คู่มือแนวทางพัฒนาศูนย์แจ้งเตือนภัย2564

อปุ กรณชดุ ทดสอบ 1 ใบ  ถว ยยาพลาสตกิ 1 ขวด  น้ำยาในขวดหยด 1 แผน  คมู ือชุดทดสอบ การปฏิบัตเิ มอ่ื ใชชุดทดสอบเสร็จแลว  ถวยพลาสติก ใหเทน้ำในถวยพลาสติกทิ้ง ลางดวยน้ำสะอาด 3–4 ครั้ง แลวคว่ำถวยหรือเช็ดใหแหง กอ นทจ่ี ะนำไปเกบ็ ในกลองชดุ ทดสอบ  ขวดนำ้ ยาปดจุกใหแนนแลวเก็บในกลองชุดทดสอบ การเก็บรักษา / อายกุ ารใชง าน  เกบ็ ทอี่ ุณหภูมหิ อ ง / 2 ป  ดูวันหมดอายุทีก่ ลองบรรจุ ขอ ควรระวัง อยาวางชุดทดสอบไวใ กลมอื เดก็ แนวทางแกปญหาเมือ่ ตรวจพบสารฟอกขาวในอาหาร  แนะนำใหรานคาเลิกใชส ารโซเดียมไฮโดรซัลไฟต (สารฟอกขาว) ในอาหารเนอื่ งจาก เปน อันตรายตอ สุขภาพ  ถาพบบอยครั้งใหแจงเจาหนาที่ดูแลดานคุมครองผูบริโภค เชน เจาหนาที่สำนักงานคณะกรรมการ อาหารและยา (อย.) หรือ เจา หนาทสี่ าธารณสขุ มาเกบ็ ตัวอยางสง ตรวจทห่ี องปฏิบตั ิการตอไป วิธีการทดสอบโซเดียมไฮโดรซลั ไฟต (สารฟอกขาว) ในอาหาร ขั้นตอนท่ี 1 นำอยา งใสใ นถว ยพลาสตกิ ดังน้ี ตัวอยางเปนของเหลว หรอื มขี องเหลวผสมในตัวอยาง เทของเหลว ลงในถวยพลาสติก 5 มิลลิลติ ร ตวั อยา งเปนของแข็ง ตักตวั อยา งเลก็ นอ ยใสใ นถว ยพลาสตกิ เตมิ นำ้ สะอาด ประมาณ 10 มิลลิลติ ร ผสมใหเขากนั ถา เปน ผัก/ผลไมส ดเติมน้ำพอทวม ตวั อยา งแชนำ้ 1–2 นาที (ไมตอ งบด) นำนำ้ แช 5 มิลลิลิตร มาทดสอบ ขน้ั ตอนที่ 2 หยดน้ำยาในขวดหยด จำนวน 1–3 หยดเขยา ใหเ ขากัน สังเกตสีของสารละลาย คมู อื แนวทางการพฒั นาศนู ยแจงเตือนภยั เฝา ระวงั และรับเรื่องรองเรยี นปญหาผลิตภัณฑส ุขภาพในชมุ ชน 7

การประเมินผล ถา สีของน้ำยาที่เตมิ ลงไปหายไปในทันที่ (ไมม นี ำ้ เงิน–มวงเกิดขน้ึ ) แสดงวา มสี ารซลั ไฟตเ จอื ปน ถา ของเหลวเปนสนี ำ้ เงิน–มวง แสดงวาไมม สี ารซลั ไฟตเ จือปน ชุดทดสอบกรดซาลซิ ิลิคในอาหาร (สารกนั รา) มกี ารนำวัตถุกันเสียกนั รามาใสในน้ำดองผกั และผลไมท ีว่ างจำหนายในตลาด เพ่ือใหน ำ้ ดอง ผกั และผลไม ดใู สเหมือนใหมอยูเสมอ กรดซาลซิ ิลิคเปนสารเคมีตวั หนึ่งท่ีนำมาใชเพ่ือวัตถุประสงค ดงั กลาว เนื่องจากกรดซาลิซิ ลิคเปนสารเคมีที่มีคุณสมบัติยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรียไดดี แตเปนอันตรายกับมนุษย กระทรวง สาธารณสุขจึงไดกำหนดหามนำกรดซาลิซลิ ิคมาใชเจือปนใน อาหารแตปจจุบันยังตรวจพบกรดซาลิซิลิคในอาหาร หลายชนิดดังนั้นจึงไดมีการพัฒนาชุดทดสอบกรดซาลิซิลิค เพื่อใหสามารถนำไปตรวจสอบกรดซาลิซิลิคในอาหาร นอกหอ งปฏบิ ัตกิ ารไดท ราบผลไดร วดเร็วและมีความแมน ยำสูง ผลกระทบตอ สขุ ภาพ  ถา ไดรบั กรดซาลซิ ลิ ิคทมี่ ีความเขม ขนในเลอื ดถงึ 25–35 มลิ ลกิ รมั / เลือด 100 มลิ ลิลิตร จะมีอาการอาเจยี น หูอ้ือ มีไข และอาจถึงตายได  ถาหากบริโภคปริมาณเล็กนอยเปนประจำ จะทำใหรางกายมีภูมิคุมกันต่ำและเกิดโรคแทรกซอนได งา ย คมู อื แนวทางการพฒั นาศนู ยแจง เตอื นภยั เฝา ระวัง และรบั เร่ืองรอ งเรยี นปญหาผลติ ภณั ฑสุขภาพในชุมชน 8

ขอ กำหนดกฎหมาย  ประกาศกระทรวงสาธารณสุขฉบบั ที่ 151 (พ.ศ. 2536)“กำหนดใหกรดซาลิซิลิคเปนสารท่ีหามใชใ น อาหาร” ตวั อยา งเปาหมาย  น้ำดองผกั (ผกั กาดดอง หนอไมดอง กระเทียมดอง ขิงดอง ฯลฯ)  นำ้ ดองผลไม (มะมว งดอง มะยมดอง มะกอกดอง ฯลฯ) ประโยชนข องชุดทดสอบ ชดุ ทดสอบน้ีสามารถตรวจสอบกรดซาลซิ ลิ คิ ในอาหารนอกหอ งปฏิบตั ิการได และทราบผลทนั ที จำนวนตัวอยางทตี่ รวจได/ชดุ 150 ตัวอยาง ความไวของชุดทดสอบ ระดบั ตำ่ สุดท่ตี รวจได 100 มิลลกิ รมั / กโิ ลกรมั อุปกรณช ุดทดสอบ  ถวยยาพลาสตกิ 2 ใบ อนั  หลอดหยด 2 ขวด ขวด  นำ้ ยาทดสอบกรดซาลซิ ิลคิ 1 2 แผน  นำ้ ยาทดสอบกรดซาลซิ ลิ คิ 2 2  คมู ือชุดทดสอบ 1 การปฏิบตั ิเม่อื ใชช ุดทดสอบเสรจ็ แลว  ขวดนำ้ ยาปดจุกใหแนน แลว เกบ็ ทีเ่ ดิม  ถว ยพลาสติกเทน้ำในถว ยทงิ้ ลา งดวยนำ้ สะอาดควำ่ ใหแหงแลวเกบ็ ทเ่ี ดิม  หลอดหยดยาใชหลอดหยดยาดูดน้ำสะอาดแลวบีบทง้ิ ทำซำ้ 3–4 คร้ังทิ้งไวใ หแหงแลว เกบ็ ท่เี ดมิ การเกบ็ รกั ษา / อายุการใชง าน  เก็บที่อณุ หภมู หิ อง / 2 ป  ดวู นั หมดอายุทก่ี ลอ งบรรจุ ขอ ควรระวงั 1. การทดสอบในขั้นตอนเตมิ น้ำยากรดซาลิซิลิค 2 ลงในถวยทง้ั 2 ไมควรเขยา เน่ืองจากจะทำใหสังเกต สไี ดยากใหป ระเมินผลโดยสงั เกตสีทีเ่ กิดขึ้นจากดานบนของถวยยา 2. สามารถใชช ดุ ทดสอบตรวจสอบไดท ั้งอาหารสดหรืออาหารทีท่ ำใหส กุ แลว คมู ือแนวทางการพัฒนาศนู ยแจง เตือนภัย เฝา ระวัง และรบั เรื่องรองเรียนปญหาผลิตภณั ฑสขุ ภาพในชุมชน 9

3. นำ้ ยากรดซาลซิ ลิ คิ 1 และ 2 เปนกรดเลก็ นอ ยหากหกเปอ นมอื ใหล า งดว ยนำ้ และ ฟอกสบใู หส ะอาด 4. อยา วางชดุ ทดสอบไวใกลม อื เด็ก แนวทางแกป ญหาเมอ่ื ตรวจพบกรดซาลิซลิ ิคในอาหาร  แนะนำใหผูจำหนายอาหารเลิกใชส ารกนั ราที่ไมถ กู ตอ ง และเปน อนั ตรายตอสุขภาพ  ถา พบมีการใชบ อ ยใหแจงเจาหนาทสี่ าธารณสขุ มาเกบ็ ตัวอยาง สง ตรวจที่หองปฏิบัติการตอไป วธิ ีการทดสอบกรดซาลิซิลคิ ในอาหาร ขั้นตอนที่ 1 ตักน้ำดองผักหรือน้ำดองผลไมในถวยหมายเลข 1และ หมายเลข 2 ถวยละประมาณ 5 มิลลิลิตร (เขียนหมายเลขที่ถวยยา กอ นใสตัวอยาง) ขั้นตอนที่ 2 หยดน้ำยาทดสอบซาลิซิลิค 1 ลงในถวยที่ 2 จำนวน 10 หยด ขัน้ ตอนท่ี 3 หยดน้ำยาทดสอบกรดซาลซิ ลิ ิค 2 ลงใน ถวยที่ 2 ทีละ หยดจำนวน 2–3 หยดโดยไมตอ งเขยา สังเกตสจี ากดา นบนของถวยยา ทันที ขน้ั ตอนที่ 4 หยดนำ้ ยาทดสอบกรดซาลซิ ลิ ิค 2 ลงใน ถวยที่ 1ทีละ หยดจำนวน 2–3 หยด โดยไมตองเขยาแลวสังเกตสีที่เกิดขึ้นทันที เชนกัน การประเมนิ ผล ถา ถวยท่ี 1 มีสีมวงดำเหมือนถว ยที่ 2 แสดงวาตัวอยาง มีกรดซาลิซิลคิ เจือปน ถาถวยที่ 1 เปน สีอื่นท่ี ไมใ ชสีมว งดำเหมือนถวยที่ 2 ตวั อยา งไมม ีกรดซาลิซิลคิ เจือปน คมู ือแนวทางการพฒั นาศนู ยแจง เตือนภยั เฝาระวงั และรบั เรื่องรองเรยี นปญ หาผลิตภัณฑส ขุ ภาพในชุมชน 10

ชุดทดสอบสารโพลาร ในน้ำมนั ทอดซ้ำ สารเคมีที่ใชใ นการทดสอบจะทำปฏกิ ริ ิยากับสารประกอบที่มีประจุ (สารโพลาร)ในตัวอยา งใหส ีชมพูออน ถึงเขม เมื่อปริมาณสารโพลารมีคาไมเกินรอยละ 25 และไมมีสีชมพู เมื่อปริมาณสารโพลาร มีคามากกวารอยละ 25 น้ำมันทอดซ้ำ คือน้ำมันที่ผานการทอดอาหารซ้ำกันหลายๆ ครั้ง การใชน้ำมันซ้ำหลายๆครั้งจะเกิดสารที่มี ผลกระทบตอสุขภาพ เชน สารโพลารซงึ่ มีผลทำใหเกิดความดนั โลหติ สงู คุณคา ทางโภชนาการลดลง ในหนูทดลอง พบวาทำใหเกิดการเจริญเติบโตลดลง ตับและไตมีขนาดใหญ มีการสะสมไขมันในตับ การหลั่งน้ำยอยทำลาย สารพิษในกระเพาะอาหารเพิ่มขึ้น นอกจากนั้นไขมัน ที่ถูกออกซิไดซปริมาณสูงอาจทำใหไลโปโปรตีนชนิดแอลดี แอลมีโอกาสเกิดอนุมูลอิสระมากขึ้น จึงมีโอกาสเสี่ยงตอการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดได ประเทศไทยควบคุม ความปลอดภัยจาก การใชน ้ำมนั ทอดซ้ำตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับท่ี 283 พ.ศ. 2547 โดยกำหนดให น้ำมันที่ใชทอดหรือประกอบอาหารเพื่อจำหนาย มีสารโพลารไดไมเกินรอยละ 25 ของน้ำหนักหรือ ไมเกิน 25% หากเกนิ จัดเปน อาหารผดิ มาตรฐานผูใดผลติ นำเขาเพอ่ื จำหนา ยหรอื จำหนายตองระวางโทษปรบั ไมเ กนิ หา หม่ืนบาท จำนวนตวั อยางท่ีตรวจได / ชุด 25 ตัวอยาง อุปกรณช ุดทดสอบ  อุปกรณในชดุ ทดสอบ - หลอดทดสอบตวั อยา ง 25 ชนิ้ - หลอดดดู พลาสตกิ (ใชใ นการดดู และหยดตวั อยาง) 25 ชน้ิ - นำ้ ยาทดสอบสารโพลาร 1 ขวด - คูมือการใชช ดุ ทดสอบ 1 แผน การใชง าน ใชตรวจนำ้ มนั ที่ใชทอดอาหารชนดิ ตาง ๆ ไดแ ก นำ้ มนั ปาลม น้ำมันถ่วั เหลือง และนำ้ มนั รำขา ว การเก็บรกั ษา / อายกุ ารใชง าน สารโพลารเ มอ่ื ใชเสร็จใหเก็บในกลอง เน่ืองจากเปน สารที่ไวตอแสง ซึง่ แสงจะทำใหชุดทดสอบมีอายุการ ใชงานลดลง ควรเกบ็ ทอ่ี ุณหภูมหิ อง / เกบ็ ไดน าน 12 เดอื น ดูวันหมดอายทุ ่ีกลองบรรจุ คมู ือแนวทางการพฒั นาศูนยแจงเตอื นภยั เฝาระวัง และรบั เร่ืองรอ งเรยี นปญหาผลติ ภณั ฑสขุ ภาพในชุมชน 11

ขอ ควรระวัง  หลังจากใชชุดทดสอบควรทำความสะอาดมอื ดว ยสบู หรอื น้ำยาทำความสะอาด  ควรเก็บชดุ ทดสอบใหไกลมอื เด็ก วธิ กี ารทดสอบสารโพลารในนำ้ มนั ทอดซ้ำ ขั้นตอนที่ 1 เติมน้ำยาทดสอบสารโพลาร ลงในหลอดทดสอบตวั อยาง จำนวน 4 หยด ขั้นตอนท่ี 2 ผสมตัวอยางใหเ ปนเนอ้ื เดียวกัน (ตัวอยางนำ้ มันตอ งไมรอ นหรือเปน ไขหากตัวอยา ง เปนไขตองอุน ใหเ หลวและรอใหเ ย็นกอ นทดสอบ) จากนน้ั เตมิ ตวั อยางนำ้ มันลงในหลอดทดสอบตวั อยาง จำนวน 2 หยด ข้ันตอนที่ 3 กดฝาหลอดตวั อยา งทดสอบใหแนน เขยา แนวขวาง 30 วนิ าที แลวแปลผลทันที การประเมนิ ผล การใชชดุ ทดสอบพาราควอตแคปซูล คูมอื แนวทางการพฒั นาศูนยแจง เตอื นภัย เฝา ระวัง และรับเรื่องรองเรียนปญ หาผลติ ภณั ฑสขุ ภาพในชมุ ชน 12

ชุดทดสอบพาราควอทแบบขนั้ ตอนเดยี ว พาราควอทมชี อ่ื การคาวากรมั ม็อกโซนเปน สารปราบวชั พชื ในกลุม dipyridilium ทภ่ี าคการเกษตรกรรม มีการใชอยางแพรหลายเนื่องจากไดผลรวดเร็วแตพาราควอทเปนสารเคมีที่มีฤทธิ์อันตรายรายแรงมากหากไดรับ โดยสัมผัส รับประทานหรือการหายใจเขาไปจะสงผลใหเกิดอันตรายตอรางกาย ทั้งนี้ขึ้นอยูกับปริมาณที่รางกาย ไดรับเขาไป ในกรณีที่มีผูที่ไดรับสารพาราควอทปริมาณมากโดยเฉพาะการนำสารชนิดนี้ไปใชในทางที่ผิด เชน กรณีประทุษราย หรือผูปวยที่จงใจกินเพื่อฆาตัวตายรวมถึงหรือเกิดจากรูเทาไมถึงการณนึกวาเปนเครื่องด่ืม เนื่องจากผลิตภัณฑที่มีจำหนายมักเปนสารละลายสีเขียวคลายเครื่องดื่มจึงนำไปรับประทานทำใหเกิดอาการพิษ การตรวจพิสูจนสารพาราควอทในวัตถุตัวอยางปสสาวะหรือชีววัตถุสามารถนำไปทดสอบไดโดยวิธีทางเคมี ไดแก Dithionite test ซึง่ ใชห ลักการทำปฏกิ ริ ิยาระหวา งพาราควอทกบั โซเดียมไดไธโอไนทในสภาพสารละลายดา งทำให เกิดสีน้ำเงนิ หรือสีฟา ในสารละลายขึ้นอยูกับปรมิ าณของพาราควอทในตวั อยาง ดังนน้ั หองปฏิบัติการพิษวิทยาจึง ไดพัฒนาชุดทดสอบพาราควอทแบบขั้นตอนเดียวโดยวิธี Dithionite test ทั้งนี้เพื่อสนับสนุนใหหองปฏิบัติการ ชันสูตรของโรงพยาบาลในเขตพ้ืนที่รบั ผิดชอบของศูนยวทิ ยาศาสตรการแพทยท่ี 12/1 ตรงั และจงั หวัดใกลเคียงมี ชดุ ทดสอบพาราควอทแบบขนั้ ตอนเดยี วพรอ มใชง าน ข้ันตอนการใชช ุดทดสอบพาราควอท 1. ดูดนำ้ กลน่ั ใสหลอดทดสอบ จำนวน 2 หลอด หลอดละ 5 มิลลิลติ ร เพอื่ เตรยี ม หลอดเทยี บผลบวก และหลอดเทียบผลลบ 2. ใช forcep คีบแผน กระดาษเทียบ ผลบวกใสลงในหลอดทดสอบเทียบผลบวก 3. เติมชุดทดสอบพาราควอทลงในหลอด จำนวน หลอดละ 1 แคปซูล (capsule) คมู อื แนวทางการพัฒนาศนู ยแ จงเตือนภัย เฝาระวัง และรับเรื่องรอ งเรียนปญ หาผลติ ภัณฑส ขุ ภาพในชมุ ชน 13

4. ต้ังท้ิงไว 3-5 นาที และเขยา หรอื เขยา ดว ย mixer ใหแคปซลู ละลาย 5. สงั เกตุการเปล่ียนแปลงสี การแปลผล: ผลบวก ของเหลวเปลี่ยนเปน สฟี า หรอื น้ำเงนิ ข้นึ กบั ปรมิ าณสารพาราควอทท่มี ีในตัวอยาง ผลลบ ของเหลวไมเ ปลย่ี นแปลงเปนสฟี า หรอื สนี ำ้ เงนิ การนำไปใชง าน สามารถนำชดุ ทดสอบพาราควอทไปใชใ นหอ งปฏบิ ตั กิ ารทางการแพทยห รอื ภาคสนาม เทคโนโลยขี องชดุ ทดสอบ ชดุ ทดสอบใชห ลักการทางเคมีโดยสังเกตผุ ลจากปฏิกริ ิยาการทำใหเ กดิ สใี นสภาพดาง ซงึ่ ความเขมขนของ สีปฏิกริ ยิ าขน้ึ อยูกับปริมาณของสารพาราควอททีป่ นเปอนในตวั อยาง ขีดจำกดั ของชุดทดสอบ ชนดิ ตวั อยา ง ปรมิ าณพาราควอตทีต่ รวจวดั ได - นำ้ ดมื่ 0.7 ไมโครกรมั /มิลลิลติ ร - น้ำท่ีสงสยั วา มีการปนเปอน นำ้ ลา งกระเพาะ 1 ไมโครกรัม/มลิ ลลิ ติ ร เศษอาหาร 1 ไมโครกรัม/มลิ ลลิ ิตร ปส สาวะ 2 ไมโครกรัม/มลิ ลิลิตร ความจำเพาะของการตรวจวัด ชุดทดสอบใหค วามจำเพาะกับพาราควอตแตไมใ หป ฏกิ ริ ิยาตอสารปราบวชั พืชชนิดอ่นื ที่เกษตรกรนิยมใช เชน ไกลโฟเสท และ 2, 4-D เปน ตน คูม อื แนวทางการพัฒนาศนู ยแจง เตือนภยั เฝาระวัง และรบั เร่ืองรองเรยี นปญหาผลติ ภัณฑส ขุ ภาพในชมุ ชน 14

การเกบ็ รักษา/อายกุ ารใชงาน เกบ็ ในตดู ดู ความชนื้ อยา ใหโดนความรอ นหรือแสงแดด/เก็บไดน าน 5 เดือน ดูวันหมดอายุที่กลอ งบรรจุ ขอ ระวงั ในการอานผล 1. ควรอานผลในทมี่ ีแสงสวางเพียงพอและใหเ ทียบกับกระดาษพ้ืนขาวจะแลเหน็ สชี ดั ขน้ึ 2. การทดสอบตอ งทำหลอดเทียบผลบวกและหลอดเทยี บผลลบควบคูทกุ คร้งั 3. ถา ตัวอยางมเี ศษอาหารหรือมีตะกอนขุน ใหนำไปปนกอนแยกสวนใสทดสอบ ชดุ ทดสอบตรวจหายาฆาแมลงในผกั ผลไม MJPK หลกั การ คลปิ ชุดทดสอบ MJPK ชุดทดสอบ MJPK เปนชุดทดสอบเบื้องตนสำหรับ ตรวจยาฆา แมลงตกคางกลุมยบั ย้งั เอนไซม โคลีนเอสเตอเรส ใน ผัก ผลไม ดวยหลักการ colorimetric cholinesterase inhibitor assay ใหผลการทดสอบไดถูกตอง รอยละ 85 (ผลบวกลวง รอยละ 15 ผลลบลวงรอยละ 0) ความไวรอยละ 100 ปริมาณต่ำสุดในการยับยั้งการทำงานของเอนไซมของชุด ทดสอบเทา กบั 15 % ซ่ึงเปนปรมิ าณท่ีทำใหรางกายเกิดอาการ ยาฆา แมลงกลุมยับยง้ั เอนไซม โคลนี เอสเตอเรส คือกลมุ ออรก าโนฟอสเฟต และ กลุมคารบาเมต  สารกลุมออรกาโนฟอสเฟต เขาสูรางกายไดโดยการกิน หายใจ และซึมเขาทางผิวหนัง อาการที่พบ ไดแก มึนศีรษะ ปวดศีรษะ มึนงง ซึม กระสับกระสาย ถามีอาการมาก อาจชัก และหมดสติได และอาจทำใหตาย ไดเนื่องจากกระบวนการหายใจลมเหลว สารที่มีพิษรายแรง ในกลุมนี้ เชน คลอรไพริฟอส ไดเมทไธเอท โมโนโคร โตฟอส พาราไธออนเมทธลิ เมธามโิ ตฟอส ไดโครโตฟอส และมาลาไธออน เปนตน  สารกลุมคารบาเมต กอใหเกิดอาการเหมือนกันสารกลุมออรกาโนฟอสเฟต พิษกลุมนี้มีผลตอระบบ ประสาทในระยะสั้นแตระยะเวลาออกฤทธิ์สั้นกวา กลุม ออรกาโนฟอสเฟต และสลายตัวรวดเร็ว ทำใหตองรบี ตรวจ เลือดทันทีหลังสัมผัส และเกิดอาการ เพราะระดับเอนไซมจะลดลงสูระดับปกติไดเร็วกวากลุมออรกาโนฟอสเฟต มาก เชน คารบ าริล คารโบฟูแรน และ เมโทมิล เปนตน คูมอื แนวทางการพัฒนาศนู ยแ จงเตอื นภัย เฝา ระวัง และรับเรื่องรอ งเรียนปญ หาผลิตภัณฑสุขภาพในชมุ ชน 15

ข้นั ตอนการทดสอบ 1. นำผกั หรือผลไม ทตี่ องการทดสอบห่นั เปน ชิ้นเล็กๆ ใสลงในขวด สกดั ตัวอยาง ประมาณ 3 ขีดของขวด 2. เตมิ นำ้ ยาสกัด 6 ซีซี. ปด ฝาขวด เขยาแรงๆ ประมาณ 2 นาที 3. รนิ นำ้ ยาสกัดลงในหลอดแกว จนหมด 4. จุมหลอดแกวลงในแกวนำ้ ท่ีมีนำ้ อุนเพื่อระเหยน้ำยาสกัดออก ระหวางรอนำ้ ยา 5. เตมิ น้ำกล่นั 1 ซีซ.ี ลงในขวดนำ้ ยาทดสอบ 1 ตง้ั ท้ิงไว และเตมิ น้ำ กลนั่ 1.5 ซซี ี ลงในขวดน้ำยาทดสอบ 3 เขยาจนละลายหมด 6. แกวง หลอดแกวที่จมุ อยูใ นแกวนำ้ อุนเบาๆ จนนำ้ ยาสกัดเหลือ ประมาณ 1 หยด ยกออก เอยี งหลอดไปมาจนแหง 7. เติมนำ้ ยาทดสอบ 2 จำนวน 3 ซซี .ี  เตรยี มหลอดควบคุมโดยเติมนำ้ ยาทดสอบ 2 จำนวน 3 ซซี ี. คูมือแนวทางการพฒั นาศูนยแจง เตอื นภยั เฝาระวัง และรับเรื่องรองเรียนปญ หาผลติ ภณั ฑสขุ ภาพในชุมชน 16

8. เตมิ นำ้ ยาทดสอบ 1 ลงในหลอดตัวอยางและหลอดควบคุมหลอด ละ 2 หยดเขยาใหเขา กัน ต้งั ทิ้งไวป ระมาณ 5 นาที 9. รนิ น้ำยาในหลอดตัวอยางลงในหลอดพลาสติก ตั้งทง้ิ ไวประมาณ 5 นาที 10. เติมน้ำยาทดสอบ 3 จำนวน 2 หยด ลงในหลอดตัวอยางและ หลอดควบคุมเขยาใหเ ขากัน จบั เวลา สังเกตสีทเ่ี กิดขึน้ ท่ีเวลา 5 นาที พอดี การอานผล คูมือแนวทางการพัฒนาศูนยแ จง เตอื นภยั เฝาระวงั และรบั เร่ืองรองเรยี นปญ หาผลิตภณั ฑสขุ ภาพในชุมชน 17

คมู อื แนวทางการพฒั นาศนู ยแจง เตือนภยั เฝา ระวงั และรบั เรื่องรองเรยี นปญ หาผลติ ภัณฑส ขุ ภาพในชุมชน 18

ภาคผนวก (ฉ) รายละเอยี ดชุดทดสอบ / ราคา / สถานทสี่ ัง่ ซอ้ื คมู ือแนวทางการพัฒนาศนู ยแ จงเตอื นภยั เฝาระวงั และรบั เรื่องรอ งเรียนปญหาผลติ ภณั ฑส ขุ ภาพในชุมชน 19

ภาคผนวก (ฉ) รายละเอยี ดชุดทดสอบ/ ราคา/ สถานท่สี ่งั ช้ือ คูมอื แนวทางการพฒั นาศนู ยแจงเตือนภยั เฝา ระวงั และรบั เร่ืองรอ งเรียนปญ หาผลติ ภณั ฑส ขุ ภาพในชุมชน 20

ชุดทดสอบและผลติ ภณั ฑ กรมวิทยาศาสตรการแพทย ชดุ ทดสอบดานคณุ ภาพและความปลอดภัย ลำดับท่ี รายช่ือชดุ ทดสอบ สถานท่จี ดั จำหนาย จำนวนตัวอยา งทท่ี ดสอบ 1 ได/ราคา 2 ชุดทดสอบบอแรกซในอาหาร องคการเภสัชกรรม - 3 เลขที่ 75/1 ถนนพระรามที่ 6 20 ตวั อยาง / 730 บาท 4 5 ราชเทวี กรุงเทพฯ 10400 - โทร: 1648 หรือ 02-2038846- - 20 ตัวอยาง / 850 บาท 9 ชดุ ทดสอบความสะอาดของ บจก.ยูแอนดว ี โฮลดง้ิ ภาชนะสมั ผัสอาหารและมอื (ไทยแลนด) 11 ซ.ทานสมั ฤทธิ์ 6/3 ถ.ตวิ านนท ต.ทา ทราย อ.เมือง นนทบรุ ี จ.นนทบรุ ี 11000 โทร: 081-814-3590 ชดุ ทดสอบฟอรมาลนิ ในอาหาร องคการเภสัชกรรม เลขท่ี 75/1 ถนนพระรามท่ี 6 ราชเทวี กรงุ เทพฯ 10400 โทร: 1648 หรอื 02-2038846- 9 ชดุ ทดสอบโซเดียมไฮโดรซัลไฟต องคก ารเภสัชกรรม (สารฟอกขาว) ในอาหาร เลขท่ี 75/1 ถนนพระรามท่ี 6 ราชเทวี กรงุ เทพฯ 10400 โทร: 1648 หรอื 02-2038846- 9 ชุดทดสอบโคลิฟอรม ในน้ำและ บจก.ยแู อนดว ี โฮลด้ิง น้ำแขง็ (ไทยแลนด) 11 ซ.ทานสมั ฤทธิ์ 6/3 ถ.ติวานนท ต.ทา ทราย อ.เมือง นนทบรุ ี จ.นนทบรุ ี 11000 โทร: 081-814-3590 คมู อื แนวทางการพัฒนาศนู ยแจงเตอื นภัย เฝา ระวงั และรับเรื่องรอ งเรียนปญ หาผลติ ภณั ฑส ขุ ภาพในชุมชน 21

ลำดับท่ี รายชื่อชดุ ทดสอบ สถานที่จดั จำหนา ย จำนวนตวั อยางทีท่ ดสอบ ได/ราคา 6 ชดุ ทดสอบโคลฟิ อรมในอาหาร บจก.ยูแอนดว ี โฮลดิ้ง (ไทยแลนด) 30 ตัวอยา ง / 2,140 บาท 7 ชุดทดสอบปรมิ าณบกั เตรี 11 ซ.ทานสัมฤทธิ์ 6/3 ท้งั หมดในอาหาร ถ.ติวานนท ต.ทาทราย อ.เมือง 12 ตัวอยาง / 1,800 บาท นนทบรุ ี จ.นนทบรุ ี 11000 8 ชดุ ทดสอบปริมาณไอโอดีนใน โทร: 081-814-3590 60 ตวั อยา ง / 870 บาท เกลือเสริมไอโอเดต บจก.ยูแอนดว ี โฮลด้งิ (ไทยแลนด) - 9 ชุดทดสอบกรดซาลซิ ิลคิ ใน 11 ซ.ทานสัมฤทธ์ิ 6/3 อาหาร ถ.ติวานนท ต.ทา ทราย อ.เมือง 20 ตวั อยา ง / ราคา 850 (สารกันรา) นนทบุรี จ.นนทบรุ ี 11000 บาท โทร: 081-814-3590 10 ชุดทดสอบสสี งั เคราะหใ น บจก.ยูแอนดว ี โฮลดิ้ง อาหารหามผสมสี (ไทยแลนด) 11 ซ.ทานสัมฤทธ์ิ 6/3 ถ.ติวานนท ต.ทาทราย อ.เมือง นนทบรุ ี จ.นนทบรุ ี 11000 โทร: 081-814-3590 องคการเภสชั กรรม เลขที่ 75/1 ถนนพระรามที่ 6 ราชเทวี กรงุ เทพฯ 10400 โทร : 1648 หรอื 02-2038846-9 บจก.ยูแอนดวี โฮลด้งิ (ไทยแลนด) 11 ซ.ทานสมั ฤทธ์ิ 6/3 ถ.ติวานนท ต.ทา ทราย อ.เมือง นนทบรุ ี จ.นนทบรุ ี 11000 โทร: 081-814-3590 คมู อื แนวทางการพัฒนาศนู ยแจง เตอื นภยั เฝา ระวัง และรบั เร่ืองรองเรียนปญ หาผลิตภัณฑสขุ ภาพในชุมชน 22

ลำดับท่ี รายช่ือชดุ ทดสอบ สถานที่จัดจำหนาย จำนวนตัวอยา งทที่ ดสอบ 11 ชุดทดสอบความกระดาง ได/ ราคา 12 ท้งั หมดของน้ำ บจก.ยแู อนดวี โฮลด้งิ 13 (ไทยแลนด) 20 ตัวอยา ง / ราคา 850 ชุดทดสอบยาปฏชิ วี นะและยา 11 ซ.ทานสมั ฤทธิ์ 6/3 บาท 14 ตา นจุลชพี ในนมและผลิตภณั ฑ ถ.ติวานนท ต.ทาทราย อ.เมือง 15 นม นนทบรุ ี จ.นนทบุรี 11000 - โทร: 081-814-3590 ชุดทดสอบยีสตและเชื้อราใน หจก.โรจนารักษเ ภสชั - อาหารและเครือ่ งด่ืม 111 ซ.พงษเพชร (ประชาช่นื 41) - ชุดทดสอบยาปฏิชีวนะและยา ถ.ประชาชน่ื แขวงบางซ่ือ 25 ตวั อยาง / ราคา 740 ตานจุลชพี ตกคา งในเน้ือสตั ว เขตบางซ่ือ กรุงเทพมหานคร บาท โทร : 02-591-3668 ชุดทดสอบสารโพลารใ นนำ้ มัน รา นคาสวสั ดิการ ทอดซ้ำ กรมวิทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสขุ 88/7 บำราศนราดูร ถ.ตวิ านนท ต.ตลาดขวญั อ.เมอื ง จ.นนทบรุ ี 11000 โทร : 02-951-0000 # 98463 หจก.โรจนารกั ษเ ภสัช 111 ซ.พงษเพชร (ประชาชน่ื 41) ถ.ประชาชื่น แขวงบางซ่ือ เขตบางซ่ือ กรุงเทพมหานคร โทร : 02-591-3668 บจก.ยแู อนดวี โฮลดิ้ง (ไทยแลนด) 11 ซ.ทานสมั ฤทธ์ิ 6/3 ถ.ตวิ านนท ต.ทาทราย อ.เมือง นนทบรุ ี จ.นนทบรุ ี 11000 โทร: 081-814-3590 คูมือแนวทางการพฒั นาศูนยแจงเตอื นภยั เฝาระวัง และรบั เร่ืองรองเรียนปญหาผลติ ภณั ฑส ุขภาพในชุมชน 23

ลำดับท่ี รายชื่อชดุ ทดสอบ สถานทีจ่ ดั จำหนา ย จำนวนตวั อยา งท่ีทดสอบ ได/ ราคา 16 ชุดทดสอบซลั ไฟต (สารฟอก บจก.ยูแอนดว ี โฮลด้ิง ขาว) ในอาหาร (ไทยแลนด) 50 ตวั อยาง / ราคา 170 11 ซ.ทานสมั ฤทธิ์ 6/3 บาท ถ.ตวิ านนท ต.ทาทราย อ.เมือง นนทบรุ ี จ.นนทบรุ ี 11000 โทร: 081-814-3590 17 ชดุ ทดสอบสารพิษ รานคาสวสั ดิการ ราคา 1,200 บาท Tetrodotoxin จากปลาปกเปา กรมวิทยาศาสตรก ารแพทย กระทรวงสาธารณสุข 88/7 บำราศนราดรู ถ.ตวิ า นนท ต.ตลาดขวญั อ.เมือง จ.นนทบรุ ี 11000 โทร : 02-951-0000 # 98463 18 ชุดทดสอบหายาฆาแมลง บจก.ยแู อนดวี โฮลดิ้ง 10 ตวั อยาง / ราคา 650 (MJPK) ในผกั ผลไม (ไทยแลนด) บาท 11 ซ.ทานสมั ฤทธิ์ 6/3 ถ.ตวิ านนท ต.ทา ทราย อ.เมือง นนทบรุ ี จ.นนทบรุ ี 11000 โทร: 081-814-3590 19 ชดุ ตรวจคัดกรองสารเคมกี ำจดั รานคาสวัสดิการ แมลงในผกั ผลไม และธญั พืช กรมวิทยาศาสตรการแพทย - กระทรวงสาธารณสุข 88/7 บำราศนราดรู ถ.ติวานนท ต.ตลาดขวัญ อ.เมอื ง จ.นนทบรุ ี 11000 โทร : 02-951-0000 # 98463 คมู ือแนวทางการพัฒนาศูนยแ จงเตอื นภัย เฝา ระวงั และรบั เร่ืองรอ งเรยี นปญหาผลิตภณั ฑส ุขภาพในชุมชน 24

ลำดับท่ี รายชอ่ื ชุดทดสอบ สถานที่จดั จำหนาย จำนวนตัวอยา งทท่ี ดสอบ ได/ราคา 20 ชุดตรวจชนิดเคมีกำจัดแมลง องคการเภสชั กรรม - 4 กลุม ในผกั ผลไม และธัญพืช เลขที่ 75/1 ถนนพระรามท่ี 6 ราชเทวี กรงุ เทพฯ 10400 โทร : 1648 หรอื 02- 2038846-9 21 ชดุ ทดสอบกรดแรอสิ ระ ยกเลกิ การผลติ นานแลว (นำ้ สม สายชูปลอม) เนอื่ งจากไมมคี นซ้ือ ชุดทดสอบดานวัตถุอนั ตราย สถานที่จดั จำหนาย จำนวนตวั อยางทีท่ ดสอบ ลำดบั ที่ รายชื่อชดุ ทดสอบ ได/ ราคา 1 ชุดทดสอบเมทานอลในเชื้อ รา นคา สวสั ดิการ ราคา 210 บาท กรมวิทยาศาสตรการแพทย เพลงอุนอาหาร กระทรวงสาธารณสุข 88/7 บำราศนราดูร 2 ชดุ ทดสอบสารประกอบ ถ.ติวานนท ต.ตลาดขวัญ อารเ ซนกิ อ.เมือง จ.นนทบรุ ี 11000 (ในผลติ ภณั ฑกำจัดปลวก) โทร : 02-951-0000 # 98463 ยกเลิกการผลิตนานแลว คูมือแนวทางการพัฒนาศูนยแ จง เตือนภยั เฝา ระวัง และรับเรื่องรอ งเรยี นปญ หาผลิตภัณฑส ขุ ภาพในชุมชน 25

เอกสารอางองิ กรมวิทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสขุ หลักสตู ร อสม. เช่ยี วชาญ สาขาการคุมครองผูบริโภค การดูแลตนเองและชุมชนดว ยชดุ ทดสอบ กรมวทิ ยาศาสตรก ารแพทย 2555 กรมวิทยาศาสตรก ารแพทย กระทรวงสาธารณสขุ คูมือการใชช ดุ ทดสอบอาหาร พิมพค รั้งที่ 1 กรกฎาคม 2551 ศูนยว ทิ ยาศาสตรก ารแพทยที่ 8 อดุ รธานี กรมวทิ ยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสขุ คมู อื ปฏบิ ัติการ วทิ ยาศาสตรการแพทยชุมชนดา นคมุ ครองผบู ริโภค ประจำปงบประมาณ 2558 มถิ ุนายน 2558 พระราชบญั ญตั ิเคร่ืองสำอาง พ.ศ.2558 คมู ือแนวทางการพฒั นาศนู ยแ จง เตอื นภยั เฝา ระวัง และรับเรื่องรอ งเรยี นปญ หาผลติ ภณั ฑสุขภาพในชุมชน 26