การปลูกตำลึง-No.6

กรมสง เสรมิ การเกษตร 2548

หนา 1 ตําลงึ เปนผักพื้นบานท่ีคนทวั่ ไปรจู กั กันมานาน เปน ผกั ทมี่ ี คุณคาทางโภชนาการมาก สามารถนาํ ไปปรุงอาหารไดหลากหลายชนดิ เชน แกงจดื ตม จิ้มน้ําพรกิ ใสกวยเต๋ียวและตมเลือดหมู เปน ตน ในอดตี นัน้ เราไม จาํ เปน ตอ งปลกู ตาํ ลึงเอาไวร ับประทานเอง เน่อื งจากตําลึงมกั พบเหน็ ท่ัวไป ตามเถาไมเลอื้ ยอ่ืน ตามพุมไมเตีย้ หรอื พุมไมแหง ตาย รวมทั้งขึ้นตามริม รวั้ บาน จนมีคํากลา วถงึ “ ตาํ ลึงรมิ รั้ว ” อยเู สมอ แตใ นปจ จบุ นั เราไมค อยพบตําลึงตามรมิ ร้ัวอีกแลว จะเห็นกเ็ ฉพาะ ในทีร่ กรา งวางเปลา หรอื ไมก ต็ ามสวนทปี่ ลกู ตาํ ลึงไวเพอ่ื การคา ซึง่ สามารถ ทํารายไดอยางงามแกผ ปู ลูกตาํ ลงึ ขายเปนอยา งดี การปลูกตาํ ลงึ

หนา 2 ⇒ ลกั ษณะทางพฤกษศาสตร ตําลงึ เปน ไมเถาเลื้อย เถาตําลึงมี ลักษณะกลม แยกเพศกันอยูคนละตน ปลายดอก แยกออกเปน 5 แฉก โคนตดิ กันเปนกรวย ผลมรี ูปรา ง กลมรคี ลา ยแตงกวาแตมีขนาดเล็กกวา ผลออนมี สีเขยี วลายขาว เมอ่ื แกก ลายเปน สแี ดง ตาํ ลึงเปน พชื ทีช่ อบนา้ํ จะสังเกตเหน็ วา ในหนาแลง ใบตําลงึ จะ แคระแกร็น แตใ นหนาฝนยอดตาํ ลงึ จะออนอวบอ่ิม นา รับประทาน ตําลึงออกดอกประมาณ เดือนมถิ นุ ายน - กรกฎาคม ⇒ คุณคาทางอาหาร ตาํ ลึงเปนผกั ใบเขียวเขมมคี ุณคาทางอาหารสูงมที งั้ เบตา – แคโรทีน ทชี่ ว ยลดอัตราเส่ียงในการเกดิ โรคมะเรง็ โรคหวั ใจขาดเลือด ทั้งในแคลเซียม และสารอาหารอนื่ ๆ ทพ่ี รอมกันมาชวยใหสขุ ภาพรางกายสมบรู ณแ ข็งแรง นอกจากนยี้ ังพบวา ตําลงึ ยงั ประกอบไปดวยเสน ใย ท่ีมคี วามสามารถในการจบั ไนไตรทไดด ที ี่สุด เมือ่ เทียบกบั พืชชนดิ อน่ื นเี่ ปน คุณลักษณะพเิ ศษของตําลึง ท่มี ีเสน ใยคอยจับไนไตรทเ พราะจะเปนการลดอัตราเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งใน กระเพาะอาหารได ⇒ การปลูกและการขยายพันธุ ตําลงึ มีการปลูกและขยายพนั ธุได 2 วิธี คือ • เพาะเมลด็ • ปกชาํ ดว ยเถา Document Title การปลูกตําลึง

หนา 3 การเพาะเมลด็ มวี ธิ กี ารงา ย ๆ ดังนี้ เตรียมดนิ เหมอื นปลกู ผักทวั่ ไปผสมปุยชวี ภาพหรือปยุ คอกกไ็ ด นํา ผลตําลึงแกส ีแดงแกะเอาเมล็ดออกมาโรยบนดนิ ทเ่ี ตรียมไว โรยดินกลบหรือ ใชใ บไมแหง กลบบาง ๆ รดน้ําใหชมุ เชาเย็น ตําลงึ ชอบดนิ ชมุ แตอ ยา ใหแ ฉะ เพราะจะเกิดโรคโคนเนา ได เมือ่ ตนงอกขนึ้ มาสกั ประมาณ 5 ซม. เร่มิ มีมือเกาะใหทาํ คา ง ( เนือ่ งจากตําลงึ เปนไมเ ล้อื ย จําเปนตอ งใชค า ง เพ่ือใหตาํ ลงึ ไตขึ้นสูท่สี งู เพอ่ื รับแสงแดด ) เหมาะท่สี ุดคอื ความสงู ระดบั 1 เมตรขนึ้ ไป แตไ มค วรสงู เกิน 3 เมตร เพราะจะไมส ะดวกในการเก็บยอดตาํ ลงึ โดยใชไ มไ ผตน เล็ก 3 ตน ปก เปน 3 เสา รอบปลายเชอื กเขาไวด วยกนั ผูกดว ยเชือกกลวยหรือเชือกปอ ใช วสั ดุท่ียอ ยสลายไดตามธรรมชาติ เพอื่ ชวยกนั อนุรักษส ง่ิ แวดลอมอีกทางหนึ่ง หรอื หากมีรว้ั ไมระแนง กถ็ อื โอกาสใชประโยชนโ ดยโรยเมล็ดไปตามริมรั้วเลย ทีเดยี ว ตําลึงตอ งไดรับแสงแดดตลอดทั้งวัน ลมโกรกผา นได ตําลึงจะ สงั เคราะหแสงแดดคายไอน้าํ ไดเ ตม็ ที่ ควรปลอ ยใหม ดแดงขึน้ เพราะจะชวยกิน เพลย้ี และแมลงทีจ่ ะมากัดกินตําลึง ปกชําดว ยเถา การปลูกตําลงึ เพอ่ื การคา น้นั นิยมขยายพันธุดว ยวิธีนี้ เนื่องจาก ตําลงึ จะเจรญิ เติบโตเร็วกวาการเพาะดวยเมล็ด วิธีการปกชํา ใหน าํ เถาท่ีแกพอสมควรมาตดั ใหยาว 15 – 20 ซม. ปก ชาํ ในหลุม ปลูกทไี่ ดเ ตรยี มไวแ ลว( ลกั ษณะข้ันตอนการปลูกเหมือนกับหวั ขอ การเพาะ เมล็ด ) พอเจรญิ เติบโตเต็มที่ประมาณ 1 เดือน ก็สามารถเกบ็ ยอดมาปรุงอาหาร ได การปลูกตําลึง

หนา 4 ทัง้ นี้ เพอื่ ใหต ําลงึ แตกยอดใหมทยอยออกมาตลอดป ตอ งหมั่น เกบ็ มาบรโิ ภคอยเู สมอ ในขณะเดียวกันใหใสป ยุ คอก ชวยเพิ่มเติมอาหารในดนิ ประมาณเดอื นละคร้ัง ตอ งหมน่ั รดนาํ้ สม่ําเสมอในหนาแลง และหนาหนาว สวนหนา ฝนจะเวนไดบา งแตต อ งชว ยรดน้ําในขณะทฝ่ี นทิง้ ชว ง จัดทํา/เผยแพรโดย : กลมุ ส่ือสงเสรมิ การเกษตร สํานักพฒั นาการถา ยทอดเทคโนโลยี กรมสง เสรมิ การเกษตร การปลูกตาํ ลึง