หน่วยที่ 1 ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับโลจิสติกส์เบื้องต้น (E-book) Word

บทท่ี 1 ความรู้ทวั่ ไป เก่ียวกบั โลจิสติกส์ เบ้ืองตน้ แผนกวชิ าการจดั การโลจิสตกิ สแ์ ละซพั พลายเชน

บทท่ี 1 ความรู้ทวั่ ไปเก่ียวกบั โลจิสติกส์เบ้ืองตน้ แนวคดิ หลัก ยคุ แห่งการแข่งขนั และช่วงชิงความไดเ้ ปรียบทางการคา้ ประกอบกบั กระแสการเจริญเติบโต ทางการตลาดที่มที ิศทางเปล่ียนแปลงไปตลอดเวลา ส่งผลใหธ้ ุรกิจจาํ เป็นตอ้ งมกี ารปรับตวั ให้สามารถดาํ เนิน ธุรกิจภายใต้แรงกดดันได้ อีกท้งั การดาํ เนินธุรกิจจะต้องสามารถ ตอบสนองต่อความต้องการของลูกคา้ ด้วยต้นทุนที่ต่ําและมีประสิทธิภาพในการผลิตที่ดีเย่ียม กลยุทธ์สําคัญในการเพิ่มขีดความสามารถ ทางการผลิตและความสามารถในการตอบสนองต่อความตอ้ งการของลูกค้า คือ การจดั การโลจิสติกส์ อันหมายถึง การดําเนินการเพื่อให้เกิดการส่งผ่าน สายการผลิตไปยงั ลูกค้าอย่างมีประสิ ทธิ ภาพ ดว้ ยการจดั การใน 2 ส่วนสาํ คญั คือ การจดั การไหลของวตั ถดุ ิบและสินคา้ (Physical flow) และ การจดั การ การไหลของข้อมูล (Information flow) โดยมีเป้าหมายเพ่ือให้เกิดการบูรณาการการผลิตอย่างเป็ นระบบ และเกิดประสิทธิภาพ เพื่อให้ผู้ประกอบการสามารถลดต้นทุนในกระบวนการผลิต รวมถึงการลด ข้อผิดพลาดต่างๆ ท่ีอาจเกิดข้ึนจากการขาดแคลนวตั ถุดิบ การวางแผนการผลิตท่ีไม่ครอบคลุม หรือการ จัดการการกระจายสินค้าที่ไม่มีประสิทธิภาพ ซ่ึงมีสาเหตุมาจากการรับรู้ข้อมูลข่าวสารที่คลาดเคล่ือน นอกจากน้ี การจัดการโลจิสติกส์ ยังเป็ นเคร่ื องมือท่ีสําคัญในการปรับปรุงกระบวนการผลิตให้มี ประสิทธิภาพ ซ่ึงตอ้ งอาศยั หลกั การในการจดั การอย่างเป็ นระบบ โดยแนวคิดการจดั การโลจิสติกส์ไดม้ ี การพฒั นามาอย่างต่อเนื่องต้งั แต่ทศวรรษท่ี 1960 เร่ือยมา โดยแต่ละยคุ มีสาเหตุในการพฒั นากรอบแนวคดิ ที่สาํ คญั ท่ีเชื่อมโยงกบั แนวโนม้ การเปลยี่ นแปลงทางการตลาดและเศรษฐกิจของโลก หากไดม้ ีการพิจารณา แนวโน้มการเปล่ียนแปลงของตลาดและเศรษฐกิจโลกควบคู่กบั การพฒั นาแนวคิดการจดั การโลจิสติกส์ อย่างต่อเนื่องก็จะทาํ ให้เกิดองค์ความรู้ใหม่ๆ ท่ีจาํ เป็ นสําหรับภาคธุรกิจต่อไปแนวคิดเชิงระบบ แนวคิด การจดั การต้นทุนรวม แนวคิดการพิจารณาระหว่างได้กบั เสีย และแนวคิดอื่นๆในการจัดการโลจิสติกส์ จึงเปรียบเสมือนกรอบในการทาํ ความเข้าใจและส่งเสริมให้เกิดกระบวนการในการวิเคราะห์ วางแผน และออกแบบการจดั การโลจิสตกิ ส์ขององคก์ รได้ อยา่ งมีประสิทธิภาพ เนื้อหาสาระ 1. ความหมายของโลจิสติกส์ 2. ความเป็นมาของโลจิสติกส์ 3.ประโยชนข์ องโลจิสตกิ ส์ 4.ความสาํ คญั ของโลจิสติกส์

ความหมายของโลจสิ ตกิ ส์ โลจิสตกิ ส์ (Logistics) เป็นคาํ ทม่ี าจากภาษากรีกแปลวา่ “ศิลปะในการคาํ นวณ” ในสมยั โบราณ รวมท้งั ในสมยั ปัจจบุ นั มกี ารกล่าวถงึ การส่งกาํ ลงั บาํ รุงทางทหาร และการประสบชยั ชนะ หรือความพ่ายแพ้ ในสงครามโดยอาศยั ความเขม้ แขง็ หรือความออ่ นแอของสมรรถนะในเชิงโลจิสติกส์ คาํ นิยามทใ่ี ชน้ ิยามการ จดั การโลจิสติกส์ในระดบั สากลน้นั จะเป็ นคาํ นิยามจาก The Council of Logistics Management (CLM) ซ่ึง ได้ให้คาํ นิยามการจัดการด้านโลจิสติกส์ไวว้ ่า “กระบวนการในการวางแผน ดําเนินการ และควบคุม ในการไหล การจดั เก็บวตั ถดุ ิบ สินคา้ คงคลงั ในกระบวนการ สินคา้ สาํ เร็จรูป และสารสนเทศท่ีเก่ียวขอ้ งจาก จุดเร่ิมต้นไปยงั จุดที่มีการใช้งาน โดยมีเป้าหมายเพ่ือสอดคล้องกับความต้องการของผูบ้ ริโภค” ให้มี ประสิทธิภาพ และประสิทธิผล นอกจากน้ันแลว้ Logistix Partners Oy, Helsinki, Fl ให้คาํ นิยามโลจิสติกส์ “โครงสร้างของการวางแผนทางธุรกิจ สําหรับการบริหารจดั การกบั วตั ถุดิบ การบริการการไหลของขอ้ มลู และเงินทุน ซ่ึงรวมถึงขอ้ มูลท่ีมีความซบั ซ้อน การติดต่อสื่อสาร และกระบวนการควบคุม ให้ตรงกบั ความ ต้องการในสภาวะแวดล้อมทางธุรกิจปัจจุบันพันธกิจของการบริหารโลจิสติกส์ คือ การวางแผน ก า ร ดํา เ นิ น ง า น แ ล ะ ป ร ะ ส า น ก า ร ดํา เ นิ น ง า น ใ น กิ จ ก ร ร ม ต่ า ง ๆ ท่ี มุ่ ง บ ร ร ลุ ผ ล ใ น ด้า น ก า ร ต อ บ ส น อ ง ความตอ้ งการของลูกคา้ โดยการนาํ เสนอบริการและคุณภาพในระดบั ท่ีเหนือกวา่ ดว้ ยตน้ ทนุ การดาํ เนินงาน ทีส่ ามารถแขง่ ขนั ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ คํานิยามที่เกี่ยวข้อง • วศิ วกรรมโลจิสตกิ ส์ (Logistics Engineering) • โลจิสตกิ ส์แบบยอ้ นกลบั (Reverse Logistics) • Production Logistics • Consumer Logistics • Third Party Logistics • Global Logistics นอกจากน้ี คาํ ว่า “Logistics” ยงั หมายถึง กิจกรรมหรือการกระทาํ ใดๆ เพ่ือให้ได้มาซ่ึง สินค้า และบริการ รวมถึงการเคล่ือนยา้ ย, จดั เก็บ และกระจายสินคา้ จากแหล่งที่ผลิต (Source of Origin)จนสินคา้ ไดม้ ีการส่งมอบไปถึงแหล่งที่มีความต้องการ (Source of Consumption) โดย กิจกรรมดังกล่าวจะต้องมี ลกั ษณะเป็ นกระบวนการแบบบูรณาการ โดยเน้นประสิทธิภาพและประสิทธิผล โดยมีเป้าหมายในการ ส่งมอบแบบทันเวลา (Just in Time) และเพื่อลดต้นทุน โดยมุ่งให้เกิดความพอใจแก่ลูกค้า(Customers Satisfaction) และส่งเสริมเพ่ือให้เกิดมูลค่าเพิ่มแก่สินค้า และบริการ ท้งั น้ี กระบวนการต่างๆของระบบ Logistics จะตอ้ งมลี กั ษณะปฏสิ ัมพนั ธ์ที่สอดคลอ้ ง ประสานกนั ในอนั ทจ่ี ะบรรลุวตั ถปุ ระสงคร์ ่วมกนั ”

ในปัจจุบนั ความหมายของโลจิสติกส์ครอบคลุมถึงกิจกรรมที่มีระบบการจัดการด้านการขนส่ง และการจดั การท่ีเกี่ยวกบั วตั ถุดิบและสินคา้ จาก Place of Source Origin ไปสู่ Place of Consumer Origin ซ่ึง จะมีลกั ษณะของความเป็ นการบูรณาการและต้องมีเป้าหมายที่จะสร้างศักยภาพการแข่งขนั ท่ีเหนือกว่า (Core Competency) โดยมีวตั ถุประสงค์ท่ีจะบรรลุถึง Just In Time หรือ Speech การลดตน้ ทุนท่ีเป็ นแบบ Cost Sharing และมูลค่าเพ่ิม Value Added จาก ความหมายดงั กล่าวจะให้ความสาํ คญั กบั กระบวนการต่างๆ ในการเคลือ่ นยา้ ยสินคา้ (Cargoes Moving) อนั ประกอบดว้ ยกิจกรรมในการขนส่งสินคา้ (Cargoes Carriage), การเก็บรักษาสินคา้ (Warehousing) และการกระจายสินคา้ (Cargoes Distribution) กระบวนการท่ีเกี่ยวขอ้ ง กบั การจดั ซ้ือ (Procurement) และกระบวนการที่เกี่ยวขอ้ งกบั การคาดคะเนของตลาด (Market Predict)โดย กระบวนการจะตอ้ งมีการปฏสิ มั พนั ธ์ในแบบท่ีเป็นองคร์ วมหรือบูรณาการ (Integration) ต้งั แต่กระบวนการ ในการจัดการให้วัตถุดิบ (Raw Material), สินค้า (Goods) และ บริการ (Service)เคล่ือนยา้ ยจากต้นทาง (Source of Origin) ไปยงั ผู้บริโภคปลายทาง (Consumers Origin) ได้อย่างทันเวลา (Just In Time) และมี ประสิทธิภาพ ดังน้ัน ภารกิจหลักของโลจิสติกส์ จึงเป็ นการจัดการเคล่ือนยา้ ยของสินคา้ บริการ ข้อมูล ข่าวสารและการเงนิ ระหวา่ ง ผูผ้ ลติ และผูบ้ ริโภค สรุปความหมายของคําว่า โลจิสติกส์ (Logistics) หมายถึง กิจกรรมท่ีมีการเคลื่อนยา้ ย จัดเก็บ สินคา้ วสั ดุ วตั ถุดิบ เอกสาร จากท่ีหน่ึงไปสู่อีกท่ีหน่ึง ในระยะเวลาช่วั คราวหรือระยะเวลายาวนาน โดยมี ความพยายามในการจดั การกิจกรรมต่างๆ เหล่าน้ี ให้เกิดค่าใช้จ่ายโดยรวมต่าํ ที่สุด “โลจิสติกส์” เป็ นส่วน หน่ึงของกระบวนการในห่วงโซ่อุปทาน ในการวางแผน การประยุกต์ใช้และการควบคุมประสิทธิภาพ ประสิทธิผลการไหล และการจดั เก็บสินคา้ บริหารและสัมพนั ธ์กับขอ้ มูลจากจุดเร่ิมตน้ ของการบริโภคที่ ตอบสนองความตอ้ งการของลูกคา้ ”

ความเป็ นมาของโลจิสติกส์ ประวัติความเป็ นมาของโลจิสติกส์ อาจกลา่ วไดว้ ่าเกิดข้นึ มาพร้อมกบั การอุบตั ขิ ้ึนของมนุษย์ บนโลกน้ี มนุษย์เป็ นสัตวส์ ังคมอยู่กันเป็ นกลุ่ม ชุมชน สังคม ประชาคมโลก ต่างตอ้ งทาํ มาหากิน ไปมา หาสู่กนั แลกเปลี่ยนสินคา้ วฒั นธรรมขนบธรรมเนียมประเพณี รวมท้งั มีการต่อสู้ศึกสงคราม เพ่ือแย่งชิง การครอบครองทรัพยากรตามความปรารถนาของตน กิจกรรมการเคลื่อนยา้ ยและการจดั เก็บทรัพยากร ของมนุษยล์ ว้ นแลว้ แต่เป็นงานการจดั การโลจิสตกิ ส์ท้งั สิ้น Logistics ในปัจจุบนั ดูจะเป็นคาํ ยอดฮิตทเ่ี ป็ นท่ีรู้จกั กนั ท้งั ในระดบั ผูป้ ระกอบภาคเอกชนและ ภาครัฐ รวมไปถึงท่ีแพร่หลายในระดบั การศึกษาโดยมีการเรียนการสอนอยู่ท้งั ในระดบั ที่ต่าํ กว่าปริญญา จนถึงปริญญาเอก โดยหน่วยงานของรัฐรวมไปถึงหน่วยงานเอกชนต่างๆลว้ นแต่มีการกาํ หนดวิสัยทศั น์ เกี่ยวกบั Logistics ท้งั สิ้น อนั ที่จริง Logistics มีมานานแลว้ บา้ งกล่าวว่า รากศพั ท์มาจาก LOG ซ่ึงแปลว่า ซุง หรือ ท่อนไม้ และกลายเป็ น Logistics ท้ังน้ี ก็เน่ืองจากการขนส่งของและคนในยุคโบราณใช้ไม้ซุง มาทาํ เป็นเกวียน อยา่ งไรกด็ ี อาจกล่าวไดว้ า่ มีต้งั แตส่ มยั เสน้ ทางสายใหมท่ างบกซ่ึงเช่ือมตะวนั ตกกบั จีนหรือ การคน้ พบโลกใหม่ต้งั แต่ศตวรรษท่ี 16-17 โดยโคลมั บสั ผูค้ น้ พบทวีปอเมริกาใต้ และวอสโดดากามา นัก สํารวจชาวโปรตุเกสผู้ค้นพบเส้นทางสายใหม่ทางทะเลของเครื่องเทศ ในศตวรรษท่ี 18 การปฏิวัติ ทางอุตสาหกรรมในยโุ รปไดป้ รับเปลย่ี นจากการคา้ แบบพานิชนิยม (Merchantinism) เศรษฐกิจมีการขยายตวั ทาํ ให้ตอ้ งการวตั ถุดิบราคาถูกและการขยายตลาดในการระบายสินคา้ ทาํ ให้พฒั นามาสู่เป็นแบบทุนนิยม (Capitalism) ซ่ึงเนน้ การแขง่ ขนั และการคา้ เสรีนิยม (Liberalism) ทาํ ให้มกี ารขยายตวั ทางการคา้ แบบผูกขาด โดยบรรษทั ขา้ มชาติ มีการจดั ระบบการจดั ซ้ือและการขนส่งวตั ถุดิบจากประเทศท่ีเป็ นอาณานิคม โดยการ สร้างบริษทั ต่างๆข้ึนมารองรับ เช่น บริษทั อินเดียตะวนั ออก อาจกล่าวไดว้ ่ายคุ ล่าอาณานิคมน้นั มีมูลเหตุ จากความตอ้ งการ วตั ถดุ ิบราคาถูกจากประเทศในโลกที่สาม โดยภาคธุรกิจในฐานะผมู้ ีอทิ ธิพลทางการเมือง ไดเ้ ป็นผูผ้ ลกั ดนั ท้งั หมดน้ีแสดงให้เห็นถึงการมีระบบการจดั การดา้ นการขนส่งและการจดั การที่เก่ียวกบั วตั ถุดิบและสินคา้ จาก Place of Source Origin ไปสู่ Place of Consumer Origin ซ่ึงเป็นส่วนหน่ึงของนิยาม ของ Logistics การจัดการโลจิสติกส์ (Logistics Mannagement) มีกําเนิดมาจากกองทัพอังกฤษก่อน สงครามโลกคร้ังที่ 1 มีการจดั ระบบการส่งกาํ ลงั บาํ รุงทางทหาร มีการสร้างสาธารณูปการ เช่น ถนน รถไฟ ท่าเรือ สนามบนิ สถานทจ่ี ดั เกบ็ สินคา้ รวมท้งั ยานพาหนะท่ีใชใ้ นการลาํ เลียงอาวธุ ยทุ โธปกรณ์ การจดั การ โลจิสติกส์มีวิวฒั นาการเรื่อยมาจนถงึ ปลายศตวรรษท่1ี 9 สหรัฐอเมริกาไดเ้ ริ่มมีการกระจายสินคา้ ดา้ นพชื ผล ทางการเกษตร มีการแลกเปลีย่ นสินคา้ โภคภณั ฑก์ นั อยา่ งแพร่หลายทวั่ ทวีปอเมริกา ต่อมาประมาณปี ค.ศ. 1870 กม็ กี ารจดั รูปแบบการกระจายสินคา้ ดา้ นอตุ สาหกรรมมาข้ึนเป็นลาํ ดบั และในปี ค.ศ. 1961 ปี เตอร์ ดรักเกอร์ ไดแ้ ตง่ ตาํ ราเรื่อง \"The Economy's Dark Continent\" ไดก้ ล่าวถึงบทบาทสาํ คญั ของการจดั การ

โลจิสติกส์ตอ่ ระบบเศรษฐกิจโลกในยคุ น้นั ตอ่ มาปี ค.ศ. 1964 กไ็ ดเ้ กิดศาสตร์ทางดา้ นการจดั การโลจิสตกิ ส์ (Logistics Management Science) อยา่ งเป็นทางการข้ึนท่สี หรัฐอเมริกา ประโยชน์ของโลจิสตกิ ส์ ประโยชนข์ องโลจิสติกส์ ตอ่ ภาคธุรกิจและอตุ สาหกรรม สามารถลดตน้ ทุน และสร้างกาํ ไรทางธุรกิจ เป็ นเคร่ืองมือสําคัญในการแข่งขันธุรกิจเปลี่ยนการทํางานจากหน้าท่ีท่ีเกี่ยวข้องกันเป็ นขบวนการ ประสานงานให้บรรลุเป้าหมายและนโยบายองคก์ ารทาํ ให้งานที่เกี่ยวขอ้ งกบั ฝ่ ายอ่นื ท่ีตน้ ทนุ สูง สามารถลด ตน้ ทุนได้ ก่อให้เกิดการใชท้ รัพยส์ ินที่คุม้ ค่าข้ึน เพิ่มประสิทธิภาพในการบริการลูกคา้ สร้างสัมพนั ธ์ลูกคา้ ภายในและภายนอกองคก์ าร เป็นพ้ืนฐานของการเจริญเติบโตของธุรกิจทาํ ให้เกิดความรวดเร็วอนั เน่ืองจาก เทคโนโลยีสารสนเทศ หลายคนอาจจะเข้าใจว่าระบบ Logictics น้ันเป็ นเพียงระบบการขนส่งสินค้าจากต้นทางไปสู่ ปลายทางเท่าน้นั แต่ในความเป็ นจริงแล้วท่ีกล่าวมาเป็ นเพียงแค่ส่วนหน่ึงเท่าน้ัน เพราะระบบ Logictics ที่แทจ้ ริงมีความสามารถที่กวา้ งและครอบคลุมมากกว่าน้นั ซ่ึงจะตีความรวมไปถึงการจดั การในเร่ืองของ ข้อมูล การขนส่ง การบริหารวสั ดุคงคลงั การจัดการวตั ถุดิบ การบรรจุหีบห่อ เพื่อให้ไดป้ ระสิทธิภาพ การทาํ งานสูงสุดในขณะท่ใี ชต้ น้ ทนุ ต่าํ ทสี่ ุดนน่ั เอง โลจิสติกส์ ถือเป็ นพ้ืนฐานสําคัญอย่างหน่ึงในยุคปัจจุบันท่ีทาํ ให้ธุรกิจเติบโตและสร้างความ ไดเ้ ปรียบจากคู่แข่งไดอ้ ย่างมหาศาล ถา้ บริษทั หรือแบรนดธ์ ุรกิจไหนมีการจดั การระบบโลจิสติกส์ท่ีดี ก็จะ สามารถลดตน้ ทุน เพิม่ ประสิทธิภาพในการบริการลกู คา้ รวมท้งั สร้างมูลคา่ เพิม่ ใหก้ บั สินคา้ ไดอ้ กี ดว้ ย และ นี่คือ 5 ประโยชน์ของโลจิสติกส์ ท่บี ริษทั และคนทาํ ธุรกิจจะไดร้ บั 1. เป็ นพื้นฐานให้ธุรกิจเติบโต ธุรกิจไหนที่มีระบบขนส่งหรือโลจิสติกส์ที่ดีจะได้เปรียบคู่แข่ง อยา่ งมาก เนื่องจากในปัจจบุ นั น้ีแนวโนม้ การสัง่ สินคา้ ผา่ นอนิ เตอร์เนต็ มแี นวโนม้ เพิ่มข้ึนเรื่อยๆ และแน่นอน ถา้ บริษทั ตอ้ งการขายสินคา้ ในโลกออนไลน์แลว้ ระบบโลจิสตกิ ส์ท่ีดีคอื พ้ืนฐานอยา่ งหน่ึงท่ขี าดไม่ได้ 2. ลดต้นทุน ทํากําไรเพ่ิม การจดั การโลจิสติกส์แบบเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ จะสามารถ ช่วยลดตน้ ทุนและเพิ่มกาํ ไรให้บริษทั ไดใ้ นระยะยาว และประโยชน์จากความคุม้ คา่ ในการขนส่งแต่ละคร้งั ตวั อยา่ งเช่น การขนส่งคร้ังหน่ึงมีตน้ ทุน 100 บาทไม่ว่าจะส่งสินคา้ กี่ช้ินกต็ าม เพราะฉะน้ันถา้ เราจะให้การ ขนส่งคร้งั น้ีคมุ้ ท่สี ุดตอ้ งมสี ินคา้ ที่จะขนส่งหลายช้ิน 3. เพ่ิมประสิทธิภาพในการบริการ การขนส่งหรือโลจิสติกส์ สามารถอาํ นวยความสะดวกและ สร้างความพึงพอใจให้กบั ลูกคา้ ได้ เพราะโดยปกติเมื่อลูกคา้ จะซ้ือสินคา้ ชิ้นหน่ึง อาจตอ้ งเสียเวลาออกไป เลือกหาสินคา้ ขา้ งนอกและรับสินคา้ น้นั กลบั ดว้ ยตวั เอง แต่การดาํ เนินธุรกิจในปัจจุบนั ลูกคา้ สามารถเลอื ก สินคา้ ไดผ้ ่านหนา้ ร้านออนไลน์ หลงั จากน้นั กแ็ คร่ อใหส้ ินคา้ มาส่งถึงหนา้ บา้ น

4. สร้างมูลค่าเพ่ิมให้สินค้า อยา่ งที่รู้กนั ว่าโลจิสติกส์สามารถช่วยเพ่ิมประสิทธิภาพในการบริการ ได้ ซ่ึงเมอ่ื ประสิทธิเพม่ิ การบริการเพิม่ ข้นึ มูลค่าของสินคา้ ก็ยอ่ มเพ่มิ ข้ึนดว้ ย และแน่นอนลกู คา้ บางคนกย็ นิ ดี จ่ายเพิ่มสําหรับการบริการ ตวั อยา่ ง เช่น ลูกคา้ ที่ส่ังให้พ่อคา้ แม่ขายต่างๆ ส่งสินคา้ ผ่านไปรษณียด์ ่วนพิเศษ เพือ่ ให้ไดร้ ับสินคา้ เร็วกว่าปกติ เมื่อเทยี บกบั เจา้ อื่น เป็นตน้ 5. ความรวดเร็วในการสื่อสาร เน่ืองจากระบบโลจิสตกิ ส์มีการเชื่อมต่อกบั เทคโนโลยีสารสนเทศที่ หลากหลาย ทาํ ให้ตอบสนองการขายไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว และสามารถรกั ษาสินคา้ คงคลงั ไวไ้ ดด้ ี ความสําคัญของโลจสิ ตกิ ส์ ความสําคญั ของโลจิสติกส์เป็ นกุญแจสําคัญในระบบเศรษฐกิจ กล่าวคือโลจิสติกส์เป็ นรายจ่าย ท่ีสําคัญสําหรับธุรกิจต่างๆ ซ่ึงส่งผลกระทบและได้รับผลกระทบจากกิจกรรมอ่ืนในระบบเศรษฐกิจ การปรับปรุงประสิทธิภาพของกระบวนการดา้ นโลจิสตกิ ส์ จะส่งผลโดยตรงต่อการปรบั ปรุงสภาพเศรษฐกิจ โดยรวมให้ดีข้ึนได้ ซ่ึงโลจิสติกส์น้ันได้กลายเป็ นกิจกรรมสาํ คญั ในดา้ นการสนับสนุน ในการทาํ ธุรกิจ ผูป้ ระกอบการโดยส่วนใหญ่จะคาํ นึงถึงการลดต้นทุนลงและการสร้างมูลค่าเพ่ิมในสินค้าหรือบริหาร เพ่ือเพม่ิ ผลกาํ ไรกบั ธุรกิจน้นั ๆ ในการลดตน้ ทุนลงน้นั กม็ หี ลายวิธี เช่น การหาแหล่งวตั ถดุุ ิบท่ถี ูกลง การหา แรงงานท่ีถูกลง การใช้เครื่องจักรมาใช้เพ่ือเพิ่มปริมาณการผลิต การหาช่องทางจัดจําหน่าย ในทุกๆ กิจกรรมท่ีเกิดข้ึนในกระบวนการต่าง ๆ ของการผลิตไปสู่ผูบ้ ริโภค ล้วนแต่มีโลจิสติกส์เข้ามาเก่ียวขอ้ ง เกือบท้งั สิ้น ถา้ ผูป้ ระกอบการสามารถลดตน้ ทุนโลจิสติกส์ลงได้ ก็จะเป็ นการเพิ่มผลกาํ ไรไดอ้ ย่างมากมาย และทาํ ให้เพ่ิมช่องทางการจดั จาํ หน่ายสินคา้ ให้ไดป้ ริมาณมากๆ ดงั น้ันโลจิสติกส์จึงมีความสําคญั ในการ ทาํ ให้ผูป้ ระกอบการสามารถสร้างผลกาํ ไรและยงั สามารถสนบั สนุนให้บริษทั ฯเจริญเตบิ โตอยา่ งมน่ั คง เป้าหมายท่ีสําคัญของ Logistics 1) ความรวดเร็วในการส่งมอบสินคา้ (Speed Delivery) 2) การไหลล่ืนของสินคา้ (Physical Flow) 3) การไหลล่ืนของขอ้ มลู ข่าวสาร (Information Flow) 4) การสร้างมลู ค่าเพิม่ (Value Added) ในกิจกรรมทเี่ กี่ยวขอ้ งกบั ความตอ้ งการของตลาด (Market Demand) 5) ลดตน้ ทนุ ในส่วนทเี่ กี่ยวกบั การดาํ เนินการเกี่ยวกบั สินคา้ และการดูแลและขนส่งสินคา้ (Cargoes Handling & Carriage Cost) 6) เพิม่ ศกั ยภาพและประสิทธิภาพของการแข่งขนั (Core Competitiveness)

ผู้เก่ยี วข้องหลักในระบบโลจิสตกิ ส์ ระบบโลจิสติกส์มีผูเ้ กี่ยวขอ้ งหลกั แบง่ ออกเป็น 3 ฝ่ าย คอื ผูจ้ ดั ส่งสินคา้ ผูผ้ ลติ และลูกคา้ โดยท้งั 3 ฝ่ ายจะมีการตดิ ต่อซ่ึงกนั และกนั ซ่ึงจะทาํ ให้สินคา้ หรือบริการเกิดการไหล หรือเคลอื่ นยา้ ยไดอ้ ยา่ ง มีประสิทธิภาพ รูปที่ 1.2 ผเู้ ก่ียวขอ้ งหลกั ในระบบโลจิสติกส์ ประเภทของการจัดการโลจิสตกิ ส์ การจดั การโลจิสติกส์สามารถแบ่งเป็น 3 ประเภทใหญ่ ๆ ตามลกั ษณะของบทบาทหน้าที่มหภาค ของประเทศไดด้ งั น้ี 1. การจัดการโลจิสติกส์ด้านการทหาร (Military Logistics Management) หมายถึง การจัดการ การจดั ส่งกาํ ลงั บาํ รุงดา้ นการทหาร เช่น ยทุ โธปกรณ์ ปัจจยั ส่ี การรกั ษาพยาบาลและสารสนเทศ เพือ่ มุง่ หวงั ชยั ชนะทางทหารเป็นสาํ คญั 2. การจดั การโลจิสติกส์ดา้ นวิศวกรรม (Engineering Logistics Management) หมายถึง การจดั การ ดา้ นการวิศวกรรมจดั ส่งลาํ เลยี ง อนั ไดแ้ ก่การสร้าง การบูรณาการและการบาํ รุงรักษาสาธารณูปการ ท้งั ระบบ ขนส่งทางบก ทางน้าํ ทางอากาศ และทางทอ่ ระบบการจดั เก็บและระบบสารสนเทศ เพื่อมุ่งหวงั ความพร้อม ในระบบการจดั เกบ็ และการจดั ส่งลาํ เลียงท้งั ระบบเป็นสาํ คญั

3. การจัดการโลจิสติกส์ด้านธุรกิจ (Business Logistics Management) หมายถึง การจัดการ ดา้ นการจดั เกบ็ และจดั ส่งสินคา้ คน สัตว์ สิ่งของ จากจุดหน่ึงไปยงั จุดหน่ึงตามท่ีมนุษยต์ อ้ งการ เพ่ือมุ่งหวงั ความสาํ เร็จทางธุรกิจเป็นสาํ คญั การดําเนินธุรกิจโดยการใช้โลจิสติกส์ในการจัดการธุรกิจ ประกอบด้วยผลลัพธ์ท้ังหมด 6 ประการ ได้แก่ 1) ความรวดเร็วในการส่ งมอบสินค้า (Speed Delivery) ความรวดเร็วในการส่งมอบสินค้า เป็ นการตอบสนองความตอ้ งการของลูกคา้ และทาํ ให้ลูกคา้ เกิดความพึงพอใจ ซ่ึงเป็ นผลจากการวางแผน การดาํ เนินการ การควบคุม และการลดข้นั ตอนในการดาํ เนินการที่ไมจ่ าํ เป็น รวมถึงการทาํ งานท่ีสอดคลอ้ ง กนั ภายในองคก์ รและในห่วงโซ่อุปทาน 2) การไหลล่ืนของสินค้า (Physical Flow) การจัดการในกระบวนการเคลื่อนย้ายและลาํ เลียง (Moving & Carriage) ของสินคา้ มีความสําคญั ต่อการเพิ่มขีดความสามารถของการแข่งขนั ทางการตลาด ท่ีมีความซบั ซ้อน ซ่ึงโลจิสติกส์ไดเ้ ขา้ ไปมีบทบาทในฐานะหน้าท่ี (Functional) ที่สาํ คญั ของกระบวนการ ทางการตลาด (สมยั ใหม่) 3) การไหลลนื่ ของข้อมูลข่าวสาร (Information Flow) การไหลล่ืนของขอ้ มูลขา่ วสารส่งผลให้เกิด การบูรณาการการทาํ งานหรือการดาํ เนินธุรกิจท้งั ภายในองค์กรและห่วงโซ่อุปทาน ทาํ ให้แต่ละหน่วย สามารถวางแผนในการดาํ เนินธุรกิจท่ีมีตน้ ทุนท่ีเหมาะสมและไมส่ ่งผลกระทบต่อแตล่ ะกิจกรรมในห่วงโซ่ อปุ ทาน ซ่ึงจะนาํ ไปสู่ประโยชนส์ ูงสุดในการจดั การธุรกิจ 4) การสร้างมูลค่าเพิ่ม (Value Added) ในกิจกรรมท่ีเก่ียวขอ้ งกบั ความตอ้ งการของตลาด (Market Demand) 5) ลดต้นทุนในส่วนที่เกี่ยวกับการดําเนินการเก่ียวกับสินค้า การดูแลและขนส่งสินค้า(Cargoes Handling & Carriage Cost) โดยต้นทุนเกิดจากการดําเนินกิจกรรมทางโลจิสติกส์ที่จะมีผลต่อการ เพ่มิ ขีดความสามารถทางการแข่งขนั 6) เพิ่มศักยภาพและประสิทธิภาพของการแข่งขัน (Core Competitiveness) ลักษณะของ Logistics มี 2 แบบ คือ 1. ลักษณะกิจกรรมเคลื่อนย้ายสินค้าแบบแยกส่วน เป็ นลักษณะการดาํ เนินงานโดยกิจกรรม ท่ีเก่ียวข้องกับการเคล่ือนยา้ ยสินค้า จะแยกออกเป็ นส่วนๆ โดยไม่มีการสอดประสานกัน ต่างกิจกรรม กจ็ ะดาํ เนินไปตามภารกิจหรือหนา้ ทข่ี องตนเอง

2. ลักษณะการเคลื่อนย้ายสินค้าแบบบูรณาการ (Integration Logistics) เป็ นรูปแบบที่มี กระบวนการในการเคลอื่ นยา้ ยสินคา้ ทเ่ี ป็นองคร์ วมในการจดั การ วตั ถดุ ิบ Raw Material และสินคา้ (Goods) จาก Supply Source จนไปถึง Demand Source คือไปถึงผูบ้ ริโภคหรือผูซ้ ้ือในลกั ษณะแบบ Just In Time โดยแตล่ ะกิจกรรมจะมีปฏิสมั พนั ธ์เชิงระบบในการสอดประสานกนั โดยอาศยั ขอ้ มลู ขา่ วสาร (Information Flow) การคาดคะเนความตอ้ งการของลกู คา้ (Demand Predictive) และการลดตน้ ทุนท่ีเกิดจากการลงทนุ ใน ทรัพย์สิน Fixed Asset และใน Stock สิ นค้า โดยการสร้างมูลค่าเพิ่ม Value Added ในตัวสิ นค้า และบริการ ซ่ึงเป็นลกั ษณะท่ีเรียกว่าการจดั การแบบ Logistics ซ่ึงจะทาํ ให้มีตน้ ทุนรวมที่ดีกว่า ก่อให้เกิด มคี วามไดเ้ ปรียบในการแข่งขนั แบบฝึ กหดั ท้ายบท คาํ ส่ัง ให้นกั ศึกษาตอบคาํ ถามต่อไปน้ีใหไ้ ดใ้ จความสมบูรณ์ (ทาํ ลงในสมดุ งาน) 1. นกั ศกึ ษาอธิบายความหมายของคาํ วา่ โลจิสติกส์ (Logistics) หมายถึงอะไร 2. นกั ศึกษาบอกความเป็นมาของโลจิสติกส์มาพอสงั เขป 3. นักศึกษาบอกประโยชน์ของโลจิสติกส์ ต่อภาคธุรกิจและอุตสาหกรรม มีประโยชน์ อยา่ งไร 4. นักศึกษาบอก 5 ประโยชน์ของโลจิสติกส์ ที่บริษทั และคนทาํ ธุรกิจจะได้รับว่ามี อะไรบา้ ง 5. นกั ศึกษาบอกความสาํ คญั ของโลจิสตกิ ส์ตอ่ ระบบเศรษฐกิจเป็นอยา่ งไร 6. นกั ศกึ ษาบอกเป้าหมายท่ีสาํ คญั ของ Logistics ประกอบดว้ ยอะไรบา้ ง 7. นกั ศึกษาบอกประเภทของการจดั การโลจิสตกิ ส์มีกี่ประเภท อะไรบา้ งอธิบาย 8. การดาํ เนินธุรกิจโดยการใช้โลจิสติกส์ในการจัดการธุรกิจ ประกอบดว้ ยผลลัพธ์ ท้งั หมดกี่ประการอะไรบา้ ง 9. นกั ศึกษาบอกลกั ษณะของโลจิสตกิ ส์มีกี่แบบ อะไรบา้ ง อธิบาย 10. นกั ศกึ ษาคน้ ควา้ คาํ ศพั ท์ พร้อมแปล บทที่ 1 มาอยา่ งนอ้ ย 30 คาํ ************************ความพยายามอยู่ทไ่ี หน ความสําเร็จอยู่ที่นัน่ *********************