หนังสือเดินทาง ตามรอยพระราชา เส้นทางภาคเหนือตอนล่าง "The King's Journey" Learning Passport

ภาคเหนือตอนลา‹ ง

พระราชาไมไ ดมีแตในนิทานในเดตนิ รแียขดอมนงตพแัวรหเดะง รินกาทาชราาเงรไียปนรู สนุกรูสนุกคดิ HeartHead สนกุ ทำ Handเตรยี มตวั ไปเรยี นรู ใหเตม็ อ่มิเตรยี มใจไปสนกุ ใหเต็มท่ีเตรยี มถามไดทกุ คำถามที่สงสัยเตรียมบันทึกทุกความประทับใจไวกันลืม ณ แหลงเรยี นรู พิพิธภณั ฑท มี่ ีชวี ติจากโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ พระราชา รชั กาลที่ ๙

หนังสือเดนิ ทางของฉนัart ชื่อจริง ช่อื เลน่ âรงเรียน ชน้ั คตปิ ระจÓใจ âทรศพั ทเตรียมตวั ออกเดนิ ทางไปเรียนรู้สมุดบนั ทึก หมวก กลอ้ งถา่ ยรปู ดินสอ กระเปา‰ เป‡ ยางลบ กระบอกน้Ó ๑

ค่มู อื พอ่ แม่ (Parent’s Guide) การเดนิ ทาง ‘ตามรอยพระราชา’ ของเดก็ ๆ ครงั้ น้ี พอ่ แม่ครู หรือผู้ ใหÞส่ ามารถมสี ่วนร่วมในการเรียนรแู้ ละสนกุไปกบั เด็กๆ ด้วยการ…• กระตนุ้ ให้เดก็ ๆ เกดิ การเรียนรู้อย่างสร้างสรรคสบื เสาะ จินตนาการ และลงมอื ท�า• สงั เกต พฤตกิ รรมการเรียนรขู้ องเดก็ ๆ สง่ เสริมใหเ้ กดิการตอ่ ยอด และเช่ือมâยงกบั ประสบการ³จ ริง• ประเมิน การเรียนรู้และทักษะส�าคัÞท่ีเกิดจากการเรียนรู้ของเดก็ ๆ ๔ ทกั ษะ คอื แรงบันดาลใจ คิดสรา้ งสรรคเอาใจใส่ จดจ่อ อยากเรียนรู้ สา� รวจ เสาะแสวงหาค�าตอบ อยากทา� ตอ่ สงั เกต อ¸บิ ายขอ้ มลู สรา้ งแนวคิดใหม่ เกดิ แรงบันดาลใจ เชื่อมâยง บูร³าการ คิดวิเคราะห ลงมอื ทา� เข้าใจปÞั หา เปรียบเทียบมมุ มอง ป¯บิ ตั ิจริง กลา้ ลอง ตา่ งๆ ตรวจสอบความถูกตอ้ ง กลา้ เรียนรู้ ลองลงมอื ท�า วิเคราะหข้อมลู แสดงเหตุผล๒

รว่ มเรียนรไู้ ปกับเดก็ ๆ• กระตุ้นใหเ้ ด็กๆ สนใจ ช้ีชวนให้สังเกตสิ่งตา่ งๆ รอบตวั• ชวนเดก็ ๆ ตง้ั ค�าถาม คดิ และหาค�าตอบ• ลองให้เดก็ ๆ ได้เล่น ลองท�า สัมผสั และเรียนรู้สิ่งต่างๆ• ชวนเดก็ ๆ ใหค้ ดิ เชื่อมâยงสง่ิ ตา่ งๆ กบั ตวั เอง ท่ีบา้ น ที่âรงเรียนและสังคมรอบตวั• ตั้งค�าถามให้เดก็ ๆ ท�าความเข้าใจเร่ืองราว ปัÞหา และสาเหตุของการเกดิ ปÞั หาต่างๆ• ตั้งข้อสงั เกตให้เดก็ ๆ คดิ ถึงขอ้ ดี-ขอ้ เสียของส่ิงต่างๆ ทไี่ ด้เห็น• ตัง้ ข้อสงสยั และค้นคว้าขอ้ มูลเพ่มิ เติมตอ่ จากแหล่งอื่นๆ• ทา้ ทายเด็กๆ ให้คดิ หาแนวทางแกป้ ัÞหาตามวิ¸ีของตัวเอง 3

❝ศาสตรของพระราชาไม‹มีวันลŒาสมัย วิชาท่ีพระองค์ทรงสอน ใช้ได้ทกุ มุมโลก เป็นศาสตร์ถนอมโลก ถนอมมนษุ ย์ ตลอด ๗๐ ป‚แหง่ ศาสตร์พระมหากษัตรยิ ์ ในหลวงรัชกาลท่ี ๙ ท่านทรงสอนพวกเราไว้ ครบเครื่อง วันนี้พระองค์ท่านไม่ประทับอยู่กับเราแล้ว แต่มีแสงสว่าง ท่สี ่องทางเราตลอดเวลา ขอให้เดินตาม หนงั สอื เดนิ ทางตามรอยพระราชา คอื โรดแมปใหไ้ ปศกึ ษาตาม เส้นทางของศาสตร์กษัตริย์ เป็นเคร่ืองมือเหมือนมีไกด์คอยอธิบาย พอ่ แม่ลกู ได้เรยี นรพู้ ร้อมกัน เข้าใจพร้อมกัน ตรวจสอบ ลงมอื ปฏิบัต ิ บนฐานความสามัคค ี 4

ขอใหเ้ ปน็ การเทย่ี วอยา่ งสรา้ งสรรค ์ เทยี่ วไปสอู่ งคค์ วามรทู้ พ่ี ระองค์ประสิทธ์ิประสาทให้ เท่ียวดูศาสตร์กษัตริย์ ศาสตร์พระราชาจะเท่ียวได้เป็นร้อยโครงการ เหนือสิ่งอื่นใด จะเกิดความภาคภูมิใจว่าพ่อของเราเก่งเหลือเกิน พ่อเราสอนเราทุกอย่าง เราเสียอีกอาจไม่ค่อยเป็นลูกที่ดนี กั ไมค่ อ่ ยใส่ใจค�าสอนของพอ่ นกั แต่ไมส่ าย เวลาน้ีหนงั สือเดินทางจะน�าทางพวกท่านท้ังหลายไป จะเป็นเครื่องช่วยอย่างดี รับรองว่าจะบรรลุธรรม ธรรมชาติและธรรมดา และจบลงด้วยค�าว่าประโยชนส์ ุข❞ ดร.สเุ มธ ตนั ตเิ วชกุล เลขาธิการมูลนิธชิ ัยพฒั นา และทปี่ รกึ ษาโครงการหนงั สอื เดินทางตามรอยพระราชา ๕

๑๐ ๒๖ ๒๐ ๓๒ เข่อื นแควนอ ย บำรงุ แดน จ.พิษณุโลก๖

๔๒ โครงการพ้ืนที่ตนแบบบรู ณาการ แกไขปญหาและพัฒนาพ้นื ที่ ตำบลแกน มะกรดู จ.อทุ ยั ธานี ๔๖ ๕๐ ๕๔พิพธิ ภณั ฑธรรมชาติจัดการนำ้ ชมุ ชน ตามแนว พระราชดำริ ชมุ ชนบา นหว ยปลาหลด จ.ตาก ๖๔๗

❝เพรียั²นรนรู้ ักาษกปาา† รแเกกป้ ษÞั ตหารนอ�้ายแา่ กง้ปยัÞ่งัหยาดนื นิ ❞ เส้นทางÀาคเหนอื ตอนลา่ ง ● พิษ³ุâลก ● ตาก ● เพชรบรู ³ ● สâุ ขทัย ● อตุ รดติ ถ ● นครสวรรค ● อทุ ยั ¸านี ● กÓแพงเพชร ● พจิ ิตร๘

๙

เพลินรเู้ พลนิ เที่ยวที่เขื่อน “พระราชา” เขอ่ื นÀูมพิ ล จ. ตาก มีเข่อื น มนี ้า� มีไ¿¿า‡ พระราชาปราชญ์แห่งน้�า ให้ความส�าคัญกับการแก้ป˜ญหาน้�าและห่วงใย ความเป็นอยู่ของประชาชนเสมอมา จึงมีแนวพระราชด�าริเร่ืองการพัฒนา แหล่งน�้าและการสร้างเข่ือน เพื่อแก้ป˜ญหาประชาชนขาดแคลนแหล่งน้�าเพ่ือ กนิ ใชแ้ ละทา� การเกษตร นา� มาสกู่ ารสรา้ งเขอ่ื นภมู พิ ล ซงึ่ ตงั้ อยทู่ อ่ี า� เภอสามเงา จังหวัดตาก ให้เป็นเข่ือนอเนกประสงค์ขนาดใหญ่แห่งแรกของประเทศไทย นอกจากจะท�าให้เกษตรกรมีน้�ากินน�้าใช้ และท�าการเกษตรได้ตลอดป‚แล้ว เขื่อนแหง่ นี้ยังเป็นจุดเรม่ิ ต้นโรงไฟฟ‡าพลงั นา้� ขนาดใหญ่ของประเทศอีกด้วย๑๐

เขื่อนÀมู ิพลเป็นเขือ่ นอเนกประสงคแหง่ แรกของประเทศไทยและเป็นเขือ่ นที่สร้างด้วยคอนกรีตâคง้ ท่ี ใหÞท่ ่ีสุด ในเอเชียอาคเนย ๑๑

เด็กๆ รไู้ หม… เขอ่ื นÀมู พิ ลใช้เวลาสร้างนาน ถงึ ÷ ป‚ แถมยังใชเ้ วลาอีก ö ป‚ เพ่ือสา� รวจพน้ื ที่ กอ่ สรา้ งอกี ด้วย เขื่อน “พระราชา” ส�าคÞั อย่างไร เขอ่ื นภูมพิ ลสร้างขึน้ เพอ่ื ปด กนั้ ลา� นา้� ปงท่บี รเิ วณเขาแกว้ อ�าเภอสามเงา พื้นท่แี มน่ ้า� ปงไหลผา่ น ซ่งึ เป็นเข่ือนคอนกรีตโคง้ ขนาดใหญ่ทสี่ ดุ ในประเทศไทยและเอเชียอาคเนย์ มาดูกันซเิ ด็กๆ วา่ เขือ่ นท่ี ใหÞ่ขนาดนจ้ี ะมปี ระâยชนอ ย่างไรบา้ ง ระบายน�้าเพ่ือการเกษตร ซ่ึง ปรมิ าณนา้� ทร่ี ะบายออกจากเขอ่ื นจะถกู นา� ไป ใชท้ งั้ ดา้ นการเกษตร กนิ ใชใ้ นครวั เรอื น และ สนับสนุนพ้ืนที่เพาะปลูกในพ้ืนที่จังหวัดตาก และทุกพ้นื ทที่ ี่แมน่ �า้ ปง ไหลผา่ น 10 ล้านไร่ บรรเทาอุทกÀัย ช่วยบรรเทา อุทกภัยในลุ่มน้�าปงและในทุ่งเจ้าพระยา ในชว่ งฤดูฝนหรือฤดนู ้า� หลาก๑๒

เดก็ ๆ คดิ วา่ ตัวเอง ได้ ใชป้ ระâยชนจากเขอ่ื นบา้ งไหม ผลิตไ¿¿‡า สามารถ ผลิตไฟฟ‡าได้ ๖4,๕๘๐.๘3 ลา้ นหน่วย ช่วยประหยดั เงิน ในการน�าเข้าน้�ามันเตาเฉล่ีย 3๐๐ กว่าลา้ นบาท เป็นแหล่งท่องเที่ยว นอกจาก ๑3ความอลงั การของเขอื่ นคอนกรตี โคง้ แล้ว ยังมีแหล่งท่องเท่ียวธรรมชาติและวิวทิวทัศน์ที่สวยงามรอบเขื่อนใหช้ มอกี มากมาย ส่งเสริมอาชีพชาวประมงโดยให้ชาวประมงซ่ึงเป็นคนท้องถ่ินสามารถจับสัตวน์ ้า� ในพืน้ ที่เข่อื นได้

พระราชารักษตน้ นา้�กลางนา�้ และปลายน�้า พระราชาเหน็ ความสา� คัญของการรักษาต้นนา�้ กลางนา้� และ ปลายน้�า โดยใหด้ ูแลปา† ตน้ นา้� ซ่งึ เป็นต้นก�าเนดิ ของแมน่ า�้ ปง ท่ไี หล ลงอ่างเก็บน�้าของเขือ่ นภูมิพลใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพและยง่ั ยืน ปลกู ปา† ถาวรเฉลิมพระเกียรต ิ เรมิ่ ตั้งแต่ป ‚ ๒๕3๗ เพื่อฟ„นœ ฟูปา† และส่ิงแวดล้อมรอบอ่างเกบ็ น�า้ ของเขื่อน สร้าง½ายชะลอน้�าในป†าชุมชน ลดการตน้ื เขนิ ที่ปลายนา�้ ชว่ ยรกั ษาความชมุ่ ชนื้ ใหป้ า† และลดความรุนแรงของไฟป†า ซึ่งเปน็ ต้นแบบทีด่ ีให้ชมุ ชนใกล้เคียงด้วย กอ่ ตงั้ ศูนยด บั ไ¿ป†าเขอ่ื นÀูมพิ ล เพ่ือ เฝ‡าระวังไฟป†าในช่วงฤดูแล้ง และขยายความรู้ไป ยงั ชมุ ชนเพอ่ื การดูแลป†าต้นน�้าอย่างมสี ว่ นร่วม๑4

เพลินเรียนรู้รอบเข่อื น “พระราชา” กงั หัน ขอ ว้าว…เขอ่ื นของพระราชามจี ุดต่างๆ มีไ ให้เดนิ เรียนร้อู ีกมากมายพรอ้ มแล้วไปลยุ กัน จดุ ชมววิ สนั เขอ่ื นมองเห็นทิวทัศน์หุบเขาน้อยใหญ่และอา่ งเกบ็ นา�้ กวา้ งใหญส่ ดุ สายตา มใี หเ้ ลอื กทง้ั แบบลอ่ งแพทใ่ี ชเ้ รอื ลากจงู และเรอื สา� ราญ เพอ่ื เทย่ี วชมสมั ผสั กบั ธรรมชาตอิ า่ งเกบ็ นา้� ทกี่ วา้ งใหญ ่ เชน่ พระพทุ ธบาทเขาหนาม พระธาตแุ กง่ สรอ้ ย เกาะวาเลนไทน์ เข่ือนท่ีเราเห็นอยู่นี้ สา� หรบั กว้างใหÞ่ไพศาลแค่ไหนกันนะ จกั รยานเสอื • มรี ัศมคี วามโค้ง ๒๕๐ เมตร ยาว 4๘๖ เมตร ในทะเลสาบ • สันเขอื่ นกว้าง ๖ เมตร สงู ๑๕4 เมตร ของเขอื่ น ฐานเขอ่ื นกว้าง ๕๒.๒ เมตร • เกบ็ นา้� สามารถรองรบั นา้� ได้สูงสดุ ๑3,4๖๒ ล้านลกู บาศกเ์ มตร๑๕

นนา�้ ชยั พั²นา คอื กงั หนั นา้� ทพ่ี ระราชาคดิ คน้ ขน้ึ มา เพอื่ บา� บดั นา้� เสยี ดว้ ยวธิ กี ารเตมิองพระราชา อากาศ ท�าให้น�้าเสียกลายเป็นน�้าดี นา� มาใช้บ�าบดั น้�าเสียในบ้านเรอื น ไวท้ า� อะไร ? โรงงานอุตสาหกรรม และเพ่มิ ออกซเิ จนให้กบั บอ่ เพาะเลีย้ งสตั วน์ ้�าได้ สรา้ งขน้ึ ในวโรกาสพระราชพธิ เี ฉลมิ พระชนมพรรษา ๖ รอบ วนั ท ี่ ๕ ธนั วาคม พ.ศ.๒๕4๒ ภายในจดั แสดงนทิ รรศการเรอ่ื งราว การกอ่ สรา้ งเขอ่ื นภมู พิ ล และหอ้ งจา� หนา่ ยสนิ คา้ ของโครงการหลวง สว่ นภายนอกอาคารมกี งั หนั นา้� ชยั พฒั นาตดิ ตงั้ ไวใ้ หช้ มดว้ ย บคนทชี่ อบกจิ กรรมผจญภยั ทเ่ี ขอ่ื นจะมี ใครอยากค้างคนื เพราะตดิ ใจบรรยากาศอภเู ขาใหข้ เ่ี ทย่ี ว และมเี รอื คายคั ใหพ้ าย ของเขอ่ื น สามารถเลอื กไดท้ งั้ แบบพกั คา้ งคนืบ เพอ่ื ชมทวิ ทศั นธ์ รรมชาตทิ ส่ี วยงาม ท่ีแพโฮมสเตย์ หรือบ้านพักท่ีทางเข่ือนมีไว้ บรกิ าร ๑๖

พื้นทกี่ วา้ งขวางคลา้ ยสวนสาธารณะ ร่มร่ืนด้วยพรรณไม้และต้นไมใ้ หญต่ ่างๆ ภายในมีพระบรมฉายาลักษณ์ และของใชส้ ว่ นพระองคข์ องพระราชา และพระราชนิ มี าจดั แสดงใหช้ ม ในเขตปา† สงวนแหง่ ชาตแิ มต่ น่ื เหนอื อา่ งเกบ็ นา�้ เขอื่ นภมู พิ ลเปน็ เสน้ ทางเดนิ ศกึ ษาสภาพความหลากหลายของพน้ื ทป่ี า† ดบิ เขา ปา† เตง็ รงั และปา† เบญจพรรณ เพอ่ื สง่ เสรมิ การทอ่ งเทย่ี วในเชงิ อนรุ กั ษ๑์ ๗

พลงั นา้� กลายเป็นไ¿¿‡าไดอ้ ย่างไร อาศัยการเคลอ่ื นท่ีของน้า� จากท่ีสูงลงมาที่ตา�่ น�า้ ท่กี กั เก็บในอ่างเก็บน�้าของเขื่อนจะแฝงพลงั งานศักย์อยู่ ซึง่ อาศัยการเคลอ่ื นทีข่ องน้า� จากทีส่ ูงลงมาทีต่ ่า� กวา่ ท�าใหเ้ กิดพลังงานจลน์ ถ่ายทอดไปยังกงั หันน�้า สง่ ผลให้ กังหันน�า้ หมนุ ซ่งึ เป็นตัวตน้ กา� ลงั ของเคร่ืองก�าเนิดไฟฟา‡ ท�าให้มีการเปลีย่ นรูปพลงั งานเป็นพลังงานไฟฟ‡าในที่สดุ ทอสงน้ำ เขอื่ นÀมู ิพลมกี ารดูแลดา้ นสิ่งแวดล้อม และรักษาปา† ต้นน�้าอย่างตอ่ เนอ่ื ง ซึ่งถือเปน็ จุดเริ่มต้น ที่ส�าคัÞของการบริหารจัดการน�า้ ในประเทศไทย ชาวบ้านก็ไดม้ อี าชีพดา้ นทั้งการเกษตร การประมง และการท่องเที่ยว ทา� ใหม้ คี ³ุ Àาพชีวิตที่ดีขน้ึ๑๘

ไ¿¿‡ามาจากไหนได้อีกบ้างนะ พลงั งานแตล่ ะชนดิวงกลมแหล่งพลงั งานท่ีผลิตไ¿¿า‡ ได้ น�ามาผลิตไ¿¿‡า ไดย้ งั ไงนะเขอ่ื นภมู พิ ล การเดินทาง เขาแกว้ อ�าเภอสามเงา จงั หวดั ตาก เปด ให้เขา้ ชมโครงการวนั จันทร-์ ศุกร์ เวลา ๘.3๐-๑๖.3๐ น. ๑๙ ๐ ๕๕๘๘ ๑๒3๘ http://www.bhumiboldam.egat.com

ตามรอย “กลว้ ยตาก” ของดีบางกระทมุ่âครงการพั²นาที่ดินมูลน¸ิ ิชัยพั²นาบา้ นเกาะคู จ.พิษ³ุâลก เพราะอาชีพของชาวบางกระทุม่ คือการปลูกกลว้ ยและผลิตกลว้ ยตาก ขาย แตใ่ นอดีตยังไม่ได้พัฒนาใหม้ คี ณุ ภาพและทา� รายได้จริงจงั เจ้าหญิงนักพัฒนา ผ้เู ดินตามรอยพระราชา จงึ สานต่อให้จัดตง้ั โครงการพฒั นาและสง่ เสรมิ อาชพี ผลติ กลว้ ยตากในพืน้ ทอี่ า� เภอบางกระทมุ่ จงั หวดั พิษณโุ ลก โดยให้พฒั นาคณุ ภาพ พนั ธ์กุ ล้วยทด่ี นี �าผลผลติ กล้วยไปแปรรูปและพัฒนาตู้อบพลงั งานแสงอาทิตย์ เพือ่ อบกล้วยทา� ใหก้ ลว้ ยตากของบางกระท่มุ ขึน้ ช่ือ ในเรอื่ งของรสชาติและคุณภาพ ช่วยใหช้ าวบา้ นบางกระทุม่ มีรายได้ดขี ้ึน ๒๐

เด็กๆ รไู้ หมกล้วยตากท�าจาก กลว้ ยอะไร? ๒๑

âครงการตน้ แบบเพื่ออาชีพที่ยงั่ ยืน ของชาวบางกระทมุ่ Àายในพน้ื ท่ี ๑õ ไร่ ๓ งานของâครงการ พั²นาที่ดนิ มลู น¸ิ ชิ ยั พั²นาบา้ นเกาะคู อ.บางกระทมุ่ จ.พษิ ³âุ ลก มอี ะไรที่ ให้ เดก็ ๆ ตะลยุ เรียนรบู้ า้ งนะอาคารบม่ กล้วย ก่อนถึงขน้ั ตอนการตากหรอือบแห้ง จะต้องน�ากล้วยดิบมาบ่มโดยคลุมด้วยพลาสตกิ ใสให้มดิ ชดิ ทง้ิ ไว้ ๒4 ช่ัวโมง âดมพาราâบลา่ เปน็ เทคโนโลยกี ารผลติ กลว้ ยตากโดย อาศยั ระบบอบแหง้ แบบเรอื นกระจก หรอื โดมพาราโบลา่ แทนการตากแบบธรรมชาติ แปลงรวบรวมพัน¸กุ ลว้ ยกวา่ õ๐ ชนดิ เช่น กลว้ ยน�า้ ว้ากาบขาว กล้วยน�า้ ว้าปากช่อง กลว้ ยน้า� วา้ คอ่ ม เป็นตน้ แปลงสา¸ิตการปลูกกล้วยน้�าว้าพัน¸ุมะลิอ่อง แปลงสาธิต การปลูกกลว้ ยนา้� ว้าพนั ธุ์มะลิอ่องในพื้นทป่ี ระมาณ ๗ ไร ่ เพ่อื ศึกษา ทดลองเปรียบเทียบกล้วยน�้าว้าแต่ละสายพันธุ์ในการแปรรูปเป็น กล้วยตาก ๒๒

อาคารขยายพัน¸กุ ลว้ ยâดยวิ¸กี ารเพาะเลย้ี งเนอ้ื เยอื่ถ่ายทอดเทคโนโลยีการขยายพนั ธก์ุ ลว้ ยโดยวธิ กี ารเพาะเลย้ี งเนื้อเยอ่ื และวิธกี ารผ่าหนอ่ เพอื่จ�าหน่ายและสนับสนุนต้นพันธุ์กล้วยน้�าว้ากับเกษตรกรและผู้ทส่ี นใจ ตากกล้วยใน âดมพาราâบล่าดียงั ไงนะ ? ท�าให้ผลิตกล้วยตากได้ทุกฤด ู ลดป˜ญหากลว้ ยเนา่ เสีย จนต้องท้ิง แปลงปลูกพืชผักสวนครัวหมุนเวียน อยู่บริเวณ ดา้ นหนา้ โครงการฯ เปน็ พชื ผกั ตามฤดกู าลทปี่ ลอดสารพษิ ส่วนหน่ึงไว้บริโภคในโครงการ และส่วนที่เหลือไว้ส�าหรับ จา� หน่าย เลยี้ งสตั ว  วสั ดเุ หลอื ทง้ิ จากกระบวนการ การผลิตกล้วยตาก เช่น เปลือกกล้วย สามารถเป็นอาหารให้กับสัตว์ เช่น หม ู ไกพ่ ้นื เมอื ง และเป็ดเทศ เพอื่ เปน็ การลด ตน้ ทนุ คา่ อาหารสตั ว์ได ้ ๒3

กวา่ จะเปน็ กลว้ ยตากต้องผา่ นขนั้ ตอนอะไรบา้ งนะ ทา� ไมต้องใชก้ ล้วยน�้าวา้ พัน¸มุ ะลอิ ่องเทา่ น้ัน? เพราะมีเปลือกบาง เนอ้ื กลว้ ยละเอยี ด สีนวลสวย มกี ล่ินหอมของน้า� หวาน จากกลว้ ย ลกู เล็กกินพอดคี า� คัดเลือกกล้วย โดยใช้กล้วยน้�าว้าพันธุ์มะลิอ่องดิบแก่จัด ไมส่ กุ คาเครอื เพราะมกั มแี มลงวนั ทองเจาะทา� ใหก้ ลว้ ยเสยี หาย บ่มกล้วยในอาคารบ่ม คลุมด้วย พลาสติกใสเพ่ือไม่ให้อากาศเข้า-ออก ได ้ ทง้ิ ไว ้ ๒4 ช่วั โมง แลว้ คอ่ ยน�ามาปอกเปลอื กช่วงดกึ ๆ เช่น ตี ๑-๒ เพอ่ื เลยี่ งแสงแดดรอ้ นชว่ งกลางวัน เด็กๆ รู้ไหม การผลติ กล้วยตาก ใชเ้ วลาตา่ งกนั ในแต่ละฤดูด้วยนะ? ฤดรู อŒ น ฤดูหนาว ฤดฝู น ใชเŒ วลา ๔ วนั ใชเŒ วลา ๕ วัน ใชŒเวลา ๖-๗ วนั๒4

อบในâดมพาราâบล่า อบด้วยระบบอบแห้งแบบเรือนกระจก 3-4 วัน โดยอบทิง้ ไวต้ อนเช้า และตอนเยน็ของทุกวนั ตอ้ งเอากลว้ ยทวี่ างเรียงในตะแกรงมาสุมกองกนั เมอ่ื ถงึ ตอนเช้ากก็ ระจายกลว้ ยเรียงกนั บนตะแกรงเหมอื นเดิม ท�าทุกวันจนครบ 4 วนั ผ่านกระบวนการ¦่าเช้ือ ก่อนใส่ บรรจภุ ณั ฑเ์ พอ่ื วางจา� หนา่ ย จะตอ้ งผา่ น ผา่ นกระบวนการฆา่ เชื้อก่อน “กล้วยตากของชาวบางกระทุม่ เป็นแบบลกู กลม เหนยี วนมุ่ พอดีค�า” ทา� ไมกล้วยบางลกู สีน�้าตาลคลา้� บางลูก สีเหลอื งทอง เดก็ ๆ ลองถามพ่ีเจา้ หน้าท่ีดูส?ิ เมื่อมีต้นแบบการผลิตกล้วยตากที่เป็นระบบและได้คุ³Àาพมากข้ึนตง้ั แตก่ ารเลอื กพัน¸กุ ลว้ ย การผลติ และการจา� หนา่ ย เกษตรกรกม็ รี ายได้ที่ม่ันคงข้นึ Àูมปิ ัÞÞาการทา� กลว้ ยตากท่ีมีมาแต่âบรา³ก็ไดส้ ืบสานต่อโครงการพัฒนาที่ดินมูลนิธชิ ัยพัฒนาบาŒ นเกาะคู อ.บางกระทม‹ุ จ.พษิ ณุโลก๑3๗ หม ู่ 3 ต.บางกระทมุ่ อ.บางกระทมุ่ จ.พษิ ณโุ ลก ๖๕๑๑๐ ๐ ๕๕๖๑ ๕๕๒๙, ๐๘4 ๘๙4 ๐34๒ http://www.chaipat.or.th/site_content/55-225/ 151-54.html ๒๕การเดินทาง

เเขทือ่ ่ียนวชแมเคขอ่ื วนนแ้อห่งยเมบอื �างรพษิุง³แâุดลกน จ.พษิ ³âุ ลก เดิมทีลุ่มน�้าแควน้อย จังหวัดพิษณุโลก เป็นพ้ืนท่ีเกษตรกรรมและมัก ประสบกบั ปญ˜ หาอทุ กภยั ในฤดนู า�้ หลากและขาดแคลนนา�้ ในชว่ งฤดแู ลง้ ทา� ให้ เกษตรกรไม่สามารถทา� การเกษตรไดต้ ลอดทั้งป‚ พระราชาปราชญแ์ หง่ นา้� จงึ ใหส้ รา้ งเขอ่ื นแควนอ้ ยบา� รงุ แดน เปน็ อา่ งเกบ็ น้�าอเนกประสงค์ขนาดใหญ่ เพ่ือบรรเทาอุทกภัยที่เกิดข้ึนบริเวณลุ่มน�้า แควนอ้ ยตอนลา่ งในเขต อ.วดั โบสถ์ และแก้ไขปญ˜ หาน�้าให้เกษตรกรกลับมา ทา� นาและเพาะปลกู ไดท้ ุกฤดู๒๖

เขือ่ นแควน้อยบ�ารุงแดน หมายถงึ เขือ่ นแควนอ้ ย ท่ีท�าใหม้ คี วามเจริÞในพืน้ ท่ี รู้ไหมว่าอทุ กÀยั คือÀยัท่ีเกดิ จากอะไร ๒๗

และพิพเท¸ิ Àี่ยั³วช±มข เอขื่องพนระราชา ท�าไมเขื่อนแก้ปัÞหา น้�าทว่ มได้เข่อื นแควนอ้ ยบา� รุงแดน อ่างเก็บน้า� อเนกประสงค ขนาดใหÞแ่ หง่ น้ี ไมไ่ ด้สร้างขน้ึ เพ่อื แกป้ ัÞหาน้า� เดก็ ๆ ร้ไู หม ? อยา่ งเดียว Àายในเข่ือนยงั มจี ุดท่ี ใหเ้ ด็กๆได้มาเท่ียวชมอกี ด้วย มจี ุดไหนบา้ งนะมาดูกนั เลย รปู ปนœั และพระพุท¸รูป ใหเ้ ดก็ ๆ ไดส้ ักการะ จุดชมวิว ลานกิจกรรมชมบรรยากาศที่สวยงาม เปน็ ลานกวา้ งสามารถมาทา� กจิ กรรมตา่ งๆ ไดท้ ั้งครอบครวั สุดลูกหูลูกตาบริเวณ อา่ งเกบ็ ขนาดใหญ่ เข่อื นนก้ี วา้ งใหÞแ่ ค่ไหน ? เขอื่ นแควน้อยบ�ารุงแดน เป็นเข่อื นทง้ิ หินดาดคอนกรีต สูง ÷õ เมตร ยาว öø๑ เมตร กักเก็บได้ ๙๓๙ ลา้ นลูกบาศกเมตร๒๘

แพเลน่ น�้าทา้ ยเขือ่ นใหน้ ักท่องเทยี่ วได้มาสมั ผสั กบั บรรยากาศและเล่นน�า้ อย่างสนุกสนาน รวมทง้ั มีแพยาง ให้บรกิ ารนกั ท่องเท่ยี วทช่ี อบล่องแก่งด้วย ซ่งึ เปด เพียงปล‚ ะครั้ง ชว่ งวันที ่ ๑๑-๑๙ เมษายนเท่าน้นั ลานนา้� พุ ๒๙ ตัง้ อย่ใู กลๆ้ พพิ ิธภณั ฑ์นเี่ อง พพิ ิ¸À³ั ±เข่ือนแควนอ้ ยบา� รุงแดน อันเนอ่ื งมาจากพระราชด�าร ิ เด็กๆ จะไดเ้ หน็ ถึงสง่ิ ท่พี ระราชาแก้ ปญ˜ หาเรื่องการจัดการน�้าและแกไ้ ขภัยแล้ง อุทกภยั ให้กับประชาชน ซงึ่ พพิ ิธภัณฑ์แหง่ นไี้ ด้แรงบนั ดาลใจในการออกแบบมาจาก “น�า้ ” ที่หมายถึงความมอี ยู่มีกิน และเป็นจุดกา� เนดิ ของชีวิตและชมุ ชนตา่ งๆ

อเขะื่อไรนบแา้หง่งนนะม้ี ปี ระâยชน เปน็ แหล่งน�า้ ใช้ แหลง่ น้�าเสริมเพื่อการอุปโภเปคแน็ ลแะหบรลโิ ่งภนคใา�้ นสคนรัวบั เรสอื นนนุของประชาชน การเพาะปลูกในฤดแู ลง้ ของพ้ืนท่โี ครงการเจา้ พระยา ให้กบั พน้ื ท่ีชลประทาน ทัง้ ฝ˜ง› ซา้ ยและฝง›˜ ขวาของแมน่ �้าแควน้อย แก้ไขปÞั หาอทุ กÀยั บริเว³พ้นื ที่ ลุ่มน้�าแควนอ้ ย ตอนล่าง โดยเฉพาะ ในเขตพน้ื ท่ี จงั หวดั พษิ ณโุ ลก และจังหวดั ใกลเ้ คียง3๐

เกษตรเพาะปลกู ได้ท้ังป‚ เป็น ๑ใน๔ เข่ือนหลกัช่วยให้เขตพนื้ ท่บี รเิ วณตอนบน ที่ส่งน้�าไปลมุ่ น�า้ เจา้ พระยาและตอนกลางในลมุ่ น�า้ แควน้อย สง่ น้า� ชว่ ยเหลือพื้นที่การเกษตรสามารถมนี ้�าทา� การเพาะปลกู ๔ อ�าเÀอของจังหวัดพษิ ³ุâลก คอื อา� เภอวดั โบสถ ์ อ�าเภอพรหมพริ าม ไดท้ ง้ั ในฤดฝู น-ฤดูแลง้ อา� เภอวงั ทอง และอ�าเภอเมอื ง เปน็ สถานท่ีพักผอ่ นหยอ่ นใจ รวมทงั้ แหล่งประมงน�า้ จืดขนาดใหญ่ และเปน็ แหลง่ ผลติ กระแสไฟฟา‡เขื่อนแควนŒอยบํารงุ แดน อนั เน่ืองมาจากพระราชดาํ ริ หมู่ท่ ี 4 บา้ นเขาหินลาด ต�าบลคนั โช้ง อา� เภอวัดโบสถ์ จังหวัดพิษณุโลก เปดใหเ้ ข้าชมโครงการวันจันทร์-ศุกร ์ เวลา ๘.3๐-๑๘.๐๐ น. ๐ ๕๕3๑ ๖๕4๒ http://khwaenoi-dam.com/ 3๑การเดนิ ทาง

และสเทวน่ียเวกทษอ้ ตงไรรข่ทออ้งงพนราะราชา âครงการศูนยชัยพั²นาการเกษตรสริ ิน¸ร จ.พจิ ิตร เดิมทีเกษตรชาวพจิ ติ รประสบกับป˜ญหาอุทกภัยทกุ ป‚ เพราะอาศยั อยูใ่ นพนื้ ที่ราบล่มุ ซงึ่ น�้าท่วมง่าย ทา� ให้เรอื กสวนและไร่นาเสียหาย ไมส่ ามารถปลูกขา้ วและท�าการเกษตรไดต้ ่อเนือ่ งตลอดทั้งป‚ เจ้าหญงิ นกั พัฒนา จงึ ใหพ้ ัฒนาที่ดนิ ที่บา้ นสะพานยาว หมทู่ ่ ี ๑๑ ต�าบลเนนิ มะกอก อา� เภอบางมูลนาก จงั หวดั พิจติ ร ซ่งึ มีพ้นื ทที่ งั้ หมด ๙๑ ไร่ ๒ งาน 44 ตารางวา โดยแก้ป˜ญหานา้� และดนิ ตามแนวทางของพระราชา ทา� ให้พน้ื ท่ีทเี่ คยประสบป˜ญหา อุทกภยั เกิดประโยชน์ทางการเกษตร และเปน็ ศูนย์เรียนรูด้ า้ นเกษตร3๒ ตามแนวทางเศรษฐกจิ พอเพยี ง

เด็กๆ รูม้ ย้ัเกษตรตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง คืออะไร ? 33

เรียนรู้เกษตรทฤษฎี ใหมข่ องพระราชา ในพื้น ๙๑ ไร่ ๒ งาน พน้ื ท่ีอยู่อาศยั ๑๐% ๔๔ ตารางวาแห่งนี้ รวมท้งั เปน็ พ้ืนที่เลีย้ งสตั ว์ใชห้ ลกั เกษตรทฤษฎี ใหม่ ย้งุ ขา้ ว คอกวัว โรงเพาะปลาของพระราชาที่คำ� นึงถงึ โรงเรอื นเพาะเหด็ และปัจจัยสี่ ในชีวิตประจ�ำวนั โรงเรอื นอ่นื ๆซึ่งจะแบ่งพ้ืนท่ีออกเปน็๔ สว่ น ตามอตั ราสว่ น ๓๐:๓๐:๓๐:๑๐มาดูกันดีกวา่ มอี ะไรบา้ งพื้นท่ีปลกู ไมผ้ ลและพืชผกั ๓๐% โดยปลกู ไมผ้ ล และพวกพชื ผกั พชื ไร่ พชืสมุนไพรต่างๆ เพื่อใช้เป็นอาหารประจ�ำวันหากเหลือกนิ กแ็ บง่ และขายได้ ย้งุ ขา้ ว หน้าตาเปน็ ยังไงนะ เด็กๆ เคยเห็นไหม ? ยงุ้ ขา้ วหรือยงุ้ ฉาง คอื ทส่ี ำ� หรบั เกบ็ รกั ษา 34ขา้ วเปลอื กใหค้ งคณุ ภาพทด่ี ี เพอ่ื ไวก้ นิ ไวข้ าย และเก็บเมลด็ พนั ธ์ไุ ว้ปลูกในฤดูกาลหน้า

ทแลอ่ ะงสวไปนเใกนษไตรร่นขอางพระราชา เดก็ ๆ ทายสิ อะไรเอ่ย กล่ินเหม็นจัง ไร่นาและสวนเกษตรของพระราชา คือห้องเรียน แตม่ ปี ระâยชน?ธรรมชาตแิ สนกวา้ งใหญ่ ทใ่ี ห้เกษตรกรไดเ้ ข้ามาเรยี นรู้การทา� นาใหไ้ ดข้ ้าวท่ีมีคณุ ภาพ แปลงเกษตร และการเพาะเลยี้ งสตั ว ์ ดว้ ยหลกั การดา� เนนิ ชวี ติ แบบพอเพยี ง มีจดุ ไหนให้เราเดนิ ตามรอยพระราชาบา้ ง มาดูกนั เลย้ ย เพอ่ื แกป้ ญ˜ หาพน้ื ทนี่ อ้ ย นา�้ จา� กดั ใหส้ ามารถ ๔เลี้ยงปลาได้ ซ่ึงเจ้าหน้าจะถ่ายทอดความรู้ในการเลี้ยงปลาดุกในบ่อพลาสติกให้เกษตรกรน�า๑ไปทา� ตามได้ จนเกิดเป็นรายไดเ้ สรมิ ๒ เปน็ แปลงสาธติ ใหเ้ กษตรกรสามารถปลกู พชื เกษตรกรจะได้เรียนรู้การเพาะเห็ดผกั ปลอดภยั สารพษิ ทไี่ ดค้ ณุ ภาพ เชน่ ดอกไมจ้ นี ตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง เป็นฟ˜กข้าว มะเขือ กุยช่าย เป็นต้น ซ่ึงดีต่อ เห็ดปลอดสารพิษ ได้ท้ังกินเองและขาย สิ่งแวดล้อม ขายก็ได้ราคาดี ส่งผลให้คุณภาพ ชว่ ยเพ่ิมรายได้ใหค้ รอบครวั3๕ชีวติ ของเกษตรกรดีข้นึ ได ้

เพ่ือให้เกษตรกรเข้าใจการผลิตปุ‰ย มกี ารเพาะปลานลิ พนั ธด์ุ ี แจกจา่ ยแกเ่ กษตรกร อินทรีย์หรือปุ‰ยหมัก และฝƒกท�าให้เป็น เพอ่ื สรา้ งรายไดแ้ ละอาชพี อยา่ งยง่ั ยนืแล้วน�าไปใช้ในแปลงเกษตรของตัวเอง ช่วยลดการใช้ปุ‰ยเคมี ดินร่วนดี พืชก็แขง็ แรงปลอดสารพิษ ๖ ๘ ๕ สาธิตและเป็นต้นแบบการเพาะ เด็กๆ รไู้ หมวา่ พนั ธแ์ุ ละเลย้ี งกบนาแกเ่ กษตรกรเพอ่ื ขา้ ว ๑ เม็ด เม่อื นา� สร้างรายไดเ้ สรมิ ไปปลกู แลว้ จะกลายเป็น ขา้ วก่ีเมด็ ลองถาม ๓ ๙ ในแปลงมีพืชสมุนไพรท่ี พี่เจ้าหนา้ ท่ีดสู ิ รวบรวมไว้ประมาณ ๕๕ ชนิด เชน่ ใบบวั บก ชมุ เหด็ หางไหล 3๖ เป็นต้น เพ่ือให้เกษตรมี สมุนไพรไว้ใช้เป็นยาช่วยลด ค่าใช้จ่าย

ใบไม้ ข้ีวัว ข้ีควาย เศษอาหาร มีอะไรท่ีบ้าน หÞ้าแห้ง ขี้เป็ด ข้ี ไก่ ผัก ผลไม้ บ้างนะ ที่นา� มา ทา� ปุ‰ยหมักได้ ผลิตเม็ดข้าวพันธุ์ดีและคุณภาพด ี เดก็ ๆ ลองนึกดสู ิ ?แลว้ กระจายพนั ธใ์ุ หแ้ กเ่ กษตรกรในพน้ื ท่ ีใหเ้ กษตรกรนา� ความรไู้ ปปรบั ใชเ้ พอ่ื เพมิ่ผลผลิตและรายได้ให้ตัวเองได้๗ ๑๐ เด็กๆ จะได้เห็นวัวนมสายพันธุ์ TMZ เปน็ แหลง่ รวบรวมไมผ้ ลพนั ธด์ุ ตี า่ งๆ ทเี่ ปน็(THAI MILKING ZEBU) ซง่ึ เจา้ หนา้ ทจี่ ะรดี นมชว่ ง พนั ธท์ุ ห่ี ายาก และพชื สา� คญั ทางเศรษฐกจิ เชน่ ๗ โมงเชา้ และบ่าย ๒ ครึง่ ของทุกวัน และมี สาเก มะยมแดง มะขามแดง ทุเรียนเทศ การสาธิตการจัดการอาหารหยาบคุณภาพดีในการเล้ยี งโคนม เพอื่ ไดน้ ้า� นมปรมิ าณเหมาะสม 3๗มะกอกฝร่ัง เพื่อให้ความรู้กับเกษตรกรและ คนทั่วไปท่สี นใจ

ใมนผี สกั วผนลขไอมง้อพะรไระรบาา้ ชงานะ เด็กๆ ลองไป หาค�าตอบดซู ิจับคดู่ ูสผิ กั ผลไม้แต่ละชนดิ ช่ืออะไรเอ่ย ประâยชน. ...........................…. ¿ักขา้ ว ประâยชน. ...........................…. ดอกไมจ้ ีน กุยชา่ ยประâยชน............................…. มะขามแดง ประâยชน............................…. มะกอก½ร่ัง ประâยชน............................…. 3๘

พืน้ ท่ีเกบ็ น�า้ ๓๐% พระราชาบอกว่าน้�าเป็นป˜จจัยส�าคัญอันดับ แรกของการท�าการเกษตรและการด�ารงชีวิต พน้ื ทส่ี ว่ นนจ้ี งึ ขดุ เป็นสระเกบ็ กกั น้า� เพอ่ื ใชเ้ กบ็ กกั นา�้ ในฤดฝู น และ ใชใ้ นฤดแู ล้ง พ้นื ท่ีปลูกขา้ ว ๓๐% เพ่ือปลูกข้าวในฤดูฝน ซ่ึงท�าเพื่อกิน ให้เพียงพอตลอดป‚ และขยายเมล็ดพันธุ์ ขา้ ว เพอื่ ชว่ ยลดคา่ ใชจ้ า่ ย และใหเ้ กษตรกร3๙เห็นคุณคา่ ของการพึง่ พาตวั เอง

พระราชานักแกป้ ัÞหา • แก้ปัÞหาน�้า ชาวพิจิตรมีป˜ญหาน้�าเยอะและ กังขังนาน แก้โดยสร้างคันดินที่ใช้ดินและหญ้าแฝก เพื่อ ป‡องกันการพังทลายของหน้าดิน และเป็นการกักน้�าไว้ใช้ ในพื้นที่อยา่ งเพียงพอ • ปÞั หาดนิ ชาวนาทา� นาซา้� ๆ โดยไมด่ แู ลดนิ หรอื ใช้สารเคมีนานๆ ดินก็จะไม่มีคุณภาพ แก้โดยปลูกพืช หมนุ เวยี น ใชป้ ยุ‰ หมกั แทนการใชส้ ารเคมี • แก้ปัÞหาคุ³Àาพชีวิต ช่วยชาวบ้านให้มีพันธุ์ข้าวทส่ี ะอาด ปลอดภัย ปลูกแลว้ ชาวบา้ นได้ราคาด ี และถ้ามาอบรบกับโครงการจะได้สิทธิ์ในการซอื้ พนั ธุ์ขา้ วได้ถกู กวา่ ทอ้ งตลาด • แก้ปÞั หาที่ตวั เกษตรกร พระราชาสอนให้พ่งึ พาตวั เอง ดา� เนินชีวิตอย่าง พอเพียง ให้ปลกู ในสง่ิ ทตี่ วั เองกิน ใชใ้ นสิง่ ท่ตี ัว เองทา� เหลือแล้วคอ่ ยแบ่ง เหลือแลว้ ค่อยขาย4๐

กิจกรรมชวนเด็กๆ เรียนรู้ • กิจกรรมเตรียมดนิ เรียนรู้วิ¸ีการเตรียมดิน เตรียมเมล็ดพัน¸ุผกั และการทา� ป‰ยุ • กจิ กรรมแปรรูป ไดล้ องท�าไอศกรีม ทา� นมพาสเจอรไรซ นมสด เตา้ Îวยนมสด âยเกริ ต และขนมไทยง่ายๆ เช่น ถัว่ แปบ • กิจกรรมลงแปลงนา เด็กๆ จะไดล้ งแปลงนา ไดด้ กู ารสา¸ติ การ ด�านา การหว่าน และรจู้ ักพัน¸ุข้าว ตา่ งๆ นอกจากทโ่ี ครงการศนู ยช์ ยั พฒั นาการเกษตรสริ นิ ธร จะใช้องค์ความรู้ตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงในการท�างานแล้ว ยังได้ขยายองค์ความรู้น้ีไปหมู่บ้านท่ีอยู่โดยรอบ เพื่อเป็นแนวทางให้เกษตรกรสามารถพ่ึงพาตนเองได้ และมอี าชพี ท่ีมัน่ คงยั่งยืนโครงการศนู ยชัยพฒั นาการเกษตร สริ นิ ธร การเดนิ ทาง บา้ นสะพานยาว หม่ทู ี ่ ๑๑ ต�าบลเนินมะกอก 4๑ อ�าเภอบางมลู นาก จงั หวัดพจิ ติ ร เปด ให้เข้าชมโครงการวันจนั ทร-์ ศกุ ร ์ เวลา ๘.3๐-๑๖.3๐ น. ๐๘ ๒๑๖๐ ๖๒๕๐ http://www.phichit.go.th/AgriCenter.htm

เท่ียวชมพชื เมืองหนาวâครงการพื้นที่ต้นแบบการแกไ้ ขปัÞหาและพั²นาพนื้ ท่ี ต.แกน่ มะกรูด อ.บ้านไร่ จ.อทุ ัย¸านี ตามแนวพระราชด�าริ จากพื้นท่ีป†าท่ีเคยถูกบุกรุก ชาวเขาปลูกพืชเชิงเดี่ยว เกษตรกรเดือดร้อนเรื่อง ทท่ี า� กนิ พระราชาจงึ มแี นวพระราชดา� รสิ นบั สนนุ ใหพ้ ฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ชาวไทยภเู ขา เผา่ กะเหรย่ี งบนพนื้ ทส่ี งู โดยสง่ เสรมิ ใหม้ กี ารปลกู พชื เมอื งหนาวทดแทนการปลกู พชื เชิงเดย่ี ว ลดการบกุ รกุ พน้ื ท่ปี า† เพ่อื เพิ่มรายได้ให้เกษตรกร และเนน้ ให้ประชาชน ในพน้ื ทม่ี สี ว่ นร่วม พัฒนาในทกุ ๆ ส่วน เพ่อื ต่อยอดองค์ความรู้ท่ยี ง่ั ยืน4๒

พืชเมืองหนาวคอื อะไร มอี ะไรบา้ ง เด็กๆ รู้ไหมนะ 43

ตะลยุ เท่ียวชมพืชเมืองหนาว ท่ีเแกน่ มะกรดู âครงการพื้นที่ต้นแบบบรู ³าการ เดก็ ๆ รูจ้ ักดอกไม้ แกไ้ ขปÞั หาและพั²นาพืน้ ท่ี ต.แกน่ มะกรดู อะไรกันบ้างเอย่ ? อ.บา้ นไร่ จ.อุทัย¸านี ตามแนวพระราชด�าริได้รับการพั²นาเปน็ แหลง่ ท่องเท่ียวเชิงเกษตร มจี ุดไหนบ้างมาตะลุยกันเลยเดก็ ๆ ชิมสตรอวเ บอรรีและมัลเบอรร ีเดก็ ๆ จะไดช้ ิมสตรอวเ์ บอรร์ แี ละมลั เบอรร์ ี รสชาติหวานกรอบสดๆ จากไร่ ซึง่ เป็นพืชเมืองหนาวท่ีสรา้ งรายไดด้ ี แปลงสา¸ติ ดอกไมเ้ มอื งหนาว เช่น ดอกเบญจมาศ ดอกลลิ ลี่ ดอกบลซู ลั เวยี ดอกรักเร่ เป็นตน้ สัตวป า† อนรุ ักษ มีรูปป˜นœ สัตว์ป†าอนรุ กั ษ์ในเขตรกั ษาพันธป์ุ †า หว้ ยขาแข้ง อยา่ ง กระทงิ วัวแดง เสือโคร่ง44

ตลาดกะเหรี่ยง กางเตน ทส ัมผสั วิถีชุมชน เทยี่ วชมสนิ คา้ และอาหารพนื้ บา้ น บรเิ วณสภาต�าบลแกน่ มะกรดู อ.บา้ นไร่ในตลาดชมุ ชนกะเหรยี่ ง เป็นการสนับสนนุ มบี ริการท่พี ัก และกางเตนท์นอนเพ่ือสมั ผสั สร้างรายไดใ้ ห้กบั ชุมชน อากาศหนาวและวถิ ชี ุมชนพื้นบ้าน เมอ่ื มีการแกป้ ัÞหาพ้นื ท่ี ชาวบ้านก็กนิ ดีอยดู่ ี มีคุ³Àาพชีวิตท่ีดี สามารถพง่ึ พาตนเองได้ เกดิ การบรหิ ารจัดการภายในทอ้ งถน่ิ และชมุ ชนท่ดี ขี ึ้นตามมา โครงการพนื้ ทีต่ ŒนแบบการแกŒไขปญ˜ หาและพฒั นาพ้นื ท่ีตามแนวพระราชดาํ ริ อุทัยธานี ตา� บลแก่นมะกรดู อ�าเภอบา้ นไร่ จังหวดั อุทยั ธานี เปด ใหเ้ ขา้ ชมโครงการวนั จนั ทร-์ ศกุ ร ์ เวลา ๘.3๐-๑๗.3๐ น. ๐ ๕๖๕๑ ๑๒๙๗ การเดนิ ทาง http://info.dla.go.th/public/travel.do?cmd=goDetail&id=616193&random=1507229739492 4๕

ตามรอยâครงการ ให้ความชว่ ยเหลอื ราษฎร ตา� บลâคกปรง จ.เพชรบูร³ เพ่ือชว่ ยเหลือใหเ้ กษตรกรและชาวบ้านมคี วามเป็นอย่ทู ดี่ ีข้นึ เจา้ หญิงนักพัฒนามีพระราชดา� ริใหจ้ ดั ตั้งโครงการให้ความชว่ ยเหลอื ราษฎร ต�าบลโคกปรง อ�าเภอวเิ ชียรบรุ ี จงั หวัดเพชรบูรณ์ข้นึ เพ่อื แกป้ ˜ญหาของเกษตรกร ท่ีมอี าชีพด้านการเกษตร เชน่ การทา� นา ทั้งช่วยเหลือเร่อื งขา้ ว การปลูกพชื หลังนา เรอ่ื งแหลง่ นา�้ เพื่อการเกษตรและอปุ โภคบริโภค สนบั สนุนกลุม่ อาชีพ และ ชว่ ยเหลือดา้ นการศกึ ษาแก่โรงเรียน โครงการดา้ นการเกษตรในพื้นทีโ่ รงเรยี น เพื่อให้ทุกคนมีคณุ ภาพชีวติ ท่ีดีขึน้ โดยใชห้ ลกั ปรัชญาของ4๖ เศรษฐกจิ พอเพียงตามรอยพระราชา

เศรษฐกจิ พอเพียงตามรอยพระราชา เป็นอย่างไรนะ 4๗

âรงตเร้นียแนบชบุมคชวนาบม้าพนอâเคพกียปงรงâรงเรียนชุมชนบา้ นâคกปรง คือหน่ึงในâครงการให้ความช่วยเหลอืราษฎร ต.âคกปรง อ.วิเชียรบุรี จ.เพชรบูร³ ดา้ นการเกษตรในพนื้ ที่âรงเรียนâดยใชห้ ลักปรัชÞาของเศรษฐกจิ พอเพียงมจี ุดเรียนรไู้ หนบ้างนะ ให้เด็กๆ ได้ตามรอย พชื ไมยล้ังไม้ งลนุกะเป็น เดก็ ๆ รูไ้ หม ? ปลูกผกั ปลอดสารพษิ ท�านา ให้นกั เรียนเรยี นร้กู ารปลกู พชื ฝกƒ ทักษะในการทา� นา ท้ังนาดา�ล้มลุก พืชทีม่ ใี นท้องถ่ินและตลาด นาหวา่ น นาหยอด เรียนรู้กระบวนการผกั ปลอดสารพิษ ผกั ทไ่ี ดก้ น็ า� ไป ท�านา การดแู ลรักษา การเก็บเกี่ยว ทา� อาหารกลางวันใหน้ ักเรียน และการน�าผลผลติ ไปใชใ้ น รูปแบบตา่ งๆ ตามหลกั ปรชั ญา ของเศรษฐกจิ พอเพียง ท�าประมงในâรงเรียน เพาะเหด็ นาง¿า‡ใหน้ กั เรยี นไดร้ จู้ กั กระบวนการเลย้ี ง ฝƒกทกั ษะการเล้ยี งเห็ดนางฟ‡าปลาในบอ่ ในสระ ผลผลิตทไ่ี ด้นา� ไป ใหน้ กั เรยี นได้เรียนรู้ในช่วั โมงเรียน และในช่วั โมงปรบั ลดเวลาท4�า๘อาหารกลางวันในโรงเรยี นได้ดว้ ย