คู่มือ-กิจกรรมเปลี่ยนขยะให้เป็นทองตามหลัก-1A-และ-3R

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอพระประแดง สานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั กศน.อำเภอพระประแดง จงั หวดั สมุทรปราการ หนำ้ 1 เอกสารประกอบการอบรมตามโครงการ 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปงี บประมาณ 2562

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 คำนำ เอกสารประกอบการอบรม กิจกรรมเปลี่ยนขยะให้เป็นทอง รูปแบบ 1A3R ได้รวบรวมเน้ือหา เก่ียวกับปัญหาขยะท่ีเกิดขึ้นในปัจจุบัน การจัดการขยะตามหลัก รูปแบบ 1A และ 3R ใบความรู้เกี่ยวกับ กิจกรรมการแปรรูปขยะ หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และการทำบัญชีครัวเรือน เพ่ือใช้ในการ ประกอบการอบรม โครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน 1 อำเภอ 1 อาชีพ กิจกรรมเปล่ียนขยะให้เป็นทอง ตามหลัก รูปแบบ 1A และ 3R เอกสารเล่มนี้ จะมีประโยชน์ต่อผู้เรียน เมื่อผู้เรียนฝึกได้ปฏิบัติทักษะกิจกรรมอย่าง สม่ำเสมอและนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน จะสร้างนิสัยและจิตสำนึกท่ีดี ขยายผลสู่ครอบครัวและชุมชน ต่อไป คณะผู้จัดทำขอขอบคุณในความร่วมมืออย่างดียิ่งจากคณะครู วิทยากร ในการจัดทำเอกสาร ประกอบการอบรม เล่มน้ีให้เสรจ็ ส้ินอย่างสมบรู ณ์มา ณ โอกาสนี้ คณะผจู้ ดั ทำ กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 2

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 สารบัญ หน้า เร่ือง 1 10 คำนำ 12 สารบัญ 35 เร่อื งท่ี 1 การบรหิ ารจัดการขยะ 42 -ปญั หาขยะ -การจดั การขยะตามหลัก 1A3R เร่ืองที่ 2 ใบความรู้กจิ กรรมเปล่ยี นขยะให้เป็นทอง รปู แบบ 1 A 3 R -ใบความรู้ 1- 11 เร่อื งท่ี 3 หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เรอ่ื งที่ 4 การทำบัญชีครัวเรือน บรรณานกุ รม คณะผูจ้ ดั ทำ กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 3

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 บรรณานกุ รม - สถานการณป์ ัญหาขยะในประเทศไทย....จากเวบ็ ไซต์ https://www.schoolofchangemakers.com/knowledge/11678 วันท่ี 6 กรกฎาคม 2561 - ชุดการเรียนรู้ เศรษฐกิจพอเพยี ง - ( วิเคราะหโ์ ดยนายประทปี เมืองงาม ครู คศ.๓ โรงเรียนจุฬาภรณราชวทิ ยาลัย เพชรบรุ ี ๒๕๔๙ ) -ครัวเรือน: เครื่องมือสู่เศรษฐกิจพอเพียง วารสารศูนย์บริการวิชาการ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ฉบับที่ 3 ประจำเดอื น กรกฎาคม – กันยายน 2550 -การทำบัญชีรับจ่ายแล้วไม่จนจริงหรือ....จากเว็บไซต์ http://www.Siaminfobiz.com วันท่ี 30 พฤศจิกายน 2551 กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 4

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 คณะผ้จู ดั ทำ ทป่ี รกึ ษา ซิ้มเจรญิ ผอู้ ำนวยการ กศน.อำเภอพระประแดง นายเกรยี งไกร แสงสว่าง ครู กศน. ตำบลบางจาก สิทธิสังข์ ครู กศน. ตำบลบางจาก คณะทำงาน แสงสวา่ ง ครู กศน. ตำบลบางจาก นางสาวทศั นยี ์ สทิ ธิสงั ข์ ครู กศน. ตำบลบางจาก นางสาววรรณสิ า เรยี บเรยี ง/รูปเล่ม/ปก ซิ้มเจรญิ ผ้อู ำนวยการ กศน.อำเภอพระประแดง นางสาวทศั นีย์ นางสาววรรณสิ า บรรณาธกิ าร นายเกรียงไกร กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 5

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 เร่ืองที่ 1 ความร้ทู ่วั ไปเก่ียวกับขยะ 1.1 ความหมาย ตามพระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. 2535 ได้ให้ความหมายของคําว่า“ขยะมูลฝอย”หรือ “มูลฝอย” ไว้ว่า หมายถึง เศษกระดาษ เศษผ้า เศษอาหาร เศษสินค้า ถุงพลาสติก ภาชนะใส่อาหาร เถ้า มูลสัตว์ หรือซากสัตว์ รวมตลอดถึงสิ่งอื่นใดท่ีเก็บกวาดจากถนน ตลาด ท่ีเลี้ยงสัตว์หรือที่อ่ืน ในขณะท่ีกรมควบคุม มลพิษ(2548) ได้อธิบายไว้ว่า ขยะหรือมูลฝอย (Solid waste) คือ เศษกระดาษ เศษผ้า เศษอาหาร เศษสินค้า เศษวัตถุ ถุงพลาสติก ภาชนะท่ีใสอ่ าหาร เถ้า มูลสัตว์ ซากสัตว์หรือส่ิงอื่นใดทเ่ี กบ็ กวาดจากถนน ตลาด ที่เลยี้ งสัตว์ หรอื ที่อ่ืนและหมายความรวมถึงมูลฝอยติดเชือ้ มูลฝอยทีเ่ ป็นพิษหรืออันตรายจากชมุ ชนหรือครัวเรือน ยกเว้นวัสดุที่ ไมใ่ ชแ้ ลว้ ของโรงงานซึง่ มลี กั ษณะและคุณสมบตั ิที่กําหนดไว้ตามกฎหมายวา่ ดว้ ยโรงงาน ดังน้ันจึงสรุปได้ว่าขยะหรือ มลู ฝอยหรือมูลฝอยชุมชนเป็นคําที่มีความหมายเดียวกัน โดยหมายถงึ เศษกระดาษ เศษผ้า เศษอาหาร เศษสินค้า เศษวัตถุ ถุงพลาสติก ภาชนะที่ใส่อาหาร เถ้า มูลสัตว์ ซากสัตว์หรือสิ่งอ่ืนใดท่ีเก็บกวาดจากถนน ตลาด ท่ีเลยี้ งสัตว์ หรือท่ีอ่ืน รวมถึงมูลฝอยติดเช้ือมูลฝอยที่เป็นพิษหรืออันตรายจากชุมชนหรือครัวเรือนยกเว้นมูลฝอยที่มีลักษณะ และคณุ สมบตั ทิ ่กี าหํ นดไว้ตามกฎหมายว่าดว้ ยโรงงาน 1.2 ประเภทของขยะมูลฝอย สาํ นกั จัดการกากของเสยี และสารอันตราย (2555) ได้จดั แบง่ ประเภทของขยะมลู ฝอยชุมชน ออกตามลักษณะทางกายภาพได้เปน็ 4 ประเภท ได้แก่ 1) ขยะย่อยสลาย (Compostable waste) หรอื มูลฝอยย่อยสลายคอื ขยะที่ เน่าเสียและยอ่ ยสลายได้เรว็ สามารถนํามาหมักทําปุ๋ยได้ เชน่ เศษผัก เปลือกผลไม้ เศษอาหาร ใบไม้ เศษเนื้อสัตว์ เป็นตน้ แต่จะไม่รวมถงึ ซากหรอื เศษของพชื ผกั ผลไม้ หรอื สตั วท์ ่ีเกิดจากการทดลองในห้องปฏบิ ตั ิการ โดยท่ีขยะ ย่อยสลายน้ีเปน็ ขยะท่พี บมากทีส่ ดุ คือ พบมากถึง 64% ของปรมิ าณขยะทั้งหมดในกองขยะ ภาพที่ 1 แสดงลกั ษณะขยะยอ่ ยสลาย ทีม่ าของภาพ สํานกั จดั การกากของเสยี และสารอันตราย (2555) กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 6

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 2) ขยะรไี ซเคลิ (Recyclable waste) หรือ มูลฝอยทย่ี งั ใชไ้ ด้ คอื ของเสีย บรรจภุ ณั ฑ์ หรอื วสั ดเุ หลอื ใช้ ซงึ่ สามารถนาํ กลบั มาใชป้ ระโยชนใ์ หมไ่ ด้ เชน่ แกว้ กระดาษ เศษพลาสตกิ กลอ่ งเครื่องด่มื แบบ UHT กระป๋องเคร่อื งดม่ื เศษโลหะ อะลมู ิเนียม ยางรถยนต์ เปน็ ต้น สาํ หรบั ขยะรไี ซเคิล น้เี ปน็ ขยะที่พบมากเปน็ อนั ดับท่ีสองในกองขยะ กลา่ วคอื พบประมาณ 30% ของปรมิ าณขยะทงั้ หมดในกอง ขยะ ภาพที่ 2 แสดงลักษณะรไี ซเคิล ทีม่ าของภาพ สาํ นกั จัดการกากของเสียและสารอนั ตราย (2555) 3) ขยะอันตราย (Hazardous waste) หรือ มูลฝอยอันตราย คือ ขยะท่ีมี องค์ประกอบหรือปนเปื้อนวตั ถุอนั ตรายชนิดต่างๆ ซึ่งได้แก่ วัตถุระเบดิ วัตถุไวไฟ วัตถุออกซิไดซ์ วัตถุมีพิษ วัตถุทที่ ําให้ เกิดโรค วัตถกุ รรมมนั ตรังสี วัตถุทที่ ําให้เกิดการเปล่ียนแปลงทางพันธุกรรม วัตถุกดั กรอ่ น วัตถุ ที่ก่อให้เกิด การระคายเคือง วัตถุอย่างอื่นไม่ว่าจะเป็นเคมีภัณฑ์หรือส่ิงอื่นใดที่อาจทําให้เกิดอันตรายแก่ บุคคล สัตว์ พืช ทรัพย์สินหรือส่ิงแวดล้อม เช่น ถ่านไฟฉาย หลอดฟลูออเรสเซนต์ แบตเตอร่ีโทรศัพท์ เคลื่อนท่ี ภาชนะ บรรจุสารกําจัดศัตรูพืช กระป๋องสเปรย์บรรจุสีหรือสารเคมี เป็นต้น ขยะอันตรายนี้เป็น ขยะทีม่ ักจะพบได้นอ้ ยทส่ี ดุ กล่าวคือ พบประมาณเพยี ง 3% ของปริมาณขยะทง้ั หมดในกองขยะ ภาพที่ 3 แสดงลกั ษณะขยะอนั ตราย ที่มาของภาพ สํานกั จดั การกากของเสยี และสารอันตราย (2555) กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 7

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 4) ขยะทว่ั ไป (General waste) หรอื มลู ฝอยทั่วไป คือ ขยะประเภทอ่นื นอกเหนือจาก ขยะย่อยสลาย ขยะรีไซเคลิ และขยะอันตราย มลี ักษณะท่ียอ่ ยสลายยากและไมค่ ุ้มค่าสาํ หรับการนํากลับมา ใช้ประโยชน์ใหม่ เช่น ห่อพลาสติกใส่ขนม ถุงพลาสติกบรรจุผงซักฟอก พลาสติกห่อลูกอมซองบะหมี่ก่ึง สําเร็จรูป ถุงพลาสติกเป้ือนเศษอาหารโฟมเปื้อนอาหารฟอล์ยเป้ือนอาหารเป็นต้น สําหรับขยะทั่วไปนี้เป็น ขยะทม่ี ีปริมาณใกลเ้ คียงกับขยะอันตราย กล่าวคอื จะพบประมาณ 3% ของปรมิ าณขยะทัง้ หมดในกองขยะ ภาพท่ี 4 แสดงลกั ษณะของขยะท่วั ไป ที่มาของภาพ สํานกั จัดการกากของเสยี และสารอนั ตราย (2555) 1.3 หลกั การในการจดั การขยะมลู ฝอยชมุ ชน USEPA (1989) (อา้ งถงึ พริ ยี ตุ ม์ วรรณพฤกษ์,2555:10) กล่าวถงึ องค์ประกอบของการจดั การ ขยะมลู ฝอยไวว้ ่าการดาํ เนนิ การจดั การขยะมูลฝอยนนั้ สามารถแบ่งหลกั การในการดาํ เนินการออกเป็นส่วน สําคญั 4 ส่วนตามลาํ ดับความสําคญั ไดแ้ ก่ (1) การลดปรมิ าณขยะจากแหลง่ กําเนดิ (2) การนาํ กลบั มาใช้ ประโยชน์ (3) การกาํ จดั ดว้ ยวิธเี ผาและ (4) การฝงั กลบ กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 8

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 ภาพที่ 5 ลาํ ดับความสําคญั ของการจัดการขยะมูลฝอย ทีม่ าของภาพ พริ ยี ตุ ม์ วรรณพฤกษ์ (2555:10) ท้ังน้ีการลดการเกิดขยะมูลฝอยที่แหล่งกําเนิดและการใช้ซ้ำ มีความหมายครอบคลุมการลดท้ัง ปริมาณและระดับความเป็นพษิ (Toxicity) ของขยะมลู ฝอย การลดปรมิ าณทแ่ี หลง่ กาํ เนดิ เกิดข้ึนได้ดว้ ยการ ออกแบบ การผลติ และการใช้บรรจุภัณฑ์จากวัสดุที่ไม่ก่อให้เกิดมลพิษและมีปริมาณน้อยหรือสามารถใช้ซ้ำ ได้ นอกจากนั้นการนํากลบั มาแปรรูปเพ่อื ใชป้ ระโยชน์จะรวมถงึ การนําเอาขยะอินทรียม์ าแปรรูปเปน็ ปยุ๋ ดว้ ย สําหรับการกําจัดด้วยวิธีเผาน้ันเหมาะสําหรับท้องถิ่นที่มีขยะมูลฝอยที่ไม่สามารถนํากลับไปใช้ประโยชน์ ปริมาณมากๆ และในขั้นตอนสุดท้ายของการจัดการขยะมูลฝอยแบบบูรณาการคือการฝังกลบ ซึ่งแม้จะมี ลาํ ดับความสําคัญน้อยท่ีสุด แต่การฝังกลบยังคงมีความจําเป็นสําหรับการกําจัดขยะมูลฝอยที่ไม่สามารถใช้ ประโยชน์ต่อไปได้อีก เช่น เศษวัสดุจากการก่อสร้างหรือเถ้าจากการเผาและ ขยะมูลฝอยส่วนท่ีเหลือจาก ข้นั ตอนอนื่ ๆ น่นั เอง 1.4 วธิ กี ารในการดาํ เนินการกาํ จัดขยะมลู ฝอย ขยะมลู ฝอยที่เกิดจากกิจกรรมของมนุษย์ในด้านตา่ งๆ โดยเฉพาะจากการดาํ เนินชวี ติ ประจาํ วันน้นั จําเปน็ อยา่ งย่ิงทตี่ อ้ งมกี ารจดั การอย่างเปน็ ระบบตั้งแต่กระบวนการเกดิ ขยะทแี่ หล่งกําเนดิ ไปจนถงึ การนาํ ไปกําจดั หรอื ทาํ ลายยงั สถานท่ฝี งั กลบ ท้ังนรี้ ายละเอียดขัน้ ตอนวธิ ีการกาํ จดั ขยะมลู ฝอยชมุ ชน มี 6 ขนั้ ตอนดังนี้ (อาณตั ตะ๊ ปนิ ตา, 2553:69) กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 9

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 1) การลดและการคดั แยก ณ แหล่งกาํ เนิด การดาํ เนินการกับขยะมูลฝอยท่ีเกิดขึน้ จากแหล่งกําเนดิ ตา่ งๆอันได้แก่ บา้ นเรอื น อาคาร สํานักงาน สถานศึกษา ห้างร้าน ตลอดจนสถานที่สาธารณะทั่วไป เพ่ือรอการเก็บขน การรวบรวม และ การนําไปกําจัดทําลายจากหน่วยงานที่รับผิดชอบ ซ่ึงในการดําเนินการกับขยะมูลฝอย ณ แหลง่ กําเนิดเป็น หน้าท่ีความรับผิดชอบของผู้ท่ีเป็นเจ้าของบ้านเรือนหรืออาคารสถานท่ีต่างๆ โดยมีหลักการในการ จัดการ แบง่ ออกเปน็ 2 ส่วนดว้ ยกัน คอื การลดขยะ ณ แหลง่ กําเนิด (Source reduction) เพ่ือใหม้ ี ปรมิ าณขยะท่ี จะต้องนําไปกําจัดหรือทําลายให้น้อยท่ีสุดเท่าที่จะทําได้ และการคัดแยกขยะ (Waste separation) ซึ่งถือ เป็นมาตรการสําคัญประการหน่ึงที่จะช่วยให้การจัดการขยะในขั้นตอนต่อๆ ไปเป็นไป อย่างมีระบบและมี ประสทิ ธภิ าพมากย่งิ ข้นึ 2) การเกบ็ รวบรวม การเก็บขนขยะมลู ฝอยท่ีถกู ทง้ิ ไวใ้ นภาชนะรองรับขยะซึง่ วางไวต้ ามสถานที่ต่างๆอัน ไดแ้ ก่ บริเวณทพี่ ักอาศัยสถาบันการศึกษาตลาดสด ป้ายรถโดยสารประจําทางและสวนสาธารณะ ฯลฯ เพื่อนาํ มา รวบรวมไว้ยังจุดพักขยะก่อนแล้วจึงทําการขนถ่ายใส่รถเก็บขยะ เพ่ือท่ีจะขนส่งต่อไปยังสถานท่ีฝังก ลบ สําหรับขยะท่ีไม่สามารถนํากลบั มาใชป้ ระโยชน์ไดอ้ ีก แต่หากเป็นขยะรีไซเคิลท่ีได้มีการคดั แยกไว้ในภาชนะ รองรับขยะตามที่กล่าวมาแล้วขยะเหล่าน้ีก็จะถูกรวบรวมและส่งไปแปรรูปเพ่ือนํากลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ ต่อไป การเกบ็ รวบรวมขยะเป็นหน้าท่ตี ามบทบัญญัติของกฎหมายซ่ึงกําหนดให้องคก์ รปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นผู้รับผิดชอบ ดังนั้น หน่วยงานดังกล่าวจะต้องมีการวางระบบและแบบแผนในการเก็บรวบรวมขยะท่ี เกดิ ขึน้ ในแต่ละวันอยา่ งเหมาะสม ทั้งน้ี เพ่ือมใิ ห้มีขยะตกค้างอยตู่ ามสถานท่ตี ่างๆในปริมาณมาก 3) การเก็บกัก ขยะมลู ฝอยเมื่อถูกเก็บรวบรวมจากภาชนะรองรับที่อยู่ตามแหล่งกําเนิดต่างๆ แลว้ ก็จะถกู ขนถ่าย โดยรถเก็บขนขยะเพื่อนําไปกําจัดทําลายยังสถานท่ีฝังกลบให้เร็วที่สุดเพ่ือป้องกันการเน่าเหม็นของขยะ รวมทงั้ เพอ่ื ใหม้ ีขยะตกคา้ งอยตู่ ามสถานทตี่ ่างๆ ให้นอ้ ยทส่ี ุดด้วย ดงั นนั้ ขยะมลู ฝอยเหลา่ นี้จึงไม่จาํ เปน็ ต้องมี การเก็บกัก ณ จดุ ใดจุดหน่งึ กอ่ นนาํ ไปกําจัดหรอื ทาํ ลายยกเว้นในส่วนของขยะอันตรายหรอื ของเสียอันตราย ต่างๆ เทา่ น้นั จะต้องทําการเก็บกักใหม้ ีจาํ นวนมากพอก่อนส่งไปกาํ จัดอยา่ งถูกวิธีและปลอดภยั 4) การขนสง่ การนําขยะมูลฝอยที่เก็บรวบรวมจากแหล่งกําเนิดต่างๆ ภายในชุมชนถ่ายไปยังสถานที่ฝังกลบ ซึ่งตั้งห่างออกไปไกลจากชุมชนหรืออาจเป็นการขนถ่ายขยะไป สู่ขบวนการแปรสภาพเพ่ือนํากลับมาใช้ ประโยชน์ใหม่อกี ในการขนส่งขยะมูลฝอยไปยงั สถานท่ฝี ังกลบนั้นจะเกดิ ขึ้นภายหลังการดําเนนิ การรวบรวม กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 10

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 ขยะภายในชุมชนเสร็จส้ินแล้ว โดยระยะเวลาท่ีใช้จะมากหรือน้อยข้ึนอยู่กับระยะทางระหว่าง ชุมชนไปยัง ท่ตี ้งั ของสถานทฝี่ งั กลบ ซึ่งมผี ลตอ่ จาํ นวนเที่ยวของการขนสง่ ขยะในแต่ละวนั ดว้ ย 5) การแปรสภาพ วธิ ีการทจ่ี ะทาํ ให้ขยะมลู ฝอยท่ีเกบ็ รวบรวมจากชุมชนอยใู่ นสภาพท่เี กิดความสะดวกตอ่ การ เก็บขนไปกําจัดทําลายหรือนํากลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ได้ ซ่ึงวัตถุประสงค์ของการแปรสภาพขยะจะมีอยู่ ด้วยกัน 3 ประการดังน้ี คือ 1) เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของการจัดการขยะโดยการอัดขยะให้เป็นฟ่อน หรือ เปน็ ก้อนๆ ซงึ่ จะช่วยลดพ้ืนทีใ่ นการเกบ็ ขนขยะและลดคา่ ใชจ้ ่ายในการขนสง่ ไปยงั สถานท่ีฝงั กลบ ใหน้ ้อยลง 2) เพ่อื นําวสั ดุทีใ่ ช้แลว้ กลบั มาใชป้ ระโยชนใ์ หม่อีก 3) เพ่ือนําผลผลติ ท่เี กดิ จากกระบวนการ แปรสภาพมาใช้ ประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ตัวอย่างเช่น เม่ือทําการแปรสภาพขยะด้วยการย่อยสลายทาง ชีวภาพแล้วก็จะได้ ปุย๋ หมักหรอื ปุ๋ยอินทรยี ์มาใช้ในการเพาะปลูก หรือทําการยอ่ ยสลายขยะทางชีวภาพ เพ่ือให้ได้ก๊าซมเี ทนมา ใชเ้ ปน็ เช้ือเพลงิ ในดา้ นตา่ งๆ เชน่ การหุงตม้ การป่นั กระแสไฟฟ้า เปน็ ตน้ 6) การกําจดั หรือทาํ ลาย การกําจดั หรือทาํ ลาย (disposal)ถอื เปน็ ขน้ั ตอนสดุ ท้ายของการจดั การเกีย่ วกบั ขยะมูล ฝอยซึง่ เมื่อมีการดาํ เนนิ งานในข้นั ตอนตา่ งๆ ตามทไ่ี ด้กลา่ วมาเปน็ ลาํ ดบั แลว้ ขยะมลฝอย การลดและการคดั แยกณ แหลง่ กําเนิด (Source Reduction and Separation) การเก็บรวบรวมและเกบ็ กกั (Collection and ) Storage การขนส่ง การแปรสภาพ (Transporta)tio (Process)in n g การกาํ จดั หรือทําลาย (Dispos) a l ภาพที่ 6 ข้นั ตอนการดาํ เนินงานจัดการขยะมูลฝอยชุมชน หนำ้ 11 ทม่ี าของภาพ อาณตั ตะ๊ ปนิ ตา (2553:70) กศน.อำเภอพระประแดง

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 ในปจั จบุ นั ไดม้ กี ารดําเนนิ การกําจดั หรอื การทําลายขยะมลู ฝอยดว้ ยวธิ กี ารต่างๆ ดงั ตอ่ ไปนี้ การเทกองบนพ้นื (open dumping) การเทกองบนพ้ืนเปน็ วิธีการกําจัดขยะมูลฝอยอย่างง่ายทสี่ ุด และเสียคา่ ใช้จ่ายน้อยทีส่ ดุ กลา่ วคอื ขยะทีเ่ ก็บรวบรวมจากชมุ ชนจะถูกขนส่งไปยังสถานท่ี ทง้ิ ขยะซึง่ อาจมี สภาพเป็นท่ีราบท่ัวไปหรืออาจเป็นพ้ืนท่ีท่ีเป็นหลุมบ่อก็ได้ ขยะท่ีขนส่งมาน้ันจะถูกเทลง มากองบนพ้ืนดิน โดยมิได้ดําเนินการใดๆ ทั้งสิ้น ซึ่งเม่ือมีจํานวนเพิ่มมากขึ้นก็จะกลายเป็นภูเขาขยะที่สร้างปัญหาในหลายๆ ด้าน ท้ังเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ของพาหะนําโรคต่างๆ เช่น หนู แมลงวัน ฯลฯ และ ทําให้เกิดน้ำเสียจากกอง ขยะซ่ึงอาจปนเปื้อนลงแหล่งน้ำใกล้เคียงหรือน้ำใต้ดินได้วิธีน้ีจึงไม่ถือว่าเป็นการกําจัดขยะท่ีถูกสุขลักษณะ และ ควรต้องหลีกเล่ียงจะดําเนินการ ท้ังน้ี เนื่องจากเป็นการทําลาย ทัศนียภาพของพ้ืนท่ี และท่ีสําคัญ คือ ทําให้เกดิ ความเดอื ดร้อนรําคาญตอ่ ประชาชนทีอ่ าศัยอยูใ่ นบริเวณ โดยรอบพน้ื ที่ทิ้งขยะดงั กล่าวได้ อย่างไรก็ ตาม พบว่า ในปัจจุบันน้ี ท้องถ่นิ หลายแห่งทั่วประเทศยังมีการกําจัดขยะด้วยวิธีเทกองบนพื้นอยู่ เนื่องจาก ทอ้ งถนิ่ เหล่านนั้ ไม่มีสถานที่ท้ิงขยะเปน็ ของตนเอง รวมท้ังยังขาดแคลนงบประมาณทีจ่ ะใช้ก่อสร้างสถานท่ี ฝงั กลบขยะอยา่ งถูกหลักสขุ าภบิ าลได้ นอกจากการนาํ ขยะมาเทกองบนพน้ื โดยไมไ่ ดจ้ ัดการใดๆ ดังกล่าวแล้ว ในบางครงั้ พบว่า กองขยะที่ใหญ่ข้ึนเร่อื ยๆ จะถูกเผาทงิ้ เรียกวา่ “การเผาในทโ่ี ล่ง (open burning)” ซงึ่ การกระทําดังกลา่ วนี้ ยิ่งทําให้เกิดปัญหามลพิษต่อสิง่ แวดล้อมมากข้ึน เพราะควันไฟและเศษข้ีเถา้ จากการเผาขยะจะสร้าง มลพิษ ทางอากาศ ซึง่ นับเป็นอนั ตรายต่อสุขภาพอนามยั การฝังกลบอย่างถูกหลักสุขาภิบาล (sanitary landfill) การฝังกลบอย่างถูกหลักสุขาภิบาล เปน็ การนําวธิ กี ารทางวศิ วกรรมมาใช้ในการกําจัดขยะอยา่ งถูกตอ้ งตามหลักสขุ าภบิ าล กล่าวคอื ขยะท่ีนาํ มา เททิ้งลงบนพื้นดินจะถูกเกลี่ยให้กระจายและบดทับให้แน่น จากน้ันทําการกลบทับ ด้วยดินและบดทับให้ แน่นอีกรอบหนึ่ง เม่ือมีการนําขยะมาท้ิงเพิ่มอกี ก็จะเกล่ียให้กระจายและบดทับด้วย ดินเป็นช้ันๆ ไปเร่ือยๆ จนกว่าสถานท่ีฝังกลบน้ันจะเต็มและไม่สามารถใช้กําจัดขยะต่อไปได้ ก็จะทําการ ปิดหลุมฝังกลบแห่งน้ัน อยา่ งถาวรดว้ ยการถมดิน บดอดั ให้แน่น และมีการปลกู พืชคลุมดินเพ่ือปอ้ งกัน การถูกกัดเซาะหรอื การไหล บา่ (runoff) ของน้ำฝน หลุมฝังกลบขยะด้วยวิธีน้ีในบางครง้ั จะมีการใช้วัสดุ ปูรองก้นหลุมเอาไวด้ ้วยอีกขึ้น หนึ่ง ทั้งนี้ เพื่อเป็นการป้องกนั การไหลซมึ ของน้ำชะมูลฝอยที่เกิดขึ้นภายใน หลุมลงไปปนเปื้อนกับน้ำใต้ดิน ด้านล่าง ซ่ึงเป็นการช่วยทําให้เกิดความปลอดภัยต่อสภาพแวดล้อมมาก ย่ิงข้ึน แต่ในกรณีดังกล่าวนี้ก็ จําเป็นต้องเสียค่าใช้จ่ายในการดําเนินงานเพ่ิมขึ้นไปด้วย และจากการ สํารวจสถานท่ีฝังกลบขยะด้วย วิธีการน้ีในท้องถ่ินทั่วประเทศพบว่ายังมีอย่ไู ม่มากนัก ดังน้ัน รัฐบาลจึงจําเป็นจะต้องจัดสรรงบประมาณให้ กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 12

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 สามารถดําเนินการได้ ครอบคลุมในพ้ืนที่ต่างๆ ให้เพ่ิมมากข้ึน สําหรับขั้นตอนการฝังกลบอย่างถูกหลัก สขุ าภิบาล การฝงั กลบโดยวิธีพเิ ศษ (secure landfill) การกําจัดขยะโดยวิธพี ิเศษนี้ อาจเรียกอกี อย่างหนง่ึ ว่า “การฝังกลบอย่างปลอดภัย (secure landfill)” ซึ่งจะแตกต่างจากการฝังกลบอย่างถูกหลักสุขาภิบาล คอื เป็นการฝังกลบเฉพาะขยะที่เป็นอันตราย (hazardous waste) เท่านั้นโดยขยะอันตรายดังกลา่ วอาจมี แหลง่ กําเนิดมาจากชมุ ชนสว่ นหนงึ่ และจากของเสียท่เี กดิ ในภาคอุตสาหกรรมอกี สว่ นหนึ่งการดําเนนิ งานโดย วิธีนี้จึงต้องมีความเข้มงวดและรัดกุมมากยิ่งข้ึนเนื่องจากขยะอันตรายที่นํามาฝังกลบน้ันหากมีการรั่วไหล ออกสู่ภายนอกย่อมก่อให้เกิดความเสียหายรุนแรงต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพอนามัยของประชาชนได้ โดยทั่วไปการฝังกลบประเภทนี้มักจะต้องทําการปูรองก้นหลุมด้วยวัสดุพิเศษที่มีอายุทนทานและไม่ฉี กขาด ได้ง่ายเม่ือใช้งานเวลานานๆทั้งนี้ เพ่ือสามารถป้องกันการร่ัวไหลของสารอันตรายน่ันเองนอกจากนี้ขยะ อนั ตรายที่นํามาฝังกลบก็จะตอ้ งบรรจุไว้ในภาชนะที่หนาแนน่ และปิดสนทิ และมกี ารจัดวางในหลุมอย่างเป็น ระบบป้องกันมใิ ห้มีการกระแทกในระหว่างการฝงั กลบซึ่งอาจเปน็ สาเหตใุ หเ้ กิดการรั่วไหลได้สาํ หรบั สถานที่ ฝังกลบโดยวิธีพิเศษ ยังมีจํานวนไม่เพียงพอที่จะรองรับขยะอันตรายท่ีเกิดข้ึนในปัจจุบันได้เนื่องจากต้องใช้ เงินลงทนุ สูงและตอ้ งอาศัยผ้เู ชย่ี วชาญมาดาํ เนินการ การเผาในเตาเผา (incineration) เป็นการนําขยะมูลฝอยมาเผาในเตาเผาท่ีมีอณุ หภูมิสูงเพื่อให้ เกิดขบวนการเผาไหมอ้ ยา่ งสมบูรณ์ซึง่ ลักษณะของเตาเผาอาจจะแตกต่างกันไปตามองคป์ ระกอบของขยะท่ี เกิดขึ้นในแต่ละชุมชนกล่าวคือ ถ้าชุมชนใดมีขยะชนิดท่ีเผาไหม้ได้ง่ายและมีความชื้นต่ำเตาเผาท่ีใช้ก็ไม่ จาํ เป็นต้องมีอุณหภูมสิ ูงมากนักกเ็ พียงพอตอ่ การเผาไหม้ขยะดังกล่าวแต่ถ้าชมุ ชนใดมีองคป์ ระกอบของขยะ ท่เี ผาไหมไ้ ดย้ าก รวมทัง้ มีเปอรเ์ ซนตค์ วามชื้นสงู เตาเผาทใ่ี ชต้ ้องออกแบบให้มีเช้ือเพลงิ ชนิดท่ีใหค้ วามร้อนสงู มากๆ นอกจากนเี้ ตาเผาขยะไม่วา่ จะเป็นรปู แบบใดก็ตามจําเปน็ ต้องใช้เทคโนโลยีที่สามารถควบคุมการเผา ไหม้ อุณหภูมิ ควัน ไอเสีย ตลอดจนเศษผงหรือฝุ่นละอองที่ปน ออกไปกับควันเสียด้วย ท้ังน้ี เพ่ือเป็นการ ป้องกันมลพิษทางอากาศที่จะเกดิ ตามมาและในส่วนของขเี้ ถา้ ซง่ึ เกดิ จากขบวนการเผาไหม้ขยะทอี่ ยูด่ ้านลา่ ง ของเตาเผากจ็ ะต้องมีการนาํ เอาไปกําจดั หรือทําลายยังสถานท่ีฝงั กลบอีกต่อหนง่ึ ดว้ ย ทั้งนีภ้ ายหลังจากการ ดําเนินการลดและการคัดแยก ณ แหล่งกําเนิด การเก็บรวบรวม การขนส่ง การเก็บกกั แล้ว ในขน้ั ตอนการ แปรสภาพ การนําไปใชป้ ระโยชน์และการกาํ จดั หรือทาํ ลายนน้ั สามารถสรปุ เปน็ แผนภาพแยกตามประเภท ของขยะได้ดงั ต่อไปนี้ กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 13

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 ภาพที่ 7 การจัดการขยะมลู ฝอยชุมชนตามลักษณะประเภทของขยะ ท่ีมาของภาพ สํานกั สงิ่ แวดลอ้ ม กรุงเทพมหานคร (2556:13) กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 14

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 การจดั การขยะตามหลกั 1A3R Avoid หรือ งด-เลิก คือการงดหรือเลิกใช้ผลติ ภณั ฑ์ทใ่ี ช้ครงั้ เดยี วแล้วทิ้ง และผลติ ภณั ฑท์ ี่เปน็ อนั ตรายต่อ ผู้ใชแ้ ละส่งิ แวดล้อม เช่น ตะเกยี บไม้ ช้อนพลาสติก โฟม ถุงพลาสตกิ ผลิตภณั ฑส์ ารเคมี (ยาฆา่ แมลง นำ้ ยาลา้ ง หอ้ งน้ำ) Reduce หรอื ลดคือการใชเ้ ท่าทีจ่ ำเป็น และเพิม่ ประสิทธิภาพการใช้ใหค้ ้มุ คา่ และเกิดประโยชน์มากท่ีสุด Reuse หรือใช้แลว้ ใชอ้ ีกคือการนำผลติ ภัณฑ์หรือทรัพยากรต่างๆ กลบั มาใชใ้ หมใ่ นลกั ษณะเดิมเพื่อ หลีกเล่ยี งการสูญเสียพลังงานท่ีต้องใชใ้ นกระบวนการผลติ เชน่ เสอ้ื ผ้าภาชนะทที่ ำเปน็ แก้วลงั พลาสตกิ เฟอร์นเิ จอร์ หนงั สือ และอน่ื ๆ Recycle หรือหมุนเวียนกลับมาใชใ้ หม่คือการนำผลติ ภัณฑบ์ างชนดิ กลบั เขา้ สูก่ ระบวนการผลิตอีกครงั้ ทำใหส้ ามารถลดปริมาณการใชท้ รัพยากรธรรมชาตลิ งได้ ผลติ ภณั ฑ์ทสี่ ามารถนำมา Recycle ได้ คอื แกว้ กระดาษ พลาสตกิ และโลหะ กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 15

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 บนั ทึกส่ิงทไ่ี ดจ้ ากการเรยี นรู้ สรุป ............................................................................................................................. ....................................................... ..................................................................................................................................................................... ............... .................................................................................................................... ................................................................ ............................................................................................................................. ....................................................... ......................................................................................................................................... ........................................... ....................................................................................... ............................................................................................. ปญั หา ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................................................................. ....... ........................................................................................................................... ......................................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................... ................................................ .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ....................................................... .............................................................................................. ............................... ขอ้ เสนอแนะ ........................................................................................................................ ............................................................ ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................................. ....................................... ............................................................................................ ........................................................................................ ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................................................................... กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 16

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 เรือ่ งที่ 2 ใบความรู้กิจกรรมเปลย่ี นขยะใหเ้ ป็นทอง ตามหลัก 1A และ 3R กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 17

การทำปุ๋ยหมกั ปุ๋ยหมักจากเศษอาหารคือปุ๋ยท่ีได้จากการหมัก อินทรีย์วัตถุ จากธรรมชาติท่ีย่อยสลายได้ง่าย เช่น เศษ พืชผัก ผลไม้ เศษอาหาร และขยะเป็นต้น ด้วยการใช้ จุลิ น ท รีย์ที่ มี ป ระสิ ท ธิภ าพ (EM) ใน ก ารย่ อยส ลาย สารละลายเข้มข้นท่ีได้จากการหมัก จะพบสารประกอบพวก ดาร์โบ-โอเดรท โปรตีน กรดอะมิโน ฮอร์โมน เอนไซม์ ใน ปริมาณท่ีแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับวัตถุดิบท่ีใช้ (พืชหรือสัตว์)จะ เห็นได้ว่าการทำเกษตรอินทรีย์ท่ีได้ผลและถูกต้องเหมาะสม จะต้องปรับปรุงบำรุงดินเป็นอันดับแรก จนดินมีชีวิต (ดิน อุดมสมบูรณ์) พร้อมกับเสริมความมั่นใจด้วย ใช้น้ำหมัก ชีวภาพแทนการใช้ปุ๋ยเคมี และสารเคมี ก็จะประสบ ผลสำเร็จในการทำเกษตรอินทรีย์อย่างแน่นอน เพียงแต่ต้อง ทำอยา่ งต่อเนือ่ ง อย่างจริงจงั ดว้ ยจติ ใจท่ีมงุ่ มั่นตลอดไป กศน.อำเภอพระประแดง

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 กจากเศษอาหาร เตรียมวสั ดทุ ี่ใช้ในการหมกั 1. นำ้ เปล่า จำนวน 150 ลิตร 2. กากน้ำตาล (โมลาส) จำนวน 6-8 ลติ ร 3. เศษผักผลไม้ทกุ ชนิด ประมาณ 15 กโิ ลกรมั 4. ถ้าใช้น้ำประปาใหท้ ิง้ ในถัง 1 คืน เพอ่ื ใหค้ ลอรีนละเหย 5. ผักให้สับเป็นช้ินเล็ก ๆ เพอ่ื ย่อยงา่ ย (ใสถ่ งุ ) 6. กากสม้ และมะนาวใช้ทำราดห้องน้ำดี การเตรียมวัสดุอปุ กรณ์ 1. จดั หาถงั พลาสตกิ พร้อมฝาปดิ ขนาดบรรจุ 200 ลติ ร ควรเป็น ถังรูปทรงกลม 2. ถงุ ปุ๋ยหรือกระสอบทีเ่ ปน็ รูเล็ก ๆ จำนวน 3-4 ถุง 3. ขวดนำ้ พลาสติก ขนาด 0.75 ลิตร หรอื 1 ลิตร ประมาณ 10 ขวด (ตามความตอ้ งการ) 4. เชอื กฟาง 5. ก้อนหิน หรอื อิฐ (เพอื่ ใสใ่ นกระสอบถว่ งให้ขยะจม) หนำ้ 18

ขั้น 1. เตรยี มน้ำเปล่า 150 ลติ ร ใสใ่ นถงั ท่ีเตรยี มไว้ (หากเป็นนำ้ ประปาใส่ท้งิ ไว เทกากนำ้ ตาล (โมลาส) 6-8 ลติ ร ลงในนำ้ แล้ว คนให้เขา้ กัน 2. นำเศษอาหาร เศษผกั ผลไม้ หรือเปลอื กผลไม้ท่มี ีอยู่ นำใส่ถุงปุย๋ ผูกเชอื นำไปแชใ่ นน้ำท่ีเตรยี มไว้กดใหจ้ มนำ้ โดยใชก้ อ้ นหิน หรอื วัสดถุ ว่ ง ถา้ เศษผ หรอื เปลือกผลไม้ชิ้นใหญ่ ให้สับเป็นช้ินเล็ก ๆ ก่อนใสใ่ นถังป๋ยุ จะชว่ ยให้ยอ่ ย กศน.อำเภอพระประแดง

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 นตอนการทำ วป้ ระมาณ 1 วนั ) 3. ปดิ ฝาถงั ทิง้ ไวใ้ นที่รม่ อยา่ ใหโ้ ดนแดด และน้ำฝนเขา้ หมักไว้ 7 วนั อกใหแ้ น่นแล้ว 4. นำ้ ทห่ี มกั ไว้ 7 วัน สามารถนำไปใชง้ านได้ ผัก ยดีข้นึ หนำ้ 19

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 บันทึกสง่ิ ที่ไดจ้ ากการเรียนรู้ สรุป ............................................................................................................................. ....................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ........... ........................................................................................................................ ............................................................................ ............................................................................................................ ........................................................................ ................ ............................................................................................................ ........................................................................................ ปญั หา ................................................................................................................................................................. .............................. ..................................................................................................... .......................................................................................... ............................................................................................................................. .................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... ............................................................................................................................................................................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................ ................................................................................................... ............................................................................................................................. .................................................................. ............................................................................................................................. .................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... ............................................................................................... ..................................................................... .......................... ขอ้ เสนอแนะ ............................................................................................................................. .................................................................. .............................................................................................................................................................................................. . ............................................................................................................................. .................................................................. ............................................................................................................................. .................................................................. ................................................................................................................................. .............................................................. ............................................................................................................................................................................................... กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 20

ขนั้ ตอนการทำ กระเป 1 2 ขนั้ ตอนที่ 1 ความยาวกระเป๋า 44 เซนติเมตร ความกวา้ ง 3 4 ความยาวสายกระเป๋า 32 เซนตเิ มตร ความกว กศน.อำเภอพระประแดง

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 ป๋าจากเศษผา้ ง 39 เซนตเิ มตร อปุ กรณ์ เขม็ ดำ้ ย ปำกกำเขียนผำ้ กรรไกร เศษผำ้ หรือ ลกู ปัด สำหรับตกแตง่ ว้าง 14 เซนตเิ มตร หนำ้ 21

ข้ันตอนที่ 2 5 เยบ็ ตวั กระเปา๋ และเย็บสายกระเป๋า การวางผา้ โด 8 พบั ด้านบนของกระเปา๋ ลง 2.5 ซม. พับสองครงั้ แล้วรีด หลังจาก ขน้ั ตอนท่ี 3 10 11 เย็บสายกระเป๋ากับตวั กระเป๋าเข้าด กศน.อำเภอพระประแดง

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 67 ดยวางผา้ ด้านถกู ออก แล้วพบั ครึ่ง ด้านลา่ งก้นกระเป๋า เย็บด้านข้างของก้น 9 กระเปา๋ กน้ันก็เย็บ เยบ็ สายกระเป๋า โดยวางผา้ ด้านถูก 12 ดว้ ยกนั หนำ้ 22

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 บันทึกส่งิ ท่ีไดจ้ ากการเรยี นรู้ สรปุ ............................................................................................................................. ....................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ........... ........................................................................................................................ ............................................................................ ............................................................................................................ ........................................................................ ................ ............................................................................................................ ........................................................................................ ปญั หา ................................................................................................................................................................. .............................. ..................................................................................................... .......................................................................................... ............................................................................................................................. .................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... ............................................................................................................................................................................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................ ................................................................................................... ............................................................................................................................. .................................................................. ............................................................................................................................. .................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... ............................................................................................... ..................................................................... ........................... ข้อเสนอแนะ ............................................................................................................................. ..................................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................... .............................................................................................................................................. .................................................... .................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ..................................................................... กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 23

เครื่องป 3.กรรไกร ข้ันตอ วธิ ีทำ 1.นำเศษผา้ มาตดั ใหเ้ ป็นสีเหลย่ี มผืนผ้า 2.นำผา้ กลบั ดา้ น3.ผบั ผา้ ครึ่งนงึ แลว้ ยิงปืนกาวให้ ติดกนั กับตวั ผา้ 4.นำเศษผา้ มาตดั เล็กๆเพอ่ื พันรอบโบว์อีกที 5.นำก๊บิ ตดิ ผมแบบสำเร็จแลว้ ยงิ ปนื กาวใสผ่ ้า กศน.อำเภอพระประแดง

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 ประดับจากเศษผ้า อปุ กรณ์ 1.ผา้ 2.ปนื กาว 4.ไมบ้ รรทัด 5.กิ๊บ 6.กระดุม อนการทำ 1. ตดั เศษผา้ เปน็ รูปสีเ่ หลี่ยมขนาดประมาณ 2×2 นวิ้ แล้วนำมาพบั ครง่ึ สองรอบ 2. จากนั้นให้เยบ็ เนาที่ปลายผา้ ตามตัวอย่าง เพ่ือให้ ผา้ เปน็ จีบด้านลา่ งเหมอื นกับกลีบดอกไม้ หนำ้ 24

3. เมื่อเนากลบี ดอกไม้อันแรกเสร็จ ก็นำผา้ ผนื ท่สี องมาต่อกัน ได้เลย เย็บต่อกนั ประมาณ 6 กลบี จนกลายเป็นดอกไม้ดอก ใหญ่ 4. จากนน้ั ถักไหมเป็นวงกลม หรืออาจจะ ดอกไม้ เพื่อทำเปน็ เกสรดอกไม้ก็ไดค้ ะ่ จ กศน.อำเภอพระประแดง

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 ะใชก้ ระดุมสวย ๆ มาปิดด้านบนของ จากน้ันเย็บให้แน่น 5. เมอ่ื ได้โบวด์ อกไม้ตามท่ีเราต้องการแลว้ ใหน้ ำกิบ๊ ติดผมมาเย็บติดใหแ้ น่น ตามตวั อยา่ งในรูป กจ็ ะไดก้ บิ๊ ดอกไม้ติดผมนา่ รกั ตามชอบแลว้ หนำ้ 25

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 บันทึกสิ่งท่ีไดจ้ ากการเรยี นรู้ สรุป ............................................................................................................................. ..................................................................... .............................................................. ............................................................................................................................. ....... ............................................................................................................................ ...................................................................... .................................................................................................................. ........................................................................ ........ .................................................................................................................. ................................................................................ ปญั หา ........................................................................................................................................................................... ....................... ............................................................................................................ ...................................................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................... .................................................................................................................. ................................................................................ .................................................................................................................................................................................................. แนวทางแก้ไข ....................................................................................... ........................................................................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................... .................................................................................................................. ................................................................................ .................................................................................................................................................................................................. ข้อเสนอแนะ ............................................................................................................................. ..................................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......... .......................................................................................................................... ........................................................................ .................................................................................................................. ..................................................................... ........... กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 26

ตะกรา้ จากซองกาแ พอไดจ้ านรองแก้วเราสามารถตอ่ ยอดเป็นตะกร้าอเนกประสงค์ไดไ้ ม 17 2 ทร่ี องแก้ว พบั ป ตะก 3 จากทีร่ องแกว้ ที่ยงั ไม่พบั มุม สานตอ่ ไปอกี 1 ดอก เพอ่ื จะหักมุมให้ 4 ตัง้ ขนึ้ เปน็ ตะกรา้ อเนกประสงค์ พบั หักมมุ ใหค้ รบท้ัง 4 มมุ จะได กศน.อำเภอพระประแดง

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 แฟ/ถงุ น้ำยาปรับผ้าน่มุ มย่ ากนะค่ะ มาลองทำกันเลย ! 6 พับเก็บมมุ ทกุ มมุ ปลายตะกรา้ ลง 1 ชอ่ ง จะได้ กรา้ อเนกประสงคต์ ามท่ีเรา ต้องการ 5 ดด้ ังรูป สานข้นึ ไปประมาณ 4 แถวหรอื ตามความสงู ทีเ่ ราต้องการ หนำ้ 27

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 บนั ทกึ สง่ิ ท่ไี ดจ้ ากการเรยี นรู้ สรปุ ............................................................................................................................. ..................................................................... .............................................................. ............................................................................................................................. ....... ............................................................................................................................ ...................................................................... .................................................................................................................. ........................................................................ ........ .................................................................................................................. ................................................................................ ปัญหา ........................................................................................................................................................................... ....................... ............................................................................................................ ...................................................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................... .................................................................................................................. ................................................................................ .................................................................................................................................................................................................. แนวทางแก้ไข ....................................................................................... ........................................................................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................... .................................................................................................................. ................................................................................ .................................................................................................................................................................................................. ขอ้ เสนอแนะ ......................................................................................................... ......................................................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................... ............................................................................................................................. ..................................................................... ................................................................................................................................................................ .................................. ................................................................................................ ................................................................................................. กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 28

กลอ่ งกระด 2 1 เตรียมอุปกรณ์ 1. หลอดกาแฟหรอื หลอดนำ้ ตดั หลอดตามแนวยาวของหล 2. กรรไกร เตรยี มไว้มาก ๆ ตามความต้อ 4 ร้อยไปเร่ือย ๆ จนเปน็ รปู กล่อง ทชิ ชู่ อาจจะสลบั สีหรอื ไมส่ ลบั ก็ได้ กศน.อำเภอพระประแดง

ดาษทชิ ชจู่ ากหลอดกาแฟ เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 3 ลอด พบั หลอดเป็นรปู สามเหลยี่ ม องการ 5 ชิน้ งานสำเรจ็ หนำ้ 29

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 บันทึกสง่ิ ทไ่ี ดจ้ ากการเรียนรู้ สรุป ............................................................................................................................. .................................................................. .......................................................................................................................................................... ..................................... .............................................................................................. ................................................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... .................................................................................................................. ............................................................................. ปญั หา ............................................................................................................................. .................................................................. .............................................................................................................................................................................................. . ............................................................................................................................. .................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... .................................................................................................................. ............................................................................. แนวทางแก้ไข ..................................................................................................................................................................................... .......... ......................................................................................................................... ...................................................................... ............................................................................................................................. .................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ขอ้ เสนอแนะ ......................................................................................... ...................................................................................................... ............................................................................................................................. .................................................................. ............................................................................................................................. .................................................................. ......................................................................................................................................................... ...................................... ............................................................................................ ................................................................................................... กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 30

1 ปลาตะเพียนจากซอง ตดั ถุงขนมให้ได้ขนาดที่ 6 ตอ้ งการในตัวอยา่ ง ขนาดเส้นสาน 8x8 ซม. 2 เร่ิมสานแถวที่ 1 7 โดยสลับเส้นถุงทีต่ ดั สอดสลับขึน้ ลงทลี ะ ซองเป็นลายชดั 3 แถวท่ีสอง และแถวตอ่ ๆ ไป สานสลบั ข้นึ ลงไปเรื่อยๆ กศน.อำเภอพระประแดง

งขนมกรอบ เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 เตรยี มสว่ นตา ปาก และครบี 5 นำเศษถงุ ขนม ตดั ตกแตง่ ส่วนที่เป็น ทง้ั หมดยัดใสท่ ้อง ครบี และหาง ปลาเย็บให้ เรยี บร้อยสวยงาม 4 จดั ใหส้ วยงามตรวจสอบ ลายให้ถกู ตอ้ ง หนำ้ 31

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 บนั ทกึ ส่ิงที่ไดจ้ ากการเรียนรู้ สรุป ............................................................................................................................. .................................................................. .............................................................................................................................................................................................. . ............................................................................................................................. .................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... .................................................................................................................. ............................................................................ ปัญหา ............................................................................................................................. .................................................................. .............................................................................................................................................................................................. . ............................................................................................................................. .................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... .................................................................................................................. ............................................................................. แนวทางแก้ไข ..................................................................................................................................................................................... .......... ......................................................................................................................... ...................................................................... ............................................................................................................................. .................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... ............................................................................................................................................................................................... ข้อเสนอแนะ ......................................................................................... ...................................................................................................... ............................................................................................................................. .................................................................. ............................................................................................................................. .................................................................. ......................................................................................................................................................... ...................................... ............................................................................................ ................................................................................................... กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 32

อปุ กรณ์ แจกนั ดอกไมจ้ า • ขวดพลาสติก ขนั้ ตอนการทา • หวั แรง้ ใบมดี ทองเหลอื ง ข้นั ตอนแรก สำหรบั ตดั ขวดพลาสติก กอ่ นอ่ืนเริ่มจากล้างขวดโค๊กให้สะอา • สีเพ้นท์กระจก ขนาด 60 cc ออก จากน้นั กใ็ ช้ผ้าชุบทนิ เนอร์ เชด็ • นำ้ ยามเี ดียม (เอาไว้ผสมสี) ขวดออกใหห้ มด ดงั รปู 60 cc ขั้นตอนที่ 2 • อุปกรณช์ ดุ โคมไฟ ใชป้ ากกาวาดใบไม้ สำหรับใช้เป็น • ปากกาเขยี นแผน่ ใส ลักษณะขอบใบไม้ควรจะเป็นแบบ วาดเสรจ็ ก็ ใช้หวั แรง้ ใบมดี ตัดตาม ชนดิ ลบออก ไวป้ ระมาณ 10 นาทคี ะ่ ) กศน.อำเภอพระประแดง

ากขวดพลาสติก เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 าดค่ะ ลอกป้าย ขั้นตอนท่ี 3 ดคราบกาวที่ เช็ดขวดใหแ้ หง้ สนิท นำแบบแพทเทริ ์นทเี่ ลือก ใส่เขา้ ไปในขวด จดั ให้เขา้ ที่ หรอื ใชแ้ พทเทริ ์น ดอกเด่ยี วจดั วางรปู แบบเองตามตอ้ งการไดค้ ่ะ จากนน้ั ก็ใชป้ ากกาวาดตามลายทเ่ี ลอื กไว้ ดงั รูป นฝาด้านบนของโคมไฟ เทคนิค บเดยี วกบั ลายโคมไฟทจ่ี ะทำ มลายท่ีวาดไว้ (ตอ้ งเสยี บหวั แรง้ ท้งิ หนำ้ 33

ขนั้ ตอนท่ี 4 ขั้นตอนท่ี 6 ตัดขวดดว้ ยหัวแร้งใบมีด ตามลายทวี่ าดไว้ เทสีใส่ขวดเพน้ ท์ เอา เทคนิคง่าย ๆ แลว้ ตดั ปลายออก แ – กลบี ดอกเต็มตดั ให้ขาด ส่วนกลีบดอกไม่เตม็ จากน้นั กล็ งมอื เพ้นท ให้เว้นชว่ งตอ่ ไว้ จากการเพน้ ท์ เทคนื – ช่องว่างระหวา่ งดอกให้เว้นเอาไว้ เพ่อื ยึด รักษาคุณภาพของสีเ ไมใ่ ห้กลับดอกหลดุ จากขวด ใชน้ ำยามีเดียมเติมป – ใบไมใ้ หต้ ัดเวน้ เป็นชว่ ง ๆ เพอื่ ยดึ ตดิ กับขวด แลว้ แต่ความหนดื ขอ ดงั รูป ขนั้ ตอนท่ี 5 ข้นั ตอนที่ 7 ลบลายทว่ี าดไว้ โดยเอาขวด เชอื่ มก้นขวดที่ตดั เอา ไปลา้ งนำ้ เปล่าเลย แค่นก้ี ็ ตดิ ประกบ โดยใช้หวั แ หมดแลว้ เชด็ ให้แห้ง ดังรูป รอ่ งขวด ดงั รูป กศน.อำเภอพระประแดง

าหนวดกุ้งตอ่ หลอดสี เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 แลว้ แตค่ วามถนดั ทไ์ ด้เลยค่ะ สีที่เหลอื ขัน้ ตอนท่ี 8 นขวดแก้ว เพอื่ เก็บ สำหรบั ลายท่มี ีกลีบซอ้ น ให้ตัดกลบี ซอ้ น เพ้นท์ ถ้าสีหนดื เกินไป จากอีกขวดนำมาเชอื่ มกันโดยใชห้ วั แรง้ ประมาณ 5-10 หยด เพื่อเป็นกลบี ซ้อน ดงั รูป องสี ดงั รูป ข้ันตอนสุดทา้ ย าไว้ ในขัน้ ตอนที่ 1 มา เจาะฝากน้ ขวดแล้วใส่หลอดไฟเขา้ ไป แค่น้ีก็ แรงเชือ่ ม 5 จุดบริเวณ เสร็จแลว้ เห็นไหม ไม่ยากเลย ไดโ้ คมไฟ สวย ๆ มาแขวนไว้ในสวนหรอื ตงั้ ประดับที่ บ้านเราดว้ ยค่ะ ดงั รปู หนำ้ 34

เอกสารประกอบการเรยี น 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 บนั ทึกส่งิ ทไ่ี ดจ้ ากการเรียนรู้ สรุป ............................................................................................................................. .................................................................. .............................................................................................................................................................................................. . ............................................................................................................................. .................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... .................................................................................................................. ............................................................................. ปญั หา .......................................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................. .................................................................. ............................................................................................................................. .................................................................. ........................................................................................................................... .................................................................... ............................................................................................................................................................................................... แนวทางแก้ไข ..................................................................................................................... .......................................................................... ............................................................................................................................. .................................................................. ............................................................................................................................. .................................................................. ............................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................. ............................................................................. ข้อเสนอแนะ ........................................................................................................................................................... .................................... ............................................................................................... ................................................................................................ ............................................................................................................................. .................................................................. ............................................................................................................................. .................................................................. .................................................................................................................. ............................................................................. กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 35

งานประด วัสดอุ ปุ กรณ์ : 1. ฝาจบี หลากสีแตต่ ้องมขี นาด 1. นาฝา หรอื รปู แบบเดยี วกนั 2. จ 2. กาวร้อน (ปืนกาว) 3. ทาไ 3. เทปพลาสติกใสแถบใหญ่ 4. นาไปแขวนประดบั กศน.อำเภอพระประแดง

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 ดษิ ฐจ์ ากฝาจบี าจบี หลากสี มาวางเรียงกนั เป็ นรูปทตี่ อ้ งการจะทา จากน้นั นาปื นกาวมายงิ ระหว่างรอยตอ่ ไปเรอ่ื ยๆ จนไดร้ ูปแบบตามตอ้ งการ ตามทีต่ า่ งๆ หนำ้ 36

เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชพี ปี 2562 บนั ทึกสิง่ ทไี่ ดจ้ ากการเรยี นรู้ สรปุ ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................................................................... ปญั หา ..................................................................................................................... ............................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .......................................................................................................................................... .......................................... ......................................................................................... ................................................................... ........................ .................................................................................................................................................................................... แนวทางแก้ไข ............................................................................................................................. ....................................................... .............................................................................................................................................................................. ...... ............................................................................................................................. ....................................................... ............................................................................................................................. ....................................................... .................................................................................................................................................................................... ข้อเสนอแนะ ...................................................................................... ............................................................................................... ............................................................................................................................. ........................................................ ............................................................................................................................. ........................................................ .................................................................................................................................................................................... . ..................................................................................................................................................................................... กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 37

อปุ กรณ์ เอกสารประกอบการเรียน 1 อำเภอ 1 อาชีพ ปี 2562 1.กรรไกร 2. กาว งานประดิษฐจ์ ากกระดาษ 3.หนังสือพมิ พ/์ นิตยสาร หนังสอื พมิ พ/์ นิตยสาร 4. ไม้ ข้นั ตอนการทำ 1. ใช้กรรไกรตดั กระดาษใหเ้ ป็นแผน่ เลก็ ๆตามขนาดที่ตนเองสนใจ 2. ม้วนกระดาษหนังสือพมิ พ์ดว้ ยไมเ้ สียบลกู ชิน้ และรดี ให้แบน 3.จากนั้นทากาวแลว้ ม้วนต่อกนั เป็นรปู สเี่ หลี่ยนขนาดตาม 4.ม้วนเป็นฐานขนาดใหญ่ 1 ชน้ิ จากนัน้ ก็มว้ นเป็นช้นิ เล็ก ความต้องการ สำหรบั ตอ่ เป็นตัวกลอ่ ง จำนวน 20 ช้ิน 5. นำมาต่อกันเปน็ กล่อง หรือจะทำฝาปิดกล่องดว้ ยกไ็ ดค้ ะ่ กศน.อำเภอพระประแดง หนำ้ 38