ภาคกลางทอง ๙ แหลง เรยี นรู พิพธิ ภณั ฑท่ีมชี วี ิต เสน ทางเรียนรู “ตามรอยพระราชา”
พระราชาไมไ ดมีแตในนิทานในเดตนิ รแียขดอมนงตพแัวรหเดะง รินกาทาชราาเงรไียปนรู สนุกรูสนุกคดิ HeartHead สนกุ ทำ Handเตรยี มตวั ไปเรยี นรู ใหเตม็ อ่มิเตรยี มใจไปสนกุ ใหเต็มท่ีเตรยี มถามไดทกุ คำถามที่สงสัยเตรียมบันทึกทุกความประทับใจไวกันลืม ณ แหลงเรยี นรู พิพิธภณั ฑท มี่ ีชวี ติจากโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ พระราชา รชั กาลที่ ๙
หนงั สือเดนิ ทางของฉนัt Heartช่อื จริง ชือ่ เลน โรงเรียนHand ชั้น คตปิ ระจำใจ โทรศพั ทเตรยี มตวั ออกเดนิ ทางไปเรยี นรูสมดุ บันทกึ กระบอกน้ำ กลอ งถา ยรปูดินสอ ยางลบ กระเปา เป หมวก
คมู อื พอ แม (Parent’s Guide) การเดนิ ทาง ‘ตามรอยพระราชา’ ของเดก็ ๆ ครงั้ น้ี พอ แมครู หรือผู ใหญส ามารถมสี วนรวมในการเรียนรแู ละสนกุไปกบั เด็กๆ ดวยการ…• กระตนุ ใหเดก็ ๆ เกดิ การเรียนรูอยางสรางสรรคสบื เสาะ จินตนาการ และลงมอื ทํา• สงั เกต พฤตกิ รรมการเรียนรขู องเดก็ ๆ สง เสริมใหเ กดิการตอ ยอด และเช่ือมโยงกบั ประสบการณจ ริง• ประเมิน การเรียนรูและทักษะสําคัญท่ีเกิดจากการเรียนรูของเดก็ ๆ ๔ ทกั ษะ คอื แรงบันดาลใจ คิดสรา งสรรคเอาใจใส จดจอ อยากเรียนรู สาํ รวจ เสาะแสวงหาคําตอบ อยากทาํ ตอ สงั เกต อธบิ ายขอ มลู สรา งแนวคิดใหม เกดิ แรงบันดาลใจ เชื่อมโยง บูรณาการ คิดวิเคราะห ลงมอื ทาํ เขาใจปญ หา เปรียบเทียบมมุ มอง ปฏบิ ตั ิจริง กลา ลอง ตา งๆ ตรวจสอบความถูกตอ ง กลา เรียนรู ลองลงมอื ทํา วิเคราะหขอมลู แสดงเหตุผล๒
รว มเรียนรไู ปกับเดก็ ๆ• กระตุนใหเ ด็กๆ สนใจ ช้ีชวนใหสังเกตสิ่งตา งๆ รอบตวั• ชวนเดก็ ๆ ตง้ั คําถาม คดิ และหาคําตอบ• ลองใหเดก็ ๆ ไดเลน ลองทํา สัมผสั และเรียนรูสิ่งตางๆ• ชวนเดก็ ๆ ใหค ดิ เชื่อมโยงสง่ิ ตา งๆ กบั ตวั เอง ท่ีบา น ที่โรงเรียนและสังคมรอบตวั• ตั้งคําถามใหเดก็ ๆ ทําความเขาใจเร่ืองราว ปญหา และสาเหตุของการเกดิ ปญ หาตางๆ• ตั้งขอสงั เกตใหเดก็ ๆ คดิ ถึงขอ ดี-ขอ เสียของส่ิงตางๆ ทไี่ ดเห็น• ตัง้ ขอสงสยั และคนควาขอ มูลเพ่มิ เติมตอ จากแหลงอื่นๆ• ทา ทายเด็กๆ ใหคดิ หาแนวทางแกป ญหาตามวิธีของตัวเอง ๓
❝ศาสตรของพระราชาไมมีวันลาสมัย วิชาท่ีพระองคทรงสอน ใชไ ดท ุกมมุ โลก เปน ศาสตรถ นอมโลก ถนอมมนษุ ย ตลอด ๗๐ ปแ หง ศาสตรพ ระมหากษตั รยิ ในหลวงรชั กาลที่ ๙ ทานทรงสอนพวกเราไว ครบเครื่อง วันน้ีพระองคทานไมประทับอยูกับเราแลว แตมีแสงสวาง ที่สอ งทางเราตลอดเวลา ขอใหเดนิ ตาม หนงั สอื เดนิ ทางตามรอยพระราชา คอื โรดแมปใหไ ปศกึ ษาตาม เสนทางของศาสตรกษัตริย เปนเคร่ืองมือเหมือนมีไกดคอยอธิบาย พอแมลูกไดเ รยี นรูพรอมกัน เขาใจพรอมกัน ตรวจสอบ ลงมอื ปฏบิ ัติ บนฐานความสามคั คี๔
ขอใหเ ปน การเทย่ี วอยา งสรา งสรรค เทยี่ วไปสอู งคค วามรทู พี่ ระองคประสิทธิ์ประสาทให เที่ยวดูศาสตรกษัตริย ศาสตรพระราชาจะเที่ยวไดเปนรอยโครงการ เหนือสิ่งอ่ืนใด จะเกิดความภาคภูมิใจวาพอของเราเกงเหลือเกิน พอเราสอนเราทุกอยาง เราเสียอีกอาจไมคอยเปนลูกท่ดี ีนัก ไมคอยใสใจคาํ สอนของพอนกั แตไ มสาย เวลานห้ี นงั สือเดินทางจะนําทางพวกทานท้ังหลายไป จะเปนเครื่องชวยอยางดีรับรองวาจะบรรลุธรรม ธรรมชาติและธรรมดา และจบลงดวยคําวาประโยชนส ขุ ❞ ดร.สุเมธ ตนั ติเวชกุล เลขาธกิ ารมูลนิธชิ ยั พัฒนา และท่ปี รกึ ษาโครงการหนังสือเดนิ ทางตามรอยพระราชา ๕
โครงการคุงบางกะเจา ๔๖ เฉลมิ พระเกยี รตฯิ ๑๐ จ.สมุทรปราการ ๒๐ โครงการพัฒนาพื้นท่ี ๔๒ บริเวณวัดมงคลชยั พัฒนา อันเนือ่ งมาจากพระราชดำริ จ.สระบุรี พพิ ิธภณั ฑธ รรมชาตจิ ัดการนำ้ ชมุ ชน ศนู ยภ ตามแนวพระราชดำริ ชุมชนคลองรังสิต จ.ปทุมธานี ๓๒ ๒๖๖
๖ อุทยานการอาชีพ โครงการพัฒนาที่ดนิ ชยั พัฒนา มูลนธิ ิชัยพฒั นาบา นเกาะกา(ศนู ยเ พาะเลย้ี งปลานิลจติ รลดา) ๕๒ จ.นครปฐมจ.นครนายก โครงการเข่ือนคลองทาดา น ๕๔ อันเนอื่ งมาจากพระราชดำริ (เขื่อนขนุ ดานปราการชล) จ.นครนายกวัดพระราม ๙กาญจนาภิเษกจ.กรุงเทพมหานครภมู ริ กั ษธรรมชาติ ๖๔ โครงการ รวมกันสู อยูอ ยา งพรอม บา นพุคา จ.ลพบรุ ี จ.นครนายก ๗
❝เรียนรู อยูอยา งพอเพียงและยง่ั ยืน❞ ดวยเกษตรทฤษฎี ใหม เสนทางภาคกลาง และกรุงเทพมหานคร ● อางทอง ● ชัยนาท ● พระนครศรีอยธุ ยา ● ลพบุรี ● นนทบรุ ี ● ปทมุ ธานี ● สมุทรปราการ ● สมทุ รสาคร ● สระบรุ ี ● สงิ หบรุ ี ● สุพรรณบรุ ี ● นครนายก ● กรงุ เทพมหานคร ๘
๙
โครงการคงุ ไปบจสา.ําสงรกมวุทะจเรพจป้นืา รทเาฉ่ีสกลเีาขมิรียพวระเกยี รตฯิ กาลครงั้ หนงึ่ นานมาแลว พระราชาทรงนงั่ เฮลคิ อปเตอรผ า นพน้ื ทสี่ เี ขยี ว ของคุงบางกะเจาจึงอยากจะรักษาพ้ืนที่น้ีไวเพื่อเปนปอดขนาดใหญของ กรงุ เทพมหานครและสมทุ รปราการ ดว ยการปลกู ตน ไมใ นใจคน เพอ่ื ใหค น ปลกู ตน ไมล งบนแผน ดนิ และรกั ษาตน ไมด ว ยตนเอง เปน การสรา งปา ไมแ บบ ยั่งยนื เมือ่ คนบางกะเจารกั ตนไม บางกะเจาในวันนจี้ ึงยังรักษาพ้นื ทส่ี ีเขียว เอาไวไ ดอยา งดีป พ.ศ. ๒๕๔๙ คงุ บาง ตนไม ในคงุ บางกะเจา ชาวบางกะเจา กะเจา ชวยลดโลกรอน ลดคารบ อน กาํ หนดกฎรว มกันวา ไดร ับการยกยอ ง ได ๖,๐๐๐ ตนั ตอป หา มตัดตนไมใหเปน ปอดกลางเมือง ทกุ ตนใน ๖ ตําบล๑๐
๑๑
พระราชาแกปญ หานํ้า “คุงบางกะเจา ” “คงุ มบรี าูปงรกาะงเจา ” คุงบางกะเจามีปญหาน้ําทวมเสมอ จากอิทธิพล เปนอยา งไรนะ ของ “นํา้ ข้นึ -นํ้าลงตามธรรมชาติ” เพราะอยูใ กลท ะเล ประชาชนเดอื ดรอ นจากนาํ้ ทว ม พระราชาแกป ญ หาดว ย เปนเกาะรปู รา งคลา ยกระเพาะหมู โครงการคลองลัดโพธิ์ตามแนวพระราชดําริ เพ่ือชวยอยตู อนใตส ดุ ของดินดอนสามเหลย่ี ม ระบายน้าํ ลงสทู ะเล ทกุ วันน้ที ี่น่ไี มเคยน้ําทว มอกี เลยปากแมน ้ําเจาพระยา หา งจากอาวไทยไมถ งึ ๒๐ กิโลเมตร แตก อ นเรยี กกันวา โครงกคาลรปองรละตัดรูโพะบธิ์ายน้ํา“คุง ขา วเหนยี วบดู ” เพราะกวาจะนั่งเรือ ออ มคุง ไดใชเ วลานานเปนวนั อถตุ .สวงาแหหกวรนรม ถ.เพชรหงึ ษ มอเตอรเ วย สายคกลลาอยงเลปดั น โพคธล์ิจอางกลคดั ลนอ้ํางมทากี่ถปกู รละมื โยชน อ.เมืองสมทุ รปราการ แมน า้ํ เจา พระยา ถ.สุขสวสั ด์ิ ชว ยระบายนาํ้ เหนอื ลงสทู ะเลไดเ รว็ ขนึ้ ลดระยะทางการไหลลงสแู มน าํ้ เจา พระยาจาก ๑๕ กโิ ลเมตรเหลือเพียง ๖๐๐ เมตร ลดเวลาการเดนิ ทางของน้ําจาก ๕ ช่ัวโมงเหลือ ๑๐ นาที บรรเทาปญหาน้าํ ทวมกรงุ เทพฯ และปริมณฑล ชวยชะลอนํา้ เค็มท่ีจะไหลเขาสพู ืน้ ทก่ี ารเกษตรของชาวบาน เด็กๆ รไู หม นาํ้ ขึน้ -น้ําลง เกดิ จากอะไร๑๒
ระบบนเิ วศ “พ้ืนที่สามนาํ้ ” คุงบางกะเจาไดรับอิทธิพลจากน้ําทะเลข้ึนลง ทาํ ไมรากตน ไมทาํ ใหม รี ะบบนเิ วศ “สามนา้ํ ” นาํ้ จดื นาํ เคม็ นาํ้ กรอ ย บางชนดิ ถึงมีสวนดินมีความอุดมสมบูรณเพราะมีแรธาตุในดิน รากช้ีข้ึนมาจากดนิตะกอนปากแมน า้ํ พชื และสตั วจ งึ มคี วามหลากหลาย พชื พรรณท่ีนา สนใจ มตี น ไมพ น้ื ถน่ิ มากมาย ทงั้ ชงโค โพทะเล ตนี เปด นา้ํจาก กระทิง ลาํ พู จิกสวน เหงอื กปลาหมอดอกขาวปอทะเล ตะเคยี นทอง พิลงั กาสา มะขามนก สตั วที่นา สนใจเปน สดุ ยอดพนกั งานบาํ รงุ ปา ชว ยรกั ษาระบบนเิ วศที่นี่มที ง้ั นกกนิ นํ้าหวาน นกกินผลไม และนกกินแมลงมีนกอะไรบา งนะ ? ห่ิงหอย แมลงปกแข็งขนาดเล็กเรืองแสง ที่อาศยั ตามพุมไม พบพลบคาํ่ จะบนิ ไปเกาะตามตน ไมส งู และกะพรบิ แสงเห้ีย จากลาํ ตวั ตอนเปน ตวั หนอน หง่ิ หอ ย สตั วเ ลอ้ื ยคลานรปู รา งคลา ยจระเข กินหอยขนาดเล็กเปนอาหาร เมื่อ โตเตม็ วยั จะกนิ เพียงนํ้าคางเทานน้ัแตตัวเล็กกวา สําคัญตอระบบนิเวศชว ยทาํ ความสะอาด เพราะเหย้ี ชอบกนิสง่ิ ปฏกิ ูล ซากสัตว ของเนา เสีย ๑๓
สวนศรีนครเขื่อนขนั ธ…หองเรียนธรรมชาติ ข่ีจักรยานบน“เปสาน สทาามงยศุคึก”ษาธรรมชาติ สวนสาธารณะและสวนพฤกษชาติท่ีเจาหญิงหัวใจอนุรักษ สานตอตามรอยพระราชาเพิ่มเติมสีเขียวใหพ้ืนท่ีคุงบางกะเจา มีท้ังปาธรรมชาติรองสวนผลไมและไมผลดั้งเดิมของชาวสวน สระนํ้าขนาดใหญเสนทางจักรยาน เสนทางศึกษาธรรมชาติ หอดนู ก ๑๔
เสสนน กุ ทเพางลเดิรียเพนลรนิ ู ในคงุ บางกะเจา เพชรหงึ ษ คือช่ือของอะไร ? เปนช่ือของถนนสายหลกัในคงุ บางกะเจา และเปน ชื่อกลวยไม ท่ีมขี นาดใหญท ่ีสดุ ในโลกดว ย หมูบา นมอญทรงคนอง ชุมชนคนไทยเช้ือสายรามัญหรือ๑๕ มอญที่อยูมาตั้งแตร ชั กาลท่ี ๒
สวนศรีนครเขื่อนขันธ สวนแสนรมร่นื ท่ไี ดช ่อื จากพระราชา มีความหมายวา“สวนแหงแรกของนครเขือ่ นขันธ” ตลาดนํ้าบางนํา้ ผึง้ ตลาดน้ําท่ีมีอาหารและผลไม อรอย ขนมโบราณหากินยาก งาน ฝมือหตั ถกรรมมากมายพพิ ิธภณั ฑปลากัดไทย บานธปู หอมสมุนไพรแตเดิมเรือกคูรองสวนท่ีน่ีเปน มาเรียนรูดูวิธีการทําธูปหอมแหลงอนุบาลพันธุปลาหลากชนิด แบบโบราณกันทงั้ ปลากัด ปลาเสือตอ ฯลฯ๑๖
ระบบนเิ วศดงจาก หอดนู ก “จาก” เปนพืชริมนํ้าที่พบมากใน ลองสะพายกลองสองคุงบางกะเจา ใบจากนาํ มามุงหลังคา ทางไกลขึ้นชั้นบนของหอดูนกหอขนมจาก ผลนาํ มากนิ สด เช่ือมกบั ที่สูง ๗ เมตร เห็นวิวมุมสูงนํา้ ตาลเรียก “ลูกจากลอยแกว ” สีเขียวสุดสายตาของสวน และนกหลากหลายพนั ธุ ทงั้ นก กนิ พชื นกกนิ แมลง นกกนิ ปลาสะพานเข่อื นขันธม รรคา ๑๗ สะพานไมท ท่ี อดยาวไปในสระนา้ํ ในสวนศรฯีรายรอบดว ยตน ไมน านาชนดิ เกาะกลางนาํ้ มเี หยี้อาศัยอยูจํานวนมาก ในนํ้าก็มีปลามากมายรวมทง้ั ปลาเสอื แสนรู
วิถีชุมชนรอ งสวน ในคุงบางกะเจามี ลาํ คลองตัดผา นหลายสาย ชาวบา นทาํ เกษตร โดยปลกู แบบรองสวน ในหนา แลง นาํ้ ในรอ งสวน ท่ีสะสมไวจะเอามารดตน ไม สวนหนาฝนน้ําไมท วม เพราะรองสวนชว ยกักเกบ็ นํา้ชุมชนเขมแข็งหวั ใจนักอนรุ ักษ สวนปาเกดนอมเกลา และสวนปา ทรงคนอง ศูนยกลางการเรียนรูเ รื่องธรรมชาติ ซ่งึ คนในทอ งถิ่นรว มกันจัดการและดูแลรักษาอยา งเขมแขง็ ฟน ฟูระบบนเิ วศบงึ น้ําจดื ทาํ ปยุ อินทรียจ ากธรรมชาติ ผลติ ภณั ฑจ ากวตั ถดุ ิบธรรมชาติ ทัง้ ขนมไทย นํา้ สมุนไพร สบู ฯลฯ เดนิ ลานลาํ พู ดูหิ่งหอ ยสาํ รวจระบบนิเวศ ผใู หญใ จดกี ลมุ อนรุ กั ษล าํ พบู างกระสอบ ที่ชวนเยาวชนในชุมชนชวยกันดูแลรักษา ธรรมชาตขิ องคงุ บางกะเจา ไปรเู รอ่ื งหง่ิ หอ ย และระบบนเิ วศ ตามหาตน ลําพู ตนลําพูไมมีรากแกว มีรากเล็กๆ แตกแขนง ทางดานลางทําหนา ทยี่ ึดเกาะ และมรี ากฝอยในการ ดูดซึมนํ้าและสารอาหาร สวนรากพิเศษชวยใน การหายใจ รากทรงกรวยแหลมยาวแทงโผลพื้นดิน๑๘ รอบโคนตน เรยี กวา “รากอากาศ”
ทําไมห่งิ หอ ยถึงหลงรักตน ลาํ พู ลาํ พูเปน ตน ไมใหญ มีใบขนาดเล็กเหมาะสําหรบัห่งิ หอยโตเต็มวัยเกาะเพอื่ ผสมพนั ธุ ตัวออนอยอู าศยัรากของตนลําพูจะชี้เหนือพื้นดิน เม่ือนํ้าทะเลข้ึนตัวหนอนหง่ิ หอยก็จะหนนี าํ้ ขึน้ ไปอยบู นรากอากาศ เดก็ ๆ รูหรือไมวา หง่ิ หอ ยชนดิ ใดในคงุ บางกะเจา เปนหิง่ หอ ยชนดิ ใหมข องโลกเด็กๆ ลองใชด นิ สอสีสีขาววาดรปู ห่งิ หอ ยในนดี้ ูสิโครงการคงุ บางกะเจาเฉลมิ พระเกยี รติฯ ๑๙การเดินทาง ต.บางกะเจา อ.พระประแดง จ.สมุทรปราการ ศูนยจ ัดการพื้นทีส่ เี ขยี วเชิงนเิ วศนครเขือ่ นขนั ธ ๐๒ ๒๔๖๑ ๐๙๗๒
ตะลยุ ไรเกษตรทฤษฎี ใหม แหงแรกของประเทศไทยโครงอกันารเนพือ่ ัฒงมนาาจพาืน้ กทพ่ีบระรริเวาณชดวาํดั รมิ งจค.สลรชะัยบพุรัฒี นา พระราชามองเห็นวาพ้ืนที่บริเวณนี้มีฝนตก เแดปลข็ก้ีวลเๆปดกู ดินพรเูไเชืปหหเนปมนอนดยี ยแนิวาปบดงนบีสไรทไาํ หนหรนะารยับนอย ไมมีระบบชลประทาน ดินเปนดินเหนียวปนทรายขี้เปด ชาวบา นปลกู พชื ผลลาํ บาก เกดิความยากจน แตม วี ดั ทเี่ หมาะแกก ารพฒั นาและควรใชพ น้ื ทโ่ี ดยรอบสาธติ การเกษตรทฤษฎใี หมท ่ีพระราชาคิดคน เพื่อเปนแหลงเรียนรูและสรางผลผลิตใหโครงการหลวง พ้ืนท่ีวัดแหงนี้จึงเปนศนู ยก ลางในการเชอ่ื มโยงชาวบา นและหนว ยงานราชการใหเกือ้ กลู กนั ตามหลกั “บวร” บาน + วัด + โรงเรียน๒๐
๒๑
มาทําความรูจักกับแปลงเกษตรท้ังสองแบบเลเสดยี้ รก็ งะๆปนล้ําคาในดิอวไะราไร ไดบางนะ แปลงเกษตรแบบผสมผสาน เปน การปลกู พชื ทไ่ี มม กี ฎตายตวั ไมม กี ารคาํ นวณปรมิ าตรตา งๆ สว นมากมกั ปลกู ไมผ ลยนื ตนอยางผลไมตามฤดูกาลท่ีควบคุมราคาได สลับกันบนพื้นท่ี มีสระน้ําไวกักเก็บนํ้าและเล้ียงปลาและปลูกหญาแฝกโดยรอบกันการทลายของหนาดิน สวนพรรณไมหอม สวนไมผลในทด่ี อนพระราชาคาํ นวณแลววา เกษตรทฤษฎี ใหม จัดสรรที่ดินทาํ กนิ ขนาดเล็ก : แหลงนา้ํ และที่อยูอ าศัยคนกนิ ขา วคนละ ๒๐๐ กโิ ลกรมั ตอ ป ตามสัดสว น ๓๐:๓๐:๓๐:๑๐ แบบน้ี ป กโิ ลกรมันา ๑ ไรจ ะใหผ ลผลติ ๔๐๐ กโิ ลกรมั ขดุ บอ สระน้าํ ๓๐ เปอรเซน็ ต ๓ปล๐กู เพปชือสรเวซนน็ พตชื ไร เพอ่ื เกบ็ กกั นา้ํ ฝนไวใ หข า วนาป ยดึ หลกั วา พชื ใด กิโลกรัม หากมนี าํ้ เหลอื นาํ มารดพชื เอาไวก นิ ทใี่ ชน า้ํ นอ ย ไร ทาํ นา ๓๐ เปอรเ ซน็ ต จเมะมอ่ื ขี ๑า วบกานิ นเพทยีาํ งนพาอบแนลพะนื้ เหทลี่ ๕อื ขไารย เพอื่ ปลกู ขา วไวก นิ๒๒ ไร ทอี่ ยอู าศยั ๑๐ เปอรเ ซน็ ต ทงั้ ตวั บา นและ โรงเกบ็ ของตา งๆ รวมถงึ ถนนเขา บา น
จากพระราชานกั คดิ คาํ นวณ พระราชานกั คดิ คาํ นวณบอกเราวา สระนํ้า ๑ ไร นํ้ามีการระเหยตัว ทุกวัน อัตราวันละ ๑ เซนติเมตรใน ชว งทฝี่ นไมต ก ดงั นน้ั จงึ ควรปลกู ไมผ ล ยนื ตน โดยรอบเพอ่ื ชะลอลม สว นในนาํ้ ใหปลกู พืชนํา้ เชน ผกั บุง ผักกะเฉด เพือ่ คลมุ ผวิ นา้ํพ้นื ท่ีปลูกไมผลควรปลูกพชื ๓ ระดบั กลาง ระดบั ลา ง ปลูกผกั หวานปา ปลกู สมุนไพรพนื้ บา น ขมิน้ ระดบั บน นอยหนา มะนาว ฟาทะลายโจร ปลกู ไม โสมไทย ขิง ขา กระชายดาํ สาํ หรับใชสอยเชน สะเดา ขเ้ี หล็ก ๒๓ ยางนา
มาเรว็ อยา ชา….มาดํานากนั เถอะเบดาก็ งๆสในาํ รคนไู ัญหา มขทอ่ีเมงปขตี น า ัววศอัตะไรรู นาดํา ใหผลผลติ ขา ว คุณภาพดีกวา นาหวาน ขา วนาดําจะแตกกอเยอะกวา มรี วงใหญ น้ําหนกั ดี พระราชาสงเสริมใหทํานาป เพราะนาปรัง ตองใชนํ้ามากในการปลูก ตองอาศัยนํ้าจาก ชลประทานปริมาณมาก ในระยะยาวดินก็จะ ขาดแรธ าตุ ขาดความอดุ มสมบรู ณ เพมิ่ ประชากร โรคและแมลงทาํ ใหเ กษตรกรใชสารเคมมี ากขนึ้ ไมเกดิ ผลดี๒๔
สูตรบาํ รุงดนิ จากพระราชา พระราชาบอกวา จะเลือกเกษตรผสมผสาน หลงั หนา ทาํ นา ใหป ลกู พชื ตระกลู ถว่ั เพอื่ บาํ รงุ ดนิ หรือเกษตรทฤษฎี ใหมเพิ่มแรธาตุอินทรียใหดิน ไมวาจะเปนถั่วเหลืองถั่วเหลืองฝกสด ถ่ัวเขียว ขาวโพดหวาน ขาวโพด ใหดูความเหมาะสมขาวเหนียวงา มะระ กับพ้นื ที่เปนหลกัทฤษฎี ๓ ขน้ั ของเกษตรทฤษฎี ใหมท ่ีพระราชาวาไวสหกรณการเกษตร ขนั้ ท่ี ๑ ปลกู เพือ่ กนิ ในครวั เรือน หลังจากตะลุยไร ของพระราชา ขนั้ ท่ี ๒ รวมพลงั ชว ยกนั วางแผน เเผดกส็กษๆมตผรคสแดิ าบนวบา การผลติ เพอ่ื การศกึ ษา การคา พฒั นาความ เกษแตตรกทตฤาษงกฎับี ใหม เปน อยขู องชมุ ชน สงั คม อยา งไร ขนั้ ที่ ๓ ดาํ เนนิ การทาํ ธรุ กจิ รว มกนั เชน โรงสขี า ว สหกรณก ารเกษตร สถานบี รกิ ารนาํ้ มนัโครงการพฒั นาพน้ื ทบ่ี รเิ วณวดั มงคลชยั พัฒนา อนั เนือ่ งมาจากพระราชดาํ ริต.หว ยบง อ.เฉลิมพระเกยี รติ จ.สระบุรีสามารถเขา ชมไดทกุ วันไมเ วนวนั หยดุ ราชการมูลนธิ ชิ ัยพฒั นา ๐๒ ๒๘๒ ๔๔๒๕ ๗ ตอ ๑๒๐-๑๒๑ในวันเวลาราชการwww.chaipat.or.th/royal-projects-in-various-regions การเดนิ ทาง ๒๕
เท่ียวเชิงเรียนรูท ่ีหนองเสือตาพมพิ แธิ นภวัณพฑระธรรจาร.ชปมดชทําารุมติ ธจิชาุมัดนชกี นารคนล้ําอชงุมรชังนสิต เดิมทีพนื้ ทีช่ ุมชนหนองเสือ คลองรงั สติ ประสบปญหานา้ํ ทว มสลับนํ้าแลงอยูเสมอ สมเขียวหวานท่ีปลูกมีโรคระบาด ทําใหชาวบานมีหนี้สิน ผูนําชุมชนจึงคิดนําศาสตร พระราชาเรื่อง “แกมลิง” มาแกปญหา เริ่มดวยการจัดระบบนํ้าใหเหมาะสมกับพ้ืนท่ี ปรบั เปลยี่ นปลกู พชื เศรษฐกจิ หลากหลาย เกดิ ความสามคั คเี ขม แขง็ ในชมุ ชนจนสามารถ ปอ งกนั ภยั นา้ํ ทว มและเกดิ รายไดท ด่ี ใี นทสี่ ดุ แกมลิงคืออะไร พระราชาบอกวา ลงิ มกั เกบ็ อาหารไวใ นแกม แลว คอ ยนาํ ออกมากนิ ในภายหลงั การจดั การนาํ้ แบบแกม ลงิ กค็ อื การเกบ็ กกั นา้ํ๒๖ เอาไวเ พอ่ื ใชย ามขาดแคลน
แกมลิงแบบเพิ่มรายได ๒๗ ทาํ “แกม ลิง” เกบ็ น้ําไว ในรองสวน และปลกูตน ปาลม ตามแนวริมคลอง ปองกนั ตลิง่ พังทลาย ในรองสวนก็ยงั ใชเ ปน พนื้ ทป่ี ลูกพชื เล้ยี งปลา เพ่ิมรายได
ศาสตรพ ระราชา แกปญหาชุมชน ในป พ.ศ. ๒๕๕๔ เกิดน้าํ ทวมใหญห ลายพ้นื ที่ ในจังหวัดปทุมธานี แตชมุ ชนหนองเสือ คลองรังสิต สามารถรับมือได โดยไมไ ดรบั ผลกระทบจากนาํ้ ทว มเลย ชาวบานหนองเสือสรางบอ พักน้าํ และประตูควบคุมระดับนํ้าดว ยตนเองราคาถกู ประหยัดเงนิ มากกวา การซ้ือสําเร็จ และมกี ารจัดตารางการดแู ลนาํ้ กนั เอง ในชุมชนแบบเต็มใจ ใชธ รรมชาติ แกไขปญ หาธรรมชาติขุดลอกคลองกักเกบ็ นา้ํ จากเคยปลูกสวนสมซึ่ง สงผลใหเกิดสภาพดินเปรี้ยว ขาดความสมบรู ณ มีโรคพืช ระบาดงาย ก็เปลี่ยนมาเปน สวนปาลมน้ํามัน ที่ปลูก และดูแลงาย ไมทําใหดิน เส่ือมสภาพ ไดร าคาดีกวา เพอ่ื เพมิ่ พนื้ ทเี่ กบ็ กกั นา้ํ ไดม าก นา้ํ ไมท ว มยามหนา ฝน มนี าํ้ ใชเ พยี ง พอในหนา แลง เกดิ การเชอื่ มตอ โครงสรา งชลประทานกบั รอ งสวนอยา ง๒๘ เปน ระบบ
แปลงตะไคร พน้ื ท่ีชุมชนคลองรังสติ ครอบคลุม พนื้ ที่คลอง ๘ ถงึ คลอง ๑๐ มบี อพักนา้ํ และประตูควบคุมระดับน้าํ ๗๐ จุด ที่นเี่ ปน พิพธิ ภัณฑมีชีวิตท่ีอยูนอกอาคาร เรียนรไู ดจากธรรมชาติ นาขาว เกษตรผสมผสานตามแนวทฤษฎี ใหม ๒๙ จากการปลูกพืชชนิดเดียว เปล่ียนเปนเกษตรแบบผสมผสาน มีพืชไวกินไวข ายสลบั กนั ไปตลอดป แกว มงั กร ขนนุ ตะไคร ดาหลา ยงั มผี กั สวนครวั มากมายในสวน เชน พรกิ โหระพา มะนาว กลว ย ฯลฯ เอาไวกินและขาย บางบานก็ขุดบอ ปลาดวย
สนกุ เรียนรู ในสวนปาลม นํา้ มัน แดปบเดีาอบทลก็ยม่ีนมๆารี ปี่ งนอ ไลร้ํางรมูกูมสน้ยันัวะน ปาลม นาํ้ มนั กาํ เนดิ ในแอฟรกิ าตะวนั ตก ชาวโปรตเุ กส นาํ ปาลม นาํ้ มันมาปลูกในทวปี เอเชยี ทีอ่ ินโดนเี ซยี ปาลม นา้ํ มนั เรมิ่ ใหผ ลเมอ่ื อายุ ๓๐ เดือน ทะลายปาลมนํ้าหนัก ๑-๖๐ กโิ ลกรมั ใหญข นึ้ ตามอายุปลกู “ปาลม นํ้ามนั ” ดีอยา งไรนะ ปาลมนํา้ มนั เอาไปทาํ อะไรไดบางนะ ปาลมนํา้ มัน มรี ปู รา งคลา ยตนไมอะไรปาลมน้ํามนั เปน พชื ท่ี รากของตนปาลม น้าํ มนัมีอายยุ นื (๓๐-๕๐ ป) มีความแขง็ แรง ชว ยยดึ ใหผลผลิตตอเนอ่ื ง เกาะหนา ดนิ ไมใหพงั ทลาย ปาลม น้ํามนั เปน พชื เศรษฐกิจทใ่ี ชเงนิลงทนุ นอ ย ใหผ ลกําไรดี ปาลม นา้ํ มนั มคี วามทนทาน แมอยูในนา้ํ ทวมนาน๓๐ ถงึ ๑ เดือนก็ไมตาย
เรือดูดตะกอนเลน….อาวุธสาํ คญั ของชุมชนตเดะปตอกก็ รอยอๆะตานโนยงรเไลชไูไรหมนนมมี ประโยชนของเรือลํานี้ ใชเ ปด รอ งสงนาํ้ ตะกอนเลนที่ได ไปยังพืน้ ทหี่ า งไกล ชวยเพม่ิ ความชุมชื้นใหดนิ และเปนปยุ ใหตน ไมรไู หมวา เรือดูดตะกอนเลน ดดู ตะกอนเลน ลดการใชน าํ้ของโครงการชวยลดคา ใชจ าย เพ่ือเพ่ิมความลึก ชลประทานจากของเกษตรกรในการไปเชาใช ของรอ งสวน ทําให เก็บกกั น้ําไดมากข้นึ เข่ือนปา สกั ไดปล ะเกอื บ ๑ ลา นบาท ชลสทิ ธ์ิ เลยทีเดียวพิพิธภณั ฑธ รรมชาตจิ ดั การนํ้าชุมชนตามแนวพระราชดาํ ริ การเดนิ ทางชมุ ชนคลองรังสิต ๓๑ ต.บึงชําออ อ.หนองเสอื จ.ปทุมธานี ๐ ๒๙๐๕ ๙๙๙๖
ศูนจยาเภกดตมูภนิามเูผิรลหักานาสษสสูม ธวมหนรบรปาตั นมาิ ชทาี ติ จ.นครนายก จากพื้นที่เดิมเปนทุงนาแหงแลง มีปญหาดินเปรี้ยว เพาะปลูกไดไมดี เจาหญิงนักพัฒนา ทรงนําแนวทางของพระราชามาใช ใหสรางโครงการ ศูนยภูมิรักษธรรมชาติข้ึน เพื่อพัฒนาเปนแหลงความรู แสดงแนวคิดทฤษฎี และศาสตรข องพระราชา ตามหลกั เศรษฐกจิ พอเพียง “พออยู พอกนิ พอใช” หินที่ไดจากการระเบิดภูเขาเพื่อสรางเขื่อนขุนดานปราการชลถูกนํามาถม พ้นื ท่ี และเร่ิมปลกู ตน ไมใ นป พ.ศ. ๒๕๔๙ สิบปผ านไป ท่นี ่กี ลายเปน พ้ืนท่ีสี เขียวแหลง เรยี นรตู ามรอยพระราชา จากภเู ขาสแู มน ํ้า จากภาคเหนอื จรดภาค ภูมิ หมายถงึ แผน ดนิ รักษ หมายถงึ การรกั ษา ภูมริ ักษ จงึ หมายถงึ ผนื ดินที่แสดงแนวคิด๓๒ ของในหลวงในการรกั ษาธรรมชาติ
๓๓
ท่ีนมี่ ีอะไรใหเ รียนรบู า ง พศิพนู ธิยภภ ัณูมฑริ ักแ ษสธงรสรีมเชสาียตงิ เรียนรูแนวคิดโครงการอันเน่ืองมาจาก พระราชดาํ รขิ องพระราชา ทแ่ี บง แนวคดิ การ บรหิ ารจัดการเปน ๔ สว น คอื การบริหาร จดั การดนิ การบริหารจดั การนาํ้ การบริหาร จัดการปา และการบริหารจัดการมนษุ ย เรื่องขี้ๆ ท่ีนารู ดสเวปายนมกราปาไูรหรุยถขใมหที้เพตาํทอ่ืบน่ีนแุญไเ่ีปมดไรดด็กเวงๆปยา ลยนย่ี ๆะนกล่ินของอจุ จาระบงบอกอะไร…เหมน็ มาก… กินเนอื้ สตั วม ากทาํ ใหบดู เนา ภายใน กินอาหารที่ไมม ีกากใย …เหม็นปานกลาง… …เหมน็ นอ ย… …ไมม กี ลน่ิ … เพยี งพอ ลาํ ไสใหญม ีแบคทีเรีย กนิ เนื้อสัตวสมดลุ กนิ ผักและผลไม กนิ แตผ ักท่ีมีอนั ตรายตอ สุขภาพจาํ นวนมาก กับผกั และผลไม มากกวาเนอ้ื สัตว และผลไม ประโยชนข องข้ีที่เราอาจไมร ู การขยายตัวของเมือง จํานวนคนเพิ่มข้ึนทําให เกิดการระบายของเสียจากตัวคนมากข้ึน พระราชา๑๕ วัน ๒๘ วนั ทรงเล็งเห็นถึงการนําของเสียจากตัวคนกลับมาใชหมดกลน่ิ หมดเชื้อทอี่ ุณหภูมิ ๖๐ - ๗๐ องศา ประโยชนส ูงสุด ดว ยกระบวนการหมกั ๓๔
จสามกบภัตาทิคี่ซเหอนนอื อสยูภู าจคากใตภ ูเขาสแู มน ํา้มาเรียนรูธรรมชาติ ท้ัง ๔ ภาค จากศาสตรพ ระราชากนั เถอะ ภาคเหนือ ภาคตะวันออกภาคกลาง ภาคใต ภาคเหนอื : รักษป า ตนน้ํา บุกเทดรํา็กุกไๆทมคํารลนไู าหถยมึงปาปา เปยกปอ งกนั ไฟในฤดแู ลงมักเกดิ ไฟปา พระราชาทรงบอกวาการสรา ง “ปาเปยก” คอื วธิ ีปอ งกนั ไฟปา ไดดีทีส่ ดุ ปา เปยกสรา งไดย ังไงบางนะ และแใชนแ วนพวืชคชลนอดิ งตสาง งนๆํ้า สรา งภเู ขาปาปลกู ไมโ ตเร็ว คอยๆ ปลอ ยน้าํ ไหลซึมลงดนิ คลมุ รอ งน้าํ เปปลนกู แตนนวกหลา วงยกนั ๒ เมตรดวยนํา้ สรระา บงบแนชลวกปันระไฟทปานา ใชฝ ายชะลอ ปา เปย ยกังมไงปี นระะโยชน ความชมุ ช้ืน ๓๕
พระราชาเคยบอกไว เพ่อื ปอ งกันการทาํ ลายปา ตอ งใหค นปลูกปา ๓ อยา ง ประโยชน ๔ อยาง เพ่ือไดป ระโยชนค รบในพนื้ ท่ีเดียว ประโยชนข องการปลูกปา ๓ อยา ง ประโยชน ๔ อยางปาพออยู ปลูกไมที่สามารถ ปา พอกนิ ปลกู ไมก นิ ได ปา พอใช ปลกู ไมโ ตเรว็ เชนนํามาสรางบานได เชน สัก เพอ่ื กิน หากมีเหลอื กน็ าํ ไมไผ กระถนิ เทพา ซึ่งนาํ มาตะเคยี น ยางนา ชงิ ชัน ไปขายสรางรายได ใชง านและทาํ ถานฟน เมอื่ มคี รบปา ๓ อยา ง กจ็ ะเกิดปา พอรมเยน็ ทําใหดนิ ดีนาํ้ ดตี ามมา หสตเญาดนรา็กหพแๆญัดฝปาเกคแรยฝตะโเกัวหยชมช็นว้ยันยหญาแฝก : “กําแพงที่มีชีวิต” รากของหญาแฝกยาวมาก ตรงด่ิงลงในดิน รากของหญาแฝกชวยยึดหนาดินไมใหพังทลาย ทําใหดินดี เก็บความชุมชื้น ตนหญาแฝกชวยดักตะกอนไมใหไหลลงไปทับถมในแหลงน้าํ ตางๆพระราชาบอกวา “อยา ปอกเปลอื กเปลอื ยดิน ใหห ม ดิน” หม ดิน คอื การนําเศษใบไม เศษฟาง เศษหญา ทแ่ี หงแลวมาคลุมบริเวณโคนตน ไมประโยชนจากการหมดนิ คอื อะไรนะ • เปน ที่อยูอาศยั จลุ ินทรยี ทชี่ วยยอยสลายซากพชื ซากสตั ว ยอ ยแรธ าตทุ อี่ ยูใ นหิน ทราย • เปน อาหารใหส ัตวหนา ดิน เชน ไสเ ดือน กิง้ กอื ที่ชว ยพรวนดนิ และถา ยมูลเปนปยุ ใหพชื • ชวยรักษาความชมุ ช้ืน • เมื่อยอยสลายจะกลายเปน “ฮวิ มัส”๓คอื ๖อาหารหรอื ปุยสําหรับพืชนนั่ เอง
ภาคกลาง : เกษตรทฤษฎี ใหมเกษตรทฤษฎี ใหม คอื อะไรนะ คือแนวทางท่ีพระราชาใหไว เพ่ือใหเกษตรกรรูจักใชพื้นท่ีทํากินใหเกิดประโยชนสูงสุดพึ่งพาตัวเองได ไมวาสภาวะธรรมชาติจะเปนยังไง เชน ฝนแลงก็อยูได โดยใหแบงพื้นที่ออกเปน ๔ สวน สาํ หรับใชป ระโยชนขดุ สสรวะนนทํ้าี่ ๓๑๐ % สว นที่ ๒ไรวดเ ปพนืชแเหลลย้ี งงนป้ําลใาช ปลูกขนาาวขกาวนิ เ๓อ๐งส%บายๆ สวนที่ ๓ ทโตสรวาี่องนงเยรๆทูอือี่าน๑๔ศ๐ัยบ%แานละปลพูกน้ื พท๓ืช๐่ีสไราํ พ%หืชรสับวน ไวกนิ ไวขายเดินสวนสมุนไพรตามเสน ทางแกงสม เดรก็ ูไมหๆสี มมเใคนุนยไเพคกรรินอื่อแะงกไแรงกบสงามสงไมหม ๓๗
ภาคอสี าน : สง เสริมอาชีพในพน้ื ท่ีที่มนี าํ้ นอ ยธนาคารขา วมปี ระโยชนอ ยางไรนะ ไวเก็บสะสมขาวเพื่อปองกันปญหาเมื่อขาดแคลนขาวน่ันเอง เหมือนการฝากเงินไวในธนาคาร ปไหนฝนตกดีปลูกขาวไดมาก เหลือกิน ก็เอาไปฝากไวในธนาคารขาวปไ หนฝนแลง ปลกู ขา วไดน อ ย กไ็ ปเบกิ ขา วจากธนาคารขา วมากินมาขายน่นั เอง เอดีส็กาๆนนเคยลิ ยมอเงปหบล็นอกูเกคผหรกั ่ือนทงอ่ี โใยชมนข ํา้า นวไอ หยม ภาคใต : สรางพลงั งานทดแทน พลสังรงาาเงนดไท็กดๆยดังแรไทงูไหนบมาคงือนอะะไรสพรราะงรพาชลางั ใหงาแ นนทวดทแางทรนูจมักาใช จากสงิ่ ที่มีอยูไบโอดีเซล นําน้ํามันปาลมและนาํ้ มนั ทใ่ี ชแ ลว ในครวั เรอื นมาทํานํา้ มันไบโอดีเซลไดนะ เพื่อใหเกษตรกรไทยขายน้ํามันไดราคาไมเ สยี เปรยี บดา นการคา ลดการซื้อนา้ํ มนั จากตา งประเทศ เตาเผาถาน เศษกิ่งไม จากการตัดตกแตงตนไมใน สวนในไร เอามาเผาถา นไดน ะ เตาถังนํ้ามนั ๒๐๐ ลิตร สรางงา ยๆ สามารถควบคุมอุณหภูมิหนาเตาได ทําใหมีข้ีเถานอย ไดเนื้อถานเยอะควันไมม าก แถมยังนาํ มาใชท าํ นาํ้ สม ควันใชไลแ มลง ๓๘
ฮัลโหล…ฮัลโหล ตนไมพ ูดได ตแลลอะดกเใหตเาํ สมลต นือังนใทเนหไลามตเา รงตนเากราไฟา่ือมงรงงมพเรดปีดูาินาวไดยตในปาศงก ๆูนใหยขภอมู มริ ลู ักคษวธารมรรมู ชาติ นํา้ แดดเดียวคอื อะไรกนั นะ น้ําแดดเดียว คือ การนาํ น้ํามาตากแดดเพยี ง ๑ วนั (โดยใสขวดแกว )เพื่อใหแ สงแดดชวยจดั เรยี งโมเลกุลของน้าํ จนมผี ลกึ คริสตัล สามารถดดู ซึมแรธาตุ สารอาหารและออกซิเจนเขา สูรางกายไดม ากขึน้ ชวยขับของเสยี ออกจากรา งกาย และถา เปน คนื เดอื นหงาย สามารถนาํ ไปตากแสงจนั ทรไ ด เรยี ก “นาํ้ สรุ ยิ นั จนั ทรา”๓๙
มาตามหาสมบตั ิในศนู ยภ มู ิรักษธ รรมชาตกิ ันเถอะ จากภูเขาสูแ มน ้าํ จากเหนือสูใต มีสมบตั ิอะไรซอ นอยูบางนะ หญาแฝก หมดินน้ําแดดเดียว โซนไมไผปาเปย ก ปปราะ๓โยชอนยา๔ง เผาถาน ไบโอดีเซล แกมลงิ แกลง ดนิ มสี มบตั อิ ะไรซอ นอยบู า งนะ จงหาสมบตั ิทซี่ อ นอยใู นผลกึ ครสิ ตลั ในนา้ํ แดดเดียว ๑ คะแนน ใตด ินทถี่ กู หม มีสมบัตอิ ะไรซอนอยู (จลุ นิ ทรียและฮวิ มสั นน่ั เอง) ๑ คะแนน ขีค้ นนําไปใชป ระโยชนไดม ย้ั อยางไรนะ ๑ คะแนน ลาํ ตน ของตนกลวยพเิ ศษอยา งไร ทาํ ไมถงึ ปลกู เปน ปาเปยก ๑ คะแนน ไมไ ผเอามาทําอะไรไดบา งนะ ๑ คะแนน๔๐ ข้ขี องสตั วอ ะไร คนนิยมนาํ มาทําปุย ๑ คะแนน ถา น ทาํ มาจากอะไรในธรรมชาติไดบ า งนะ ๑ คะแนน แกลง ดนิ …ดนิ เปรี้ยว คอื อะไร รูมัย้ นะ ๑ คะแนน
เรื่อง ข้ีๆ ฮเู ล! ! ใครหาสมบตั ิ ไดครบทุกจุด รับมงกุฎใบไม และหีบมหาสมบัติ นกั อนรุ ักษไปเลย!! ปลกู ตนไม ในใจคน เกษตรทฤษฎี ใหมฝาย ธนาคารขา ว ปุย สายลมแสงแดดศูนยภมู ิรกั ษธ รรมชาติ ๙๘/๑ หมู ๒ ต.หนิ ตัง้ อ.เมอื ง จ.นครนายก เปด ใหเ ขา ชมวันจันทร- อาทติ ย เวลา ๐๘.๐๐-๑๖.๓๐ น. (สามารถเขา ชมโดยไมม ีคาใชจา ย หากตอ งการเขาชมเปนหมูคณะตองติดตอ ลว งหนา) ๐ ๓๗๓๘ ๔๐๔๙ การเดนิ ทาง www.chaipat.or.th/royal-projects-in-various-regions/central/item ๔๑
ไปเรียนรทู ่ีวัดของพระราชา วดั พระกรราุงมเท๙พมกหาาญนจคนราภิเษก พืน้ ที่บึงพระราม ๙ สมัยกอนเปน ชุมชนแออดั รองรับนาํ้ เสียจากคลองลาดพราว และพื้นที่อืน่ ๆ ของกรงุ เทพฯ ชมุ ชนอยใู นสภาพสิง่ แวดลอมทไ่ี มด ีนกั พระราชาจึงให พัฒนาพ้ืนท่ีบริเวณรอบบึงพระราม ๙ เริ่มจากบําบัดน้ําเสีย จากนั้นพัฒนาพื้นที่ สรางวดั เล็กๆ ใหเ ปนศนู ยร วมจติ ใจของผคู น สงเสริมการศกึ ษา ใหท ุกคนชวยเหลอื พ่ึงพาอาศัยกนั พฒั นาชมุ ชนแบบยงั่ ยนื “บวร” คือศาสตรท ี่พระราชาใชรวมจิตใจผูค น “บวร” มาจากคาํ วา บา น + วดั + โรงเรยี น (ราชการ) พระราชาบอกวา การพฒั นาจติ ใจคนจากภายในเปน สง่ิ สาํ คญั ทสี่ ดุ เมอื่ ทงั้ สามสว นนชี้ ว ยเหลอื พงึ่ พาอาศยั กนั และกนั ในการทาํ งาน๔๒ ดว ยความสามคั คจี ะกอ เกดิ ประโยชนต อ สงั คมสงู สดุ
เปชนั้นวพตัดรรพะี รอชะนารรดิาาสมมาห๙มลัญวง ๔๓
วทดั ําพหรนะา รทาี่อมะไ๙รบาง คเพอื รวไาตัดะพอขะรอไะรงรการรมไู ุงหเ๙มทนพะฯ สงเสรมิ ใหโรงเรยี น เปน สถานท่เี ผยแพร มกี ารสอนเด็กแบบ ศลี ธรรมอันดีและเปน แหลงเรยี นรูเกีย่ วกับ “พทุ ธวถิ ”ี จดั กิจกรรมทางศาสนาการพัฒนาสงิ่ แวดลอม เชนโครงการบาํ บัดน้าํ เสีย การดแู ลรักษา ใหช าวบา นตนไมตามแนวคิดของพระราชาเปน ตัวกลางในการ พระสงฆเปนตัวอยางท่ีดี เปนสถานท่ีเชือ่ มความสัมพนั ธ ในการมอบความรัก ความ สําหรับประกอบ เมตตาใหแกกนั ของผคู น วัด พิธีตางๆ และโรงเรยี น ของพระเทวลาํ กามิจบากาวรงัดรนมะเอดะ็กไๆร พระราชาบอกวา การพฒั นาจติ ใจคน ไมจ ําเปนตอ งเนนเงิน การมาไหวพ ระ สวดมนต ทีว่ ัดนี้ก็กอใหเ กดิ “บญุ ” แลว โรงเรียน “พุทธวิถี” เปน แบบไหนกันนะ เด็กๆ ตองมี เด็กทุกคนตอ งรู ทกุ เชา กอนเขาเรียน มีการชมเชยเมอื่ความกตัญูตอ หนา ท่ีของตน มกี ารนัง่ สมาธิ เดก็ ๆ ทําความดี ส่งิ ที่ใชเ สมอ สรา งความสงบ เพ่อื ปลูกฝง และ กอนการเรยี นรู๔๔ เปนกําลังใจ
สงิ่ นาสนใจในวัดของพระราชาทาํ ไมใครๆ เรียกวดั นว้ี า ในพระอโุ บสถมี “วัดในหลวง” หรือ พระพุทธกาญจนธรรมสถติ “วัดรัชกาลที่ ๙” ปางมารวิชยั หมจวี ร แบบพระสงฆจรงิ ผสมผสานอุดมคติ และความเหมอื นจริง อาคารทุกหลงั มีสีขาวหมายถึง ความบรสิ ทุ ธ์ิ สะอาดพระราชาต้งั ใจใหส รางวดั ออกมาดเู รียบงาย ประหยดั เนน การใชง านใหเ กดิ ประโยชนแมกบีกงั บลหไไกหันกนชยัาใรคพทรั ฒาํรงบูนาาานง มโี ครงการบอ บาํ บัดน้าํ ศึกษาท่ีใชรากหญา แฝก แกไขปญ หานํ้าเนา เสยี ในการกรองนํ้าเสีย ในบึงดว ยการเติม อากาศลงในนํ้า การเดนิ ทาง จากกงั หนั ชยั พฒั นาวัดพระราม ๙ กาญจนาภิเษก (เปน พระอารามหลวง ช้นั ตรี ชนิดสามญั ) ๔๕ ๙๙๙ ซ.พระราม ๙ กาญจนาภเิ ษก ๑๙ ถ.พระราม ๙ เขตหวยขวาง กรงุ เทพมหานคร ๐ ๒๓๑๘ ๕๙๒๖-๗ www.Watphraram9.org
ไปดเู พาะเล้ยี งปลาของพระราชา โครงการ(ศพนู ัฒยนเ พาาทะ่ีดจเลนิ.นี้ยมคงูลรปนนลธิ าาิชยนัยกลิพจัฒิตนราลบดาาน) เกาะกา ศูนยเพาะเล้ียงปลานิลแหงน้ีเกิดจากความตั้งใจของเจาหญิงนักพัฒนาที่ตองการ ตอยอดความคดิ ของพระราชาที่อยากขยายพนั ธปุ ลานิลจิตรลดาแท ใหเ กิดประโยชน ตอประชาชนและเกษตรกร รวมทั้งเปนแหลงเรียนรู สาธิตการเพาะเล้ียงสัตวนํ้า ใหแกผูท ่สี นใจ จริงๆ แลวปลานลิ เปน ปลาตา งประเทศ ในป พ.ศ. ๒๕๐๘ พระราชาญป่ี ุน นําปลา ๕๐ ตวั มามอบใหพ ระราชาของเรา พระราชาทดลอง เลย้ี งปลาเหลา น้ีไวในวงั เหน็ วาปลาเลี้ยงงาย โตไว๔๖ จึงคดิแลขยะเากยษพตนั รธกปุ รลโาดใหยตเ ป้งั นชปอ่ื รวะา โย“ชปนลต าอนปรลิ ะ”ชาชน
๔๗
มปาลราูจนักลิ กกานั รเพาะพันธุ การผสมพันธุของปลานลิ คอื การผสมพันธแุ บบ การวางไขของปลานลิ ภายนอกหรือภายในนะ ในชวงผสมพันธุ ปลานิลตัวเมียจะวางไขประมาณ ๕๐๐ ฟอง จากน้ันตัวผูปลอยนํ้าเช้ือลงไป ปลาตัวเมียจะเก็บไขท่ีผสมพันธแุ ลวอมเอาไวในปาก ปอ งกนั ศัตรูทีจ่ ะมากินไขจนกวาจะฟกเรียนรู “การเคาะปากปลา” ท่ีนส่ี ามารถขยายพันธุ ปลานลิ พันธจุ ิตรลดาใหแกเกษตรกรในนครนายกและพืน้ ท่ีใกลเ คียงไดกวา ๑ ลานตวั ตอ ป คือ การนาํ ไขออกจากปากแมปลา สามารถทาํ ไดทุก ๕ - ๗ วนั โดยการเปด ปากปลาตวั เมยี ทลี ะตวั ใหค ายไขอ อกมา ทาํ ไดโ ดย การบบี ปากแมปลาใหอาปากและเก็บไขไปสูระบบเพาะฟก ปลานลิ ปลานาํ้ จดื กนิ พชื เปน อาหาร เชน ปลายขา ว สาหรา ย ราํ ละเอยี ด ฯลฯ ชอบอยรู วมกนั เปน ฝงู๔๘ เปน ปลาทมี่ คี วามอดทน ปรบั ตวั กบั ธรรมชาตไิ ดอ ยา งดี
Search
