วชิ าหลกั การสง่ เสรมิ การเกษตร รหัสวชิ า 3501-2001 หลักสูตรประกาศนียบตั รวิชาชีพชั้นสูง (ปวส.) พุทธศักราช 2557 แผนกวิชาสามัญสัมพันธ์ วิทยาลัยประมงติณสูลานนท์ สำนกั งานคณะกรรมการการอาชวี ศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
คำนำ เอกสารประกอบการเรียน วิชาหลักการส่งเสริมการเกษตร รหัสวิชา 3501-2001 เป็ น เอกสารท่ีเรียบเรียงข้ึนเพ่ือให้ผูเ้ รียนระดับประกาศนียบตั รวิชาชีพช้นั สูง (ปวส.)ไดใ้ ชเ้ ป็นเอกสาร ประกอบการเรียนในรายวชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตรท้งั ทฤษฎีและปฏิบตั ิ ซ่ึงมีสาระสาคญั ตรง กบั มาตรฐานและคาอธิบายรายวชิ าในหลกั สูตรประกาศนยี บตั รวิชาชีพช้นั สูง (ปวส.)พุทธศกั ราช 2557 ของสานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธิการ โดยมีจุดมุ่งหมายให้ผเู้ รียนได้มี ความรูค้ วามเขา้ ใจดา้ นหลกั การและกระบวนการในการส่งเสริมการเกษตร เพื่อให้ผเู้ รียนสามารถ นาความรู้และประสบการณ์ท่ีได้รับจากการศึกษาวิชาน้ีไปประยุกต์ใชใ้ นการพฒั นาอาชีพที่เกี่ยว ขอ้ งกบั การเกษตรตอ่ ไป โดยเอกสารเล่มน้ีเป็นเอกสารภาคปฏิบตั ิ ซ่ึงผจู้ ดั ทาไดแ้ บง่ เน้ือหาออก เป็ น 8 บทปฏิบัติการ คือ การผลิตแผ่นโปร่งใสและการใช้เครื่องฉายภาพขา้ มศีรษะ เคร่ืองฉายภาพ ดจิ ิตอล (LCD projector) เครื่องเลน่ ดีวีดี (DVD player) การถ่ายภาพดว้ ยกลอ้ งดิจิตอล การผลิตแผ่น พบั การสาธิตทางการเกษตร การจดั นิทรรศการ และบทสุดท้ายคือ การเขียนโครงการถ่ายทอด เทคโนโลยที างการเกษตร ผเู้ ขียนขอขอบพระคณุ ท่านคณะกรรมการผทู้ รงคุณวุฒทิ ุกท่านไวเ้ ป็นอยา่ งสูง ทกี่ รุณาให้ คาแนะนา ช้ีแนะแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขให้เอกสารเล่มน้ี มีความถกู ตอ้ งสมบูรณ์ตามหลกั วชิ าการ ผูเ้ ขียนหวงั เป็ นอยา่ งยง่ิ ว่าหลงั จากที่ไดป้ รบั ปรุงแกไ้ ขความถูกตอ้ งสมบูรณ์ตามคาช้ีแนะ ของทา่ นคณะกรรมการผูท้ รงคุณวุฒิทกุ ท่านแลว้ เอกสารประกอบการเรียนเล่มน้ีจะเป็ นประโยชน์ อย่างยิ่งตอ่ การเรียนการสอน ตลอดจนสามารถพฒั นาผเู้ รียนให้มีความรูแ้ ละทกั ษะ เพอ่ื นาไปใชเ้ ป็น แนวทางในการบูรณาการการเรียนกับวชิ าอ่ืนได้ และสามารถนาความรู้ท่ีไดร้ ับไปปรับใช้ในการ ประกอบอาชีพท่ีเกี่ยวขอ้ งต่อไป องั สนา หะยีหะเตง็ มีนาคม 2563 ก
สารบัญ หน้า คำนำ ก สำรบญั ข สำรบญั ภำพ จ แผนบริหำรจดั กำรเรียนรูป้ ระจำรำยวชิ ำ ฉ บทปฏิบตั กิ ำรท่ี 1 กำรผลิตแผ่นโปร่งใสและกำรใชเ้ คร่ืองฉำยภำพขำ้ มศรี ษะ 1 1 ประโยชนใ์ นกำรใชแ้ ผน่ โปร่งใส 2 ส่วนประกอบของเครื่องฉำยภำพขำ้ มศีรษะ 4 ข้นั ตอนกำรผลติ แผน่ โปร่งใสดว้ ยมอื 4 ขอ้ แนะนำในกำรผลติ แผน่ โปร่งใส 5 ลำดบั ข้นั ตอนกำรปฏิบตั กิ ำรใชแ้ ผน่ โปร่งใสกบั เคร่ืองฉำยภำพขำ้ มศีรษะ 8 งำนมอบหมำยหรือกิจกรรม 9 บทปฏิบตั กิ ำรที่ 2 เคร่ืองฉำยภำพดจิ ติ อล (LCD projector) 9 ประโยชน์ของเคร่ืองฉำยภำพดจิ ติ อล 10 องคป์ ระกอบในกำรใชเ้ คร่ืองฉำยภำพดจิ ติ อล 10 ส่วนประกอบของเคร่ืองฉำยภำพดิจติ อล 11 ลำดบั ข้นั ตอนกำรปฏิบตั ิกำรใชเ้ คร่ืองฉำยภำพดจิ ิตอล 12 งำนมอบหมำยหรือกิจกรรม 13 บทปฏบิ ตั ิกำรท่ี 3 เครื่องเลน่ ดวี ดี ี (DVD player) 14 ประโยชนข์ องเคร่ืองเลน่ ดีวีดี 14 วิธีกำรใชเ้ ครื่องเลน่ ดีวดี ี 15 วสั ดโุ สตทศั น์ท่ีใชก้ บั เคร่ืองเล่นดีวดี ี 16 ลำดบั ข้นั ตอนกำรปฏิบตั กิ ำรใชเ้ คร่ืองเล่นดีวดี ี 17 บทปฏิบตั ิกำรที่ 4 กำรถำ่ ยภำพดว้ ยกลอ้ งดิจติ อล 17 ประโยชนข์ องกลอ้ งดจิ ติ อล 18 ส่วนประกอบของกลอ้ งดจิ ิตอล ค
สารบัญ (ต่อ) ลำดบั ข้นั ตอนกำรถำ่ ยภำพดว้ ยกลอ้ งดิจติ อล หน้า งำนมอบหมำยหรือกิจกรรม 23 23 บทปฏบิ ตั กิ ำรท่ี 5 กำรผลติ แผ่นพบั 24 24 ประโยชนข์ องแผ่นพบั 25 26 วธิ ีกำรออกแบบแผ่นพบั 27 27 องค์ปร องคป์ ระกอบและกำรจดั วำงองคป์ ระกอบ 28 28 ลำดบั ข้นั ตอนกำรผลิตแผน่ พบั 29 29 งำนมอบหมำยหรือกจิ กรรม 30 30 บทปฏบิ ตั กิ ำรที่ 6 กำรสำธิตทำงกำรเกษตร 34 35 ประโยชนข์ องกำรสำธิต 36 37 ประเภทของกำรสำธิต 38 39 สิ่งที่ควรรูเ้ กยี่ วกบั กำรแสดงกำรสำธิต 39 40 ข้นั ตอน ข้นั ตอนกำรเขยี นบทแสดงกำรสำธิต 44 45 ตวั อย่ำงกำรเขียนบทแสดงกำรสำธิตเร่ืองกำรทำไขเ่ จยี วสวนผกั 46 46 ลำดบั ข้นั ตอนกำรแสดงกำรสำธิตจริง ค เทคนิคในกำรดำเนินกำรสำธิต งำนมอบหมำยหรือกิจกรรม แบบวิจำรณก์ ำรแสดงกำรสำธิต บทปฏบิ ตั กิ ำรที่ 7 กำรจดั นิทรรศกำร คุณคำ่ ของนิทรรศกำร ประเภทของกำรจดั นิทรรศกำร หลกั ในกำรจดั นิทรรศกำร กำรเตรียมกำรในจดั นิทรรศกำร ข้นั ตอนกำรจดั นิทรรศกำรทำงกำรเกษตร ลำดบั ข้นั ตอนกำรปฏิบตั กิ ำรจดั นิทรรศกำร งำนมอบหมำยหรือกิจกรรม
สารบญั (ต่อ) หน้า 47 บทปฏิบตั ิกำรที่ 8 กำรเขยี นโครงกำรถ่ำยทอดเทคโนโลยใี นงำนส่งเสริมกำรเกษตร 47 ลกั ษณะของโครงกำรถำ่ ยทอดเทคโนโลยี 48 รู ปแบบกำรเขียนโครงกำรฝึ กอบรม 48 หลกั กำรเขียนโครงกำรฝึกอบรม 50 ลำดบั ข้นั ตอนกำรปฏิบตั กิ ำรกำรเขยี นโครงกำรฯ 50 งำนมอบหมำยหรือกจิ กรรม 51 เอกสำรอำ้ งองิ ค
สารบญั ภาพ หน้า 3 ภาพที่ 1.1 แสดงส่วนประกอบของเคร่ืองฉายภาพขา้ มศีรษะ 6 ภาพที่ 1.2 การใชแ้ ผ่นโปร่งใสโดยใชเ้ ทคนิคการฉายภาพให้เห็นทีละส่วน 7 ภาพท่ี 1.3 การใชแ้ ผน่ โปร่งใสโดยใชเ้ ทคนิคการซอ้ นภาพ 10 ภาพที่ 2.1 องคป์ ระกอบในการใชเ้ คร่ืองฉายภาพดจิ ติ อล 14 ภาพท่ี 3.1 ลกั ษณะเคร่ืองเลน่ ดวี ดี ี 15 ภาพที่ 3.2 ตวั อยา่ งแผน่ วีซีดี และแผ่นดวี ดี ี 19 ภาพที่ 4.1- 4.8 ส่วนประกอบของกลอ้ งดจิ ิตอล 25 ภาพที่ 5.1 แสดงตวั อย่างการพบั แผ่นพบั แบบตา่ งๆ 26 ภาพที่ 5.2 ตวั อย่างการทาโครงร่างแผ่นพบั 27 ภาพที่ 5.3 ตวั อยา่ งการทาโครงร่างเน้ือหาในแผ่นพบั 36 ภาพที่ 6.1 การฝึกซอ้ มการแสดงการสาธิตทางการเกษตรหน้าช้ันเรียน 41 ภาพที่ 7.1 แสดงการจดั ความสมดุลของภาพแบบ formal balance 41 ภาพที่ 7.2 แสดงการจดั ความสมดลุ ของภาพ แบบ informal balance 42 ภาพท่ี 7.3 แสดงลกั ษณะการจดั ภาพบนบอร์ดแบบ I-style T-style และ S-style 43 ภาพที่ 7.4 แสดงลกั ษณะการจดั ภาพบนบอร์ดแบบ Z-style และ Grouping-style 43 ภาพท่ี 7.5 แสดงการจดั เสน้ ทางเขา้ -ออกของผชู้ ม แบบ controlled type 44 ภาพท่ี 7.6 แสดงการจดั เส้นทางเขา้ -ออกของผชู้ ม แบบ open type จ
แผนบริหารจัดการเรียนรู้ประจารายวิชา วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร รหัสวิชา 3501 2001 เป็นรายวชิ าทเี่ ปิ ดสอนในหลกั สูตร ประกาศนียบตั รวิชาชีพช้นั สูง (ปวส.) พุทธศกั ราช 2557 จานวน 3 หน่วยกิต เวลาเรียน จานวน 4 ชว่ั โมงต่อสัปดาห์ รวมเวลาเรียน 72 ช่ัวโมงตอ่ ภาคเรียน ซ่ึงมีจดุ ประสงคร์ ายวชิ า มาตรฐานรายวิชา คาอธิบายรายวชิ า ดงั ต่อไปน้ี จดุ ประสงค์รายวชิ า เพือ่ ให้เขา้ ใจความสาคญั หลกั การและเทคนิควิธีการส่งเสริมการเกษตร 1. เพ่ือให้สามารถวางโครงการ ดาเนินงาน ประสานงานและประเมินผลการส่งเสริม การเกษตร 2. เพ่ือให้มีเจตคติ และกิจนิสัยท่ดี ตี อ่ งานส่งเสริมการเกษตร สมรรถนะรายวชิ า 1. แสดงความรู้เกี่ยวกบั หลกั การและวธิ ีการส่งเสริมการเกษตร 2. วางโครงการดาเนินงานส่งเสริมการเกษตรในทอ้ งถน่ิ ตามหลกั การ 3. เลอื ก/ใช/้ ประยุกตใ์ ช/้ ผลติ โสตทศั นใ์ นงานส่งเสริมการเกษตร 4. เลือก/ใช/้ ประยุกตใ์ ช/้ วิธีการส่งเสริมการเกษตรในสถานการณต์ า่ งๆ 5. ประเมินผลและแกไ้ ขปัญหาในการดาเนินงานส่งเสริมการเกษตร 6. แสดงพฤติกรรมลกั ษณะนิสัย คุณธรรม จริยธรรม และเจตคติท่ีดีต่องานส่งเสริม การเกษตร คาอธบิ ายรายวิชา ศกึ ษาและปฏบิ ตั ิเกี่ยวกบั ความสาคญั หลกั การ และเทคนิคการส่งเสริมการเกษตร การ วางโครงการ การดาเนินงานและประสานงาน วิธีการส่งเสริมการเกษตร สื่อโสตทศั น์เพื่องาน ส่งเสริมการเกษตร การประเมินผลการส่งเสริมการเกษตร ปัญหาและแนวทางแกไ้ ขในงานส่งเสริม การเกษตร ฉ
บทปฏิบตั กิ ารท่ี 1 การผลิตแผน่ โปร่งใสและการใชเ้ คร่ืองฉายภาพขา้ มศรี ษะ บทปฏบิ ัตกิ ารท่ี 1 การผลิตแผ่นโปร่ งใสและการใช้ เครื่องฉายภาพข้ามศีรษะ จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม เมือ่ นกั ศกึ ษาเรียนจบบทเรียนน้ีแลว้ นกั ศกึ ษาสามารถ 1. ผลิตแผน่ โปร่งใสดว้ ยมือตามหลกั การทกี่ าหนดได้ 2. ใชเ้ ทคนิคในการนาเสนอแผ่นโปร่งใสดว้ ยเคร่ืองฉายภาพขา้ มศรี ษะได้ 3. แสดงความรบั ผดิ ชอบในการปฏิบตั ิงานทค่ี รูผสู้ อนมอบหมาย เนือ้ หาและลาดับข้นั ตอนการปฏิบัติ เนือ้ หา แผ่นโปร่งใสหรือแผ่นใสเป็ นส่ือท่ีสามารถใช้ประกอบการบรรยาย เพื่อช่วยถ่ายทอด ความคิด ขอ้ มลู สารสนเทศตา่ งๆ ไดอ้ ยา่ งดียิ่ง เนื่องจากการผลิตและการใชแ้ ผน่ โปร่งใสสามารถทา ไดง้ ่ายไมย่ ุ่งยาก และทาไดส้ ะดวกรวดเร็ว ผบู้ รรยายสามารถถ่ายทอดความคดิ เหน็ และช้ีใหเ้ ห็นส่วน ตา่ งๆ ของภาพหรือขอ้ มลู ได้ ชว่ ยใหป้ ระหยดั เวลาในการบรรยายไดม้ าก โดยเฉพาะอย่างย่งิ หากได้ มีการเตรียมพร้อมหรือทาแผ่นโปร่งใสมาล่วงหนา้ นอกจากน้ีสถานที่บรรยายส่วนใหญ่ก็มกั จะมี เคร่ืองฉายแผ่นโปร่งใสอยู่แลว้ 1. ประโยชน์ในการใช้แผ่นโปร่งใส แผ่นโปร่งใส ได้รับความนิยมในการนามาใช้เพ่ือเสนอมโนทัศน์ กระบวนการ ขอ้ เท็จจริง สถติ ิ หวั ขอ้ สังเขป และขอ้ สรุปต่อบคุ คลเป้าหมายท้งั ขนาดกลมุ่ เล็ก ปานกลาง และกลุ่ม ใหญ่ โดย ภรณี ตา่ งวิวฒั น์ (2551)ไดก้ ล่าวถึง คณุ ลกั ษณะพิเศษท่ีโดดเด่น และประโยชน์ของแผ่น โปร่งใส ไวด้ งั น้ี 1.1 ผบู้ รรยายสามารถใชแ้ ผ่นโปร่งใสโดยหันหนา้ เขา้ หากกลุ่มผฟู้ ัง ทาให้สามารถ สงั เกตพฤติกรรมของผฟู้ ังได้ และใชส้ ายตาควบคุมผฟู้ ังได้ 1.2 สามารถฉายแผน่ โปร่งใสในห้องบรรยายทีม่ ีแสงสวา่ งปกตไิ ด้ โดยไมจ่ าเป็นตอ้ ง ทาใหม้ ืด 1.3 สามารถผลติ แผ่นโปร่งใสและนามาใช้ได้ง่ายและสะดวก วสั ดุสามมิติต่าง ๆ ท้งั โปร่งใส โปร่งแสง ทึบแสง ภาพฉลุ ฯลฯ สามารถนามาใชก้ บั เครื่องฉายแผ่นโปร่งใสได้ วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 1
บทปฏิบตั กิ ารที่ 1 การผลติ แผน่ โปร่งใสและการใชเ้ ครื่องฉายภาพขา้ มศรี ษะ 1.4 ภาพ กราฟ ตาราง ฯลฯ ซ่ึงตอ้ งใชเ้ วลาในการวาดเขียน สามารถเตรียมมาก่อน การบรรยายได้ และสามารถจดั ทาสาเนาจากแผ่นโปร่งใสลงบนกระดาษ โดยใช้เครื่องถ่ายเอกสารเพื่อ แจกใหแ้ กก่ ลุ่มเป้าหมายได้ 1.5 ช่วยให้การบรรยายเป็ นไปตามลาดบั ข้นั ตอนไม่ตกหลน่ โดยไม่ตอ้ งบนั ทกึ ย่อ ใส่กระดาษไปดูขณะบรรยาย และสามารถใชเ้ ทคนิคบางอย่างในการใชแ้ ผ่นโปร่งใส ช่วยให้ถ่าย ทอดขอ้ มลู สารสนเทศไดน้ ่าสนใจและงา่ ยข้นึ เช่น การปิ ดบงั บางส่วนของภาพหรือขอ้ ความท่ีจะนา เสนอ แลว้ ทยอยเปิ ดบางส่วน ทีละส่วน เม่ือตอ้ งการอธิบาย เป็นการเร้าความสนใจให้ผูฟ้ ังคอยติด ตามหรือการทาภาพซ้อน (overlay) เพ่ือนาเสนอส่ิงที่ง่ายไปสู่ส่ิงที่ซับซ้อนหรือสิ่งที่เป็ นกระบวน การซ่ึงดาเนินไปตามข้นั ตอน 1.6 สามารถดาเนินการฉายแผน่ โปร่งใสไปพร้อมๆ กบั การอภิปรายหรือบรรยายได้ โดยผูน้ าเสนอสามารถช้ี เขียน วาด หรือระบายสีเพ่ิมเตมิ ลงไปบนแผ่นโปร่งใส ในขณะนาเสนอได้ หรือผูน้ าเสนออาจเปิ ดโอกาสให้กลุ่มเป้าหมายเขา้ ร่วมกิจกรรมขณะท่ีใชแ้ ผ่นโปร่งใสได้ เช่น ให้ พจิ ารณาและเติมคาตอบ ตอ่ ภาพ เติมภาพไดอะแกรมให้สมบูรณ์ หรือหาวิธีแก้ปัญหาตา่ งๆ บนแผ่น โปร่งใส โดยอาจมีสมาชิกในกลุม่ ร่วมคดิ และตดั สินใจร่วมกนั ซ่ึงจะทาให้กลมุ่ เป้าหมายสนใจและ ตดิ ตามฟังและดูการนาเสนอโดยตลอด 1.7 สามารถใชแ้ ผน่ โปร่งใสควบคู่กับการใชส้ ่ือประเภทอน่ื ในการนาเสนอขอ้ มูล สารสนเทศไดอ้ ยา่ งสัมพนั ธ์กนั ในลกั ษณะของการสรุปย่อ หรือเสนอประเดน็ เพื่ออภิปราย เป็นตน้ 1.8 สามารถใช้แสดงการเคล่ือนไหวของอุปกรณ์ เคร่ืองมืออย่างง่ายๆ ได้ และใช้ แสดงการเปลีย่ นสีของสารละลายได้ โดยการบรรจสุ ารละลายลงในภาชนะแกว้ หรือพลาสติกใสแลว้ นาไปวางบนทีว่ างภาพ ให้แสงฉายผา่ นและขยายภาพดว้ ยเลนซ์กอ่ นไปปรากฏบนจอภาพ 2. ส่วนประกอบของเคร่ืองฉายภาพเหนือศีรษะ (overhead projector) เคร่ืองฉายภาพเหนือศีรษะ เป็ นเคร่ืองฉายระบบฉายออ้ ม ทางานผ่านแผ่นสะทอ้ น แสงสะทอ้ นไปมา จนเกิดเป็ นภาพข้ึน เคร่ืองฉายขา้ มศีรษะตอ้ งฉายควบคู่กบั แผ่นใสเท่าน้ัน ไม่ สามารถใชก้ ระดาษชนิดอ่ืนได้ มีส่วนประกอบท้งั ภายในและภายนอกตวั เครื่อง ดงั ภาพที่ 1.1 ดงั น้ี 2.1 แผน่ สะทอ้ นแสง (reflector) ช่วยสะทอ้ นแสงจากด้านหลงั กระทบที่วสั ดุฉาย ทา ใหเ้ พิ่มความเขม้ ของแสงสว่างให้กบั หลอดฉาย 2.2 เลนสร์ วมแสง (condenser lens) ทาหนา้ ทรี่ วมหรือบบี แสงใหม้ คี วามเขม้ มากข้นึ 2.3 เลนสเ์ กล่ียแสง หรือ เลนส์เฟรสนลั (fresnel lens) เป็นเลนส์ชนิดพิเศษเป็นแผน่ สี่เหลี่ยมมรี ่องวงกลมคลา้ ยแผ่นเสียง ทาหนา้ ทีเ่ กลี่ยแสงจากหลอดฉายให้เสมอกนั วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 2
บทปฏิบตั กิ ารที่ 1 การผลติ แผน่ โปร่งใสและการใชเ้ คร่ืองฉายภาพขา้ มศรี ษะ 2.4 เลนสฉ์ ายภาพ (projection lens) เป็นชุดของเลนส์นูน อยู่ดา้ นบนของหัวฉาย ทา หนา้ ทฉี่ ายวสั ดุให้มีขนาดใหญ่ไปฉายบนหนา้ จอ 2.5 แทน่ กระจกวางแผน่ โปร่งใส (transparency table) เป็นกระจกธรรมดาช่วยกรอง ความรอ้ นไมใ่ หผ้ ่านมายงั แผ่นโปร่งใสมากเกินไป อาจจะทาให้แผ่นโปร่งใสเสียหายได้ 2.6 กระจกเงาสะทอ้ นภาพ หรือ กระจกเอน (tilt mirror) ทาหนา้ ท่ีสะทอ้ นภาพจาก แนวนอนไปสู่แนวต้งั อยดู่ า้ นบนของหัวฉาย 2.7 ป่ มุ ปรบั ความชดั (focusing knob) ใชส้ าหรบั หมุนเพือ่ ใหเ้ ลนส์ฉายเล่ือนข้ึน เลอื่ นลง เพอ่ื ให้ภาพไดร้ ะยะความชดั ท่ีพอดี ทาให้ภาพมคี วามคมชดั ภาพไมเ่ บลอ 2.8 พดั ลม (fan) ทาหนา้ ที่ระบายความรอ้ นออกจากเคร่ือง 2.9 สวิตซเ์ ปิ ด-ปิ ดเคร่ือง 2.10 ป่ มุ ปรับกระจกเอนเหนือเลนสฉ์ าย (mirror tilt Knob) 2.11 แขนต้งั สาหรบั เล่ือนเลนส์ฉายข้นึ ลง (head support) ป่ มุ ปรับกระจกเอน กระจกเอน เลนสร์ วมแสง เลนส์ฉายภาพ เลนสเ์ กลี่ยแสง แผ่นสะทอ้ นแสง ป่ มุ ปรับความชดั แทน่ กระจก แขนต้งั สาหรับเล่ือน วางแผ่นโปร่งใส เลนสฉ์ ายข้ึนลง พดั ลม สวิตซเ์ ปิ ด-ปิ ดเครื่อง อยภู่ ายในตวั เคร่ือง ภาพที่ 1.1 แสดงส่วนประกอบของเคร่ืองฉายภาพขา้ มศรี ษะ ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยีหะเต็ง (2563) วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 3
บทปฏิบตั กิ ารท่ี 1 การผลิตแผน่ โปร่งใสและการใชเ้ ครื่องฉายภาพขา้ มศรี ษะ ลาดบั ข้นั ตอนการปฏบิ ัติ การผลติ แผ่นโปร่งใส สามารถทาไดห้ ลายวธิ ี ซ่ึงมีท้งั วิธีทีท่ าไดง้ ่าย ๆ โดยการเขียนหรือ วาดลงไปบนแผ่นโปร่งใสโดยตรง ไปจนถึงวิธีท่ตี อ้ งใชเ้ ครื่องมอื อุปกรณ์พเิ ศษ และทกั ษะบางประ การ โดย วาสนา ชาวหา (2533) ได้จาแนกวิธีการผลิตแผ่นใส ออกเป็น 3 กลุ่ม คือ การผลิตดว้ ยมือ การผลิตด้วยเครื่อง และการผลิตดว้ ยคอมพิวเตอร์ ในที่น้ี ขอกล่าวเฉพาะการผลิตด้วยมือเท่าน้ัน เนื่องจากนกั ศกึ ษาสามารถปฏบิ ตั ไิ ดจ้ ริง 1. ข้ันตอนการผลิตแผ่นโปร่งใสด้วยมือ การผลิตแผ่นโปร่งใสดว้ ยมือ เป็ นการเขียนหรือวาดลงไปบนแผ่นอาซิเตทโดยตรง ส่วนใหญ่ท่ีนิยมใช้และสะดวก จะใช้ปากกาหมึกเคมี มี 2 ชนิด คือ ชนิดลบได้หรือชว่ั คราว (non- permanent of water soluble) เมื่อเขียนแลว้ สามารถลบออกได้ โดยใช้ผา้ ชุบน้าหมาดๆ เช็ดในส่วน น้นั เพราะเป็ นสีท่ีละลายน้าได้ และชนิดลบไม่ไดห้ รือถาวร (permanent of wareproof) ปากกาชนิดน้ี เหมาะกบั งานท่ีตอ้ งการความคงทนถาวร เพราะเป็ นสีที่ไม่ละลายน้า ถา้ ตอ้ งการลบออกควรใชผ้ า้ หรือสาลชี ุบแอลกอฮอลห์ รือทนิ เนอร์ ซ่ึงการผลิตแผ่นโปร่งใสดว้ ยมอื สามารถทาได้ ดงั น้ี 1.1 วาดภาพตน้ ฉบบั ทตี่ อ้ งการลงในกระดาษขาวก่อน แลว้ วางแผน่ อาซิเตททบั ภาพ ตน้ ฉบบั และวาดภาพตามแบบในตน้ ฉบบั สาหรับผทู้ ่ีมีฝีมอื ในการวาดหรือเขยี น อาจวาดหรือเขยี น ลงบนแผน่ อาซิเตทเลย โดยไมต่ อ้ งวาดภาพตน้ ฉบบั ลงในกระดาษขาวก่อนกไ็ ด้ 1.2 หากตอ้ งการให้ภาพมสี ีต่าง ๆ อาจใชป้ ากกาหมึกเคมสี ีระบายภาพ 1.3 สาหรับตวั อกั ษรที่เขยี นยาก อาจใชอ้ กั ษรลอก (dry tranfer letter) แทนก็ได้ แต่ ตอ้ งระวงั ไม่ให้ตวั อกั ษรลอกหลดุ ออกมา 1.4 นาแผน่ โปร่งใสทผี่ ลิตเสร็จเรียบรอ้ ยแลว้ ไปเขา้ กรอบดว้ ยกระดาษแข็ง เพอื่ ให้ สะดวกในการใชแ้ ละเก็บรักษา 2. ข้อแนะนาในการผลิตแผ่นโปร่งใส การผลติ แผ่นโปร่งใสให้มีลกั ษณะสวยงามและน่าสนใจน้นั วาสนา ชาวหา (2533) มี ขอ้ แนะนาที่ควรปฏิบตั ิ ดงั น้ี 2.1 การเขียนอกั ษร ควรใชต้ วั อกั ษร และขอ้ ความให้น้อยท่ีสุด หลีกเล่ียงการเขียน อธิบายรายละเอียดต่าง ๆบนแผ่นโปร่งใส ขนาดของตวั อกั ษรท่ีใชไ้ ม่ควรเล็กหรือบางเกินไป ตวั อกั ษรควรมีความสูงอย่างนอ้ ย ¼ น้ิว ซ่ึงเมือ่ ฉายขนาดของตวั อกั ษรจะมีขนาดใหญข่ ้นึ โดยตารางขา้ ง ลา่ งน้ีเป็นแนวทางในการกาหนดขนาดของตวั อกั ษรท่ีใช้ วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 4
บทปฏิบตั กิ ารที่ 1 การผลติ แผน่ โปร่งใสและการใชเ้ คร่ืองฉายภาพขา้ มศรี ษะ ระยะห่างที่ดู (ฟตุ ) ความสูงตวั อกั ษร (นิว้ ) 8¼ 16 ½ 32 1 84 2 2.2 การวาดภาพ ภาพท่ีวาดควรออกแบบให้เนน้ ความคิดเพียงความคดิ เดียว เพ่ือให้ ง่ายต่อการเขา้ ใจ เช่น การเขียนภาพการ์ตูนลอ้ เรียนการเมือง เราจะใชต้ วั อกั ษรแสดงขอ้ ความก็ต่อ เมื่อจาเป็นจริง ๆ เท่าน้ัน ส่วนการจดั ทาภาพบนแผน่ โปร่งใสน้ัน อาจจะวาดเองหรือทาบตามแบบ การ์ตนู ในหนงั สือพมิ พห์ รือหนงั สือสาหรบั เด็ก หรืออาจถ่ายสาเนาจากการ์ตูนในแหลง่ ตา่ งๆ ก็ได้ 3. ข้ันตอนการใช้แผ่นโปร่งใสกบั เคร่ืองฉายภาพข้ามศีรษะ การใชแ้ ผน่ โปร่งใสกับเครื่องฉายภาพขา้ มศีรษะ ถึงแมจ้ ะเป็ นอปุ กรณง์ ่ายๆ ไม่ยุ่งยาก ซับซ้อน แตม่ กั พบเสมอวา่ มีการใชเ้ ครื่องฉายยงั ไมถ่ กู วธิ ีหรือไมม่ ีประสิทธิภาพเท่าท่ีควร ดงั น้นั การ ใช้แผ่นโปร่งใสเป็ นสื่อช่วยในการเผยแพร่ขอ้ มูลต่างๆ วาสนา ชาวหา (2533) กล่าวว่า ควรปฏิบตั ิ ดงั น้ี 3.1 ต้งั เคร่ืองฉายภาพขา้ มศีรษะและจอไว้หน้าห้องบรรยาย เพ่ือให้กลุ่มผูช้ มเห็น ภาพไดช้ ดั เจนและทว่ั ถึง โดยตดิ ต้งั จอไวส้ ูงกวา่ ระดบั ศรี ษะของผใู้ ชเ้ ครื่องฉายเลก็ นอ้ ย เพอ่ื มิให้ผใู้ ช้ ซ่ึงอย่ดู า้ นหนา้ เครื่องฉายบงั แสงทีต่ รงไปสู่จอ และต้งั เครื่องฉายไวบ้ นโต๊ะหนา้ หอ้ งบรรยายหันหนา้ เลนซ์ฉายไปทางจอ ให้เครื่องฉายอยู่ห่างจากจอประมาณ 6 ฟตุ แตถ่ า้ เลนซ์ฉายของเครื่องเป็นเลนซ์ มมุ กวา้ ง ใหอ้ ยูห่ ่างจอประมาณ 3 ฟุต 3.2 ทาความสะอาดเลนซ์ฉายด้วยกระดาษเช็ดเลนซ์ และทาความสะอาดแท่นวาง แผน่ โปร่งใสดว้ ยผา้ นุ่มก่อนใชท้ กุ คร้งั 3.3 เสียบปลกั๊ ให้ไฟฟ้าเขา้ เครื่อง ซ่ึงเครื่องฉายภาพขา้ มศีรษะบางรุ่นเมื่อเสียบปลก๊ั พดั ลมจะทางานทนั ที บางเคร่ืองตอ้ งเปิ ดสวติ ซห์ ลอดฉาย พดั ลมจงึ ทางานพร้อมหลอดฉาย 3.4 วางแผน่ โปร่งใสหรือวสั ดโุ ปร่งใสลงบนแทน่ วางวสั ดุทีจ่ ะฉาย ซ่ึงเป็นกระจกใส ก่อนทีจ่ ะเปิ ดสวิตซ์ อยา่ เปิ ดสวิตซส์ าดแสงสวา่ งลงบนจอโดยไม่มีภาพ การวางภาพหรือวสั ดุโปร่ง ใสบนแท่นวางน้ี ให้วางในลกั ษณะท่ีผูว้ างมองหรืออ่านไดต้ ามปกติ คือ หันดา้ นบนหรือขอบบน ของวสั ดไุ ปทางผชู้ ม วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 5
บทปฏิบตั ิการท่ี 1 การผลติ แผน่ โปร่งใสและการใชเ้ ครื่องฉายภาพขา้ มศรี ษะ 3.5 เปิ ดสวติ ซ์ทดลองฉาย ปรบั เลนซ์ฉายกม้ เงยใหแ้ สงตกบนจอเป็นกรอบส่ีเหล่ยี ม ทีไ่ มบ่ ิดเบ้ียวหรือบิดเบ้ียวน้อยท่ีสุด และปรับความชัดของภาพโดยหมุนป่ มุ ปรับความชดั ของภาพ (focus knob) จนไดภ้ าพชดั เจน หากตอ้ งการปรับขนาดของภาพให้ใหญข่ ้ึน ใหเ้ ลือ่ นเคร่ืองฉายออก ห่างจอ แต่หากตอ้ งการปรบั ขนาดของภาพให้เล็กลง ให้เลื่อนเคร่ืองฉายเขา้ ใกลจ้ อ ท้งั น้ีก่อนเลื่อน เคร่ืองฉายควรปิ ดสวติ ซ์หลอดฉายเสียก่อน มฉิ ะน้นั หลอดฉายอาจขาดได้ 3.6 ในระหว่างการบรรยายหรืออธิบาย หากช่วงใดยงั ไม่ตอ้ งการให้กลุ่มบุคคลเป้า หมายดูภาพหรือขอ้ ความจากแผ่นโปร่งใส ให้ปิ ดสวติ ซ์หลอดฉายเพ่ือชว่ ยประหยดั ไฟ ชว่ ยลดการ เพ่งสายตาของกลุ่มบุคคลเป้าหมายและเพอื่ ใหก้ ลุ่มบคุ คลเป้าหมายไดใ้ ห้ความสนใจต่อผบู้ รรยาย นอก จากน้ี การเปิ ดสวติ ซ์หลอดฉายไวน้ านๆ จะทาใหห้ ลอดฉายเส่ือมเร็วข้ึน 3.7 ใชเ้ ทคนิคการนาเสนอเร่ืองราวต่างๆ ในการนาเสนอเร่ืองราวเน้ือหาหรือความรู้ โดยใชแ้ ผ่นโปร่งใสเป็ นส่ือการสอน เพ่ือดึงดูดความสนใจผูเ้ รียน สามารถทาให้ผูเ้ รียนสามารถ เรียนรูไ้ ดง้ า่ ยและรวดเร็ว จาเป็นตอ้ งอาศยั เทคนิคการนาเสนอในรูปแบบตา่ งๆ ดงั น้ี 3.7.1 วางแผ่นโปร่งใสหรือวสั ดุฉายให้อยู่ภายในกรอบของแท่นวางวสั ดุฉาย เพอื่ ใหภ้ าพท้งั หมดในแผ่นโปร่งใสไปปรากฏบนจอภาพได้ 3.7.2 ฉายภาพให้เห็นทีละส่วน โดยใชก้ ระดาษปิ ดแผน่ โปร่งใสเอาไว้ แลว้ ค่อย เล่ือนกระดาษลงให้ภาพหรือ/และขอ้ ความปรากฏบนจอเป็ นตอนๆ เฉพาะจุดที่ตอ้ งการบรรยาย อธิบาย ดงั ภาพที่ 1.2 ขณะบรรยาย อธิบายให้มองท่กี ลุ่มบุคคลเป้าหมาย โดยเหลือบมองแผน่ ใสเป็ น คร้ังคราว อย่าหนั หลงั ใหก้ บั กลุ่มผฟู้ ังเพ่ือมองจอภาพตลอดเวลา ภาพท่ี 1.2 การใชแ้ ผน่ โปร่งใสโดยใชเ้ ทคนิคการฉายภาพใหเ้ ห็นทลี ะส่วน 6 ทม่ี า: วาสนา ชาวหา (2533) วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร
บทปฏิบตั กิ ารที่ 1 การผลติ แผ่นโปร่งใสและการใชเ้ ครื่องฉายภาพขา้ มศรี ษะ 3.7.3 เม่อื ตอ้ งการช้ีภาพหรือขอ้ ความ ใหช้ ้ีภาพหรือขอ้ ความท่ีตอ้ งการบนแผ่น โปร่งใส (ไม่ใช่ช้ีบนจอภาพ) เพราะจะดึงดูดความสนใจไดด้ ีกว่า ชดั เจนกว่าและไม่ทาให้จอภาพ เป็นรอยขูดขดี หรือเสียหายจากการช้ี ในการช้ีน้นั ใหว้ างสันมอื ลงบนแท่นวางแผ่นโปร่งใส เพ่ือบงั คบั ใหม้ อื อยนู่ ่ิง แลว้ ช้ีตาแหน่งท่ตี อ้ งการดว้ ยดินสอหรือปากกา 3.7.4 ขณะบรรยาย อธิบายอาจเขียนภาพหรือขอ้ ความเพิ่มเติมลงไปในแผ่น โปร่งใส เพื่อชว่ ยในการอธิบาย โดยใชป้ ากกาหมกึ เคมีชนิดชว่ั คราว ซ่ึงลบออกไดง้ ่าย หรืออาจใชเ้ ทค นิคการซ้อนภาพ ในการเพ่ิมขอ้ ความหรือภาพลงไปบนภาพเดิม เพื่อแสดงวิวฒั นาการการเปล่ียน แปลง หรือข้นั ตอนในกระบวนการ โดยการเขยี นขอ้ ความ ภาพท่ีตอ้ งการเพ่ิมเติมลงบนแผ่นโปร่ง ใสอีกแผ่นหน่ึง แลว้ ใช้เทปกาวกระดาษ หรือสก๊อตเทปติดไวก้ ับกรอบของแผ่นโปร่งใสแผ่นแรก เม่ือ ซอ้ นแผ่นโปร่งใสแผ่นที่ 2 3 4 ลงไป ก็จะเพ่มิ ขอ้ ความภาพลงไปเร่ือยๆ ดงั ภาพท่ี 1.3 3.7.5 ปิ ดสวิตซ์ไฟทนั ทีเม่ือเลิกใช้ เมือ่ ปิ ดสวิตซพ์ ดั ลมในเคร่ืองจะยงั ทางานต่อ ไปจนกว่าหลอดฉายภาพจะเยน็ พดั ลมจึงจะหยุดเองโดยอตั โนมัติ ดังน้นั เมื่อปิ ดสวิตซ์หลอดฉาย แลว้ อยา่ ดึงปลกั๊ ไฟออกจนกวา่ พดั ลมจะหยดุ ทางาน และอย่าเคลอ่ื นยา้ ยเคร่ืองฉายภาพขา้ มศรี ษะใน ขณะท่ีหลอดฉายยงั ไม่เยน็ เพราะอาจทาใหไ้ ส้หลอดฉายขาดได้ ภาพท่ี 1.3 การใชแ้ ผ่นโปร่งใสโดยใชเ้ ทคนิคการซ้อนภาพ 7 ท่มี า: วาสนา ชาวหา (2533) วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร
บทปฏิบตั ิการท่ี 1 การผลิตแผ่นโปร่งใสและการใชเ้ คร่ืองฉายภาพขา้ มศรี ษะ งานมอบหมายหรือกิจกรรม 1. ใหน้ กั ศึกษาฝึกปฏิบตั ิการผลิตแผ่นโปร่งใสดว้ ยปากกาหมึกเคมี เกย่ี วกบั การให้ความรู้ ทางการเกษตร 1 เรื่อง 2. ให้นักศึกษานาแผ่นใสที่ผลติ เรียบร้อยแลว้ ออกมานาเสนอการใชเ้ ครื่องฉายภาพขา้ ม ศีรษะ โดยให้ใชเ้ ทคนิคการฉายภาพให้เหน็ ทลี ะส่วน วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 8
บทปฏิบตั ิการที่ 2 เคร่ืองฉายภาพดจิ ติ อล (LCD projector) บทปฏิบัตกิ ารท่ี 2 เครื่องฉายภาพดจิ ติ อล (LCD projector) จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม เมอ่ื นกั ศกึ ษาเรียนจบบทเรียนน้ีแลว้ นกั ศกึ ษาสามารถ 1. ใชเ้ คร่ืองฉายภาพ LCD projector ไดถ้ ูกตอ้ ง 2. แสดงความรับผดิ ชอบในการปฏิบตั ิงานทคี่ รูผสู้ อนมอบหมาย เนื้อหาและลาดบั ข้นั ตอนการปฏิบตั ิ เนือ้ หา คาว่า LCD เป็นตวั ย่อ มาจากคาว่า Liquid Crystal Display แปลว่า การแสดงภาพโดยใชผ้ ลึก เหลว ทแี่ ปรเปลย่ี นรูปร่างไดใ้ นเครื่อง LCD projector จะมแี ผ่น LCD panel จานวน 3 แผ่น ทาหนา้ ที่เป็ นแหลง่ ที่มาของภาพ ภาพท่ีปรากฏอยใู่ นแผน่ LCD กาเนิดข้ึนจากสัญญาณภาพที่ได้รบั มาจาก เครื่องคอมพวิ เตอร์ ดงั น้ัน แผน่ LCD panel ท้งั 3 แผ่น จะแสดงภาพทแ่ี ปรเปล่ยี นไปตามสัญญาณท่ี รับมาจากเคร่ืองคอมพวิ เตอร์ แต่ว่าภาพที่เกดิ ยงั ไม่มสี ีตอ้ งอาศยั ลาแสงแมส่ ีแดง เขียว น้าเงนิ ที่เปล่ง มาจากหลอดฉายภาพส่องผ่านแผน่ LCD จึงเกดิ เป็นสีได้ ดงั น้นั พรชุลีย์ นิลวเิ ศษ (2551) ไดก้ ลา่ วไว้ ว่า เคร่ืองฉายภาพดิจติ อลหรือ LCD projector ก็คอื อุปกรณ์ฉายภาพทใี่ ชใ้ นการนาเสนอขอ้ มลู ตา่ งๆ โดยสามารถรองรับสัญญาณภาพจากคอมพวิ เตอร์ เครื่องเลน่ วีซีดี เคร่ืองเล่นดีวีดี และเครื่องกาเนิด ภาพอน่ื ๆ ซ่ึงปัจจุบนั น้ีโปรเจคเตอร์เป็ นที่นิยมใช้กนั อยา่ งแพร่หลาย ท้งั ในหน่วยงานราชการ สถาน ศึกษา สานกั งานหรือบริษทั เอกชน รวมไปถึงการใชง้ านเพือ่ ความความบนั เทงิ ในบา้ น 1. ประโยชน์ของเคร่ืองฉายภาพดิจติ อล เคร่ืองฉายภาพดิจติ อลหรือเครื่องฉายภาพ LCD projector มีบทบาทอย่างมากในการ ถ่ายทอดความรูใ้ นโอกาสและสถานการณ์ ดงั น้ี 1.1 ใชป้ ระกอบการสอน การบรรยาย ในการฝึกอบรม และนาเสนอผลงานตา่ งๆ 1.2 ใชใ้ นการประชาสัมพนั ธ์ประกอบการจดั นิทรรศการ และเผยแพร่ข่าวสารความรู้ วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 9
บทปฏบิ ตั กิ ารท่ี 2 เคร่ืองฉายภาพดิจิตอล (LCD projector) 2. องค์ประกอบในการใช้เครื่องฉายภาพดจิ ิตอล เคร่ืองฉายภาพดจิ ติ อล มอี งคป์ ระกอบ ดงั น้ี 2.1 เคร่ืองฉายภาพดิจิตอล 2.2 เคร่ืองฉายภาพทึบแสง (visualizer) หรือคอมพิวเตอร์ตามความตอ้ งการและ วตั ถุประสงคข์ องการใชง้ าน 2.3 อุปกรณ์ไฟฟ้า เช่น สายเช่ือมตอ่ สญั ญาณ ปลกั๊ ไฟ เป็นตน้ 2.4 จอฉายภาพ เครื่องฉายภาพทึบแสง จอฉายภาพ เครื่องฉายภาพ (visualize) (LCD projector) คอมพวิ เตอร์ ภาพท่ี 2.1 องคป์ ระกอบในการใชเ้ คร่ืองฉายภาพดจิ ิตอล ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยีหะเตง็ (2563) 3. ส่วนประกอบของเคร่ืองฉายภาพดิจิตอล 3.1 ส่วนกาเนดิ แสงสว่างและการฉายภาพ ประกอบดว้ ย หลอดฉาย หลอดภาพ เลนส์ ฉายภาพ ป่ มุ ปรบั ภาพ และอปุ กรณ์ปรบั ความคมชดั ของภาพ ฯลฯ 3.2 ส่วนต่อสญั ญาณกบั อุปกรณ์ภายนอกไดแ้ ก่ วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 10
บทปฏิบตั กิ ารที่ 2 เครื่องฉายภาพดจิ ิตอล (LCD projector) - 3.2.1 port RCB In- ต่อเช่ือมกบั คอมพวิ เตอร์ - 3.2.2 port RGB Out- เชื่อมต่อกบั จอภายนอก - 3.2.3 port Composite / S – video – ต่อเช่ือมกบั VCD + DVD - 3.2.3 port Component video – รบั สัญญาณดาวเทียม - 3.2.3 port Audio In – ต่อสัญญาณเสียงจาก VDO , VCD หรือคอมพวิ เตอร์ - 3.2.3 port Audio Out – ตอ่ สัญญาณเสียงไปยงั ลาโพงภายนอก อน่ึง ส่วนประกอบของเคร่ืองฉายภาพดจิ ติ อลแตล่ ะรุ่น อาจมคี วามแตกต่างกนั บา้ งยิ่งมีราคา แพงมากเทา่ ไร ส่วนประกอบยิง่ อานวยความสะดวกในการใชง้ านและมคี ณุ ภาพย่ิงข้ึน ลาดบั ข้นั ตอนการปฏบิ ัติการใช้เคร่ืองฉายภาพดิจิตอล การใชเ้ ครื่องฉายภาพดจิ ิตอล มขี ้นั ตอนการปฏบิ ตั ิ ดงั น้ี 1. เปิ ด switch breaker ของเครื่องขยายเสียง เปิ ดสวิตซ์ เบรคเกอร์เคร่ืองฉาย projector ทผ่ี นงั ขา้ งห้อง 2. ไฟแสดงสถานะของเครื่องฉาย projector จะสว่างเป็ น สีส้ม 3. เปิ ดเครื่องโดยการกดป่ ุม ON ที่รีโมทคา้ งไวป้ ระมาณ 2 วินาที ไฟแสดงสถานะของเคร่ืองจะเป็ นไฟกระพริบสี เขียว รอสักครู่จะมีแสงของเคร่ืองฉาย projector ฉาย มาท่ีจอไฟแสดงสถานะ สีเขยี วจะหยุดกระพริบ 4. เปิ ดระบบไฟของอุปกรณ์ต่อพ่วงท่ีตอ้ งการฉาย คือ เคร่ือง PC computer กด switch ON-OFF ท่ีตัวเครื่อง และท่ีจอ monitor รอประมาณ 5- 10 วินาที จะมีภาพ ปรากฏข้ึนท่ีจอ monitor เปิ ด switch เคร่ือง visualizer ดา้ นขา้ งหรือดา้ นบนเคร่ือง ซ่ึงแต่ละย่ีหอ้ จะมีตาแหน่ง ของ switch ท่ีแตกต่างกนั วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 11
บทปฏิบตั ิการที่ 2 เคร่ืองฉายภาพดิจติ อล (LCD projector) 5. เลอื กสัญญาณ inputที่จะป้อนให้กบั เครื่องฉายprojector ถา้ ตอ้ งการให้ภาพจากเครื่องฉาย visualizer ปรากฏใหก้ ด ป่ ุม VIDIO คา้ งไว้ 2 วินาที จะมีภาพปรากฏท่ีจอ หาก ตอ้ งการให้ภาพของเครื่อง PC computer ปรากฏ ให้กด ป่ มุ RGB คา้ งไว้ 2 วินาที จะมภี าพปรากฏที่จอ กรณีต้งั เครื่องเลือกสัญญาณ RGB ท่ีโตะ๊ เพ่ือเลือกระหว่าง PC computer กบั notebook ถา้ ตอ้ งการใช้ PC computer ให้ กดป่ มุ selectorไปท่ี PC (1) ภาพจะปรากฏท่จี อ ถา้ ตอ้ ง การใช้ notebookใหต้ อ่ กบั สาย RGB ท่ตี ิดต้งั ประจาโต๊ะ กับ notebook และกด selector ไปท่ี notebook (2) ภาพ จาก notebook จะปรากฏท่ีจอ 6. เม่อื เลกิ ใชง้ านให้ปิ ด switch ของเคร่ืองฉาย visualizer 7. ปิ ด computerใหท้ าการ shut down เครื่องและปิ ดswitch ท่ีจอ monitor ตามข้นั ตอน หลงั จากน้ันปิ ดเครื่องฉาย projectorโดยกดป่ มุ OFF คา้ งไว้ ประมาณ 2 วนิ าที จะมี ขอ้ ความปรากฏวา่ ไม่ ตอ้ งการใชง้ านเคร่ืองฉาย ให้กด ป่ ุมซ้าอีก 1 คร้ัง ไฟแสดงฐานะการทางานที่ตวั เครื่อง จะดบั และเปล่ียนเป็นไฟกระพริบ สีเขียว รอประมาณ1 นาที ไฟสถานะของเคร่ืองจะเป็ น สีส้ม ให้ปิ ด switch breaker เครื่องฉาย งานมอบหมายหรือกิจกรรม ใหน้ กั ศึกษาฝึกปฏบิ ตั กิ ารใชเ้ คร่ืองฉายภาพดจิ ิตอลจากเคร่ืองPC computer และเครื่องฉาย visualizer เพื่อประกอบการบรรยาย วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 12
บทปฏบิ ตั กิ ารท่ี 3 เคร่ืองเลน่ ดีวีดี (DVD player) บทปฏิบตั ิการท่ี 3 เคร่ืองเล่นดวี ีดี (DVD player) จุดประสงค์เชิงพฤตกิ รรม เมื่อนกั ศกึ ษาเรียนจบบทเรียนน้ีแลว้ นกั ศกึ ษาสามารถ 1. ใชเ้ คร่ืองเลน่ ดวี ดี ีไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 2. แสดงถึงความสนใจในการปฏิบตั กิ ิจกรรมทค่ี รูผสู้ อนมอบหมาย เนือ้ หาและลาดบั ข้นั ตอนการปฏิบตั ิ เนื้อหา เคร่ืองเล่นดีวีดีเป็ นเคร่ืองเล่นแผ่นดีวีดี ระบบดิจิตอลเพื่อเสนอภาพนิ่ง ภาพเคล่ือนไหว แบบวดี ีทศั น์และเสียงเพื่อเสนอภาพบนจอโทรทศั น์ ในลกั ษณะเดยี วกบั แผ่นวีซีดีแต่จะให้คุณภาพ ของภาพและเสียงดีกว่ามาก รวมถงึ คุณลกั ษณะอน่ื ๆ เพ่ิมข้นึ อีกมากมายหลายประการ 1. ประโยชน์ของเคร่ืองเล่น ดวี ีดี เคร่ืองเลน่ ดีวีดี เป็นโสตทศั นูปกรณ์ทนี่ กั ส่งเสริมการเกษตร สามารถนามาชว่ ยในการ นาเสนอเรื่องราวการประกอบอาชีพการเกษตรไดอ้ ย่างสะดวกรวดเร็ว เป็นโสตทศั นูปกรณท์ ีห่ าง่าย ราคาไม่แพง ซ่ึง ภรณี ต่างวิวฒั น์ (2551) กล่าวว่า ในอดีตการเผยแพร่ความรู้ทางการเกษตร นัก ส่งเสริมการเกษตรจะเผยแพร่ความรู้ผ่านทางภาพยนตร์ ซ่ึงมีความยุ่งยากมากในการนาเสนอ ซ่ึง จะตอ้ งหาฟิ ลม์ ภาพยนตร์ หาเครื่องฉายท่ีมีราคาแพง ซ้ายงั ตอ้ งนาเสนอในทีม่ ืดไม่มีแสงอีกดว้ ย แต่ ในปัจจุบนั เทคโนโลยีดา้ นการตดิ ตอ่ ส่ือสาร ไดพ้ ฒั นาไปมาก มกี ารบนั ทึกขอ้ มูลภาพและเสียงลงบน แผน่ ซีดี และแผ่นดีวีดี ทาให้คุณภาพของภาพและเสียงมคี ุณภาพมากข้ึน ดงั น้นั เครื่องเล่นดีวีดีจงึ มี ประโยชนใ์ นงานส่งเสริมการเกษตรเป็นอยา่ งยิง่ เนื่องจากมีคุณสมบตั ิ ดงั น้ี 1.1 คณุ ภาพของภาพบนแผ่นดวี ีดีให้ความคมชดั มาก โดยเฉพาะเม่ือเปรียบเทยี บกบั แถบวดี ีทศั น์ 1.2 ให้เสียงดอลบีเซอร์ราวด์ชว่ ยใหก้ ารชมภาพยนตร์มชี ีวติ ชีวามากยิง่ ข้ึน 1.3 สามารถเลอื กชมตอนใดของภาพยนตร์กไ็ ด้ โดยไม่ตอ้ งเรียงตามเน้ือเรื่อง 1.4 ไม่มกี ารยดื ของแผน่ บนั ทกึ เหมอื นแถบเทป วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 13
บทปฏบิ ตั ิการท่ี 3 เครื่องเล่นดวี ีดี (DVD player) 1.5 หากเกดิ ความสกปรกบนแผน่ สามารถทาความสะอาดไดโ้ ดยง่าย 1.6 เคร่ืองเล่นสามารถเลน่ ไดท้ ้งั แผ่นซีดี แผ่นวีซีดี และแผ่นดวี ีดี ดงั ภาพท่ี 3.1 ภาพที่ 3.1 ลกั ษณะเครื่องเล่นดวี ดี ี ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยหี ะเต็ง (2563) 2. วธิ ีการใช้เครื่องเล่นดีวดี ี นิรนาม (2554) กล่าววา่ เคร่ืองเลน่ ดวี ดี ี มหี ลกั การทางานเชน่ เดยี วกบั เครื่องเล่นวดี ี ทศั นแ์ ตเ่ ป็นระบบที่ใชแ้ สงเลเซอร์ส่องผา่ นแผน่ วซี ีดี หรือแผน่ ดีวีดที าใหค้ ณุ ภาพของภาพและเสียง ดีกวา่ วธิ ีการใชก้ เ็ ชน่ เดียว กบั เครื่องเลน่ วดี ีทศั น์ กล่าวคือมปี ่ ุมควบคมุ การทางานทีส่ าคญั ดงั น้ี PLAY หมายถงึ เล่นปกติ FORWORD หมายถงึ ไปขา้ งหนา้ อยา่ งรวดเร็ว REWIND หมายถึง ยอ้ นกลบั อยา่ งรวดเร็ว PAUSE หมายถึง หยุดเล่นชวั่ คราว STOP หมายถงึ หยุด วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 14
บทปฏบิ ตั กิ ารท่ี 3 เครื่องเลน่ ดวี ดี ี (DVD player) 3. วสั ดุโสตทัศน์ทใี่ ช้กบั เครื่องเล่น ดีวดี ี ลอื เดช บุญโยดม (2558) กล่าววา่ วสั ดโุ สตทศั น์ หรือเรียกอีกอย่างวา่ วสั ดอุ ิเลก็ ทรอ นิกส์ เป็นวสั ดุสารสนเทศท่จี ดั เก็บสารสนเทศในรูปอกั ษร ภาพ และเสียงไวโ้ ดยการแปลงสารสน เทศใหเ้ ป็นสญั ญาณอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ซ่ึงจะตอ้ งมีเคร่ืองมอื สาหรบั จดั เกบ็ และแสดงผลออกมา โดยการ แปลงสญั ญาณอิเล็กทรอนิกส์ใหเ้ ป็นสญั ญาณภาพและเสียงอีกคร้งั หน่ึง เช่น 3.1 แผ่นซีดี เป็ นแผ่นอลูมิเนียมฉาบด้วยพลาสติกใส และเคลือบดว้ ยแลกเกอร์ใส หนา 1.2 มลิ ลเิ มตร เส้นผ่าศูนยก์ ลาง 12 เซนติเมตร (4.75 น้ิว) หรือประมาณ 5 นิ้ว สามารถเล่นได้ ประมาณ 60 นาที บนั ทึกเสียงเพียงหน้าเดียวหมุนทวนเข็มนาฬิกา ด้วยความเร็ว 200-500 รอบต่อ วินาที มคี วามเพ้ยี นของเสียงนอ้ ยมากประมาณ 0.01% สามารถเกบ็ ไวไ้ ดน้ าน เวน้ แตเ่ กดิ การสึกหรอ สญั ญาณเสียงใกลเ้ คียงกบั ความจริงมาก 3.2 แผน่ วีซีดี จะมีลกั ษณะทางกายภาพทกุ อย่างเหมอื นแผ่นซีดี เพียงแตแ่ ผน่ วีซีดีจะ เป็ นการเสนอภาพยนตร์พร้อมเสียงสะเตอริโอ มีอตั ราการเสนอภาพ 1.44 ลา้ นบิตต่อวินาที แผ่นวี ซีดสี ามารถบนั ทกึ ภาพยนตร์จากการถ่ายทาหรือจากแถบวดี ีทศั น์แลว้ บนั ทกึ ลงแผ่น 3.3 แผ่นดวี ีดี แผน่ ดีวดี ีเป็นแผน่ บนั ทกึ ขอ้ มูลระบบดจิ ติ อลและมีลกั ษณะทางกาย ภาพเชน่ เดยี วกบั แผน่ ซีดี แตต่ า่ งกนั ตรงทีส่ ามารถบรรจขุ อ้ มลู ไดต้ ้งั แต่ 4.7–17 จกิ ะไบต์ หรือมคี วามจุ มากกวา่ แผน่ ซีดี 26 เทา่ มากกวา่ ซีดีรอมถึง 7.25 เท่า จงึ ทาใหแ้ ผ่นดวี ีดหี นากว่าแผน่ ซีดี มีหลาย ขนาด คอื 8 เซนตเิ มตรหรือ 12 เซนตเิ มตรโดยเป็นแผน่ บนั ทึกขอ้ มลู แบบดา้ นเดยี วช้นั เดยี วไปจนถงึ แบบบนั ทึกสองดา้ น สองช้นั ดงั ภาพท่ี 3.2 ภาพที่ 3.2 ตวั อย่างแผ่นวซี ีดี และแผ่นดวี ดี ีทใ่ี ชส้ าหรับบนั ทกึ ขอ้ มลู ในรูปอกั ษร ภาพ และเสียง ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยหี ะเต็ง (2563) วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 15
บทปฏบิ ตั กิ ารท่ี 3 เคร่ืองเลน่ ดีวีดี (DVD player) ลาดบั ข้นั ตอนการปฏิบตั ิ 1. เชื่อมต่อสายสัญญาณจากเครื่องเล่นดีวีดี กบั เครื่องรับโทรทศั น์หรือเตรียมติดต้งั จอ ฉาย โดยใชช้ อ่ งสญั ญาณ AV 2. เสียบปลก๊ั ไป AC 3. เปิ ดสวิทช์ AC (ของเคร่ืองเลน่ และ มอนิเตอร์) 4. เปิ ดช่องรบั แผ่นดสิ กแ์ ลว้ วางแผ่นดสิ ก์บนฐานรองรบั ปิ ดชอ่ งรบั แผน่ ดีวีดี 5. กดป่ มุ PLAY บนเครื่องเล่น หรือบนเคร่ืองควบคมุ (remote control) 6. ตรวจสอบการนาเสนอภาพและเสียง งานมอบหมายหรือกจิ กรรม ให้นกั ศกึ ษาฝึกปฏิบตั ิการใชเ้ คร่ืองเลน่ ดีวีดี ให้เกดิ ความชานาญ วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 16
การถ่ายภาพด้วยกล้องดิจติ อล
บทปฏบิ ตั ิการที่ 4 การถา่ ยภาพดว้ ยกลอ้ งดิจติ อล บทปฏบิ ตั ิการท่ี 4 การถ่ายภาพด้วยกล้องดจิ ติ อล จุดประสงค์เชิงพฤตกิ รรม เม่ือนกั ศกึ ษาเรียนจบบทเรียนน้ีแลว้ นกั ศกึ ษาสามารถ 1. ถา่ ยภาพโดยมกี ารจดั องคป์ ระกอบของภาพไดถ้ กู ตอ้ ง 2. แสดงถงึ การทางานเป็นทมี ในการปฏบิ ตั งิ านทคี่ รูผสู้ อนมอบหมาย เนื้อหาและลาดับข้นั ตอนการปฏบิ ัติ เนื้อหา ปัจจุบันกล้องถ่ายภาพที่ใช้ฟิ ล์มเริ่มเป็ นส่ิงล้าสมยั ไปแล้ว เนื่องจากมีกล้องถ่ายภาพ ดิจิตอลเข้ามาแทนที่ ด้วยความสะดวกรวดเร็วในการใช้งาน และประหยดั ค่าใช้จ่ายอีกด้วย เรา สามารถดูภาพจากจอคอมพิวเตอร์ หรือถา้ จาเป็ นตอ้ งพิมพภ์ าพก็สามารถทาได้โดยไม่ตอ้ งเสียค่า ฟิ ลม์ และคา่ ลา้ งฟิ ลม์ นกั ศึกษาอาจสงสยั ว่าทาไมตอ้ งเรียนรู้เทคนิคการถ่ายภาพท้งั ท่ีกลอ้ งดิจติ อลก็ ใชง้ านค่อนขา้ งง่าย กดป่ มุ แลว้ ก็ถ่ายภาพได้ แต่การถ่ายภาพออกมาใหส้ วยน้นั เป็นเรื่องที่ยากตอ้ งมี ประสบการณ์ เทคนิควธิ ีการซ่ึงจะไดก้ ล่าวถงึ ต่อไปน้ี 1. ประโยชน์ของกล้องดิจติ อล ปัจจุบนั กลอ้ งดจิ ิตอลเป็ นอปุ กรณ์การถ่ายภาพท่ีนิยมใช้กนั โดยทวั่ ไป เพราะสามารถ นาไฟลภ์ าพทไ่ี ดไ้ ปใชน้ าเสนองานไดอ้ ย่างมปี ระสิทธิภาพ การถา่ ยภาพดว้ ยกลอ้ งดิจิตอลนบั ว่าเป็ น ประโยชน์อย่างมากต่องานส่งเสริมการเกษตร เพราะนักส่งเสริมการเกษตรสามารถเก็บภาพ กิจกรรมการประกอบอาชีพการเกษตร แลว้ ไปนาเสนอแก่บุคคลเป้าหมายในรูปแบบต่างๆ โดย เฉพาะอย่างย่งิ การนาไปใชใ้ นการผลิตสื่อในงานส่งเสริมการเกษตร เชน่ การผลติ เอกสารเผยแพร่ใน การสาธิตทางการเกษตร การจดั นิทรรศการทางการเกษตร การทาโปสเตอร์โฆษณาต่างๆ ภาพทถ่ี ่าย ดว้ ยกลอ้ งดจิ ิตอลยงั นาไปใช้ประโยชนใ์ นการส่งเสริมและเผยแพร่ไดอ้ ย่างหลากหลาย ทาให้บุคคล เป้าหมายเกิดความสนใจและเขา้ ใจสาระการนาเสนอได้ดี ดังน้ันกลอ้ งดิจิตอลจึงมีความจาเป็ นที่ นกั ศกึ ษาจะตอ้ งเรียนรู้วธิ ีการใชเ้ บ้ืองตน้ วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 17
บทปฏบิ ตั กิ ารท่ี 4 การถ่ายภาพดว้ ยกลอ้ งดิจติ อล 2. ส่วนประกอบของกล้องดิจติ อล อรวนิ ท์ เมฆพิรุณ (2549) กลา่ ววา่ กลอ้ งดจิ ติ อลมสี ่วนประกอบดงั ภาพที่ 4.1-4.8 ดงั ต่อไปน้ี. 2.1 ป่ มุ ชตั เตอร์ เป็นป่ มุ กดเพ่ือถ่ายภาพ 2.2 ตวั กลอ้ ง เป็นอุปกรณท์ ่ีห่อชิ้นส่วนอุปกรณ์อิเลคทรอนิกส์ภายในกลอ้ ง ทาหนา้ ที่ ป้องกนั ไมใ่ ห้แสงผา่ นเขา้ ไปในกลอ้ ง 2.3 จอมอนิเตอร์ LCD เป็นอุปกรณแ์ สดงภาพทตี่ อ้ งการถ่าย และภาพทีถ่ ่ายไปแลว้ 2.4 ป่ มุ ซูมภาพ 2.5 ป่ ุม MENU ใชป้ รับต้งั ค่าการทางานของกลอ้ ง เช่น ต้งั ค่าความละเอียดของภาพ เลือกการถา่ ยภาพ ใชแ้ สดงภาพที่ถา่ ย พิมพภ์ าพ ลบภาพ ป้องกนั ภาพ 2.6 ป่ ุมเลอื กคาส่ังใชแ้ สดงเมนูโหมดแฟลต แสดงเมนูต้งั เวลาถ่ายภาพ 2.7 ป่ มุ ดูภาพท่ถี า่ ยแลว้ 2.8 ป่ มุ เลอื กโหมดการถ่ายภาพ เลือกได้ 3 โหมด คือ โหมด auto โหมด scene และ โหมดการถา่ ยภาพเคล่อื นไหว 2.9 ไฟแสดงการทางานของกลอ้ งจะปรากฏข้ึนหลงั จากกดป่ ุมสวติ ช์เปิ ดกลอ้ ง 2.10 ไฟแสดงการต้งั เวลาอตั โนมตั ิ 2.11 แฟลช เป็นอปุ กรณ์กาเนิดแสงชว่ ยในการถา่ ยภาพในท่ีแสงไม่พอ 2.12 เลนซ์ ทาหนา้ ท่ีรบั แสงเขา้ สู่กลอ้ ง 2.13 เซ็นเซอร์รับภาพเ ป็ นอุปกรณ์ท่ีทาหนา้ ท่ีเหมือนฟิ ล์ม เป็ นไมโครชิพท่ีไวต่อ แสง สามารถเปล่ียนแสงเป็ นสัญญาณไฟฟ้า แลว้ เกบ็ ขอ้ มูลเป็ นไฟลด์ ิจติ อล บนพ้ืนผวิ เซ็นเซอร์รับ ภาพจะถูกแบ่งเป็นส่วนเล็กๆ เรียกว่าฟิ กเซล แต่ละฟิ กเซลจะแสดงขอ้ มูล 1 จุด ภาพย่งิ มีฟิ กเซลมาก จะมีความละเอียดมาก ภาพกจ็ ะมคี ณุ ภาพมาก ขนาดของไฟลภ์ าพกจ็ ะมขี นาดใหญ่ไปดว้ ยซ่ึงจานวน ฟิ กเซลคานวณไดจ้ ากจานวนฟิ กเซลในแนวต้งั คณู ดว้ ยจานวนฟิ กเซลในแนวนอน คุณภาพของภาพ ไม่ไดข้ ้ึนอย่กู ับจานวนฟิ กเซลเพียงอย่างเดียว แต่ยงั ข้ึนอยู่กบั ขนาดของเซนเซอร์อีกด้วย กลอ้ งท่ีมี เซนเซอร์ขนาดใหญ่จะมขี นาดของฟิ กเซลใหญ่ทาให้คุณภาพของภาพดกี วา่ 2.14 อปุ กรณ์บนั ทกึ ขอ้ มลู ภาพ ไดแ้ ก่ compact flash (CF), memory stick , multimedia card (MMC), secure digital card (SD card) , XD – picture card วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 18
บทปฏบิ ตั ิการที่ 4 การถา่ ยภาพดว้ ยกลอ้ งดจิ ิตอล ป่ มุ เลือก โหมด ป่ มุ กดชตั เตอร์ ตวั กลอ้ ง สวติ ชเ์ ปิ ด-ปิ ดการทางาน ภาพที่ 4.1 ส่วนประกอบของกลอ้ งดจิ ติ อล ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยีหะเตง็ (2558) จอมอนิเตอร์ LCD ป่ มุ ซูมภาพ ป่ มุ MENU ป่ มุ เลือกคาส่ัง ภาพที่ 4.2 ส่วนประกอบของกลอ้ งดจิ ติ อล 19 ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยีหะเต็ง (2558) วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร
บทปฏิบตั ิการที่ 4 การถา่ ยภาพดว้ ยกลอ้ งดจิ ิตอล ไฟแสดงการทางานของกลอ้ ง แฟลช ไฟแสดงการต้งั เวลาอตั โนมตั ิ เลนซ์ ภาพท่ี 4.3 ส่วนประกอบของกลอ้ งดิจติ อล ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยีหะเตง็ (2558) ฝาปิ ดชอ่ งเมมโมรี่การ์ด ฝาปิ ดช่อง สายไฟ AC adapter ภาพท่ี 4.4 ส่วนประกอบของกลอ้ งดจิ ติ อล ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยหี ะเตง็ (2558) วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 20
บทปฏิบตั ิการท่ี 4 การถ่ายภาพดว้ ยกลอ้ งดจิ ติ อล ชอ่ งแบตเตอรี่ แบตเตอร่ี ภาพที่ 4.5 ส่วนประกอบของกลอ้ งดิจติ อล ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยหี ะเต็ง (2558) เมมโมรี่ การ์ด ภาพที่ 4.6 ส่วนประกอบของกลอ้ งดิจติ อล 21 ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยีหะเต็ง (2558) วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร
บทปฏิบตั กิ ารที่ 4 การถา่ ยภาพดว้ ยกลอ้ งดิจิตอล โหมดการทางาน ของกลอ้ ง ภาพท่ี 4.7 ส่วนประกอบของกลอ้ งดจิ ติ อล ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยหี ะเตง็ (2558) การ์ดรีดเดอร์ SD CARD ภาพท่ี 4.8 ส่วนประกอบของกลอ้ งดจิ ติ อล ถ่ายภาพโดย องั สนา หะยีหะเตง็ (2558) วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 22
บทปฏิบตั ิการที่ 4 การถา่ ยภาพดว้ ยกลอ้ งดิจติ อล ลาดบั ข้นั ตอนการปฏิบตั ิ 1. ข้ันตอนการถ่ายภาพด้วยกล้องดิจติ อล 1.1 เปิ ดสวติ ชก์ ารทางานของกลอ้ งดิจิตอล 1.2 ปรบั ต้งั ค่าการทางานโดยทวั่ ไปของกลอ้ ง (ตามค่มู อื การใชก้ ลอ้ ง) 1.3 เลอื กโหมดถา่ ยภาพใหเ้ ลอื กโหมด auto 1.4 ตรวจสอบสัญลกั ษณต์ า่ งๆ บนจอมอนิเตอร์ 1.5. จบั กลอ้ งดว้ ยมอื ให้กระชบั 1.6 จดั องคป์ ระกอบภาพ 1.7 จดั โฟกสั ของภาพ 1.8 กดป่ มุ ชตั เตอร์ถ่ายภาพ 1.9 กดป่ มุ ดูภาพ 2. การต้งั ค่าการถ่ายภาพ 2.1 กดป่ มุ MENU 2.2 เลอื ก image mode 2.3 เลือกความละเอยี ดของภาพทต่ี อ้ งการถา่ ย high, normal, PC screen, TV screen งานมอบหมายหรือกจิ กรรม ให้นักศึกษาฝึ กปฏิบตั ิการถ่ายภาพด้วยกลอ้ งดิจิตอลให้เกิดความชานาญตามลาดับ ข้นั ตอนดงั น้ี 1. ใหน้ กั ศึกษาแบ่งเป็นกล่มุ ๆ ละ 3–5 คน 2. ใหน้ กั ศึกษาแต่ละกลุ่มทดลองใชก้ ลอ้ งดจิ ติ อลดว้ ยตวั เองถา่ ยภาพ 3. ใหน้ กั ศกึ ษาแตล่ ะกลุ่มนาเสนอผลงานของกลุ่ม วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 23
การผลติ แผ่นพบั
บทปฏิบตั ิการท่ี 5 การผลติ แผ่นพบั บทปฏบิ ัติการท่ี 5 การผลติ แผ่นพบั จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม เมือ่ นกั ศึกษาเรียนจบบทเรียนน้ีแลว้ นกั ศกึ ษาสามารถ 1. ออกแบบแผ่นพบั และจดั วางองคป์ ระกอบไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง 2. จดั ทาแผน่ พบั เพอ่ื การเผยแพร่ตามหัวขอ้ ทก่ี าหนดไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง 3. มคี วามรับผดิ ชอบในการปฏิบตั งิ านทคี่ รูผสู้ อนมอบหมาย เนื้อหาและลาดับข้นั ตอนการปฏบิ ัติ เนือ้ หา แผ่นพบั มีความหมายตรงกับคาในภาษาองั กฤษว่า folder เป็ นสื่อประเภทสื่อส่ิงพิมพ์มี ขอ้ ความที่จากดั มีขนาดเล็ก เหมาะกบั คนทุกกลุม่ เป็ นสื่อท่ีมีวตั ถปุ ระสงค์เพ่ือประชาสัมพนั ธ์ให้ กลุ่มเป้าหมายทุกกลมุ่ ไดร้ ับความรู้จากสิ่งท่ีตอ้ งการประชาสัมพนั ธ์ให้เขา้ ใจ และปฏิบตั ิตามนั่นเอง สามารถพบั เป็น 2 ตอน หรือ 3 ตอน พิมพท์ ้งั ด้านหนา้ และด้านหลงั นิยมใช้กระดาษ A 4 พบั เป็ น 3 ตอน 6 หนา้ มากทีส่ ุด เน่ืองจากสะดวก และประหยดั เมอ่ื พบั จะมขี นาดเล็ก พกพาไดส้ ะดวก รวมท้งั แบง่ เน้ือหาออกเป็นส่วนไดโ้ ดยไมต่ อ้ งมีเลขหนา้ 1. ประโยชน์ของแผ่นพบั 1.1 การผลติ และการปรบั ปรุงแกไ้ ขทาไดง้ า่ ย 1.2 ตน้ ทนุ การผลติ ต่า วงการศกึ ษามกั ใชก้ นั แพร่หลายโดยการถ่ายเอกสารขาวดา 1.3 ขนาดเลก็ พกพาสะดวก ผอู้ า่ นสามารถอา่ นซ้าไดเ้ ม่ือตอ้ งการ 1.4 นาไปใชไ้ ดใ้ นหลายวตั ถปุ ระสงค์ 1.5 สรา้ งความน่าเชื่อถือใหก้ บั องคก์ ร 1.6 ลดตน้ ทุน ลดเวลา ในการตอบคาถาม วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 24
บทปฏบิ ตั กิ ารท่ี 5 การผลิตแผน่ พบั 2. วิธีการออกแบบแผ่นพับ ณรชั ไชยชนะ (2552) กล่าววา่ แผน่ พบั มลี กั ษณะเด่น คือสามารถพบั ไดห้ ลายแบบ การ พบั แบบต่างๆ ทาให้ภาพลกั ษณ์ของสื่อเปลีย่ นไป แผ่นพบั เมอื่ พบั แลว้ จะมจี านวนหนา้ อย่างนอ้ ย 4 หน้า ส่วนใหญ่แผ่นพบั ที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลาย จะมจี านวนหนา้ ไม่เกิน 16 หนา้ ซ่ึงภาพที่ 5.1 ไดแ้ สดงตวั อย่างการพบั แผ่นพบั ในแบบต่างๆ ตามความนิยม และเนื่องจากจานวนหนา้ เกิดจากการ แบง่ กระดาษดว้ ยการพบั จึงไม่นิยมใส่เลขหนา้ การออกแบบแผ่นพบั ตอ้ งพิจารณาขนาดขอ้ มลู อยา่ ง ชดั เจน ซ่ึงการออกแบบแผน่ พบั ทีด่ คี วรมลี กั ษณะดงั น้ี 2.1 หน้าแรกของแผ่นพบั ตอ้ งออกแบบให้สวยงามสะดุดตา และน่าหยิบมาอ่าน 2.2 จดั เรียงลาดับเน้ือหาได้เหมาะสม เพราะแผ่นพับไม่มีเลขหน้ากากับ ผูอ้ ่าน อาจจะสบั สนไดค้ วรจดั ทาโครงร่างการนาเสนอเน้ือหาภาพกราฟิ กประกอบ 2.3 ควรพบั งา่ ยไม่ซบั ซ้อน หลีกเลยี่ งการใชแ้ ผ่นพบั หลายหน้า เพราะจะทาให้อ่าน ยาก 2.4 นาเสนอขอ้ มูลใหจ้ บในแตล่ ะส่วนทพ่ี บั หากจาเป็นตอ้ งขา้ มส่วน ควรออกแบบ ใหส้ ะดวกหรือตอ่ เน่ืองเขา้ ใจง่าย 2.5 ภาพหรือกราฟิกทใี่ ชป้ ระกอบควรส่งเสริมหรือสอดคลอ้ งกบั เน้ือหา 2.6 ใชห้ ลกั องคป์ ระกอบศิลป์ ช่วยออกแบบ ภาพท่ี 5.1 แสดงตวั อยา่ งการพบั แผน่ พบั แบบต่างๆ 25 ทมี่ า: ดดั แปลงจาก ณรัช ไชยชนะ (2552) วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร
บทปฏิบตั ิการท่ี 5 การผลิตแผน่ พบั 3. องค์ประกอบและการจัดวางองค์ประกอบ ในการออกแบบแผ่นพบั ใหน้ ่าสนใจ จะตอ้ งมกี ารกาหนดและวางแผนการจดั วางองค์ ประกอบตา่ งๆ ใหม้ คี วามเหมาะสม โดยตอ้ งมีส่วนประกอบทสี่ าคญั ดงั ตอ่ ไปน้ี คอื 3.1 พาดหัว มกั เป็ นตวั อกั ษรท่ีใหญ่ หรืออยู่ในตาแหน่งทเี่ ด่น อยู่ดา้ นหนา้ ของแผ่น พบั และนิยมวางไวใ้ นส่วนบนของหนา้ แผ่นพบั เป็นขอ้ ความส้ันๆ เขา้ ใจงา่ ย 3.2 ภาพประกอบ มกั วางอยู่หน้าเดียวกบั พาดหัว แต่ไม่จาเป็ นตอ้ งมีคู่กนั เสมอไป 3.3 ภาพที่จะช่วยดึงความสนใจของผูอ้ ่านตามขอ้ ความ อาจมีภาพประกอบเล็กๆ เพ่ือใชป้ ระกอบเน้ือหาขอ้ ความ เน่ืองจากพ้ืนท่ีมีจากัดขอ้ ความเน้ือหาจึงมกั มีขนาดเล็ก แต่ไม่ควร เลก็ กว่า 12 พอยต์ ควรใชต้ วั อกั ษรสีเขม้ บนพ้นื สีอ่อนดกี วา่ ตวั อกั ษรสีอ่อนบนพ้ืนสีเขม้ ควรใชแ้ บบ อกั ษรเพียง 1-2 แบบ การวางขอ้ มูลตอ้ งคานึงถึงการอ่านให้ถูกตอ้ ง ควรเวน้ พ้ืนท่ีว่างไวเ้ พ่ือไม่ให้ ขอ้ ความมากเกินไปเพราะจะทาให้น่าเบอื่ 3.4 รูปภาพและตราสัญลกั ษณ์ รูปภาพ อาจนามาเป็นภาพประกอบในหน้าแรกของแผ่น พบั ได้ ส่วนตราสัญลกั ษณ์ควรอยู่ที่ดา้ นหนา้ แผน่ พบั รวมกบั พาดหัว หรือภาพประกอบหลกั ควรมี ตราสัญลกั ษณใ์ นตอนทา้ ยของแผน่ พบั ดว้ ย เพื่อเป็นการย้าเตือนถงึ หน่วยงานหรือองคก์ ร ดงั ภาพท่ี 5.2 – 5.3 ปกหลัง หน้าปก ผ้จู ัดทา หน้าท่ี 1 หน้าที่ 2 ภาพท่ี 5.2 ตวั อย่างการทาโครงร่างแผ่นพบั ทม่ี า: ดดั แปลงจาก ณรชั ไชยชนะ (2552) วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 26
บทปฏิบตั ิการที่ 5 การผลิตแผน่ พบั ขอ้ ดี ตาราง หวั เรอื่ ง ขอ้ เสยี แผนภมู ิ รปู ภาพ ชอ่ื ผจู้ ดั ทำ อนื่ ๆ ภาพท่ี 5.3 ตวั อยา่ งการทาโครงร่างเน้ือหาในแผน่ พบั ทีม่ า: ดดั แปลงจาก ณรชั ไชยชนะ (2552) ลาดบั ข้นั ตอนการผลิตแผ่นพับ 1. กาหนดวตั ถปุ ระสงค์ แนวทางและค่าใชจ้ ่ายในการผลติ 2. เตรียมตน้ ฉบบั โดยตอ้ งพจิ ารณาถึง วตั ถปุ ระสงค์ กลมุ่ เป้าหมาย และเน้ือหาสาระ จะตอ้ งมคี วามสอดคลอ้ งกนั 3. ออกแบบโครงร่างตน้ ฉบบั 4. นาตน้ ฉบบั ไปสอบถามผรู้ ู้ หรือผเู้ กย่ี วขอ้ งร่วมกนั พจิ ารณาเน้ือหา รูปเล่ม 5. จดั พมิ พ์ งานมอบหมายหรือกจิ กรรม 1. ให้นกั ศกึ ษาออกแบบแผน่ พบั ขนาด A4 2 พบั 3 ตอน 2. เน้ือหา วธิ ีการขายพนั ธุพ์ ชื คนละ 1 วธิ ี 3. เจา้ ของแผน่ พบั หน่วยงานทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั การส่งเสริมการเกษตร วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 27
บทปฏิบตั กิ ารที่ 6 การสาธิตทางการเกษตร บทปฏบิ ัตกิ ารท่ี 6 การสาธติ ทางการเกษตร จุดประสงค์การเรียนรู้ เมื่อนกั ศึกษาเรียนจบบทปฏบิ ตั กิ ารน้ีแลว้ นกั ศึกษาสามารถ 1. เขียนบทแสดงการสาธิตไดอ้ ย่างถูกตอ้ ง 2. แสดงการสาธิตหนา้ ช้นั เรียนไดถ้ ูกตอ้ งตามลาดบั ข้นั ตอน 3. วจิ ารณก์ ารสาธิตไดถ้ กู ตอ้ งตามหลกั การท่กี าหนด 4. แสดงถึงความรับผิดชอบตอ่ งานทคี่ รูมอบหมาย เนือ้ หาและลาดับข้นั ตอนการปฏิบตั ิ เนื้อหา การสาธิต (demonstration) เป็ นสื่อกิจกรรมที่ช่วยเผยแพร่ขอ้ มูล ความรู้เทคโนโลยีหรือ วิทยาการใหม่ๆโดยใชก้ ารบรรยายประกอบกบั การกระทาหรือแสดงให้กลุ่มเป้าหมายเห็นว่ามลี าดบั ข้นั ตอนการปฏบิ ตั ิอยา่ งไรหรือจะเกิดผลอย่างไร ซ่ึงในการกระทาหรือแสดงน้นั จะตอ้ งใชเ้ คร่ืองมือ หรือวสั ดุอุปกรณ์ต่างๆ ร่วมด้วย ผทู้ ี่ทาการสาธิตอาจเป็ นวิทยากรผชู้ านาญในเรื่องน้ันๆ โดยที่กลุ่ม เป้าหมายเป็ นผูส้ ังเกตแลว้ ให้กลุ่มเป้าหมายไดม้ ีโอกาสลองทาและไดม้ ีโอกาสวดั ผลที่เกิดข้ึนจาก การกระทาน้นั ดว้ ยสายตา 1. ประโยชน์ของการสาธิต การเผยแพร่ขอ้ มูลความรู้เทคโนโลยีหรือวิทยาการใหม่ๆ โดยอาศยั วิธีการสาธิตน้นั กาญเณศ อรรถวิภาคไพศาลย์ และบุญเจียด รัตนไชย (2522) ได้สรุปประโยชน์ของการสาธิตไว้ ดงั น้ี 1.1 ช่วยดงึ ดดู ความสนใจ และคงไวซ้ ่ึงความสนใจของกลุม่ เป้าหมายไดด้ ี 1.2 ชว่ ยให้ความกระจ่างชดั และชว่ ยใหเ้ ขา้ ใจเน้ือหาสารสนเทศไดง้ ่าย 1.3 ช่วยให้เห็นจริงเห็นจงั ซ่ึงจะสร้างความเชื่อให้แก่กลุ่มเป้าหมายที่ยงั มคี วามลงั เล วา่ ส่ิงใดส่ิงหน่ึงท่ีนาไปเผยแพร่น้นั เป็ นส่ิงที่เป็ นไปไม่ได้ กลุ่มเป้าหมายที่เขา้ ชมการสาธิตจานวน มากจะยอมรับแนวคิดทีส่ าธิตน้นั ไปใช้ วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 28
บทปฏบิ ตั กิ ารท่ี 6 การสาธิตทางการเกษตร 1.4 ชว่ ยให้สามารถสอนทฤษฏีควบคู่ไปกบั การปฏิบตั ิได้ เป็ นการแสดงตวั อย่างของการ นาเอาทฤษฎไี ปใชใ้ นการปฏบิ ตั ิ และกลุ่มเป้าหมายสามารถทาไดเ้ องชว่ ยลดเวลาในการลองผิดลอง ถกู ให้นอ้ ยลง 1.5 ชว่ ยใหก้ ลมุ่ เป้าหมายไดฝ้ ึกการสังเกต และการใชค้ วามคิดโดยใชว้ จิ ารณญาณ 2. ประเภทของการสาธติ การสาธิตที่ใชเ้ ผยแพร่ขอ้ มลู ความรู้วิทยาการใหม่ๆ น้ัน สามารถจาแนกออกไดเ้ ป็ น 2 ประเภท คือ 2.1 การสาธิตวิธี (method demonstration) เป็ นส่ือกิจกรรมท่ีแสดงให้เห็นถึงวิธีการ ปฏิบตั ิหรือวธิ ีการทาบางส่ิงบางอย่าง โดยแสดงถึงวสั ดุอุปกรณท์ ่ตี อ้ งใช้ แสดงถึงวิธีการปฏบิ ตั หิ รือ วิธีการทา และอธิบายถึงข้นั ตอนต่างๆ ในการปฏิบตั ิ การสาธิตวิธีน้ีเป็ นกิจกรรมท่ีใชเ้ วลาค่อนขา้ ง ส้นั และค่าใชจ้ า่ ยไมส่ ูงนกั จึงเป็นสื่อกจิ กรรมท่ีนามาใชก้ นั อย่างแพร่หลาย 2.2 การสาธิตผล (result demonstration) เป็ นส่ือกิจกรรมที่แสดงถึงผลของการนา แนวความคดิ หรือวธิ ีการปฏิบตั ิใหม่ๆไปใช้ โดยใหก้ ลุ่มบคุ คลเป้าหมายไดเ้ หน็ ไดย้ ิน และไดส้ มั ผสั ผลทเ่ี กดิ ข้ึนน้นั การสาธิตผลน้ีมกั ตอ้ งใชเ้ วลาคอ่ นขา้ งมาก และคา่ ใชจ้ า่ ยค่อนขา้ งสูง 3. ส่ิงทค่ี วรรู้เกย่ี วกบั การแสดงการสาธติ 3.1 ความรูเ้ ก่ยี วกบั วสั ดอุ ปุ กรณท์ ่ีใช้ รวมท้งั ศกึ ษาดูดว้ ยวา่ ในทอ้ งถ่นิ ท่จี ะออกไปทา การสาธิตน้นั มีสิ่งของอะไรทพี่ อจะใชไ้ ดห้ รือดดั แปลงมาใชไ้ ด้ 3.2 ความรูเ้ ก่ยี วกบั โสตทศั นูปกรณ์ทจี่ ะใชใ้ นการแสดงการสาธิต ตลอดจนหาความรู้ ในดา้ นการแกไ้ ขไวบ้ า้ งเลก็ นอ้ ย 3.3 ความรู้ในการเขียนบทแสดงการสาธิต (script) การเขียนบทมีประโยชน์ในการ แสดงการสาธิตมาก โดยเฉพาะผทู้ ไ่ี มช่ านาญในการแสดง เพราะจะทาใหเ้ กิดความสบั สนในการพูด ขณะแสดงการสาธิตได้ หากมกี ารจดั ทาบทแสดงการสาธิตไวล้ ว่ งหนา้ จะทาให้การพูดเป็ นไปตาม ลาดบั ข้นั ตอน 3.4 ความรูเ้ กย่ี วกับผชู้ ม เพื่อประโยชน์แก่การสาธิต เช่น อายุ เพศ อาชีพ และสภาพ แวดลอ้ มตา่ งๆ 3.5 ความรู้เกย่ี วกบั การใชภ้ าษา ผแู้ สดงควรใชภ้ าษาง่ายๆไมค่ วรเป็นศพั ทท์ างวชิ าการ มากเกินไป และควรเรียนรู้ภาษาถน่ิ ทต่ี นไปแสดงการสาธิตไวด้ ว้ ย วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 29
บทปฏิบตั กิ ารท่ี 6 การสาธิตทางการเกษตร ลาดบั ข้นั ตอนการปฏบิ ัติ 1. ข้ันตอนการเขียนบทแสดงการสาธติ การเขียนบทแสดงการสาธิต เป็นแนวทางในการทาใหผ้ สู้ าธิตทราบวา่ เราจะเร่ิมตน้ ใน การสาธิตอยา่ งไร ซ่ึงแบ่งออกเป็น 3 ข้นั ตอน คอื 1.1 คานา คือ การกล่าวนาเพื่อเป็ นการเริ่มสร้างความสัมพนั ธ์อนั ดีกับผูช้ ม ได้แก่ การกล่าวทกั ทายผูช้ ม การแนะนาตวั ช่ือ สกุล ที่ทางาน และการบอกวตั ถุประสงคข์ องการสาธิต และขอ้ ดที ี่ผชู้ มนาไปปฏิบตั ิได้ 1.2 เน้ือเรื่อง จะเร่ิมจากการแนะนาวสั ดุอุปกรณ์ การแสดงข้นั ตอนการสาธิตต้งั แต่ ตน้ จนจบ การบอกจุดขอ้ ควรระวงั (จุด key point) หรือเทคนิคตา่ งๆ ที่ควรเนน้ การให้ผชู้ มออกมา มสี ่วนร่วมและให้ผชู้ มถามขอ้ สงสัย 1.3 สรุป คือการทบทวนเรื่องท่ีได้สาธิตมาแล้วท้ังหมด โดยใช้คาพูดไม่ต้องมี การแสดงซ้า เริ่มต้ังแต่วสั ดุอุปกรณ์ ข้ันตอนในการสาธิต เทคนิคท่ีควรเน้นการแจกเอกสาร ประกอบการสาธิต และการกลา่ วคาอาลาพร้อมกล่าวคาขอบคณุ ตวั อย่าง การเขยี นบทแสดงการสาธิตเร่ืองการทาไข่เจยี วสวนผัก ข้ันตอน การแสดง การอธบิ าย การแสดงการสาธติ 1. กลา่ วทกั ทายผชู้ ม ระบุ ยนื หน้าช้นั เรียน ยกมือ กอ่ นอน่ื ตอ้ งขอกล่าวคาว่าสวสั ดี กล่มุ บคุ คลเป้าหมาย ไหว้ ทาความเคารพ แมบ่ า้ นเกษตรกร หมู่ท่ี 2 ตาบลเกาะ ยอ อาเภอเมอื ง จงั หวดั สงขลา ท่ี เคารพรักทกุ ทา่ นค่ะ 2. แนะนาตวั บอกชื่อสกลุ ดิฉัน น.ส.ดวงดี เฮงเฮง ปัจจบุ นั ทีท่ างาน เป็นอาจารยป์ ระจาคณะวชิ าคหกรรม ศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฎั สงขลา 3. บอกจุดมุง่ หมายของการ ในวนั น้ีเป็ นโอกาสดีอย่างยิ่งท่ี สาธิต และบอกขอ้ ดที ผ่ี ชู้ ม ได้รับเกียรติมาแสดงการสาธิตให้ นาไปปฏบิ ตั ไิ ด้ ท่านแม่บา้ นไดช้ มกนั สาหรบั ในวนั วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 30
บทปฏิบตั ิการที่ 6 การสาธิตทางการเกษตร ข้ันตอน การแสดง การอธบิ าย การแสดงการสาธติ น้ีดิฉันจะสาธิตการทาไข่เจียวที่ไม่ 4. แนะนาวสั ดุอปุ กรณ์ ใช่ไข่เจียวธรรมดา แต่เป็ นไข่เจียวท่ี อดุ มไปดว้ ยโภชนาการอย่างครบถว้ น ทาง่ายและน่ารับประทานเป็ นอย่าง ยิ่งค่ะ เม่ือท่านแม่บา้ นชมการสาธิต ของดฉิ ันในวนั น้ีแลว้ ทา่ นสามารถท่ี จะนาไปทาใหพ้ ่อบา้ นและลูกๆ ของ ทา่ นรับประทานได้ ซ่ึงถอื วา่ เป็นเมนู จานเด็ดประจาบ้านได้ดีทีเดียวค่ะ นอกจากน้ี แม่บา้ นคนใดทีม่ ีอาชีพใน การทาอาหารจาหน่ ายหรื อพอจะมี เวลาว่าง กส็ ามารถนาเมนูอาหารวนั น้ีไปทาจาหน่ายเป็ นอาชีพเสริมได้ ค่ะ ซ่ึงการสาธิตของดิฉัน ในวนั น้ี ก็ คอื การทาไข่เจยี วสวนผกั ค่ะ ยกส่วนผสมในการทา ก่อนท่ีเราจะเริ่มลงมือทาไข่เจียว ไข่เจียวสวนผกั ให้ผู้ชมดู สวนผกั กันน้นั เรามาดูส่วนผสม วสั ดุ ได้แก่ไข่ไก่ น้าปลา น้ามนั อุปกรณ์ ในการทาไข่เจียวสวนผัก พืช น้ามันหอย มะเขือเทศ กนั ก่อนนะคะ่ ส่วนผสมในการทาไข่ หอมใหญ่ ต้นหอม ผกั ชี ที่ เจียวสวนผกั ในวนั น้ี ก็มี ไข่ไก่ จา หั่นมาเรียบร้อยแล้ว และ นวน 5 ฟอง น้า ปลา 1 ช้อนโต๊ะ น้า แน ะน าอุป กรณ์ ใน การ มนั พืชคร่ึงถว้ ยตวง พวกผักก็มี มะ สาธิต ได้แก่ กระทะไฟฟ้า เขือเทศจานวน 2 ลูก หั่นเป็ นลูกเต๋า ตะหลวิ ชามผสม ชอ้ น หอมใหญ่ 1 หัว ห่ันบางๆ ตามยาว ตน้ หอม ผกั ชี หน่ั ขนาด 1 เซนติเมตร วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 31
บทปฏบิ ตั ิการท่ี 6 การสาธิตทางการเกษตร ข้ันตอน การแสดง การอธบิ าย การแสดงการสาธติ สาหรับตวงส่วนผสม เมื่อรู้จกั ส่วนผสมในการทาไข่เจียว 5. เร่ิมแสดงการสาธิต และชอ้ นสอ้ มใชต้ ีไข่ กันแลว้ ก็มารู้จกั อุปกรณ์ในการทา ไขเ่ จยี วกนั บา้ งค่ะ อย่างแรกที่ถือว่ามี ความสาคญั มากกค็ ือ กระทะ ที่ดิฉัน นามาวนั น้ีก็คือ กระทะไฟฟ้า หาก แม่บ้านทาทานเองที่บ้าน ก็อาจใช้ กระทะธรรมดา ทใี่ ชก้ บั เตาแกส๊ กไ็ ด้ นะค่ะ ต่อไปก็คือ ตะหลิว ช้อนตวง และชอ้ นสอ้ มสาหรับตีไข่ให้ฟู อย่าง สุดทา้ ยกค็ อื ชามผสมค่ะ แสดงวิธีการทาไข่เจยี ว เมื่อเราได้รู้จกั ถึงส่วนผสม วสั ดุ อุปกรณ์ในการทาไขเ่ จยี วกนั แลว้ เรา ก็มาดูวิธีการทาไข่เจียวสวนผกั กัน เลยดีกวา่ ค่ะ เริ่มจาก.......................... ......................................................... .......................................................... 6. เนน้ ย้าจุดท่สี าคญั เหตใุ ด พดู เนน้ ย้าอยา่ งชดั เจน อย่าลืมนะค่ะ ก่อนท่ีเราจะนา จึงสาคญั หรือขอ้ ควรระวงั ส่วนผสมท้ังหมดลงกระทะ เราจะ (key point) ตอ้ งรอให้น้ามนั รอ้ นจดั เสียกอ่ น ไม่ เช่นน้ัน จะทาให้ไข่ไม่ฟู ไข่เจียวท่ี ไดจ้ ะดูไม่สวยงาม และไมน่ ่ารับประ ทานคะ่ อย่าลืมนะค่ะ 7. เปิ ดโอกาสให้ผชู้ มมสี ่วน เชิญแม่บ้านเกษตรกร เชิญท่านแม่บา้ นเกษตรกรออก ร่วม ออกมาชิม มาทดลองชิมได้เลยค่ะ เชิญค่ะ ไม่ ทราบว่ารสชาติเป็นอยา่ งไรบา้ งคะ วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 32
บทปฏบิ ตั กิ ารที่ 6 การสาธิตทางการเกษตร ข้ันตอน การแสดง การอธบิ าย การแสดงการสาธติ 8. เปิ ดโอกาสให้ผูช้ มถาม ใหแ้ มบ่ า้ นเกษตรกรยก ไม่ทราบว่ามีแม่บ้านเกษตรกร ขอ้ สงสยั มอื เพอ่ื ถามขอ้ สงสัย ท่านใดมีขอ้ สงสัยบา้ งคะ เชิญถามได้ เลยค่ะ 9. สรุปทุกข้นั ตอน พู ด ส รุ ป ต้ัง แ ต่ ก า ร เอาละค่ะ เมื่อไม่มีแม่บา้ นท่าน แนะนา วสั ดุอุปกรณ์ และ ใดมีขอ้ สงสัยแลว้ ดิฉันก็ขอสรุปวิธี วธิ ีการทาอีกคร้ังหน่ึง การทาไข่เจียวสวนผกั อีกคร้ังนะคะ เร่ิมจากวสั ดุอปุ กรณ์ ก็มี ……......... ……………………………………. ……………………………………. ส่วนวธิ ีการทานะคะ กเ็ ริ่มจาก…….. ……………………………………. ……………………………………. 10. แจกเอกสารประกอบ แจกแผ่นพับให้กับผูท้ ี่ วนั น้ีดิฉนั มีเอกสารประกอบการ การสาธิต สนใจ สาธิตมาแจกด้วย ไม่ทราบว่ามีแม่ บา้ นเกษตรกรทา่ นใดสนใจบา้ งค่ะ 11. กล่าวคาอาลาพร้อม กล่าวคาอาลาพร้อมยก สาหรับการสาธิตการทาไข่เจียว กลา่ วคาขอบคุณ มือไหว้ ทาความเคารพ สวนผักในวนั น้ีก็เสร็จสิ้นลงแล้ว ดิฉันผูส้ าธิตหวงั เป็ นอย่างยิ่งว่าท่าน แม่บา้ นเกษตรกรคงจะไดร้ ับความรู้ และสามารถนากลบั ไปทาใหส้ มาชิก ในครอบครัวรับประทานได้ และ โอกาสหนา้ หากมีเวลาดิฉันจะนาสิ่ง ดีๆ มาสาธิตให้กับแม่บา้ นเกษตรกร หมู่ที่ 2 ตาบลเกาะยอ อาเภอเมือง จงั หวดั สงขลา ได้ชมกันอีกนะคะ ขอขอบคณุ คะ่ วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 33
บทปฏิบตั กิ ารท่ี 6 การสาธิตทางการเกษตร 2. ข้ันตอนการแสดงการสาธติ จริง 2.1 ข้นั ตอนเตรียมการสาธิต การท่ีจะเผยแพร่วิทยาการใหม่ๆ โดยใช้การสาธิตน้ัน ควรมีการเตรียมการในส่ิงต่อไปน้ี คือ กาหนดวตั ถุประสงคแ์ ละเน้ือหาในการสาธิตอย่างชดั เจนและ เหมาะสม จดั เตรียมวสั ดุอุปกรณ์ตา่ งๆ ที่ตอ้ งใชใ้ นการสาธิตให้ครบถว้ น เตรียมสถานที่ซ่ึงสะดวก ต่อการสาธิตและเหมาะสมกบั จานวนบุคคลเป้าหมาย เพ่อื ให้บุคคลเป้าหมายทกุ คนสามารถชมการ สาธิตได้อย่างชดั เจน มีการฝึ กซ้อมการสาธิตก่อนการแสดงจริง พร้อมท้งั จบั เวลาท่ีใชใ้ นการสาธิต เพ่ือจดั ระเบียบในการปฏิบตั ิ นอกจากน้ีการเตรียมตวั กลุ่มบุคคลเป้าหมายให้พร้อมเป็ นสิ่งจาเป็ น มาก โดยตอ้ งมีการช้ีแจงวตั ถุประสงคแ์ ละความสาคญั ของการสาธิตให้กลุ่มบคุ คลเป้าหมายไดเ้ ขา้ ใจล่วงหนา้ ก่อนท่ีจะเริ่มการสาธิต พร้อมท้งั ช้ีแจงให้ทราบถึงกิจกรรมต่างๆ ท่ีกลุ่มบุคคลเป้าหมาย จะไดเ้ ขา้ ร่วม หรือจะตอ้ งทาในระหวา่ งการสาธิตและหลงั การสาธิต 2.2 ข้นั ดาเนินการสาธิต หลงั จากเตรียมการทกุ อย่างพร้อมแลว้ ควรดาเนินการสาธิต ตามลาดบั ข้นั ตอน คอื นาเสนอเคา้ โครงหรือข้นั ตอนในการสาธิตในส่ือท่ีเหมาะสม เช่น แผน่ ป้ายไว นิล แผน่ โปร่งใส เป็นตน้ เพอ่ื ช่วยให้บุคคลเป้าหมายสามารถติดตามการสาธิตไปเป็ นลาดบั จนบรร ลุวตั ถุประสงค์ที่กาหนดไว้ หลงั จากน้ันก็ทาการสาธิตตามบทแสดงการสาธิตหรือข้นั ตอนที่นา เสนอไวอ้ ย่างคลอ่ งแคล่ว ใหก้ ารสาธิตเป็ นไปอยา่ งง่ายดายท่ีสุดเท่าทีจ่ ะทาได้ ตามลาดบั ข้นั ตอนท้งั 11 ข้นั ตอนตามบทแสดงการสาธิต ดงั น้ี 2.2.1 กล่าวทกั ทายผชู้ ม ระบกุ ลุ่มบุคคลเป้าหมาย 2.2.2 แนะนาตวั บอกชื่อสกุล ท่ีทางาน 2.2.3 บอกจดุ มุง่ หมายของการสาธิต และบอกขอ้ ดีทีผ่ ชู้ มนาไปปฏบิ ตั ิได้ 2.2.4 แนะนาวสั ดุ – อปุ กรณ์ 2.2.5 เริ่มแสดงการสาธิต 2.2.6 เนน้ ย้าจดุ ทีส่ าคญั เหตุใดจงึ สาคญั หรือขอ้ ควรระวงั (Key point) 2.2.7 เปิ ดโอกาสให้ผชู้ มมสี ่วนร่วม 2.2.8 เปิ ดโอกาสใหผ้ ชู้ มถามขอ้ สงสัย 2.2.9 สรุปทุกข้นั ตอน 2.2.10 แจกเอกสารประกอบการสาธิต 2.2.11 กล่าวคาอาลาพรอ้ มกล่าวคาขอบคณุ วชิ าหลกั การส่งเสริมการเกษตร 34
บทปฏบิ ตั กิ ารท่ี 6 การสาธิตทางการเกษตร 3. เทคนิคในการดาเนินการสาธิต กรมส่งเสริมการเกษตร (2556) กล่าวว่า การแสดงการสาธิต ขณะที่เราดาเนินการ สาธิตน้ัน เราสามารถสร้างแรงจูงใจให้ผูช้ มการสาธิตซ่ึงเป็ นบุคคลเป้าหมาย นาการสาธิตคร้ังน้นั กลบั ไปปฏิบตั ไิ ด้ โดยมีเทคนิควิธีการทค่ี วรปฏบิ ตั ิ ดงั น้ี 3.1 ใชอ้ ุปกรณป์ ระกอบการสาธิตให้เห็นชดั เจนทว่ั ห้อง 3.2 การอธิบายควรสัมพนั ธ์กบั การสาธิตเป็ นอย่างดี ใชเ้ สียงสูง ต่า ดงั ค่อย ใหไ้ ดย้ ิน ชดั เจนทว่ั ห้องและน่าสนใจ ไม่นาเร่ืองอื่นซ่ึงไม่เก่ียวขอ้ งกบั การสาธิตมาพดู เพราะอาจทาใหบ้ ุคคล เป้าหมายเกดิ ความสบั สนได้ 3.3 หากการสาธิตน้ันมีคาศัพท์ใหม่ๆ ขอ้ ความใหม่ๆ ความคิดหรือกระบวนการ ใหมๆ่ ควรอธิบายใหบ้ ุคคลเป้าหมายเขา้ ใจดีเสียก่อน จงึ จะดาเนินการข้นั ตอ่ ไป เพ่ือช่วยใหค้ วามคิด ของบุคคลเป้าหมายเป็ นตามลาดับข้นั โดยอาจใช้สื่ออ่ืนประกอบเพ่ือช่วยสร้างความเขา้ ใจในสิ่งท่ี ยุ่งยากซับซอ้ น เชน่ รูปภาพ แผ่นภาพ สไลด์ เป็นตน้ 3.4 ขณะที่ทาการสาธิต ควรสังเกตสีหน้า ท่าทีของกลุ่มบุคคลเป้าหมายอยู่เสมอ ว่ามี ความเข้าใจหรือสงสัยในข้ันตอนใดหรือไม่ เพ่ือจะไดอ้ ธิบายเพิ่มเติม หรือเน้นให้เขา้ ใจไดท้ ันที 3.5 สรา้ งความเป็ นกนั เอง อย่าเร่งรีบหรือเฉ่ือยเกินไป หากสามารถทาให้การสาธิต น้นั สนุกสนานและน่าสนใจ จะช่วยใหก้ ารสาธิตน้นั ไดผ้ ลดี 3.6 ควรกระตุน้ ให้กลุ่มบุคคลเป้าหมายได้มีส่วนร่วมในการสาธิตให้มากท่ีสุด เช่น ร่วมแสดง ร่วมทายผลของการสาธิต ตลอดจนกระตุน้ ใหซ้ ักถามในส่ิงที่ไม่เขา้ ใจ เป็นตน้ 3.7 ทาการสรุปเรื่องราวเมือ่ จบแตล่ ะข้นั ตอน และภายหลงั แสดงจบทุกข้นั ตอนแลว้ ควรสรุปเนน้ ใหเ้ ห็นประเด็นสาคญั อกี คร้ังหน่ึง 3.8 ประเมินผลการสาธิต ด้วยการซักถามกลมุ่ บุคคลเป้าหมาย หรืออาจใหบ้ ุคคลเป้า หมายไดม้ ีโอกาสลองทาตามข้นั ตอนต่างๆ ที่ได้สาธิตไปแลว้ สังเกตดูว่าการสาธิตบรรลุวตั ถุประ สงค์ที่ไดก้ าหนดไวเ้ พียงใด การเตรียมการและการดาเนินการในด้านใดที่ควรปรับปรุงแก้ไข เช่น อุปกรณ์ สถานท่ี กระบวนการสาธิต เป็นตน้ วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 35
บทปฏิบตั ิการที่ 6 การสาธิตทางการเกษตร ภาพท่ี 6.1 การฝึกซอ้ มการแสดงการสาธิตทางการเกษตรหนา้ ช้นั เรียน ถ่ายภาพโดย สุภาพ มณีสวา่ ง(2558) จากภาพท่ี 6.1 เป็นการฝึกซ้อมการแสดงการสาธิตวธิ ีหนา้ ช้ันเรียนของนกั ศึกษาระดบั ช้ัน ประกาศนียบตั รวิชาชีพช้ันสูง (ปวส.) ท่ีเรียนวิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร โดยมีลาดบั ข้นั ตอน ของการสาธิต ท้งั 11 ข้นั ตอน งานมอบหมายหรือกิจกรรม 1. ใหน้ กั ศกึ ษาเขยี นบทแสดงการสาธิตตามเรื่องทตี่ นเองสนใจ หรือมีความถนดั โดยกาหนด ใหเ้ ร่ืองน้นั จะตอ้ งเก่ียวขอ้ งกบั การเกษตร การประมง การแปรรูปสัตวน์ ้าหรือผลติ ผลทางการเกษตร และศิลปะทางการเกษตร 2. มอบหมายให้นักศึกษาออกมาแสดงการสาธิตหน้าช้ันเรียน ตามเรื่องที่เขียนในบท แสดงการสาธิต 3. ใหน้ กั ศึกษาจดั ทาแผ่นพบั เร่ืองเดียวกบั ทสี่ าธิตเพอื่ ใชเ้ ป็นเอกสารประกอบการสาธิต 4. ให้นกั ศึกษาจบั คูก่ นั วจิ ารณ์การสาธิต ตามแบบวจิ ารณ์การสาธิตที่กาหนดให้ วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 36
บทปฏิบตั กิ ารที่ 6 การสาธิตทางการเกษตร แบบวจิ ารณ์การแสดงการสาธติ ❖ กระผม/ดฉิ นั นาย/นางสาว.........................................................................นักศึกษาระดบั ช้นั .....................เลขท่ี........ ขออนุญาตวิจารณก์ ารแสดงการสาธิตการทา..............................................................ของนาย / นางสางสาว......................................... ตามหลกั เกณฑ์ตอ่ ไปน้ีครับ/คะ่ 1. การกลา่ วทกั ทายผชู้ ม ระบกุ ลมุ่ บคุ คลเป้าหมาย ทาได้ ชดั เจน ไดแ้ ก.่ ..................................................................................................................................................... ไม่ชดั เจน 2. การแนะนาตวั บอกช่อื /สกลุ /ทีท่ างาน ทาได้ สอดคลอ้ ง ไม่สอดคลอ้ ง กบั เรื่องที่สาธิตโดยผสู้ าธิตไดส้ มมุตติ วั เป็น………………………………………………......... 3. การบอกเรื่องทีส่ าธิต/ จุดม่งุ หมายของการสาธิตและขอ้ ดที ีผ่ ชู้ มนาไปปฏิบตั ิได้ มกี ารบอกจุดมงุ่ หมายและขอ้ ดี ไดแ้ ก่….............................................................................................................. ไม่มกี ารบอกจดุ มุง่ หมายและขอ้ ดีของการสาธิต 4. การแนะนาวสั ด/ุ อุปกรณ์ ที่ใชใ้ นการสาธิต ทาได้ ชดั เจนและครบถว้ น ไม่ชดั เจนและไม่ครบถว้ น โดยยงั ไม่ไดแ้ นะนา................................................................................................... 5. การแสดงการสาธิต ทาได้ ชดั เจน ไม่ชดั เจน 6. จดุ เนน้ ย้า เนน้ ย้าไดอ้ ยา่ งชดั เจน ไดแ้ ก.่ ............................................................................................................................... เน้นย้ายงั ไม่ชดั เจนดูแลว้ ...................................................................................................................................... 7. การเปิดโอกาสใหผ้ ชู้ มมีส่วนร่วม เปิดโอกาสให้ผชู้ มมีส่วนร่วมโดยการ................................................................................................................. ไม่เปิ ดโอกาสให้ผชู้ มมีส่วนร่วม 8. การเปิดโอกาสให้ผชู้ มถามขอ้ สงสัย เปิดโอกาสใหผ้ ชู้ มถามขอ้ สงสยั ซ่ึงบคุ คลที่ถาม มี 3 คน ไดแ้ ก่ 1....................................................................... 2. ...............................................................................3. ...................................................................................... ไมเ่ ปิดโอกาสใหผ้ ชู้ มถามขอ้ สงสัย 9. การสรุปทกุ ข้นั ตอน มกี ารสรุปทกุ ข้นั ตอน ต้งั แต่การแนะนาอุปกรณ์และวิธีการสาธิต มีการสรุปเฉพาะ................................................................................................................................................... ไมม่ ีการสรุป 10. การแจกเอกสารประกอบการสาธิต มีการแจกเอกสาร ไม่มกี ารแจกเอกสาร 11. การกลา่ วคาอาลาพร้อมกลา่ วคาขอบคณุ มีการกลา่ วคาอาลาพร้อมกลา่ วคาขอบคณุ โดยกลา่ วได.้ .................................................................................... ไมม่ ีการกลา่ วคาอาลาและไม่มกี ารกล่าวคาขอบคณุ ❖สรุปวา่ การแสดงการสาธิตเร่ือง..................................................................................................................................... ของ นาย /นางสาว........................................................................นักศึกษาระดบั ช้นั ............................................................................... อยู่ในเกณฑ์ ดมี าก ดี พอใช้ ตอ้ งปรบั ปรุง ลงชื่อ..............................................ผวู้ จิ ารณ์ วิชาหลกั การส่งเสริมการเกษตร 37
Search
