DİKOTOMİ İktisat

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 143. Fiyat tüketim eğrisinin eğimi sonsuz iken 144. Qs = 8P şeklinde bir arz fonksiyonunda es- talebin fiyat esnekliği değeri aşağıdakiler- neklik değeri için aşağıdakilerden hangisi den hangisidir? doğrudur? A) ed = ∞ B) ed = 1 C) ed = 0 A) es = 0 B) es = ∞ D) ed > 1 E) Çizilemez C) es = 1 D) es < 1 E) es > 1 ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Y malı Fiyat tüketim eğrisi M M1 E1 M2 E2 0 X malı Fiyat - Tüketim Eğrisi : Tüketicinin parasal geliri ÇÖZÜM ile zevk ve tercihleri sabitken, tüketicinin satın al- dığı mallardan birinin fiyatı değiştikçe yeni tüketim Arz esnekliği, fonksiyon verildiğinde; denge noktalarının geometrik yeridir. Dikey eksene paralel fiyat tüketim eğrisinden türetilen talep eğrisi es = ∂Q × P de dikey eksene paraleldir ve fiyat esnekliği sıfırdır. ∂P Q Soruda dikkat edilecek husus; fiyat tüketim eğrisi- formülüyle hesaplanır. nin EĞİMİ sonsuz olarak çizilmesidir. Qs = 8P fonksiyonun türevi ¶Q 'yi verir. Bu durumda Fiyat Tüketim Eğrisi, X malı eksenine ¶P dik olarak çizilir. es = 8× P =1 olarak hesaplanır. CEVAP: C 8P CEVAP: C 103 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 145. Dikey eksende B malı fiyatı, yatay eksen- 146. Fiyat tüketim eğrisinin eğimi sıfır iken ta- de A malı miktarını gösteren negatif eğimli lebin fiyat esnekliği değeri aşağıdakiler- doğru şeklinde bir grafik çizildiğinde mal- den hangisidir? larla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru- dur? A) ed = ∞ B) ed > 1 C) ed = 1 D) ed < 1 A) A malı düşük, B malı normal maldır. E) ed = 0 B) Amalı normal, B malı düşük maldır. C) A ve B malları ikame mallardır. D) A ve B malları tamamlayıcı mallardır. E) A malı giffen, B malı normal maldır. ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Y malı M ÇÖZÜM PB E2 E1 Fiyat tüketim PB1 eğrisi 0 X malı Px PB2 QA1 QA2 QA P1 P2 ed=1 0 X1 X2 X malı Verilen grafiğe göre B malının fiyatı düştükçe A Soruda dikkat edilecek husus; fiyat tüketim eğrisi- malının miktarı artar. Bir malın fiyatındaki düşüşle nin EĞİMİ sıfır olarak çizilmesidir. Bu durumda fiyat diğer malın talep miktarındaki ters yönlü ilişki mal- tüketim eğrisi X malı eksenine paralel olarak çizilir. ların tamamlayıcı mallar olduğunu gösterir (otomo- bil - benzin ilişkisi). Bu durumda mallar birbirinin Yatay eksene paralel fiyat tüketim eğrisinden türe- tamamlayıcısı olup çapraz talep esnekliği değeri tilen talep eğrisi parabolik bir şekil alır ve fiyat es- negatiftir. nekliği 1'e eşittir. CEVAP: D CEVAP: C 104 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 147. Herhangi bir X malına ait çizilen fiyat tü- Y ÇÖZÜM ketim eğrisinin şekli dikey eksene paralel iken X malı fiyatında meydana gelen artış FTE toplam hasılatı nasıl etkiler? X A) Toplam hasılat artar. B) Toplam hasılat azalır. C) Toplam hasılat diğer malın fiyatındaki de- ğişime bağlı olarak değişir. D) Toplam hasılat değişmez. E) Toplam hasılat ile fiyat tüketim eğrisi ara- sında ilişki yoktur. ANKARA KARİYER YAYINLARI Fiyat tüketim eğrisi kullanılarak türetilen eğri birey- sel talep eğrisidir ve fiyat tüketim eğrisi ile talebin fiyat esnekliği arasında sıkı bir ilişki vardır. FTE pozitif iken esneklik < 1 FTE negatif iken esneklik > 1 FTE yatay iken esneklik = 1 FTE dikey iken esneklik = 0 Esneklik = ∞ iken FTE çizilemez. Soruda verilenlere göre X malı için talebin fiyat es- nekliği değeri sıfıra eşittir. Yani talep fiyat değişim- lerine karşı duyarsızdır. Bu nedenle malın fiyatında meydana gelen artış tüketici tercihlerini etkileme- yecek, aynı miktarda tüketim devam edecektir. Yani fiyattaki artış toplam hasılatı artırır. CEVAP: A 105 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 148. Bir tüketicinin geliri belli bir düzeye ulaştıktan ÇÖZÜM sonra X malı tüketimine başlamakta ve geliri arttıkça X malı tüketimini artırmaktadır. Talebin gelir esnekliği göz önüne alınarak çizilen, tüketicinin geliri ile malın tüketim miktarı arasındaki Yukarıda verilenlere göre X malı için aşa- ilişkiyi gösteren eğri engel eğrisidir. ğıdakilerden hangisi doğrudur? (Q) Miktar A) X malı zorunlu maldır. em < 1 (Zorunlu mal) B) X malı lüks maldır. em = 1 (Gelir esnekliği) em > 1 (Lüks mal) C) X malı düşük maldır. Q1 D) X malına ait gelir esnekliği 0'dan düşük- tür. E) X malına ait gelir esnekliği 1'den düşük- tür. 0 M1 (M) Gelir ANKARA KARİYER YAYINLARI Engel eğrisinin gelir ekseninden çıkan pozitif eğimli bir doğru olarak çizilmesi; tüketicinin bu malın tüke- timine belli bir gelir düzeyinden sonra başladığını ve gelir düzeyi arttıkça malın tüketimini artırdığını gösterir. Bu durumda gelir esnekliği 1'den büyük değerler alır ve bu mallar lüks mallardır. em < 0 Düşük Mal em > 0 Normal Mal 0 > em > 1 Zorunlu Mal em > 1 Lüks Mal CEVAP: B 106 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 149. Bir tüketici geliri ¨ 3000 iken X malından 3 150. Bir mala ait arz fonksiyonu Qs = 15 + 2P iken adet, geliri ¨ 5000 iken 9 adet tüketmektedir. arzın fiyat esnekliğiyle ilgili aşağıda verilen- lerden hangisi doğrudur? Tüketiciye ait talebin gelir esnekliği değeri aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) Arz esnekliği tüm fiyat düzeylerinde 1'den küçüktür. A) 0.25 B) 0.50 C) 3 B) Arz esnekliği tüm fiyat düzeylerinde 1'den D) 5 E) 7 büyüktür. C) Arz esnekliği değeri 1'e eşittir. D) Arz esnekliği değeri 0'a eşittir. E) Fiyat bilinmediğinden yorum yapılamaz ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Tüketici geliri ile malın tüketim miktarı arasındaki ÇÖZÜM ilişkiyi ifade eden esneklik, talebin gelir esnekliği- dir. iki farklı gelir değeri ve iki farklı tüketim miktarı Fonksiyon verilerek arz veya talep esnekliği değeri verildiğinde talebin gelir esnekliği; sorulduğunda; Q2 − Q1 = ∂Q × P formülü kullanılır. ∂P Q em = Q1 eS M2 − M1 Verilen değerler yerine yazıldığında; M1 formülüyle hesaplanır. Verilen değerler formülde 2´ P Q yerine (15 + 2P) yazıldığında yerine yazıldığında Q 9−3 6 2 × 15 P 2P değeri bulunur. + em = 3 = 3 = 2 = 6 =3 5000 − 3000 2000 2 2 Bulunan denklemde pay 2P iken payda 15 + 2P ola- 3000 3000 3 rak bulunur. Bu durumda payda daima paydan büyük olacağından tüm fiyat düzeylerinde arzın fiyat esnek- olarak hesaplanır. liği değeri 1'den küçük değerler alacaktır. CEVAP: C CEVAP: A 107 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 151. X ve Y mallarına ilişkin talebin çapraz es- 152. X ve Y mallarını tüketen bir tüketicinin ge- nekliği değeri 0'a eşitken X malının fiya- lirinin artması durumunda tüketici her iki tındaki artış aşağıdakilerden hangisine malın da tüketimini azaltırsa gelir tüketim neden olur? eğrisiyle ilgili aşağıda verilenlerden han- gisi doğru olur? A) Y malı talebini artırır. A) Pozitif eğimli bir doğrudur. B) Y malı talebini azaltır. B) Negatif eğimli bir doğrudur. C) Y malı fiyatını artırır. C) Mallardan birine doğru kıvrım yapar. D) Y malı fiyatını azaltır. D) Dikey eksene paraleldir. E) Y malını etkilemez. E) Çizilemez. ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Bir malın fiyatındaki değişimin bir başka malın ta- ÇÖZÜM lep edilen miktarında meydana getirdiği değişmeye talebin çapraz esnekliği denir. Talebin çapraz es- Tüketici, geliri arttıkça malların her ikisinin de tü- nekliğinde mallar 3 farklı durumda olabilir. ketimini artırması durumunda gelir tüketim eğrisi pozitif eğimli çizilir ve malların her ikisi de normal eç < 0 iken mallar tamamlayıcı maldır. eç > 0 iken mallar ikame eç = 0 iken mallar ilişkisizdir. Y Soruda çapraz esneklik değerinin 0 olduğu ve- G.T.E. rilmiştir. Bu durumda mallar ilişkisiz (bağımsız) mallardır. Bu nedenle mallardan birinin fiyatında X meydana gelen değişim diğer malın talep edilen miktarını hiç bir şekilde etkilemez. CEVAP: E 108 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT Tüketici gelirinin artması durumunda malların biri- 153. Bir mala ait talep fonksiyonu Q = 3P –1 ola- nin tüketimi artırılırken diğerinin tüketiminin azaltıl- rak verildiğinde talep eğrisinin şekliy- ması durumunda malların biri normal diğeri düşük le ilgili aşağıda verilenlerden hangisi maldır. doğrudur? Y A) Yatay eksene paraleldir. B) Dikey eksene paraleldir. G.T.E. C) Pozitif Eğimli doğru şeklindedir. X D) İkizkenar Hiperbol biçimindedir. E) Yorum yapılamaz. Tüketicinin her iki mala gelirinin tamamını harca- ması varsayımı gereği (harcama maksimizasyonu) ÇÖZÜM iki malın da düşük mal olduğu durumda gelir tüke- tim eğrisi çizilemez. Fonksiyon verildiğinde talebin fiyat esnekliği değeri CEVAP:E ANKARA KARİYER YAYINLARI ed = ∂Q × P ∂P Q Soruda verilen fonksiyona uygulandığında ed = −1.3P−2 × P = −1 olarak hesaplanır. 3P−1 Qd = a . P –n şeklinde bir fonksiyonun (iş- lem yapmaya gerek kalmaksızın) esnek- lik katsayısı daima fiyatın (P) üzerindeki katsayıya (– n) eşittir. Talebin fiyat esnekliği değerinin mutlak değer için- de1 olması durumunda alışılmış talep eğrisinden farklı olarak talep eğrisi ikizkenar hiperbol (hiper- bolik) biçimde çizilir. P 109 d (ed=1) Q CEVAP:D İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 154. Bir mala ilişkin talebin fiyat esnekliği de- 155. Arzın fiyat esnekliği değerinin 1'e eşit ol- ğeri 0'a eşitken devletin uyguladığı vergi ması durumunda aşağıdakilerden hangisi tüketici ve üreticilere nasıl yansır? malın fiyatında bir artışa sebep olur? A) Verginin tamamını tüketici öder. A) Zevk ve tercihlerin mal aleyhine değiş- B) Verginin tamamını üretici öder. mesi C) Vergi yükü eşit şekilde paylaşılır. D) Arz esnekliği 1'den büyükse tüketici öder. B) Malın normal mal olması durumunda tü- E) Arz esnekliği 1'den küçükse tüketici öder. ketici gelirinde azalma C) Teknolojik gelişme D) Vergilerin düşmesi E) Emeğin veriminin düşmesi ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Mikro iktisadi olarak vergilerin doğrudan üreticiye ÇÖZÜM yansıtıldığı varsayılır. Ancak üretici fiyat mekaniz- masıyla verginin bir kısmını ya da tamamını tüketi- Arzın fiyat esnekliğinin 1'e eşit olması durumunda ciye yansıtabilir. arz eğrisi orjinden çıkan pozitif eğimli bir doğru şek- lindedir. Vergilerin yansıması kural olarak arz ve talep es- P nekliklerine bağlıdır. eS > 1 ed = 0 iken vergiyi tüketici öder. eS = 1 ed = ∞ iken vergiyi üretici öder. eS < 1 es = 0 iken vergiyi üretici öder. es = Sonsuz iken vergiyi tüketici öder. Q ed = es iken vergi yükü eşit şekilde paylaşılır. CEVAP: A 110 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT Bu durumda piyasa dengesi 156. P 50 A P S 40 B D 35 C Q Q 0 8 10 17 Talebin sağa kayması ya da arzın sola kayması Yukarıda verilen grafikte A noktasından piyasa fiyatında artışa sebep olacaktır. Soruda ve- B noktasına gidildiğinde yay (ark) esnek- rilenlerden liği değeri aşağıdakilerden hangisine eşit olur? A seçeneği = Zevk ve tercihlerin malın aleyhine de- ğişmesi durumunda talep azalır. Talep eğrisi sola ANKARA KARİYER YAYINLARI A) 1/9 B) 9/7 C) 2/3 kayar. Denge fiyatı düşer. D) 1/3 E) 1 B seçeneği = Malın normal mal olması durumun- da tüketici gelirinde meydana gelen azalma, talebi azaltır. Talep eğrisi sola kayar. Denge fiyatı düşer. C seçeneği = Teknolojik gelişme arz eğrisi sağa ÇÖZÜM kayar. Fiyat düşer. D seçeneği = Vergiler düşerse arz eğrisi sağa ka- Yay (ark) esneklik değeri; yar. Fiyat düşer. Q2 − Q1 E seçeneği = Emeğin verimi düşerse arz eğrisini sola kayar. Fiyat yükselir. ed = Q2 + Q1 ile hesaplanır. P2 − P1 CEVAP: E P2 + P1 Grafikte verilenler yerine yazıldığında; Q1 = 8 Q2 = 10 P1 = 50 P2 = 40 10 − 8 2 Ed = 10 + 8 = 18 = −1 = 1 olarak hesaplanır. 40 − 50 −10 40 + 50 90 CEVAP: E 111 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 157. Fiyat - Tüketim eğrisi negatif eğimliyken ÇÖZÜM talebin fiyat esnekliği hakkında ne söyle- nebilir? Fiyat - tüketim eğrisi fiyat değişimleri karşısında elde edilen denge noktalarının geometrik yeridir. A) İnelastik Fiyat-tüketim eğrisinden bireysel talep eğrisi elde B) Sıfır esnektir edilir. C) Elastiktir D) Tam elastiktir Y Malı E) Tam katıdır ANKARA KARİYER YAYINLARI U1 U2 FTE x2 X Malı x1 Px D Px1 Px2 Q1 Q2 Q X Malı FTE negatif eğimliyken elde edilen talep eğrisi üze- rinde fiyatta meydana gelen küçük değişmeler ta- lep edilen miktarda daha büyük değişmelere neden olmaktadır. (|Q1 - Q2| > |Px1 - Px2|) Bu durum esnekliğin 1'den büyük olduğunu göste- rir ve esneklik 1'den büyük ise bu duruma esnek (elastik) denir. Diğer durumlar • FTE dikken e = 0 • FTE pozitif eğimliyken 0 < e < 1 • FTE yatay eksene paralelken e = 1 • FTE negatif eğimliyken e > 1 • e = ∞ iken FTE çizilemez. CEVAP: C 112 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 158. Yatay eksende x malı dikey eksende y malı 159. Talebin fiyat esnekliği sonsuz olan bir mal olduğunda çizilen gelir-tüketim eğrisi ne- için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? gatif eğimli olup yatay eksene yaklaşıyor ise aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Tam ikame maldır. B) Normal maldır. A) Her iki malın da gelir esnekliği 1'den bü- C) İlişkisiz maldır. yüktür. D) Bağımsız maldır. E) Yorum yapılamaz. B) Her iki malın da gelir esnekliği sıfırdan büyüktür. C) x malının gelir esnekliği sıfırdan küçüktür D) y malının gelir esnekliği sıfırdan büyüktür E) y malının gelir esnekliği sıfırdan küçüktür. ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Yatay eksende x malı dikey eksende y malı varken ÇÖZÜM çizilen gelir-tüketim eğrisi; • Pozitif eğimli ise her iki mal da normal maldır Talebin fiyat esnekliğini etkileyen faktörler; ve gelir esnekliği her ikisinde de sıfırdan bü- • Malın bütçedeki payı arttıkça esneklik artar. yüktür. • Negatif eğimli ise yatay eksendeki mal normal • Malın ikamesinin derecesi arttıkça esneklik ar- mal ve gelir esnekliği sıfırdan büyüktür, dikey tar. eksendeki mal ise düşük maldır ve gelir esnek- • Zaman geçtikçe esneklik artar. liği de sıfırdan küçüktür. • Gereksinmenin (ihtiyacın) şiddeti arttıkça es- • Pozitif eğimli ve dikey eksene bükülüyorsa y neklik azalır. malı lüks mal (e >1), x malı ise zorunlu maldır (e < 1) O halde ikame derecesi tam (sonsuz) olduğunda talebin fiyat esnekliği de sonsuzdur ve bu mallara • Miktar eksenine dik ise em = 0 tam ikame mal denir. CEVAP: E CEVAP: A 113 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 160. Aşağıdakilerden hangisi talebin fiyat es- 161. Bir malın talebi Q = 80 – 4P fonksiyonu ile nekliğini etkileyen faktörler arasında de- gösterilmektedir. Malın fiyatının P olduğu ğildir? durumda talebinin fiyat esnekliğinin mut- lak değeri 1 iken malın fiyatı kaçtır? A) Malın bütçedeki payı B) Gereksinmenin şiddeti A) 1 B) 3 C) 1,5 C) Malın ikamesinin derecesi D) Zaman D) 10 E) 12 E) Girdi maliyetleri ANKARA KARİYER YAYINLARI ÇÖZÜM Talep fonksiyonu verilerek esneklik hesaplandığın- da ÇÖZÜM dQ x P = ed formülü kullanılır. Q = 80 – 4P iken; dP Q Talebin fiyat esnekliğini etkileyen faktörler; • Malın bütçedeki payı Q fonksiyonunda P’ye göre türev alındığında • Malın ikamesinin derecesi dQ = −4 • Mala duyulan ihtiyacın şiddeti dP • Zaman −1 = −4 ⋅ 80 P 4P Bir malın ikamesinin derecesi arttıkça o maldan − kullanım miktarının fiyata duyarlılığı da o kadar artar. 80 − 4P = 4P CEVAP: E 8P = 80 P = 10 CEVAP: D 114 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 162. Bir malın fiyatı ¨ 40 iken talep edilen miktar 163. Aşağıdaki durumlardan hangisinde tale- 75 birimdir. Talebin fiyat esnekliği – 2 oldu- bin fiyat esnekliği nispi olarak azalır? ğuna göre, fiyat ¨ 50 çıktığında talep edilen miktar nasıl değişir? A) Malın ikame edilebildiği mal sayısı arttık- ça A) 37,5 birim değişir. B) Tüketici bütçesi içinde malın payı azal- B) 37,5 birim azalır. dıkça C) 107,5 birim artar. C) Malın tatmin ettiği ihtiyacın şiddeti azal- dıkça D) 107,5 birim azalır. D) Malın niteliği lüks duruma geldikçe E) 115 birim artar. E) Dönem uzadıkça ÇÖZÜM Talebin fiyat esnekliği hesaplanırken; ANKARA KARİYER YAYINLARI Q2 − Q1 ed = Q1 formülü kullanılır. P2 − P1 P1 Verilen değerler yerine yazıldığında, P1 = 40 P2 = 50 ÇÖZÜM Q1 = 75 Q2 = ? Bir malın tüketiminden vazgeçilebilmesi esnekliği- nin arttığını gösterir. Q2 − 75 Q2 − 75 • Malın ikame edilebildiği mal sayısı arttıkça es- 75 = −2 ⇒ 75 = −2 neklik artar. 50 − 40 10/ 40 40/ 4Q2 − 300 = −2 ⇒ 4Q2 − 300 = −150 • Tüketici bütçesi içinde malın payı azaldıkça 75 esneklik azalır. 4Q2 = 150 ⇒ Q2 = 37,5 • Malın tatmin ettiği ihtiyacın şiddeti azaldıkça esneklik artar. olarak hesaplanır. • Malın niteliği lüks duruma geldikçe esneklik Önceki talep miktarı 75 olarak verildiğinden talep artar. miktarı 37,5 birim azalır. • Uzun dönemde esneklik artar. CEVAP: B CEVAP: B 115 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 164. Aşağıdakilerden hangisi talebin çapraz ANKARA KARİYER YAYINLARI 165. Bir piyasada A malına ait talep eğrisinin esnekliği ile ilgili doğru bir ifadedir? esnekliği sonsuz iken teknolojik gelişme yaşanması durumunda aşağıdaki ifadeler- A) Malın arz miktarında meydana gelen de- den hangisi gerçekleşir? ğişmeni talep edilen miktarı ne oranda A) Fiyat ve miktar artar. etkilediğidir. B) Fiyat ve miktar azalır. C) Fiyat sabit miktar artar. B) Tüketici gelirinde meydana gelen değiş- D) Fiyat artar, miktar sabit menin talep edilen miktarı ne oranda et- E) Fiyat ve miktar sabit kilediğidir. ÇÖZÜM C) Bir malın fiyatında meydana gelen değiş- menin başka bir malın talep edilen mikta- Talep eğrisinin esnekliği sonsuz iken eğimi sıfır ola- rını ne oranda etkilediğidir. rak çizilir. D) Malın fiyatında meydana gelen değişme- P nin talep edilen miktarı ne oranda etkile- diğidir. E) Bir malın arzında meydana gelen değiş- menin başka bir malın talep edilen mikta- rını ne oranda etkilediğidir. P ed = ∞ D ÇÖZÜM Talebin çapraz esnekliği bir malın fiyatındaki nispi Q değişmenin başka bir malın talebini ne oranda etki- Teknolojik gelişme üretim düzeyini artırarak arz eğ- risini sağa kaydırır. lediğidir. Talebin çapraz esnekliğinin negatif olması P malların tamamlayıcı, pozitif olması malların ikame S1 S2 mal olduğunu gösterir. Talebin çapraz esnekliği = A malının %∆Q B malının %∆P eç = %∆Qx . Py PD %∆Py Qx Q1 Q2 Q eç > 0 ⇒ ikame mallar Arz eğrisi sağa kaydığında fiyat düzeyi sabitken eç < 0 ⇒ tamamlayıcı mallar üretim düzeyi artar. eç = 0 ⇒ bağımsız mallar CEVAP: C CEVAP: C 116 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 166. Otomobil için talebin fiyat esnekliği 1'den 167. Bir malın talebinin fiyat esnekliği mutlak büyükse otomobil arz eğrisinin sola kay- değer olarak 2’ye eşit olduğu durumda ması sonucu üreticinin toplam hasılatı na- malın normal bir mal olduğu bilindiğine sıl değişir? göre bu malın fiyatı % 25 oranında artırılır- sa miktarında nasıl bir değişme meydana A) Azalır. gelmesi beklenir? B) Artar. A) % 50 artar C) Değişmez. B) % 50 azalır D) Azabilir - Artabilir. C) % 100 artar E) Hesaplanamaz. D) % 12,5 azalır E) % 12,5 artar ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI P S1 S P1 P ÇÖZÜM Q1 Q D Talebin fiyat = Miktardaki % değişme Q esnekliği Fiyattaki % değişme Otomobil arz eğrisinin sola kayması üretim miktarı- Talep kanunu gereği mal normal mal ise talebin nı düşürürken fiyatı yükseltir. Esneklik 1'den büyük fiyat esnekliği negatiftir. Bir malın fiyatı arttığı du- iken fiyatın yükselmesi toplam hasılatı düşürür. rumda talep edilen miktar azalır. (Talep Kanunu) |ed| > 1 P↑ TR↓ Soruda talebin fiyat esnekliği = -2 |ed| = 1 P↑ TR |ed| < 1 P↑ TR↑ −2 = % ∆Q = %∆Q = −%50 +% 25 CEVAP: A CEVAP: B 117 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 168. I. Zorunlu mallarda talebin fiyat esnekliği ÇÖZÜM mutlak değer olarak yüksek, lüks mal- larda talebin fiyat esnekliği mutlak değer ¾¾ Zorunlu olan mallarda mutlak değer olarak ta- olarak düşüktür. lebin fiyat esnekliği azalır. Lüks mallarda ise talebin fiyat esnekliği artar. Ancak I. numara- II. Piyasa döneminde arz esnekliği sıfırdır. lı öncülde bu ifade ters olarak yazılmıştır. Bir malın zorunlu olması kişilerin fiyat değişimleri III. Bir malın ikame imkanı kolaylaştıkça, karşısında bu mala karşı tepki gösterememe- malın talebinin fiyat esnekliği mutlak de- sinden kaynaklanır. ğer olarak artar. ¾¾ Ekonomilerde üç dönem söz konusudur. Yukarıda verilen öncüllerden hangileri arz ve talep esnekliği ile ilgili olarak doğru bir • Çok kısa dönem – Pazar – Piyasa dönemi– arz ifadedir? esnekliği sıfıra eşittir. A) Yalnız I B) I – II • Kısa dönem – arz esnekliği sıfır ile bir arasında değer alır. C) I – II – III D) II – III • Uzun dönem – arz esnekliği birden büyüktür. E) I – III II numaralı öncülde belirtilen piyasa döneminde ANKARA KARİYER YAYINLARI sadece fiyatlar değişebildiği için arz esnekliği sıfıra eşittir. ¾¾ Bir malın ikame imkanı kolaylaştıkça tüketicile- rin o malı kullanma zorunluluğu ortadan kalkar. Bu anlamda değerlendirildiğinde bu malın tü- ketici açısından zorunluluğu ortadan kalkar. Bu da talebinin fiyat esnekliğinin artmasına neden olur. CEVAP: D 118 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 169. Bir tüketicinin gelirinde ortaya çıkan % 20 170. x malının yatay eksende gösterildiği bir artış sonucunda kullandığı mala olan ta- durumda gelir tüketim eğrisi dikey olması lebi % 20 oranında artıyorsa, bu malın en- durumunda y malının talebinin gelir es- gel eğrisi hakkında aşağıdaki ifadelerden nekliği aşağıdakilerden hangisi olabilir? hangisi doğrudur? A) – 3 B) – 5 C) 0 A) Negatif eğimli bir eğridir. D) 1 E) – 2 B) Negatif eğimli ve orijine dış bükeydir. C) Pozitif eğimli orijinden çıkan bir doğrudur. D) Eğimi sıfırdır. E) Pozitif eğimli ve orijine iç bükey olan bir doğrudur. ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Talebin gelir = Miktardaki % değişme ÇÖZÜM esnekliği Gelirdeki % değişme Y = % 20 =1 Gelir Tüketim Eğrisi % 20 y2 B Engel eğrisi y1 A D Q X Engel 45° M Yukarıdaki şekle göre x malının talebinin gelir es- nekliği = 0 dır. Ancak tüketicinin geliri arttıkça y ma- • Gelirdeki yüzdesel değişim miktardaki yüzde- lına olan talebi artar. Bu durumda y malı normal sel değişime eşit olduğu için esneklik 1'e eşittir. maldır. Bu durumda engel eğrisi orijinden çıkar ve doğru- em > 0 Normal Mal saldır. em < 0 Düşük Mal CEVAP: C CEVAP: D 119 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 171. Bir mala ait fiyat tüketim eğrisinin pozitif 172. Dikey eksende talep edilen miktar yatay eğimli olması durumunda bu malın fiya- eksende gelir düzeyi yer alırken gelirde tında ortaya çıkan artış sonucu aşağıdaki meydana gelen % 8’lik artışın, talep edilen ifadelerden hangisi doğrudur? mal miktarını % 4 azalttığı durumda Engel eğrisinin şekli hakkında aşağıdaki ifadele- A) e > 1 fiyat artışı sonucu toplam hasılat rin hangisi doğrudur? azalır. A) Negatif eğimlidir. B) e < 1 fiyat artışı sonucu toplam hasılat artar. B) Pozitif eğimlidir C) e = 1 fiyat artışı sonucu toplam hasılat C) Önce artan sonra azalandır. değişmez. D) Gelir tüketim eğrisi çizilemez. D) e < 1 fiyat artışı sonucu toplam hasılat azalır. E) Engel eğrisi oluşturulamaz. E) e > 1 fiyat artışı sonucu toplam hasılat artar. ÇÖZÜM FTE e < 1 ANKARA KARİYER YAYINLARI ÇÖZÜM y e=0 e=1 Talebin gelir Miktardaki % değişme esnekliği = Gelirdeki % değişme x Fiyat türetim eğrisinden hareketle bireysel talep = –%4 eğrisi türetilir. Bu durumda fiyat tüketim eğrisinin +%8 şekline bakarak talebin fiyat esnekliğine ulaşılabilir. Fiyat tüketim eğrisi pozitif eğimli olduğu durumda = –%2 talebin fiyat esnekliği 1'den küçüktür. Bu malın fiya- tında ortaya çıkan artış sonucu miktarında daha az • Talebin gelir esnekliği “–” değer aldığı için mal bir azalış ortaya çıkacaktır. Bu durumda firmanın toplam hasılatı artacaktır. Bu mal zorunlu bir mal düşük maldır. niteliğinde değerlendirilebilir. Q eq > 0 eq < 0 normal düşük (–2) M CEVAP: B CEVAP: A 120 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 173. Qs = a + bP şeklinde olan bir arz eğrisinde 174. Fiyat tüketim eğrisinin pozitif eğimli oldu- a > 0 b > 0 ise arz esnekliği hakkında aşa- ğu bir ekonomide bir malın fiyatında mey- ğıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? dana gelen artış firmanın toplam hasılatını nasıl etkiler? A) Her noktada sonsuzdur. B) Her noktada sıfırdır. A) Arttırır. C) Her notada 1’e eşittir. D) Her noktada 1'den büyüktür. B) Azaltır. E) Her noktada 1'den küçüktür. C) Değiştirmez. D) Belirlenemez. E) Önce arttırır, sonra azaltır. ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Q = a + b.P ÇÖZÜM P = 0 için Q = a FTE ed= 0 a > 0 ise es < 1 FTE ed = 1 a > 0 b > 0 ise es = ∆Q . P = b. P = bP <1 ∆P Q a + bP a + bP Bu durumda her noktada bP < a + bP olması nede- Yukarıdaki çizilen şekle göre bir ekonomide fiyat tüketim eğrisi saat yönünde yatıklaştığında talebin niyle 1’den küçüktür. fiyat esnekliği artmaktadır. Talebin fiyat esnekliğinin sonsuz olduğu bir fiyat - tüketim eğrisi çizilemez. P Q = -a+bP Fiyat tüketim eğrisinin pozitif eğimli olduğu durum- (e>1) da talebin fiyat esnekliği 1’den küçüktür. Q = bP (e=1) Q = a+bP (e<1) |ed| < 1 ⇒ Malın fiyatından ortaya çıkan artış -a 0 a Q TOPLAM HASILATI ARTIRIR. CEVAP: E CEVAP: A 121 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 175. Talep esnekliğinin mutlak değer olarak 176. Aşağıdakilerden hangisi talebin fiyat es- birden büyük olduğu bir piyasada (|e| > 1) nekliğini etkileyen faktörler arasında sa- ortaya çıkan olumsuz arz şoku aşağıdaki- yılamaz? lerden hangisine neden olur? A) Ürün için ikame edilebilirliğin derecesi A) Arz artar. Firmanın toplam hasılatı artar. B) Malın tatmin ettiği ihtiyacın niteliği B) Arz azalır. Firmanın toplam hasılatı aza- lır. C) Fiyat değişimlerinin geçici ya da sürekli olması C) Arz azalır. Firmanın toplam hasılatı de- ğişmez. D) Tüketici zevk ve tercihleri D) Arz edilen miktar artar. Firmanın toplam E) Malın tüketici bütçesi içindeki payı hasılatı azalır. E) Arz edilen miktar azalır. Firmanın toplam hasılatı azalır. ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI P2 ÇÖZÜM P1 Talebin fiyat esnekliğini belirleyen faktörler: 1. Ürün için ikame edilebilirliğin derecesi Piyasada ortaya çıkan olumsuz arz şoku sonrası 2. Malın tatmin ettiği ihtiyacın niteliği arz azalır ve eğri sola kayar. Bu durumda piyasa 3. Malın tüketici bütçesi içindeki payı fiyatları yükselir. 4. Kısa ve uzun dönemde esneklik 5. Fiyat değişimlerinin geçici ya da sürekli olması Talebin fiyat esnekliği 1’den büyük olan bir ekono- mide fiyat yükselişleri toplam hasılatı ters yönde Tüketici zevk ve tercihleri talebin fiyat esnekliğini etkileyecek ve azaltacaktır. değil talebi belirleyen faktördür. |e| > 1 → P↑ TR↓ (TERS) CEVAP: D CEVAP: B 122 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 177. Gelir tüketim eğrisinin pozitif eğimli olma- 178. Yatay eksende gelir, dikey eksende mik- sı durumunda aşağıdaki ifadelerden han- tarın yer aldığı bir engel eğrisine çizilen gisi doğrudur? teğet, dikey ekseni kesiyor ise mal türü hakkında aşağıdaki ifadelerden hangisi A) Mallardan biri normal mal, biri düşük mal- doğrudur? dır. A) Normal mal – Lüks mal B) Mallardan ikisi de normal maldır. B) Normal mal – Düşük mal C) Mallardan ikisi de düşük maldır. C) Normal mal – Zorunlu mal D) Mallardan birinin türüne karar verilemez. D) Düşük mal – Zorunlu mal E) Mallardan biri zorunlu, diğeri düşük mal- dır. E) Düşük mal – Giffen mal ANKARA KARİYER YAYINLARI ÇÖZÜM ÇÖZÜM Gelir Tüketim Eğrisinin pozitif eğimli olduğu bir du- Yukarıdaki şekle göre engel eğrisine çizilen teğet rumda tüketicinin geliri arttıkça x malının da y ma- dikey ekseni kesiyorsa ilgili malın talebinin gelir lının da kullanım miktarı artmaktadır. Bu durumda esnekliği 0’dan büyük ancak 1’den küçüktür. Bu malların ikisi de normal maldır. durumda ilgili mal normal mal ve zorunludur. CEVAP: B (0 > em > 1 ⇒ zorunlu, em > 1 ⇒ lüks mal) CEVAP: C 123 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 179. Talebi esnek olan bir malın fiyatındaki de- 180. İkizkenar hiperbol şeklinde çizilen talep ğişmeler firmanın toplam hasılatını nasıl eğrisinin esneklik değeriyle ilgili aşağıda- etkiler? kilerden hangisi doğrudur? A) Malın fiyatının azalması toplam geliri art- A) Esneklik değeri her noktada farklıdır. tırır. B) Esneklik değeri 1’e eşittir. B) Malın fiyatının artması toplam geliri de- ğiştirmez. C) Eğim her noktada farklı olduğundan es- neklik hesaplanamaz. C) Malın fiyatının artması toplam geliri arttı- rır. D) Esneklik değeri sıfıra eşittir. D) Malın fiyatının azalması toplam geliri de- E) Esneklik değeri sonsuza eşittir. ğiştirmez. E) Malın fiyatının azalması toplam geliri azaltır. ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Talebi esnek olan mallar; tatil, eğlence vb. mallar- ÇÖZÜM dır. Yani zorunlu tüketim malı olmayıp daha lüks, olmasa da olur diyebileceğimiz mallardır ve bu mallardaki fiyat değişimlerine karşı tüketciler çok duyarlıdırlar. Çünkü esnekliği yüksektir. Bu malların fiyatları düşerse P Px ↓ ⇒ Qx ↑ ⇒TR ↑ ⇒ Toplam hasıla artar. Talebi⇒⇒ Ed = 1 artar. Px ↑ ⇒Qx ↓ ⇒ TR ↓ ⇒ Toplam hasıla azalır. Talebi d azalır. Q ed<1 Px ↑ ⇒ TR ↑ ⇒ Az da olsa müşteri kay- İkizkenar hiperbol talep eğrisi, talebin özel duru- mudur ve yatay eksene paralel fiyat - tüketim eğri- Px ↓ ⇒ TR ↓ beder. Ancak zorunlu mal sinden türetilir. Bu durumda talep birim esnektir ve olduğundan TR ↑ talebin fiyat esnekliği 1’e eşittir. CEVAP: A CEVAP: B 124 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 181. Herhangi bir A malına ilişkin tüketim fonk- 182. Doğrusal bir talep eğrisinin miktar ek- siyonu C = 0,06R – 15 ve tüketicinin geliri senini kestiği nokta 150 birim iken talep ¨ 2000'dir. miktarının 50 birim olduğu noktada talep esnekliği kaçtır? Buna göre A malı ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? (C = Tüke- A) – 1 B) - 1 C) – 2 tim miktarı, R = Gelir) 2 -5 A) A malı snop maldır. D) -3 E) 3 2 B) A malı giffen maldır. ÇÖZÜM C) A malı lüks maldır. D) A malı zorunlu maldır. E) A amlı düşük maldır. P ANKARA KARİYER YAYINLARI P0 P0 0 50 αd Q 150 ÇÖZÜM 100 Engel fonksiyonuna göre talep miktarı gelir tarafın- dan belirlenir. Soruda verilen tüketim fonksiyonu Doğrusal talep eğrisi üzerinde nokta esneklik he- talep fonksiyonu olarak değerlendirilirse 1 . P formülü kullanılır. saplanırken eğim Q C Gelir esnekliği = R ⋅ R O halde; A noktasındaki esneklik değerini bulmak C için = 0,06 ⋅ 2000 105 1 . P0 –P0 ep = eğim Q ⇒ eğim(tanα) = 100 = 120 ≅ 1,14 105 yerine yazılırsa ep = 1 ⋅ P0 = −100 ⋅ P0 = 2 Gelir esnekliği olarak bulunan 1,14 değeri 1'den −P0 Q(50) P0 50 büyük olduğu için engel fonksiyonuna göre mal lüks maldır. 100 CEVAP: C olarak bulunur. CEVAP: C 125 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 183. I. Yatay fiyat tüketim eğrisi ÇÖZÜM II. Düşey fiyat tüketim eğrisi Fiyat-tüketim eğrisi; fiyattaki değişmeler sonucun- da değişen denge noktalarının birleştirilmesiyle III. Negatif eğimli fiyat tüketim eğrisi elde edilen doğrudur. Fiyat-tüketim eğrisi doğrudan esneklikle ilişkilendi- Yukarıdakilerden hangileri, fiyat düşüş- rilir. lerinde yatay eksendeki mal tüketiminin • FTE dikken e = 0 arttığını açıklar? • FTE pozitif eğimliyken 0 < e < 1 A) Yalnız III B) Yalnız I • FTE yatayken e = 1 C) Yalnız II D) I ve III • FTE negatif eğimliyken e > 1 E) II ve III Fiyat düşüşlerinde malın kullanım miktarının art- ANKARA KARİYER YAYINLARI ması için esneklik değerine bakılır. • FTE yatayken e = 1 olduğu için kullanım miktarı fiyattaki oransal değişmeye eşit miktarda artar. • FTE düşeyken e = 0 olduğu için fiyata duyar- sızdır, fiyat düşüşleri veya artışları miktarı et- kilemez. • FTE negatif eğimliyken e > 1 olduğu için kulla- nım miktarı fiyattaki oransal değişmeden daha çok artar. FTE ed= 0 FTE ed = 1 CEVAP: D 126 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 184. Aşağıdaki üretim fonksiyonlarından han- 185. Maliyet minimizasyonu amaçlayan bir fir- gisinin ikame esnekliği daima sıfıra eşit- ma için emeğin marjinal verimliliği 1 ser- tir? mayenin marjinal verimliliği 0,5 iken, eme- ğe ödenen ücret 20 ise sermayenin fiyatı A) Q = min(aK, bL) kaçtır? B) Q = aK + bL A) 20 B) 40 C) 10 D) 5 E) 2 C) Q = A . Ka . Lb D) Q = K2 + L2 E E) Q = (KP + LP )P ANKARA KARİYER YAYINLARI ÇÖZÜM K ÇÖZÜM İkame Esnekliği (Passus Katsayısı): Sermaye-e- K1 E Eş ürün mek arasındaki yüzdesel değişimin, MRTS’deki yüzdesel değişmeye oranıdır ve girdilerin birbiri Eş maliyet yerine ikame edilebilme kolaylığını ifade eder. L1 L İkame esnekliği katsayısına göre dört ayrı üretim Üretimde denge eşürün eğrisinin eş maliyet doğru- fonksiyonu söz konusudur. suna teğet olduğu noktada sağlanır ve denge nok- tasında doğruların eğimleri birbirine eşittir. Cobb Douglas Üretim Fonksiyonu; Q = A . Ka . Lb → İkame Esnekliği = 1 MPL ⇒ Emeğin Marjinal Verimliliği Doğrusal Üretim Fonksiyonu; MPK ⇒ Sermayenin Marjinal Verimliliği Q = aK + bL → İkame Esnekliği = ∞ PL ⇒ Ücret (Emeğin Fiyatı) Leontieff Üretim Fonksiyonu; PK ⇒ Faiz (Sermayenin Fiyatı) Q = min(aK, bL) → İkame Esnekliği = 0 MPL = PL(w) ⇒ Üretimde Denge CES Üretim Fonksiyonu; MPK PK (r) MPL = 1 PL = 20 ( )Q = E 1 KP + LP P → İkame Esnekliği = 1- P MPK = 0,5 PK = ? İkame esnekliği değeri 0 olan fonksiyonlar Leontieff 1 = 20 ⇒ 10 = PK (r) 0,5 PK tipi fonksiyonlardır. CEVAP: A CEVAP: C 127 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 186. Bir firmanın üretim sürecinde tüm girdiler Cobb Douglas Üretim Fonksiyonunda → %50 arttığında çıktı miktarı %50’den daha fazla arttığına göre aşağıdaki üretim fonk- Q = A . Ka . Lb iken siyonlarından hangisi geçerlidir? a + b > 1 ⇒ artan getiri a + b =1 ⇒ sabit getiri 1 a + b < 1 ⇒ azalan getiri A) Q = (K2 + L2 ) 2 Ces Üretim Fonksiyonunda → B) Q = (K2 + L2)3 E C) Q = aK + bL Q = (KP + LP )P D) Q = 2K0,7 + L0,2 E > 1 ⇒ artan getiri E = 1 ⇒ sabit getiri 12 E < 1 ⇒ azalan getiri Doğrusal Üretim Fonksiyonunda → E) Q = K 4 L 4 Q = aK + bL Her durumda sabit getiri ANKARA KARİYER YAYINLARI ÇÖZÜM Q = (K2 + L2)3 ise β = 2.3 = 6 Girdi miktarında ortaya çıkan değişmenin çıktı β = 6 > 1 dir. miktarını ne oranda etkilediğini gösteren kavrama Ölçeğe göre artan getiri geçerlidir. \"ölçeğin getirisi\" adı verilir. Üretim fonksiyonlarına göre farklılık göstermektedir. Üç farklı getiri söz ko- CEVAP: B nusudur. Ölçeğe Göre Artan Getiri: Girdi miktarı belli oran- da artırıldığında çıktı miktarının daha fazla artma- sıdır. Ölçeğe göre Sabit Getiri: Girdi miktarı belli oran- da artırıldığında çıktı miktarının aynı oranda artma- sıdır. Ölçeğe Göre Azalan Getiri: Girdi miktarı belli orandan artırıldığında çıktı miktarının bu oranda daha az artmasıdır. Ölçeğe göre getiri Cobb–Dougles ve CES tipi üre- tim fonksiyonlarında hesaplanırken doğrusal fonk- siyonlarda ölçeğe göre sabit getiri geçerlidir. 128 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 187. Emek ve sermaye kullanarak üretim yapan 188. Bir firmanın üretim fonksiyonu bir firmanın üretim fonksiyonu Q = K0,5 + L0,5 Q = 3K + 4L şeklinde iken aşağıda ifadeler- ise aşağıdakilerden hangisi doğrudur? den hangisi doğrudur? A) Ölçeğe göre sabit getiri geçerlidir. A) Eşürün eğrileri orjine içbükeydir. B) Ölçeğe göre azalan getiri geçerlidir. C) Ölçeğe göre artan getiri geçerlidir. B) Ölçeğe göre artan getiri geçerlidir. D) İkame esnekliği değeri sonsuzdur. E) İkame esnekliği değeri sıfırdır. C) İkame esnekliği sonsuzdur. D) Faktörler arasında tamamlayıcılık ilişkisi söz konusudur. E) Faktörler arasında sınırlı ikame geçerli- dir. ANKARA KARİYER YAYINLARI ÇÖZÜM ÇÖZÜM Üretim fonksiyonu Q = 3K + 4L şeklinde verildiğin- de I. dereceden doğrusal üretim fonksiyonu geçer- lidir. K Q = K0,5 + L0,5 şeklinde verilen fonksiyonu CES tipi K0 A üretim fonksiyonudur. 0 L0 L ( )E • Doğrusal üretim fonksiyonunda eşürün eğrileri KP + LP P fonksiyonunda negatif eğimli doğru şeklindedir. • Daima ölçeğe göre sabit getiri geçerlidir. E parametresinin değeri ölçeğin getirisi hakkında • İkame esnekliği sonsuzdur. bilgi verir. • Sadece ucuz olan faktörle üretim yapılır. E > 1 iken ölçeğe göre artan getiri • Faktörler arasında tam ikame ilişkisi geçerlidir. E = 1 iken ölçeğe göre sabit getiri E < 1 iken ölçeğe azalan getiri CEVAP: C ( )K0,5 + L0,5 1 E = 1 P = 0,5 E = 1 P 0,5 E = 0,5 olduğundan ölçeğe göre azalan getiri ge- çerlidir. CEVAP: B 129 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 189. Kısa dönemde bir firmanın üretim fonksiyonu ÇÖZÜM Q = 6L3 - 4L2 şeklindedir. TP Firma mevcut durumda 2 birim emek is- tihdam ettiğine göre aşağıdaki ifadelerden TP hangisi daima doğrudur? 0 BIIö. lge L A) Firma 3. bölgede üretim yapmaktadır. MP AP IBIIö. lge B) Marjinal ürün eğrisi, ortalama ürün eğrisi- nin altındadır. I. Bölge C) Marjinal ürün eğrisi, ortalama ürün eğri- AP siyle kesişmektedir. 0 L D) Marjinal ürün eğrisi negatif eğimlidir. MP E) Marjinal ürün eğrisi önce pozitif, sonra negatif eğimlidir. ANKARA KARİYER YAYINLARI Q = 6L3 – 4L2 Marjinal ürün fonksiyonu daima toplam ürün fonksi- yonunun türevine eşittir. MP = ∂TP = ∂6L3 − 4L2 = 18L2 − 8L ∂L ∂L Ortalama ürün fonksiyonu, toplam ürün fonksiyo- nunun, işçi sayısına oranlamasıyla ifade edilir. AP = TP = 6L3 − 4L2 = 6L2 − 4L LL 2 birim emek istihdam edildiğine göre; MP = 18L2 − 8L ⇒ 18.22 − 8.2 ⇒ 56 AP = 6L2 − 4L ⇒ 6.22 − 4.2 ⇒ 16 MP > AP olduğundan I. Bölgede üretim yapılmak- tadır. Bu bölgede AP pozitif eğimli, MP önce pozitif sonra negatif eğimlidir. CEVAP: E 130 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 190. A. Marshall'ın üretim dönemleri analizine 191. Q = A . Ka . Lb şeklinde verilen bir üretim göre, üretim faktörlerinden sadece birinin fonksiyonunda uzun dönem ortalama mali- genellikle emeğin değiştirilebildiği dönem yet eğrisinin pozitif eğimli olduğu bölgede aşağıdakilerden hangisidir? aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Çok kısa dönem A) a + b < 1 B) Kısa Dönem B) K + L > 1 C) Uzun Dönem C) a + b > 1 D) Seküler Dönem D) K + L < 1 E) Piyasa Dönemi E) A > 1 ANKARA KARİYER YAYINLARI ÇÖZÜM Uzun dönem ortalama maliyet (LRAC) eğrisinin şeklini ölçeğe göre getiri belirler. LRAC LRAC Aa+rtban> G1etiri Sabit Getiri Azalaan+bG<et1iri a+b = 1 ÇÖZÜM Üretim, A. Marshall tarafından dönemlere ayrılarak LRAC Q analiz edilmiştir. min Çok Kısa Dönem (Pazar, Piyasa Dönemi): Hiçbir Uzun dönem ortalama maliyet (LRAC) eğrisinin üretim faktörünün değiştirilemediği arz esnekliğinin pozitif eğimli (artan) olduğu bölgede ölçeğe göre sıfır olduğu dönemdir. (eS = 0) azalan getiri geçerlidir. Kısa Dönem: Üretim faktörlerinden sadece birinin Q = A . Ka . Lb şeklinde verilen Cobb Douglas üre- genellikle emeğin değiştirilebildiği dönemdir. Arz tim fonksiyonunda esnekliği birden küçüktür. (eS < 1) a + b > 1 ⇒ ölçeğe göre artan getiri geçerlidir. Uzun Dönem: Üretim faktörlerinin tamamının de- ğiştirilebildiği dönemdir. Arz esnekliği birden büyük- a + b = 1 ⇒ ölçeğe göre sabit getiri geçerlidir. tür. (eS > 1) a + b < 1 ⇒ ölçeğe göre azalan getiri geçerlidir. CEVAP: B CEVAP: A 131 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 192. Marjinal ürünün, ortalama üründen büyük ÇÖZÜM Max olduğu durumda aşağıdakilerden hangisi TP geçerlidir? TP A) Ortalama ürün negatiftir. 0 L MP B) Toplam ürün artarak artmaktadır. AP I. Bölge BIIö. lge IBIIö. lge C) Mutlak artan verim bölgesinde üretim ya- pılmaktadır. D) Mutlak azalan verim bölgesinde üretim ya- pılmaktadır. E) Daima azalan verimler yasasının geçerli olduğu yerde üretim yapılmaktadır. AP 0 L MP ANKARA KARİYER YAYINLARI Marjinal ürün ortalama üründen büyükken (MP > AP) Firma I. bölgede üretim yapmaktadır. • Ortalama ve marjinal ürün pozitiftir. • Marjinal ürün önce artan, sonra azalan, ortala- ma ürün artandır. • Toplam ürün önce artarak sonra azalarak ar- tandır. CEVAP: C 132 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 193. Aşağıdaki üretim fonksiyonlarından hangi- ÇÖZÜM sinde sabit ikame esnekliği geçerlidir? A) Q = A . Ka . Lb İkame Esnekliği: Sermaye - emek arasındaki yüz- desel değişmenin, MRTS'de yüzdesel değişmeye B) Q = K2 + L2 oranıdır. C) ( )E Q = KP + LP P İkame esnekliği katsayısına göre, dört ayrı üretim fonksiyonu söz konusudur. D) Q = aK + bL E) Q = min(aK, bL) Cobb Douglas Üretim Fonksiyonu → Q = A . Ka . Lb → İkame Esnekliği = 1 Doğrusal Üretim Fonksiyonu → Q = aK + bL → İkame Esnekliği = ∞ Leantieff Üretim Fonksiyonu → Q = min(aK, bL) → İkame Esnekliği = 0 ANKARA KARİYER YAYINLARI CES Üretim Fonksiyonu → Q = (KP )E → İkame Esnekliği = 1 1- P + LP P CES üretim fonksiyonunda ikame esneklik değeri 1 ile hesaplandığından sabit ikame esneklikli 1- P üretim fonksiyonu olarakta bilinir. CEVAP: C 133 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 194. Aşağıdakilerden hangisi kısa dönem üre- 195. Dikey eksen sermaye miktarını yatay ek- tim analizi ile ilgili yanlış bir ifadedir? sen emek miktarını gösterirken, doğrusal bir eş maliyet doğrusu üzerinde aşağı A) Verimlilik analizi geçerlidir. doğru hareket edildiğinde aşağıdakiler- den hangisi geçerlidir? B) Azalan verimler yasası geçerlidir. A) Üretimde kullanılan sermaye miktarı art- C) Marjinal ürün, ortalama ürün ve toplam maktadır. ürün kullanılmaktadır. B) Üretimde kullanılan emek miktarı artmak- D) Üretim fonksiyonu Q = f(K,L) biçiminde- tadır. dir. C) Toplam üretim miktarı artmaktadır. E) Eşürün eğrileri ve eş maliyet doğruları kullanılmaktadır. D) Emeğin fiyatı artmaktadır. E) Sermayenin fiyatı azalmaktadır. ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI ÇÖZÜM Üretim teorisinde üç dönem söz konusudur. Eş Maliyet Doğrusu: Girdi fiyatları sabitken üreti- Bunlar, cinin elindeki parasal imkanının tamamını kullana- Çok Kısa Dönem: Hiçbir üretim faktörü değiştirile- rak satın alabileceği maksimum girdi bileşimlerini mez bu nedenle üretim yapılamaz. gösteren noktaların geometrik yeridir. K Kısa Dönem: Üretim faktörlerinden sadece birinin K1 A L genellikle emeğin değiştirilebildiği dönemdir. Ve- K2 B rimlilik analizi yapılır. 0 L1 L2 Uzun Dönem: Üretim faktörlerinden hem emek hem de sermayenin değiştirilebildiği dönemdir. Eşürün analizi yapılır. Verimlilik Analizine Göre; Eş maliyet doğrusu üzerinde A noktasından B nok- • Sadece emek faktörü değişkendir. Q = f(K,L) tasına hareket edildiğinde • Kullanılan sermaye miktarı azalır, emek miktarı • Azalan verimler yasası geçerlidir. artar. • Marjinal ürün, ortalama ürün ve toplam ürün kullanılmaktadır. • Üretim düzeyi, eğim ve faktör fiyatları sabittir. CEVAP: E CEVAP: B 134 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 196. K ÇÖZÜM K D2 D1 L K2 D2 0 K1 D1 Üretici dengesinin D1’den D2’ye kayması- 0 L1 L2 L nın nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Üretim maliyetlerinde artış Üretici dengesi eşürün eğrisinin eş maliyet doğru- B) Firmanın maliyet olanağında artış suna teğet olduğu yerde sağlanır ve denge 3 ne- C) Teknolojik gelişme denle değişir. D) Üretici zevk ve tercihlerinde değişme E) Üretilen malın talebinde artış 1. Girdi Fiyatlarında Değişme → Eş maliyet doğ- rusunun eğimini değiştirir. ANKARA KARİYER YAYINLARI 2. Maliyet Olanağında Değişme → Eş maliyet doğrusunun konumunu değiştirir. 3. Teknolojik Değişim → Eşürün eğrisinin konu- munu değiştirir. Dengede eş maliyet doğrusu paralel sağa kaydı- ğından firmanın maliyet olanağı ve satın alabilece- ği faktör miktarı artmıştır. CEVAP: B 135 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 197. TC = Q3 - 15Q2 + 8Q + 7 şeklinde verilen 198. Bir firmanın üretim düzeyi 20 birimden 40 toplam maliyet fonksiyonuna göre, marji- birime çıktığında marjinal maliyet 5 ise, nal maliyetin eğrisinin büküm noktasında üretim 20 birim iken toplam maliyet 100 üretim miktarı kaçtır? birim ise, üretim 40 birime çıktığında top- lam maliyet kaç birimdir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 5 E) 2,5 A) 5 B) 60 C) 100 D) 200 E) 240 ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Bir fonksiyonun minimum, maksimum ya da büküm noktası o fonksiyonun 1. türevinin sıfıra eşit olduğu noktadır. TC = Q3 −15Q2 + 8Q + 7 iken ÇÖZÜM MC = ∂TC ∂Q TC fonksiyonunda Q'ya göre türev alınır. Marjinal Maliyet (MC): Üretim miktarındaki 1 birim değişmenin toplam maliyeti hangi oranda etkile- MC = 3Q2 – 30Q + 8 diğidir. Toplam maliyet fonksiyonunun 1. türevine Marjinal maliyet fonksiyonunun üretim miktarına göre türevinin “0”'a eşitlenmesiyle büküm noktası veya TC deki değişimin Q'daki değişim oranına bulunabilir. eşittir. ∂MC = 6Q − 30 = 0 MC = ∆TC = TC2 − TC1 ∂Q ∆Q Q2 − Q1 6Q = 30 = TC2 −100 =5 40 − 20 Q = 30 6 TC2 −100 = 5 ⇒ TC2 −100 = 100 20 Q=5 TC2 = 200 olarak hesaplanır. olarak hesaplanır. CEVAP: D CEVAP: D 136 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 199. Aşağıdakilerden hangisi kısa dönem mali- ÇÖZÜM MC yet eğrileri ile ilgili yanlış bir ifadedir? AC MC A) Üretim düzeyi arttıkça AVC eğrisi AC eğ- AC Y AVC risine yaklaşır. AVC X B) MC eğrisinin azalan olduğu bölgede AC 0Q ve AVC eğrileri azalandır. • Üretim düzeyi arttıkça AVC eğrisi AC eğrisine C) MC eğrisi AC ve AVC eğrilerini minimum yaklaşır nedeni ise AC=AVC+AFC olduğundan noktalarında keser. AFC’nin giderek azalmasıdır. D) AVC eğrisi AFC eğrisinin daima üzerinde- • MC, AC ve AVC eğrileri U biçimindedir nedeni dir. azalan verimler yasasıdır. E) Toplam maliyet fonksiyonu 3. dereceden • MC eğrisi AC ve AVC eğrilerini minimum nok- olduğunda MC, AC ve AVC eğrileri daima talarında keser. U biçimindedir. • MC eğrisinin azalan olduğu bölgede AC ve ANKARA KARİYER YAYINLARI AVC azalan, artan olduğu bölgede önce azalan sonra artandır. AVC (Ortalama Değişken Maliyet) ve AFC (Ortala- ma Sabit Maliyet) arasındaki ilişki bilinemez. CEVAP: D 137 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 200. Ölçeğe göre sabit getirinin geçerli olduğu 201. Uzun dönem analizi yapılırken üreticinin durumda aşağıdakilerden hangisi doğru- maliyet koşulları değiştiğinde oluşan yeni dur? denge noktalarının birleştirilmesiyle elde edilen eğri aşağıdakilerden hangisidir? A) Uzun dönem ortalama maliyet eğrisinin azalan olduğu bölgedir. A) Gelir üretim eğrisi B) Uzun dönem marjinal maliyet, uzun dö- B) Genişleme yolu nem ortalama maliyete eşittir. C) Maliyet-üretim eğrisi C) Uzun dönem ortalama değişken maliyet, uzun dönem ortalama maliyete eşittir. D) Ölçek eğrisi D) Uzun dönem marjinal maliyet, uzun dö- E) Planlama eğrisi nem ortalama maliyetin üzerindedir. E) Uzun dönem ortalama maliyet uzun dö- nem ortalama değişken maliyete eşittir. ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Ölçeğe göre getiri uzun dönem ortalama maliyet ÇÖZÜM (LRAC) eğrisinin şeklini belirler. bu nedenle LRAC Maliyet olanağının değişmesi eş maliyet doğrusu- eğrisi üzerinde incelenir. nun konumunu değiştirerek üretici dengesinin de- ğişmesine sebep olur. LRAC LRMC LRMC LRAC K Ölçeğe göre Ölçeğe göre Genişleme artan azalan Yolu LRAC > LRMC LRMC > LRAC 0 LRACmin Q K3 E3 Ölçeğe göre K2 E2 sabit getiri K1 E1 0 L1 L2 L3 L Uzun dönem marjinal maliyet (LMRC) eğrisi, uzun Genişleme Yolu: Faktör fiyatları veri iken alterna- dönem ortalama maliyet (LRAC) eğrisini minimum tif üretim miktarlarını minimum maliyetle sağlayan noktasında keser. Bu bölgede ölçeğe göre sabit girdi bileşimlerinin geometrik yeridir. getiri geçerlidir. CEVAP: B CEVAP: B 138 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 202. Bir firmada toplam maliyetlerin, toplam 203. Toplam maliyetlerle ilgili aşağıdakilerden sabit maliyetlere eşit olduğu durumda hangisi yanlıştır? aşağıdakilerden hangisi geçerlidir? A) Toplam sabit maliyet eğrisi miktar ekseni- A) Çok kısa dönemde üretim yapılmaktadır. ne paraleldir. B) Kısa dönemde üretim yapılmaktadır. B) Toplam değişken maliyet eğrisi orjinden çıkar. C) Uzun dönemde üretim yapılmaktadır. C) Toplam maliyet eğrisi, toplam sabit mali- D) Ölçeğe göre sabit getiri geçerlidir. yet eğrisinin üzerinden başlar. E) Firma kapanma noktasında üretim yap- D) Toplam değişken maliyet eğrisi, toplam maktadır. maliyet eğrisine paraleldir. E) Toplam değişken maliyet, toplam sabit maliyetlerin üzerindedir. ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI Toplam maliyetler; toplam değişken maliyet ile top- ÇÖZÜM lam sabit maliyetin toplamına eşittir. TC = TVC + TFC TC TC TVC TVC TC = TFC ise değişken maliyetlerin olmadığını TFC gösterir. Toplam Değişken Maliyet (TVC): Üretim arttıkça TFC artan ve üretim düzeyine bağlı olarak değişen ma- liyetlerdir. TC 0Q TVC TC Toplam maliyetlerde; TVC • Toplam sabit maliyet (TFC) eğrisi yatay eksene TFC paraleldir. TFC • Toplam değişken maliyet (TVC) eğrisi orjinden 0Q başlar. TVC’nin sıfır olması firmanın üretime başlamadığı- • Toplam maliyet (TC), toplam sabit maliyet nı gösterir, çünkü değişken girdi kullanılmamakta- (TFC) eğrisinin üzerinden başlar. dır. Bu nedenle firma çok kısa dönemdedir (pazar, piyasa döneminde). • Toplam değişken maliyet (TVC) eğrisi ile top- lam sabit maliyet (TFC) eğrisi arasındaki ilişki CEVAP: A bilinemez. CEVAP: E 139 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 204. Üretimin I. bölgesi ile ilgili aşağıdakiler- 205. Üretim miktarı arttıkça daima azalan mali- den hangisi yanlıştır? yet aşağıdakilerden hangisidir? A) Marjinal ürün, ortalama ürünün üzerinde- A) Ortalama değişken maliyet dir. B) Toplam sabit maliyet C) Ortalama sabit maliyet B) Ortalama ürün artmaktadır. D) Marjinal maliyet E) Uzun dönem ortalama maliyet C) Marjinal ürün önce artan, sonra azalan- dır. D) Üretim maksimizasyonu sağlanamamış- tır. E) Toplam ürün azalarak artar. ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI ÇÖZÜM TP TFC TP 0 AFC L TFC Q MP 0 AP I. Bölge BIIö. lge IBIIö. lge AP 0 L AFC Üretimin I. Bölgesinde; MP 0Q • AP artan, MP önce artan sonra azalandır. Ortalama sabit maliyet, toplam sabit maliyet değe- • MP ve AP pozitif değerler alır. rinin üretim miktarına bölünmesiyle hesaplanır. • MP > AP’dir. • Toplam ürün önce artarak artan sonra azalarak AFC = TFC Q artandır. Toplam Sabit Maliyet (TFC) daima sabit olduğun- CEVAP: E dan üretim miktarı arttıkça ortalama sabit maliyet daima azalır. CEVAP: C 140 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 206. Bir firmanın üretim fonksiyonu Ortalama ürün (AP) fonksiyonu, toplam ürün fonk- siyonunun emek miktarına bölünmesiyle hesapla- Q = 24L2 – 12L + 6 nır. olduğuna göre üretimin II. bölgesine geçi- AP = TP = 24L2 −12L + 6 = 24L −12 + 6 len noktada firma ne kadar emek istihdam LL L etmektedir? A) 1 B) 2 C) 1 D) 4 E) 6 A noktasında MP = AP olduğunda; 2 48L − 12 = 24L − 12 + 6 L 24L = 6 L 24L2 = 6 L2 = 6 24 L2 = 1 4 ANKARA KARİYER YAYINLARI L= 1 2 olarak hesaplanır. ÇÖZÜM CEVAP: C TP TP 0 L MP I. Bölge IBIIö. lge AP BIIö. lge A AP 0 L MP I. bölgeden II. bölgeye geçilen A noktasında mar- jinal ürün ortalama ürüne eşittir ve ortalama ürün maksimumdur. Marjinal ürün (MP) fonksiyonu, toplam ürün fonksi- yonunun türevine eşittir. MP = ∂TP = ∂24L2 −12 + 6 = 48L −12 ∂L ∂L 141 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 12 208. Emek ve sermaye kullanarak üretim ya- pan bir firma için üretim fonksiyonu CES 207. Q = K 2 . L 3 şeklinde verilen bir fonksi- yon ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yan- 11 lıştır? tipi ve Q = K 2 + L 2 olduğuna göre girdi- ler %25 artırılırsa çıktı miktarı ne kadar de- A) İkame esnekliği katsayısı 5 ’dır. ğişir? 6 A) % 25 artar. B) Ölçeğe göre artan getiri geçerlidir. B) % 25 azalır. C) Girdiler birbirleriyle sınırlı ikame edilebilir. C) % 25'den daha az artar. D) Marjinal teknik ikame oranı (MRTS) aza- landır. D) % 25'den daha az azalır. E) Eşürün eğrileri orjine göre dışbükeydir. E) % 25'e eşit miktarda azalır. ANKARA KARİYER YAYINLARI ÇÖZÜM ( )E şeklinde verilen CES tipi bir üre- Q = KP + LP P tim fonksiyonunda ölçeğe göre getiri “E” değeriyle belirlenir. ÇÖZÜM E > 1 ⇒ Ölçeğe göre artan getiri 12 E = 1 ⇒ Ölçeğe göre sabit getiri Q = K 2 . L3 şeklinde verilen fonksiyon E < 1 ⇒ Ölçeğe göre azalan getiri Q = A . Ka . Lb yani Cobb Douglas tipi fonksiyondur. 11 fonksiyonunda K 1 +L 1 1 iken Cobb Douglas tipi fonksiyonda; 2 2 Q=K2 +L2 • Faktörler arasında sınırlı ikame geçerlidir. E =1 E =1 E= 1 olarak hesaplanır. • Eşürün eğrisi orjine dışbükeydir. P 1 2 2 • İkame esnekliği katsayısı daima 1’e eşittir. E < 1 olduğundan ölçeğe göre azalan getiri geçerli- dir. Bu nedenle girdi % 25 arttığında çıktı % 25’ten • 1 + 2 = 7 > 1 olduğundan ölçeğe göre artan daha az artmalıdır. 236 (3) (2) getiri geçerlidir. CEVAP: C CEVAP: A 142 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 209. Q = 8KL2 şeklinde üretim fonksiyonu ve- 210. Kısa dönem ortalama maliyet eğrisinin rilen firmada emeğin fiyatı 6, sermayenin şekliyle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğ- fiyatı 24 iken 64 birimlik üretimi minimum rudur? maliyetle gerçekleştirmek için kaç adet A) U biçimindedir nedeni ölçek ekonomileri- emek istihdam edilmelidir? dir. A) 2 B) 4 C) 2 2 B) Ters U biçimindedir nedeni ölçek ekono- mileridir. D) 0,25 E) 6 C) U biçimindedir nedeni azalan verimler ya- sasıdır. ÇÖZÜM D) Ters U biçimindedir nedeni azalan verim- ler yasasıdır. Firmanın minimum maliyetle üretim yaptığı nok- E) İkizkenar hiperbol şeklindedir nedeni öl- tada üretici dengesi sağlanmıştır. Üretici dengesi çek ekonomileridir. emeğin marjinal verimliliğinin fiyatına oranının, sermayenin marjinal verimliliğinin fiyatına oranına ANKARA KARİYER YAYINLARI eşitlendiği noktadır. MPL = MPK ⇒ MPL = PL ⇒ Üretici PL PK MPK PK Dengesi Q = 8KL2 üretim fonksiyonu verildiğinde MPL = ∂TP = ∂8KL2 = 16KL ∂L ∂L MPK = ∂TP = ∂KL2 = 8L2 ∂K ∂L PL = 6 PK = 24 16 2KL = 6 1 ÇÖZÜM 8L 2 24 4 2K = 1 ⇒ 8K = L Ortalama Maliyet (AC, ATC): Bir birim ürün üret- L 4 mek için katlanılması gereken maliyeti ifade eder. Toplam Maliyet TC • AC = Üretim Miktarı = Q 64 birimlik üretim minimum maliyetle gerçekleştiril- formülüyle hesaplanır. diğinde Q yerine 64 yazıldığında • AC = AVC + AFC formülüyle hesaplanır. Q = 8KL2 ⇒ 64 = 8K L2 ⇒ 64 = L3 • AC eğrisi U biçimindedir. Kısa dönemde eğrinin U biçiminde olmasının nedeni azalan verimler L yasasıdır. L = 4 olarak hesaplanır. CEVAP: C CEVAP: B 143 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 211. Zaman içinde işçilerin üretim aşamalarını, 212. Toplam maliyet fonksiyonu TC = 1600 + 12Q daha iyi öğrenmeleri nedeniyle verimlilik- şeklinde iken 80 birim üretim yapan bir fir- teki artışla birim başına maliyette ortaya manın ortalama sabit maliyeti (AFC) aşağı- çıkan düşüş arasındaki ilişkiyi inceleyen dakilerden hangisine eşittir? eğri aşağıdakilerden hangisidir? A) 2 B) 20 C) 1600 A) Beveridge Eğrisi D) 12 E) 25 B) Ölçek Eğrisi C) Planlama Eğrisi D) Öğrenme Eğrisi E) Kapasite Eğrisi ÇÖZÜM ANKARA KARİYER YAYINLARI ÇÖZÜM Öğrenme Eğrisi: Zaman içinde işçilerin üretim Toplam maliyetler (TC), toplam sabit ve toplam de- aşamalarını daha iyi öğrenmeleri nedeni ile ve- ğişken maliyetlerin toplamı ile elde edilir. rimlilikleri giderek artar. Bu nedenle üretim arttıkça birim başına maliyetler düşer. Öğrenme eğrisi üre- TC = TVC + TFC timdeki artış ile ortalama maliyette oluşan azalma arasındaki ilişkiyi açıklar. TC = 1600 + 12Q şeklinde toplam maliyet fonksiyo- nu verildiğinde, 12Q toplam değişken maliyeti, 1600 LAC (Uzun Dönem toplam sabit maliyeti ifade eder. TC=1600+12Q Ortalama Maliyet) Ortalama Sabit Maliyet: Üretilen her birim başına AC1 a düşen sabit maliyetlerdir. AC2 b LAC AFC = TFC Q = 80 birim olduğundan Q Q 0 Q1 Q2 Öğrenme Eğrisi CEVAP: D AFC = 1600 = 20 olarak hesaplanır. 80 CEVAP: B 144 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası

İKTİSAT MİKRO İKTİSAT 213. TC = 4Q3 – 16Q2 şeklinde maliyet fonk- ÇÖZÜM siyonu verildiğinde ortalama değişken maliyet (AVC) eğrisinin minimum olduğu Ortalama Değişken Maliyet (AVC): Üretilen birim noktada üretim miktarı (Q) kaç birimdir? başına düşen değişken maliyet miktarıdır. A) 1 B) 2 C) 4 D) 4 E) 5 AVC = TVC Q AVC ve AC eğrileri MC eğrisiyle minimum noktaları olan A ve B noktalarında kesişir. AVC MC AC MC AC AVC B A ANKARA KARİYER YAYINLARI 0Q A noktasında AVCmin= MC'dir. Bir eğrinin minimum, maksimum ya da büküm noktası, o eğrinin fonk- siyonunun 1. türevinin sıfır olduğu noktaya eşittir. TC = 4Q3 – 16Q2 iken sabit maliyetler sıfırdır ve TC = TVC dir. AVC = TVC olduğunda Q AVC = 4Q3 −16Q2 ⇒ AVC = 4Q2 −16Q Q AVC fonksiyonunun türevi alınıp sıfıra eşitlendiğin- de ∂AVC = ∂4Q2 −16Q = 8Q −16 = 0 ∂Q ∂Q 8Q = 16 Q=2 olarak hesaplanır. CEVAP: B 145 İKTİSAT / Çözümlü Soru Bankası