การสำรวจข้อมูลระยะไกล

ข้อมูลจากการสารวจระยะไกล (Remote Sensing) การสารวจระยะไกลเป็ นการสารวจจากระยะไกล โดยเคร่ืองมอื วดั ไม่มีการสัมผัสกับสง่ิ ท่ี ต้องการตรวจวัดโดยตรง กระทาการสารวจโดยใหเ้ ครื่องวัดอยู่หา่ งจากสิ่งทต่ี อ้ งการตรวจวดั โดยอาจ ตดิ ตงั้ เครื่องวดั เช่น กล้องถา่ ยภาพ ไว้ยังทสี่ ูง บนบอลลูน บนเคร่ืองบนิ ยาวอวกาศ หรือดาวเทยี ม แล้ว อาศัยคล่นื แม่เหล็กไฟฟ้าทแ่ี ผ่ หรือสะท้อนมาจากสิ่งทต่ี อ้ งการสารวจเป็ นสอื่ ในการวัด การสารวจโดยใช้ วธิ ีนีเ้ ป็ นการเก็บข้อมูลทไี่ ดข้ อ้ มูลจานวนมาก ในบริเวณกว้างกว่าการสารวจภาพสนาม จากการใช้ เครื่องมือสารวจระยะไกล โดยเคร่ืองมือสารวจไม่จาเป็ นทต่ี ้องสัมผัสกับวัตถุตัวอย่าง เช่น เคร่ืองบนิ สารวจเพอื่ ถ่ายภาพในระยะไกล การใชด้ าวเทยี มสารวจทรัพยากรทาการเกบ็ ขอ้ มูลพนื้ ผิวโลกใน ระยะไกล

เทคโนโลยกี ารสารวจระยะไกล มีองคป์ ระกอบ ดงั นี้ คล่นื แมเ่ หลก็ ไฟฟ้า การแปลความหมายของขอ้ มลู ทไ่ี ดจ้ ากการวดั ยานทใ่ี ชต้ ดิ ตงั้ เครอ่ื งมอื วดั เครอ่ื งมอื วดั

หลักการของรีโมตเซนซิง 1. การได้รับข้อมูล (Data Acquisition) เร่ิมต้งั แต่พลงั งานแม่เหลก็ ไฟฟ้าจาก แหล่งกาเนิดพลงั งาน เช่น ดวงอาทิตย์ เคลื่อนที่ผา่ นช้นั บรรยากาศ, เกิด ปฏิสมั พนั ธ์กบั วตั ถุบนพ้ืนผวิ โลก และเดินทางเขา้ สู่เคร่ืองวดั /อุปกรณ์บนั ทึกท่ี ติดอยกู่ บั ยานสารวจ (Platform) ซ่ึงโคจรผา่ น ขอ้ มูลวตั ถุหรือปรากฏการณ์บน พ้ืนผวิ โลกที่ถูกบนั ทึกถูกแปลงเป็นสญั ญาณอิเลก็ ทรอนิกส์ส่งลงสู่สถานีรับ ภาคพ้นื ดิน (Receiving Station) และผลิตออกมาเป็นขอ้ มูลในรูปแบบของ ขอ้ มูลเชิงอนุมาน (Analog Data) และขอ้ มูลเชิงตวั เลข(Digital Data) เพอ่ื นาไป นาวิเคราะห์ขอ้ มูลต่อไป

หลกั การของรีโมตเซนซิง 2. การวิเคราะหข์ ้อมูล (Data Analysis) วธิ กี ารวเิ คราะหม์ อี ยู่ 2 วธิ ี คอื - การวเิ คราะหด์ ว้ ยสายตา (Visual Analysis) ทใ่ี หผ้ ลขอ้ มลู ออกมาในเชงิ คณุ ภาพ (Quantitative) ไมส่ ามารถ วดั ออกมาเป็นคา่ ตวั เลขไดแ้ น่นอน - การวเิ คราะหด์ ว้ ยคอมพวิ เตอร์ (Digital Analysis) ทใ่ี หผ้ ลขอ้ มลู ในเชงิ ปรมิ าณ (Quantitative) ทส่ี ามารถแสดงผลการวเิ คราะหอ์ อกมาเป็นคา่ ตวั เลขได้ การวเิ คราะหห์ รอื การจาแนกประเภทขอ้ มลู ตอ้ งคานงึ ถงึ หลกั การดงั ตอ่ ไปน้ี 1. Multispectral Approach คอื ขอ้ มลู พน้ื ทแ่ี ละเวลาเดยี วกนั ทถ่ี ูกบนั ทกึ ในหลายชว่ งคลน่ื ซง่ึ ใน แต่ละชว่ งความยาวคลน่ื (Band) ทแ่ี ตกตา่ งกนั จะใหค้ า่ การสะทอ้ นพลงั งานของวตั ถุหรอื พน้ื ผวิ โลกทแ่ี ตกตา่ งกนั 2. Multitemporal Approach คอื การวเิ คราะหก์ ารเปลย่ี นแปลงไปตามกาลเวลา จาเป็นตอ้ งใช้ ขอ้ มลู หลายชว่ งเวลา เพอ่ื นามาเปรยี บเทยี บหาความแตกต่าง 3. Multilevel Approach คอื ระดบั ความละเอยี ดของขอ้ มลู ในการจาแนกหรอื วเิ คราะหข์ อ้ มลู ซง่ึ ขน้ึ อยกู่ บั การประยกุ ตใ์ ชง้ าน เชน่ การวเิ คราะหใ์ นระดบั ภมู ภิ าคกอ็ าจใชข้ อ้ มลู จากดาวเทยี ม LANDSAT ทม่ี ี รายละเอยี ดภาพปานกลาง (Medium Resolution) แตถ่ า้ ตอ้ งการศกึ ษาวเิ คราะหใ์ นระดบั จุลภาค เชน่ ผงั เมอื ง กต็ อ้ งใชข้ อ้ มลู ดาวเทยี มทใ่ี หร้ ายละเอยี ดภาพสงู (High Resolution) เชน่ ขอ้ มลู จากดาวเทยี ม SPOT, IKONOS, หรอื รปู ถา่ ยทางอากาศเป็นตน้

ประโยชนข์ องรีโมทเซนซงิ  ป่ าไม้  การเกษตร  การใช้ที่ดิน  ธรณีวิทยาและธรณีสณั ฐาน  อทุ กวิทยา  สมทุ รศาสตร์  วางผงั เมอื ง  การประมง  ส่ิงแวดล้อม  การทาแผนท่ี

ป่ าไม้ • ติดตามการเปล่ยี นแปลงพืน้ ท่ีป่าไม้ จากการแปลภาพถ่ายจากดาวเทียม เช่น ป่าดงดิบ ป่าดบิ ชืน้ ป่าเตง็ รงั ป่าชายเลน เป็นตน้ • ผลลพั ธจ์ ากการแปลสภาพพืน้ ท่ีป่า เพ่ือสารวจพืน้ ท่ีป่าอดุ มสมบรู ณแ์ ละป่า เส่อื มโทรม • นอกจากนีย้ งั ใชส้ าหรบั ตดิ ตามพืน้ ท่ีไฟ ป่ าและความเสียหายจากไฟป่ า • ประเมินพืน้ ท่ีท่ีเหมาะสมสาหรบั ปลกู ป่าทดแทนบรเิ วณท่ีถกู บกุ รุกหรอื โดนไฟป่า

ธรณีวิทยา • การใชภ้ าพถ่ายจากดาวเทียมแปล สภาพพืน้ ท่ีเพ่ือจดั ทาแผนท่ีธรณีวทิ ยา และโครงสรา้ งทางธรณี ซง่ึ เป็นขอ้ มลู ท่ี ตอ้ งใชเ้ วลาและงบประมาณในการ สารวจ และนามาสนบั สนนุ ในการพฒั นา ประเทศ เชน่ เพ่ือการประเมนิ หาแหลง่ แร่ แหลง่ เชือ้ เพลงิ ธรรมชาติ แหลง่ นา้ บาดาล การสรา้ งเข่ือน เป็นตน้ • การใชร้ โี มทเซนซงิ มาสนบั สนนุ การ จดั ทาแผนท่ีภมู ิประเทศ

การเกษตร • ภาพถา่ ยจากดาวเทียมใชส้ ารวจบรเิ วณพืน้ ท่ี เพาะปลกู พืชเศรษฐกิจ เชน่ พืน้ ท่ีปลกู ขา้ ว ปาลม์ นา้ มนั ยางพารา สปั ปะรด ออ้ ย ขา้ วโพด ฯลฯ • ผลลพั ธจ์ ากการแปลภาพใชป้ ระเมินการ เปล่ยี นแปลงการเพาะปลกู พืชเศรษฐกิจในแง่ ปรมิ าณ ราคา ชว่ งเวลา ฯลฯ • ตดิ ตามขอบเขตและความอดุ มสมบรู ณข์ อง พืน้ ท่ีป่าและเขตอนรุ กั ษพ์ นั ธไุ์ ม้ • ประเมินบรเิ วณพืน้ ท่ีท่ีเหมาะสม (มีศกั ยภาพ) ในการปลกู พืชตา่ ง ๆ เชน่ ขา้ ว ปาลม์ นา้ มนั มนั สาปะหลงั เป็นตน้

การใช้ท่ีดิน • รโี มทเซนซงิ สามารถใชแ้ ปล รูปแบบการใชท้ ่ดี ินประเภทตา่ งๆ และนาผลลพั ธท์ ่ีไดม้ าจดั ทาแผนที่ การใชท้ ่ดี ิน • รโี มทเซนซิง นามาใชส้ นบั สนนุ ตดิ ตามและประเมินแนวโนม้ การใช้ ท่ดี นิ ประเภทตา่ งๆ เช่น ดา้ น การเกษตร พืน้ ท่ีป่าไม้ เป็นตน้

อตุ นุ ิยมวิทยา/อบุ ตั ิภยั • ภาพถ่ายจากดาวเทียม สามารถใช้ ถา่ ยพืน้ ท่ีท่ีไดร้ บั เหตอุ บุ ตั ิภยั และ กาหนดขอบเขตบรเิ วณท่ีเกิดอบุ ตั ิภยั ได้ ติดตามและประเมินผลเสียหาย เบอื้ งตน้ • ภาพถ่ายจากดาวเทียมนามาใช้ ศกึ ษาลกั ษณะการเกิดและประเมิน ความรุนแรง • ผลลพั ธท์ ่ีไดจ้ ากการแปลพืน้ ท่ีไดร้ บั ผลกระทบ เพ่ือการวางแผนช่วยเหลอื และฟื้นฟู

สมทุ รศาสตรแ์ ละการประมง รโี มทเซนซงิ ใชใ้ นการศกึ ษาเก่ียวกบั การ ไหลเวียนของนา้ ในทอ้ งทะเล ศกึ ษาตะกอนในทะเลและคณุ ภาพของนา้ บรเิ วณชายฝ่ัง เช่น การแพรข่ องตะกอนแขวนลอยจาก การทาเหมืองแรใ่ นทะเล ศกึ ษาการประมงดว้ ยภาพดาวเทียมเรดาร์ ท่ีเห็นพืน้ ท่ีประมงนา้ เคม็

โบราณคดี • ภาพถา่ ยจากดาวเทียมรายละเอียด สงู ใชต้ ดิ ตามพืน้ ท่ี แหลง่ ชมุ ชนโบราณ หรอื พืน้ ท่ีโบราณสถาน • ภาพถา่ ยจากดาวเทียมรายละเอียด สงู ชว่ ยตดิ ตามเพ่อื การบารุงรกั ษา คู คนั ดนิ รอบชมุ ชน สระนา้ หรอื บาราย เข่ือน

การวางผงั เมอื ง • ใชร้ โี มทเซนซิง ภาพถ่ายจากดาวเทียมรายละเอียดสงู เพ่ือใชต้ ิดตามการขยายตวั ของเมือง • ภาพถ่ายจากดาวเทียมช่วยใหต้ ดิ ตาม การ เปล่ยี นแปลงลกั ษณะ/รูปแบบ/ประเภทการใชท้ ่ีดิน • ใชภ้ าพถ่ายรายละเอียดสงู ตดิ ตามระบบ สาธารณปู โภค เช่น ระบบคมนาคมขนสง่ ทางบก ทาง นา้ BTS ไฟฟา้ เป็นตน้ • ผลลพั ธจ์ ากการแปลภาพถ่ายจากดาวเทียมนามาใช้ ในระบบสารสนเทศภมู ิศาสตรว์ ิเคราะหก์ ารพฒั นา สาธารณปู การ เช่น การจดั สรา้ ง/ปรบั ปรุง สถานศกึ ษา โรงพยาบาล สถานี ตารวจ ดบั เพลงิ ไปรษณีย์ หอ้ งสมดุ สนามเดก็ เลน่ สวนสาธารณะ เป็นตน้

ส่ิงแวดล้อม • รโี มทเซนซงิ ไดใ้ ชแ้ ปลสภาพทรพั ยากรชายฝ่ังท่ี เปล่ยี นแปลง เป็นประโยชนต์ อ่ การศกึ ษาวิเคราะหก์ ารจดั การ ทรพั ยากรชายฝ่ัง เช่น การพงั ทลายของดนิ ชายฝ่ัง การทาลายป่าชายเลน การ ทานากงุ้ การอนรุ กั ษป์ ะการงั เป็นตน้ • ภาพถ่ายจากดาวเทียมในชว่ งคล่นื visible ชว่ ยใน การ ศกึ ษา/ตดิ ตาม/ตรวจสอบความเปล่ยี นแปลงของ คณุ ภาพนา้ • ผลลพั ธจ์ ากการแปลภาพนามาประกอบระบบ สารสนเทศภมู ิศาสตร์ ในการวเิ คราะหค์ วามรุนแรงของ ปัญหาคณุ ภาพส่ิงแวดลอ้ มทางดา้ นนา้ อากาศ เสียง ขยะ และสารพิษ • รโี มทเซนซิงจงึ ช่วยสนบั สนนุ การวางแผนพฒั นาคณุ ภาพ ส่งิ แวดลอ้ ม