Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore แนวทางการตรวจสภาพฝาย (06-02-61)

แนวทางการตรวจสภาพฝาย (06-02-61)

Description: แนวทางการตรวจสภาพฝาย (06-02-61)

Search

Read the Text Version

แนวทางการตรวจสภาพฝาย ฉบับพกพา (Weir Inspection Guidelines: Pocket Manual) ฝายสนิ ธกุ จิ ปรีชา จ.เชยี งใหม จดั ทําโดย ฝายบาํ รงุ รกั ษาหวั งาน สวนปรบั ปรงุ บํารงุ รักษา สาํ นักบรหิ ารจดั การนา้ํ และอุทกวทิ ยา สิงหาคม 2560 ๑

คาํ นํา ในระยะเวลาที่ผานมา การตรวจสภาพองคประกอบของฝายตางๆ เชน สว นเหนอื น้ํา ตัวฝาย เปนตน ซ่ึงบางคร้ังผูตรวจสภาพเองไมทราบวาฝายมี องคประกอบอะไรบา ง แตละองคป ระกอบนั้นตองตรวจสภาพอยางไร หลายตอ หลายครง้ั ที่ผตู รวจสอบตอบตวั เองไดยากวาทปี่ ระเมนิ ไปน้ัน ถูกตองหรือไม ตาง คนตางทําตามประสบการณ หรือเพราะเห็นเขาทํากันอยางน้ัน ทําใหการ ประเมินไมเปนมาตรฐานเดียวกัน จึงจําเปนตองมีการจัดทําแนวทางการตรวจ สภาพฝาย เปนแบบฉบับพกพา เพื่อใหผูปฏิบัติงานไดตรวจสภาพฝายไดอยาง ถูกตอ ง และเปน แนวทางเดียวกนั เมื่อทานไดอานและฝกฝนตามแนวทางเลมนี้อยางจริงจัง ทานจะได เรียนรูวิธีการแยกองคประกอบฝาย การสรางตารางการตรวจสภาพ องคประกอบตางๆ (Checklist) รวมถึงการเขาใจวิธีการที่ตองใชในการตรวจ สภาพฝาย คณะผูจัดทําคาดหวังเปนอยางย่ิงวา แนวทางการตรวจสภาพฝายฉบับ พกพานี้ จะเปนประโยชนใ นการใชสาํ หรบั ตรวจสภาพฝาย และเปนแนวทางการ ปฏบิ ัตงิ านไดอ ยางถกู ตองตามหลกั วชิ าการ เพือ่ สรางงานใหเ ปนมาตรฐานตอไป ฝา ยบาํ รงุ รกั ษาหัวงาน สว นปรบั ปรุงบาํ รงุ รักษา สาํ นกั บรหิ ารจดั การน้ําและอทุ กวทิ ยา สิงหาคม 2560 ๒

กติ ตกิ รรมประกาศ คณะผูจัดทําขอขอบคุณ คุณไกรฤกษ อินทชยะนันท ท่ีปรึกษาสํานัก ออกแบบและสถาปตยกรรม คุณพิเชษฐ รัตนประสาทกุล ผูเชี่ยวชาญดาน วิศวกรรมโยธา (ดานออกแบบและคํานวณ) และคณุ พรทิพย ศรีสมญา หัวหนา ฝายออกแบบระบบชลประทานที่ 2 ท่ใี หคาํ แนะนําในการจําแนกองคป ระกอบและ จดั ทําแบบฟอรมตรวจสภาพฝายทีเ่ ปน มาตรฐาน และมปี ระโยชนตอการจัดทําแนว ทางการตรวจสภาพฝายใหส มบูรณและสาํ เรจ็ ลุลว งดวยดี สุดทายน้ี ขอขอบคุณผูอํานวยการและเจาหนาที่ของสํานักงาน ชลประทานท่ี 1-17 โครงการชลประทานและโครงการสง นาํ้ และบาํ รุงรักษา ที่ ชวยเหลือสนบั สนนุ ดานขอ มลู และอํานวยความสะดวกในการศกึ ษาดงู าน ๓

สารบัญ หนา 2 คํานาํ 3 กิตติกรรมประกาศ 9 บทที่ 1 บทนาํ (Introduction) 9 10 หลักการเหตผุ ล 11 วัตถปุ ระสงค 11 บทที่ 2 ฝาย (Weir) 11 คาํ จาํ กัดความ 21 ประเภทของฝาย 21 การพงั ทลายของฝาย 21 การวเิ คราะหค วามมนั่ คงของตวั ฝาย 22 การเลอื กตําแหนงของฝาย 41 องคประกอบฝาย 41 บทที่ 3 การตรวจสภาพฝาย (Weir Inspection) 41 การตรวจสภาพ 42 วิธกี ารตรวจสภาพ 43 สภาพ (Condition) 54 คาํ นิยามสภาพ (Condition Definition) 61 แบบบนั ทึกการตรวจสภาพฝาย 68 ตัวอยา งการตรวจสภาพฝาย 68 บทท่ี 4 บทสรุป (Conclusion) 68 สรุป 69 ขอเสนอแนะ 71 เอกสารอางองิ 74 ภาพฝายของกรมชลประทาน แบบบนั ทึกการตรวจภาพฝาย ๔

สารบัญภาพ หนา ภาพที่ 11 11 1 ฝายดอนกวา ง จ.อุตรดติ ถ 12 2 ฝายนาทอ ม จ.พัทลงุ 12 3 ฝายชาวบาน จ.เชยี งราย 13 4 ฝายชว่ั คราวกั้นแมน ํา้ ปง แหง ท่ี 1 จ.นครสวรรค 13 5 ฝายกงึ่ ถาวร 14 6 ฝายถาวร 14 7 ฝายไม 15 8 รปู ตดั ตามยาวฝายคอนกรีต 16 9 แบบฝายคอนกรตี เสรมิ เหลก็ 16 10 ฝายคอนกรตี เสรมิ เหลก็ 17 11 รปู ตัดตามยาวฝายคอนกรตี ลว น 18 12 แบบฝายคอนกรตี ลว นปนหนิ ใหญ 18 13 ฝายคอนกรตี ลว นปนหินใหญ 19 14 ฝายหินกอ 21 15 แบบฝายหินกอ 22 16 ฝายพจิ ติ ร จ.พิจติ ร (ฝายยาง) 23 17 แบบมาตรฐานฝายสันมน โครงการชลประทานขนาดเล็ก 18 แบบมาตรฐานฝายยางแบบกาํ แพงตง้ั 24 19 แบบมาตรฐานฝาย โครงการชลประทานขนาดเลก็ 26 27 งานออกแบบชลประทานท่ี 12 ป 2529 27 20 รปู ตัดตามยาวสวน Protection เหนือนํ้า 27 21 ตัวอยา งสวน Protection เหนอื นํา้ (1) 28 22 ตัวอยางสว น Protection เหนอื น้าํ (2) 29 23 ตวั อยางสวนเหนอื น้าํ (Upstream Concrete Section) 30 24 รปู ตดั ตามยาวสว นเหนอื น้ํา (Upstream Concrete Section) 25 รูปตดั ตามยาวสว นควบคมุ นาํ้ (Control Section) 26 ตวั อยา งฝายควบคมุ นา้ํ (1) ๕

สารบญั ภาพ (ตอ) ภาพท่ี หนา 27 ตัวอยา งฝายควบคมุ นาํ้ (2) 30 28 บนั ไดปลาของฝายหลวงสบอาง จ.ลําปาง 30 29 กาํ แพงดานขา งฝายควบคุมนาํ้ 31 30 ประตูระบายทรายฝายสินธกุ จิ ปรีชา กอสรางแยกจากตวั ฝาย 31 31 ประตูระบายทรายฝายสนิ ธกุ ิจปรีชา 32 32 ตัวอยางประตรู ะบายทรายฝายขนาดกลาง 32 33 ตวั อยา งประตรู ะบายทรายฝายขนาดเลก็ 32 34 แสดงตาํ แหนงของ Chute Blocks 32 35 Chute Blocks บรเิ วณปลายของฝาย (1) 33 36 Chute Blocks บริเวณปลายของฝาย (2) 33 37 ตวั อยางสะพานสาํ หรับใชในการเปด-ปด ประตูระบายทราย 33 38 ประต/ู ชอ งระบายนํ้า 34 39 ทอ นกั้นนํ้าและรอ งบาน 34 40 รูปตดั ตามยาวสว นสลายพลงั งาน (Downstream Section) 36 41 สวนสลายพลังงาน (Downstream Section) 37 42 แสดงตาํ แหนงของ Floor Blocks และ End Sill (1) 37 43 แสดงตาํ แหนง ของ Floor Blocks และ End Sill (2) 37 44 แสดงตาํ แหนง ของ Floor Blocks 38 45 แสดงตาํ แหนง ของ End Sill 38 46 รูปตัดตามยาวสวน Protection ทา ยนาํ้ 39 47 ตัวอยางพ้ืนสวน Protection ทา ยนํา้ 40 48 ตัวอยางลาดดา นขางสว น Protection ทา ยน้าํ (1) 40 49 ตวั อยางลาดดา นขางสวน Protection ทา ยนํา้ (2) 40 50 การตรวจสภาพฝายดวยสายตา 42 51 ตัวอยางการกดั กรอ นจนเหน็ เน้ือเหลก็ และกดั เซาะลาดดานทายนา้ํ 45 52 ขอมูลทั่วไปของฝาย 57 53 ตวั อยางตารางตรวจสภาพฝาย 58 ๖

สารบญั ภาพ (ตอ) หนา ภาพท่ี 59 60 54 สว นรายละเอยี ดผตู รวจสภาพและผตู รวจสอบ 61 55 สว นของคําอธบิ ายระดับคะแนนของสภาพ 65 56 ฝายชะมวง : วนั ท่ตี รวจสภาพ 15 มีนาคม 2560 66 57 สว นเหนอื นํ้าฝายชะมวง 66 58 สวนควบคุมนํ้าฝายชะมวง 66 59 ลาดดา นขางกัดเซาะเปน รโู พรง สว นทา ยน้ํา ฝง ขวา ฝายชะมวง 60 สวนทายนํ้า และสวน Protection ทายนาํ้ ฝง ซา ย ฝายชะมวง ๗

สารบญั ตาราง หนา 65 ตารางที่ 1 สรปุ ผลการตรวจสภาพฝายชะมวง จ.สงขลา ๘

บทที่ 1 บทนํา (Introduction) หลกั การเหตผุ ล ฝายเปนอาคารทดนํ้าประเภทหนึ่งสรางข้ึนทางตนนํ้าของลําน้ํา ธรรมชาติ ทาํ หนาท่ีทดน้าํ ที่ไหลมาตามลํานํ้าใหมีระดับสูง จนสามารถไหลเขา คลองสงนาํ้ ไดตามปริมาณที่ตองการในฤดูการเพาะปลูก สวนนํ้าท่ีเหลือจะไหล ลนขามสันฝายไป ฝายสวนใหญจะมีขนาดความสูงไมมากนัก มีรูปรางคลาย สเ่ี หลี่ยมคางหมู การตรวจดว ยสายตา เปนวิธีการตรวจโดยการสังเกตขอบกพรองจาก ลักษณะ หรือสภาพภายนอกของฝาย อาคารประกอบฝาย วามีสิ่งผิดปกติ ขอบกพรอง หรอื สญั ญาณ (Sign) อืน่ ใดหรอื ไม ทีจ่ ะทาํ ความเสียหายหรือทําให เกิดอันตรายข้ึนมาได เชน การกัดเซาะตางๆ รอยแตก การทรุดตัว การร่ัวซึม วสั ดเุ สอื่ มสภาพ เปนตน ผตู รวจตองมีความละเอียดถี่ถวนในการตรวจสอบและ สามารถชี้ใหเห็นถึงขอบกพรองตางๆ รวมทั้งสาเหตุท่ีทําใหเกิดความเสียหาย น้ันๆ พรอมทั้งขอเสนอแนะสําหรับการแกไขปญหาน้ันๆ ดวย โดยปกติจะทํา การตรวจโดยใชตารางรายการตรวจ (Check list) ซงึ่ ตองจัดทําตารางรายการ ตรวจใหเ รียบรอยเปน อันดับแรก กอ นเขาทําการตรวจสภาพจรงิ ถงึ แมว า ฝายจะเปนอาคารชลประทานชนิดหนึง่ ท่ีมีขนาดไมใหญแ ละ มอี งคป ระกอบไมมากหรือซับซอนเทากับเข่ือน/อางเก็บน้ํา แตถือวาเปนอาคาร ชลประทานท่ีสําคัญและมีอยูเปนจํานวนมาก ฝายบางแหงมีสภาพที่ชํารุดทรุด โทรม และมีอายุการใชงานมายาวนาน ซ่ึงตองไดรับการดูแล บํารุงรักษา ซอ มแซมหรือปรับปรงุ การท่จี ะพจิ ารณาวา ฝายแหง ใด หรอื องคป ระกอบใดตอง ซอมแซม/ปรับปรุง จําเปนตองมีมาตรฐานในการตรวจสภาพฝาย แนวทางการ ต ร ว จ ส ภ า พ ฝ า ย นี้ จั ด ทํ า ข้ึ น เ พ่ื อ ส ร า ง ค ว า ม รู ค ว า ม เ ข า ใ จ เ ก่ี ย ว กั บ ฝ า ย องคประกอบของฝาย และกําหนดมาตรฐานการตรวจสภาพฝาย ใหถูกตองเปน แนวทางเดยี วกนั ๙

วตั ถปุ ระสงค 1. เพื่อเปนเอกสารทางวชิ าการสาํ หรบั เผยแพรค วามรเู กีย่ วกบั ฝาย 2. เพ่อื จดั ทาํ มาตรฐานแนวทางในการตรวจสภาพฝาย ๑๐

บทท่ี 2 ฝาย (Weir) คําจํากัดความ ฝายคืออาคารชลประทานท่ีสรางข้ึนขวางทางน้ํา เพ่ือชะลอน้ํา ยกระดับนาํ้ หรือผันนํา้ นอกจากนน้ั ฝายยังหมายถึงอาคารชลศาสตรสรางปด กนั้ ลาํ นาํ้ ธรรมชาตทิ าํ หนาที่ทดน้าํ ใหระดับสูงข้ึนจนสามารถไหลเขาคลองสงน้ํา ชลประทานได ฝายจะตองมีความยาวมากพอท่ีจะใหนํ้าไหลมาในชวงหนาฝน ไหลขา มฝายไปได โดยไมทําใหเ กิดนา้ํ ทว มตลง่ิ สองฝง มาก เกินไป ภาพที่ 1 ฝายดอนกวา ง จ.อุตรดติ ถ ภาพท่ี 2 ฝายนาทอม จ.พทั ลุง ประเภทของฝาย 1. ตามอายุการใชง าน 1.1 ฝายเฉพาะฤดู เปนฝายท่ีสรางข้ึนในลําน้ําขนาดเล็กโดยใชวัสดุท่ีมีราคา ถูกและหาไดงายในทองถ่ินเปนสวนใหญ ไดแก กิ่งไม ใบไม ไมไผ เสาไม ทราย ๑๑

และกรวด เปนตน เม่ือถึงเวลาน้ําไหลหลากมา ฝายจะแตกพังทลายไปหมดทํา ใหตองสรา งขนึ้ ใหมทกุ ป ภาพที่ 3 ฝายชาวบา น จ.เชยี งราย 1.2 ฝายชวั่ คราว เปนฝายขนาดเล็กและมีลักษณะคลายกับฝายเฉพาะฤดู แตมีความมน่ั คงแข็งแรงและมีอายกุ ารใชง านนานกวา เพราะสรางใหแข็งแรงขึ้น และวัสดุท่ีใชก็คงทนถาวรกวา ถาหมั่นคอยดูแลซอมแซมวัสดุท่ีชํารุดเสียหาย และท่ีหลุดลอยตามนํ้าไปใหอยูในสภาพดีเหมือนเดิม ฝายประเภทนี้ ก็จะมีอายุ การใชงานไดน านหลายป ภาพท่ี 4 ฝายชวั่ คราวกนั้ แมนํ้าปง แหง ที่ 1 จ.นครสวรรค 1.3 ฝายกึ่งถาวร ฝายประเภทน้ีจะมีอายุการใชงานนานกวา ฝายช่ัวคราว ถา คอยดูแลและบํารุงรักษาอยูเสมออาจมีอายุการใชงาน ไดถึง 20 ป เพราะใช วัสดุที่มีขนาดใหญหรือแข็งแรงมากกวา เชน เสาไมที่มีขนาดใหญต้ังแต 0.20 เมตรขึ้นไป และทําการกอสรางใหมคี วามมนั่ คงมากข้ึน ๑๒

ภาพที่ 5 ฝายกง่ึ ถาวร 1.4 ฝายถาวร เปนฝายท่ีสรางดวยวัสดุตาง ๆ ท่ีมีความแข็งแรง เชน คอนกรีตลวน หินกอ คอนกรตี เสริมเหล็ก เปนตน มีการคาํ นวณออกแบบถกู ตอ ง ตามหลกั วิชาการ จึงม่ันคงตอแรงดันของนํ้า และทนทานตอการกัดเซาะของนํ้า ได และการกอสรางก็จะทําถูกตองตามหลักวิศวกรรม ฝายถาวรจึงมีอายุการใช งานยนื ยาว ถา ไดร ับการบูรณะซอ มแซมอยูเสมอจะใชง านไดต ลอดไป ภาพท่ี 6 ฝายถาวร 2. ตามวสั ดุทใี่ ชงาน 2.1 ฝายไม หรือกรวด เปนฝายขนาดเล็กและมีลักษณะคลายกับฝายช่ัวฤดู แตมี ความม่นั คงแขง็ แรงและมีอายุใชง านนานกวา เพราะสรา งดวยวสั ดคุ อ นขางถาวร หรือถาวร ไดแกเสาไม ไมกระดาน กรวดหรือหิน เหล็ก และมีวิธีการสราง ประณีตมากขึ้น เมื่อถึงเวลานาํ้ ไหลหลากมาฝายจะตานทานได ถาคอยซอมแซม สวนของฝายท่ีชํารุดหรือท่ีถูกน้ําพัดหลุดลอยไปบางอยูเสมอแลวอาจมีอายุใช งานถงึ 10 ป สวนของฝายทชี่ ํารดุ มัก เปนไมทอี่ ยูช ้นั บนซึง่ เปลีย่ นใหมไ ดงาย ไม ๑๓

ขางลา งไมค อ ยพเุ พราะจมนํ้าอยูเสมอตะกอนทรายในลาํ นา้ํ ซึ่งนาํ้ พดั พามาจะเขา ไปอุดชองวางในตัวฝายและตกทับถมอยูทางดานเหนือน้ําของฝายกลายเปน ทํานบทรายจากฝายออกไปไกล ทําใหฝ ายแนน ทึบและแข็งแรงมากข้ึน ภาพท่ี 7 ฝายไม 2.2 ฝายคอนกรตี (Concrete Weir) เปนฝายประเภทถาวร ฝายคอนกรตี มี 2 ชนิด ไดแ ก 1) ฝายคอนกรีตเสริมเหล็ก (Reinforced Concrete Weirs) มีลักษณะเปนตอมอคอนกรีต ต้ังอยูบนพ้ืนคอนกรีตเปนระยะ หางกัน ประมาณ 2.0 เมตร ตลอดความกวางของลํานํ้า ชองระหวางตอมอทุกชองมี กําแพงคอนกรีตตั้งทําหนาท่ีเปนสันฝาย (sharp crested weir) และมีแผนไม กระดาน สําหรบั ไวอ ดั น้าํ เมอ่ื ตอ งการยกระดบั น้ําใหส ูงข้ึน ภาพท่ี 8 รปู ตดั ตามยาวฝายคอนกรีต ๑๔

ภาพท่ี 9 แบบฝายคอนกรตี เสริมเหลก็ ๑๕

ภาพท่ี 10 ฝายคอนกรตี เสรมิ เหลก็ 2) ฝายคอนกรีตลวนหรือฝายหินกอ (Mass Concrete or Masonry Weirs) ฝายคอนกรีตลว นหรอื ฝายหนิ กอเปน กําแพงทึบ มรี ปู ตัดคลาย รปู ส่เี หลยี่ มคางหมู ซงึ่ มีดา นบนคือสันฝายแคบกวาดานลาง ซงึ่ เปนฐานฝาย โดย ปกตลิ าดฝายดาน เหนือนา้ํ ไมมี หนาฝายต้ังชันเปนแนวดิ่งกับพ้ืนฝาย สวนลาด ฝายดานทายนํ้ามีสวนสัดตามท่ีคํานวณได เพ่ือใหนํ้าไหลขามฝายสะดวกและ ไมใ หน้าํ ตกกระแทกพืน้ ฝายแรงเกินไปรูปตัดของฝายจะถูกดัดแปลงไปบาง คือ จะทําสันฝายและบริเวณ ท่ีปลายลาดฝายตัดกับพื้นทายน้ําไมใหมีเหล่ียมมุม เหลืออยเู ลย ภาพท่ี 11 รปู ตดั ตามยาวฝายคอนกรตี ลว น ๑๖

ภาพท่ี 12 แบบฝายคอนกรตี ลว นปนหนิ ใหญ ๑๗

ภาพท่ี 13 ฝายคอนกรตี ลวนปนหนิ ใหญ ภาพท่ี 14 ฝายหินกอ ๑๘

ภาพที่ 15 แบบฝายหินกอ ๑๙

2.3 ฝายยาง (Rubber Weir) ฝายท่ีสามารถควบคุมการพองตัวและยุบตัวดวยนํ้า หรือ อากาศ เพ่ือเก็บกักนํ้าในลํานํ้าเหนือฝาย สําหรับใชประโยชนเพ่ือการเกษตร และการ อุปโภคบริโภค ในฤดูแลง และสามารถลดระดับเพ่ือระบายนํ้าหลากมากเกิน ความตองการในฤดูฝน ซ่ึงจะสามารถระบายตะกอนที่ทับถมบริเวณหนาฝายได ดวย ฐานฝายและพ้ืนลาดตล่ิงสรางดวยหินกอ คอนกรีต หรือคอนกรีตเสริม เหลก็ ตัวฝายยางประกอบดวยแผนยางมวนเปนรูปคลายทรงกระบอก วางพาด ขวางตลอดลํานํ้าแลวยึดติดแนนกับฐานฝาย และที่ตล่ิงท้ังสองฝงตามแนวขอบ ยางดา นเหนือนา้ํ ซ่งึ หลังจากสบู ลมหรอื นา้ํ เขา ไปในตัวฝายยางจนถึงระดับความ ดันทีก่ ําหนดแลว ตวั ฝายยางนจี้ ะสามารถกักกั้นนํ้าไดตามท่ีตองการ ซ่ึงแผนยาง น้นั ทํามาจากยางธรรมชาติ และยางสังเคราะห สวนประกอบของฝายยาง 2.3.1) ฐานฝายและพน้ื ลาดตล่ิง สรางดว ยคอนกรีตหรือคอนกรีต เสริมเหล็ก ทําหนาที่ยึดตัวฝายยางไมใหเล่ือนหรือลมลงได ซ่ึงจะตองมีความ ม่นั คงแขง็ แรงเพียงพอเหมือนกบั ฝายทีส่ รา งดว ยคอนกรตี หรอื วสั ดทุ วั่ ไป 2.3.2) ตัวฝายยางเปนถุงยาง ทําดวยแผนยางมวนเปน ทรงกระบอก วางพาดขวางลํานํ้า โดยยึดติดกับฐานคอนกรีต ยางท่ีนาํ มาใชทํา เปนแผนยางเปนยางธรรมชาติ และยางสังเคราะหผสมกันอยางเหมาะสม ตาม ลักษณะและสภาพการใชงาน เชน การทนตอสภาพแรงกระแทก และ นอกจากนัน้ ยังเสริมความแข็งแรงดวยใยสังเคราะห เปนชั้นๆ ตลอดความหนา ของแผนยาง 2.3.3) อาคารควบคุมการพองตัวและยุบตัว จะตั้งอยูบนตลิ่ง บริเวณท่ีใกลๆ กับตัวฝายยาง ซ่ึงจะประกอบดวยเครื่องสูบน้ํา ระบบทอและ วาลว ระบบปองกันและระบบควบคุมทางไฟฟา ท่ีใชในการพองตัวและยุบตัว ของถุงยาง เมื่อใดระดับน้ําสูงกวาระดับท่ีกําหนด ก็ลดความสูงของถุงยางลง และเม่ือใดระดบั น้ําตํ่ากวา ก็พองยางใหสูงข้ึนเพื่อกักเก็บน้ํา การควบคุมเชนนี้ อาจจะทําไดโดยระบบอัตโนมัติหรือใชคนควบคุมก็ได แตกรณีน้ําหลากรุนแรง ระบบควบคมุ จะลม ถงุ ยางราบโดยอตั โนมตั ิเสมอเพอื่ ปอ งกนั นาํ้ ทวม ๒๐

ภาพที่ 16 ฝายพิจิตร จ.พิจติ ร (ฝายยาง) การพังทลายของฝาย สวนใหญฝายท่ีประสบปญหาการพังทลาย ไดแก ฝายเฉพาะฤดู ฝาย ชัว่ คราว และฝายกึง่ ถาวร ลักษณะการพงั ทลายที่พบ ดังน้ี 1. น้ําไหลซมึ ลอดใตต วั ฝายและพ้ืนฝาย และเกิดโพรงใตฝาย ฝายจะ ทรดุ และพังทลายไป 2. นํ้ากัดเซาะพื้นทองนํ้าดานทายฝาย แลวลุกลามยอนเขามาใตพ้ืน ฝาย ทําใหฝ ายทรุดตวั และพังทลายลง 3. นาํ้ ไหลทะลผุ านตัวฝายและพาเอาวสั ดทุ ําตวั ฝายติดไปดวย 4. น้ําไหลซมึ ออมปกฝายหรือตล่ิง และพาเอาดินหรือวัสดุติดไปดวย ตลงิ่ ปกฝายขาด การวิเคราะหความมัน่ คงของตวั ฝาย ฝายจะตองมคี วามม่นั คงปลอดภัยจากกรณตี าง ๆ ดงั ตอ ไปน้ี 1. ความมั่นคงตอ การเกิด Piping (Weight Creep Ratio) 2. ความมนั่ คงตอ การเล่ือนตัว (Sliding) 3. ความมั่นคงตอ การพลิกควํ่า (Overturning) 4. ความม่นั คงตอ การรับนํ้าหนกั กดของดินใตฐาน (Bearing) การเลอื กตาํ แหนง ทีต่ ั้งฝาย ตําแหนงที่ตั้งฝายมีความสําคัญอยางมาก การออกแบบจะตอง พิจารณาตําแหนงที่มีความเหมาะสมในการท่ีจะกอสรางฝาย ซ่ึงตําแหนงที่ต้ัง ฝายควรมีลกั ษณะดังตอ ไปน้ี ๒๑

1. ลาํ น้ําควรมีแนวตรง ภาพ ่ีท 17 แบบมาตรฐานฝายสันมน โครงการชลประทานขนาดเล็ก 2. ตลิง่ ควรมีความม่ังคงดี 3. ควรกอสรา งบริเวณท่เี ปนดินขุดเพอ่ื ลดปญ หา การทรดุ ตัวไมเ ทา กนั องคประกอบฝาย ในการตรวจสภาพฝายท่ีถูกตอง จําเปนตองมีความรูความเขาใจ เก่ียวกับองคประกอบของฝาย ซ่ึงตองทําการศึกษาจากแบบกอสราง แบบ กอสรางฝายมีหลายรูปแบบ ท้ังนี้ขึ้นอยูกับลักษณะทางดานพ้ืนท่ี ความจําเปน ทางดา นวิศวกรรม วตั ถปุ ระสงคข องการกอสรา ง เปนตน ๒๒

ภาพท่ี 18 แบบมาตรฐานฝายยางแบบกําแพงต้งั ๒๓

ภาพท่ี 19 แบบมาตรฐานฝาย โครงการชลประทานขนาดเลก็ งานออกแบบชลประทาน 12 ป 2529 ๒๔

องคป ระกอบของฝาย ประกอบดวย 5 สว น คือ 1. สวน Protection เหนือน้าํ (Upstream Protection Section) มีหนา ที่ในการปองกันการกัดเซาะของน้ํา วัสดุที่ใชในการทําสวน ของกําแพงขาง ไดแก กลองลวดตาขายเหล็กถักเคลือบสังกะสี (Mattresses) หินท้ิง หินเรียง หินเรียงยาแนว เปนตน วัสดุท่ีใชในการทําสวนของพื้น ไดแก กลองลวดถักบรรจหุ ินและกรวดขนาดใหญ (Gabions) หินท้งิ หินเรียง หินเรยี ง ยาแนว เปน ตน ประกอบไปดว ยสวนของพ้นื และลาดดานขาง 2. สว นเหนอื นํ้า (Upstream Concrete Section) มหี นาทีย่ ดื เสนทางทางเดินของน้ํา หรอื เพิ่มความมั่นคง รวมไปถงึ ลดแรงดนั ใตตวั ฝาย ซ่งึ ในหลกั การคาํ นวณดงั กลาวจะพิจารณาถงึ ความหนาของ พืน้ ประกอบไปดวยพนื้ และลาดดานขา ง 3. สวนควบคมุ นาํ้ (Control Section) เปนสว นที่ใชในการควบคมุ นา้ํ เพ่ือกักเก็บนํา้ ทดนํ้า ระบายน้ํา/ ทราย ๒๕

ภาพที่ 20 รูปตดั ตามยาวสวน Protection เหนือนํา้ ๒๖

ภาพท่ี 21 ตวั อยางสวน Protection เหนือน้ํา (1) ภาพที่ 22 ตวั อยางสวน Protection เหนือนํา้ (2) ภาพท่ี 23 ตวั อยา งสวนเหนอื นาํ้ (Upstream Concrete Section) ๒๗

ภาพท่ี 24 รปู ตดั ตามยาวสวนเหนอื นํา้ (Upstream Concrete Section) ๒๘

ภาพท่ี 25 รปู ตดั ตามยาวสว นควบคมุ น้ํา (Control Section) ๒๙

ประกอบดวย 3.1 ฝายควบคมุ นาํ้ (Weir) และบันไดปลา (Fish Ladder) เปนอาคารท่สี รา งขึ้นขวางทางนา้ํ เพื่อชะลอน้ํา ยกระดับนํ้า หรือผนั นํา้ บนั ไดปลาเปน อาคารท่ีสรางข้นึ เพื่อเปน ทางใหป ลาผานในทางน้ําท่มี ี อาคารปดกนั้ เชน เข่ือนทดนาํ้ หรือฝาย สว นใหญปจ จบุ ันไมค อยพบ ภาพที่ 26 ตัวอยางฝายควบคมุ นาํ้ (1) ภาพท่ี 27 ตวั อยางฝายควบคมุ นาํ้ (2) ภาพที่ 28 บนั ไดปลาของฝายหลวงสบอาง จ.ลาํ ปาง ๓๐

3.2 กาํ แพงคอนกรีต (Concrete Wall) เปน กําแพงคอนกรตี ทีอ่ ยูติดกับตวั ฝายควบคุมนํ้า ภาพที่ 29 กาํ แพงดานขางฝายควบคมุ น้าํ 3.3 ประต/ู ชอ งระบายทราย (Sand Sluice/Bottom Drain) เปนชองเปดพรอมบานบังคับนํ้าในอาคารประเภทฝาย ประกอบไปดวย บานประตู ชองใสบานประตู อุปกรณเครื่องกลและอุปกรณ ไฟฟา ใชสําหรบั ระบายตะกอนทรายทท่ี บั ถมอยหู นา ฝายออกไปทางดานทายนํ้า โดยใหนํ้าไหลผานดวยความเร็วสูงพรอมกับพัดพาตะกอนออกไป ประตูระบาย ทรายสวนใหญจะกอสรางบริเวณดานขางของฝาย หรือทําทางน้ําแยกจากตัว ฝาย ระดับธรณีของบานจะอยูที่ระดับทองลํานํ้า และจะมีสะพานใชใ นการเดิน ไปเปด -ปดประตู ภาพที่ 30 ประตรู ะบายทรายฝายสนิ ธุกิจปรชี า กอ สรา งแยกจากตัวฝาย ๓๑

ภาพที่ 31 ประตรู ะบายทรายฝายสินธุกจิ ปรชี า ภาพที่ 32 ตวั อยางประตรู ะบายทรายฝายขนาดกลาง ภาพท่ี 33 ตวั อยางประตรู ะบายทรายฝายขนาดเลก็ 3.4 แทงสลายพลงั งานนาํ้ ปลายรางเท (Chute Blocks) เปนแทงคอนกรีตท่ีติดกับพ้ืนตรงปลายสดุ ของฝายหรือราง เทในอาคารสลายพลงั งานนา้ํ ภาพท่ี 34 แสดงตาํ แหนงของ Chute Blocks ๓๒

Chute Blocks ภาพที่ 35 Chute Blocks บริเวณปลายของฝาย (1) Chute Blocks ภาพที่ 36 Chute Blocks บรเิ วณปลายของฝาย (2) 3.5 สะพาน (Bridge/Access Bridge) เปน อุปกรณใชส าํ หรบั ในการเดนิ เขาไปเปด-ปดประตูระบาย นา้ํ ประต/ู ชองระบายทราย หรือใชสาํ หรบั ขามไปยังอีกฝง ของฝาย ภาพท่ี 37 ตวั อยางสะพานสําหรบั ใชใ นการเปด-ปด ประตรู ะบายทราย 3.6 ประตรู ะบายนํา้ (บานและโครงสรา งคอนกรีต) เปนอุปกรณเพ่ือใชเปด-ปดชองทางน้าํ ลักษณะของประตู ระบายน้ํา ระดบั ของธรณบี านจะอยูสูงกวาระดับของทองน้ํา บางแหงจะทําเปน ชอ ง เพ่ือใสบาน ๓๓

ภาพท่ี 38 ประต/ู ชองระบายนํ้า 3.7 ทอ นกั้นน้ําและรอ งบาน (Stoplogs) หมายถึง ทอนไม แทงคอนกรีต หรือเหล็ก รวมถึงรองบาน สําหรับใสทอนกั้นน้ํา ในกรณีของฝายน้ัน ปกติจะกอสรางบนสันฝาย วัตถุประสงคเ พอ่ื ยกระดบั ในการเกบ็ กักนา้ํ /ทดนา้ํ เปน การช่วั คราว ภาพที่ 39 ทอนกนั้ น้ําและรองบาน 4. สวนสลายพลังงาน (Downstream Basin) เปนอาคารชลศาสตรท ่ไี ดร บั การออกแบบขึน้ เพ่อื ใหท าํ หนา ที่สลาย พลังงานจลน (Kinetic Energy) จากการไหลของน้ําดวยความเร็วสูง จะทําการ ออกแบบใหอาคารสลายพลังงาน อยูดานทายน้ําของอาคารดังกลาวเสมอ อาคารสลายพลงั งานที่ดีจะตอ งสามารถทาํ ใหการไหลของนํ้าท่เี ร็วน้นั ชาลง หรือ ทําใหพลังงานเนื่องจากความเร็วลดลง โดยไมทําใหอาคารหรือสวนใดสวนหน่ึง ของอาคารหรือคลองสงนํ้าเสียหาย ประกอบไปดวยสวนของพื้น ลาดดานขาง และองคป ระกอบอนื่ ๆ ไดแ ก - ฟนตะเข (Floor Blocks) หมายถึง แทงคอนกรีตท่ีหลอติดกับ พ้นื อาคาร เพ่อื สลายพลงั งานท่ีเกดิ จากการกระโจนตวั ของนา้ํ ๓๔

- แผงปะทะดานทายน้ํา (End Sill) หมายถึง แทงหรือแผง คอนกรีตที่ติดกับพื้นตรงปลายสุดดานทายน้ําของอาคารชลประทาน ทําหนาท่ี ปะทะน้ําเพอ่ื สลายพลงั งาน เรยี กอีกอยา งหนงึ่ วา End Baffle ๓๕

ภาพท่ี 40 รปู ตัดตามยาวสว นสลายพลงั งาน (Downstream Section) ๓๖

ภาพที่ 41 สวนสลายพลังงาน (Downstream Section) ภาพที่ 42 แสดงตาํ แหนงของ Floor Blocks และ End Sill (1) End Sill Floor Blocks ภาพท่ี 43 แสดงตาํ แหนงของ Floor Blocks และ End Sill (2) ๓๗

ภาพท่ี 44 แสดงตาํ แหนงของ Floor Blocks End Sill ภาพท่ี 45 แสดงตําแหนง ของ End Sill 5. สวน Protection ทา ยนํา้ (Downstream Protection Section) มีหนา ที่ในการปองกันการกัดเซาะของน้ํา วัสดุท่ีใชในการทําสวน ของกําแพงขาง ไดแก กลองลวดตาขายเหล็กถักเคลือบสังกะสี (Mattresses) หินท้ิง หินเรียง หินเรียงยาแนว เปนตน วัสดุที่ใชในการทําสวนของพื้น ไดแก กลอ งลวดถักบรรจุหนิ และกรวดขนาดใหญ (Gabions) หินทิ้ง หินเรียง หินเรียง ยาแนว เปนตน ประกอบไปดว ยสวนของพื้นและลาดดานขาง ๓๘

ภาพท่ี 46 รปู ตดั ตามยาวสวน Protection ทา ยนํา้ ๓๙

ภาพท่ี 47 ตัวอยางพืน้ สว น Protection ทายนาํ้ ภาพที่ 48 ตัวอยางลาดดา นขา งสว น Protection ทายนา้ํ (1) ภาพท่ี 49 ตวั อยางลาดดานขา งสว น Protection ทายนํา้ (2) ๔๐

บทที่ 3 การตรวจสภาพฝาย (Weir Inspection) การตรวจสภาพ การตรวจสอบฝายมจี ุดประสงคห ลกั เพ่ือตรวจหาความบกพรองตางๆ ท่ีอาจมีผลทําใหเกิดความเสียหายหรือเปนอันตรายตอความมั่นคงของฝาย ขอมูลท่ีไดทั้งหมดจะถูกนําไปใชในการวิเคราะหเพื่อประเมินความมั่นคง ปลอดภัยท้งั ในดานเสถียรภาพของโครงสราง (Structural Stability) และดาน การใชงาน (Operation) ของฝายวายังอยูในสภาพม่ันคงแข็งแรง และสามารถ ใชง านไดตามจุดประสงคท่อี อกแบบไวหรือไม โดยปกติแลวความมั่นคงแข็งแรง และพฤติกรรมของฝายข้ึนอยกู บั ปจ จัยหลัก 3 ประการ คือ - การออกแบบ - ลักษณะทางธรณวี ิทยา ปฐพวี ิทยาฐานราก - การกอสราง ผูตรวจสภาพตองช้ีจุดบกพรองตางๆ ท่ีพบเห็น และเสนอแนะวิธีการ แกไขขอบกพรองเหลานั้น กําหนดแนวทางปฏิบัติสําหรับการปฏิบัติท่ีถูกตอง (Operational Restrictions) หรือเสนอแนะใหดําเนินการปรับปรุงสิ่งตางๆ ท่ี จาํ เปน และเรง ดวน เพอื่ รกั ษาสภาพของฝายใหสามารถใชงานไดดีอยู โดยปกตคิ วรทาํ การตรวจสภาพฝายอยางนอยปละ 2 คร้ัง ไดแก กอน ฤดูฝนท่ีจะมา เพ่ือเปนการเตรียมความพรอมในการใชงานของอาคาร ชลประทาน และหลังฤดฝู นหมด เพ่อื เปน การตรวจสอบความเสยี หายที่อาจจะ เกิดขึ้น วิธกี ารตรวจสภาพ การตรวจสภาพฝาย สามารถทําไดโดยการตรวจสภาพดวยวิธีทาง สายตา (Visual Inspection) ซ่ึงจะไมเหมือนกับเข่ือน/อางเก็บนํ้าท่ีมีการติดต้ัง เครื่องมือวัดพฤติกรรมเข่ือน (Dam Instrumentation) เพื่อตรวจสภาพเข่ือน/ อางเกบ็ นาํ้ ไดทง้ั ภายในและภายนอก การตรวจสภาพฝายดวยวิธีทางสายตานั้น ๔๑

ไมยุงยากเทากบั ตรวจสภาพเขือ่ น เนือ่ งจากองคป ระกอบไมม ากหรอื ซับซอนเทา ซง่ึ ใชว ธิ ีการเดินตรวจสภาพดวยสายตา ตรวจสภาพในแตละองคประกอบ และ ในแตล ะองคป ระกอบจะตองตรวจตามสภาพ เพื่อใชตัดสินวา องคป ระกอบของ ฝายมีสภาพเปน อยางไรบา ง ภาพท่ี 50 การตรวจสภาพฝายดว ยสายตา สภาพ (Condition) นอกจากองคประกอบของฝายท่ีเราจะตองทราบเพ่ือทําการตรวจ สภาพไดอ ยา งถูกตองแลว เราตอ งรูวา องคป ระกอบทีเ่ ราจะทําการตรวจน้ัน ตอง ตรวจสอบอะไร โดยปกตแิ ลว การตรวจสภาพดวยสายตาเราจะตรวจสอบสภาพ (Condition) ในการกําหนดสภาพฝายท่ีจะตองตรวจนั้น ข้ึนอยูก ับวาเรากําลัง จะตรวจองคประกอบของฝายอะไร สภาพท่ีใชในการตรวจสภาพฝายนั้น ประกอบดวย 10 สภาพ เชน การตรวจสภาพฝายที่ใชสําหรับตรวจวัสดุสวนที่ เปนดิน คอนกรีต และเหล็ก องคประกอบแตละองคประกอบจะมีสภาพที่ตอง ทําการตรวจแตกตางกันออกไป เชน สวนควบคุมนํ้า (ตัวฝาย) มีสภาพที่ตองทํา การตรวจ 6 สภาพ จากทง้ั หมด 10 สภาพ เปนตน ในสวนของเกณฑการใหคะแนนเปนสวนท่ีสําคัญในการกําหนดระดับ คะแนนของสภาพวาตรงตามสภาพท่ีเกิดขึ้นจริง สามารถทํางานไดตามปกติ หรือไม ในกรณีท่ีสภาพความเส่ียงอยูในระดับที่ตองดําเนินการแกไข ให ดําเนินการซอมแซม หรือปรับปรุงเพ่ือใหสภาพดีข้ึน พรอมใชงานและสามารถ ทํางานไดตามวัตถุประสงค ระดับคะแนนไดกําหนดใหคะแนนต้ังแต 1 ถึง 4 โดยคะแนนระดับ 1 ถือวาอาคารชลประทานอยูในสภาพปกติ จนถึงคะแนน ระดับ 4 ถอื วาสภาพแยทีส่ ดุ ๔๒

เกณฑการใหคะแนนสภาพความเสี่ยงแบงอออกเปน 4 ระดับ ดงั ตอไปนี้ ระดับท่ี 1 หมายถึง สภาพองคประกอบ มีความสมบูรณ หรือทํา หนาทเ่ี ปนปกติ หรือไมป รากฏสภาพความเส่ียง ระดับที่ 2 หมายถึง สภาพองคป ระกอบ มีความเสียหาย เล็กนอย (มี แนวโนม ไปในทางปกติ) ระดบั ที่ 3 หมายถึง สภาพองคประกอบ มคี วามเสยี หาย ควรวเิ คราะห และติดตามพฤตกิ รรมเปนพเิ ศษเพอื่ ประเมนิ ความปลอดภัย อาจสามารถรอการ ซอมแซมได (มี แนวโนม ไปในทางไมป กต)ิ ระดับท่ี 4 หมายถึง สภาพองคประกอบ มีความเสียหายมาก มีผลตอ การพบิ ตั อิ ยางเหน็ ไดชดั จําเปน ทต่ี อ งการซอ มแซม/ปรบั ปรุงโดยทนั ที รายละเอยี ดสภาพท่ตี องทําการตรวจ มีดังน้ี การกัดเซาะ การทรดุ ตัว การแตกรา ว ส่งิ กดี ขวางทางน้าํ รโู พรง การรั่ว การเคลื่อนตัว การระบายนา้ํ ตนไม/ วัชพชื สภาพการใชง าน คํานยิ ามสภาพ (Condition Definition) 1. การกดั เซาะ ความหมาย : กระบวนการหนึ่งหรือหลายกระบวนการที่ทําให ผิวหนาดิน หิน หลุด หรือกรอนไปโดยทางธรรมชาติ ซึ่งไดแก น้ํา ลม สภาพ ภูมิอากาศ การครูดถู โดยรวมถึง การกัดกรอนในคอนกรีตเสริมเหล็ก และการ เกดิ สนิมในเหล็ก สาเหตุ : เกดิ จากหลายสาเหตุ เชน วสั ดหุ รืออาคารผานการใชง าน เปนเวลานาน วัสดุต่ํากวามาตรฐาน ฯลฯ โดยเฉพาะเม่ือวัสดุมีการสมั ผัสกับนํ้า บอยๆ หรือมกี ระแสนํ้ามากระทํา เชน สวนทางน้าํ เขา ดานเหนอื น้ํา สวนทางนํ้า ออก อาคารประกอบตา งๆ รวมทงั้ ดินถมขางกําแพง ๔๓

ผล : ทําใหเกิดน้ําไหลกัดเซาะและพัดพาดินบริเวณฐานยันของ ฝาย เหนือ/ทายฝาย ดินถมขางกําแพงออกไป จนทําใหองคประกอบอาคาร เสยี หาย วัสดทุ ่ีพจิ ารณา : ดนิ ถม คอนกรตี และเหลก็ คะแนน สภาพ ตัวอยาง 1 สภาพปกติ ไมเกิดการกัด เซาะ/กัดกรอ น/ไมเ กดิ สนมิ 2 กัดเซาะเล็กนอย/กัดกรอน บริเวณผิวเล็กนอย/เกิดสนิมที่ ผวิ เหล็ก 3 กัดเซาะระหวาง 25-50% ของพ้ืนท่ี/กัดกรอนเห็นเปนรู หรือเปนรอยยุบ/เกิดสนิมกัด กรอ นจนเกอื บเสยี รปู 4 กัดเซาะมากกวา 50% หรือ กดั เซาะจนเปนพื้นทีก่ วาง เปน รู/กัดกรอนเห็นเนื้อเหล็ก/เกิด สนมิ กัดกรอนถึงเนื้อใน หมายเหตุ ในชอ งสภาพวสั ดุแบงเปน 3 ประเภท คือ สวนแรกสําหรบั ดิน สว นทส่ี องสาํ หรบั อาคารที่เปน คอนกรตี และสวนทสี่ ามสาํ หรบั อาคารท่เี ปน เหลก็ เปน อปุ กรณเ คร่อื งกล เคร่ืองกวา นบานระบาย ตามลาํ ดับ ๔๔

ภาพท่ี 51 ตัวอยา งการกดั กรอนจนเหน็ เน้อื เหลก็ และกัดเซาะลาดดา นทา ยนํา้ 2. การทรุดตวั ความหมาย : การเคลื่อนตัวท่ีแตกตางกันในแนวดิ่ง มีผลทําให พ้ืนผิวเกดิ ระดบั ตํ่าลง สาเหตุ : เกิดขนึ้ ไดจ ากหลายสาเหตุ เชน การท่ีนํ้าระหวางอนุภาค เม็ดดินคอยๆ ไหลซึมออกไป (Consolidated Drain) หรือเกิดการกัดเซาะ ภายในและพัดพาเมด็ ดนิ ออกไป ผล : ทําใหเกิดชองวางระหวางเม็ดดนิ หรือฐานรากเกิดการทรุด ตวั ฯลฯ ทําใหด ินหรอื อาคารทอ่ี ยเู หนอื ขึ้นไปเกิดการทรุดตัว วัสดุท่พี จิ ารณา : ดนิ ถม และคอนกรตี ๔๕

คะแนน สภาพ ตวั อยา ง 1 สภาพปกติ ไมเ กิดการทรุดตวั 2 ทรุดตัวลึกประมาณขอเทา/ > แตไมถึงเขา, ทรุดตัวนอยกวา 2 ซม. 3 ทรุดตัวลึกประมาณเขา/ >แต ไมถึงเอว, ทรุดตัวอยูระหวาง 2-5 ซม. 4 ทรุดตัวประมาณเอว/ >เอว, ทรดุ ตวั มากกวา 5 ซม. หมายเหตุ ในชองสภาพวสั ดแุ บง เปน 2 ประเภท คอื สวนแรกสําหรับ ดนิ และสว นทส่ี องสําหรับอาคารทีเ่ ปน คอนกรตี ตามลาํ ดบั 3. การแตกราว ความหมาย : การเกิดรอย หรือรอ งที่มีความลึก ความกวาง และ ความยาวที่ผวิ ขององคอ าคาร สาเหตุ : เกิดจากหลายสาเหตุ เชน เนื่องจากอุณหภูมิท่ี เปล่ียนแปลง การสูญเสียความช้ืน การทรุดตัว แผนดินไหว ฯลฯ รอยแตกราว เกิดข้ึนไดทง้ั ตามขวาง และตามยาว ผล : ทําใหเกดิ การกัดเซาะภายใน และสญู เสียกาํ ลังของอาคาร วสั ดุท่ีพิจารณา : คอนกรีต ๔๖

คะแนน สภาพ ตวั อยาง 1 สภาพปกติ ไมเกิดการแตกราว 2 เกดิ รอยราว 3 เกิดรอยราวมีความกวางและ ความลึกบางจุด 4 เกิดรอยราวมีความกวางและ ความลกึ เปน ทางยาว 4. สงิ่ กดี ขวางทางนํ้า ความหมาย : การท่ีมีขยะ วัชพืช ก่ิงไม ตนไม กอนหิน ฯลฯ ปด กั้นทางเดินนา้ํ สาเหตุ : เกิดจากมนษุ ย ธรรมชาติ และขาดการบํารงุ รักษา ผล : ทําใหก ารระบายน้ําไมสะดวกหรือกรณีที่มีบานประตูอยูดวย อาจทําใหบานประตตู ิดขัด ไมสามารถเปด -ปด ได อาคารท่ีพิจารณา : แมน ้าํ คลอง บานประตู ๔๗

คะแนน สภาพ ตวั อยา ง 1 ส ภ า พ ป ก ติ ไ ม มี ส่ิ ง กี ด ขวางทางนาํ้ 2 กี ด ข ว า ง เ ล็ ก น อ ย น้ํ า ยั ง สามารถไหลได 3 น้ําสามารถไหลไดเ ล็กนอย 4 นํา้ ไมสามารถไหลผา นได - 5. รโู พรง ความหมาย : การเกดิ เปนหลุมลึกลงไปจากผิวของวัสดุมาก โดยที่ กน หลมุ มขี นาดความกวา งมากกวาปากหลมุ สาเหตุ : เกิดจากหลายสาเหตุ เชน สัตวที่ทํารัง ดินที่มีการ กระจายตัว (Dispersive Soil) หรือการยอยสลายของรากตนไม ฯลฯ บริเวณ เขอื่ น ดินถมขางกําแพง ผล : ทําใหเกิดรโู พรง หากรูโพรงนน้ั ลกึ ไปทางดานเหนือนํา้ อาจทํา ใหเกิด Piping ขึน้ ได วสั ดุท่ีพิจารณา : ดิน คอนกรีต ๔๘

คะแนน สภาพ ตัวอยา ง 1 สภาพปกติ ไมมีรูโพรง 2 มีรูโพรงลึกนอยกวาขอ เทา 3 มรี ูโพรงลกึ นอยกวาเขา 4 มรี ูโพรงลกึ มากกวาเขา 6. การรั่ว ความหมาย : การไหลของน้ําผานชอง รู หรือรอยแตกท่ีไมได กําหนดไวเพ่ือการระบายนาํ้ สาเหตุ : อาจเกิดจากการแตก ฉีกขาด เส่ือมสภาพ ขององค อาคาร หรือการหลุดของวสั ดุอุดรอยตอ หรอื เกิดจากการพัดพาเม็ดดินออกจาก ตวั เขือ่ นหรอื ฐานราก ผล : ทาํ ใหอ งคป ระกอบอาคารเสยี หาย วัสดทุ ่พี จิ ารณา : คอนกรตี เหล็ก ๔๙

คะแนน สภาพ ตัวอยาง 1 สภาพปกติ ไมม ีการรวั่ 2 เกิดการรัว่ และมีนา้ํ ไหลซึม - 3 เกดิ การร่ัวและมีนาํ้ ไหล 4 เกิดการรั่วและมีนํ้าไหลพุง ออกมา 7. การเคลอ่ื นตัว ความหมาย : การท่ีองคประกอบอาคารคอนกรีตขยับหรือเลื่อน ออกจากตําแหนง เดมิ สาเหตุ : เกิดจากแรงดันดิน น้ํา แรงกระทําจากมนุษย การถลม ของไหลเขา และแผนดินไหว เกินกวาท่ีกําหนดไว การเคล่ือนตัวสามารถ ตรวจสอบไดโดยเปรยี บเทียบกับบริเวณขา งเคยี ง ผล : ทาํ ใหเ กดิ การเคลอ่ื นตัวของอาคารไปจากตาํ แหนง เดมิ อาคารทพ่ี ิจารณา : กาํ แพง/พ้นื คอนกรีต ๕๐


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook