laporan Tahunan BPTK 2020

AKTIVITI-AKTIVITI LAIN BERKAITAN PT&K OTHER ACTIVIVITIES RELATED TO T&CM PELAKSANAAN PELAN TINDAKAN TRADITIONAL AND COMPLEMENTARY MEDICINE BLUEPRINT 2018- 2027 (HEALTH CARE) BAGI TAHUN 2020 THE IMPLEMENTATION OF TRADITIONAL AND COMPLEMENTARY MEDICINE BLUEPRINT 2018-2027 (HEALTH CARE) ACTION PLANS, YEAR 2020 T&CM Blueprint 2018-2017 (Health Care) merupakan The T&CM Blueprint 2018-2027 (Health Care) is a document dokumen yang menelitikan pelan tindakan sepanjang that outlines a 10-year action plan for the development of tempoh 10 tahun untuk pembangunan industri PT&K di T&CM in Malaysia. The objective of this blueprint is to facilitate Malaysia. Objektif blueprint ini adalah “to facilitate the the regulation, integration and development of T&CM industry regulation, integration and development of T&CM industry so as to contribute optimally to the national health care, so as to contribute optimally to the national health care, economic and socio-cultural goals. At least two economic and socio-cultural goals”. Sekurang-kurangnya 2 Implementation Committee Meetings will be conducted kali Mesyuarat Jawatankuasa (JK) Pelaksana bagi T&CM annually to review and monitor the implementation of the Blueprint 2018-2027 (Health Care) akan diadakan setiap action plans under this blueprint. However, in 2020, the tahun bagi memantau pelaksanaan pelan tindakan meetings did not proceed as planned due to the COVID-19 blueprint ini. Pada tahun 2020, Mesyuarat JK Pelaksana pandemic. The blueprint secretariat had collected feedback tidak dapat diadakan seperti kebiasaannya berikutan from all the relevant agencies and prepared reports to inform pandemik COVID-19. Urusetia blueprint telah the members on the status updates of the implementation of mengumpulkan maklum balas dari semua pihak yang the blueprint’s action plans. terlibat dan menyediakan laporan untuk makluman semua ahli JK berkenaan status terkini pelaksanaan pelan 55 out of 71 action plans have been initiated since the launch tindakan blueprint. of the blueprint in 2018. As of November 2020, 8 (11.3%) action plans were successfully completed and the other 47 Sejak pelancaran blueprint ini pada tahun 2018, 55 action plans are in good progress following the agreed daripada 71 pelan tindakan telah mula dilaksanakan. timeline. T&CMD as the blueprint secretariat will continue to Sehingga November 2020, 8 (11.3%) pelan tindakan telah monitor the implementation of the blueprint closely and work berjaya disempurnakan dan 47 pelan tindakan yang collegially with all agencies to ensure all the action plans are selebihnya berjalan dengan lancar mengikut garis masa executed accordingly to achieve the expected outcomes. yang telah ditetapkan. BPTK sebagai urusetia blueprint akan sentiasa memantau dan bekerjasama dengan agensi yang terlibat demi memastikan kesemua pelan tindakan yang ditentukan dapat mencapai sasarannya dengan berjaya. 89

Jadual 10: Pencapaian Keseluruhan Bagi T&CM Blueprint 2018-2027 (Health Care) (sehingga November 2020) Table 10: Overall Progress for T&CM Blueprint 2018-2027 (Health Care) (as of November 2020) GARIS PANDUAN PELAKSANAAN LATIHAN ELEKTIF JANGKA PENDEK DI HOSPITAL KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA (KKM) YANG MENYEDIAKAN PERKHIDMATAN PERUBATAN TRADISIONAL DAN KOMPLEMENTARI (PT&K) [EDISI PERTAMA 2020] GUIDELINE ON THE IMPLEMENTATION OF SHORT-TERM ELECTIVE TRAINING AT MINISTRY OF HEALTH MALAYSIA (MOH) HOSPITALS PROVIDING TRADITIONAL AND COMPLEMENTARY MEDICINE (T&CM) SERVICES [FIRST EDITION 2020] Garis Panduan Pelaksanaan Latihan Elektif Jangka The Guideline on the Implementation of Short-Term Elective Pendek di Hospital KKM yang Menyediakan Perkhidmatan Training at MOH Hospitals Providing T&CM Services (First PT&K Edisi Pertama 2020 telah diterbitkan dan dilancarkan Edition 2020) was published and launched by Datuk Dr. Hj. oleh YBhg. Datuk Dr. Hj. Rohaizat Bin Hj. Yon, Timbalan Rohaizat Bin Hj. Yon, Deputy Director General of Health Ketua Pengarah Kesihatan (Perubatan) (TKPK(P)), KKM (Medical) (DDG(M)) on 2 June 2020. pada 2 Jun 2020. Currently, there are 15 MOH hospitals that offer T&CM Sehingga kini, terdapat 15 buah hospital KKM yang services in Malaysia. The implementation of T&CM elective menawarkan perkhidmatan PT&K di seluruh Malaysia. training will provide opportunities for students and trainees of Pelaksanaan latihan elektif PT&K ini dapat memberikan T&CM education programmes to obtain exposure on T&CM peluang kepada pelajar dan pelatih dalam program services offered at MOH hospitals as well as work procedures pengajian PT&K untuk mendapatkan pendedahan involved in the delivery of these services. berkenaan perkhidmatan PT&K yang ditawarkan di hospital KKM serta prosedur kerja yang terlibat dalam penyampaian The objectives of this guideline are to: perkhidmatan ini. i. Provide the opportunity to students/ trainers to undergo T&CM elective training at MOH Objektif garis panduan ini adalah untuk: hospitals to nurture a generation of safe and high quality T&CM practitioners; 90

i. Memberi peluang kepada pelajar/ pelatih ii. Ensure smooth implementation of elective untuk menjalani latihan elektif PT&K di trainings at MOH hospitals without affecting the hospital KKM bagi melahirkan generasi T&CM services offered to patients and pengamal PT&K yang selamat dan berkualiti; adherence of existing rules and regulations by ii. Memastikan pelaksanaan latihan elektif tidak the Higher Education Institutions (HEIs); and menjejaskan perkhidmatan PT&K yang iii. Serve as a reference for MOH and HEIs that diberikan kepada pesakit serta peraturan- offer T&CM education programmes on the peraturan yang sedia ada dipatuhi oleh pihak implementation of T&CM elective training for Institusi Pengajian Tinggi (IPT) di hospital students/ trainers at MOH hospitals. iii. KKM; dan This guideline will be effective from the year 2021 or when the Memberi rujukan bagi KKM dan IPT yang COVID-19 situation is under control. menawarkan program pengajian PT&K dalam pelaksanaan latihan elektif PT&K untuk pelajar/ pelatih di hospital KKM. Keterpakaian garis panduan ini adalah bermula pada tahun 2021 atau apabila keadaan penularan jangkitan COVID-19 lebih terkawal. Majlis Pelancaran Garis Panduan di BPTK. Guideline’s Launching Ceremony at T&CMD. Sesi bergambar dengan YBhg. Datuk Dr. Hj. Rohaizat Bin Hj. Yon, TKPK(P) selepas Majllis Pelancaran Garis Panduan. Photo session with Datuk Dr. Hj. Rohaizat Bin Hj. Yon after the Guideline Launching Ceremony. 91

PELAKSANAAN PELAN TRANSFORMASI PERKHIDMATAN PERUBATAN TRADISIONAL DAN KOMPLEMENTARI (PT&K) - PENJAGAAN TRADISIONAL POSTNATAL (PTP) PADA TAHUN 2020 IMPLEMENTATION OF TRADITIONAL AND COMPLEMENTARY MEDICINE (T&CM) SERVICES - TRADITIONAL POSTNATAL CARE (TPC) TRANSFORMATION PLAN IN YEAR 2020 Pelan Transformasi PT&K PTP di peringkat penjagaan The TPC Transformation Plan at primary health care level was kesihatan primer telah diluluskan untuk dilaksanakan di approved in 2018 to be implemented throughout Malaysia. seluruh Malaysia pada tahun 2018. Pelaksanaan pelan ini This plan was implemented in phases. The first phase adalah secara berfasa dimana fasa pertama melibatkan 7 involved 7 State Health Departments (SHD), namely Perlis, Jabatan Kesihatan Negeri (JKN), iaitu Perlis, Kedah, Pulau Kedah, Penang, Kelantan, Terengganu, Selangor and Pinang, Kelantan, Terengganu, Selangor, dan Melaka, Malacca, while the second phase involved 8 SHDs, including manakala fasa kedua melibatkan 8 JKN, iaitu Perak, Perak, Pahang, Negeri Sembilan, Federal Territory of Kuala Pahang, Negeri Sembilan, Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur and Putrajaya, and Federal Territory of Labuan. Lumpur dan Putrajaya, Johor, Sabah, Sarawak, dan Labuan. The objectives of TPC Transformation Plan are: i. To integrate TPC services at primary health care level; Antara objektif Pelan Transformasi PT&K PTP adalah ii. To offer postnatal care services through private T&CM seperti berikut : practitioners; i. Mengintegrasi perkhidmatan PTP di peringkat iii. To provide value added services to the existing penjagaan kesihatan primer; postnatal maternal health care system; and ii. Menawarkan khidmat penjagaan ibu selepas iv. To improve maternal health and wellness via TPC bersalin melalui pengamal PT&K swasta; services during the postpartum period. iii. Memberi perkhidmatan nilai tambah dalam sistem penjagaan kesihatan ibu postnatal sedia ada; dan The first National Level T&CM TPC Technical Meeting was held virtually on 14 July 2020 and was attended by iv. Meningkatkan tahap kesihatan dan kesejahteraan representatives from the Family Health Development Division, ibu melalui penjagaan tradisional ketika masa T&CM Division, TPC coordinators from all SHDs, and T&CM berpantang. branch offices. The implementation status of the TPC transformation plan was reported and relevant issues were Mesyuarat Teknikal PT&K PTP Peringkat Kebangsaan discussed. To ensure TPC services offered follow existing yang pertama telah diadakan pada 14 Julai 2020 secara guidelines, periodic monitoring was conducted at the relevant atas talian dan dihadiri oleh wakil Bahagian Pembangunan health clinics (HC). As of December 2020, this service has Kesihatan Keluarga, Bahagian PT&K, penyelaras PTP dari been introduced in all SHDs in Malaysia, with a total of 89 semua JKN dan Pejabat Cawangan PT&K bagi health clinics and 15 rural clinics involved in this service. melaporkan status pelaksanaan pelan transformasi PT&K PTP serta membincangkan isu-isu berbangkit. Selain itu, bagi memastikan perkhidmatan ini dijalankan mengikut garis panduan yang dibangunkan, pemantauan berkala juga telah dijalankan di Klinik Kesihatan (KK) yang berkenaan. Sehingga Disember 2020, perkhidmatan ini telah diperkenalkan di semua JKN di Malaysia, iaitu sebanyak 89 klinik kesihatan dan 15 klinik desa secara keseluruhan terlibat dalam perkhidmatan ini. 92

Lawatan Pemantauan BPTK ke KK Gemas, JKN Negeri Sembilan pada 24 September 2020. Monitoring Visit to Gemas Health Clinic, SHD of Negeri Sembilan on 24 September 2020. Majlis Pelancaran PTP di PKD Sepang, JKN Selangor pada 2 September 2020. TPC launching ceremony at Sepang DHO, SHD of Selangor on 2 September 2020. 93

PELAKSANAAN MEKANISME KOMUNIKASI DUA-HALA DI ANTARA PENGAMAL PERUBATAN TRADISIONAL DAN KOMPLEMENTARI (PT&K) DAN PENGAMAL PERUBATAN BERDAFTAR DI FASILITI KESIHATAN KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA (KKM) IMPLEMENTATION OF TWO-WAY COMMUNICATION MECHANISM BETWEEN TRADITIONAL AND COMPLEMENTARY MEDICINE (T&CM) PRACTITIONER AND REGISTERED MEDICAL PRACTITIONER (RMP) AT MINISTRY OF HEALTH MALAYSIA (MOH) HEALTH CARE FACILITIES Perkhidmatan PT&K telah diperkenalkan di hospital KKM T&CM services have been introduced in MOH hospitals sejak tahun 2007. Kini, terdapat sejumlah 15 hospital KKM since 2007. Currently, there are 15 MOH hospitals yang menawarkan perkhidmatan PT&K. Mekanisme offering T&CM services. A two-way communication komunikasi dua hala di antara pengamal PT&K dan PPB mechanism between T&CM practitioners and RMPs was telah diperkenalkan di fasiliti kesihatan KKM untuk introduced in MOH health care facilities to improve the menambahbaik sistem penawaran perkhidmatan PT&K di provision of T&CM at MOH hospitals and to enhance the hospital KKM serta meningkatkan pengintegrasian PT&K integration of T&CM into the national health care system ke dalam sistem penjagaan kesihatan kebangsaan bagi so as to improve health care service delivery and the menambahbaik penyampaian perkhidmatan penjagaan quality of life of all Malaysians. kesihatan kualiti hidup rakyat Malaysia. The objectives of this mechanism are: Objektif mekanisme ini adalah : i. To enable effective communication i. Membolehkan komunikasi yang berkesan between T&CM practitioners and antara pengamal PT&K dan PPB bagi RMPs for patients receiving T&CM pesakit yang menerima perkhidmatan PT&K services at MOH hospitals by di hospital KKM dengan membangunkan establishing a communication pathway; laluan komunikasi ; dan and ii. Meneliti dan menyeragamkan proses kerja ii. To outline and standardise the work dan borang-borang yang digunakan, iaitu processes and forms used while (a) penilaian (a) semasa melanjutkan extending T&CM services to patients; perkhidmatan PT&K kepada pesakit ; dan (b) and (b) after the patient has completed selepas pesakit menerima perkhidmatan the prescribed T&CM regime. PT&K yang ditetapkan. This mechanism has been agreed by the Director General Mekanisme ini telah dipersetujui oleh Ketua Pengarah of Health (DG) on 29 May 2020 and detailed information Kesihatan (KPK) pada 29 Mei 2020 dan maklumat were disseminated to all State Health Departments (SHD) terperinci berkenaan mekanisme ini telahpun diedarkan and T&CM Units for further action. It is hoped that the kepada semua Jabatan Kesihatan Negeri (JKN) dan Unit implementation of this mechanism can increase mutual PT&K untuk makluman dan tindakan selanjutnya. Adalah understanding between T&CM practitioners and RMPs diharap pelaksanaan mekanisme ini dapat meningkatkan and subsequently improve the quality of T&CM services persefahaman antara pengamal PT&K dan PPB dan offered. seterusnya meningkatkan lagi kualiti perkhidmatan PT&K yang ditawarkan. 94

AKTIVITI-AKTIVITI LAIN YANG TIDAK BERKAITAN PT&K OTHER ACTIVIVITIES NOT RELATED TO T&CM PENSTRUKTURAN SEMULA ORGANISASI DALAMAN BPTK INTERNAL ORGANISATIONAL RESTRUCTURING OF T&CMD Bahagian Perubatan Tradisional & Komplementari telah T&CMD underwent an internal organisational restructuring membuat penstrukturan semula secara dalaman dengan using existing post on 28 February 2020. The objective of menggunakan perjawatan sedia ada pada 28 Februari the internal restructuring is to strengthen the organisation of 2020. Objektif penstrukturan dalaman ini bertujuan untuk this division and to optimise human resources. This activity memantapkan dan memperkukuhkan organisasi involves the rebranding of two sections of the Division which bahagian ini dengan mengoptimumkan sumber manusia are: - sedia ada. Aktiviti ini melibatkan penjenamaan semula nama cawangan selaras dengan pengukuhan fungsi a) The Management and Training Section has been bahagian seperti berikut: - renamed to Professional Development Section. a) Pindaan nama Cawangan Pengurusan dan b) The Secretariat of T&CM Council was renamed to Latihan kepada Cawangan Pembangunan the T&CM Council Section Profesion This restructuring also involves the reorganisation of the b) Pindaan nama Sekretariat Majlis Perubatan posts (from Grades 11 to 29) into a unit (Administration & Tradisional &n Komplementari (PT&K) kepada Finance Unit) which is under the direct supervision of the Cawangan Majlis PT&K Director. There are no financial implications involved in this activitiy. Penstrukturan semula ini juga melibatkan penyusunan semula peringkat jawatan paling rendah (Gred 11 hingga 29) untuk dijadikan satu unit (Unit Pentadbiran & Kewangan) yang diletakkan secara terus di bawah seliaan Pengarah Bahagian. Tiada implikasi kewangan yang terlibat dalam aktiviti ini. TAMAN HERBA BPTK T&CMD HERBAL GARDEN Sejak tahun 2019, Taman Herba Bahagian Perubatan The landscape of the T&CMD herbal garden has been Tradisional dan Komplementari telah mempunyai lanskap refreshed since 2019. Herbal plants have been specially yang baharu. Pokok-pokok herba telah disusun dalam arranged and labeled with their name and nutritional petak yang telah disediakan dan dilabelkan nama dan benefits. There are more than 40 herbal plants in this khasiat setiap tanaman tersebut. Terdapat lebih 40 jenis garden. tanaman herba yang tersedia di taman ini. In 2020, TCMD had invited the Forest Research Institute Pada tahun 2020, pihak BPTK telah menjemput pegawai Malaysia (FRIM) to deliver a talk on the management of daripada Institut Penyelidikan Perhutanan Malaysia herbal plants. (FRIM) untuk menyampaikan ceramah berkenaan pengurusan tanaman herba. YBhg. Datuk Dr. Hj. Rohaizat bin Hj. Yon, Deputy Director General of Health (Medicine) also visited the garden during YBhg. Datuk Dr. Hj. Rohaizat bin Hj. Yon, Timbalan Ketua his visit to T&CMD on 26 June 2020. Pengarah Kesihatan (Perubatan) juga telah melawat ke taman herba semasa kunjungan beliau ke bahagian ini Additional herbal plants have been planted such as ‘Tongkat pada 26 Jun 2020. Ali’, ‘Kacip Fatimah’ dan ‘Pokok Ajaib’. Seedling nurseries 95

Terdapat penambahan tanaman herba telah dijalankan have also been purchased for the purpose of sowing the antaranya, Tongkat Ali, Kacip Fatimah dan Pokok Ajaib. seeds of herbal plants that will be planted when needed. Tapak semaian juga telah dibeli bertujuan untuk menyemai benih-benih tanaman herba yang akan ditanam apabila diperlukan. Gambar Pengarah BPTK di hadapan Taman Herba A Picture of the T&CMD Director In front of the Herbal Garden Landskap Taman Herba BPTK T&CMD Herbal Garden Landscape 96

GALERI BPTK T&CMD GALLERY Pada tahun 2020, BPTK telah menubuhkan galeri yang In 2020, T&CMD had established a new gallery. This baru. Galeri ini dilancarkan oleh YBhg. Datuk Dr. Hj. gallery was launched by YBhg. Datuk Dr. Hj. Rohaizat bin Rohaizat bin Hj. Yon, Timbalan Ketua Pengarah Kesihatan Hj. Yon, Deputy Director General of Health (Medical) (Perubatan) semasa lawatan beliau ke BPTK pada 26 Jun during his visit to T&CMD on 26 June 2020. 2020. Ruang Galeri BPTK Gallery Room 97

ANUGERAH PEKERJA CEMERLANG (APC) 2019 I EXCELLENCE SERVICE AWAR Cawangan Dasar & Cawangan Majlis PT&K C Perkembangan T&CM Council Section T Policy and Development Section 9

RD (APC) 2019 Cawangan Majlis PT&K Unit Pentadbiran & T&CM Council Section Kewangan Administrative & Financial Unit 98

BAHAGIAN PERUBATAN TRADISIONAL DAN KOMPLEMENTARI KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA TRADITIONAL AND COMPLEMENTARY MEDICINE DIVISION MINISTRY OF HEALTH Blok E, Jalan Cenderasari 50590 Kuala Lumpur Emel: [email protected] Laman Web: http://tcm.moh.gov.my