การปลูกผักกะเฉด

การปลูกผกั กระเฉด ปลอดสารเคมี กรมสง เสริมการเกษตร 2548

Page 1 ผกั กระเฉด ช่ือวทิ ยาศาสตร Neptunia oleracea Lour. ช่ือสามัญ Water mimosa ช่ืออนื่ ๆ ผกั รูน อน,ผกั หละหนอง,ผกั ฉีด ผั กกระเฉด เปน ไมล ม ลกุ สามารถเจรญิ เตบิ โตไดท ั้งบน ดนิ และในน้ํา มอี ายหุ ลายฤดู มลี าํ ตนกลม ยาว อวบนาํ้ เล้อื ยทอดไปบนผิวนํ้าและบนดินที่แฉะ มีใบแตกจากลาํ ตนแบบสลบั มรี าก งอกตามขอ มเี นอื้ เยอื่ ท่ีเรยี กวา แอเรนไคมา ( aerenchyma ) ซง่ึ มีลักษณะ คลายฟองนา้ํ สีขาว หุมปลอ งแตละปลอง หรอื เรียกวา “ นม ” ชว ยใหเถาผัก

Page 2 กระเฉดลอยนํ้าได แตถ า เลอ่ื ยบนดนิ จะไมมนี ม ขยายพันธโุ ดยการปก ดาํ เถา สว นที่ใชร บั ประทานคือ ยอด ใบ และลาํ ตน ออ น การปลูก ไถดนิ คราดดนิ ใหล ะเอยี ดใสน้ําเขาแปลงทําเทอื กใหดี นํายอดผัก กระเฉดมาทําเปน จับ ๆ ละ 4 – 5 ยอด แลวนาํ ไปปก ดําในแปลงแบบสลับ ฟนปลา ลกึ ลงในดนิ 6 – 7 ซม. โดยใชร ะยะปลกู ระหวางตน 2 เมตร หรือ ปลูกเปน แถวเปน แนวระยะ 1 x 1.5 เมตร แลวกดดินใหสวนโคนตดิ แนน พอสมควรสวนปลายยอดจะลอยใหระบายนํา้ เขาและออกสัปดาหละ 1 ครง้ั ควบคมุ ระดบั น้าํ ใหล กึ ประมาณ 30 – 33 ซม. เขยี่ ยอดของผกั กระเฉด สัปดาหละ 1 – 2 ครงั้ เพอ่ื ไมใ หยอดเกยกนั ใสปุยสตู ร 16 – 20 – 0 หรอื 18 – 12 – 6 อัตรา 10 – 15 กก./ไร สัปดาหล ะครง้ั และ ใสป ุยยูเรีย เพ่ือเรง ยอดอัตรา 3 – 5 กก./ไร ทุกสัปดาห ถาไมใชปยุ เคมี หลังจากปลูกไป ได 2 สัปดาห จนผกั กระเฉดลอยนาํ้ ดแี ลว ใหใ ชป ยุ น้ําชีวภาพผสมนาํ้ อัตรา 1 ตอ 500 – 1,000 สว น ฉดี พน ในแปลง ฉดี พน สมํา่ เสมอ ทุก ๆ 7 วันเมอ่ื ใช ปยุ นา้ํ ชีวภาพแลวผกั กระเฉดจะยาวเรว็ มยี อดสวย นมใหญ ขาวอวบ หวาน กรอบ เปน ทต่ี องการของตลาดมาก

Page 3 การเกบ็ เก่ียว เมอ่ื ปลกู ไปได 20 วนั ก็สามารถเกบ็ ขายไดเ มื่อเก็บผลผลิตแลว กใ็ หฉ ดี ปยุ นํ้าชวี ภาพไดเลย นบั ไปอกี 4 วนั กส็ ามารถเกบ็ ผักกระเฉดขายได อกี เรอ่ื ยๆซึ่งใหผ ลผลติ ดมี ากและเร็วกวา วิธอี นื่ (ปกตเิ ก็บเก่ยี วสปั ดาหละ ครง้ั )เร่อื ยๆซงึ่ ใหผ ลผลติ ดีมากและเรว็ กวา วิธอี ่ืน (ปกติเก็บเกีย่ วสัปดาหละ ครง้ั ) เมอื่ เก็บแลว จะลางนาํ้ ใหส ะอาด สะบัดใหส ะเด็ดนา้ํ บรรจใุ ส ถุงพลาสตกิ ใส ถงุ ละ 10 กก.ราคาสง กโิ ลกรมั ละ10 – 12 บาท เปน รายได ทด่ี ี และวธิ ีการนสี้ ามารถถา ยทอดใหผสู นใจหรอื เกษตรกรรายอนื่ ๆ หรอื เกษตรกรใกลเคียงทสี่ นใจมาดูและสอบถามวธิ ีการเพอ่ื นาํ ไปปฏบิ ัตติ ามได โรค – แมลง ถา เห็นผักกระเฉดมใี บหงิกงอแสดงวา โดนเพล้ยี หรอื หนอน ลงทําลายปองกนั ไดโ ดยใช “ น้ําหมกั สมนุ ไพรขบั ไลแ มลง ” ทาํ ไดง า ย ๆ โดยใชใ บสะเดา ตะไครหอม ขิงขา พรกิ สด ยาฉนุ โลติน๊ บอระเพด็ อยา ง หนงึ่ อยา งใด หรอื ผสมกนั ก็ไดม าทุบหรอื ตําใหแ หลก ใสนํ้าใหทว มหมกั ทงิ้ ไว 1 คนื กรองเอาแตนาํ้ สมุนไพรมาใช (สวนกากนาํ ไปทาํ เปน ปยุ หมัก ได ) ใชน ํา้ สมุนไพรน้ี 1 สว น ผสมกบั ปุย นาํ้ ชวี ภาพ 1 สว น ผสมกบั น้ํา ธรรมดา 200 – 500 สวน ฉดี พน ผกั กระเฉดใหทัว่ ปอ งกนั เพลี้ยไฟ,ไร แดง,แมลงตา งๆ ฉีดพนทุก 7 วัน จะขับไลแมลงไดผลดหี ากปลูกไมมากนกั

Page 4 ถา พบหนอน – แมลง – เพลยี้ ตา ง ๆ ทําลาย ใหย กกอที่โดนทาํ ลายข้นึ มา กาํ จดั ท้ิงไปเสยี หรอื ถาเจอโรครานาํ้ คา ง หรอื โรคใบรวง ( ใบเหลอื งแลว รว งยอดกดุ หักงาย ) ก็ใหเ ก็บแยกกอทเี่ ปน โรคออกมาเผาทาํ ลาย การฉดี พน ดว ยปุยนา้ํ ชวี ภาพนไี้ ดผลดีมากเมื่อฉดี แลว จะขับไลแมลงและเปน การเรง การเจรญิ เตบิ โตของผกั กระเฉด ทําใหเ กบ็ ผลผลติ ไดเ รว็ ข้นึ ชว ยลดตน ทุน การผลติ อกี ท้ังยงั ชว ยปรับสภาพนาํ้ ในคคู ลองทป่ี ลูกผักกระเฉด ทําใหน ํ้ามี คณุ ภาพทดี่ ีขึน้ อกี ดว ย การปลกู ผกั กระเฉดปลอดสารเคมี เปนอาชพี หลกั ทที่ าํ รายได ใหแกเกษตรกรของตาํ บลบางโฉลง และตําบลหนองปรอื อําเภอบางพลี มาเปน ระยะเวลานานโดยมีตลาดอยูทตี่ ลาดไท ตลาดสม่ี มุ เมือง ตลาด คลองเตยและมพี อคา มารบั ซ้ือถงึ บาน เมอื่ กอนนจ้ี ะปลกู ผกั กระเฉดแบบธรรมดาและฉดี ยาฆา แมลง เปนบางครั้ง แตก ารปลกู วิธใี หมน ้ไี มใชสารฆา แมลง ทุกวนั น้มี เี กษตรกรใน พ้นื ที่ใกลเคียงเดนิ ทางไปดสู วนผักกระเฉดทีน่ ่ีอยา งตอ เนอื่ ง เพราะทําใน ลักษณะเปน จดุ สาธติ เพอ่ื ใหเ กษตรกรในพน้ื ที่ขา งเคียง เขา มาศกึ ษาดูงาน และไดความรูก ารทาํ ปยุ นํา้ ชีวภาพ แลว นาํ มาใชแ ทนปยุ เคมี ทาํ ใหลด ตนทุนการผลติ เปนประโยชนต อ เกษตรกรมาก

Page 5 ผักกระเฉดยังคงเปน ผกั ทีอ่ ยูในความนยิ มของผบู รโิ ภคอยมู าก ถาสนใจเยย่ี มชมแหลง ปลูก หรอื ขอขอ มูลเพ่ิมเตมิ ติดตอ ผใู หญส มทรง รักษาธรรม 61 หมู 1 ตาํ บลหนองปรอื อาํ เภอบางพลี จงั หวดั สมุทรปราการ โทร.0-2327-2280 , 01-580-4163 ผลติ และเผยแพรโดย เกตุอร ทองเครือ กลุมสอ่ื สง เสรมิ การเกษตร กรมสงเสริมการเกษตร