11. SINIF ODAM DERS ANLATIM MODÜLLERİ

Çözünürlük Dengesi ÖRNEK 15 ÖRNEK 16 Aşağıdaki tabloda bazı iyonik bileşiklerin 25 ºC’deki çözü- Al2S3 katısının oda koşullarında çözünürlük çarpımı 1,08.10–38 dir. nürlük çarpımları verilmiştir. Buna göre oda koşullarında, Bileşik 25 ºC’de Kçç I. Al2S3 katısının doygun çözeltisindeki S2– iyon derişimi I. Gümüş sülfat 0,4.10–5 II. Kurşun(II) sülfür 3,6.10–27 3.10–8 M’dır. III. Stronsiyum karbonat 1,6.10–9 II. Molar çözünürlüğü 1.10–8 M’dır. III. 1 L çözeltide en fazla 5.10–8 mol Al2S3 katısı çözünür. Buna göre aynı sıcaklıkta saf sudaki çözünürlüklerinin karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak yargılarından hangileri doğrudur? verilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III A) I>II>III B) I>III>II C) II>I>III D) II>III>I E) III>I>II ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ÖRNEK 17 ÖRNEK 18 Belirli sıcaklıkta CaSO3 tuzunun çözünürlük çarpımı, Sertlik derecesi 1 olan suyun 500 mililitresi 6,8 miligram çözün- Kçç = 9.10–8 dir. 5 litre suya 1 gram CaSO3 tuzu ilave ediliyor. müş CaSO4 içermektedir. Buna göre CaSO3 tuzunun kaç gramı çözünmeden kalır? Aynı sıcaklıktaki doymuş CaSO4 çözeltisinin sertlik dere- (CaSO3 : 120 g/mol) cesi kaç olur? (CaSO4 : 136 g/mol, Kçç = 1.10–6) A) 0,18 B) 0,36 C) 0,64 A) 1 B) 2 C) 4 D) 0,82 E) 0,94 D) 5 E) 10 ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 15 16 17 18 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 11 BCDE

1 Belirli bir sıcaklıkta 2 gram CaCO3 tuzu ile 10 litre dibinde Çözünürlük çarpımı (Kçç) katısı olmayan doymuş çözelti hazırlanıyor. 4. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? AB2’nin mol sayısı (CaCO3: 100 g/mol) x A) Çözünen CaCO3 0,02 moldür. B) CaCO3 ın çözünürlüğü 2.10–3 mol/L’dir. Orbital Yayınları y C) Ca2+ derişimi 2.10–3 mol/L’dir. D) CaCO3‘ın çözünürlük çarpımı Kçç = 4.10–6 dır. t Zaman(s) E) Toplam iyon derişimi 4.10–6 M dır. Çözünme denklemi, AB2(k) A2+(suda) + 2B–(suda) olan AB2 katısının x molü 1 litre saf suya eklendiğinde yuka- rıdaki grafik oluşuyor. Buna göre AB2 tuzunun çözünürlük çarpımı (Kçç) x ve y cinsinden nedir? A) (x–y) B) (x–y)3 C) 4(x–y) D) 2(x–y)3 E) 4(x–y)3 2. 1 litre saf suya 1,36 gram CaSO4 katısı eklenerek karıştırı- Orbital Yayınları lıyor. Buna göre CaSO4 katısının yüzde kaçı çözünür? 5. 25 ºC sıcaklıkta X(OH)2 katısı ile hazırlanan çözeltinin pH (CaSO4 için Kçç = 2,5.10–5, CaSO4 : 136 g/mol) değeri 10 olarak ölçülüyor. A)10 B) 20 C) 40 D) 50 E) 60 Buna göre aynı sıcaklıkta X(OH)2’nin çözünürlük çarpı- mı kaçtır? A) 2,5.10–30 B) 2,5.10–29 C) 1.10–30 D) 1.10–13 E) 5.10–13 3. Belirli bir sıcaklıkta çözünürlük çarpımı bilinen X3Y2 tu- ÖSYM SORUSU zunun, 6. Belirli bir sıcaklıkta demir(ll) hidroksidin çözünürlük çarpımı I. Saf sudaki molar çözünürlüğü 4,0x10−15 tir. II. X2+ iyon derişimi Orbital Yayınları Buna göre, verilen sıcaklıkta demir(ll) hidroksidin suda- I II. 100 mL suda çözünebilen X3Y2 tuzunun mol sayısı ki çözünürlüğü kaç mol/L’dir? niceliklerinden hangileri belirlenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) 2,0x10−3 B) 1,0x10−5 C) 2,4x10−8 D) II ve III E) I, II ve III D) 3,2x10−11 E) 4,0x10−15 12 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 123456 EDEEEB

Çözünürlük çarpımı (Kçç) 1. 25 ºC’ta X2Y katısı için Kçç = 3,2.10–11’dir. 4. Dibinde katısı bulunmayan doygun CuCl çözeltisine aynı Buna göre 25 ºC’ta hazırlanmış 500 mL doygun X2Y çö- sıcaklıkta bir miktar saf su ekleniyor. zeltisinde kaç mol X+ iyonu bulunmaktadır? Buna göre, I. CuCl katısı için çözünürlük çarpımı A) 1.10–8 B) 2.10–8 C) 4.10–8 Orbital Yayınları II. CuCl katısının saf sudaki çözünürlüğü III. İyon derişimleri D) 2.10–4 E) 4.10–4 niceliklerinden hangileri değişir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 2. Aşağıda bir tuzun saf sudaki çözünme dengesinde iyonların derişimlerinin zamanla değişimi verilmiştir. Molar Derişim(mol/L) 1.10-9 [Yn–] ve [Xm+] 5. 50 litre saf suda sabit sıcaklıkta 0,16 gram Ag2CrO4 çö- zünerek hazırlanan çözeltinin doygun hale gelebilmesi için kaç gram daha Ag2CrO4 katısı eklenmelidir? (Ag2CrO4: 332 g/mol, Kçç = 4.10–12) t Zaman Orbital Yayınları A) 1,5 B) 1,2 C) 1,0 D) 0,8 E) 0,5 Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) t anında çözelti doygun hale gelmiştir. B) Tuzun formülünde n=m’dir. C) Tuzun molar çözünürlüğü 2.10–9 mol/L’dir. D) Çözünürlük çarpımı Kçç = 1.10–18’dir. E) Çözeltide bulunan iyon derişimleri eşittir. ÖSYM SORUSU 3. XY2 için çözünürlük çarpımı 4.10–15 dir. 6. Oda sıcaklığında XY bileşiğinin 100 mililitre 2M derişiminde- ki sulu çözeltisini doymuş hale getirmek için n mol daha XY Buna göre 2.10–6 mol XY2 ile hazırlanan 2 litre çözeltide katısı gerekmektedir. çökmenin başlayabilmesi için sabit sıcaklıkta en az kaç litre su buharlaştırılmalıdır? Orbital Yayınları Buna göre bileşiğin aynı sıcaklıktaki çözünürlük çarpı- mı (Kçç) aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) (0,2 + n)2 B) (0,2 + 10n)2 C) (2 + 0,1n) A) 1,2 B) 1,6 C) 1,8 D) 2,4 E) 3,2 D) (2 + n)2 E) (2 + 10n)2 123456 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 13 DCCB AE

Çözünürlük Dengesi İki çözelti karıştırıldığında çökme olmuyorsa, karışımda az çözünen FEN LİSESİ – Çökelme Hesaplamaları bir tuzu oluşturacak iyon bulun- mamaktadır. Ya da az çözünen Suda iyi çözünen iyonik katıların sulu çözeltileri karıştırıldığında iyonlar arasında gerçek- tuz doygunluk sınırına ulaşma- mıştır. leşen tepkime sonucunda suda az çözünen bir katı (çökelek) oluşabilir. Eşit hacimde ki çözeltiler karıştı- ÊÊ Böyle bir karışım az çözünen bir tuzun iyonlarını içeriyorsa çökelmenin olup olmayacağı, rıldıklarında toplam hacim iki ka- tına çıkar, derişimler yarıya iner. çözeltiler karıştırıldıktan sonraki iyonların derişimlerine bağlıdır. Suda iyi çözünen iyonik katıların ÊÊ NaCI çözeltisi ve AgNO3 çözeltisi karıştırıldığında Ag+ ve CI– iyonları birleşerek az çözü- sulu çözeltileri karıştırılınca suda çözünmeyen katı oluşumuna çö- nen AgCI tuzunu oluşturarak çökebilir. kelme, çöken katıya çökelek denir. ÊÊ Na+ ve NO3– iyonları seyirci iyonlardır. Çözeltiler karıştırıldığında hacim arttığı için seyirci iyonların molar derişimleri azalır. İki çözelti karıştırılırsa, 1.kapta Ag+ v2e.kNapOta3– Na+ ve CI– iyonları bulunur. iyonları bulunur. Ag+(suda) + CI–(suda) AgCI(katı) çöker Herhangi bir çözeltide bulunan iyonların derişimleri çarpımına iyonlar çarpımı (Qçç) denir. Kçç ve Qçç karşılaştırılarak sulu çözeltide çökme olup olmayacağı anlaşılabilir. 1. durum Qçç < Kçç ise Çözelti doymamıştır. Çökelme olmaz. 2. durum Qçç > Kçç ise Çözelti aşırı doymuştur. Çökelme olur. 3. durum Qçç = Kçç ise Çözelti doymuştur. Çökelme olmaz. ÖRNEK 19 ÖRNEK 20 1 L 2.10–4 M NaCI ve 1 L 4.10–5 M AgNO3 çözeltileri karıştı- 10 mililitre 1.10–4 M lik NaCI çözeltisi ile 10 mililitre 1.10–2 M lık rılıyor. AgNO3 çözeltileri karıştırılıyor. I. CI– derişimi yarıya iner. AgCI için çözünürlük çarpımı Kçç = 1.10–10 olduğuna göre, II. CI– ve Ag+ iyonlarının derişimleri çarpımı Kçç den büyüktür. I. Na+ derişimi 1.10–4 molardır. III. Çözelti doygundur. II. Qçç < Kçç dir. III. AgCl katısı çöker. Tepkime sonucu dengeye ulaşan çözelti için yukarıdakiler- den hangileri doğrudur? (AgCl için Kçç = 1,7.10–10) yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III D) I ve III E) II ve III ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ ⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚⬚ 14 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 19 20 DE

(Fen Lisesi) Çökelme Hesaplamaları 1. 200 mL 2.10–4 M Ca(NO3)2 çözeltisi ile 200 mL 4.10–4 M 4. 25 ºC'da 1 litrelik sulu çözeltide 0,4 ppm Ca2+ ve 0,96 ppm Na2SO4 çözeltileri karıştırılıyor. SO42– iyonları bulunduğunda çözelti doygun hale gelmektedir. Oluşan karışımla ilgili; Orbital Yayınları Buna göre, CaSO4 katısının oda sıcaklığında çözünürlük çarpımı (Kçç) değeri kaçtır? (Ca2+: 40, SO42–: 96 g/mol) I. CaSO4 katısı çöker. II. Ca2+ iyon derişimi 1.10–4 M olur. A) 1.10–10 B) 2.10–10 C) 4.10–10 III. Na+ iyon derişimi 4.10–4 M olur. yargılarından hangileri doğrudur? (CaSO4 için Kçç= 2.10–6) D) 8.10–10 E) 16.10–12 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. Eşit hacimlerde 0,4 M NaF çözeltisiyle kaç molar 5. 500 mL 0,2 M AgNO3 çözeltisi ile 500 mL 0,2 M NaBr çözel- Ca(NO3)2 çözeltisi karıştırılırsa bir çökelme gözlenir? tileri karıştırılıyor. (CaF2 için Kçç = 4.10–12) Orbital Yayınları Çökelme tamamlandıktan sonra çözeltideki Ag+ iyonları kaç molar olur? A) 2.10–10 B) 2.10–12 C) 1.10–10 (AgBr için Kçç = 4.10–12) D) 2.10–11 E) 4.10–11 A) 4.10–3 B) 12.10–3 C) 2.10–6 D) 2.10–10 E) 4.10–10 3. 100 mL 0,4 M CaCI2 çözeltisi, 100 mL 0,4 M Na2CO3 çö- 6. 5.10–3 M Ca(NO3)2 çözeltisinin pH'ı NaOH çözeltisi kullanı- zeltisiyle karıştırıldığında ortamdaki Ca2+ ve CO32– iyon- larak 12'de sabit tutuluyor. larının derişimleri kaç molar olur? Buna göre; (CaCO3 için Kçç = 49.10–10) I. Ca(OH)2 katısı çöker. Ca2+ CO32– II. Ca2+ iyon derişimi zamanla azalır. A) 2.10–1 2.10–1 I II. Ortamda sadece NO3– iyonları bulunur. yargılarından hangileri doğrudur? B) 1.10–5 1.10–5 Orbital Yayınları (Ca(OH)2 için Kçç = 7,2.10–15) C) 7.10–5 7.10–5 D) 2.10–1 7.10–5 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II E) 7.10–5 2.10–1 D) II ve III E) I ve III 123456 Orbital Yayınları - Ders Anlatım Modülleri 15 DACACC