Bahan Binaan Asas Konkrit

BAHAN BINAAN Asas KonkritMohd Mustafa Al Bakri Abdullah Mohd Tamizi Selimin Mohd Asri Ab Rahim Umar Kassim Penerbit Unversiti Malaysia Perlis Kangar • 2017

© EPUB, Universiti Malaysia Perlis, 2017Hak Cipta Terpelihara. Tiada mana-mana bahagian daripada penerbitan ini boleh diterbitkan semula ataudisimpan dalam bentuk yang boleh diperolehi semula atau disiarkan dalam bentuk dengan apa carasekalipun termasuk elektronik, mekanikal, fotokopi, rakaman atau sebaliknya tanpa mendapat izindaripada Penerbit Universiti Malaysia Perlis.Perpustakaan Negara Malaysia Data Pengkatalogan-dalam-PenerbitanBahan binaan asas konkrit / Mohd Mustafa al Bakri Abdullah … [et al.]. ISBN 978-967-5415-05-0 (Print)e-ISBN 978-967-0922-46-1 (e-Book) 1. Concrete construction. 2. Concrete--Design and construction. I. Mohd Mustafa Al Bakri Abdullah. II. Judul. 658.1834Diterbitkan oleh Penerbit UniMAP, Universiti Malaysia Perlis No. 98, Blok A, Taman Pertiwi Indah,Jalan Kangar-Alor Setar, Seriab, 01000 Kangar, Perlis. MALAYSIAAhli Majlis Penerbitan Ilmiah Malaysia (MAPIM), Kementerian Pendidikan Tinggi MalaysiaTel: (04) 979 8131, Fax: (04) 977 5135Laman Sesawang: http://penerbit.unimap.edu.myE-mel: [email protected] terbaik untuk buku elektronik ini ialah dengan iBooks. Penerbit UniMAP tidak bertanggungjawabdi atas sebarang kehilangan dan kerosakan yang disebabkan oleh pengggunaan aplikasi lain. Maklumatyang diberikan di dalam buku elektronik ini hanya untuk tujuan kandungan umum sahaja. Walaubagaimanapun kami cuba mengemaskini maklumat terkini dengan tepat, tiada pernyataan atau jaminan,secara nyata atau tersirat tentang kesempurnaan, ketepatan, kebolehpercayaan, kesesuaian atauketersediaan berkenaan dengan maklumat, produk, perkhidmatan, atau grafik yang terkandung dalam bukuelektronik ini. Sebarang penggunaan maklumat dalam buku elektornik ini adalah tanggungjawab andasendiri.

KANDUNGANPRAKATABAB 1: PENGENALANBAB 2: BAHAN MENTAH DALAM KONKRITBAB 3: KUALITI KONKRITBAB 4: KEKUATAN KONKRIT DAN PENGUJIANBAB 5: PENGENALAN KEPADA FEROSIMEN

PRAKATAKonkrit merupakan bahan binaan utama seluruh dunia. Kekuatan mampatan dan ketahanlasakan merupakanciri utama yang dapat menjamin keteguhan sesuatu binaan konkrit sepanjang hayat reka bentuknya. Disamping itu juga, konkrit boleh dibuat dalam apa jua bentuk bergantung kepada acuannya. Menyedari akan kepentingan konkrit dalam pembinaan masa kini, saya dan rakan-rakan berusahamenulis buku ini bertajuk BAHAN BINAAN: ASAS KONKRIT dengan harapan para pelajarkejuruteraan khususnya yang mengambil subjek yang berkaitan dengan konkrit dapat memahami aspek-aspek asas berkaitan dengan konkrit seperti jenis-jenis konkrit, sifat-sifat konkrit, pemprosesan konkrit,pengujian konkrit, penggunaannya dan lain-lain. Ilham menghasilkan buku ini timbul ketika saya terlibat dalam pengajaran subjek Bahan Binaan danmenyediakan nota pengajaran serta modul makmal. Dengan pengubahsuaian bahan-bahan tersebut dantambahan rujukan lain, saya berjaya menyiapkan buku ini dengan pembahagian bab dalam buku ini kepadabeberapa orang rakan yang lain. Secara umumnya, buku ini membincangkan secara ringkas mengenai parameter-parameter berkaitandengan konkrit di samping juga diselitkan tip-tip bagi memudahkan pemahaman pelajar. Buku ini mungkinakan dikembangkan pada masa akan datang. Dalam menyiapkan buku ini saya amat berterima kasih kepada rakan-rakan penulis lain iaituMohammad Tamizi Selimin, Dr. Mohd Asri Ab Rahim dan Umar Kasim. Tidak dilupakan sokongan isteritersayang Puan Norazian Mohamed Noor dan anak-anak. Buat Naib Canselor, Y.Bhg Brig. Jen. Dato’ Prof.Dr. Kamarudin Hussin terima kasih yang tidak terhingga dalam memberi sokongan kepada sayamenyiapkan buku ini. Tidak dinafikan juga penglibatan individu-individu lain seperti mama dan keluargatercinta yang memberi sokongan saya dalam menyiapkan buku ini. Kepada semua yang terlibat saya inginmengucapkan ribuan terima kasih.Mohd Mustafa Al Bakri AbdullahPusat Pengajian Kejuruteraan BahanUniversiti Malaysia Perlis (UniMAP) 2009

1 Pengenalan1.1 PENGENALAN KONKRITKonkrit merupakan bahan binaan yang paling popular dan sangat penting pada abad ini. Ini disebabkankonkrit mempunyai ciri-ciri yang memenuhi kriteria yang diperlukan bagi memastikan ia sesuai digunakandalam keadaan mana sahaja. Teknologi konkrit telah mula berkembang dengan pesatnya di rantau ini.Kemunculan berbagai-bagai teknik pembinaan struktur konkrit yang lebih menjimatkan telah menarik lebihramai pengusaha untuk menerokai bidang ini dengan lebih mendalam.1.2 APA ITU KONKRIT? • Adalah campuran Portland simen, air, agregat dan dalam sebahagian kes juga dimasukkan bahan tambah • Simen dan air akan membentuk pelekat yang mengeras dan mengikat agregat-agregat bersama • Konkrit biasanya dilihat sebagai batu buatan manusia (man made rock) • Konkrit merupakan bahan binaan yang versatile, dapat disesuaikan dengan variasi penggunaan dalam pertanian dan perumahan • Konkrit mempunyai kekuatan, ketahanlasakan, keserbabolehan dan ekonomi • Konkrit boleh diletakkan dan diacuankan ke dalam pelbagai bentuk dan menghasilkan pelbagai bentuk permukaan

1.2.1 Sifat-Sifat Konkrit • Konkrit mengeras dan membeku dengan kehadiran air. Sifat ini penting dalam pembinaan, terutama pembinaan asas pada tempat yang basah • Bahan-bahan untuk membuat konkrit mudah didapati dan murah • Konkrit tidak berkarat atau reput. Ia tidak juga diserang oleh anai-anai atau serangga lain. • Konkrit boleh dibancuh untuk dibentukkan menjadi sebarang bentuk mengikut acuan • Konkrit tahan panas dan tidak terbakar • Konkrit mempunyai keupayaan tanggung yang tinggi • Konkrit adalah tahan lasak • Konkrit mempunyai rintangan api yang baik Nota: Konkrit mengeras dan membeku dengan kehadiran air. Sifat ini penting dalam pembinaan, terutama pembinaan asas pada tempat yang basah.

Dalam menghasilkan konkrit yang berkualiti biasanya bergantung kepada beberapa perkara sepertiberikut:- • Kualiti bahan-bahan yang digunakan • Nisbah campuran bancuhannya. Nisbah yang biasanya digunakan (simen:pasir:batu baur) ialah: 1:2:4, 1:3:6, mengikut kegunaannya • Penggredan agregat kasar dan halus • Amaun air yang digunakan (nisbah air-simen) • Cara mencampur dan mengangkut • Kualiti acuan yang digunakannya • Cara pemampatan setelah ditempatkan dalam acuan • Kaedah pengawetan yang digunakan1.2.2 Nisbah Campuran KonkritJabatan Kerja Raya (JKR) menetapkan pelbagai piawai untuk nisbah campuran bancuhan konkrit. Jikadimaklumkan campuran 1: 2: 4 bermakna satu (1) bahagian simen, dua (2) bahagian pasir dan empat (4)bahagian batu. Bahagian bermakna menggunakan alat sukatan yang sama bagi ketiga-tiga bahan tersebut.Jadual di bawah menunjukkan contoh nisbah dan kegunaannya mengikut spesifikasi JKR.Jadual 1.1 : Nisbah Campuran Dan Kegunaan Campuran Konkrit NISBAH CAMPURAN KEGUNAAN1:2:4 Campuran biasa yang digunakan untuk kerja struktur konkrit bertulang dan konkrit tuang dulu1:1.5:3 (pre-cast concrete)1:3:6 Biasanya digunakan dalam kerja penakungan air seperti tembok penahan air dan konkrit tegas-1:5:10 dahulu Digunakan dalam kerja konkrit yang banyak seperti tapak dan lantai konkrit Tapak tembok bagi peparit tanah keras,tapak konkrit di bawah lantai gantung

1.3 JENIS-JENIS KONKRITBerikut merupakan pengelasan pelbagai jenis konkrit mengikut piawaian JKR:1.3.1 Konkrit Biasa • Konkrit jenis ini tidak mempunyai tetulang besi • Ia digunakan dalam binaan yang hanya terdapat tegasan tekanan (compressive stress) dan tiada tegasan tegangan (tensile stress) • Contoh tempat yang sesuai untuk menggunakan konkrit jenis ini adalah tapak tembok dan lantai atas tanah1.3.2 Konkrit Bertetulang • Konkrit jenis ini sama seperti konkrit biasa kecuali ia mempunyai tetulang keluli di dalamnya untuk menambah kekuatan daya tegangan • Ia biasanya menggunakan nisbah 1:2:41.3.3 Konkrit Tuang Dulu (Pra-Tuang) • Penggunaannya semakin meningkat dalam industri binaan masa kini • Konkrit jenis ini dibuat di dalam acuan dan dibina di dalam bengkel atau dalam kawasan pembinaan dengan kuantiti yang banyak • Kaedah ini menjimatkan masa kerana bahagian binaan ini boleh dibina terlebih dahulu dan kualitinya dapat dikawal dengan baik • Boleh dikendalikan dalam keadaan cuaca yang buruk • Pihak pengusaha boleh mengusahakan secara stok • Sebagai contoh iaitu paip, longkang, pembentung, cerucuk, bingkai struktur dan sebagainya

1.3.4 Konkrit Tegas Dulu • Ia seperti konkrit pra-tuang tetapi mempunyai tetulang keluli bertegangan tinggi • Tetulang ini ditegang bagi mewujudkan tegasan supaya ia dapat menanggung beban yang lebih tinggi • Ia biasanya mempunyai nisbah bancuhan: 1:1.5:3 • Dapat menambahkan keupayaan tanggung beban anggota-anggota konkrit terutamanya untuk rentang yang luas • Ia boleh dihasilkan dengan dua cara: 1) Tegas dahulu (pre-tensioning): Satu hujung keluli dipasak manakala satu hujung lagi ditegangkan menggunakan mesin hidraulik sebelum konkrit dituang 2) Tegas kemudian (post-tensioning): Hos plastik ditempatkan di dalam acuan sebelum bancuhan konkrit dituang. Sebelum konkrit menjadi keras, hos dikeluarkan bagi meninggalkan saluran untuk dimasukkan kabel tetulang kemudiannya • Konkrit ini sesuai digunakan dalam pembinaan rasuk yang jarak rentangannya panjang, struktur kalis air, cerucuk dan sebagainya1.3.5 Konkrit Ringan • Konkrit jenis ini dibuat dengan bahan ringan dan dicampurkan dengan agen perangkap udara (seperti CO2) supaya hasilnya lebih ringan • Biasanya dikelaskan berdasarkan kepada tiga kaedah iaitu: Agregat ringan berliang serta bergraviti tentu rendah Dengan kehadiran lompang-lompang besar yang lebih dikenali sebagai konkrit berudara

Dengan mengeluarkan batu baur halus daripada bancuhan supaya banyak lompang celahan dapat dihasilkan yang lebih dikenali sebagai konkrit tanpa halus • Ia biasanya digunakan sebagai tembok sekatan (partition) atau sebagai struktur yang tidak menanggung beban • Konkrit ringan ini mempunyai julat ketumpatan antara 300 – 1850 kg/m3 • Biasanya konkrit ringan ini tidak mempunyai kekuatan yang tinggi dan lebih mahal berbanding dengan konkrit biasa • Konkrit ini biasanya bersifat penebat haba yang baik, ketahanlasakan yang memuaskan tetapi tidak mempunyai rintangan lelasan yang tinggi Nota: Pentingnya di sini ialah perlu kehadiran lompang supaya ketumpatan dapat dikurangkan sama ada dalam agregat atau dalam mortar atau pun di dalam celahan di antara zarah-zarah kasar.1.3.6 Konkrit Selular • Ia berbentuk seperti blok konkrit yang mempunyai ruang kosong di antaranya bagi membolehkan rumput atau tumbuhan hidup • Kegunaan utamanya adalah untuk menyokong cerun bukit. Juga digunakan bagi kawasan letak kereta (occasional use) dan jalan raya (driveway) • Tidak begitu selesa untuk berjalan di atasnya1.3.7 Konkrit In-Situ

• Merupakan permukaan kejuruteraan yang paling murah • Mempunyai bentuk permukaan yang tidak begitu menarik dan mudah retak • Digunakan sebagai laluan siar kaki, jalan raya dan kawasan letak kenderaan1.3.8 Konkrit Pre-Cast • Bahan konkrit dimasukkan di dalam acuan dan dibentuk di kilang • Saiznya boleh ditentukan mengikut keperluan • Digunakan sebagai laluan siar kaki dan tempat meletak kenderaan1.4 KEGUNAAN KONKRITUmumnya, konkrit sangat penting dalam pembinaan dan kegunaan dalam pembinaan adalah untuk:-• Pembinaan sub-struktur dan super-struktur• Struktur komponen seperti:- a) Tiang b) Rasuk c) Papak d) Lantai• Pembinaan asas bangunan• Struktur penahan bangunan• Tembok penahan

1.5 KELEBIHAN KONRITKonkrit menjadi bahan binaan popular pada masa kini kerana terdapat beberapa kelebihan antaranya:-• Kuat dan kukuh• Ekonomi yang disebabkan kosnya yang murah• Senang diperolehi atau didapati• Mudah dibentuk mengikut acuan yang dikehendaki• Tahan lasak• Daya rintangan api yang baik• Mengekalkan bentul asal di bawah beban• Tidak menyerap• Tidak mengecut

2 Bahan Mentah Dalam Konkrit2.1 PENGENALANDalam menghasilkan konkrit, terdapat beberapa bahan utama yang diperlukan iaitu:- 1. Simen 2. Agregat kasar dan halus 3. Air 4. Bahan tambah2.2 SIMENMerupakan bahan yang dihasilkan melalui pembakaran campuran batu kapur dan tanah liat. Simenmempunyai sifat lekitan dan lekatan yang membolehkannya mengikat bahan-bahan pasir dan batu untukmenghasilkan konkrit. Terdapat beberapa jenis simen iaitu:1. Simen Portland Biasa2. Simen Portland Mengeras Cepat3. Siemen Portland Haba Rendah4. Simen Portland Penahan Sulfat5. Simen Portland Diubahsuai6. Simen Portland Relau Bagas7. Simen Portland Alumina Tinggi

2.2.1 Simen Portland Biasa • Merupakan simen paling biasa dan banyak digunakan. Biasanya digunakan dalam pembinaan konkrit umum di tempat-tempat yang tidak terdapat sulfat atau air dalam tanah • Merupakan bahan asas bagi konkrit, mortar pembinaan dan plaster • Terdiri daripada campuran kalsium oksida, silikon dioksida dan aluminum oksida • Simen Portland dan bahan seumpamanya dihasilkan dengan memanaskan batu kapur (sumber kalsium) dengan selut dan menggiling bahan ini (dikenali sebagai klinker), dengan sumber sulfate (biasanya gypsum). Apabila bercampur, air serbuk yang terhasil akan membentuk hidrate pepejal selepas tempoh tertentu2.2.2 Simen Portland Cepat Mengeras • Mempunyai kekuatan yang hampir sama dengan simen Portland biasa tetapi ia dikisar lebih halus. Ia juga dikenali sebagai simen cepat kuat • Dikisar halus kerana untuk memberikan permukaan yang lebih luas untuk proses tindak balas. Dengan ini, kadar hidratan di peringkat awal adalah tinggi dan seterusnya dapat mempercepatkan kadar pengerasan • Misalnya, untuk nisbah-air simen yang sama, kekuatan yang dihasilkan oleh simen mengeras cepat pada umur tiga (3) hari adalah lebih kurang sama dengan kekuatan simen portland biasa yang berumur tujuh (7) hari. Masa memejal untuk kedua-dua simen ini adalah sama, dan pertambahan kadar kekuatannya adalah bergantung kepada tingginya kandungan C3S dan kehalusan kisaran batu hangus simen

• Digunakan untuk membina sesuatu struktur yang kekuatannya perlu dicapai dengan cepat disebabkan cuaca sejuk atau acuannya perlu ditanggalkan lebih awal2.2.3 Simen Portland Haba Rendah • Digunakan untuk menaikkan suhu di sebelah bahagian dalam konkrit yang besar yang disebabkan oleh pembentukan haba semasa proses penghidratan simen dan ini akan mengakibatkan rekahan yang serius • Simen jenis ini mempunyai kadar pertambahan kekuatan yang perlahan tetapi kekuatan maksimunnya tidak berubah • Biasanya, simen jenis ini digunakan untuk pembinaan struktur seperti tembok penahan, empangan dan tembok landasan2.2.4 Simen Portland Penahan Sulfat • Mempunyai warna yang lebih gelap berbanding dengan simen Portland biasa disebabkan oleh kandungan C3AF (tetrakalsium aluminoferrit) • Digunakan untuk mengawal konkrit daripada tindak balas sulfat dalam tanah. Ini kerana simen Portland biasa mengandungi C3A (trikalsium aluminat) yang tinggi berbanding dengan simen jenis ini. C3A boleh bertindak balas dengan sulfat • Garam yang menyebabkan serangan sulfat ke atas konkrit ialah magnesium sulfat dan natrium sulfat • Kadar serangan menjadi lebih cepat apabila struktur berkenaan mengalami keadaan lembap dan kering seperti yang dialami oleh struktur tepi laut dalam zon pasang surut • Simen jenis ini sesuai digunakan untuk pembinaan struktur bawah tanah, atau struktur dalam air laut2.2.5 Simen Portland Diubah Suai • Simen jenis ini mengeluarkan haba yang kurang daripada simen portland biasa • Kadar peningkatan kekuatan antara simen ini dan simen Portland adalah sama • Ketahanan terhadap serangan sulfat yang sederhana • Simen Portland biasa diubah suai dengan menambahkan bahan kimia yang lebih dikenali

sebagai bahan tambah seperti:- a) Bahan Tambah Pencepat b) Bahan Tambah Pelambat c) Bahan Tambah Pemudah Adun d) Bahan Tambah Kalis Air e) Bahan Tambah Perangkap Udara2.2.6 Simen Portland Relau Bagas • Dihasilkan melalui pengisaran campuran batu hangus (clinker) dengan sanga relau bagas (slag). • Sanga adalah bahan hasil proses pembuatan besi dan ia biasa digunakan sebagai batu baur. Biasanya dicampur antara 85% hingga 30% berat simen • Konkrit yang dihasilkan dengan penggunaan simen ini mempunyai kekuatan yang rendah dan kenaikan suhu yang agak kurang berbanding dengan simen Portland biasa • Mempunyai sifat ketahanan terhadap serangan bahan kimia yang lebih baik • Biasanya digunakan dalam pembinaan yang memerlukan pengerasan lambat dan kerja konkrit di tepi laut2.2.7 Simen Portland Alumina Tinggi • Mengandungi kandungan alumina yang tinggi sehingga 40% alumina. Juga dikenali sebagai simen berkilau • Ketahanan terhadap serangan kimia yang baik dan cepat mengeras iaitu dalam masa 24 jam kekuatannya mencapai 80% • Masa permulaan penghidratan agak lambat berbanding dengan simen Portland biasa sehingga mengambil masa empat hingga lima jam tetapi proses penghidratan akan tamat dalam masa 30 minit sahaja2.3 Kaedah Pembuatan SimenTerdapat empat proses utama dalam penghasilan simen iaitu:-1. Penghancuran bahan-bahan mentah supaya 95% melepasi ayak Nombor 100

2. Penggaulan bahan-bahan mentah mengikut nisbah yang sesuai3. Pemanasan campuran menjadian panduan awal berupa batu kerikil4. Pengisaran batu hangus yang terhasil menjadi debu halusDalam pemprosesan simen, terdapat dua kaedah utama iaitu:1) Kaedah Basah2) Kaedah Keringi. Kaedah Basah • Proses ini sesuai untuk bahan mentah yang mudah larut dalam air iaitu tanah liat dan kapur • Batu kapur dihancurkan menjadi debu menggunakan mesin pengisar kemudian dicampurkan dengan air dalam mesin air (wash mill). Proses yang sama juga dilakukan terhadap tanah liat • Kedua-dua ini dicampurkan bersama mengikut nisbah tertentu membentuk cairan simen (cement slurry) dan ditapis bagi pengasingan bahan-bahan kasar • Cecair ini digaul dalam pembaur sawat bagi mengelakkan pemendapan berlaku • Cecair ini dialirkan ke dalam tanur putar yang berkedudukan condong di mana selinder keluli berdiameter 10-15 kaki dan 300 kaki panjang • Cairan simen dimasukkan daripada hujung sebelah atas tanur dan di bawahnya disemburkan haba daripada pembakar bahan api diesel • Selepas kering, pembakaran diteruskan di bahagian tengah tanur bagi menghasilkan bahan seperti batu kerikil di bawah suhu tanur 15000C yang dikenali sebagai batu hangus. Batu hangus terbentuk melalui tindak balas kimia antara gabungan kapur silika dan alumina • Batu hangus ini disejukkan membentuk bebola hitam yang keras kemudian dikisar dengan tambahan 3% gipsum yang berfungsi melambatkan tindak balas kimia dalam menghasilkan simen Portland. Simen Portland dihantar ke stor penyimpananii. Kaedah Kering • Proses ini lebih sesuai untuk bahan mentah yang tidak mudah larut dalam air seperti batu kapur • Proses yang hampir sama dengan proses basah kecuali proses pecampuran batu kapur dan tanah liat dilakukan dalam keadaan kering di mana campuran diayak dan dituangkan ke dalam

piring berpusing (granulator).• Kemudian dicampur dengan 12% air untuk menghasilkan ketulan berukuran lebih kurang 1-1.5 cm. Kemudian dibakar sebelum dimasukkan dalam tanur berputar• Kaedah seterusnya sama dengan kaedah basah2.3 AGREGAT KASAR DAN HALUSAgregat atau juga dikenali sebagai batu baur, mengandungi batu kelikir (agregat kasar) dan pasir (agregathalus) yang digunakan dalam campuran konkrit. Kandungan agregat dalam konkrit adalah 3/4 daripadaisipadu konkrit. Berfungsi dalam memberi kekuatan dan kelasakan kepada konkrit.2.3.1 Agregat Kasar• Boleh diperolehi dari sungai (berbentuk bulat) ataupun kuari (bersegi dan tajam)• Terdapat tiga saiz iaitu 10 mm, 20 mm dan 40 mm. Saiz 20 mm merupakan yang sering digunakan dalam konkrit terutamanya dalam nisbah 1:2:4.• Biasanya dalam penghasilan konkrit yang baik saiz agregat ini akan dicampur seperti:- a) 1:2 (campuran agregat 10 mm dan 20 mm) b) 1:1.5:3 (campuran agregat 10 mm, 20 mm dan 40 mm)• Mengikut BS 812:1967 agregat kasar ini dikelaskan kepada kumpulan berikut: Jadual 2.1 : Penggredan Agregat KasarKumpulan Je nis B atuBasalt Basalt, Andesit, Bolerit dan SpilitGranit Gneis, Granit dan SyenitBatu Kapur Dolomit, Batu Kapur dan MarmarBatu Api Chert dan Batu ApiBatu Pasir Kasar Konglomerat, Pasir Kasar dan Batu PasirSeksis Philit, Seksis dan Sabak (slate)• Di Malaysia biasanya agregat jenis granit, batu kapur, batu pasir dan konglomerat digunakan

dalam industri konkrit• Penggredan agregat kasar adalah seperti Jadual 2.2 di bawah berdasarkan BS 410:1967 Jadual 2.2 : Penggredan Agregat Kasar2.3.2 Agregat Halus• Terdapat beberapa jenis iaitu 1) Pasir Sungai, 2) Pasir Lombong dan 3) Pasir Laut• Pasir Sungai dan Pasir Laut merupakan agregat halus yang sesuai digunakan kerana bersih daripada kotoran kimia atau bahan-bahan lain yang boleh menjejaskan kualiti konkrit• Penggredan pasir berdasarkan ayak piawaian BS 410:1969 iaitu saiz ayak bersaiz 10 mm, 4.76 mm, 2.36 mm, 1.18 mm, 600 µm, 300 µm dan 150 µm• Penggredan agregat halus adalah seperti Jadual 2.3 di bawah berdasarkan BS 410:1967 Jadual 2.3 : Penggredan Agregat Halus Saiz Ayak BS 410 Pe ratus M e le pas i Ayak M e ngikut B e rat10.0 mm Zon 2 Zon 15.0 mm2.36 mm 100 100 90-100 90-100 75-100 85-100

1.18 mm 55-90 75-100600 um 35-59 60-79300 um 8-30 12-40150 um 0-10 0-10 Perhatian: Di tapak pembinaan terdapat beberapa kesalahan cara penempatan agregat iaitu: • Tiada sekatan antara agregat halus dan kasar menyebabkan percampuran awal agregat • Tidak menyediakan alas lantai konkrit sebelum penempatan agregat. Penempatan terus ke atas tanah. Ini mendedahkan agregat kepada kekotoran seperti lumpur dan bahan-bahan organik lain2.3.3 Sifat-Sifat Agregat Kasar Dan Halus • Kekuatan batu baur dan ikatannya • Sifat-sifat fizikal ketumpatan bandingan, ketumpatan gembur, keliangan dan serapan kandungan lembapan, kembangan (bulking) dan rintangan melawan serangan asid dan alkali • Saiz zarah dan agihannya • Kekerasan mestilah melebihi kekerasan simen • Tidak mengandungi bahan-bahan yang menghalang proses penghidratan dan merosakkan besi • Bentuknya hampir bulat dan permukaan kasar – hasilkan kekuatan yang kuat • Murah – rendahkan kos • Menstabilkan isipaduAgregat Kasar dan Agregat Halus sepatutnya:

• KUAT dan KERAS – Sifat ini boleh memberi kekuatan akhir konkrit. Jangan sesekali menggunakan agregat hancur dan batu berkeping-keping seperti batu pasir• TAHAN LASAK- Sifat bertahan terhadap haus, rekah dan cuaca• TIDAK AKTIF TERHADAP BAHAN KIMIA – Agregat tidak bertindak balas dengan simen• BERSIH – Daripada kotoran atau lekatan tanah liat pada agregat yang boleh menyebabkan ikatan antara agregat dan mortar lemah• PENGGREDAN - Agregat sepatutnya dalam julat yang betul akan memudahkan proses pemadatan dan meningkatkan kebolehkerjaan. Ini akan meningkatkan kekuatan dan mengurangkan kebolehtelapan konkrit NOTA: Agregat bulat memberi kebolehkerjaan yang lebih. Agregat bersudut (angular) menyukarkan peletakan dan pemadatan konkrit tetapi bentuk ini memberi kekuatan yang tinggi2.3.4 Ujian-Ujian Terhadap Agregat

Dalam menghasilkan konkrit yang baik, terdapat beberapa ujian yang perlu dijalankan terhadap agregatkasar dan agregat halus. Bagi agregat kasar terdapat tiga ujian perlu dilakukan iaitu:- 1. Ujian Hentaman 2. Ujian Kehancuran/Nilai Pecah 3. Ujian Pemeringkatan AgregatBagi agregat halus pula, terdapat dua ujian yang penting iaitu:- 1. Analisis Ayak 2. Ujian Graviti Tentu dan Penyerapan 3. Ujian Kandungan Kelodak2.4 AIRKualiti air memainkan peranan yang besar di dalam menentukan banyak ciri-ciri konkrit segar dan konkrittua. Air diperlukan di dalam pembancuhan konkrit untuk proses penghidratan dan rawatan/pengawetan.Air memainkan empat peranan dalam kerja-kerja konkrit:1. Air menyebarkan simen supaya setiap agregat-agregat diliputi dengan rapat2. Air memberikan kesenangan kerja (kebolehkerjaan) pada bancuhan konkrit3. Air merupakan agen tindak balas kimia dalam simen membentuk pelekat untuk mengikat semua agregat dalam bancuhan konkrit4. Air juga memainkan peranan dalam mengawet konkrit• Air yang sesuai untuk digunakan untuk membancuh konkrit mestilah tidak berminyak, bebas daripada bahan berasid atau beralkali, bebas daripada bendasing organik dan bukan organik• Air yang digunakan mestilah pHnya tidak kurang dari enam

• Kehadiran bendasing di dalam air boleh membantutkan lekatan simen dan oleh itu melambatkan pengunjuran kekuatan konkrit tua. Ianya juga boleh menyebabkan penompokkan atau pelumuran warna di permukaan konkrit apabila siap• Air kumbahan dari industri yang mengandungi bahan berasid dan bahan-bahan kimia juga tidak boleh digunakan. Walau bagaimanapun, air kumbahan yang telah dirawat dan kandungan bahan organiknya tidak melebih dari 0.002% boleh digunakan• Kelodak dan butiran terampai juga boleh mempengaruhi kualiti konkrit• Nisbah air berbanding simen (w/c) merupakan faktor utama menentukan kekuatan konkrit. Nisbah w/c akan menghasilkan konkrit yang lebih kuat, sementara nisbah w/c lebih tinggi menghasilkan konkrit dengan kekuatan yang kurang• Kandungan gula di antara 0.03 hingga 0.15% boleh melambatkan pembekuan konkrit, tetapi kekuatan pada usia 28 hari mungkin lebih tinggi. Walau bagimanapun, sekiranya kandungan gula melebihi 0.2% daripada berat simen, lekatan simen bertambah cepat, tetapi kekuatan konkrit dalam usia 28 hari menurun• Penggunaan air yang mengandungi garam klorida juga menyebabkan kekaratan besi tetulang dan oleh itu penggunaannya mestilah dielakkan• Air yang mempunyai garam akan mengurangkan kekuatan konkrit dan menyebabkan permukaan berperoi• Kualiti air boleh diuji dengan menguji masa lekatan awal dan akhir simen dan kekuatan mampatan mortar atau konkrit seperti diterangkan di dalam Piawai British (BS) 3148 seperti jadual di bawah: Jadual 2.3 : Kualiti Air Mengikut Piawai British (BS) Je nis B e ndas ing Pe ratus Pe pe jal Yang Dibe narkan (Daripada B e rat Air) 0.02Organik 0.30Bukan Organik 0.05Sulfat

Alkali Klorida 0.20 0.10 a. Konkrit biasa b. Konkrit tetulang NOTA: Air yang digunakan untuk membancuh konkrit mestilah bebas dari bahan-bahan yang meninggalkan kesan seperti kelodak, tanah, asid organik dan bahan organik yang lain seperti garam dan alkali2.5 BAHAN TAMBAHBahan tambah merupakan kandungan bahan lain yang ditambahkan ke dalam campuran konkrit selaindaripada simen hidrolik, agregat, air, serta serat sebelum atau semasa campuran konkrit digaul secarakeseluruhan. Bahan tambah yang sering digunakan adalah dari jenis bahan tambah kimia (chemicaladmixtures) berbanding dengan bahan tambah daripada jenis mineral (mineral admixtures). Ini keranabahan tambah jenis ini tidak hanya terikat pada satu fungsi sahaja dan boleh bertindak mengikut keperluanyan diinginkan di dalam campuran konkrit tersebut. Kegunaan bahan tambah adalah berfungsi sebagai: Meningkatkan kualiti konkrit Mempercepatkan atau melambatkan masa untuk pengerasan konkrit Menambahkan sifat kekerasan konkrit serta keboleh rintangan terhadap sulfat Mengawal kadar kekuatan konkrit Meningkatkan kebolehkerjaan Menambahkan ciri-ciri kekemasan akhirKesemua bahan tambah yang akan digunakan di dalam konkrit binaan hendaklah mengikut spesifikasi, iaituujian perlu dilakukan untuk mengetahui kesan bahan tambah ke atas ciri-ciri konkrit binaan tersebut supayabahan yang akan digunakan bersesuaian dengan suasana kerja kelak, menjangkakan kesan yang akandialami apabila terdedah dengan persekitaran dan juga untuk mengetahui kesan prosedur pembinaan ke

atas konkrit.2.5.1 Jenis-Jenis Bahan Tambahi. Bahan Tambah KimiaBahan tambah jenis ini ditambahkan ke dalam campuran konkrit dalam jumlah yang sedikit; iaitu bertujuanuntuk mengawal kadar kemasukan udara, mengurangkan kadar kandungan air serta simen,kebolehplastikkan campuran konkrit basah, mengawal masa pembekuan konkrit. Terdapat beberapabeberapa bahan tambah beserta fungsinya seperti jadual di bawah:- Jadual 2.4: Jenis Bahan Tambah Kimia dan Fungsinya JENIS FUNGSIBahan Memperbaiki ketahanlasakan, kebolehkerjaanTambah serta mengurangkan penjujuhan serta masalahPerangkap kecairanUdara (contoh: special detergents)Bahan Meningkatkan kekuatan melalui penguranganTambah keperluan air untuk kebolehkerjaan konkritPemudah (contoh: special polymers)Adun Melambatkan masa mengeras, lebih kekuatanBahan jangka panjang serta mengimbangi kesan cuacaTambah suhu tinggiPelambat (contoh: gula )Bahan Mempercepatkan masa mengeras, lebihTambah kekuatan awal serta mengimbangi kesan cuacaPencepat suhu tinggi (contoh: calcium chloride)BahanTambah Meningkatkan kebolehkerjaan konkrit denganPenangkis Air itu dapat mengurangkan penggunaan air dengan pengurangan keliangan dan meningkatkan kekuatanii. Bahan Tambah Mineral

Bahan tambah mineral biasanya ditambahkan dalam konkrit dalam jumlah yang besar untuk meningkatkankebolehkerjaan konkrit, meningkatkan rintangan konkrit terhadap retakan haba dan mengurangkanpenggunaan simen. Terdapat dua jenis bahan tambah mineral utama iaitu abu terbang (fly ash) dan pigmen.iii. Abu TerbangAbu terbang (fly Ash) adalah hasil daripada pembakaran batu bara. Ia tergolong dalam ASTM C 618(AASHTO M 295) sebagai kelas F dan kelas C. Abu terbang kelas F adalah bersifat pozzolanic. Abuterbang kelas C pula bersifat pozzalanik dan simen. Abu terbang digunakan kira-kira 50% dalam konkritsiap. Abu terbang kelas C biasanya mengandungi julat daripada 15% hingga 40% jumlah bahan bersimendan abu terbang kelas F mengandungi julat daripada 15% hingga 25%.Abu terbang sering digunakan dalam jisim konkrit sebagai penggantian simen untuk mengurangkanpenghidratan haba. Biasanya konkrit jisim hanya memerlukan kekuatan mampatan yang rendah, kekuatankonkrit tidak dikawal oleh faktor nisbah pemilihan campuran. Abu terbang mengurangkan resapan kloridaserta meningkatkan rintangan.Abu terbang dalam konkrit digunakan untuk menambahkan isipadu bahan simen (simen tambah abuterbang) berbanding konkrit bukan abu terbang. Apabila isipadu bertambah, ia akan mengurangkan ruangdalam partikel agregat dan meningkatkan kebolehkerjaan.iv. PigmenPigmen adalah sejenis bahan tambah yang digunakan dalam konkrit untuk mewarnakan konkrit tersebut.Pigmen boleh digunakan untuk mengubah warna konkrit, bagi mencantikkan konkrit.

3 Kualiti Konkrit3.1 PENGENALANKonkrit yang berkualiti menjamin kepada penghasilan konkrit yang tahan lama, tahan cuaca dan mencapaikekuatan mampatan yang dikehendaki. Terdapat banyak faktor yang mempengaruhi kualiti konkrit samaada pada peringkat reka bentuk, pemadatan, kemahiran kerja sehinggalah kepada peringkat perletakankonkrit. Pada amnya, konkrit yang terhasil daripada pelbagai kaedah perlu melalui peringkat ujikaji ataupenyelenggaraan yang berterusan agar ianya memenuhi kriteria piawaian atau berkualiti.3.2 CAMPURAN DITENTU KHUSUS Untuk kerja-kerja konkrit berskala KECIL Menggunakan kaedah nisbah bancuhan konkrit Contoh ( 1: 2: 4 ) 1 -Simen, 2 -pasir, 4 - batu baur (20mm)Gambarajah di bawah menunjukkan contoh-contoh campuran yang sudah ditentu khusus. Nisbah bancuhanyang ditetapkan adalah berdasarkan nisbah simen:pasir:batu baur. Juga diletakkan kekuatan sasaranberdasarkan nisbah bancuhan yang ditetapkan.

Gambarajah 3.1 : Nisbah Campuran Bancuhan Konkrit3.3 CAMPURAN DIREKA BENTUK Untuk kerja-kerja konkrit struktur berskala BESAR Menggunakan kaedah reka bentuk bancuhan konkrit berdasarkan piawaian BS 5328:1981 Menggunakan simbol C atau N untuk mengelaskan jenis-jenis kekuatan konkrit Jenis konkrit yang dihasilkan bergantung kepada pengeluar konkrit. Terdapat pengeluar menggunakan simbol C dan ada juga yang menggunakan simbol N • C/N – Simbol konkrit • 30/20 N/mm², 35/20 N/mm² • ( 30 – gred konkrit, 20 – saiz agregat ) Piawaian kekuatan konkrit bagi jenis ini boleh direka bentukkan mengikut kehendak pelanggan. Pada kebiasaannya, kekuatan konkrit bergantung kepada jenis kegunaan konkrit tersebut Contoh kegunaan konkrit : • Tiang Rumah– C/N 25 (25N/mm2) • Papak Lantai Bawah – C25(25N/mm2) • Rasuk Bawah –C25 (25N/mm2) • Rasuk Atas – C20 (20N/mm2) • Papak Lantai Atas – C20 (20N/mm2) • Lean Konkrit/Konkrit Kurang Simen – C5 (5N/mm2) Pengeluar konkrit hendaklah bertanggungjawab untuk memilih kadar campuran bagi menjamin

kekuatan seperti yang dikehendaki oleh pelanggan Sebagai contoh, pelanggan memesan konkrit berkekuatan 25N/mm2 sebanyak 75m3 untuk kegunaan lantai papak bawah, jadi pengeluar perlu memastikan kekuatan bagi bancuhan terkumpul berjumlah 75m3 tercapai) Kerani tapak akan melakukan ujian runtuhan bagi setiap 5m3 bancuhan konkrit yang dihantar mengikut spesifikasi piawai Ujian-ujian ke atas konkrit baru/basah: • Ujian runtuhan (slump Test) BS 1881 • Ujian faktor kepadatan • Ujian konsisten vebe Ujian-ujian ke atas konkrit keras: • Ujian mampatan kiub - Dijalankan pada umur konkrit 3, 7, 14, 28 dan 90 hari - Kekuatan mampatan = • Ujian tak termusnah i) Ujian Tukul Menganjal (Rebound Hammer) • Mengukur keseragaman kualiti konkrit • Menganggarkan kekuatan konkritii) Ujian Denyutan Ultrasonik ▪ Mengeluarkan gelombang/denyutan ultrasonik ▪ Masa denyutan ultrasonik melalui bahan di ambil kira ▪ Halaju = jarak ujikaji dibahagi dengan masa (mm/saat)

3.4 PENGANGKUTAN DALAM KONKRITTerdapat pelbagai kaedah yang digunakan dalam pengangkutan konkrit. Pengangkutan konkrit dari lojipembancuhan konkrit ke tapak perlu mengambil kira kos dan mudah untuk sampai ke destinasi bagi sesuatujenis projek. Konkrit boleh diangkut dengan menggunakan: • Lori konkrit • Pam konkrit • Kren dan langkau • Peluncur • Tali sawat penghantar • Kereta sorongKaedah pengangkutan perlu bersesuaian dengan kerja yang hendak dijalankan. Perkara yang perlu di ambilkira semasa penghantaran dilakukan adalah: ▪ Masa perjalanan/kelewatan ▪ Pengasingan agregat ▪ PembaziranMASA PERJALANAN yang jauh menyebabkan konkrit menjadi keras dan kering terutamanya ketikacuaca panas dan berangin.

Ketika sampai di tapak, pastikan setiap peralatan untuk kerja-kerja konkrit siap sedia supaya tidak berlakuKELEWATAN.Penyediaan peralatan untuk kerja konkrit di tempat yang betul pada masa yang tepat dapat menjimat tenagakerja dan masa.PENGASINGAN konkrit berlaku apabila batu baur, pasir dan perekat simen berada berasingan.Pengasingan ini berkemungkinan terjadi semasa proses bancuhan, penghantaran peletakkan danpemadatan. Pengasingan ini menyebabkan konkrit menjadi lemah, kurang tahan dan meninggalkanpermukaan yang tidak elok. Untuk mengelakkan dari pengasingan konkrit berlaku: ▪ Rendahkan peluncur lori konkrit semasa menuang konkrit ▪ Berhati-hati sewaktu kerja-kerja pemadatan dilakukan ▪ Bagi kerja-kerja pengkonkritan tiang yang melebihi 3m, perlu diadakan kotak/lubang konkrit berketinggian 1.5m dan seterusnya 3m

▪ Periksa konkrit yang sampai supaya tidak terlalu basah dan tidak terlalu kering3.5 PELETAKAN KONKRITTerdapat beberapa kaedah peletakan konkrit yang sering digunakan semasa menuang konkrit ke dalamacuan. Antaranya menggunakan: • Kren dan langkau • Pam • Lori pengangkut konkrit siap campur • Kereta sorong

3.5.1 Kren dan LangkauMerupakan satu kaedah yang sering digunakan dalam pembinaan stuktur-struktur tinggi. Kren digunakanbersama-sama dengan langkau untuk peletakan konkrit.Menara kren digunakan bagi ketinggian yang melebihi 30m manakala kren bergerak dihadkan padaketinggian 20m.Penggunaan kren dan langkau bergantung kepada ruang kerja dan kadar peletakan konkrit. Jika kadarpeletakan tinggi maka saiz langkau yang besar diperlukan.3.5.2 Kaedah PamMerupakan kaedah yang paling popular digunakan sekarang ini. Kaedah ini lebih cepat dan dapatmenjimatkan konkrit daripada tertumpah semasa peletakan. Untuk menggunakan pam, campuran konkritperlu diteliti antaranya menggredkan pasir terlebih dahulu. Pasir yang tidak digredkan boleh menyebabkankonkrit tidak dapat dipam. Berikut adalah ciri-ciri konkrit yang boleh dipam iaitu: • Mempunyai kebolehkerjaan pertengahan iaitu nilai penurunan antara 50 mm hingga 100 mm • Saiz maksimum batu adalah 20 mm bagi paip berdiameter 100 mm • Kandungan simen tidak lebih 280kg/m3 dan tidak melebihi 450 kg/m3 • Nisbah air-simen adalah 0.45 – 0.65 • Kandungan pasir adalah 5% lebih tinggi daripada nilai sebenar yang diperlukan • Kandungan batu halus yang lebih kecil daripada 150 micronmeter hendaklah di antara 300kg/m3 hingga 450kg/m3Selain itu faktor-faktor lain yang mempengaruhi adalah bahan tambah pengurang air, bahan tambahpemecutan, ejen perangkap udara dan sebagainya. Kebaikan menggunakan kaedah pam adalah sepertiberikut: • Cepat dan jimat masa kerja • Menjimatkan tenaga kerja • Dapat digunakan dalam ruang kerja yang sempit • Menjamin kualiti konkrit-penggunaan campuran konkrit yang berkualitiManakala, keburukan menggunakan kaedah pam adalah seperti berikut:

• Kos permulaan yag tinggi • Memerlukan perancangan kerja yang teliti • Pembekalan konkrit secara berterusan–konkrit yang terputus bekalan akan keras dalam saluran paip dan perlu dibersihkan3.6 PEMADATAN KONKRIT3.6.1 Apa Itu Pemadatan Konkrit?Pemadatan Konkrit dilakukan dengan menggunakan kaedah getaran sama ada menggunakan ALATPENGGETAR CUCUK ataupun MEJA PENGGETAR, ianya untuk mengeluarkan air daripada konkritdan membolehkan gelembung udara yang terperangkap terbebas keluar. Konkrit akan mendap sekata danmemenuhi setiap ruang.PEMADATAN konkrit perlu dilakukan sebaik sahaja konkrit dituang. Ini kerana konkrit masih beradadalam fasa plastik dan boleh dibentukkan. Konkrit yang kering dan hampir keras sukar untuk dipadatkan. NOTA: Jangan sesekali menambah AIR dalam keadaan ini kerana ianya akan MENGURANGKAN kualiti dan kekuatan konkrit

PENGGETAR CUCUK selalunya digunakan di tapak pembinaan, manakala MEJA PENGGETARdigunakan untuk memadatkan kiub-kiub konkrit dan biasanya terdapat di makmal-makmal. Penggunaan’Penggetar Boleh Ubah’ hendaklah perlu mengikut cara yang betul iaitu: • Semasa kerja-kerja pemadatan, masukkan penggetar dengan CEPAT ke dalam konkrit kemudian keluarkan penggetar dengan PERLAHAN-LAHAN supaya tiada pembentukan lubang terjadi • Saiz penggetar mempengaruhi tempoh masa penggetar berada dalam konkrit • Kawasan yang terkena getaran akan mengeluarkan buih-buih halus, kawasan ini dinamakan lingkaran tindak balas

• LINGKARAN TINDAK BALAS ini akan menjadi lebih besar bergantung pada saiz penggetar• Pastikan lingkaran tindak balas bertindihan antara satu sama lain pada setiap permukaan konkrit• Elakkan menyentuh tetulang besi semasa kerja pemadatan, ianya akan mengubah kedudukan tetulang dan mengurangkan turapan konkrit (concrete cover)• Elakkan daripada menyentuh acuan kayu menggunakan penggetar, ini kerana ianya akan merosakkan acuan kayu tersebut

• Penggetar terdiri daripada pelbagai saiz, berdiameter 25 mm hingga 100 mm • Pemilihan saiz bergantung pada jenis acuan yang digunakan dan juga susunan tetulang besi di dalamnya • Ruang acuan yang sempit dan padat dengan tetulang memerlukan penggetar bersaiz kecil untuk sampai ke dasar3.7 PENGAWETAN KONKRITDi Malaysia, dengan suhu yang panas menyebabkan konkrit cepat kering dan mengurangkan kekuatannya.Pengawetan konkrit adalah merupakan proses untuk meningkatkan kekuatan konkrit dengan memastikankonkrit yang baru siap dibancuh dalam keadaan lembap.Kelembapan akan menyebabkan tindak balas kimia yang berterusan di antara komponen-kompenen dalamsimen dengan air. Proses ini akan dibiarkan untuk beberapa hari sehingga konkrit benar-benar keras. NOTA: Pengawetan konkrit perlu dilakukan sekurang-kurangnya tujuh hari selepas dibancuh dan sebaik-baiknya 28 hari

Permukaan konkrit yang kering akan memudahkan kecacatan konkrit berlaku. Proses pengecutan konkritsepanjang tempoh pengerasan akan menyebabkan keretakan pada permukaan konkrit.Antara Kaedah-Kaedah Pengawetan Konkrit ◦ Menyiram atau membasahi dengan air pada permukaan konkrit yang kering sehingga cukup tempoh yang ditetapkan Kaedah Penyiraman Air ◦ Menutupi permukaan konkrit dengan menggunakan GUNI BASAH untuk mengelakkan penyejatan berlaku pada permukaan konkrit

Kaedah Guni Basah◦ Menutup permukaan konkrit dengan menggunakan PLASTIK untuk mengelakkan pancaran sinaran matahari secara terus◦ Penggunaan plastik adalah kaedah yang mudah dan murah, ianya berfungsi untuk mengurangkan kehilangan air pada konkrit Kaedah Penutupan Menggunakan Plastik◦ Kesan penggunaan kepingan plastik akan menyebabkan kesan berwarna hitam pada permukaan konkrit

◦ Selalu membuat pemeriksaan supaya kelembapan di bawah plastik sentiasa sekata ◦ Membasahi permukaan konkrit dengan CECAIR TERTENTU untuk menutupi liang-liang halus pada permukaan konkrit. Kebiasaannya untuk pembinaan tapak lantai dan jalan3.8 KERJA PENYUDAH KONKRITKerja penyudah konkrit adalah kerja melepa lapisan permukaan konkrit menggunakan pelbagai jeniskaedah. Kerja penyudah konkrit terbahagi kepada dua iaitu kerja permulaan dan kerja akhir.3.8.1 Kerja Permulaan ◦ Melibatkan kerja-kerja meratakan permukaan konkrit yang baru dituang sehingga penjujuhan air (water bleeding) kelihatan pada permukaan ◦ Kerja akhir tidak dapat dimulakan sehingga air di permukaan kering sepenuhnya3.8.2 Kerja Akhir ◦ Kerja akhir adalah untuk merata dan melicinkan permukaan konkrit dengan menggunakan sudip tangan atau apungan kuasa (power float) ◦ Kerja melicinkan permukaan, bahagian tepi dan penjuru biasanya menggunakan sudip tangan kerana ianya lebih praktikal Kaedah Apungan Kuasa (power float)

Kaedah Sudip Tangan3.9 KECACATAN KONKRITKecacatan konkrit dapat dikesan seawal usia konkrit itu satu hari, ianya dapat diperhatikan padapermukaan konkrit iaitu terdapat perubahan ketara pada warnanya. Selain itu, keretakan halus juga bolehkelihatan seawal tiga hari usia konkrit. Proses penyecutan dan pengembangan konkrit di bawah sinarmatahari dengan penyelenggaraan pengawetan yang kurang akan menjurus kepada masalah ini. Antarajenis-jenis kecacatan konkrit ialah: i. Variasi warna konkrit ii. Keretakan mikro (permukaan konkrit) iii. Pembentukan habuk iv. Kesan titisan hujan v. Indung Madu vi. Keretakan penyambungan3.9.1 Variasi Warna KonkritDisebabkan oleh pengawetan yang tidak sekata dan keadaan pengawetan yang berbeza-beza. Penggunaanjenama simen dan jenis simen yang berlainan pada permukaan konkrit yang bertindak sebagai pengering.Untuk mengatasi masalah ini, menggunakan bancuhan konkrit yang sama semasa peletakan, pemadatan danpenyudahan konkrit serta memastikan kelembapan konkrit adalah sekata.Kesan kemahiran kerja yang menyebabkan variasi warna ini akan berkekalan. Untuk mengatasinya, salutanpermukaan akan sapu.

3.9.2 Keretakan MikroBerlaku disebabkan oleh penyecutan konkrit yang berterusan dalam keadaan kering (di bawah cuaca panasdan kering).Untuk mengatasi masalah ini, proses pengawetan perlu dilakukan dengan betul. Pembaikan tidak perludilakukan kerana keretakan halus permukaan tidak memberi kesan pada kekuatan konkrit. Sekiranyapermukaan nampak terlalu teruk, salutan permukaan perlu dikenakan.3.9.3 Pembentukan HabukPembentukan habuk putih pada permukaan konkrit setelah kering sepenuhnya.Disebabkan oleh kerja akhir konkrit yang dilakukan sebelum air penjujuh pada permukaaan konkrit sejatsepenuhnya atau disebabkan oleh pengawetan yang tidak betul. Untuk mengatasinya, perlu dipastikan airsejat sepenuhnya sebelum memulakan kerja akhir konkrit.3.9.4 Kesan Titisan HujanMenghasilkan kesan lekukan di serata permukaan konkrit. Ianya disebabkan oleh perubahan cuaca yangtidak menentu semasa kerja konkrit dilakukan.

Langkah mengatasi masalah ini adalah dengan menyediakan penghadang semasa hujan turun, sebagaicontoh meletakkan plastik pada konkrit baru/basah.Kesan titisan hujan pada konkrit baru/basah dapat pulihkan dengan melakukan semula kerja penyudahkonkrit, sekiranya konkrit keras sepenuhnya dan permukaan terlalu teruk. Kerja pemulihan permukaankonkrit perlu dilakukan oleh pakar. (Lapisan terjejas akan ditarah sedalam sekurang-kurangnya 50 mm (2inci) kemudian perekat simen khusus akan digunakan bergantung kepada aplikasi konkrit tersebut).3.9.5 Indung MaduPembentukan indung madu pada permukaan konkrit. Disebabkan oleh kebolehkerjaan konkrit yang rendahatau kerja pemadatan yang kurang baik.Masalah ini dapat diatasi dengan menggunakan reka bentuk bancuhan yang lebih baik. Ianya juga dapatdiatasi dengan melakukan pemantauan semasa kerja-kerja peletakan untuk mengelakkan berlakunyapengasingan agregat. Kerja-kerja pemadatan dengan betul serta melakukan penyelenggaraan pada acuan

kayu agar masalah seperti ini tidak timbul. Dan akhirnya kerja-kerja melepa konkrit pada indung maduuntuk menutup kesan berlubang. Jika kesan berlubang menembusi konkrit, ia perlu dipecahkan dandigantikan dengan konkrit baru.3.9.6 Keretakan KonkritKeretakan pada konkrit memperlihatkan tentang kelemahan konkrit tersebut. Besi tetulang danpenyambungan berfungsi untuk mengelakkan berlakunya keretakan, tetapi jika berlakunya keretakan yangteruk, besi tetulang yang tertedah pada udara akan mengalami pengaratan.Terdapat dua jenis keretakan yang berlaku pada konkrit bertetulang iaitu: • Keretakan pra-pengerasan berlaku sebelum konkrit mengeras • Keretakan pengerasan berlaku selepas konkrit mengerasSemasa Pengecutan Pra-PengerasanTerdapat tiga jenis keretakan sebelum konkrit mengeras iaitu: • Keretakan mendapan plastik • Keretakan pengecutan plastik • Keretakan disebabkan pergerakan acuan kayuMendapan plastik boleh berlaku apabila berlaku penjujuhan berlebihan ketika konkrit masih berkeadaanplastik. Pergerakan lembapan ke permukaan yang berlebihan, menyebabkan berlakunya mendapan agregatdan bahan lebih berat yang lain ke arah bawah.Jika pergerakan pepejal ini dihalangi oleh lapisan tetulang paling atas - berlaku pengumpulan air danrekahan berlaku atas tetulang dan pembentukan lompang di bawah tetulang. Apa yang kelihatan dipermukaan ialah rekahan yang mengikut susunan tetulang.Pengecutan plastik berlaku apabila kadar penyejatan air di permukaan konkrit yang masih baru sangatcepat berbanding kadar pergerakan lembapan ke permukaan dalam konkrit. Pengecutan plastik berlakupada permukaan turapan konkrit.Keretakan disebabkan pergerakan acuan kayu berlaku akibat acuan kayu yang lemah, meleding danmengembang semasa kerja-kerja pemadatan dan peletakan menyebabkan berlaku pergerakan. Kayupenyokong pada acuan kayu juga memainkan peranan penting untuk mengatasi masalah ini.Keretakan pengerasan (selepas konkrit mengeras) disebabkan oleh pengecutan kontang, pergerakanstruktur atau tanah dan beban berlebihan daripada reka bentuk beban.Pengecutan kontang ialah di mana konkrit yang telah mengeras, iaitu selepas tiga hari masih bolehmengecut. Pengecutan ini berlaku kerana pergerakan lembapan dalam konkrit. Jika pergerakan berlakudengan perlahan, konkrit menjadi lebih kering dan tidak memberikan kesan apa-apa kecuali penghidratan.

Tetapi jika pengerakan lembapan berlaku dengan cepat mungkin berpunca daripada sejatan permukaanyang tinggi dalam cuaca panas, akan berlaku tarikan antara konkrit bahagian permukaan dan bahagiandalaman sehingga terjadinya rekahan kerana pengecutan kontang.

4 Kekuatan Konkrit dan Pengujian4.1 EVOLUSI KEKUATAN KONKRITKonkrit adalah satu bahan yang sangat unik dan ia merupakan adunan beberapa bahan yang pada mulanyalembik dan berubah kepada bahan yang sangat keras sekiranya ia diadun dengan baik dan dibiarkanmelalui proses pengerasan yang optimum. Secara amnya, konkrit melalui tiga peringkat kekuatan daripermulaan bancuhan hingga konkrit dapat menanggung beban yang dikehendaki, iaitu:4.1.1 BancuhanPada peringkat awal iaitu selepas dibancuh, konkrit berada dalam bentuk hampir seperti “cecair”, yangmana ianya adalah lembik dan boleh “dialirkan” dan dituang untuk mendapat apa jua bentuk mengikutacuan. Pada peringkat ini, jika seseorang cuba berdiri di atas permukaan konkrit, kakinya boleh tenggelamlangsung ke dalam konkrit.4.1.2 Set AwalSetelah dituang dan dalam masa terdekat (satu sehingga dua jam) konkrit sudah mula kental atau mengeras.Namun begitu konkrit masih lagi tidak mengeras sepenuhnya dan bersifat seperti separa-pepejal dan masihlagi boleh dibentuk. Pada tahap ini, konkrit masih belum dapat menampung beban, bahkan sekiranyaseseorang berjalan di atasnya akan meninggalkan kesan tapak kaki.

4.1.3 Set AkhirSetelah beberapa jam (10 jam), konkrit akan mencapai tahap set akhir iaitu konkrit mulai mengeras dengankadar yang cepat. Pada tahap ini, jika dipijak konkrit ini tidak akan meninggalkan kesan tapak kaki.Kekuatan konkrit akan terus meningkat sehingga mencapai tahap puncaknya setelah sekian lama masaberlalu.4.2 KEBOLEHKERJAANAntara sifat konkrit yang lazim diberi perhatian daripada peringkat adunan dan pengerasan ialahkebolehkerjaan dan kekuatan serta ketahanlasakan konkrit.

KEBOLEHKERJAAN merujuk kepada mudahnya sesuatu adunan konkrit dikerjakan semasa penuangan,pemadatan dan kerja akhir. Konkrit yang likat selalunya sukar untuk dituang, dipadatkan dan disiapkan.Adunan yang terlampau cair (terutamanya disebabkan kandungan air berlebihan) akan mengambil masayang lama untuk mengeras, dan konkrit yang terhasil daripada adunan seperti ini adalah kurang kuat dantidak tahan lasak. Kebolehkerjaan adunan konkrit adalah dipegaruhi oleh dua faktor utama iaitu: • Kandungan simen dan • Penggredan dan tekstur agregat yang digunakanAdunan yang mengandungi simen yang tinggi menghasilkan adunan konkrit yang lebih cair dan lebih mudahdikerjakan. Adunan yang dibuat dengan agregat yang mempunyai taburan saiz yang baik dan dengan teksturyang bulat dan licin juga akan menambah kebolehkerjaan konkrit. Jadi, untuk menghasilkan adunan konkrityang mempunyai kebolehkerjaan yang baik:

• Tambahkan kandungan simen • Gunakan agregat yang mempunyai taburan saiz yang seimbang dan mempunyai tekstur licin dan bulat (seperti batu sungai) • Gunakan bahan tambah - Bahan tambah adalah suatu compound kimia yang dirumus khas dan dicampurkan dalam bancuhan konkrit untuk mengubah sifat konkrit. Untuk menambah kebolehkerjaan konkrit, bahan tambah yang di panggil “Pemudah Adun” boleh digunakan. Jangan sekali-kali mencairkan adunan dengan menambahkan air, kerana air yang berlebihan akan menghasilkan konkrit yang kurang kuat dan tidak tahan lasak.4.3 KEKUATAN DAN KETAHANLASAKAN