เขียว ใบและลำตน้ เขยี ว ใบและลำต้น เขยี ว ใบและลำต้น เขยี ว ใบและลำตน้ มขี นาดเล็ก มีขนาดเลก็ มีขนาดเลก็ มีขนาดเลก็ ใบสีเขียวและใหญ่ ใบและลำต้นมสี ี ใบสเี ขยี วและใหญ่ ใบและลำต้นมสี ีเขียว ขึน้ ลำต้นสูงข้นึ มี เขยี วลำตน้ ขน้ึ ลำต้นมสี เี ขียว สีเขียว และมี สงู ข้ึนกวา่ เดมิ และมขี นาดใหญ่ขึ้น ขนาดใหญข่ ้นึ เลก็ นอ้ ย ใบสเี ขยี วเขม้ ขึ้น ใบเร่มิ เหย่ี ว ลำต้น ใบสีเขยี ว มีขนาด ใบและลำตน้ เร่มิ มี มีขนาดใหญ่ขึน้ ลำต้นมสี ีเขยี ว มี มสี เี ขยี วเล็กน้อย ใหญ่ข้นึ ลำต้นมี สเี หลอื งซดี ขนาดใหญ่ขนึ้ ลำตน้ สงู กว่าเดิม สีเขียว มขี นาด เลก็ น้อย ใหญ่ขน้ึ ⎯ สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยที่ 3 แสงและส่ิงมชี วี ติ 98 ใบสีเขียวเข้มข้ึน ใบเหยี่ วมากขึน้ ใบสีเขยี วและใหญ่ ใบและลำตน้ มีสี ใหญ่ขนึ้ ลำตน้ มสี ี ลำต้นซดี และสูง ขึน้ ลำตน้ มสี ีเขยี ว เหลอื งซีด เหี่ยว เขียว สูงและใหญข่ ้ึน กวา่ เดิมเลก็ นอ้ ย มีขนาดใหญข่ ้ึน ใบสเี ขยี วเข้มขึ้น ใบและลำตน้ เห่ียว ใบสเี ขยี วและ ใบและลำตน้ มี ใหญ่ขนึ้ ลำตน้ มี ใบและลำต้นไมม่ กี าร ใหญข่ ้ึน ลำต้นมี สีเหลืองซดี สเี ขยี ว สงู และ เปลีย่ นแปลงขนาด สเี ขียว มขี นาด เหย่ี วและตาย ใหญ่ขน้ึ ใหญข่ ้นึ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

99 คูม่ ือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสิง่ มีชีวิต รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับสง่ิ ที่จำเป็นตอ่ การเจริญเติบโตของพืช แสง น้ำ อากาศ ธาตอุ าหาร การสรา้ งอาหาร การงอกของเมล็ด การสรา้ งอาหาร การเจริญเติบโต ไดเ้ ปน็ ปกติ การสร้างอาหาร การหายใจ การลำเลียงอาหาร และธาตุอาหาร การงอกของเมล็ด ⎯ สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสิ่งมชี ีวติ 100 การรดน้ำ 12 ต้นพชื ในกระถางที่ 1 สูงกว่า ใบและลำตน้ มีสเี ขียวเข้ม และมขี นาดใหญก่ ว่า ส่วนต้นพืชในกระถางที่ 2 ใบและลำตน้ เหี่ยว 1 น้ำ 2 นำ้ การไดร้ ับแสง สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

101 คูม่ อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยที่ 3 แสงและสิ่งมีชีวติ 34 ตน้ พืชในกระถางท่ี 3 ใบและลำตน้ มีสเี ขียวเขม้ และมีขนาด ใหญก่ ว่า ส่วนต้นพชื ในกระถางท่ี 4 ใบและลำต้นเหีย่ วและตาย 3 แสง 4 แสง 13 ต้นพชื ในกระถางทั้งสองใบได้รบั น้ำและแสง ทำให้ตน้ พืช เจริญเตบิ โตดี 24 ตน้ พืชในกระถางท่ี 2 ไดร้ ับแสงแตไ่ ม่ได้รับนำ้ ส่วนตน้ พืชในกระถางที่ 4 ไดร้ ับน้ำแตไ่ มไ่ ด้รบั แสง สง่ ผลใหต้ น้ พืชท้ังสองกระถางมีลำตน้ และใบเหย่ี ว ดกี วา่ ดีกวา่ ⎯ สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หนว่ ยท่ี 3 แสงและสิง่ มีชวี ิต 102 นำ้ พืชใชน้ ำ้ ในการงอกของเมล็ด การสรา้ งอาหาร การลำเลียงอาหาร และธาตุอาหาร แสง พืชใช้แสงในการสร้างอาหาร อากาศ พืชใชอ้ ากาศในการงอก การหายใจ และการสร้างอาหาร ธาตุอาหาร ธาตุอาหารชว่ ยใหพ้ ืชเจรญิ เติบโตไดเ้ ป็นปกติ แสง นำ้ อากาศ ธาตุอาหาร สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

103 คมู่ อื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและส่ิงมีชีวติ น้ำ แสง อากาศ และธาตอุ าหาร เปน็ สง่ิ ท่ีจำเปน็ ตอ่ การเจริญเติบโต ของพชื คำถามของนกั เรยี นท่ีตั้งตามความอยากรู้ของตนเอง ⎯ สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มอื ครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หนว่ ยท่ี 3 แสงและสง่ิ มีชีวติ 104 แนวการประเมินการเรียนรู้ การประเมนิ การเรียนรูข้ องนักเรยี นทำได้ ดังนี้ 1. ประเมนิ ความรเู้ ดิมจากการอภิปรายในช้นั เรยี น 2. ประเมินการเรยี นรู้จากคำตอบของนกั เรียนระหว่างการจัดการเรียนรู้และจากแบบบันทึกกิจกรรม 3. ประเมินทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรแ์ ละทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 จากการทำกจิ กรรมของนักเรยี น การประเมินจากการทำกิจกรรมท่ี 2.1 พชื ตอ้ งการอะไรในการเจรญิ เติบโต ระดบั คะแนน 1 คะแนน หมายถงึ ควรปรับปรุง 3 คะแนน หมายถึง ดี 2 คะแนน หมายถึง พอใช้ รหสั สิ่งท่ีประเมนิ ระดบั คะแนน ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ S1 การสงั เกต S2 การวดั S6 การจดั กระทำและสื่อความหมายข้อมลู S8 การลงความเหน็ จากขอ้ มูล S13 การตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรปุ ทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21 C5 ความรว่ มมือ C6 การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่อื สาร รวมคะแนน สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

105 คู่มือครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสิ่งมีชีวิต ตาราง แสดงการวเิ คราะหท์ ักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรต์ ามระดบั ความสามารถของนกั เรียน โดยอาจใช้เกณฑ์การประเมิน ดังน้ี ทกั ษะ ระดบั ความสามารถ กระบวนการทาง รายการประเมิน ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรับปรุง (1) วิทยาศาสตร์ S1 การสงั เกต ก า ร บ ร ร ย า ย ส าม า ร ถ ใช้ ป ร ะ ส า ท ส า ม า ร ถ ใช้ ป ร ะ ส า ท ส า ม า ร ถ ใช้ ป ร ะ ส า ท รายละเอียดเกี่ยวกับ สัมผัสรวบ รวมข้อมูล สัมผัสรวบ รวมข้อมู ล สัมผัสรวบรวมข้อมูลการ การเจริญเติบโตของต้น เก่ียวกับการเจริญเติบโต เกี่ยวกับการเจริญเติบโต เจริญเติบโตของต้นพืชท้ัง พืชทั้ง 4 กระถาง เช่น ของต้นพืชทั้ง 4 กระถาง ของต้นพืชทั้ง 4 กระถาง 4 กระถางได้เพียงบาง สีและขนาดของใบและ ได้ด้วยตนเอง โดยไม่ ได้ จากการชี้แนะของ ลั ก ษ ณ ะ แ ม้ ว่าจ ะได้ ลำตน้ เพ่ิมเติมความคดิ เห็น ครหู รือผอู้ น่ื รับคำช้ีแนะจากครูหรือ ผู้อื่น S2 การวัด ใช้ไม้บรรทัดวัดความ สามารถใช้ไม้บรรทัดวัด สามารถใช้ไม้บรรทัดวัด สามารถใช้ไม้บรรทัดวัด สู งข อ งล ำต้ น พื ช ใน ความสูงของลำต้นพืชใน ความสูงของลำต้นพืชใน ความสูงของลำต้นพืชใน กระถางท่ี 1 และ 2 กระถางท่ี 1 และ 2 และ กระถางที่ 1 และ 2 และ กระถางที่ 1 และ 2 ได้ และระบุหน่วยได้ ร ะ บุ ห น่ ว ย ได้ อ ย่ า ง ร ะ บุ ห น่ ว ย ได้ อ ย่ า ง คลาดเคลื่อนเล็กน้อย แต่ ถกู ตอ้ งดว้ ยตนเอง ถูกต้อง จากการชี้แนะ ระบุ ห น่ ว ย ได้ ถู ก ต้ อ ง ของครหู รอื ผู้อ่ืน แม้ว่าจะได้รับคำชี้แนะ จากครูหรือผ้อู ื่น S6 การจัดกระทำ นำข้อมูลที่ได้จากการ สามารถนำข้อมูลท่ีได้ สามารถนำข้อมูลท่ีได้ สามารถนำข้อมูลที่ได้ และส่ือความหมาย อ่ าน ใบ ค ว าม รู้แ ล ะ จากการอ่านใบความรู้ จากการอ่านใบความรู้ จากการอ่านใบความรู้ ขอ้ มูล สืบค้นข้อมูล เก่ียวกับ แ ล ะ สื บ ค้ น ข้ อ มู ล แ ล ะ สื บ ค้ น ข้ อ มู ล แ ล ะ สื บ ค้ น ข้ อ มู ล ส่ิ งที่ จ ำเป็ น ต่ อ ก า ร เก่ียวกับส่ิงท่ีจำเป็นต่อ เกี่ยวกับส่ิงท่ีจำเป็นต่อ เกี่ยวกับส่ิงท่ีจำเป็นต่อ เจริญเติบโตของพืชมา การเจริญเติบโตของพืช การเจริญเติบโตของพืช การเจริญเติบโตของพืช จั ด ก ร ะ ท ำ โด ย ก า ร มาจัดกระทำโดยการ มาจัดกระทำโดยการ มาจัดกระท ำโดยการ เขียนผังมโนทัศน์และ เขียนผังมโนทัศน์และสื่อ เขียนผังมโนทัศน์และส่ือ เขียนผังมโนทัศน์และส่ือ สื่อให้ผ้อู ่ืนเขา้ ใจ ให้ผู้อื่นเข้าใจได้ ด้วย ให้ผู้อื่นเข้าใจได้ จากการ ให้ ผู้อื่นเข้าใจได้ เพี ยง ตนเอง ชแี้ นะของครูหรอื ผู้อื่น บ างส่วน แม้ ว่าจะได้ รับคำช้ีแนะจากครูหรือ ผู้อนื่ ⎯ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หนว่ ยที่ 3 แสงและสง่ิ มีชวี ติ 106 ทักษะ ระดับความสามารถ กระบวนการทาง รายการประเมิน ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรุง (1) วทิ ยาศาสตร์ S8 การลง ลงความเห็นจากข้อมูล สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็นจาก สามารถลงความเห็นจาก ความเหน็ จาก ข้อมูล ได้ว่าน้ำ แสง อากาศ ข้ อ มู ล ได้ ว่ า น้ ำ แ ส ง ข้ อ มู ล ได้ ว่ า น้ ำ แ ส ง ข้ อ มู ล ได้ ว่ า น้ ำ แ ส ง S13 และธาตุอาหารเป็น อากาศ และธาตุอาหาร อากาศ และธาตุอาหาร อากาศ และธาตุอาหาร การตีความหมาย ขอ้ มูลและการลง สิ่ ง จ ำ เป็ น ต่ อ ก า ร เป็น ส่ิงจำเป็นต่อการ เป็ นส่ิงจำเป็ นต่อการ เป็ น ส่ิงจำเป็ น ต่อการ ขอ้ สรปุ เจรญิ เติบโตของพืช เจริญเติบโตของพืชได้ เจริญเติบโตของพืชได้ เจริญเติบโตของพืชได้ อย่างถูกต้องและชัดเจน อย่างถูกต้องและชัดเจน เพยี งบางส่วน แม้วา่ จะได้ ไดด้ ว้ ยตนเอง จากการช้ีแนะของครู รับคำชี้แนะจากครูหรือ หรอื ผ้อู ่ืน ผอู้ น่ื ตีความหมายข้อมูลจาก สามารถตีความหมาย สามารถตีความหมาย สามารถตีความหมาย ก า ร สั ง เ ก ต ก า ร ข้อมูลจากการสังเกตการ ข้อมูลจากการสังเกตการ ข้อมูลจากการสังเกตการ เจริญเติบโตของพืชท้ัง เจริญเติบโตของพืชทั้ง 4 เจริญเติบโตของพืชท้ัง 4 เจริญเติบโตของพืชท้ัง 4 4 กระถาง การอ่าน ก ร ะ ถ า ง ก า ร อ่ า น ก ร ะ ถ า ง ก า ร อ่ า น ก ร ะ ถ า ง ก า ร อ่ า น ใบความรู้ การสืบค้น ใบความรู้ การสืบค้น ใบความรู้ การสืบค้น ใบ ความ รู้ การสืบ ค้น ข้อมูลและลงข้อสรุปได้ ข้อมูลและลงข้อสรุปได้ ข้อมูลและลงข้อสรุปได้ ข้อมูลและลงข้อสรุปได้ ว่าน้ ำ แ ส ง อ าก าศ ว่าน้ำ แสง อากาศ และ ว่าน้ำ แสง อากาศ และ ว่าน้ำ แสง อากาศ และ และธาตุอาหารเป็น ธาตุอาหารเป็นสิ่งจำเป็น ธาตุอาหารเป็นสิ่งจำเป็น ธาตุอาหารเป็นสิ่งจำเป็น สิ่ ง จ ำ เป็ น ต่ อ ก า ร ต่อการเจริญเติบโตของ ต่อการเจริญเติบโตของ ต่อการเจริญเติบโตของ เจรญิ เตบิ โตของพืช พืชได้ ด้วยตนเอง พืช จากการชี้แนะจาก พื ช ได้ เพี ย ง บ า งส่ ว น ครแู ละผอู้ ่ืน แม้ว่าจะได้รับคำช้ีแนะ จากครหู รอื ผู้อ่ืน สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

107 คู่มอื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยที่ 3 แสงและสิ่งมีชีวิต ตาราง แสดงการวเิ คราะห์ทักษะแหง่ ศตวรรษท่ี 21 ตามระดบั ความสามารถของนกั เรยี น โดยอาจใช้เกณฑ์การประเมิน ดงั นี้ ทกั ษะแห่ง รายการประเมิน ดี (3) ระดับความสามารถ ควรปรับปรงุ (1) ศตวรรษที่ 21 พอใช้ (2) C5 ความ ทำงานรว่ มกับผอู้ ่ืนใน ทำงานร่วมกับผู้อื่นในการ ทำงานร่วมกับผู้อื่นในการ สามารถทำงานร่วมกับ รว่ มมือ การปลูกพืช ดูแลพืช ป ลูกพื ช ดู แลพื ช และ ป ลูกพื ช ดู แลพื ช และ ผู้อ่ืนในการปลูกพืช ดูแล แ ล ะ สั ง เก ต ก า ร สงั เกตการเจริญเติบโตของ สงั เกตการเจริญเติบโตของ พื ช แ ล ะ สั ง เก ต ก า ร เจริญเติบโตของพืช พืช เพ่ือศึกษาเกี่ยวกับน้ำ พืช เพ่ือศึกษาเก่ียวกับน้ำ เจริญเติบโตของพืช เพื่อ เพ่ือศึกษาเกี่ยวกับน้ำ แ ล ะ แ ส งว่ า เป็ น สิ่ งท่ี แ ล ะ แ ส งว่ า เป็ น สิ่ งท่ี ศึกษาเก่ียวกับน้ำและแสง และแสงว่า เป็นส่ิงท่ี จำเป็นต่อการเจริญเติบโต จำเป็นต่อการเจริญเติบโต ว่า เป็นสิ่งท่ีจำเป็นต่อการ จ ำ เ ป็ น ต่ อ ก า ร ของพื ช รวมท้ั งยอม รับ ของพืช รวมทั้งยอมรับ เจ ริ ญ เติ บ โ ต ข อ ง พื ช เจริญเติบโตของพืช ความ คิ ด เห็ น ข องผู้ อ่ื น ความ คิ ด เห็ น ข องผู้ อ่ื น ร ว ม ท้ั ง ย อ ม รั บ ค ว า ม รวมทั้งยอมรับความ ร ว ม ทั้ ง ย อ ม รั บ ค ว า ม ร ว ม ทั้ ง ย อ ม รั บ ค ว า ม คิดเห็นของผู้อ่ืน รวมทั้ง คดิ เห็นของผูอ้ นื่ คิดเห็ น ของผู้อื่น ตั้งแต่ คิดเห็นของผู้อื่นในบาง ยอมรับความคิดเห็นของ เรม่ิ ต้นจนสำเรจ็ ช่วงเวลาที่ทำกจิ กรรม ผู้อื่นในบางช่วงของการทำ กิจกรรม C6 การใช้ ก าร ใช้ เท ค โน โล ยี สาม ารถ ใช้ เท ค โน โล ยี สาม ารถ ใช้ เท ค โน โล ยี ส าม ารถ ใช้ เท ค โน โล ยี เทคโนโลยี สารสนเทศเพือ่ สืบค้น สารส น เท ศ เพ่ื อสื บ ค้ น สารส น เท ศ เพื่ อสื บ ค้ น ส ารส น เท ศ เพื่ อ สื บ ค้ น สารสนเทศและ ข้อมูลเก่ียวกับสิ่งท่ี ข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งที่จำเป็น ข้อมูลเก่ียวกับส่ิงท่ีจำเป็น ข้อมูลเก่ียวกับส่ิงที่จำเป็น การสอ่ื สาร จ ำ เ ป็ น ต่ อ ก า ร ต่อการเจริญเติบโตของพืช ต่อการเจริญเติบโตของพืช ต่อการเจริญเติบโตของพืช เจรญิ เตบิ โตของพืช ได้ ด้วยตนเอง จากการช้ีแนะของครูหรือ ได้เพียงบางส่วน แม้ว่าจะ ผู้อนื่ ได้รับคำชี้แนะจากครูหรือ ผอู้ น่ื ⎯ สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มือครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยที่ 3 แสงและส่ิงมีชีวิต 108 กจิ กรรมที่ 2.2 วัฏจักรชีวิตของพชื ดอกเป็นอย่างไร กิจกรรมนี้นักเรียนจะได้ปลูกและดูแลรักษาพืช เพื่อ สังเกตการเปล่ียนแปลงของพืชในขณะเจริญเติบโต และ สร้างแบบจำลองเพ่ือบรรยายวฏั จกั รชีวติ ของพชื ดอก เวลา 4 ชั่วโมง จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. ปลกู และดแู ลพชื ให้ได้รับน้ำและแสงทเี่ หมาะสมเพ่ือให้ พชื เจริญเตบิ โต 2. สรา้ งแบบจำลองเพอื่ บรรยายวฏั จักรชีวติ ของพชื ดอก วัสดุ อปุ กรณส์ ำหรบั ทำกจิ กรรม สงิ่ ทค่ี รตู ้องเตรยี ม/กลุ่ม 1. อปุ กรณ์สำหรับปลูกพชื เช่น ภาชนะสำหรับปลกู พืช ดนิ 1 ชุด 2. บตั รภาพแสดงการเปล่ยี นแปลงขณะเจริญเตบิ โต ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ ของมะม่วง 1 ชุด 3. บตั รภาพแสดงการเปล่ียนแปลงขณะเจริญเติบโต S1 การสังเกต S6 การจดั กระทำและสื่อความหมายข้อมลู ของแตงกวา 1 ชุด S8 การลงความเหน็ จากข้อมูล S13 การตีความหมายข้อมลู และลงขอ้ สรปุ 4. บตั รภาพแสดงการเปลี่ยนแปลงขณะเจริญเตบิ โต S14 การสรา้ งแบบจำลอง ของมะพร้าว 1 ชดุ 5. บัตรภาพแสดงการเปลี่ยนแปลงขณะเจริญเติบโต ของขา้ วโพด 1 ชุด สอ่ื การเรียนรู้และแหล่งเรียนรู้ สิ่งที่นักเรียนตอ้ งเตรียม/กลุ่ม 1. หนงั สอื เรยี น ป.2 เล่ม 2 หนา้ 33-35 เมลด็ ทานตะวนั หรอื เมล็ดพริก 10 เมล็ด 2. แบบบันทึกกิจกรรม ป.2 เลม่ 2 หน้า 44-52 ทกั ษะแห่งศตวรรษที่ 21 3. วดี ิทศั น์ เรอื่ ง การเจริญเติบโตของทานตะวัน C4 การสอื่ สาร http://ipst.me/8982 C5 ความร่วมมือ C6 การใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศ สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ⎯

109 คูม่ ือครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสิง่ มีชีวิต แนวการจัดการเรียนรู้ ในการตรวจสอบความรู้ ครู เพียงรับฟังเหตุผลของนักเรียน 1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเกี่ยวกับวัฏจักรชีวิตของพืชดอก โดยให้นักเรียน เป็ น สำคั ญ แล ะยังไม่ เฉล ย สังเกตผลและเมล็ดในผลจากผลไม้จริงที่นักเรียนคุ้นเคย หรือสังเกตจาก คำตอบใด ๆ ให้กับนักเรียน แต่ ภาพ เช่น ผลแตงโมผ่าซีกเห็นเมล็ดอยู่ภายใน จากนั้นร่วมกันอภิปรายโดย ชักชวนนักเรียน ไปหาคำตอบท่ี ใช้แนวคำถามดงั ต่อไปนี้ ถูกต้องจากกิจกรรมต่าง ๆ ใน 1.1 ภาพนีค้ อื ภาพอะไร (ผลแตงโมผ่าซกี ) บทเรียนน้ี 1.2 ผลแตงโมประกอบด้วยส่วนใดบ้าง (เปลือกของผล เนื้อผล และเมล็ด ของแตงโม) 1.3 เมล็ดแตงโมมีลักษณะอย่างไร (นักเรียนตอบตามส่ิงท่ีสังเกตได้ เช่น เมลด็ เหน็ เป็นวงรเี ล็ก ๆ สดี ำ) 1.4 เมล็ดแตงโมมีประโยชน์อย่างไรบ้าง (นักเรียนตอบตามประสบการณ์ เดิม เชน่ กิน เอาไปปลูกได้) 1.5 ถ้านำเมล็ดแตงโมไปปลูก เมล็ดจะมีการเปลีย่ นแปลงอย่างไร (เมล็ดจะ งอกและเจริญเติบโตเป็นต้นกล้า) ในกรณีท่ีนักเรียนยังไม่เข้าใจคำว่า ต้นกล้า ให้ครูนำอภิปรายเพ่ิมเติมโดยอาจเช่ือมโยงไปยังเร่ืองชีวิตของ พืช ท่ีเมล็ดงอกแล้วจะเจริญเติบโตเป็นต้นกล้าหรือต้นพืชขนาดเล็กที่ เพงิ่ งอกจากเมลด็ 1.6 ต้นกล้าจะมีการเปล่ียนแปลงอีกหรือไม่ อย่างไร (นักเรียนตอบตาม ความเขา้ ใจ ซ่ึงครอู าจจดคำตอบของนกั เรยี นไว้บนกระดาน) 2. ครูเช่ือมโยงความรู้เดิมของนักเรียนไปสู่กิจกรรมท่ี 2.2 โดยใช้คำถามว่า แตงโมและพืชชนิดอ่นื ๆ มกี ารเปล่ยี นแปลงขณะเจริญเติบโตอยา่ งไรบา้ ง 3. นักเรียนอ่านช่ือกิจกรรม และ ทำเป็นคิดเป็น จากน้ันร่วมกันอภิปรายเพื่อ ตรวจสอบความเข้าใจจดุ ประสงค์ในการทำกจิ กรรม โดยใช้คำถามดงั นี้ 3.1 กจิ กรรมน้นี กั เรยี นจะไดเ้ รียนเรือ่ งอะไร (วัฏจกั รชีวิตของพืชดอก) 3.2 นักเรียนจะได้เรียนรู้เรื่องน้ีด้วยวิธีใด (ปลูกและดูแลพืช สังเกตการ เปลยี่ นแปลงขณะเจริญเตบิ โตของพชื และสรา้ งแบบจำลอง) 3.3 เมื่อเรียนแล้วนักเรียนจะทำอะไรได้ (บรรยายวัฏจักรชีวิตของพืชดอก ได)้ 4. นกั เรยี นบันทึกจดุ ประสงคล์ งในแบบบนั ทกึ กิจกรรม หนา้ 44 และ อา่ นส่ิงท่ี ตอ้ งใช้ในการทำกจิ กรรม ⎯ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เล่ม 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสงิ่ มีชวี ิต 110 5. นักเรียนอ่าน ทำอย่างไร ข้อ 1-5 แล้วร่วมกันอภิปรายเพื่อสรุปลำดับ ขอ้ เสนอแนะเพิ่มเติม ขั้นตอนการทำกิจกรรมตามความเข้าใจของนักเรียน ครูตรวจสอบความ เข้าใจของนกั เรียนโดยใช้คำถามดังตอ่ ไปนี้ ครูสามารถให้นักเรียนปลูกพืช 5.1 นักเรียนต้องทำอะไรเป็นอันดับแรก (เลือกเมล็ดของพืชท่ีจะปลูก ชนิ ดอื่น ๆ น อกเห นื อจากท่ี 1 ชนิด เช่น ทานตะวัน หรือพริก จากนั้นสืบค้นข้อมูลวิธีการปลูกและ แนะนำไว้ในกิจกรรม โดยพืชที่ การดูแลพชื ให้เจรญิ เตบิ โต) เลือกปลูกควรมีช่วงเวลาการปลูก 5.2 นักเรียนสืบค้นข้อมูลจากแหล่งข้อมูลใดได้บ้าง (สอบถามผู้ปกครอง ตั้งแต่เพาะเมล็ดจนถึงมีดอกใช้ หนงั สือ เอกสาร อนิ เทอรเ์ นต็ ) เวลาส้ัน ๆ ประมาณ 1-2 เดือน 5.3 เม่ือเลือกพืชและรู้วิธีการปลูกและการดูแลรักษาแล้ว นักเรียนต้องทำ ได้ เช่น กวางตุง้ มะเขอื อะไรตอ่ ไป (ปลกู พชื ท่เี ลอื ก) 5.4 นักเรียนใชส้ ่วนใดของพชื ในการปลกู พชื (เมลด็ ) ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 5.5 เมื่อปลูกพืชแล้วต้องทำอะไรบ้าง (ดูแลพืชตามวิธีการท่ีสืบค้นมา และ แ ล ะ ทั ก ษ ะ แ ห่ ง ศ ต ว ร ร ษ ท่ี 21 สงั เกตการเปล่ยี นแปลงของพืชทุกสัปดาห์) ทน่ี กั เรียนจะได้ฝกึ จากการทำกิจกรรม 5.6 สังเกตการเปล่ียนแปลงของพืชตั้งแต่เริ่มระยะเมล็ดจนถึงระยะใดของ พืช (ระยะทพ่ี ืชมีดอกและมกี ารสบื พนั ธุแ์ ล้วเกดิ เมล็ด) C6 สืบค้นขอ้ มลู การปลูกและดูแล 5.7 นักเรียนจะบันทึกผลการเปลี่ยนแปลงของพืชอย่างไร (ถ่ายภาพหรือ รักษาพชื วาดรูปพรอ้ มบรรยาย) C5 ร่วมกันปลูกและดูแลพืช การ 5.8 เมื่อพืชที่ปลูกมีดอก มีผลและเมล็ด นักเรียนจะต้องทำอะไรต่อไป สรา้ งแบบจำลอง (นำเมล็ดไปปลกู อีกครงั้ ) S1, S6 สังเกตและบันทึกการ 5.9 นักเรียนนำรูปท่ีบันทึกไว้มาทำอะไร (นำรูปที่บันทึกไว้มาสร้าง เปลีย่ นแปลงของพืช แบบจำลองการเปลีย่ นแปลงของพืชขณะเจรญิ เติบโต และนำเสนอ) S8 อภิปรายและลงความเห็น 5.10 นักเรียน นำเสนอแล้วต้องทำอะไรต่อไป (อภิปรายเกี่ยวกับ เก่ี ย ว กั บ ก า ร เป ล่ี ย น แ ป ล ง ข ณ ะ การเปลี่ยนแปลงของพืชว่าถ้าต้องดูแลพืชต่อไปการเปล่ียนแปลงที่ เจรญิ เติบโตของพชื เกิดข้ึนจะซ้ำเดิมตอ่ ไปเรอื่ ย ๆ หรือไม่) S14, C4 ส ร้ า ง แ บ บ จ ำ ล อ ง อภิปรายและนำเสนอ 6. เม่ือนักเรียนเข้าใจวิธีการทำกิจกรรมในทำอย่างไร ข้อ 1-5 แล้ว ให้นักเรียน เริ่มปฏิบัติตามขั้นตอน คือ เร่ิมปลูกพืช ดูแลพืช และสังเกตการเจริญเติบโต ของพืชจนกระทั่งพืชมีผลและเมล็ด สำหรับการทำกิจกรรมนี้ครูควร มอบหมายให้นักเรียนทำกิจกรรมในช่วงเปิดภาคเรียนใหม่ เนื่องจาก ระยะเวลาที่ใชใ้ นการปลกู พชื แต่ละชนิดตั้งแตเ่ ร่ิมต้นจนกระท่ังพชื มดี อกและ มีผล อาจใช้เวลาไม่เท่ ากัน ห ากนั กเรียน เริ่ม ป ลู กพื ช ใน ช่วงเปิ ด ภาคเรียน จะทำให้ครูสามารถติดตามและกระตุ้นให้นักเรียนดูแลและสังเกต การเปล่ียนแปลงของพืช และบันทึกผลอย่างสม่ำเสมอ เม่ือได้ข้อมูลที่ ครบถว้ นแล้วจงึ นำมาอภปิ รายรว่ มกนั ในห้องเรียน สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ⎯

111 คู่มือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์ ป.2 เลม่ 2 | หน่วยท่ี 3 แสงและสิ่งมีชีวติ 7. หลังจากทำกิจกรรมแล้ว นักเรียนร่วมกันอภิปรายผลการทำกิจกรรม ถ้านักเรียนไม่สามารถตอบ ตามแนวคำถามดงั น้ี คำถามหรืออภิปรายได้ตามแนว 7.1 นักเรียนมีวิธีการปลูกพืชอย่างไร (นักเรียนตอบตามข้อมูลจริง เช่น คำตอบ ครูควรให้เวลานักเรียน เตรียมวัสดุสำหรับปลูกพืช ได้แก่ กระถางและดิน จากน้ันเพราะเมล็ด คิดอย่างเหมาะสม รอคอยอย่าง ในกระถาง แล้วนำไปวางในท่ีแดดส่องถึงจนเมลด็ งอกเป็นตน้ กล้า แล้ว อดทน และรับฟังแนวความคิด แยกต้นกล้าที่แข็งแรงมาปลูกในกระถางใบใหญ่ข้ึน และนำไปวาง ของนักเรยี น กลางแจง้ หรือนำไปปลูกในแปลงกลางแจ้ง) 7.2 นักเรียนมีวิธีการดูแลพืชที่ปลูกอย่างไร (นักเรียนตอบตามข้อมูลจริง ข้อเสนอแนะเพม่ิ เติม เช่น รดน้ำทุกวัน ถ้าปลูกในกระถางจะวางกระถางบริเวณที่มีแสงแดด และอาจใส่ปยุ๋ ) ค รู ส าม าร ถ ให้ นั ก เรี ย น ช ม 7.3 ในแต่ละสัปดาห์ พืชมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้าง (นักเรียนตอบตาม วีดิทัศน์ เร่ือง การเจริญเติบโต ข้อมูลท่ีบันทึกได้ในแบบบันทึกกิจกรรม ซึ่งระยะเวลาท่ีนักเรียนใช้ใน ของทานตะวันได้จากการเข้า การปลูกพืชอาจแตกต่างไปจากตัวอย่างเฉลยในกิจกรรม ขึ้นอยู่กับ เว็บไซต์ http://ipst.me/8982 ชนดิ และพันธขุ์ องพืชทน่ี กั เรียนเลอื กปลูก) หรือการสแกน QR code 7.4 เมื่อเมล็ดพืชงอกเป็นต้นกล้าแล้ว จากน้ันพืชมีการเปลีย่ นแปลงอยา่ งไร บ้างในขณะที่เจริญเติบโต (ต้นกล้าเจริญเติบโตอย่างต่อเนื่อง โดยมี ขนาดลำต้นใหญ่ข้ึน มีจำนวนใบมากขนึ้ และเจริญเติบโตจนเป็นต้นพืช ที่โตเต็มที่และออกดอก ดอกมีการสืบพันธุ์และเจริญเติบโตไปเป็นผล ซ่งึ ในผลมีเมลด็ ผลของพชื บางชนดิ เม่ือแก่จัดผลจะร่วงจากตน้ พืชบาง ชนดิ ผลจะแห้งและเหยี่ วไปพร้อมกับต้น) 7.5 กลุ่มที่ปลูกพืชชนิดเดียวกัน พืชของแต่ละกลุ่มมีการเปลี่ยนแปลงขณะ เจริญเติบโตเหมือนกันหรือไม่ อย่างไร (เหมือนกัน คือ เมล็ดจะงอก เป็นต้นกล้า ต้นกล้าเจริญเตบิ โตเป็นต้นพืชที่โตเต็มที่ จากนั้นต้นพืชจะ ออกดอก เมื่อดอกมีการสืบพันธุ์จะเจริญเติบโตไปเป็นผล ซ่ึงในผลมี เมล็ด) 7.6 จากการปลูกพืชของนักเรียนมีระยะใดท่ีซ้ำกันบ้าง อย่างไร (มีระยะ เมล็ดที่ซ้ำกัน เพราะเร่ิมปลูกจากเมล็ด และดูแลไปเรื่อยๆ พืชจะ เจรญิ เติบโตมีผลและในผลมีเมล็ดอีกครั้ง) 7.7 นักเรียนสร้างแบบจำลองเพื่ออธิบายลำดับการเปล่ียนแปลงขณะ เจริญเติบโตของพืช ได้อย่างไร (นักเรียนอาจเขียนได้หลายแบบ เช่น วาดรูป ใช้ภาพถ่าย ปั้นดินน้ำมัน หรือกราฟิกอย่างง่าย ซึ่งครูควรให้ นักเรียนร่วมกันอภิปรายเพ่ือเลือกรูปแบบที่เหมาะสมในการแสดง ลำดบั การเปลยี่ นแปลงของพชื ได้อยา่ งถูกต้อง ดังน้ี ⎯ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี