หนังสือ สตรีวิถีพุทธ

138 84 19 วิมลาปรุ าณคณิกาเถรีคาถา ขุ.เถร.ี (มมร.) 54/128-172 60 สัง.ส. (มมร.) 24/85 104, 105 อัง.ตกิ . (มมร.) 34/106-107 105 องั .เอกก. (มมร.) 33/103-132 104 องั .เอกก. (มมร.) 33/132-140 104 องั .เอกก. (มมร.) 33/140-141 107 องั .เอกก. (มมร.) 33/141-143 107 อัง.เอกก. (มมร.) 33/177-147 107 อัง.เอกก. (มมร.) 33/81-83 104 องั .เอกก. (มมร.) 33/85-88 84 อัง.เอกก. (มมร.) 33/88-103 อมั พปาลเี ถรคี าถา ข.ุ เถร.ี (มมร.) 54/354-358 ขอมลู ทตุ ิยภมู ิ กรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธกิ าร. (2525). ประวัติพระพุทธศาสนาแหง กรงุ รตั นโกสินทร 200 ป ภาค 1. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพการศาสนา. คณะกรรมการแผนกตำรา มหามกฏุ ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ. (2549). มงั คลัตถทีปนี (แปล เลม 2). พิมพค รงั้ ที่ 12. นครปฐม: มหามกฏุ ราชวทิ ยาลยั . คณะศิษยานุศิษยวนั ลอ อาย.ุ (2539). อนิ เดยี นอย. ม.ป.ท.: ที.พี.พรนิ้ ท. เจริญ ธิชาภรณ. (2544). การทำงานของแมชีไทยในฐานะผูใหบรกิ ารในโครงการตาง ๆ ของสถาบันแมช ีไทย. วิทยานพิ นธม หาบณั ฑิต คณะสงั คมสงเคราะหศาสตร มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร. ฉตั รบงกช ศรวี ัฒนสาร. (2533). สตี: พธิ บี ชู ายญั ตนเองของหญิงหมายในอินเดีย. วารสารศลิ ปวัฒนธรรม, 11(15). ฉัตรสุมาลย กบลิ สิงห ษัฎเสน. (2541). สตรีในพระพุทธศาสนา คำถาม-คำตอบ. กรุงเทพฯ: มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร. ฉตั รสุมาลย กบลิ สิงห ษฏั เสน. (2539). การพฒั นาสตรีในพระพุทธศาสนา. กรุงเทพฯ: สองศยาม.

139 ฉัตรสมุ าลย กบิลสงิ ห. (2528). มาดูสตรีในพุทธศาสนา. กรุงเทพฯ: สามัคคสี าสนจำกดั . ฉตั รสมุ าลย กบลิ สงิ ห. (2532). นกั บวชหญงิ ในตา งแดน. กรุงเทพฯ: สำนกั พมิ พ ปญญา. ฉัตรสุมาลย กบิลสิงห. (2538). การศกึ ษาพระไตรปฎ กเพื่อจัดทำคูมือการฝก อบรมสตรี ผูนำชาวพทุ ธ. กรงุ เทพฯ: มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร. ฉตั รสมุ าลย กบลิ สงิ ห. (2547). ชนกลุม นอยในดงขม้ิน. นครปฐม: วตั รทรงธรรม กลั ยาณ.ี ชญาภา สดี าฟอง. (2554). บทบาทการพฒั นาสตรีเชงิ พทุ ธ: กรณศี ึกษาวตั รทรงธรรม กลั ยาณภี กิ ษุณีอาราม.วทิ ยานิพนธ หลกั สตู รปรญิ ญารฐั ศาสตรมหาบัณฑิต (รัฐศาสตร) มหาวิทาลยั รามคำแหง. ชาญณรงค บุญหนุน. (2557). การบวชภิกษณุ ีในสังคมไทย. วารสารพทุ ธศาสนศึกษา, 11(2), 81 – 96. ดวงกมล ทองคณารักษ. (2547). บทบาทและความสำคัญของอุบาสิกาในพุทธศาสนา เถรวาท. วิทยานิพนธ คณะศิลปศาสตร มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร. เดอื น คำด.ี (ม.ป.ป.) รายงานการวิจยั เรื่องภิกษุณีในพระพุทธศาสนา: การศกึ ษาเชงิ วเิ คราะห. ธมั มนนั ทา สามเณรี (ฉตั รสุมาลย กบิลสิงห ษฏั เสน). (2544). ตอบคำถามเร่ืองสตรี ในพระพทุ ธศาสนา. พมิ พคร้ังท่ี 2. กรงุ เทพฯ: สองศยาม. ธัมมนันทา สามเณรี. (2544). คุยกับพระผูหญงิ . กรุงเทพฯ: สำนกั พมิ พพระอาทิตย ธัมมนนั ทา สามเณร.ี (2544). ตอบคำถามเรื่องสตรีในพระพุทธศาสนา. กรงุ เทพฯ: เรือนแกว การพิมพ. ธัมมนันทาภกิ ษุณ.ี (2547). เร่อื งของภกิ ษณุ สี งฆ. กรุงเทพฯ: สอ งศยาม. นงคพ งา เจริญสขุ มงคล. (2551). สิทธิสตรไี ทยภายใตพันธกรณรี ะหวางประเทศดาน สทิ ธมิ นุษยชน: สทิ ธกิ ารบวชในพระพทุ ธศาสนา. วิทยานิพนธ คณะ นติ ศิ าสตร มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร. นรินทร ภาษิต. (2544). แถลงการเรื่องสามเณรี วตั รน ารวงศ. กรุงเทพฯ: อมรินทรพร้ินตงิ้ . นางรจนา (นามแฝง). (2534). กำเนดิ สตรี. เพ่อื นใจ, 23(1 – 5), 15. นิธิ เอียวศรวี งศ. (2545). วาดวย “เพศ” ความคดิ ตวั ตน และอคตทิ างเพศ ผหู ญิง เกย เพศศึกษาและกามารมณ. กรุงเทพฯ: พิฆเณศ พร้ินต้ิง เซ็นเตอร.

140 ปณิธี บราวน. (2557). ความหลากหลายทางเพศกับพหุวฒั นธรรมในสังคมไทย: การ สำรวจองคค วามรู. วารสารสงั คมศาสตร คณะรฐั ศาสตร จฬุ าลงกรณ มหาวิทยาลัย, 44(2), 51 – 70. ประคอง สงิ หนาทนิตริ ักษ. (2516). บทบาทของแมชีไทยในการพฒั นาสังคม. วิทยานพิ นธม หาบณั ฑิต คณะสังคมศาสตร มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร. ประเสรฐิ ทองเกตุ (2534). เหตผุ ลการตดั สนิ ใจบวชชแี ละความตอ งการศึกษาของแมชี ไทย. วิทยานพิ นธป ริญญามหาบัณฑติ มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครินทรวิโรฒ. ปรานี วงษเ ทศ. (2535). เพศและวัฒนธรรม. นครปฐม: ภาควิชามานุษยวิทยา คณะ โบราณคดี มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร วิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร. ปรชี า ชา งขวัญยืน. (2541). สตรีในคัมภรี ต ะวันออก. กรุงเทพฯ: โครงการตำรา คณะ อกั ษรศาสตร จุฬาลงกรณม หาวิทยาลยั . ปรชี า ชา งขวัญยืน. (2542). ความตกต่ำของสตรีอินเดยี โบราณ. วารสารอินเดียศึกษา, 4(26), 23 – 31. ปาริชาด สวุ รรณบบุ ผา. (2544). รายงานการวจิ ยั เร่อื ง แมชีกับภารกิจทางการศึกษา ในประเทศไทย. เสนอตอคณะกรรมการการศกึ ษาแหงชาติ สำนัก นายกรัฐมนตรี. คณะสังคมศาสตรแ ละมนุษยศาสตร มหาวิทยาลยั มหดิ ล. ปารชิ าด สวุ รรณบุบผา. (2545). แมชีกบั ภารกิจทางการศกึ ษาในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: กลุมงานศาสนากับการเรยี นรู สกศ. ปาริชาต นนทกานันท. (2523). แนวความคดิ เก่ยี วกับสตรีในพุทธปรชั ญา. วทิ ยานพิ นธ อกั ษรศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑติ วทิ ยาลัย จฬุ าลงกรณม หาวิทยาลัย. พระเทพเวที (ประยุทธ ปยตุ ฺโต). (2508). พระพทุ ธศาสนาในอาเซีย. กรุงเทพฯ: มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั . พระธรรมปฎ ก (ป.อ. ปยตุ ฺโต). (2544). ทัศนะของพระพทุ ธศาสนาตอ สตรีและการบวช เปนภิกษุณี. พมิ พคร้ังท่ี 4. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพส ขุ ภาพใจ. พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตุ ฺโต). (2545). ปญหาภกิ ษุณี บททดสอบสังคมไทย. กรงุ เทพฯ: มูลนิธิพทุ ธธรรม. พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตุ ฺโต). (2546) พจนานกุ รมพทุ ธศาสน ฉบบั ประมวลศพั ท. พิมพครงั้ ที่ 10. นนทบุรี: เอส.อาร.พรนิ้ ตง้ิ แมส โปรดกั ส. พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยุตโฺ ต). (2546). พระไตรปฎก: สง่ิ ทชี่ าวพุทธตอ งรู. ฉบบั สอง ภาษา. นนทบรุ ี: เอส. อาร. พรนิ้ ตงิ้ แมส โปรดักส.

141 พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ. ปยตุ ฺโต). (2548). ธรรมนูญชีวิต. พมิ พค ร้ังที่ 36. กรงุ เทพฯ: สหธรรมิก. พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2553). พจนานุกรมพทุ ธศาสตร ฉบับประมวล ธรรม. พมิ พครัง้ ที่ 19. นนทบุร:ี เอส. อาร. พร้ินต้งิ แมส โปรดักส. พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ. ปยตุ ฺโต). (2554). ตอบ ดร.มารต ิน: พุทธวนิ ัย ถึง ภิกษณุ ี. พมิ พครง้ั ท่ี 2. นนทบุรี.: สหมิตรพรน้ิ ติ้งแอนดพับลสิ ซี่ง. พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ. ปยตุ โฺ ต). (2555). กาลานุกรมพระพุทธศาสนาในอารยธรรม โลก. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพผ ลิธัมม. พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ. ปยตุ ฺโต). (2559). ธรรมนญู ชีวิต / A Constitution for Living. พมิ พคร้ังที่ 143. กรุงเทพฯ: สำนกั พิมพจ นั ทรเ พ็ญ. พระมหากมล ถาวโร (ม่งั คำมี). (2550). การศึกษาวิเคราะหบทบาทของสตรใี น พระพุทธศาสนา: ศึกษาเฉพาะกรณบี ทบาทของสตรใี นสังคมไทยปจ จุบนั . วิทยานิพนธ บณั ฑิตวิทยาลยั มหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลัย. พระมหาชินวฒั น แสงชาตรี. (2548). ศึกษาวเิ คราะหบ ทบาทของภกิ ษุณีในสมยั พทุ ธกาล. การศกึ ษาอิสระ ศิลปศาสตรมหาบัณฑติ บัณฑิตวทิ ยาลยั มหาวิทยาลัยขอนแกน . พระมหาประมวล ฐานทตฺโต (บุลาลม). (2548). พาราณสี คือ อินเดยี แท. นนทบรุ ี: สำนักพิมพรม ธรรม. พระมหาสงั เวย ธมมฺ เนตฺติโก (เนตรนมิ ิตร). (2536) การศึกษาเชงิ วิเคราะหเ ร่ือง ชวี ิต ภิกษณุ กี ับการบรรลุอรหัตผล: เฉพาะทีป่ รากฏในเถรคี าถา. วิทยานิพนธ พุทธ ศาสตรมหาบัณฑิต บณั ฑิตวิทยาลัย มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั ในพระบรม ราชปู ถมั ภ. พระศรีปริยัตโิ มลี (สมชยั กสุ ลจติ โฺ ต) และคณะ. (2544). สตรใี นพระพทุ ธศาสนา. พมิ พ คร้ังท่ี 3. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพสุขภาพใจ. พระองคเ จา จลุ จักรพงษ. (2505). เจาชวี ติ . กรงุ เทพฯ: สำนักพมิ พค ลังวิทยา. พิมาน แจมจรสั . (2542). ราชินีไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพธ รี การพิมพ. พุฒวิ ิทย บุนนาค. (2542). แนวคิดเชงิ ขนบและพุทธคติในตรีศกึ ษาไทย. รฐั ศาสตรส าร, 21(2), 273-301. ภิกษณุ ีธมั มนนั ทา. (2547). ภกิ ษุณีกับบทบาทเร่ืองเพศสภาพในสังคมไทย. เชียงใหม: วนิดาการพิมพ.

142 มนตรี ววิ าหสุข. (2553). ลกู : วัตถุมงคลแหงครอบครัวชาวพุทธ. วารสาร ศรีนครินทรวิโรฒวจิ ยั และพัฒนา (สาขามนุษยศาสตรแ ละสังคมศาสตร), 2(3), 27 – 43. มนตรี ววิ าหส ขุ . (2552). แมพอแบบพุทธ. วารสารมนษุ ยศาสตรแ ละสงั คมศาสตร, 26(1), 81 – 98. มนตรี ววิ าหสุข. (2554). ภรรยาคอื ยอดสหาย. วารสารกระแสวฒั นธรรม, 12(21), 22 – 38. มนตรี สืบดว ง. (2550). ครธุ รรม 8: ปญหาสิทธิสตรีในพระพุทธศาสนา. บัณฑิตศกึ ษา ปรทิ รรศน, 3(2), 101 – 127. มนตรี สิระโรจนานันท (สบื ดวง). (2557). สตรใี นพระพทุ ธศาสนา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพม หาวิทยาลัยธรรมศาสตร. มาณพ นักการเรยี น. (2545). พระพทุ ธศาสนากบั สตรศี ึกษา. กรงุ เทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย. มูลนิธศิ กึ ษาและเผยแพรพ ระพุทธศาสนา. (2543). วันวิสาขบชู า. กรงุ เทพฯ: มูลนิธิ ศึกษาและ เผยแพรพระพุทธศาสนา. เมตตฺ านนโฺ ท ภิกขฺ ุ. (2545). เหตเุ กิด พ.ศ. 1 เลม 2: วิเคราะหกรณีปฐมสงั คายนาและ ภิกษุณีสงฆ. กรงุ เทพฯ: สำนักพมิ พแ สงพระอาทติ ย. รญั จวน อนิ ทรกำแหง. (2537). สิทธสิ ตรี วถิ พี ุทธ ชุดผูหญงิ กบั ศาสนา. กรงุ เทพฯ: สำนกั พิมพเ จนเดอรเพรส. ราชบณั ฑิตยสถาน. (2542). พจนานุกรม ฉบับราชบณั ฑิตยสถาน. กรงุ เทพฯ: นานมบี คุ พบั ลิเคชนั ส. ลกั ษณวัต เจรญิ พงศ. (2547). ปรัชญาภาวะสตรี Feminism (Philosophy of women). พิมพคร้ังที่ 2. กรุงเทพฯ: มหาวทิ ยาลัยรามคำแหง. วาสนา ไอยรารัตน. (2522). สทิ ธิและหนา ที่ของสตรใี นวรรณกรรมสนั สกฤตท่วี า ดวย ธรรมศาสตร. วทิ ยานิพนธอกั ษรศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑติ วิทยาลยั จุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลัย. วมิ ลศริ ิ รว มสขุ . (2522). ประวตั วิ รรณคดีสันสกฤตยุคพระเวท. กรงุ เทพฯ: สำนักพมิ พ สหสยามพฒั นา. วุฒชิ ยั อำ่ บำรงุ . (2550). สถานภาพและบทบาทภิกษณุ ีในประเทศไทย. วิทยานพิ นธ ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต คณะศลิ ปศาสตร มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร.

143 ศักดินา ฉัตรกุล ณ อยุธยา. (2536). ชวี ติ แนวคิด และการตอสขู อง “นรินทรก ลึง” หรือ นรินทร ภาษิต คนขวางโลก. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพม ติชน. สมชาย ไมตรี และคณะ. (2546). รายงานการวิจัยฉบบั สมบรู ณ เรอ่ื ง การศึกษาความ เปน ไปไดของการบวชภกิ ษุณใี นประเทศไทย. สถาบนั วิจยั พุทธศาสตร มหาวิทยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลัย. สมภาร พรมทา. (2537). สตรีในทัศนะของพุทธศาสนา. วารสารพุทธศาสนศ ึกษา, 1(3), 38-52 สมคั ร บรุ าวาส. (2516). ปรัชญาพราหมณในสมัยพุทธกาล. พระนคร: แพรว ทิ ยา. สามเณรธี ัมมนนั ทา (รศ.ดร.ฉัตรสุมาลย กบงิ สงิ ห). (2544). คยุ กับพระผหู ญงิ . กรุงเทพฯ: สำนักพิมพพระอาทิตย. สริ ิวัฒน คำวันสา. (2523). พุทธศาสนาในอนิ เดีย. กรุงเทพฯ: กรุงสยามการพิมพ. สขุ ใจ พทุ ธวิเศษ (2527). สถานภาพและบทบาทของแมชีไทยในสงั คมไทย: ศึกษากรณี วดั สรอ ยทอง. ปรญิ ญานิพนธรัฐศาสตรมหาบณั ฑิต บัณฑติ วิทยาลยั มหาวทิ ยาลยั จฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั . สขุ สันต จันทะโชโต. (2549). การศกึ ษาเชิงวิเคราะหรา งพระราชบญั ญตั ิคณะแมช ีไทย: กรณีศึกษาการพฒั นาองคก ารและการพัฒนาสถานภาพแมชไี ทยในมติ ิของ พระพทุ ธศาสนาเถรวาท. วทิ ยานพิ นธ บณั ฑิตวิทยาลยั มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สุวิมล ประกอบไวทยกิจ. (2521). สตีในวรรณคดสี นั สกฤต. วทิ ยานิพนธอ ักษรศาสตร มหาบัณฑติ บณั ฑิตวิทยาลยั จุฬาลงกรณมหาวิทยาลยั . เสถยี รพงษ วรรณปก. (2544, เมษายน 28). ราชบณั ฑติ หนุนสดุ ตัว ฟน ภกิ ษุณี. ไทยโพสต. เสมอ บญุ มา. (2524). ภกิ ษณุ ีในพระพุทธศาสนา. กรงุ เทพฯ: สำนกั งาน คณะกรรมการวจิ ัย แหง ชาติ. อมรา พงศาพชิ ญ. (2548). เพศสถานะและเพศวถิ ีในสงั คมไทย. กรงุ เทพฯ: จฬุ าลงกรณมหาวทิ ยาลัย. อภญิ วฒั น โพธส์ิ าน. (2560). แนวคดิ อสิ ตรีฮนิ ดู. มหาสารคาม: อภิชาตกิ ารพิมพ. อภิญวตั น โพธสิ์ าน. (2560). พุทธศาสนากบั แนวคิดอิสตรี. มหาสาคาม: อภชิ าตกิ าร พิมพ. Bacchus, R. (2013). SATI and perfomativity towards a Western Feminist understanding of Sati. Australian Feminist Studies, 28(76), 155-176.

144 Cabezon, J. I. (1992). Buddhism, Sexuality and Gender. Albany: State University of New York Press. Doniger, W. (2018). Veda. In Encyclopaedia Britannica. Retrived November 5, 2018, from http://www.britannica.com/topic/Veda. Horner, I. B. (1930). Women Under Primitive Buddhism. London: Routledge. Radhakrishna, S. (1966). Religion and Society. London: George Allen and Unwin. Rodriquess, H. P. (2006). Introducing Hinduism. New York: Rourledge. Dutt, S. (1962). Buddhist Monk and Monasteries of India. London: George Allen & Unwin. Takakusu, J. (Tr.) (1986). A Record of the Buddhist Religion as Practiced in India and the Malay Archipelago. London: n.p. Rahula, W. (1993). History of Buddhism in Ceylon. Srilanka: The Buddhist Cultural Center.

145 ดัชนี ก กมั โพชสูตร 1, 6 กฎหมาย 38, 39 กัลยาณชน 108 กดข่ี 127 กาม 41, 42, 44, 50, 54, 65, 95, กตญั ูกตเวที 25 100 กรรม 5, 15, 29, 31, 34, 41, 59, 65, กาย 4, 10, 21, 48, 50, 51, 66, 68, 96, 98, 102, 111, 115, 119, 70, 84, 97, 113, 115, 115, 130 120, 122, 129 การเผยแผ 104 กรรมกร 17, 40, 46, 54, 68, 115 การเมือง 9, 58 กรรมฐาน 101, 105 การปฏิบตั ธิ รรม 105 กระแส 32, 37, 40, 43, 56, 59, 63, การปรบั ปรปั วาท 106 66, 67, 78, 81, 108, 111, 129 การพนนั 54 กรงุ เวสาลี 112 การศึกษา 12, 18, 19, 20, 26, 28, กรงุ กบลิ พัสดุ 112 29, 30, 59, 74, 99, 100, 108, กรุณา 5, 60, 61, 69, 89 123, 124, 126, 127, 129 กลวธิ กี ารสอน 9 กาลเทศะ 9, 10 กลาง 1, 4, 6, 7, 8, 24, 31, 69, 74, กาสี 86 77, 85, 96, 98, 108, 129 กเิ ลส 12, 44, 59, 62, 65, 71, 90, กษัตรยิ  29, 40, 55, 84, 123 92, 101, 110, 125, 128 กังวล 53, 54, 79 กุฏกิ าสูตร 44 กัฏฐหาริชาดก 19 กณุ าลชาดก 1 กัณฑ 114, 115, 117, 118, 117, กุณาละ 2 118, 126 กุมารี 46, 62, 63, 79, 118

146 กมุ ารีภูตวรรค 118 71, 75, 77, 78, 79, 80, 81, 90, กุศล 7, 43, 71, 117 กศุ ลจติ 111, 121, 125, 129, 130 กูฏาคารศาลา 117 112 ครธุ รรม 113, 118, 127, 128 ครุธรรมปฏิคคหณอปุ สัมปทา 118 ข ครูอาจารย 35 ขนมชั้น 100 คลอด 26, 51, 68, 69, 104 ขม ขืน 126 ความเหน็ แกตัว 55 ขอ หาม 49 ความสุขนอกบาน 32 ขอ อนญุ าต 49 ความอยตุ ิธรรม 84 ขัตตยิ สตู ร 19, 46, 47 คหปตัคคิ 17, 46 ขันติ 51 คพั ภินวี รรค 118 ขับเคลือ่ น 13, 28, 59, 107 คา นิยม 11, 43, 45, 67, 68, 79 ขา ว 13, 56, 87, 96, 98, 107, 120, คำสอน 13 126 คุก 43, 44 ขา วมธุปายาส 107 คณุ คา 10, 16, 79, 81 คุณธรรม 10, 15, 17, 18, 19, 20, 26, ค 27, 28, 37, 42, 48, 60, 63, 64, คณะกรรมการ 106 68, 70, 71, 72, 110, 121 คตคิ วามเช่ือ 33 คุณภาพ 18, 21, 22, 24, 25, 26, 27 คนผิวขาว 28 คคู วามสัมพันธ 35 คนผวิ ดำ 28 คูช วี ิต 18, 35, 55 ครรภ 20, 26, 51, 67, 68, 106 คหู ม้นั 38, 39, 124 ครองเรือน 13 ฆ ครอบครัว 13, 16, 17, 18, 21, 22, ฆราวาส 7, 36, 40, 41, 46, 50, 71, 78, 89, 92, 94, 110, 128 24, 25, 26, 27, 30, 34, 44, 48, 49, 51, 52, 53, 57, 58, 61, 64,

147 ฆา 5, 9, 41, 42, 46, 54, 65, 68, 71, ฉ 72, 81, 95, 102, 107 ฉตั ตุปาหนวรรค 118 ฉัตรสมุ าลย 7 ฆาตกร 9 ฆาตกรรม 83 ช ง ชะตาชวี ติ 32 งเู หา 2, 6 ชั่วหยาบ 115 จ ชาดก 1, 2, 4, 5, 6, 10, 19, 43, 47, จรยิ ธรรม 20, 26, 27, 28 48, 49, 66 จองจำ 43, 44 ชาตรูปรชตวรรค 117 จณั ฑาล 29, 97, 98 ชาติ 15, 17, 26, 28, 29, 30, 49, 53, จณั ฑาลสตู ร 97 57, 87, 111, 123, 124, 126, 129 จนั ทาเถรคี าถา 81, 89 ชาตกิ ำเนดิ 15, 29 จาคะ 50, 51, 53, 54, 95, 97, 98 ชาติตระกูล 29 จารกิ 10, 13, 44, 59, 92, 112 ชาย 4, 6, 10, 12, 13, 14, 15, 16, จาริตตวรรค 118 17, 19, 28, 30, 32, 33, 34, 35, จิตใจ 18, 33, 44, 50, 51, 62, 70, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 96, 97, 98, 107 51, 52, 53, 57, 58, 63, 64, 66, จติ คิดจะลัก 115 68, 75, 77, 78, 79, 80, 81, 83, จติ ตาคารวรรค 118 84, 85, 89, 90, 92, 93, 94, 105, จีวรวรรค 117 107, 109, 113, 115, 116, 115, จฬู เวทลั ลสตู ร 127 124, 127, 128, 129, 130 จฬู กมั มวภิ งั คสูตร 1, 6 ชาวพทุ ธ 52, 108 จฬู อนาถบิณฑกิ เศรษฐี 106 ชาวมิลกั ขะ 28 ชาวอารยัน 28 ชีวกสูตร 94, 96

148 ชวี ติ 1, 3, 4, 9, 10, 11, 12, 16, 19, ฐ 20, 21, 28, 29, 32, 33, 34, 35, 37, 42, 43, 44, 45, 48, 49, 50, ฐานะ 1, 12, 13, 16, 17, 20, 21, 22, 51, 52, 55, 56, 58, 59, 61, 62, 65, 66, 68, 69, 70, 71, 72, 74, 24, 25, 26, 27, 29, 30, 32, 34, 75, 76, 77, 78, 79, 81, 83, 85, 86, 87, 89, 92, 93, 94, 95, 97, 35, 37, 40, 43, 44, 45, 46, 49, 98, 107, 108, 110, 111, 113, 115, 118, 124, 125, 126, 127, 57, 60, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 129, 131 69, 71, 72, 73, 74, 77, 78, 79, 81, 84, 85, 88, 89, 92, 93, 94, 106, 107, 111, 128, 130, 131 ฐานะตามตัว 130 ฐานะตดิ ตัว 130 ฌ ด 18 ฌาน 90, 103, 105, 123 20 ดวงจนั ทร 20 ญ ดอกเบีย้ 66 ดอกผล 1 ญตั ติจตุตถกรรม 111, 120 ดาบส ดูหม่ิน ญตั ตจิ ตุตถกรรมอปุ สัมปทา 119 ญาณทัสสนะ 115 ญาติ 21, 27, 33, 37, 38, 39, 49, 51, ต 52, 59, 78, 81, 82, 83, 87, 89, ตกตำ่ 1, 13, 24 91, 125, 126 ตกนรก 13 ฎ ตตยิ ภาณวาร 120 ฎีกา 94 ตน 7, 11, 12, 13, 15, 18, 19, 20, 21, 25, 27, 28, 29, 30, 31, 35, 36, 37, 41, 42, 44, 45, 48, 49, 50, 51, 52, 55, 58, 60, 63, 65, 68, 69, 71, 72, 74, 75, 76, 81,

149 82, 85, 86, 87, 88, 92, 93, 94, ท 95, 96, 98, 99, 101, 104, 105, ทมะ 50 109, 110, 111, 115, 116, 116, ทรพั ย 14, 18, 26, 35, 36, 37, 39, 117, 121, 125, 126, 128, 130 41, 42, 46, 48, 50, 54, 59, 65, ตนเอง9, 13, 18, 20, 26, 27, 37, 52, 66, 67, 69, 71, 79, 83, 84, 85, 60, 72, 81, 84, 95, 101, 115 95, 96, 97, 104, 107, 110, 113, ตปสุ สะ 101 115 ตระกูลโสเภณี 123 ทักขิไณยยัคคิ 46 ตระกลู คนเขญ็ ใจ 123 ทางออก 59, 77, 78, 80, 81, 83, 85, ตระกูลคฤหบดี 123 129 ตระกูลคฤหบดีมหาศาล 123 ทายาท 20, 35, 59, 75 ตระกูลชา งทอง 123 ทาส 17, 28, 38, 40, 41, 42, 46, 54, ตระกลู นายพราน 123 68, 115 ตระกูลมนั่ คง 123 ทำนบ 113 ตระกลู สามัญ 124 ทำบุญ 20, 35, 81, 96, 97, 105 ตัณหา 44 ทฏิ ฐวิ รรค 118 ตัวช้ีวัด 24, 25, 26, 27, 30, 70, 71, ทิศ 4, 5, 14, 35, 43, 46, 50, 64, 99 65, 96 ตัวบง ชี้ 29 ทศิ เบอ้ื งขวา 46 ตาย 5, 9, 10, 11, 15, 16, 18, 24, ทิศเบอ้ื งซา ย 46 41, 53, 59, 60, 62, 69, 71, 75, ทศิ เบอ้ื งบน 46 77, 80, 81, 82, 83, 85, 86, 90, ทศิ เบอ้ื งลาง 46 102, 115, 126 ทิศเบอ้ื งหนา 46 ตำ่ 1, 13, 19, 24, 47, 74, 85, 97, ทศิ เบ้อื งหลัง 46 98, 111, 121, 128 ท่ยี ืน 13 ตวุ ฏั ฏวรรค 118 ทุกกรกริ ยิ า 129

150 ทกุ ข 11, 31, 32, 33, 46, 47, 48, 51, ธรรมวนิ ยั 129 53, 60, 67, 69, 70, 72, 74, 75, ธรรมกิ วรรค 118 77, 78, 80, 81, 92, 99, 100, ธมั มทินนาเถรยิ าปทาน 127 101, 104, 112 ธัมมนนั ทา 7 ทจุ รติ 19, 68, 98 ธดิ า 12, 13, 14, 15, 103, 104, 122, ทุติยกณั หสัปปสูตร 1, 5, 6 124 ทุติยวฑั ฒสิ ูตร 97 ธีตุสตู ร 1, 6 ทตุ ิยสังวาสสตู ร 42 น ทตุ ยิ สกิ ขตั ตยสูตร 99 นโม 101 ทตุ ยิ อัคคิสตู ร 17, 46, 67 นโยบาย 26 ทศุ ีล 41, 42, 69, 72 นกแขกเตา 66 ทูเตนปุ สัมปทา 120 นกดุเหวา 2 ธ นกลุ บดิ า 52, 53 ธนญชยั เศรษฐี 51 นกุลปต สุ ตู ร 52 ธรรม 4, 5, 7, 8, 10, 11, 12, 15, 19, นกุลมาตาสูตร 52 21, 27, 28, 29, 32, 33, 35, 37, นกุลมารดา 52 38, 39, 40, 42, 43, 45, 47, 49, นรก 5, 13, 15, 16, 34, 41, 59, 71 50, 52, 54, 57, 60, 61, 64, 65, นกั เลง 4, 54, 86 69, 70, 71, 83, 86, 88, 89, 93, นักบวช 12, 59, 81, 92, 94, 108, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 111, 128, 129 101, 102, 103, 104, 105, 107, นกั ศึกษา 99, 100, 108 108, 110, 112, 113, 115, 114, นัคควรรค 118 115, 116, 117, 118, 119, 120, นนั ทกุมาร 112 121, 123, 125, 126, 127, 128, นนั ทมาณพ 126 129, 130, 131 นาขา วสาลี 113 ธรรมคุณ 122 นาค 52

151 นางกาตยิ านี 107 นิสสคั คียกัณฑ 126 นางคณิกา 120 บ นางจูฬสุภัททา 52, 104 บทบัญญัติ 114, 128 นางนกลุ มารดา 52, 107 บทบาท 28, 34, 35, 36, 37, 102, นางนกุลมารดาคหปตานี 107 103, 104, 106, 107, 121, 125, นางวิมลา 83 126 นางวิสาขา 6, 51, 52, 104 บรรพชติ 7, 71, 89, 92, 110, 112, นางศากยิ านี 112 113, 125 นางสกิ ขมานา 119 บรรพบุรษุ 13 นางสริ มิ า 83 บรบิ ท 1, 7, 8, 9, 10, 12, 18, 32, นางสชุ าดา 41, 107 33, 45, 66, 67, 107, 128, 129, นางสุปปวาสาโกลยิ ธิดา 104 131 นางสปุ ปย า 104 บริษัท 18, 92, 103, 110, 129, 131 นางอฑั ฒกาสี 83 บวก 1, 3, 6, 7, 8, 19, 62 นางอัมพปาลี 83 บวงสรวง 34, 35, 36, 59, 61, 63 นางอตุ ตรา 52 บวช 12, 16, 41, 44, 59, 70, 71, 77, นายจาง 36, 46 78, 80, 81, 83, 84, 85, 86, 88, นายหญิง 41 89, 90, 92, 106, 110, 111, 112, นายหนา 40 113, 114, 115, 118, 119, 120, นำ้ นม 66, 113 121, 123, 124, 125, 127, 128, นิโครธาราม 112 129, 131 นคิ มกุรุ 124 บญั ญัติ 40, 104, 106, 111, 113, นทิ าน 10 114, 121, 126, 127, 128, 129 นพิ พาน5, 6, 9, 12, 60, 88, 92, 108, บัณฑติ 3, 4, 18 125, 131 นมิ มานรดี 5, 54, 86 นิสสคั คิยปาจติ ตีย 114, 117

152 บาน 29, 32, 33, 34, 42, 44, 46, 50, ปฐมอคั คิสูตร 67 51, 52, 53, 54, 60, 61, 64, 67, ประเทศชาติ 21, 26, 58 77, 78, 80, 81, 82, 107 ประเพณี 53, 80, 82, 83, 128 บณิ ฑบาต 53, 81, 89, 90 ประเวณี 38, 39, 53 บุคคล 3, 5, 9, 25, 28, 34, 35, 52, ประเสรฐิ 13, 44, 46, 47, 48, 59, 58, 62, 64, 65, 68, 74, 84, 93, 92, 97, 115 95, 100, 101 ประจำเดอื น 120 บญุ 7, 20, 43, 68, 96, 97, 98 ประชาชน 55, 83, 110, 122 บุตร 4, 5, 6, 14, 15, 16, 17, 18, 41, ประถมศกึ ษา 100 65, 71, 89, 104, 106, 107, 112, ประวัติศาสตร 1 115 ประสตู ิ 13, 14, 32 บพุ การี 25, 26 ปรบั ปรปั วาท 103 บรุ ษุ 1, 2, 4, 5, 10, 13, 14, 20, 58, ปราภวสตู ร 96 59, 66, 81, 92, 93, 94, 111, ปรารถนา 9, 11, 13, 14, 17, 18, 30, 113, 127, 128 31, 40, 42, 48, 49, 53, 54, 55, บูชายญั 68 57, 59, 60, 62, 72, 74, 75, 76, ป 81, 84, 85, 87, 90 ปเสนทโิ กศล 6 ปรินพิ พาน 105, 109, 110, 127, 129 ปกติ 76, 77, 79, 80, 86, 90, 117 ปริวาส 117 ปฏริ ูป 1 ปริศนา 91 ปฏิวัติ 1, 41, 43, 46, 61, 129 ปลงอาบัติ 117 ปฏสิ นธิ 18 ปลดเปลื้อง 13 ปฐมวฑั ฒิสตู ร 97 ปวงชน 14 ปฐมสมชวี ิสตู ร 52 ปวัตตินี 121, 125, 126 ปฐมสงั วาสสูตร 42 ปจฉิมวัย 91 ปฐมสิกขัตตยสูตร 99

153 ปญญา 3, 4, 6, 7, 14, 50, 53, 54, ผาสกุ 27, 90, 110 ผี 42 66, 69, 88, 96, 97, 98, 99, 105, ผูปกครอง ผูพ ายแพ 38, 39, 40 108, 123, 124, 126, 130, 131 114 ปณ ฑรกนาคราชชาดก 19 ปต ตวรรค 117 พ ปพ พชั ชากถา 93 พร 31, 59, 61, 63, 64, 65, 70, 72 ปส สาวะ 69, 120 พรรค 116 ปาจิตตีย 114, 117 พรหม 2, 37, 49, 50, 51, 60, 61, 62, ปาชา 105 63, 64, 65, 69, 72, 76, 83, 96, ปาฏเิ ทสนีย 114 113, 130 ปาฏเิ ทสนยี กัณฑ 118 พรหมจรรย 44, 59, 81, 100, 113 ปาราชกิ 114, 115, 115, 116, 126 พรหมจารี 28, 46, 79 ปาราชกิ กณั ฑ 126 พรหมสตู ร 60, 62 ปาสาทกิ สตู ร 100 พระ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12, 13, ปต ุฆาต 102 14, 15, 16, 19, 25, 28, 29, 31, ปณุ ณมขุ 2 32, 33, 34, 36, 37, 40, 41, 42, ปุตตสูตร 15, 18, 19, 71 43, 44, 45, 46, 49, 50, 51, 52, ปุตตะ 13, 15, 16 53, 54, 56, 57, 59, 60, 61, 62, ปถุ ุชน 88, 92, 99, 100, 102, 108 63, 64, 65, 66, 67, 68, 71, 75, ผ 76, 78, 79, 80, 81, 83, 84, 85, ผนวช 32, 119, 126, 129 86, 87, 89, 90, 92, 93, 94, 95, ผลชัว่ 6 ผลดี 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, ผาเช็ดปาก 6, 34 ผา กาสายะ 106 103, 104, 105, 106, 107, 108, ผา สบง 112 126 110, 111, 112, 113, 114, 116, 118, 119, 120, 121, 123, 124,

154 125, 126, 127, 128, 129, 130, พระจาลาเถรี 122 131 พระจติ ตาเถรี 122 พระจนั ทาเถรี 122 พระชนนี 113 พระเขมาเถรี 122, 123 พระชายา 40 พระเจา จักรพรรดิ 2 พระตถาคต 112 พระเจา ปเสนทิโกศล 13, 106, 126 พระตงิ สมตั ตาเถรี 122 พระเจา พมิ พิสาร 126 พระติสสาเถรี 122 พระเจาสทุ โธทนะ 112 พระทนั ติกาเถรี 122 พระเจา อุเทน 105 พระธรรมทินนาเถรี 122, 123 พระเชนตาเถรี 122 พระธรรมาเถรี 122 พระเถรี 16, 121 พระธีราเถรี 122 พระเทวทัต 71 พระนนั ทะ 12 พระเมตติกาเถรี 122 พระนนั ทาเถรี 123 พระเวท 28, 32 พระนันทุตตราเถรี 122 พระเสลาเถรี 122 พระนางเขมา 40 พระโรหิณเี ถรี 122 พระนางเจลนา 40 พระโสณาเถรี 122, 123 พระนางโกศลเทวี 52 พระโสมาเถรี 122 พระนางโสมา 40 พระโอรส 12, 14, 32 พระนางคุตตา 125 พระไตรปฎ ก 1, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, พระนางทนั ติกา 125 13, 17, 18, 45, 52, 68, 89, 93, พระนางธรรมทินนา 52 94, 99, 101, 110, 111, 121, พระนางปณุ ณา 125 129, 131 พระนางมหาปชาบดโี คตมี 112, 119, พระกสี าโคตมเี ถรี 122, 123 125 พระคตุ ตาเถรี 122 พระนางมลั ลิกา 40, 52 พระจนั ทาเถรี 89 พระนางมาคันทิยา 40 พระจาปาเถรี 122 พระนางมุตตา 125

155 พระนางวาสภขัตตยิ า 40 74, 75, 80, 83, 84, 86, 87, 92, พระนางวาสลุ ทตั ตา 40 93, 94, 95, 96, 97, 98, 103, พระนางวิเทหิ 40 104, 105, 106, 107, 108, 110, พระนางสกุลา 40 111, 114, 127, 128 พระนางสัมพลุ า 52 พระภทั ทกาปลานีเถรี 122, 123 พระนางสามาวดี 40, 104 พระภทั ทากุณฑลเกสาเถรี 122, 123 พระนางอุพพิรี 40 พระภทั ราเถรี 122 พระปฏาจาราเถรี 122, 123 พระมหากาล 105 พระปญ จสตมตั ตาเถรี 122 พระมหาปชาบดโี คตมเี ถรี 122, 123 พระปุณณาเถรี 122 พระมิตตาเถรี 122 พระผมู ีพระภาค 3, 53, 112 พระมิตตากาเี ถรี 122 พระพิมพาเถรี 123 พระมุตตาเถรี 122 พระพุทธเจา 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, พระรตั นตรยั 19, 53, 102 10, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 19, พระราชา6, 13, 14, 40, 62, 63, 105, 25, 29, 30, 32, 33, 34, 35, 36, 115, 126 37, 40, 41, 42, 43, 45, 46, 53, พระวฑั ฒมาตาเถรี 122 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, พระวาสิฏฐีเถรี 122 62, 63, 65, 66, 67, 68, 69, 71, พระวชิ ยาเถรี 122 72, 81, 86, 89, 92, 93, 95, 96, พระวิมลาเถรี 86, 89, 122 97, 98, 99, 100, 102, 104, 105, พระวสิ าขาเถรี 122 106, 107, 110, 111, 112, 113, พระวีราเถรี 122 114, 119, 120, 124, 125, 126, พระสกุลาเถรี 122, 123 127, 128, 129, 130, 131 พระสงฆ 46, 54, 65, 93, 94, 95, 96, พระพุทธศาสนา 1, 7, 9, 11, 12, 14, 99 15, 16, 21, 25, 26, 30, 31, 35, พระสังฆาเถรี 122 40, 43, 44, 45, 46, 48, 49, 53, พระสามาเถรี 122 59, 62, 63, 65, 68, 69, 70, 71, พระสงิ คาลมาตาเถรี 123

156 พระสสี ปุ จาลาเถรี 122 พระอบุ ลวรรณาเถรี 122, 123 พระสหี าเถรี 122 พระอปุ จาลาเถรี 122 พระสเุ มธาเถรี 122 พระอปุ สมาเถรี 122 พระสกุ กาเถรี 122 พระอพุ พิรีเถรี 122 พระสชุ าดาเถรี 122 พรามหณ 59 พระสุนทรีเถรี 122 พลวัต 22 พระสนุ ทรีนนั ทาเถรี 122 พหธุ าตุกสูตร 6 พระสภุ ากัมมารธดิ าเถรี 122 พหปุ ุตติกาเถรี 16 พระสุภาชวี กมั พวนิกาเถรี 122 พหุปุตตกิ าเถรีวัตถุ 15 พระสุมนาเถรี 122 พหสู ตู 103, 104 พระสุมงั คลมาตาเถรี 122 พอ 4, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, พระอโนปมาเถรี 122 19, 20, 21, 22, 24, 25, 26, 27, พระอนชุ า 12, 112 30, 31, 35, 39, 42, 44, 46, 48, พระอปราสามาเถรี 122 51, 52, 55, 58, 60, 61, 62, 63, พระอปราอุตตมาเถรี 122 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, พระอภยมาตเุ ถรี 122 73, 77, 78, 80, 81 พระอภยาเถรี 122 พอแม 13, 26, 35 พระอภิรปู นันทาเถรี 122 พอปู 51 พระอรหนั ต 12 พัฒนา 12, 15, 18, 20, 21, 25, 26, พระอญั ญตราเถรี 122 27, 28, 29, 30, 58, 71, 109, 130 พระอฑั ฒกาสเี ถรี 86, 89, 122 พนั ธกจิ 13 พระอัมพปาลีเถรี 86, 89, 122 พนั ธนสตู ร 43 พระอานนท 3, 112 พนั ธนาคารชาดก 43 พระอิสทิ าสีเถรี 78, 89, 122 พาราณสี 86 พระอตุ ตมาเถรี 122 พิเศษ 17, 51, 74, 76, 77, 121, 123 พระอุตตราเถรี 122 พิการ 18, 20, 56 พระอุทายี 106, 126

157 พธิ ีกรรม 16, 28, 34, 35, 36, 43, 46, ภรรยา 4, 14, 16, 17, 29, 32, 33, 59, 66, 81, 82, 94, 111, 129 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, พธิ บี วงสรวง 13 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, พธิ สี มรส 39 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, พื้นท่สี าธารณะ 32 59, 68, 75, 77, 79, 80, 82, 83, พุทธกาล 7, 8, 9, 13, 17, 28, 31, 32, 84, 93, 95, 107, 115, 127, 130 41, 43, 47, 52, 58, 71, 75, 80, ภรยิ าสูตร 41 83, 84, 87, 121, 124 ภักดี 14 พุทธคณุ 104, 122 ภัททากจั จานาเถรี 123 พุทธบริษทั 129 ภลั ลิกะ 101 พุทธบัญญตั ิ 126 ภกิ ขนุ ีวภิ ังค 111, 114 พุทธพจน 7, 25, 29, 127 ภิกขุนีอปุ สมั ปทานุชานนะ 119 พุทธศาสนา 1 ภิกษุ 2, 5, 6, 12, 53, 71, 86, 87, พทุ ธศาสนิกชน 13, 51, 108 92, 94, 95, 103, 104, 105, 106, พุทธานุญาต 106, 112 108, 110, 114, 115, 117, 119, พุทธิจรติ 124 120, 125, 126, 127, 128, 129 พูดเทจ็ 42, 54 ภิกษณุ ี 7, 12, 60, 71, 74, 80, 83, พูดเพอเจอ 42 84, 85, 86, 87, 89, 91, 92, 94, พูดคำไพเราะ 54 104, 106, 108, 110, 111, 113, พดู คำหยาบ 42 114, 115, 114, 115, 116, 115, พดู สอ เสยี ด 42 116, 117, 118, 119, 120, 121, ฟ 123, 124, 125, 126, 127, 128, ฟรีเซ็กส 40 129, 130, 131 ภกิ ษณุ ีปาตโิ มกข 114 ภ ภิกษณุ สี งฆ 120 ภพ 53, 99 ภิกษปุ าติโมกข 114 ภูตคามวรรค 118, 118

158 ภูมิความรู 45 มัธยมศกึ ษา 100 ภูมศิ าสตร 11 ภมู หิ ลงั 123 มาตรฐาน 11, 127 มาตุคาม 2, 3, 112, 113 ม มาตุฆาต 102 มเหสี 13, 14, 40, 105, 126 มานัต 117, 119 มคธ 40, 86, 124 มาร 2, 94, 110 มงคลสตู ร 16, 64 มารดา 12, 17, 29, 33, 38, 41, 44, มนษุ ย 5, 7, 8, 11, 13, 17, 21, 29, 46, 52, 53, 54, 57, 58, 60, 68, 43, 45, 47, 58, 59, 60, 61, 63, 93, 95, 102, 103, 105, 107, 72, 90, 104, 108, 115, 130 121, 124 มนุษยชาติ 12, 16, 21, 25, 26, 30, มจิ ฉาทิฏฐิ 42 130 มติ ตสูตร 67 มนษุ ยนยิ ม 8 มติ ร 2, 35, 36, 51, 52, 64, 65, 67, มรรค 88, 100 82, 87, 89 มลทนิ 43, 54, 107 มทุ ติ า 60, 61, 69 มลทิล 42 มสุ าวาทวรรค 118, 118 มหาหงั สชาดก 1, 6 ย มหาเทวสี ตมี าตา 82 ยโสธราเถริยาปทาน 125 มหาขันธกะ 84 ยกยอ ง 7 มหานามสตู ร 94, 95, 108 ยสะ 107 มหาปชาปติโคตมวี ตั ถุ 113 ยากจน 52, 84, 85, 124 มหาปรินิพพานสูตร 105, 109, 110 ยาย 10, 52 มหามังคลชาดก 47 ยุคโบราณ 11 มหาสตุ โสมชาดก 19 ยคุ ปจจบุ ัน 56 มะลิ 113 ยคุ พระเวท 1, 28 มงั คลตั ถทปี นี 69 ยคุ พราหมณ 1, 28, 32

159 ยุคสมยั 12, 32 ลสณุ วรรค 118 ยคุ อารยัน 1, 32, 60 ยุทธศาสตร ลกั ขณสูตร 21 26 ลับ 44, 106, 115 ร ลิจฉวีวัตถุ 86 รตนวรรค 118 ลิน้ สองแฉก 2 รถจักรยานยนต 76 ลูก 9, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, ระดับสงั คม 13 19, 20, 21, 22, 24, 25, 26, 27, รกั 2, 3, 31, 33, 36, 37, 39, 48, 49, 28, 29, 30, 31, 33, 35, 43, 44, 50, 55, 56, 57, 63, 65, 69, 70, 46, 47, 48, 51, 53, 55, 57, 58, 75, 78, 80, 85, 87, 107, 115, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 121, 130 68, 69, 70, 71, 72, 77, 78, 79, รัง 43, 44 80, 81, 84, 85, 127, 130 รัฐราชาสถาน 83 ลกู เทยี ม 19 รตั ตัญู 123 ลกู เล้ยี ง 19 รากเหงา 48 ลูกแท 19 รากขวัญ 115 ลูกในปกครอง 19 ราคะ 2, 44, 68 ลูกจาง 36, 38, 39, 46 ราชกิจ 14 ลูกชาย 12, 13, 15, 58 ราชคฤห 106, 124 ลกู บญุ ธรรม 19 ราชบัลลังก 14 ลูกศษิ ย 19 ราชสมบตั ิ 4, 14 ลูกสายโลหติ 19 ราหลุ 12, 32, 112 ลกู สาว 12, 13, 16, 57 รูปสมบตั ิ 46 ลกู อติชาต 19 ลูกอนชุ าต 19 ล ลูกอวชาต 19 ลบ 1, 2, 5, 7, 8, 19, 25, 76

160 ว 92, 95, 96, 97, 98, 99, 102, วงศต ระกูล 17, 21 105, 106, 107, 108, 123, 124, วรรณะ 12, 28, 40, 41, 57, 76, 123, 129, 130 129 ศรีธนญชยั 10 วรรณะกษัตริย 123 ศกั ดิศ์ รี 43 วสลสตู ร 29 ศกั ด์สิ ิทธิ์ 17, 57, 60, 61, 63, 65, 69, วัฒนธรรม 7, 8, 9, 59 72, 96, 98, 111 วตั ถสุ ตู ร 44 ศักยภาพ 12, 29, 30, 57, 81, 108, วนั อโุ บสถ 119 130 วางแผนครอบครัว 26 ศากยะ 94, 112, 119, 120 วิจารณ 7, 8, 127, 128 ศาสดา 59, 101, 102, 108, 125 วนิ ยั 12, 37, 40, 65, 108, 112, 113, ศาสตร 18 114, 116, 123, 125, 126, 127, ศาสนา 13, 14, 16, 28, 31, 32, 33, 128, 129 43, 49, 52, 53, 59, 71, 74, 77, วนิ ยั ปฎก 114 80, 86, 87, 89, 92, 93, 94, 96, วินจิ ฉัย 7, 8, 9, 95, 106 97, 98, 101, 102, 103, 105, วบิ ัติ 13, 95, 97 107, 108, 109, 110, 111, 120, วิพากษ 7, 8 128, 129 วิมลาเถรคี าถา 86, 90 ศาสนาพรามหณ 13, 14, 107 วิมลาปุราณคณิกาเถรีคาถา 84 ศิลปวทิ ยา 35 วิสามัญ 105 ศีล 4, 6, 7, 14, 18, 19, 37, 40, 41, วูแมน 15 43, 47, 50, 53, 54, 69, 71, 78, ศ 80, 86, 88, 92, 95, 96, 97, 98, ศพ 82, 83, 105 99, 100, 105, 108, 114, 121 ศรัทธา 10, 18, 19, 40, 45, 49, 53, ศทู ร 29 54, 61, 65, 69, 71, 80, 86, 88, ศนู ย 19

161 ส สมบตั ิ 13, 18, 35, 37, 39, 46, 48, สกทาคามี 44, 99, 100 54, 59, 70, 71, 75, 77, 78, 79, สกิทาคามิผล 112 81, 90, 95, 97, 107, 117 สงคราม 28, 90 สมรภูมิ 28 สตรี 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, สมาธิ 6, 7, 88, 96, 97, 99, 105 13, 28, 29, 32, 33, 51, 52, 54, สรณคมน 99 57, 58, 68, 74, 75, 76, 77, 79, สวดสมนภุ าสน 116 81, 82, 84, 87, 90, 92, 93, 94, สวรรค 15, 36, 41, 62, 64, 66, 67, 107, 110, 111, 112, 113, 115, 78, 86 120, 121, 127, 128, 129, 130, สวรรคต 112, 113 131 สหธรรมกิ วรรค 118 สตรนี ิยม 8, 128 สหาย 32, 35, 43, 44, 51, 130 สตรวี ถิ พี ุทธ 130 สะใภ 41, 51, 52, 92 สตี 80, 82, 83 สงั เกต 42, 44, 66, 67, 78, 80, 100, สถานท่ี 9, 26, 32, 74, 82, 105 108 สถานภาพ 1, 12, 13, 14, 15, 16, 22, สงั โยชนส ูตร 108 33, 34, 57, 58, 63, 64, 74, 76, สงั ขาร 85 87, 89, 94, 110, 123 สงั คม 1, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 14, สถานภาพสตรี 1 16, 18, 20, 21, 22, 25, 26, 27, สถาบนั ครอบครวั 44 28, 29, 30, 32, 33, 34, 35, 37, สพรหมกสตู ร 60, 62, 64 40, 41, 42, 43, 45, 47, 49, 56, สมจิตตวรรค 69, 70 57, 58, 61, 63, 64, 66, 67, 70, สมชวี สิ ตู ร 49 74, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 83, สมณปริพาชก 115 84, 85, 87, 88, 90, 104, 106, สมนภุ าสน 116 107, 110, 111, 123, 126, 128, 129, 130, 131 สงั คายนา 89, 122, 127

162 สงั คตี สิ ูตร 96 57, 58, 59, 75, 76, 77, 78, 79, สังฆเภท 102 80, 81, 82, 83, 90, 105, 107, สังฆเภทขันธกะ 71 121, 125, 127, 130 สังฆคุณ 122 สามีจิกรรม 119 สงั ฆะ 108 สาลิเกทารชาดก 66 สงั ฆาฏิ 90, 115 สาวิกา 53, 97, 100, 123, 125, 126 สงั ฆาทเิ สส 114, 115, 117 สิกขมานา 121, 127, 128 สัจจะ 50 สกิ ขาบท 106, 111, 114, 115, 117, สัตตี 82 118, 117, 118 สตั ถศุ าสน 116 สิงคาลกสตู ร 19, 20, 35, 41, 42, 46, สัตวเ ดรจั ฉาน 56 50, 69, 96, 110 สตั วด ิรจั ฉาน 114 สิทธิ 12, 18, 19, 20, 21, 22, 25, 26, สัทธรรม 95, 96, 98, 100, 113 27, 28, 29, 30, 93, 94, 109, สทั ธาจรติ 124 111, 127, 128 สัปปาณกวรรค 118 สริ ิมาวิมาน 86 สมั พุลาชาดก 47, 48 สผี วิ 28 สมั มาชีพ 18 สุขภาพ 18, 26, 27, 31, 57 สัมมาทิฏฐิ 5, 43 สุจจชชาดก 47 สาธารณบัญญตั ิ 114 สุตตนั ตปฎก 41, 43, 44, 46 สาธารณปาราชิก 114 สนุ ทรสี ูตร 81 สาธารณสงฆาทิเสส 115 สภุ มาณพโตเทยยบุตร 6 สามเณร 12, 112 สุรา 42, 43, 54, 65, 89, 118 สามเณรี 12, 121 สรุ าปานวรรค 118 สามญั 61, 63, 86, 105, 124 สุลสาชาดก 1, 6 สามี 4, 9, 14, 16, 29, 34, 35, 36, สงู 1, 19, 24, 39, 57, 70, 71, 72, 38, 41, 42, 43, 44, 46, 47, 48, 74, 79, 84, 85, 111 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56,

163 ห หลกั การ 7, 8, 12, 13, 15, 21, 43, หงสธตรัฏฐ 3 44, 49, 50, 56, 59, 60, 69, 92, หงสส ุมขุ 3 93, 110, 127, 128, 130 หญิง 2, 3, 4, 6, 10, 12, 14, 15, 16, หลกั คดิ 7, 51 17, 19, 28, 30, 32, 33, 35, 37, หลักธรรม 43, 69, 108, 126, 131 38, 39, 40, 41, 43, 44, 47, 53, หลักปฏบิ ตั ิ 48, 51 57, 58, 74, 75, 76, 77, 78, 79, หลาน 10 80, 81, 83, 87, 89, 90, 92, 93, หวั ใจ 7, 21, 44, 91, 108 94, 104, 105, 106, 107, 112, อ 113, 115, 119, 120, 124, 126, อเจลกวรรค 118 127, 128, 130 อเสขบุคคล 100 หญิงหมา ย 74, 76, 77, 89 อโยฆรชาดก 1, 6 หนอนขยอก 113 อคติ 65 หนาท่ี 12, 17, 18, 19, 20, 21, 22, อติชาตบตุ ร 15, 71 25, 27, 28, 29, 30, 31, 33, 34, อธิกรณ 106, 114, 116, 117, 118, 35, 37, 40, 50, 59, 63, 64, 67, 118 68, 69, 77, 93, 94, 103, 104, อธิกรณสมถะ 118 107, 115 อนนั ตรยิ กรรม 102 หนาทีร่ อง 21 อนาคต 12, 21, 22, 24, 25, 26, 30, หนาท่หี ลกั 19 59, 66, 77, 130 หนี้ 13, 66 อนาคามผิ ล 112 หนมุ สาว 55 อนาคามี 44, 92, 100, 127 หมวด 114, 115, 117 อนาถบิณฑิกเศษรฐี 106 หมอชีวกโกมารภัจ 94 อนาถบิณฑิกคหบดี 41 หยา รา ง 78 อนยิ ตกัณฑ 99, 106 อนุชาตบุตร 15, 17, 18, 72

164 อนบุ ญั ญตั ิ 128 อคั คิทัตตปุโรหติ วัตถุ 99 อนบุ าล 100 อคั รสาวก 86 อนปุ ปนนบัญญตั ิ 128 อัครสาวิกา 123 อบายมุข 65 องั กฤษ 83 อภิชาตบตุ ร 71 อจั ฉราสูตร 1, 6 อภธิ รรม 10 อญั ชลกี รรม 119 อรรถกถา 94 อญั ญสัตถุทเทส 102 อรหตั ตผล 121 อัฏฐครธุ ัมมะ 119 อรหัตผล 108, 112 อฏั ฐวาจกิ าอุปสัมปทา 120 อรหันต 13, 44, 59, 62, 63, 68, 83, อฑั ฒกาสี 120 86, 87, 89, 100, 102, 125, 126, อฑั ฒกาสีเถริยาปทาน 87 127, 130 อัฑฒกาสีเถรีคาถา 87 อรหันตฆาต 102 อนั ตรวาสก 126 อรยิ ชน 88, 100, 108 อันธการวรรค 118 อริยบุคคล 13, 44, 51, 53, 71, 81, อัพภาน 117 83, 86, 88, 89, 92, 99, 101, อัมพปาลเี ถรีคาถา 84, 86 102, 104, 127 อมั พปาลีวัตถุ 86 อรยิ ผล 100, 122 อาเวณกิ ทุกขสตู ร 51 อรยิ มรรค 43, 100, 122, 127 อาชญากรรม 90 อริยสงฆ 68 อาชพี 26, 71, 76, 84, 85, 86, 87, อวชาตบตุ ร 15, 17, 18, 72 89, 110 อสทั ธรรม 115 อาณาเขต 58, 75 อสาธารณบัญญัติ 114 อานนท 2, 3, 6, 112, 113, 122 อสาธารณปาราชกิ 114 อาบัติ 114, 115, 115, 116, 117, อสาธารณสงั ฆาทเิ สส 115 119, 126 อสุภกัมมัฏฐาน 86 อาบัตหิ นัก 114, 115 อสุภะ 105 อามสิ บชู า 105

165 อายุขยั 71, 85 อุบตั ิเหตุ 90 อารามวรรค 118 อุบาสก 18, 43, 65, 71, 80, 92, อาลยั 43, 125 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, อาศรม 28, 46 101, 107, 108, 110, 127, 129 อาสาทุปปชหวรรค 25 อุบาสิกา 43, 53, 54, 71, 74, 80, 83, อาหุไนยยัคคิ 17, 46 85, 86, 87, 92, 93, 94, 95, 96, อาหไุ นยัคคิ 17 97, 98, 99, 100, 102, 103, 104, อำนาจ 3, 13, 14, 27, 28, 29, 30, 105, 106, 107, 108, 110, 129, 31, 39, 40, 41, 46, 57, 60, 61, 130 63, 72, 87, 129 อุบาสกิ ากาตยิ านี 103 อทิ ธพิ ล 7, 8, 13, 14, 107, 128 อุบาสกิ ากาลี 103 อนิ เดยี 1, 13, 28, 33, 40, 45, 46, อบุ าสกิ าขุชชุตตรา 103 47, 58, 60, 77, 78, 79, 80, 83, อบุ าสิกานกุลมารดาคหปตานี 103 84, 87, 107, 121 อุบาสกิ าวสิ าขามคิ ารมารดา 103 อสิ สรสตู ร 1, 6 อุบาสกิ าสามาวดี 103 อสิ ิทาสเี ถรีคาถา 78 อุบาสิกาสุชาดา 103 อเุ บกขา 60, 61, 69 อบุ าสิกาสุปปวาสาโกลยิ ธดิ า 103 อโุ บสถสตู ร 1, 6 อุบาสิกาสปุ ปย า 103 อกุ เขปนยี กรรม 115, 116 อุบาสิกาอตุ ตรานันทมารดา 103 อดุ มการณ 18, 44, 59 อุปกิเลส 101 อุดมคติ 52, 70 อุปถัมภบำรุง 103 อุดมศึกษา 100 อปุ สมบท 106, 111, 113, 119, 120, อตุ ตริมนุสสธรรม 115 121 อตุ ระ 9, 11 อุปช ฌาย 121, 126 อุทิศ 20, 35, 62 อภุ โตบญั ญัติ 114 อบุ ล 113

166 ประวตั แิ ละผลงานผูเขียน ผชู ว ยศาสตราจารย ดร.มนตรี วิวาหสุข ประวตั กิ ารศกึ ษา 2541 ป.ธ. 7 สนามหลวงแผนกบาลี คณะสงฆไทย กระทรวงศกึ ษาธิการ 2543 พธ.บ. (ปรชั ญา) (เกียรตินยิ มอันดับ 1) มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลัย 2545 M.A. (Philosophy) (First Class) Madras Christian College, India 2549 M.Phil. (South East Asian and South West Pacific Studies) Jawaharlal Nehru University, India 2552 Ph.D. (South East Asian and South West Pacific Studies) Jawaharlal Nehru University, India ความเช่ยี วชาญ สังคมศึกษา พระพุทธศาสนากับสงั คม วปิ ส สนากรรมฐาน จิตภาวนาสงั คม สถานที่ทำงาน 2551 – 2559 สาขาวิชาสงั คมศึกษา คณะมนษุ ยศาสตรแ ละสงั คมศาสตร 2559 – ปจจุบัน มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏนครปฐม อำเภอเมือง จังหวัดนครปฐม สาขาวชิ าไทยศึกษา คณะมนุษยศาสตรแ ละสังคมศาสตร มหาวิทยาลยั บรู พา อำเภอเมือง จงั หวัดชลบุรี

167 งานวจิ ยั 2555 ศกึ ษาวิเคราะหการอธิบายอทิ ธิบาทแบบสัมพันธและแบบเอกเทศ [ทนุ สนับสนนุ การวจิ ยั สำนกั งานคณะกรรมการวิจัยแหง ชาติ (วช.)] 2558 การพฒั นาหองเรียนแหง การตืน่ รู 2561 การสังเคราะหงานวจิ ยั วฒั นธรรมภาคตะวันออกของประเทศไทย ระหวา งป 2549 – 2558: แนวทางสง เสรมิ การมีสวนรวมของพลเมือง ในการอนรุ ักษและพฒั นาวฒั นธรรมภาคตะวันออกของประเทศไทย (ทนุ สนับสนุนการวิจยั คณะมนุษยศาสตรและสงั คมศาสตร มหาวิทยาลยั บรู พา) 2562 การพฒั นาวดั เพือ่ รองรับสงั คมสูงวยั จงั หวัดชลบรุ ี ระยะท่ี 1 [ทุน สนับสนนุ การวิจยั สำนกั งานคณะกรรมการวจิ ยั แหงชาติ (วช.)] 2563 รูปแบบสื่อสังคมออนไลนของวัดในภาคตะวันออกของประเทศไทย (ทนุ สนบั สนุนการวจิ ยั คณะมนุษยศาสตรและสงั คมศาสตร มหาวทิ ยาลยั บูรพา) 2563 ผลกระทบตอภารกิจและบทบาทของวัดในสถานการณโ ควิด – 19 ผลงานทางวิชาการ มนตรี วิวาหส ุข. (2551). ASEAN and regionalism, 1991–2005. วารสารวิชาการมหาวิทยาลยั ภูมิภาคตะวนั ตก, 3(1), 5 – 18. มนตรี ววิ าหสุข. (2552). คมู ือการเรยี นการสอนประยุกต: สติปฏ ฐานกับการ เรยี นการสอน. เอกสารเย็บเลม. มนตรี ววิ าหสุข. (2552). คมู ือการสะสมสติ: ธนาคารคุณธรรม. เอกสารเย็บเลม. มนตรี ววิ าหส ุข. (2552). พอแม: นยิ ามรกั ไมรจู บ. สระแกว: ธรรมปพนธ. มนตรี ววิ าหสุข. (2552). แมพอ แบบพุทธ. วารสารมนษุ ยศาสตรแ ละ สังคมศาสตร, 26(1), 81 – 98.

168 มนตรี วิวาหส ุข. (2553). ลกู : วตั ถุมงคลแหงครอบครัวชาวพุทธ. วารสารศรี นครนิ ทรวิโรฒวจิ ยั และพัฒนา (สาขามนุษยศาสตรแ ละสังคมศาสตร) , 2(1), 27 – 43. มนตรี วิวาหส ุข. (2553). นวัตกรรมการเช็คช่ือ. จดหมายขา วเฟองฟา มหาวทิ ยาลัยราชภัฏนครปฐม, 29(5). มนตรี วิวาหส ขุ . (2554). กระบวนธรรมแหง อทิ ธิบาทแบบเอกเทศ. ใน เอกสาร ประกอบการสัมมนาผลงานวิจยั นานาชาติ ครง้ั ที่ 3 (พระพุทธศาสนา: ความรจู ริงและคุณภาพชวี ติ ) (หนา 372 – 382). สถาบันวจิ ยั พทุ ธศาสตร มหาวทิ ยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั . นนทบุร:ี นติ ธิ รรมการพิมพ. มนตรี วิวาหสุข. (2554). ภรรยาคือยอดสหาย. วารสารกระแสวัฒนธรรม, 12(21), 208 – 236. มนตรี วิวาหส ขุ . (2554). แผนท่ีครอบครวั ในพระไตรปฎ ก. นติ ยสารพทุ ธจักร, 65(1), 26 – 28; 65(2), 29 – 37; 65(3), 46 – 50; 65(4), 42 – 51; 65(5), 37 – 40; 65(6), 28 – 42; 65(7), 28 – 34. มนตรี วิวาหส ุข. (2555). อุทกเทวา. ใน เกศินี จุฑาวิจติ ร (บรรณาธิการ) บทเรยี นและประสบการณจ ากวิกฤติน้ำทว มและการจดั การศนู ยพักพิง (หนา 101 – 115). นครปฐม: เพชรเกษมพรินติ๊ง. มนตรี ววิ าหสขุ . (2555). ภาพพจนของแมจากบทเพลง. วารสารอักษรศาสตร, 33(1), 208 – 263. มนตรี วิวาหส ุข. (2555). ศาสนากบั สนั ติภาพ. เอกสารประกอบการสอน. นครปฐม: มหาวิทยาลยั ราชภฏั นครปฐม มนตรี วิวาหสุข. (2556). ศกึ ษาวิเคราะหการอธิบายอทิ ธบิ าทแบบสัมพันธและ แบบเอกเทศ. ใน การประชมุ วิชาการระดบั ชาติ มหาวิทยาลยั ราชภัฏ นครปฐม ครง้ั ท่ี 5 การวิจยั เพ่ือการพฒั นาทองถนิ่ อยา งย่ังยืนกับการกา วสู ประชาคมอาเซียน (หนา 732 – 741). นครปฐม: มหาวิทยาลัยราชภัฏ นครปฐม. Montree Wiwasukh. (2013). Theorization of Regionalism and ASEAN. Journal of Humanities and Social Sciences, 2: 3(Special Edition), 53 – 63.

169 มนตรี วิวาหสุข (2557). มนุษย: ศนู ยกลางแหง สนั ติภาพ. ใน งานประชมุ วชิ าการระดบั ชาติ มหาวิทยาลัยมหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั ประจำป 2557 “พทุ ธบรู ณาการเพื่อการพัฒนาจิตใจและสงั คม” (หนา 438 – 455). พระนครศรีอยธุ ยา: มหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวิทยาลยั . มนตรี วิวาหสุข (2557). พลวัตแหงวิถอี าเซยี นกบั วฏั จักรแหงสนั ติภาพใน ภูมภิ าค. วารสารสหวิทยาการ, 11(1), 132 – 148. มนตรี วิวาหส ุข. (2558). ครอบครวั วถิ ีพทุ ธ. นครปฐม: เพชรเกษมการพิมพ. มนตรี วิวาหสุข (2559). ภมู ปิ ญญาทอ งถิ่น: การต่นื รู การอนุรักษ และการ พฒั นา. ใน การประชุมวิชาการระดับชาติ ดา นการบริการวชิ าการ ประจำป 2559 “บรกิ ารวิชาการอุดมศกึ ษาไทย หวงใยชุมชน” (หนา 168-177). ขอนแกน: มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน. มนตรี วิวาหสขุ . (2560). ความสำเร็จตามหลกั อิทธบิ าท. วารสารวชิ าการ มนษุ ยศาสตรแ ละสังคมศาสตร, 25(49), 13 – 35. มนตรี ววิ าหสุข. (2562). การพัฒนาหอ งเรียนแหงการตนื่ รู. วารสารครุศาสตร, 47(1), 358 – 376. มนตรี วิวาหสุข และ เทพพร มังธาน.ี (2563). การใชประโยชนเ พจเฟซบุกเพ่ือ สันตขิ องวดั ในภาคตะวนั ออกของประเทศไทย. วารสารสันติศกึ ษาปริ ทรรศน, 8(5), 1973 – 1986. มนตรี วิวาหสขุ , ปท วี สัตยวงศท พิ ย, เทพพร มังธานี และธนิต โตอดิเทพย. (2563). การสงั เคราะหงานวจิ ัยวัฒนธรรมภาคตะวันออกของประเทศ ไทยดานแนวทางสงเสรมิ การมีสว นรว มของพลเมืองในการอนุรกั ษและ พัฒนาระหวา งป 2549 – 2558. วารสารวจิ ยั รำไพพรรณี, 14(2), 135 – 146. มนตรี วิวาหสขุ . (2563). ความพรอมและแผนพัฒนาวัดเพ่ือรองรับสังคมสงู วยั จงั หวัดชลบรุ ี. วารสารวิชาการมนษุ ยศาสตรแ ละสงั คมศาสตร, 28(1), 216 – 243.

...ธรรมดาวา่ บุรุษ เป็นทรี่ ักของหญงิ ไมม่ ี ไม่เป็นที่รัก ก็ไมม่ ี เพราะว่าหญงิ ท้ังหลายยอ่ มคบบรุ ษุ ได้ท้ังท่ีเป็นคนรกั และมิใชค่ นรัก เหมอื นเรอื จอดได้ท้งั ฝ่ังนแี้ ละฝง่ั โนน้ ... [กุณาลชาดก ข.ุ ชา. (มจร.) 28/335/152] ...ข้นึ ชือ่ ว่าหญิงทัง้ หลายเป็นผมู้ ีคณุ มาก เกิดข้ึนกอ่ นในโลก ... พชื (ชวี ติ ) ทง้ั หลายกง็ อกงามในหญิงเหล่าน้นั ... [มหาหังสชาดก ข.ุ ชา. (มจร.) 28/119-120/103] ...ทางน้ันชื่อวา่ เปน็ ทางตรง ทิศน้ันชือ่ วา่ ไมม่ ีภัย รถชอื่ ว่า ไม่มเี สียงดงั ประกอบดว้ ยล้อคือธรรม หริ ิเป็นฝาประทุน สตเิ ป็นเกราะก้ันของรถนน้ั เรา (พระพทุ ธเจ้า)กลา่ ว ธรรม มีสัมมาทิฏฐนิ ำหน้าวา่ เป็นนายสารถี ยานชนิดนี้ มอี ยู่แก่ผใู้ ด จะเป็นสตรี หรือบุรษุ กต็ าม ผู้น้ันไปใกล้ นพิ พานดว้ ยยานนแี้ ล [อัจฉราสตู ร สงั .ส. (มจร.) 15/46/60] สาขาวิชาไทยศกึ ษา คณะมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยบรู พา ดาวนโ หลดหนงั สอื ไดท ่ีลิงก หรือ สแกนคิวอารโ คด https://anyflip.com/homepage/wbqna