กลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยง

๙๕ ระทึกจนเกิดหลอนผวาดังที่กลาวมาเมื่อเกิดเหตุการณดังที่วามาก็ อาจจัดพิธีเรียกขวัญใหพิธีแบบนี้เปนพิธีที่ไมยุงยากนักการเลือกวัน ในโอกาสแบบนี้จะเลือกวันไมไดก็มักจะจัดใหโดยเร็วแตจะเลือก เวลาโดยจัดใหตอนเชา การเรียกขัวญลักษณะนี้อุปกรณในพิธี ประกอบดวย ดายขาว ๒ ชุด สำหรับผูกขอมือ จานหมากพลูอยาง ละ ๓ หมายความวา พลู ๓ มวน เทียน ๓ เลม ขาวปากหมอ ๓ ปน ไขต ม สกุ ปอกเปลอื ก ๑ ฟอง นำ้ ๑ ถว ยโดยหากเปน คนท่อี ายุไมมาก หรือเด็ก ๆ ก็จะหาคนที่สูงอายุมาเปนคนทำพิธีให หรือพอแมของ คนดังกลาวเปนผูทำพิธีให โดยเมื่อไดเวลาคือชวงเชาประมาณ ๗ โมงเชา จะมีการเตรียมจานพิธีใหไดเวลาคนที่ทำพิธจี ะนำจานพิธไี ป เดินบนเสนทางที่เดินเขาบานมา โดยกลาวเชิญชวนขวัญของผูที่ถูก เรียกขวัญวา ขัวญเอยขวัญมาขวญั ของ (ออกชื่อนามสุกลุ) กลับมาสู บา น กลับมาสูหอ กลับมาสูลูก กลบั มาสูหลาน กลบั มาสลู กู กลับมา ทำบุญ กลับมาทำทาน กลับมาสรางบุญ กลับมาสรางกุศล กลับมา อยูเปนศริ ิ กลบั มาอยูเ ปนมงคล อยา หลงอยูปา อยาหลงอยเู ขา อยา อยูกลางทุงอยาอยูกลางนา เจาจะถูกนกจิก เจาจะถูกริ้นกัด เจาจะ อยูกลางแดดจา จะอยูกลางฝน จะอยูกลางแดดรอน จะอยูกลางทุง หนาวเจาจะเปย ก เจา จะรอ น เจา จะหนาว เจาจะไมส บาย เจาจะถูก สิ่งชั่ว เจาจะถูกสิ่งราย คอยสิงเจาคอยสูเจา คอยทำราย คอยกล่ัน แกลง .ไดยนิ เสียงเรยี กไดยนิ เสียงเชญิ เจา จงอยานง่ิ เจาจงอยา เฉย จง กลับสูบาน จงกลับสูเรือน อยาเที่ยวในปาอยาเที่ยวกลางเขา ไดยิน เสียงเรียกไดยนิ เสยี งเชญิ จงกลับมาเถอะ คนเรียกขวัญจะเดินกลาวทำนองนี้วนไปมาเรื่อย ๆ จาก ปากทางเขาบานมาและเดนิ วนบาน ๑ รอบ โดยวนขวา เมื่อถึงคำวา

๙๖ จงกลับมาเถอะใหจบหนาบันไดขึ้นบาน แลวตะโกนถามวากลับมา หรือยงั คนทีอ่ ยบู นบา นจะตอบกลับมาวามาแลว ๆ จากน้ันคนเรียก ขวัญขึ้นบานมาที่คนรอเรียกขวัญแลวนำจานเรียกขัวญมาเชิญขึ้น ตัวคนถูกเรียกขวัญโดยนำจานมาวนเหนือหัวคนถูกเรียกขวัญพรอม พูดวา ขอสิ่งดีสิ่งงามความสุขความสบายความแข็งแรง หางจาก โรคภัยไขเจ็บจงมาสูตัว แลววางลงขางหนาคนถูกเรียกขวัญแลวนำ ดายมามัดมือขางละเสนแลวนำยอดหญาสวรรคมาใหทัดหูแลวเชิญ คนถกู เรียกขวญั กินขวัญขาว ๑ ปน ไข ๑ ฟอง นำ้ ๑ แกว แลววาง จานนี้ไวหัวนอน ๓ วัน กอนร้ือจานเก็บใหเ อาของในจานไปเก็บในท่ี สงู เชนเหน็บหลงั คาไว แบบที่ 2 เพือ่ ชวยเหลอื ผูเจ็บปวย ในสวนการเรียกขวัญคน ปวย ของที่เตรียมประกอบดวย ขาวหอลูกเล็กหนอ ย ๑๐๐ ลูก ขาว หลามกระบอกเล็กหนอย ๑๐ กระบอก เอากระบอกไมไผออก กลวยน้ำวาสุก ๑ หวี ปลิดออกจากหวีใสกะละมังไว เทียนฟนเอง ๗ เลม พลู ๗ มวน ยอดหญา สวรรค ๗ ยอด ผา ขาว ๗ ศอก ๑ ผนื ทุก อยางรวมในกะละมงั เดยี วกนั เครอ่ื งประดับพวกลูกปดคอ ลกู ปด เงิน กำใลเงนิ ผาโพกหัวสักสามผนื ผนื ละสี กอ นทำพิธีก็ยกไปใหค นปวยดู บอกวามีเครื่องใหเทานี้นะโดยจะทำพิธีตอนกลางคืนหากมีคนทรง รวมดวยก็จะเชิญคนทรงเขาทรงคุยกับขวัญของคนปวยเพื่อตาม ขวัญกลับบานหรือชวยขวัญที่อาจถูกผี ถูกวิญญาณชั่วรายจับขังจับ ทรมานไวออกมากอนแลวคนภายนอกจึงทำพิธีเรียกขวัญ เมื่อคน ทรงจบพิธีการแลว เพ่ือน ๆ หรอื ญาติ ๆ จะนำกะละมังพิธีไปตั้งที่หัว บันได แลวใชทัพพี ที่ใชสำหรับตักขาวเคาะที่หัวบันไดกลาวเชิญ เรียกหาเหมือนกับแบบที่แลว สุดทายตะโกนถามไปยังกลุมที่นั่งอยู

๙๗ กับคนปวยวามาหรือยังอีกฝายจะตอบวามาแลว จากนั้นจะยก กะละมังพิธีไปที่เตาไฟแลวใชทัพพีเคาะเรยี กขวัญอกี ครั้งหนึ่ง จบลง ดว ยการถามกันวา ขวญั คนปว ยกลับมาหรือยงั แลว จะมคี นรองตอบ วามาแลว จากนั้นจะยกมาไวที่คนปวย (บางรายที่ทำพิธีอาจบอกวา ทำเลยไมคางคืน บางรายอาจคางคืนจะตองตกลงกันกอนโดยอยูที่ คนทรงจะสั่งการวาจะ คางคืนหรือไม หากไมคางคืนก็จะมาเคาะท่ี คนปวยอีกที) แลวใชทัพพีเคาะที่กะละมังทำแบบเดยี วกับสองครั้งที่ ผานมา จบลงที่ถามวามาหรือยัง มาแลวจากนั้นก็ผูกขอมือหากอายุ นอยยังมีพอแมก็จะใหพอแมผูกมือให กอนจากนั้นญาติ ๆ เพื่อน ๆ จะผูกให แตหากเปนผูสูงอายุก็จะใหลูก ๆ จากคนหัวปกอนไลไป ตามอายุแลวญาติคนอื่นผูกขอมือ แลวจะรวมกินของเรียกขวัญ ดวยกัน หากเปนรายการคางคืนจะยังไมเรยี กขวญั ตอ จะเก็บไวที่หัว นอนแลวไกขันใกลรุงเชา จะมาเคาะเรียกขวัญอีกทีจนจบพิธีที่กิน ของเรยี กขวญั ดว ยกนั การเรียกขวัญขาวหรือเรียกขวัญแมโพสพ กะเหรี่ยงกอน ปลูกขาวจะตองปลูกแมขาวกอน ซึ่งมีการเลือกวัน เลือกคน เลือก ขาว ซงึ่ ตรงนผี้ เู ขียนจำไมไ ดวา ในการเลอื กวนั นน้ั เลือกยังไงจึงบอก ไดวาจำไมไดขางขึ้นหรือขางแรม หรือวันใน ๑ สัปดาห แตคนปลูก ขาว (แมขาวหรือขวัญขาว) ตองเปนหญิง จะสาวหรือแตง งานแลวก็ ไดแตขอใหเปนคนที่มีดวงปลูกขาวดี โดยดูจากขอพับนิ้วโปงหาก ลายเสนตรงขอ พบั มีรปู เม็ดขาวถือวาดที ี่สุด แลวหากเลอื กได ถาไมมี ไมเปนไรขอใหเปนหญิงพอจากนั้น เจาของไร กำหนดพิธีโดยปกไม ๔ มมุ หา งกนั พอมีพื้นที่ในมุมพอท่ีจะปลูกขา วไดไมนอยกวา เกาตน แตสวนใหญจะนำไมยาวอันละ ๑ เมตร ๔ อัน วางลอมกันเปนคอก

๙๘ สี่มุมแลวปกไมสี่มุมตรึงไวใหมันคงอยูจนถึงหนาเกี่ยวขาว จากน้ัน เจาของไรจะนั่งลงพนมมือเชิญเจาที่เจาทางมาขออนุญาตปลูกขาว แมโพสพลงบนแมธรณี ขอใหชวยปกปองให เติบโต เลี้ยงชาวโลก ตอไป ขอชวยดูแลใหดวยอยาใหเกิดอันตรายหรือรบกวนแมโพสพ ไดเ พือ่ เปนบุญเปน กุศลรว มกัน จากน้ันผูช ายจะนำเสยี มมาแทงลงใน ในคอกที่ลอมไวเปนหลุมขาวไมนอยกวาเกาหลุมมากกวาไมเปนไร จากน้ันคอ ยปลกู ออกมานอกคอกจนทว่ั ไรจ นเก็บเกีย่ ว ยามเก็บเกี่ยว ใหเก่ยี วจากรอบนอกเขาหาศูนยกลางท่ีแมขวัญขา วตนสุดทายกอสุด ทายเก่ยี วจากแมขาวมัดรวมเคยี วเกี่ยวขาวพากลบั กะรอ ม ขาวเหน็บ หลังคาไวเมื่อจบฤดูขาวนำขาวเขายุงจะมีพิธีเรียกขวัญขาวจะมีการ ขนขาวใสกระรอม หรือกะบุงสุดทายเอาทัพพีคนขาว เคาะกระบุง ขา ว เคาะกะรอมขาว กลา วเชญิ แมโพสพเขากระรอม แลวยกขาวเท ใสกระรอมใหพูน จากนั้นใหขนหัวเผือกตมสุก มันตมสุก ออย ขาว เหนียวหอ ที่เตรียมไว ขาวหลาม น้ำออยเคี่ยว ขึ้นวางในกระรอม ตรงที่เทพูนเม็ดขาวนำมัดขาวสุดทายที่มัดกับเคียวมาวางจุดเทียน ปกบนกองขาว บอกกลาวเชิญแมโพสพมารับเครื่องบูชา เครื่อง เคารพของลูกหลานอวยพรใหการทำมาหากินอยาตืดขัดราบรื่นอยู เย็นเปนสุขตลอดกาล แลวผูกมือเจาของไรจากนั้นก็รวมกินของ ดวยกันของที่ตมมาทุกอยางจืด แตแกลมดวยน้ำออยเคี่ยวหามนำ เหลาเขาพิธีเด็ดขาด เพราะแมโพสพเปนเทพเจาที่ถือ ศีลไมกินชีวิต ใครในงานเรยี กขวัญขาวไมม เี นือ้ สตั ว เร่ืองเลา ของกะเหรย่ี ง คนกะเหรีย่ งก็เหมือนคนทั่วไปท่ีชอบ เลานิทานในชวงผูเขียนยังเด็กไดฟงนิทานบางเรื่องเมื่อโตข้ึนมาอาน เรียน ฟง เขยี นนทิ านไทยแลว อาวทำไมเนือ้ หาใกลเ คียงนทิ านไทยจัง

๙๙ เชน ศรีธนญชัยในภาคของกะเหรี่ยงคือเรื่อง เตาะแค ที่มีเนื้อหา เหมือนกันแตชื่อคนในเรื่องไมใช ปลาบูทองในภาคกะเหรี่ยงคือ แม แผว ในเรื่อง พระรถเมรีภาคภาษากะเหรี่ยง ตอตะหนอควาเปน เรื่องนาแปลกที่กะเหรี่ยงไปเอาเรื่องพวกนี้มาจากไหน สวนเรื่องที่ เปนเรื่องของกะเหร่ียงจริง ๆ มีเรื่องหนอหมื่อเอดอคลุ อเล แปลเปน ภาษาไทย นางหนอหมื่อเอกับนายคุลอเล เรื่องหมื่อแยแพแปลไทย แสงอาทิตยโดยเฉพาะเรื่องหมื่อแยแพที่เลากันในภาคภาษา กะเหรี่ยงในบางชวงตอนหมิ่นเหมตอประวัติศาสตรไทยและถาเช่ือ ตามนั้นไมนาเปนผลดีตอ ประเทศไทยแตเมื่อเทียบเรื่องราวแลวไมมี เหตุผลอะไรจะเปนตามนั้น อีกเรื่องที่เปนเรื่องเลากันมานานคือ นกเขาเปากบั นกพญาไฟ นางโมราภาคภาษากะหรี่ยงก็มี คอื หนอออ มะราเรื่องนี้เหมือนไทยเปะ นทิ านชาดกในพุทธศาสนากม็ ี ในศาสนา พราหมณฮินดูก็มีแตมีคนไดยินไดฟงนอย นิทานการสรางเมืองของ คนไทยโดยเฉพาะบางกอก รวมถึงทีม่ าของคนกะเหรย่ี ง หวยญี่ปุน ที่ตำบลหวยสัตวใ หญ นี้เลากันวาในชวงสงครามโลก คร้งั ที่ ๒ นน้ั เสนทางแถบปาละอูขา มไปฝง พมา เปนทางผานเสนนึงท่ี ทหารญี่ปุนจะใชเปนเสนทางผานไปพมาเพื่อใชเดินทัพไปตีทหาร อังกฤษที่อยูในพมาแตเวลาขึ้นมาแลวทหารญี่ปุนจะไปหลงอยูแถว เชงิ เขาตะนาวศรี เสียชวี ติ บาง สญู หายไปบา ง ถกู คนกะเหร่ยี งลวง ไปฆาทง้ิ บา ง โดยสรุปมีโอกาสไปถึงไดนอยบา งและเสน ทางท่ีผานมา จะตองผา นภูเขาที่คนไทยหลายคนเรียกชื่อเขาน้ีวาเขาตายาย โดยมี เรื่องเลากันวามีตายายสองคนขับ เกวียน ตกเขาตายคนก็เลยมาต้ัง ศาลใหและเรียกศาลตายาย หลายคนเช่ือกนั วาศักดส์ิ ิทธิ์บนยอดเขา แมคนกะเหรี่ยงเองก็เชื่อวาศักดิ์สิทธิ์แตไมเชื่อวามีตายายที่ไหนตก

๑๐๐ เขาตาย ในเมื่อเปนปาตนไมหนาแนนขนาดน้ี วัวควายที่ไหนจะลาก เกวียนได สำหรับเขาตายายแหงนี้กอนป พ.ศ. ๒๕๒๐ มีเสนทาง การเดินเทามาปาละอู ถาจากบานวลัยหรือบานมะคาสี่ซอง ขึ้นมา จะมีเสนทางหนึ่งแยกไปทางขวาปจจุบันมีปายบอกวา หวยหินดำ นั่นคือเสนทางเกาในอดีตที่คนกะเหรี่ยงใชเดินกันมาเปน เสนทางตดั ตรงแตมีความชันสูงเม่ือแรกตดั ถนนใหมๆ น้ันรถยนตใชว่ิงข้ึนลงนาน นับปมรี ถเกิดอบุ ัติเหตุหลายคร้ังเวลาเกิดอุบัติเหตุไมมีที่พักรถแตมัน จะตรงดิ่งลงไปอยางเดียวมีหนทางเดียวคือตายในเวลาตอมา จึงมี การตัดถนนแนวใหมท่ีออมไปมาตามไหลเขาและลดอุบัติเหตุไดม าก ขอกลับไปเลาอดีตที่ยังตองใชเทาเดินวาบนยอดเขาจะมีกองหิน พีระมิดอยูกองหนึ่งโดยเปน พีระมิดสี่เหลี่ยมผืนผายาวสี่เมตรกวาง สามเมตรโดยประมาณ โดยผูเฒา ชาวกะเหร่ียงเลาวาในอดีตกองทัพ ลูกพระอาทิตยเดินทัพไปตีอังกฤษฝงพมา เมื่อมาถึงเขาตายายแหง นี้ทหารญี่ปุนเขาใจผิดวาพวกตนเดนิ ทางมาถงึ ชายแดนประเทศไทย แลว เขาที่ตนมองเห็นอยูขางหนาคือ เทือกเขาตะนาวศรี เพ่ือ ประกาศศกั ดาความยงิ่ ใหญของลูกพระอาทติ ยว ามีกำลังพลมากมาย เพียงใดนับไมถวน ขอเอาจำนวนหินที่พวกตนจะนำไปกองไวบน ชายแดนใหด ูแทนวาพวกตนท่ีมารบคราวนมี้ ากมายเพียงใด ใหด ูจาก กองหินแทนจากนั้นพวกตนไดข นหนิ ขนาด ๑ ปอนด ขึ้นเขาไป เมื่อ ถึงยอดเขาแลวหัวหนาทหารไดสั่งผูใตบังคับบัญชานำหินขนาด ๑ ปอนด ไปวางเรียงเปนระเบียบเรียบรอย ในรูปสี่เหลี่ยมพีระมิด ผืน ผาแลว เดินทางสฝู ง พมาตราบทุกวันน้ี ไมเคยมีใครเหน็ ทหารหนวยน้ี เดินทางกลับมาอีกเลยในสวนคนกะเหรี่ยงเมื่อไดไปเห็นกองหิน บรรดาญี่ปุนขนหินมากอง โดยมีวัตถุประสงคเพื่อทราบกำลังพลคน

๑๐๑ กะเหรี่ยงก็เลียนแบบวาพวกตนเดินทางลงเมืองบอยแคไหนก็ดูจาก กองหินของตน ในระยะตอมาเริ่มเปลี่ยนแปลงวาใครไมเอากอนหิน ขึ้นไปกองดวยตนเอง อาจมีอุปสรรคในการเดินทางจนเปนธรรม เนียมไปกลับตองพกหินไปวางขาดไมไดและ เนื่องจากเปนเขาสงู ชนั เม่ือข้ึนไปถงึ ยอดเขาทุกคนจะหมดแรงเดนิ ตอไมไหวทุกคนจะตองน่ัง พักจุดธูปเทียนบอกกลาวฝาก ตนแองกับเจาท่ีเจาทางและขอความ คุมครองการเดินทางใหปลอดภัยจนกลายเปนระเบียบปฏิบัติไป ใน สวนหวยญี่ปุนทีอ่ ยูถัดลงไปตามทองเรื่องก็เพราะกองทหารญี่ปุนได ออกมาตามกองกำลังกองใหญที่เดินทางไปพาดการติดตอกับกำลัง ในไทย จึงสงชุดติดตามออกมาหาขาว แตก็ไมไดขาวอะไรเม่ือ เดินทางกลบั มาจะกลับเขา เมอื งคนกะเหรีย่ งกลุม หน่ึง ไดร วมตัวออก ตดิ ตามทหารญป่ี ุนดว ยการเดินลดั ปา ไปดกั ท่หี วยญี่ปนุ แหง นี้ หวงั จะ ทำลายทหารหนวยนี้ใหหมด ซึ่งทหารญี่ปุนหนวยนี้เดินทางถึงหวย ญี่ปุนก็ค่ำพอดี ชวงกำลังขณะท่ีกองกำลังกะเหรี่ยงเตรียมโจมตี ทหารญี่ปนุ รตู วั กอ นจึงเปด ฉากกอน กองกำลงั กะเหรยี่ งมีอาวุธท่ีไมดี ไมสามารถเขาโจมตีทหารญี่ปุนได จึงตองถอยจากนั้นมาหวยแหงนี้ จึงไดชื่อวาหวยญี่ปุน ซึ่งหวยแหงนี้อยูใกลเขาตายายอยูบนเสนทาง ถนนสายหัวหิน-ปาละอู ในอดีตที่หวยญี่ปุนจะเปนจุดที่เกือบกึ่งกลาง ในการเดินทางจากปา ละอูถึงวลัย ทำใหตรงนี้เปนจุดพักกินขาวดวย ปจจุบนั จดุ น้ีอยูใ กลดานตรวจไทรเอน กอนถงึ เขาตายายหากยึดจาก หวยสตั วใหญออกไป หุบปลากั้ง มีชื่อคลายช่ืออีกชื่อคือหวยปลากั้ง สองชื่อนี้อยู บนพื้นที่ใกลเคียงกันในตำบลหวยสัตวใหญ โดยหุบปลากั้งคือช่ือ ของพื้นท่ใี นหมู ๕ บา นเฉลิมพร โดยพน้ื ทหี่ น่งึ ในหมบู านเรียกวา หุบ

๑๐๒ ปากั้งแตชื่อที่แทจริง หุบปลากั้ง ที่ชื่อนี้เพราะในพื้นที่นี้มีหวยใน พื้นท่ี หวยนี้ในอดีตอุดมไปดวยปลากั้ง เปนปลาที่มีเนื้ออรอยคลาย ปลาชอน แตตัวสั้นกวา หลังปลาสีดำ ใตทองออกขาว นิสัยคอนขาง ดุเวลาเราตกมันดวยเบด็ เมื่อปลดออกจากเบด็ ปลอยลงนำ้ ไปมันก็จะ แวง กลับมาฮุบเหยื่อ โดยไมเ ขด็ หากไมบ าดเจ็บขนาดปากฉีกแลวมัน มักจะหนั กลับมากินเบ็ดอีกคน กะเหรยี่ งถือวา ปลาก้ังนั้นถนอมบำรุง นำ้ ปลาก้งั อยหู ว ยไหนอยาไปทำลายปา ของหวยนั้น ใหปลาอยูไมได จะเกิดอาเพศลำหวยน้ำจะแหง ฝนแลง ทำกินไมได อดอยากหาก เขามีชีวิตอยูไมไดมนุษยแถบนั้นก็อยูยาก ดังนั้นคนกะเหรี่ยงบาง กลุม ท่คี อ นขา งถือศลี บรสิ ุทธิ์มักไมคอยจับปลาชนิดนี้และเม่ือจับไป แลวเห็นวาเปนปลาชนิดนี้ก็มักจะนำมาปลอยคืนในนำ้ หากยังมีชีวติ แตถาตายกอนก็จะไมกินเนื้อปลาชนิดนี้ หนักไปอีกบางคนถาเผลอ ไปฆาไปกินมันเขาจะเกิดสิ่งผิดปกติในรางกายข้ึน เชน อาจจะปวย หาสาเหตไุ มไ ดรกั ษายาก อาการปว ยจะอยเู รอื่ ย ๆ คอื เปนไมมากแต ก็ไมสบายเปนนาน ๆ อาจเครียด มีอาการทางประสาทไดหรือบาง คนอาจเกิดฝ อยางผิดสังเกตคือเปนแบบตอเนื่องกันไปฝแตกไป ๑ ลูก ลูกที่ 2 ตามออกมาและตามติดมาเปนลูกที่ ๓ ทำใหคนที่เปนฝ ไดรับความทรมานมาก หากทบทวนตวั เองแลว มเี หตุการณไปทำราย ปลาน้ี สงสัยวาอาจเกิดการผิดพิธีกับปลานี้ก็ไดจึงควรแกดวยกัน ปลอยปลากั้ง โดยใหไปหาดกั ปลานีใ้ นถิ่นของมันใหเอามาเปน ๆ ใส กระบอกเติมน้ำไวอยาใหนานจนมันตายแลวเอามันไปใน ๆ คิดวา เหมาะสม อาจเปนในแมน้ำหรือหนอง หรอื หวยแลวแตจ ะเหมาะสม เมื่อถึงจุดที่หมายใจไวใหกลาวคำขอขมาที่ไดไปทำรายเขา และจาก การนั้นทำใหผูปลอยไดรับความทรมานมาพอสมควรแลวก็จะมาขอ

๑๐๓ ขมาและสัญญาวาจะไมทำรายเขาอีกขอใหชวยคืนความสุขกลับมา ใหใหเขาหายจากอาการที่ทรมานนี้ตลอดไปแลวเทเขาออกมาและ ระวังอยาผิดคำสัญญาเพราะอาจเกิดเหตุรายตามมายากแกการ แกไขได เราพูดถึงเรื่องปลาออกไปไกลลิบเลยจากหุบปลากั้งมาท่ี หวยปลากั้งที่อยูระหวางเสนทางหัวหินปาละอูอีกจุดหนึ่ง หวยนี้ที่ เรยี กหวยปลาก้ัง กเ็ พราะมปี ลาก้ังนแ่ี หละแตมีเรื่องเลา วา ที่หวยปลา กั้งนี่ใครผานไปนอนคางคืน ไปลาสัตว ทำไร อยาไดไปกลั่นแกลง สัตวปา ใหไดรับความทุกขทรมาน เพื่อความสนุกจะไปลาก็ลา พอควร อยาลาทิ้งขวาง จะไปดักมันก็เอาเทาที่พอ อยาใหเหลือท้ิง ขวางอยาไปผิดศีลขอกาเม ไปนอกใจกันที่นี่ อยาผิดศีลขอมุสา รวมถึงการพูดเพอเจอ หยาบคาย ดากัน แกลงกนั ไมอ ยางนนั้ อาจถูก ลงโทษจากเจา ปาเจาเขา ไดเ พราะมีเรื่องเลา วาคร้ังหนึง่ มชี ายสองพี่ นองคูหนึ่ง ไปทำไรที่หวยปลากั้ง วันหนึ่งคนพี่ไปถางไรแลวกลับมา กอนดวยความหิวจึงรีบหุงขาว ชวงฤดูการถางไร คนกะเหรี่ยงสวน หน่งึ จะคา งในปา เพ่อื สะดวกแกการทำงานเม่ือกลับมาท่ีพักไดรีบหุง ขาวดวยความหิว เมื่อขาวกำลังเดือดตนตองการคนขาวในหมอแต หาทัพพีไมพบ จึงหักเอาไมตนหนึ่งขางที่พักตัดทอนผาซีกเหลา เปลือกออก แลวเอาไปคนขาวในหมอปรากฏวาน้ำยางไมละลาย ออกมาเปน สีดำ ทำใหข า วดำไปทัง้ หมอ แตด ว ยความหิวกไ็ มไดทิ้งไป กลับกินจนหมดดวยความหิวและไมยอมเหลือใหนองชายดวย ความคิดวาตนเองหิว หากขาวหมอนี้จะมีพิษขอใหเกิดแกตนเพียง คนเดียว เมื่อกินจนหมดสักครูตัวเองรูสึกงวงมากทนไมไหวจึงหลับ ไป นองชายกลับมาไมมีขาวเหลือถึงตนกห็ ุงใหมแตไมไดใ ชไมคนขาว

๑๐๔ อันเดียวกับพี่ชายเพราะไมคนขาวนั้นตนเหนบ็ ไวทีห่ ลงั คาไมไดบอก พี่ชายตนเองกินเสร็จก็หลับตามพี่ชายเมื่อตกดึก พี่ชายฟนขึ้นมา กลับปรากฏวาตนเองมีรางกายทีใ่ หญโตขนาดที่เรียกวายกั ษ เสื้อผา ที่นุงหมอยูไมสามารถรับตัวเขาที่ใหญขึ้นได จึงขาดหลุดลุยหมดเขา นั่งสำรวจดูสภาพตัวเองแลวกเ็ ขาใจวา ไมสามารถคืนกลับเปนมนุษย ไดอีก จึงปลุกนองชายที่นอนขาง ๆ ออกมารับรูเรื่องของเขาแรก ๆ นองชายกลัวมากเขาปลอบจนนองชายหายกลัวแลวไดสั่งเสีย นองชายวา นองเอยยังมีใจมีความรูสึกเปนมนุษยรูผิดชอบชั่วดีแต รางกายพี่เปนแบบนี้แลววันหนาจิตใจพี่คงไมใชมนุษยทั้งหมดอีก แลวแตพี่อธษิ ฐานแลววาในภายภาคหนา พ่ีดจะมจี ิตใจเชนไรดขอให พี่นี้อยาไดทำรายคนมีศีล มีสัตย ดังนั้นพี่ขอฝากความไปถึงพี่สะใภ เจาดวย พี่มีบุญที่จะไดอยูกับเขาเทาน้ีเพียงเทาน้ี หากคิดถึงในเวลา อันใกลนี้ใหมาที่นี่จุดเทียนบอกกลาวพี่จะมาพบเขาเวลาเขามาเจอ พี่อยากลัวอยาผิดศีล กาเมสุมิจฉาจาน และมุสาวาท สุราเมรัย และ ขอใหนอ งชว ยบอกพวกมนษุ ยท ุกคนผานพ้ืนที่นีใ้ หรกั ษาศีล ใหร ักษา สัตยอยาปากพลอยพูดอะไรไมเหมาะสม จากนี้ไปพี่จะอยูกับเธอ ไมไดอีกเพราะพี่ไมใชมนุษยอีกตอไปแลว พี่ตองไปตามทางของพี่พ่ี ตอ งไปกอนสวางแลว รา งกายสงู เกือบพอ ๆ กบั ตนยางในปา กา วเดนิ แตละทีสะเทือนแผนดินเสียงแหวกยอดไมสูงลิ่วจากไป นองชายได นำความกลับไปบอกพี่สะใภซึ่งพี่สะใภไดหอบลูกเล็กมาหาจุดเทียน บอกกลาว ตามที่สามีสั่งเสียราวเที่ยงคืนเสียงพายุพัดอูคลายฝนจะ ตกแตชั่วครูก็หยุดมีรางชายสูงใหญปานขุนเขายืนทะมึน สามีไดส่ัง เสียเมียวารางกายเขาไมใชมนุษยแลวอยูกับเจาไมไดยามลูกโตให บอกเขาดวยตัวเขาเล็กเกินกวาขาจะอุมได ขอเจาดูแลเขาใหดีจะได

๑๐๕ เปน เพอ่ื นเจายามเจา แกตัวไป จากนี้ไปขา ไดสัง่ เสยี เจา แลวอยาไดมา หาขาอีกขาอาจไมไดเปนมนุษยอีกภรรยาชวนสามี กลับบานสามีไม กลับดวยจึงบอกลานองเมียและลูก แลวหันหลังใหเมียเดินจากไปสู ปา จากนั้นมานองชายและเมียของชายคนนั้นก็ไดนำขาวนี้กลับไป บอกคนในหมูบานทุกคนก็ไดทำตามคำสั่งเสียของชายดังกลาวจน เวลาผานมานานหลายป วันหนึ่งก็มีชายขี้เหลาสองคนไดเดิน ทางผานหวยปลากั้งและจำเปนที่จะตองคางคืนกันที่นั่น เมื่อทั้งคู เตรียมการดานที่พักเรียบรอยทั้งสองก็ร่ำสุรากันจนไดที่ ชายคนที่ ๑ ก็กลาววา ขาอยากเห็นไอยักษนัน่ จังมนั หายไปหลายปแ ลวปา นน้ี คงตายไปแลวแหละ ชายคนท่ี ๒ กก็ ลา ววาอยาพดู ไปแคท่ีเรามากิน เหลาในพื้นที่เขาเราก็ผิดมากแลว ถาเขายังไมตายเราอาจเปน อันตรายไดแตเพื่อนอีกคนไมสนใจกลับตะโกนทาทายบอกวาอยาก ปล้ำลองกำลังดูสักตั้งในขณะที่เพื่อนอีกคนพยายามหามสุดทายท้ัง สองก็หลับไปจนกระทั้งตองสะดุงตื่นเมื่อมีเสียงลมพัดไมหักโผงผาง ปานฟาจะถลมทลายทองฟาที่เคยมีแสงดาวก็มืดสนิทชวงเวลาไม นานก็เริ่มมีกลิ่นสาปสางที่รุนแรงมากชั่วไมถึงอึดใจก็มีเสียงดังมาวา ไหนไอคนอยากปล้ำกับกูลุกขึ้นมา เทานั้นชายคนที่ตะโกนทาทาย เขาก็นั่งสั่นพรั่บ ๆ สักครูก็มีเสียงสั่งมา ไอคนที่ไมไดทาทายกูมึงกอ ไฟขึ้นเอาใหกองใหญเลยนะไมงั้นกูจะหักคอมึง ไหนขอดูหนาหนอย กอไฟเร็ว ๆ ใหกองใหญท ำใหชายอีกคนรีบลุกข้นึ มากอไฟดวยความ กลัวจนไฟลกุ โชนสูงแลวชายรางยกั ษก็บอกวามึงดูไวแลวเอาไปบอก กันตอ ๆ ไปใครอยามาทากูอีกครั้งตอไปกูจะไมปลอยกลับบานอีก แลวชายรางยักษนั่นก็ควาขอเทาคนทาทายในแบบจับหอยหัวแลว เอาไปลนไฟจนเสนผมถูกไฟลนจนหมดแลวก็สั่งวาทีหลังอยาทำ

๑๐๖ จากน้ันตอมาอกี นานคนที่ผานพน้ื ท่ีนจี้ ะระวางปากคำไมพูดหยาบไม พูดแบบไมรูจักกาลเทศะคนจะคางคืนที่นั่นก็พยายามเล่ียงจนตอมา เปน นิสยั ของกะเหรย่ี งท่ีน่ีแตปจจุบันคนทรี่ ูเร่ืองน้ีก็ลืมเลือนกันจนไม สนใจบอกลกู หลานอีกตอไปแลว นกพญาไฟ นกขม้ิน นกเขาเปา

๑๐๗ นกพญาไฟกับนกเขาเปา มีเรื่องเลาของคนกะเหรี่ยงเลา เกี่ยวกับนกสาม สี่ชนิด มีเพลงทาของคนกะเหรี่ยงบทหนึ่งกลาว เอาไววา ทา นตัดไมอยา ตัดหมดหนา นกพญาไฟไดเกาะไดหา นกขม้ินนกเขาเปาลานอื กลอ สิ กลอ ลือตือเง ปาเนบ เิ บก ือจอเก แตใ นเพลงนไี้ มเก่ยี วกบั เรอื่ งที่จะเลาเพียงแตเ พลงน้ี สง่ั สอน กะเหรี่ยงใหคิดถึงคนอื่น ใหคิดถึงการอนุรักษตนไมจะตัดจะใชให เหลือใหคนอื่นไดใชบางใหเหลือถึงลูกหลานบางเหนือสิ่งใดอยาตัด หมดใหคิดถึงคนอื่นโดยที่เกี่ยวกับนกพญาไฟโดยมีเรื่องเลาวาครั้ง หนึ่งมีพญานกพญาไฟ ตัวหนึ่งไดหมั้นหมายไวกับนางสาวนกขมิ้น ซึง่ เปนสาวนกตวั หนงึ่ ทีส่ วยทส่ี ดุ ในปาแหงหนึ่ง ในคร้งั น้ันนกพญาไฟ ไดคบหาเปนเพื่อนรักใครอยูกับเจาคางคาวผีซึ่งเจาคางคาวผีนี่เปน หนมุ เจา สำราญชอบท่ีจะโฉบไปดหู นาตาสาว ๆ จากทอ่ี น่ื เปนประจำ จนเจาคางคาวผีนี่มีความรอบรูในเรื่องสาว ๆ วาตัวไหน นิสัยดี สาวตัวไหนหนาตาสวย สาวไหนเปนนกเรียบรอย สาวตัวไหนมีฝมอื ในการบานการเรือน ในครั้งนั้นมีปาอีกแหงหนึ่งเปนที่อยูอาศัยของ สารพัดนกนานาชนิดมีนกสาวอยูตัวหนึ่งที่นิสัยดี เสียงเพราะ น้ำใจ งาม ฝมือการบานการเรือนดีมาก คือสาวนกเขาเปา วันหนึ่งใน ขณะที่เธอกำลังนั่งทอผาก็ไดพบเห็น เจาคางคาวผีมาบินโฉบหนา บานสาวนกเขาเปา และไดเห็นโฉมหนาเธอเขาก็สะดุดตาท่ีสาวนอ ย นี่หนา ตานารกั กบ็ ินโฉบเขา ใกลเ จาคางคาวผีไดถือวิสาสะเขาไปเกาะ ขา งทเี่ ธอกำลังทอผา พรอ มกับพดู คยุ สอบถามเธออยางท่ีไมคิดอะไร มากวามีมารยาทหรือไมจนพอแกใจจึงลากลับ ในขณะที่นกพญาไฟ

๑๐๘ ไดยกพวกบริเวณที่เขาเปนใหญไปเยี่ยมนางสาวนกขมิ้นที่ถิ่นเธอ ซึ่งเปนปกติของหนุมนกพญาไฟ ที่เวลาจะไปไหนแมไมมีใครส่ัง ใครชวน เมื่อบรรดาพรรคพวกเห็นพญานกน่ีไปทางไหนก็จะบินตาม กันเปนแถวทั้งดูแลความเรียบรอย ดูแลความปลอดภัย ใหกับพญา นก เมื่อไปถึงก็พบวานางนกขมิ้นกับบรรดาเพื่อนฝูงและพรรคพวก กำลังชวยกนั ทำรงั ซึ่งบรรดานกขมิ้นก็มักจะอยูกันเปนฝงู ใหญมีการ ชวยเหลือกัน ในการทำงานไดอะไรมาก็จะแบงกันอยู แบงกันกิน ที่เปนนิสัยที่ดีของกลุมนกขมิ้น ไปไหนก็จะไปดวยกันนิสัยนกขมิ้น เปนนกที่ปราดเปรียว คลองแคลว ทำงานเกง ขยันตื่นแตเชา เขานอนตอนมืด สาวหัวหนานกขมิ้นเปนคนรักของพอนกพญาไฟ นาน ๆ ครั้ง พอนกพญาไฟก็จะยกขบวนกันมาเยี่ยมเยือน และวันน้ี พอนกพญาไฟก็มาเยี่ยมเยือนแตเนื่องจากนางนกขมิ้นกำลังชุลมุน กับการชวยกันทำรังใหมจนวุนวายไปหมดทำใหการตอนรับ นกพญาไฟ ไมเต็มที่เหมือนแตกอนในการมาของนกพญาไฟครั้งน้ีมี เจาคางคาวผีก็มาดวยและหลังจากมารวมขบวนกับนกพญาไฟจน กลับกันแลวเจาคางคาวผีไดคุยใหนกพญาไฟทราบวา ไดไปพบเจอ สาวนกนางหนงึ่ ทีน่ ิสยั เรยี บรอยการงานกด็ ีสวยแลว เจาคางคาวผีน่ีก็ ยกสารพัดความดีของนกเขาเปา มาคุยใหนกพญาไฟฟงจน พอนก พญาไฟเคลิ้มและไหววานใหเจาคางคาวผีไปเปนพอสื่อใหเจา คางคาวผีก็รับหนาที่อยางเต็มใจเลยแลววันหนึ่งคางคาวผีก็ไปทำ หนา ทใี่ หน กพญาไฟไปพดู ความดใี ห นกเขาเปา ฟงในขณะที่เธอก็กม หนากมตาทอผาอยู ในตอนหนึ่งนางนกเขาเปาไดถามวาขาไมเคย เห็นหนาตาเขามากอนแลวจะรูไดยังไงวาเขาหนาตาดีหรอื ไม พิการ ตาเหล หรือตาบอด หรือเปลา เธอไมเคยเจอมากอนจะใหเธอรับรัก

๑๐๙ นกพญาไฟ ไดยังไง คางคาวผีจึงบอกวานกพญาไฟ หนาตาดีมาก ดูหนาตาขาไวเถอะแขนเหมือนขา ขาเหมือนขา หนาตาเหมือนขา เจาอยาสงสัยอะไรอีกเลยแลวเจาคางคาวผีก็ลาจากไปจากนั้นก็ไป บอกขาว นกพญาไฟ วาตนไดไปทำหนาที่แลวแมนกเขาเปา จะไม รับคำ แตก็นาเห็นใจเธอเปนสาวคงรับรักใครงาย ๆ ไมไดและยังไม เคยเจอหนาทานเลยขอใหทานลองแอบไปเงียบ ๆ ไปคุยกับเธอสัก หนอ ยกอนสิ วนั หนงึ่ นกพญาไฟหลังสอบถามที่อยนู กเขาเปาแลวนก พญาไฟไดแอบไปหานางนกเขาเปาเงียบ ๆ ตัวเดียวเมื่อไปถึงพบวา เธออยูตัวเดียวไมมีเพือ่ นฝูงนั่งทอผาเงียบ ๆ ตัวเดียว พอนกพญาไฟ จึงขอเขาไปคุยดวยเธอไมตอบกลับกมหนากมตาทอผาของเธอดวย ความเขาใจผิดวานกพญาไฟ นี้หนาตาเปนแบบเดียวกับคางคาวผีท่ี นาเกลียดนากลัว เธอไมชอบไมสนใจดวยกม หนา กมตาทอผา ตอไป พอนกพญาไฟ ไดชวนคุยอยูนานแตนางนกเขาเปาก็ไมตอบโต จนกระทั่งนกพญาไฟหมดใจจึงบอกวา นองเอยขามาไกลเพราะได ยินในความงามและความดี ของนางขาปรารถนาไดชื่นชมใบหนา ของนอ งไมผิดหวังเลยในวนั นี้รักษาความดีของนองไวตอไปเถอะ พี่นี้ จะกลับแลวขอรบกวนนองนางเงยหนามาคุยกับพี่ใหชื่นใจสักหนอย เถอะ แตนางนกเขาเปาก็ยังไมมองหนาแมในใจอยากเห็นหนามาก เพราะเสียงของนกพญาไฟเสียงเพราะใสดุจระฆังเงินเฝาแตน ่ังคิดใน ใจวาเออไหน ๆ เขาจะกลับแลวแคหันไปมองเขาสักทีคงไมเสียหาย อะไรขณะท่ี พอนกพญาไปออกบิน นางนกเขาเปาก็เหลือบตาไป มองพอดีก็เกิด แสงสีแดงเพิงเปนประกายพรางพราวไปหมดซึ่งนาง นกเขาเปาไดเห็นนกพญาไฟเต็มตาจึงรูวานกพญาไฟนั้นงดงามหนัก หนาไมไดเหมือนคางคาวผีตามที่เธอคาดไวแมแตนิดเดียวแตกลับ

๑๑๐ สวยงามเกินคาดเสียงเพราะรูปงามเธอเสียใจเกิดความเสียดายเฝา แตรองใหคร่ำครวญสะอึกสะอื้นมาจนถึงทุกวันนี้ยามนกเขาเปา รวมกลุมเขากินลูกไมจะไดยินเสียงพวกเธอสงเสียงสะอื้นในปจจุบัน นกเขาพญาไฟเปนนกที่หนาตาคลายนกขมิ้นที่มีลำตัวเทากันแต แตกตางกันที่สีและเสียงรองนกพญาไฟสีแดงนกขมิ้นสีเหลืองสวน นกเขาเปาตวั เทา นกพิราบ แตมหี ลายสีในตัวเดยี วกันมีทั้งสีสม เขียว เหลือง เวลามันสงเสียงจะมีเสียงคลายคนรองไหสะอื้น จาก เหตุการณนกพญาไฟมาจนถึงปจจุบันเปนเรื่องเลาสืบตอกันมาของ คนกะเหรยี่ ง นอกจากนั้นยังมีคำสอน คำกลาวคาดการณอนาคต คำ ทำนายตาง ๆ ที่คลายการทำนายอนาคตเหตุการณบานเมืองของ ชาวโลก อาจเปน การเอาคำทำนายของไทยไปพดู ตอ จนกลายมาเปน กะเหรี่ยงพูดเองหรือเปลาไมรูแตคำกลาวคำส่ังสอนของกะเหรี่ยงที่ท นา ฟงนาจดจำก็มีหลายอยา ง ตวั อยางเชน - การทำงานทกุ อยางใหร ีบใหเร่ิมแตเ ชา - ความเสียหายในอดีตของคนไมวาจะเปนหญิงหรือชาย จะเหมือนน้ำหมากทีเ่ ปอ นผาขาว - คนกะเหรี่ยงใหรับแขกที่มาเยือน หากแขกยังมาพึ่งพา ได แสดงวาครอบครัวทานยังมีฐานะเลี้ยงตัวไดอยู ครอบครัวใดแขกไมสามารถเขาเหยียบเรือนชานได แสดงวา ครอบครัวนน้ั ไมมวี ันเจริญ - ในอนาคตจะมีการฆากันตายจนกระทั่งเลือดนอง แผนดินจนรางอาหารหมลู อยได

๑๑๑ - ผคู นในอนาคตจะมชี วี ิตอยไู ดอ ยา งสงบสุขได เฉพาะคน ที่มศี ีลมสี ัตย - การฆา ชา งเปน การสัตวท ่ีมีบาปมหนั ต - การฆาแมว ๑ ตัวมบี าปเทา ฆาแมว ๑ ตัว - ใหรักษานกเงือกนกกระฮังไว วันใดที่มองหานกเหลานี้ ไมเ จอจงรไู วเ ลยวาวันนน้ั อนาคตคนกะเหรยี่ งหมดแลว - นกเงือกนกกระฮังเปนนกที่มีความซื่อสัตวตอคูของมัน มนษุ ยควรเอาอยาง - กินน้ำใหรักษาวังน้ำ กินกบใหรักษาหินผา อยูปาให รกั ษาปา - อยาเท่ียวเผาปาโดยไมควร เจา ปาเจาเขาจะสาปแชง - ขาวเปนอาหารที่มีคุณตอชีวิตของคน จงใหเกียรติให ความเคารพดวยการไมเททิ้งขวางและไมเหยียบย่ำ ไม ขามเม็ดขา ว - การทำใหพอ แมเสียน้ำตาแมเพียงหยดเดียว จะมีกรรม ตดิ ตวั ทุกภพทกุ ชาติ - ในโลกนี้บุญคุณพอแมใหญหลวงแมจะบวชทำดีตลอด ชีวิตก็ชดใชบุญคุณทานไดเพียงน้ำนมหยดเดียวเทา น้นั เอง - หนทางทำใหครอบครัวลมจมเร็วและงายที่สุดคือการ นอกใจกัน - การกูครอบครัวกลับมาใหมีความสุขดังเดิมไดทำยาก ทส่ี ดุ คือมีปญ หาการนอกใจกนั มากอน

๑๑๒ - หนทางสงเสริมการทำมาหินของครอบครัวใหรุงเรือง คอื การงดเปน ปากเสยี งกันในชวงแสงเงินแสงทองตอน เชาเย็น - การสั่งสอนลูกหลานใหไดดังใจตองผสมระหวางความ รกั และไมเ รียว 

๑๑๓

๑๑๔ อัตลกั ษณทางวฒั นธรรมกะเหร่ยี งบา นปา หมาก ประวตั ิกะเหรี่ยงบานปาหมาก (รนุ บุกเบกิ ) ลุงแดง กอนอื่นก็ตองขอพูดถึงลุงเงินเพราะลุงเงินเปนผูอาวุโสของ หมูบา นลงุ เงนิ บอกวาในสมยั สงครามโลกคร้ังที่ ๒ ตอนนั้นลุงเงินเอง มีอายุ ๓๐ กวา สว นลุงแดงซง่ึ เปนนองชายตอนนัน้ เปน หนมุ แลวอายุ ประมาณ ๒๐ ตน ๆ ลุงเงินและลุงแดงบอกวาถามาทบทวน ความหลังยังพอจำได 5 ช่ัวคนพอจะรายลำดับชื่อบรรพบุรุษ ดงั ตอไปนี้ แม ชอื่ นอวาซิ พอ ชอ่ื รวยบ้ิ ปู ช่อื พเุ ค ยา ชอื่ พิจ้ าเป

๑๑๕ ตา ช่อื พือ้ กเุ ย็น ยาย ชื่อ นอ ด๊ี ทวดของปู ชอ่ื พือ้ ติฮิ ทวดหญงิ ชอ่ื พเ้ี จเลพลู ทวดทางตา ชือ่ พือ้ ปร่ีอู ทวดหญิง ชื่อ พี้เมะพลู ปจจุบันลุงเงินมีอายุประมาณ 105 ปมีพี่นองทั้งหมด 8 คน ตายไปตอนเด็ก 2 คน เสียชวี ิตกอน 3 คน ปจ บุ นั ลุงเงินมีพี่นอง เหลือ 3 คน ไดแ ก 1. ลุงเงนิ เสยี ชีวติ 2. ลุงแดง 3. ปา นอลุ ยงั มชี วี ิตอยู 4. ปา จ้ีทยุ 5. ปา จ้เี จ 6. ปาซวยเจ เสยี ชวี ิต รนุ บกุ เบิก

๑๑๖ ประวตั ิของลุงใบหรอื พ้ือหมอละ/ประวตั ดิ ั้งเดิม ลุงใบมีที่ดินผืนใหญ ซึ่งปจจุบันไดมอบใหสวนรวมเปนที่ตง้ั หมูบานปาหมาก ร.ร.ตชด.บานปาหมากและหนวยงานราชการ ลงุ ใบมีอายุมากกวา ลุงเงนิ 2 ป (ปจจบุ ันเสยี ชีวิตแลว) เรยี งลำดับชื่อ พอ แม ญาติ พ่ี นอง ดังตอ ไปนี้ พอ ชอื่ ทุปุ แม ชื่อ พอทู มพี น่ี องท้ังหมด 5 คน 1. จวยแต 2. ลงุ ซึ 3. ลุงใบ 4. ดาเบละ 5. ดานอ ภรรยาลงุ ใบ ชอ่ื บีเคย มีลกู 3 คน 1. ลงุ ปอ 2. ลุงนุยคึ(เปลี่ยน) 3. ลุงเดคึ (เสียชีวติ แลว ) ในอดตี คนกระเหร่ยี งไมมีการใชน ามสกุลกนั สว นนามสกลุ ใจเยน็ น้นั เอามาจากบรรพบรุ ุษคนหนง่ึ ช่ือ ปกู เุ ย็น ดังนัน้ ลกู หลาน ตามสายเลอื ดจงึ ใชนามสกุล ใจเย็น ในสมัยนั้นยังไมมีผูใหญบานจึงมีแตหัวหนาเผา ชื่อ มวย ซึ่งหัวหนาเผามวยไดทำหนาที่ดูแลชีวิตความเปนอยูของชุมชน กระเหรี่ยงตามลำน้ำแพรกตะลุยพวกเขาดำรงชีวิตอยูไดแบบ เศรษฐกิจทำการผลิตขาวเปลือกเปนหลัก สวนที่ตองอาศัยซื้อของ จากตลาดในเมืองบางก็มีแต มีด ขวาน เกลือ ตะกั่ว ดินปะสิว และ กำมะถนั เทานนั้ พดู ไดว าพวกเขามชี ีวติ แบบพึง่ ตนเองแท ๆ

๑๑๗ หนวยงานรัฐไปพบชุมชนแหงนี้ครั้งแรกในป พ.ศ. 2525 โดยตำรวจตระเวนชายแดนที่ 145 สังกัด กก.ตชด. 14 ในปจจุบนั ไดลาดตระเวนมาพบชาวกระเหรี่ยงบานปาหมากในป พ.ศ. 2534 และหนวยงาน กอรมน. นำโดยนายทองพูนรวมกับผูชวยบุญธรรม ชูชาติ หรอื ชะทู (ผูชว ยผูใหญ ม.6 ปาเด็งในสมยั น้นั ) และผูใหญช าย ใจเย็น (พานุยบุ) (ผูใหญที่ยังไมเปนทางการในสมัยนั้น) ไดรวม ประสานงานรวบรวมชาวบานตามลำน้ำแพรกตะลุยมาอยูรวมกัน เปนหมูบานในปจจุบันในป พ.ศ. 2534 ยังรวมไมไดมากเทาไหร จนกระท่งั ป พ.ศ. 2536 - 2537 จึงไดรวมกันเปนหมูบาน ในป พ.ศ. 2538 ไดมีบุคลกลุมหนึ่งไดบุกเบิกตั้งโรงเรียน บานปา หมากบุคลทีด่ ำเนินการคือ นางบญุ ชู คงเหมาะ และนายสาย คงเหมาะ รวมกับคนหมูบานแพรกตะลุยอีกหลายคนตั้งโรงเรียนปา หมากขึ้นมาทีแรกก็เปนโรงเรียนเล็ก ๆ ไดงบประมาณจาก กศน. อำเภอปราณบุรี ซึ่งตอมาภายหลังถึงสรา งโรงเรยี นใหมขน้ึ และครูคน แรกของโรงเรียนบานปาหมาก คือ อาจารยไพโรจน จันทดี ซึ่งเปน ครูโรงเรยี นกศน. ไดรับการสนบั สนนุ จากคนไทยหมบู า นแพรกตะลุย มาชวยสอนตอ มามีอาจารยไพโรจน สนั พชิ ัย มาสอนตอ ในอดีตหมูบานปาหมากขึ้นกับอำเภอปราณบุรี หมูที่ 6 ต.เขาจาว อ.ปราณบุรี จ.ประจวบคีรีขันธ และไดมีการทำบัตร ประจำตวั เมอ่ื ป พ.ศ. 2541 โดยเรม่ิ ทำบัตร 2 ประเภท คือ 1. เขียวขอบแดง (รอสัญชาต)ิ 2. บัตรฟา ขอบแดง (ไดสัญชาต)ิ ตอนนั้น นายเพชรพร โกมลฤทธิ์ (ผูใหญไต) เปนผูใหญ แพรกตะลุยหมทู ี่ 6 ต.เขาจา วอ.ปราณบรุ ี จ.ประจวบคีรีขนั ธ ไดด แู ล

๑๑๘ หมูบานปาหมากแตในปจจุบันทางการไดโอนหมูบานปาหมากไป ข้นึ อยูกับหมทู ่ี 8 ต.ศาลาลยั อ.สามรอยยอด จ.ประจวบคีรขี นั ธ ในหมูบานปาหมากบุคคลที่มีบัตรประจำตัวประชาชนครั้ง แรกมนี อยมาก จนกระท่ังประมาณ ป พ.ศ. 2547 - 2548 จงึ ไดมี การใหสัญชาติทำบัตรประชาชนแกชาวบานมากขึ้นมาเปนลำดับ กอนที่จะตั้งหมูบานและหลังตั้งหมูบานแลวจึงมีการตั้งผูใหญบาน ขึน้ มาอยางเปนทางการ โดยตำรวจตระเวนชายแดน ชอ่ื หมวดภาพ และมผี ปู กครองหมูบ า นในสมัยนนั้ ดังน้ี 1. นายชาย ใจเย็น (แตงต้งั อยา งไมเปนทางการ) 2. นายปยุ ใจเยน็ (แตงต้ังอยางไมเ ปน ทางการ) 3. นายกุลเดช อยเู จริญ (แตง ต้ังอยา งไมเปน ทางการ) 4. นายชยั ยา ปต ิพนา (แตง ตั้งอยา งเปนทางการ) 5. นายชัยศกั ด์ิ เตาะไธสง (แตง ตัง้ อยางเปนทางการ) เดิมหมูบานปาหมากมีจำนวนหลังคาเรือนไมมากเทาไหร แตหลังจากป พ.ศ. 2542 ทางการไดยายชาวสวนทเุ รียนมารวมกับ ชาวบานปา หมาก จนกระทง่ั ทกุ วันน้ีมีรอยกวา หลังคาเรือน ครั้งแรก ที่รวมหมูบ า นสวนทุเรียนมคี รูตชด. มาสอน ชอ่ื ครู ไสว (ปจจุบันเปน ผูกองไสวซึ่งเปน ผอ.ร.ร.ตชด.บานโปงลึก) และ ดต.รัตนะ ศรีคำ เปนครูใหญโรงเรียน ตชด.บานปาหมากในสมัยนั้นรวมทั้งทหารชุด แรกที่มาอยู คอื กองพลทหารราบท่ี 19 จากคา ยสุรสีห จ.กาญจนบรุ ี หัวหนาชุดชื่อ หมวดปราโมทย มาทำการรวมชาวบานสวนทุเรียน และไดว ัดพ้นื ท่ีทำกนิ ใหแ กชาวบานทง้ั หมด จากการสอบถามชาวไทยซึ่งเปนหนึ่งในการตั้งหมูบานปา หมาก คือ นายเยาว ชูยิ่ง จึงรูวามีคนไทย มาอาศัยในหมูบานปา

๑๑๙ หมากมีจำนวนทั้งหมด 6 คนใหมกี ารจดั ตั้งหมบู าน โดยมีหัวหนากิ่ง อำเภอสามรอยยอด ชื่อนายอยุธยา คลายสิงห และกำนันเปนผูรวม กอตงั้ หมบู า นปา หมากและมสี มาชิกกอตง้ั หมบู านดังนี้ 1. นายเยาว ชูยิ่ง 2. นายสมบรู ณ (ไมทราบนามสกลุ ) 3. นายกลุ เดช อยเู จรญิ 4. นายชยั ยา ปตพิ นา 5. นายชยั ศกั ด์ิ เตาะไธสง 6. นายบุญเตมิ (ไมทราบนามสกลุ ) ประวตั ิหมูบา นปาหมาก ประวัติความเปนมา บา นปาหมาก ตัง้ อยูหมูที่ ๘ ตำบลศาลาลัย อำเภอสามรอยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ กอนการจัดตั้งโรงเรียน ตชด.บานปาหมาก มีประชาชนอาศัยอยูและไดตั้งชื่อวาบานปาหมากเดิมฝากการ ปกครองไวกับ หมูท่ี ๓ บานหนองเปาป ตำบลศาลาลัย กิ่งอำเภอ สามรอยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ โดยยังไมไดรับการจัดตั้งเปน หมบู านทถี่ กู ตองตามกฎหมายวาดว ยพระราชบัญญตั ิปกครองทองที่ พ.ศ. ๒๕๔๗ ซง่ึ ในอดตี เปนท่ีอยูอาศัยของชนกลุมนอยชาวกะเหรี่ยง และถือวาเปนบุคคลพื้นที่สูง โดยอาศัยอยูในบริเวณนี้ตั้งแตสมัย สงครามโลกครั้งที่ ๒ โดยมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งวาบานแพรกตะลุย ซา ย เพราะอยใู กลกับลำหว ยแพรกตะลุยซา ย ซงึ่ เปนพืน้ ท่ตี น น้ำของ แมน้ำปราณบุรี โดยในสมัยนั้นมีราษฎรอาศัยอยูประมาณ ๑๐

๑๒๐ ครัวเรือนและตอมาไดตกเปนพื้นที่อิทธิพลของผูกอการราย คอมมวิ นสิ ต ในป พ.ศ. ๒๕๒๕ สถานการณการกอการรายคอมมิวนิสต สิ้นสุดลง จึงมีชาวกระเหรี่ยงจากสวนทุเรียน อำเภอหัวหิน จังหวัด ประจวบคีรีขันธ เดินทางเขามาอยูอาศัยกับชาวบานปาหมากอีก ประมาณ ๑๐ ครัวเรือน ซึ่งชาวบานกลุมนี้นิยมการกินหมาก จึงได ปลูกตนหมากไวเก็บผลผลิตและตอมาชุดลาดตระเวนของหมวด ตำรวจตระเวนชายแดนที่ ๗๑๐ (ปจจุบัน กก.ตชด. ๑๔) ไดล าดตระเวนเขามาพบชาวบานจึงเรยี กพน้ื ท่ี นีว้ า “บา นปา หมาก” (ตชด.ตง้ั ชอ่ื ใหจ นถึงปจจบุ นั ) ในป พ.ศ.๒๕๓๔ กก.ตชด.๑๔ ไดรวมกับสวนราชการตาง ๆ ไดพยายามแนะนำราษฎรใหเขาปลูกบานเรือนรวมกลุมกัน โดยมี การแบงพื้นที่เทา ๆ กัน เพื่อเปนการปองกันการบุกรุกทำลายพื้นที่ ปาเขา ซึ่งเปนพื้นที่ตนน้ำของแมน้ำปราณบุรีและใหงายตอการ ควบคุม แตไมประสบผลสำเร็จเทาที่ควร เนื่องจากเปนพื้นที่ ทุรกนั ดารการเดินทางลำบากและเปนพน้ื ที่ทีม่ ีเชื้อไขมาลาเรยี สูงมาก

๑๒๑ ในป พ.ศ.๒๕๓๘ ศนู ยก ารศึกษานอกโรงเรยี นอำเภอปรานบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ ไดจัดครูจำนวน ๒ คนเขามาทำการสอน ภายใตการติดตอประสานงานของกองกำกับการตำรวจตระเวน ชายแดนที่ ๑๔ มอี าคารเรียนขนาด ๖ คูณ ๑๒ เมตร จำนวน ๑ หลัง ในป พ.ศ.๒๕๓๙ ผบ.กกล.สุรสีห (พลตรีสัญชัย รัชตะวรรณ) เดินทางมาตรวจเยี่ยมบานแพรกตะครอ อำเภอปราณบุรี (ปจจุบัน ขึ้นเปนอำเภอหัวหิน) ไดทราบวาชาวกะเหรี่ยงสวนทุเรียนยังมีการ ติดตอกับกลุมตอตานรัฐบาลพมาตามแนวชายแดนพมาอันอาจจะ เกิดปญหาระหวางประเทศ ซึ่งจะทำใหเกิดผลกระทบตอราษฎร โดยไดมอบนโยบายการจัดระเบียบพื้นที่ชายแดนบานสวนทุเรียน และบานปา หมาก ในป พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดร ับการจัดตงั้ เปน ศนู ยการเรียนบานปา หมากกองกำกับการตำรวจตระเวนชายแดนที่ ๑๔ จัดครูจำนวน ๒ คน เขามาทำการสอนโดยมี จ.ส.ต.รัตนะ ศรีคำ เปนหัวหนาศูนยการ เรียนเร่ิมจดั การเรียนการสอนในระดับอนบุ าล

๑๒๒ ในป พ.ศ.๒๕๔๖ ไดรับการจัดตั้งเปนโรงเรียนตำรวจ ตระเวนชายแดนบานปาหมาก (สาขาโรงเรียนตำรวจตระเวน ชายแดนบานเขาจาว) กองกำกับการตำรวจตระเวนชายแดนที่ ๑๔ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมี พระราชดำริใหมีการพัฒนาหนวยพยาบาลที่มีอยูในโรงเรียนตำรวจ ตระเวนชายแดนบานปาหมากในพื้นที่หางไกลใหเปน สุขศาลา พระราชทาน เพอื่ เปนท่พี ง่ึ ดา นสุขภาพของนักเรยี นและประชากรใน ถิ่นทุรกันดารทั้งในยามปกติและยามฉุกเฉินรวมทั้งชวยใหเกิดความ ไววางใจในเจาหนาท่ีรัฐกองกำกับการตำรวจตระเวนชายแดนที่ ๑๔ ไดพิจารณาแลวเห็นวานักเรียนและประชาชนในพื้นที่โรงเรียน ตำรวจตระเวนชายแดนบานปาหมาก มีความยากลำบากในการเดนิ ทางเขารบั การรักษาพยาบาลเม่ือมกี ารเจบ็ ปว ย สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารีเสด็จ พระราชดำเนินทรงเยี่ยมโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบาน ปา หมาก จำนวน ๔ คร้งั จำนวนประชากร ปจจุบันบานปาหมากมีจำนวนประชากรทั้งหมด ๒๔๓ ครัวเรือน ประชากร ๗๔๔ คน จำแนกเปนชาย ๓๘๔ คน หญิง ๓๖๐ คน

๑๒๓ ศาสนา/ภาษา ราษฎรสวนใหญนับถือศาสนาพุทธ โดยมีสำนักสงฆวัดปา ชางขาวบานปาหมาก จำนวน ๑ แหง คริสต (นิกายคาทอลิก โปแตสแตนท) มีโบสถศ าสนาครสิ ต ๑ หลัง ภาษาที่ใชใ นการสื่อสาร ภาษาไทยและภาษากระเหร่ียง โบสถศ าสนาคริสต

๑๒๔ การประกอบอาชีพ/รายไดเฉล่ีย ราษฎรสวนใหญประกอบอาชีพรบั จางและทำเกษตรกรรม ทำไรปลกู พืช เชน พริก ขาวโพด ขาว กาแฟ ทเุ รยี น ผลไมอ่นื ๆ รายไดเฉลี่ยตอครัวเรือนตอปประมาณ ๒๐,๐๐๐ – ๓๕,๐๐๐ บาท ซงึ่ บางครวั เรอื นมฐี านะปานกลาง และบางครัวเรือน มฐี านะคอนขา งยากจน การบริการของภาครฐั 1. มีไฟฟาระบบพลังงานแสงอาทิตย (โซลาเซลล) ใชทุก หลังคาเรือน 2. สถานพยาบาลที่อยูใกลโรงเรียนที่สดุ คือ สถานีอานามยั แพรกตะครอ อยหู างประมาณ ๑๖ กโิ ลเมตรหากมีการเจบ็ ปวยหนัก จะเขารับการรักษาที่โรงพยาบาลสามรอยยอด อำเภอสามรอยยอด จงั หวัดประจวบคีรขี ันธ 3. สุขศาลาพระราชทานของโรงเรียนตำรวจตระเวน ชายแดนบา นปา หมาก 4. โรงเรียนมัธยมศึกษา (ขยายโอกาส) ที่ใกลที่สุดคือ โรงเรียนบานหวยไคร หมูที่ ๓ ตำบลบึงนคร อำเภอหัวหิน จังหวัด ประจวบครี ขี ันธ

๑๒๕ ผนู ำหมบู า นปจ จบุ ัน ผูใหญบ าน นายศรแดง โคสินธ์ิ ผูน ำตามธรรมชาติ ศาสนาพุทธ นายเงิน ใจเย็น (หัวหนาเผา) ปจจุบันเสียชีวติ แลว นายแดงใจเย็น (รองหัวหนา เผา ) ศาสนาครสิ ต นางฟา โคสนิ ธิ์ (ครูสอนศาสนา)

๑๒๖ หมบู า นใกลเ คยี ง บานแพรกตะลุย หมูที่ ๖ ตำบลเขาจาว อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ ระยะทางจากหมูบานถึงโรงเรียน ๘ กิโลเมตร มีราษฎรอาศัยอยูจำนวน ๑๒๗ ครัวเรือนประชากร ๖๔๗ คน ประชากรสวนใหญ เชื้อชาติไทย นับถือศาสนาพุทธ อาชีพ เกษตรกรรม ทำสวน รับจาง รายไดเฉลี่ยตอครัวเรือนตอป ๓๓๖,๐๐๐ บาท ภาษาท่ใี ชใ นชีวติ ประจำวนั คือ ภาษาไทย

๑๒๗

๑๒๘

๑๒๙ ภูมิปญ ญาแบบด้ังเดิม 1. การจักสาน - ตระกรา (ตื้อตะล้ือ) - ตวงขาว (เคา ะบือ) - ผนังบานแบบไมไผ (ซอ รี) - หบี ใสผ าทำจากไมไผ (พา ) - ซุมไก (เชาะ) - แปลญวนท่ที ำจากหวายและไมไผ (จา ว) - กระบุง (ก้ือ)

๑๓๐ 2. ทอผา 2.1 ทอผาแบบกีเ่ อว - เส้อื สัน้ -เสอื้ แบบยาว (ออก้ีพึ้อ ชพี้ ะทอ) - กระเปา (ถ่ึอ) - ผาขาวมา (ยะซะเลาะ) - ผา โพกหวั (คุพ่ือ) - ผา ผูกเอว (ยอดกี่ ้ี) 2.2 ทอผาแบบกี่กระตุก - เสือ้ สัน้ -เสื้อแบบยาว (ออก้ีพึอ ช้พี ะทอ) - กระเปา (ถ่ึอ) - ผาขาวมา (ยะซะเลาะ) - ผาถุง (นีก) 3. การละเลน พน้ื บานของคนกะเหรยี่ ง - การทอยสะบา (เมะเกซะ) - การเดินไมไผ (หนอ หะเคาะ)

๑๓๑ 4. การแสดงพื้นบา นของชาวกระเหรี่ยงบา นปาหมาก - รำกระทบไม - รำเคาะไม - รำสอยดาว - รำอาเซย่ี น - รำเกีย่ วขา ว - รำยดึ มัน่ การแตง กาย การแตงกายของกระเหรยี่ งบานปา หมาก มี 2 แบบ การแตงกายแบบสมัยกอ น การแตงกายแบบสมัยใหม

๑๓๒ 5. พธิ ีกรรมทางศาสนา/ประเพณี 1. ประเพณีไหวพระจันทร จะจัดขึ้นในชวงเดือน 11 ของ ทุกปขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 เปนพิธีกรรมที่เกิดจากความเชื่อของคน กระเหรี่ยงแบบดั่งเดมิ ตั้งแตบรรพบุรุษสบื ทอดกันมารุนตอรุนในการ ประกอบพิธีจะใชระยะเวลา 2 วันโดยมีผูนำทางพิธีกรรม ชื่อนางจะ ก้ี บุญแขกและนายนก ใจเยน็ การแตงกายในการทำพิธีกรรม ผูชาย นุงขาวหมขาว โผก หัว ผูหญิงใสเสื้อขาวกับผาถุงและโผกหัวดวยผาสีแดงใสสรอยคอ แบบลูกปดด้ังเดิม อาหารถวายในพิธีกรรม เชน ขาวเหนี่ยวหอใบไผ (มีจื้อ มี ตอ) ขา วหลามเผา อ่ืน ๆ ขอ หา มในการเขา รว มพธิ ีกรรม หามด่มื เหลา ด่ืมเบยี ร เปน ความเชื่อของคนกระเหรี่ยงในสมัยกอนวาถาผูใ ดไมปฏิบตั ิตาม ผูน้ัน จะมีอนั เปนไป สถานทีป่ ระกอบพธิ ีกรรมไหวพ ระจันทรและการแตง กาย

๑๓๓ 2. ประเพณีลองแพแหพระ ประวัติความเปนมาประเพณี ลอ งแพแหพระจากการสอบถามผเู ถา ผแู กในหมบู า นทานไดเลาเร่ือง เกย่ี วกับการลอ งแพของชาวกะเหรยี่ ง เมื่อเขา สูฤดฝู นชาวกะเหรี่ยงได มีการตดั ไมไผแลว ผกู เปน แพ เพ่ือใชเปน ยานพาหนะแทนเรือลองตาม แมน้ำ เพื่อใหสะดวกแกการเดินทางรวมถึงการขนสง เชน ใบตะครอ เมอ่ื ลอ งมาถึงหมูบ านชาวบานก็จะนำไมไผมาใชประโยชนเปนฝาบาน หรอื นำมาใชประโยชนตามความตอ งการ การลองแพเปน วิถดี ่งั เดิมของชมุ ชน จงึ ไมไดจดั เปน ประเพณี ของหมูบานตั้งแตแรกเริ่มเพราะชาวบานไมมีความรูทางศาสนาและ ไมรูวันสำคัญตาง ๆ ตามวิถปี ฏบิ ตั ขิ องชาวพุทธไมมีวัดหรือสำนักสงฆ รวมถึงผูใ หความรทู างพระพทุ ธศาสนา เมื่อปพุทธศักราช ๒๕๔๙ ไดมีพระปฐมพร ปฐมวโร ธุดงค จาริกผานมาในหมูบานปาหมาก ผูนำจึงไดนิมนตใหทานเปนผู ถายทอดความรูท างพระพุทธศาสนาใหแกช าวบา นและไดกอตั้งทีพ่ กั สงฆ วัดปาชางขาวขึ้นมา ตอ มาทานจึงมีแนวคิดท่ีจะนำวันสำคัญของ พระพุทธศาสนามาเชื่อมโยงกับวิถีชีวิตของชาวบานในชุมชนบานปา หมาก โดยกำหนดใหมีประเพณีลองแพ แหพระ ในเทศกาลวันออก พรรษา เพื่อใหยึดถือปฏิบัติเปนประเพณีของชุมชน รวมถึงอนุรักษ ธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดลอม รักษาตนน้ำลำธารใหมีความสะอาด โดยมี การปลูกตนไม ปลอยปลา ในชุมชน เพื่อใหชุมชนอยูรวมกับ ธรรมชาติสืบตอ ไป

๑๓๔ ลองแพแหพ ระและแหร อบหมูบา น 3 ครง้ั ชวงเชา กอนจะลองแพตองนิมนตอันเชิญพระพุทธรูปขึ้นแพ ลองแพตามสายน้ำ ไป - กลับ 3 รอบ และแหรอบหมูบาน 3 รอบ จากนั้นทุกคนเขาเต็นททำพิธีทางศาสนาตักบาตร – ถวายภัตตาหารแด พระภกิ ษสุ งฆ ชวงบาย กิจกรรมเลนกีฬาพื้นบาน มวยทะเล ปนเสาน้ำมัน ทอแพ การแขง ขันทอแพ มวยทะเลและปน เสานำ้ มนั

๑๓๕ 6. วันครสิ ตมาส จดั ข้นึ ในวันที่ 25 ของทกุ ๆ ปช ว งเดอื นธนั วาคม ซึ่งเปนวัน เฉลิมฉลองของคนที่นับถือศาสนาคริสตโดยจะมีการทำพิธีชวง กลางคืน เปนการนมัสการ การละเลน การแสดง การรองเพลง และ เปนการรวมผูที่นับถือศาสนาคริสตทุกแหงที่อยูพื้นที่ใกลเคียงกันได มาพบเจอและทำความรูจ ักกนั บรรยากาศการจัดงานวันครสิ ตมาสชวงกลางคืน

๑๓๖ 7. อาหารพ้นื บานของชาวกระเหรี่ยง น้ำพริกปลา (ตะไรวี) มีวัตถุดิบ เชน ปลาแมน้ำ พริก กะป ปลา มะอึก ผงชูรส เกลือ (แบบด้ังเดิม) แตในปจจุบันดวยสภาพ ความเปนอยูทำใหเมนูอาหารตาง ๆ ของชาวกระเหรี่ยงมีการ เปลี่ยนแปลงวัตถุดิบเนื่องจากสภาพแวดลอมความเปนอยูทำใหการ หาของกนิ แบบวิถีชีวิตเดิมยากข้นึ วัตถุดิบทใ่ี ชใ นการทำนำ้ พรกิ (ตะไรวี)

๑๓๗ 8. ผลติ ภณั ฑชุมชน/ช่อื รา นโรบสั ตาปา ชางขาวบา นปา หมาก เริ่มกอตั้งรานกาแฟ/ชื่อรานโรบัสตาปาชางขาวบานปา หมาก ในป พ.ศ. ๒๕๖๑ ขึ้นโดยเปนการรวมกลุมของชาวบานกลุมผู ปลูกกาแฟพันธโรบัสตา จำนวน 15 คนที่มีความสนใจเขารวมกลุม ในการคัดสรรเมล็ดสารที่มีคุณภาพและสงขายผานรานกาแฟในการ ทำผลิตภณั ฑเพอ่ื สงขายใหกบั ลกู คา

๑๓๘ 9. การทองเท่ียววถิ วี ัฒนธรรมกะเหรี่ยง เริม่ กอ ตั้งทองเท่ยี วชุมชนบานปา หมาก ป พ.ศ. 2563 โดย ไดจัดตั้งคณะกรรมการเพื่อดูแลการทองเที่ยวชุมชนแบบเชิงอนุรักษ เรยี นรวู ถิ ชี วี ิตแบบชาวกระเหร่ียง โดยมี นายธนภทั ร ภทั รโสภณสกุล ผูชวยผูใหญบาน เปนผูดูแลการทองเที่ยว ในการเปดการทองเที่ยว นั้นเพ่ือใหนักทองเที่ยวไดมาสัมผัสวิถีชีวิต วัฒนธรรมที่ยังมีอยูของ กระเหรี่ยงบานปาหมากและไดมาเห็นถึงวิถีการทำไร กาแฟ แบบ เกษตรอินทรีย ที่มีความโดดเดนในปจจุบันรวมทั้งเปนการสรางอ รายไดใหกับชาวบานที่ไดนำผลผลิตที่มีอยูในชุมชนมาขายใหกับ นักทอ งเทย่ี วทมี่ าเท่ียวในชุมชน บรรยากาศสถานทลี่ านกางเตน ทบ านปาหมาก

๑๓๙

๑๔๐ หมายเหตุ : มรดกทางภูมิปญญาทางวัฒนธรรม วรรณกรรมพื้นบาน ศลิ ปะการแสดง งานชา งฝม ือแบบด้ังเดิม การละเลน บานตาง ๆ ที่มี แตดั้งเดิมของชาวกระเหรี่ยงบานปาหมากเริ่มสูญหายอยางตอเนื่อง เพราะไมมีผูสานตองานวัฒนธรรม ลูกหลานคนรุนใหมสวนใหญไม คอยสนใจวัฒนธรรมดั่งเดิมของปู ยา ตา ยาย อาจจะดวยสังคมที่มี การเปลี่ยนแปลง ดา นเทคโนโลยี การแตง กาย ภาษา วัฒนธรรม และ ผูปกครองสวนใหญไมคอยไดปลูกฝงจิตสำนึกของลูกหลานใน วัฒนธรรมของตนเอง ทำใหไมมผี อู นุรกั ษ รกั ษาวัฒนธรรมนไ้ี ว ชือ่ -นามสกุล ขอมูลชุมชน นางคนึง โคสนิ ธ สอนศิลปะการแสดง/ภูมิปญญา นายแดง ใจเยน็ ทางวฒั นธรรม นางจิกกี้ บุญแขก ผูใ หข อ มูลประวัติความเปนมา/ นางฟา โคสนิ ธ์ิ วถิ ีชวี ิตแบบด่งั เดิมสมยั กอน ผูดแู ลประเพณไี หวพระจันทร ผดู แู ลศาสนาคริสต ***(ขอ มลู ชุดนที้ ำขน้ึ ตามทีช่ มุ ชนยังคงอนุรักษแ ละมีอยูเ ปน ขอมลู ปจจุบัน)***

๑๔๑