1.เมืองลำปาง

แผนพฒั นาอําเภอ 5 ป (พ.ศ. 2561 –0 พ.ศ. 2565) ฉบบั ทบทวนป พ.ศ. 2564 อําเภอเมืองลาํ ปาง จังหวดั ลาํ ปาง เมอื งลําปาง สะอาดสเี ขยี ว แหลง ทองเที่ยววัฒนธรรม เศรษฐกจิ สรางสรรค แบง ปนสุข “ส”ู ประชา คณะกรรมการบรหิ ารงานอาํ เภอแบบบูรณาการ อาํ เภอเมอื งลาํ ปาง 7 กรกฎาคม 2564

ก

ข

ค คาํ นํา แผนพัฒนาอําเภอ เปนเครื่องมือในการบริหารพัฒนาอําเภอ ที่ชี้ทิศทางของอําเภอวาจะมุง ไปสูทิศทางใดในอนาคต เพ่ือตอบสนองปญหาและความตองการของประชาชนในพื้นท่ี โดยในการจัดทําแผน จะตองบูรณาการความคิดเห็น การวิเคราะหขอมูล ศักยภาพ ทิศทางการพัฒนา รวมถึงการเสนอปญหา ความตองการ จากทุกภาคสวนในพ้ืนที่ของอําเภอ เพื่อเสนอแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม ไปยังหนวยงาน องคกรตาง ๆ ที่เกี่ยวของ เพื่อสนับสนุนงบประมาณ หรือเขามามีสวนรวมในการบูรณาการการดําเนินงาน รว มกัน อนั จะกอ ใหเกดิ การพฒั นาในพน้ื ท่ี และเกดิ ประโยชนส ขุ แกป ระชาชน อาํ เภอเมืองลําปาง โดยคณะกรรมการบริหารงานอําเภอแบบบูรณาการ (ก.บ.อ.) อําเภอเมอื ง ลําปาง ไดนาํ กรอบพัฒนาจังหวัด และรวบรวมขอมูลปญหาและความตองการของประชาชน จากแผนพัฒนา หมูบาน แผนชุมชน แผนชุมชนระดับตําบล แผนพัฒนาทองถิ่น และแผนพัฒนาของสวนราชการ และ สว นราชการทีด่ ําเนินการในพื้นท่ี มาจัดทําแผนพัฒนาอําเภอ 5 ป (พ.ศ. 2561 – 2565) ฉบับทบทวน และ ไดผานมตทิ ่ปี ระชุมรบั รองและประกาศใชแผน โดยนายอาํ เภอเมืองลําปางเปน ผลู งนามในประกาศ และไดจัดสง แผนพัฒนาอําเภอใหหนวยงานตางๆ รวมทั้งองคกรปกครองสวนทอ งถ่ินในพ้ืนท่ีทราบ เพ่ือรวมกันขับเคลื่อน การพฒั นา แกไขปญหาในพนื้ ทอ่ี ยางยง่ั ยืนและเปนไปในทิศทางเดียวกนั คณะกรรมการบริหารงานอําเภอแบบบูรณาการ (ก.บ.อ.) อําเภอเมืองลําปาง มีความ คาดหวังวา แผนพัฒนาอําเภอ 5 ป (พ.ศ. 2561 – 2565) ฉบับน้ี จะเปนประโยชนแกสวนราชการ และ หนวยงานตาง ๆ ในการนําขอมูลจากแผนพัฒนาอําเภอฯ ไปใชประโยชนในการประกอบการดําเนินงานของ หนวยงาน/องคก รตอไป คณะกรรมการบริหารงานอําเภอแบบบรู ณาการ อําเภอเมืองลาํ ปาง 7 กรกฎาคม 2564

ง สารบญั สว นท่ี 1 ขอ มูลเพอื่ การพฒั นาของอําเภอ ประกอบดวย หนา 1.1 ความเปน มาของอาํ เภอ 1.2 คําขวญั อาํ เภอ 5-9 1.3 ขอ มูลสภาพท่วั ไปและสถานการณในปจ จุบนั 10 - 14 15 - 33 ขอ มลู หนว ยงานของรัฐ สว นราชการ รัฐวิสาหกจิ ภาคเอกชนในพนื้ ที่ 1.4 เปา หมายการพฒั นาจังหวัดและประเดน็ ยทุ ธศาสตรข องแผนพฒั นาจังหวดั 34 - 37 1.5 ประเดน็ ปญหาและความตองการเชิงพ้ืนท่ีประเดน็ การพฒั นา 38 - 54 1.6 ผลการพฒั นาและแกไขปญ หาของอาํ เภอในชวงท่ผี า นมา 55 - 69 (ในปง บประมาณ 2 ปทผ่ี า นมา) 70 - 73 1.7 ขอ มูลความเสยี่ งการเกดิ สถานการณโ รคระบาดในพน้ื ที่ ท่ดี นิ อันเปน สาธารณสมบัติของแผน ดิน และขอ มูลความเส่ียงดานสาธารณภัยในพ้ืนท่ี สว นที่ 2 บทวิเคราะหการพัฒนา 2.1 การวเิ คราะหศักยภาพของพ้ืนที่อาํ เภอ 75 - 76 2.2 การกาํ หนดตําแหนงการพฒั นาอาํ เภอ (Positioning) 77 - 79 2.3 การประเมนิ ศกั ยภาพทางยุทธศาสตรของพืน้ ท่ีอาํ เภอ (SWOT Analysis) 80 2.4 การวเิ คราะหท ิศทางการพฒั นายุทธศาสตรการพฒั นาพืน้ ที่อําเภอ (TOWS Martix) 81 สว นท่ี 3 ขอมลู ยุทธศาสตรแ ผนพฒั นาอําเภอ 5 ป (พ.ศ.2561 -2565) ประกอบดวย ดังนี้ 3.1 เปาหมายการพัฒนาอาํ เภอ (วิสยั ทัศนของอาํ เภอ) 83 3.2 พันธกิจ 83 3.3 วัตถปุ ระสงค (เปา หมายรวม) 83 3.4 ประเดน็ การพัฒนาอาํ เภอ (ประเดน็ ยุทธศาสตร) 84 - 87 3.5 เปา หมายเชิงยทุ ธศาสตร (ลกั ษณะเฉพาะเจาะจง) ตวั ชีว้ ดั คาเปา หมาย 84 - 87 ของแตล ะประเดน็ การพัฒนา 3.6 แนวทางการพัฒนา (กลยุทธ) ของแตละประเด็นการพฒั นา 88 - 91 สว นที่ 4 โครงการภายใตป ระเด็นการพัฒนา (ประเด็นยุทธศาสตร) 92 – 181 ภาคผนวก - แผนงาน (ชุดโครงการ) - โครงการ/กิจกรรมยอย - คําสงั่ แตงตัง้ คณะกรรมการบริหารงานอําเภอแบบบูรณาการ (ก.บ.อ.เมอื งลาํ ปาง) - รายงานการประชุมคณะกรรมการบริหารงานอําเภอแบบบูรณาการ (ก.บ.อ.เมอื งลาํ ปาง) ทีร่ บั รองแผนพฒั นาอาํ เภอ 5 ป (พ.ศ. 2561-2565) ฉบับทบทวนในรอบป พ.ศ.2564 - ประกาศคณะกรรมการบริหารงานอาํ เภอแบบบรู ณาการอําเภอเมอื งลําปาง

4 สวนท่ี 1 ขอ มลู เพ่อื การพัฒนาของอาํ เภอเมอื งลําปาง 1.1 ความเปน มาของอาํ เภอ 1.2 คาํ ขวัญอําเภอ 1.3 ขอมลู สภาพทว่ั ไปและสถานการณในปจจบุ นั 1.4 วิสยั ทัศนแ ละประเดน็ ยทุ ธศาสตรของแผนพฒั นาจังหวดั ลาํ ปาง (พ.ศ.2561-2564) 1.5 ประเด็นปญ หาและความตอ งการเชงิ พน้ื ท่ี 1.6 ผลการพฒั นาและแกไขปญ หาสาํ คัญของอาํ เภอในชว งทผ่ี า นมา 1.7 ขอมูลความเสี่ยงการเกิดสถานการณโรคระบาดในพนื้ ท่ี ทีด่ นิ อนั เปน สาธารณสมบตั ขิ องแผน ดนิ และขอมูลความเสีย่ งดานสาธารณภัยในพนื้ ท่ี *********************************

5 สวนที่ 1 ขอ มลู ท่ัวไปของอาํ เภอ 1.1 ความเปนมาของอําเภอ อําเภอเมืองลําปาง เปนเมืองท่ีเกาแกมีประวัติความเปนมาเชนเดียวกับจังหวัดลําปาง กลาวคือ อําเภอเมืองลําปาง เปนท่ีต้ังของที่วาการอําเภอเมืองลําปาง สําหรบั ประวัติความเปนมามเี ร่ืองเลาตอ กันมาหลายตํานาน คอื ตํานานแรก เลาสืบกันมาวา ณ ดินแดนท่ีเปนอําเภอเมืองลําปาง ขณะน้ันมีผูคนอาศัยอยู มากแตไมปรากฏช่ือเรียก ครั้นในสมัยพุทธกาล พระพุทธองคไดทรงโปรดสัตว ไดเสด็จมาถึงท่ีแหงนี้ และ ไดประทับอยู เมื่อพระอินทรไดลวงรูจึงไดแปลงกายเปนไกขาว เพื่อท่ีรองปลุกชาวบานในตอนเชากอนท่ีพระพุทธ องคจ ะออกโปรดสตั ว ใหล ุกขึน้ มาประกอบอาหารใสบาตรไดทัน ชาวเมืองน้ีจึงพรอมใจขนานนามวากุกกุฎนคร หรือ เมอื งไกข าว เมอื งลําปางจงึ นํารปู ไกขาวเปนสญั ลกั ษณมาจนถงึ ทุกวนั นี้ ตํานานตอมา กลาวถึงเมืองลาํ ปาง ซึ่งเปนเมืองกอนประวัติศาสตร ตัง้ อยูในเขตวัดพระธาตุ ลําปางหลวง โดยมีคันคูลอมรอบ มีพ้ืนที่บริเวณเมือง 220 ไร มีตํานานเมืองโดยเฉพาะคือ เมืองลัมภกัปปะ นคร เมื่อคร้ันพระพุทธองคไดตรัสรูและไดจารึกแสวงบุญพรอมพระอรหันต 3 องค มาถึงหมูบานลัมภการีน หรือบานลําปางหลวง ประทับอยูเ หนอื ดอยมอ นนอ ย ณ ที่น้ันมีผูชายผูหนึ่งชอื่ ลั๊วะอายกอน ผา นมาเห็นพระพุทธองค เกิดความเล่ือมใสศรัทธา นําเอานํ้าผึ้งบรรจุกระบอกไมปาง มะพราว และมะตูมอยางละลูก หาบคอนดวยไม ขะจาว มานอมถวาย พระพุทธองคฉันทน้ําผึ้งและพยากรณวา กาลเบ้ืองตนจะมีผูมาสรางเมืองช่ือลําปาง (ลัมภกัปปะ) ขึ้น ณ ทนี่ ้ี พระองคทรงยกพระหัตถลูบพระเศยี ร ไดเกศาหนึ่งเสนติดพระหัตถมาแลวมอบเกศา นั้นแกล๊ัวะอายกอน ลั๊วะอายกอนไดรับไวดวยความช่ืนชมยินดี และนําไปบรรจุไวในผอบทองคําหนัก 8 กํา อันเชิญประดิษฐานในหลุมกวางยาว 5 วา กับ 7 ศอก พระสัมมาสัมพระพุทธเจาไดตรัสพยากรณตอไปวา เม่อื พระองคเขาสูป รินิพพานแลวเปนเวลานาน 215 ป จะมีพระอรหันตนําพระบรมสารรี กิ ธาตุของพระพุทธองค มาบรรจุไวในเจดียนี้อีก ปจจุบันน้ีคือ บริเวณวัดพระธาตุลําปางหลวง บานลําปางหลวง ตําบลลาํ ปางหลวง อําเภอเกาะคา จังหวดั ลําปาง ตํานานเมืองตะกอน หรือเมืองนคร คือ เมืองในรูปหอยสังข มีช่ือในภาษาบาลีวา เมืองเขลางค เปน เมอื งใหญเปน ทอ่ี ยูอาศัยของคนมากมายคกู บั เมอื งลําพูน ซึ่งมีชอ่ื ทางภาษาบาลีวา เมืองหริภญู ชัย ตาํ นาน ของเมืองเขลางคอยูในตํานานพ้ืนเมือง มีประวัติการสรางเมืองราว พ.ศ. 1223 โดยสุพรหมฤาษีสรางใหแก เจาอนันตยศโอรสคูแฝดกับเจามหันตยศ ของพระนางเจาจามเทวี สรางเพ่ือใหเปนนครหลวงคูกับเมืองหริภูญชัย เจาอนันตยศยังไดสรางเมืองใกล ๆ กับเขลางคนคร เพ่ือเปนเมืองประทับของพระนางเจาจามเทวี เม่ือครั้น เสด็จมาเย่ียมคือ นครอาลัมภางค หลังจากนั้นเมืองสองเมืองนีก้ ็รวมตวั กันเปนเขลางคอาลมั ภางค ปจจุบัน คือ บริเวณวัดพระแกวดอนเตา และเคยเปนที่ประดิษฐานพระมหารัตนปฏิมากร (พระแกวมรกต) ที่อันเชิญ มาจากจงั หวดั เชียงรายในสมัยของหม่นื โลกนคร และเจาหาญ ราว พ.ศ. 1979-2011 ลําปางในสมยั โยนกเชยี งแสน ราว พ.ศ. 1208-1800 ตกอยูในอํานาจของอาณาจกั รของ หริภูญชัย คร้ันถึงสมัยสุโขทัยเมื่อพระเจามังรายชนะลําพูน และไดสรางเมืองเชียงใหม แลวจึงยกทัพตีนคร เขลางคข้นึ อยใู นอํานาจ พ.ศ. 1838

6 ตอมา สมัยกรุงศรีอยุธยา เมืองลําปางบางคราวก็อยูในการปกครองของพมา บางคราวก็ อยใู นอาํ นาจของลานชาง และบางคราวกอ็ ยใู นการปกครองของเชียงใหม ในระหวาง พ.ศ. 2272-2290 บานเมืองในภาคเหนือตอนบนมิไดเปนปกติสุข เกิดการ จราจลไปทุกหนทุกแหง เชน เชียงแสน เชียงราย ลําพูน ลําปาง แพร นาน เชียงใหม ตางก็ตั้งตัวเปนอิสระ ไมข ึ้นกับใคร เชียงใหมก ็เปน เจาองคค าํ กษัตริยล านชา งปกครอง และลาํ พูนก็มีทาวมหายศปกครอง สวนลําปางน้ัน กม็ เี จาลนิ้ กาปกครอง แตไมมีอํานาจสิทธิขาด มีแตขุนเมือง 4 คน ตางก็แกงแยงอํานาจกัน ทางเชียงใหมจึงให ทาวมหายศเมืองลําพูนยกทัพมายึดเมืองลําปางทําใหเกิดวีรบุรุษขึ้น คือ หนานทิพยชางสามารถปราบทาวมหายศ เมืองลําพูนได และชาวเมืองไดสถาปนาใหเปนเจาทิพจักรหลวง หรือ เจาพระยาสุลวะฤาไชยสงคราม ในป พ.ศ. 2275 และไดเปนตนกระกูลเช้ือเจ็ดตนครองเมืองเหนือตอนบน พระยาสุลวะฤาไชยสงคราม มีโอรสและธิดา จํานวน 6 คน และในจํานวน 6 คนนี้มีเจาฟาชายแกว ซงึ่ ตอ มาเจาฟาชายแกวก็มีโอรสธิดา อีก 10 คน และในจํานวน 10 คน มีโอรสอยู 7 คน ท่ีเปนตนตระกูล ณ ลําปาง , ณ ลําพูน , ณ เชียงใหม สกุลเช้ือเจ็ดตนแหงเชียงรายและเชียงแสน ซึ่งมีเจากาวิละ, เจาคําโสม, เจาธรรมลังกา, เจาดวงทิพย, เจา หมหู ลา , เจา คาํ ฝน และเจาบญุ มา เรอ่ื งราวเกยี่ วกบั ท่ตี งั้ ของเมอื งเขลางคน คร เมื่อสํารวจผังเมือง จากภาพถายทางอากาศและการสํารวจภาคพ้ืนดิน รวมท้ังการศึกษา เร่ืองราวในตํานานตาง ๆ ท่ีเกี่ยวของเมืองเขลางคพบวา ผังเมืองอันเปนที่ต้ังของเมืองเขลางคแบงออกเปน 3 ยคุ ไดแ ก

7 ยุคแรกยคุ สมัยจามเทวี ตัง้ อยูใ นเขตตาํ บลเวยี งเหนือ สรา งขน้ึ ราว พ.ศ. 1223 โดยพระสุพรหมฤษีสรา งถวายพระเจา อนันตยศกุมารหรือ อินทรเกิงการ โอรสของพระนางจามเทวี เปนเมืองคูแฝดของเมืองหริภุญชัย ผังเมืองมี ลักษณะคลายรูปหอยสังข (สมุทรสังขปตตสัณฐาน) กําแพงเมืองช้ันบนเปนอิฐ ช้ันลางเปนคันดิน 3 ชั้น สันนิษฐานวากําแพงอิฐที่สรางบนกําแพงดินเปนการตอเติมในสมัยหลัง มีความยาววดั โดยรอบ 4,400 เมตร สรางในพ้ืนทปี่ ระมาณ 600 ไร มีประตูเมืองสําคัญ ๆ ไดแก ประตูมา ประตูผาปอง ประตูทานาง ประตตู น ผึ้ง ประตปู อ ง ประตนู กกดและประตูตาล ปูชนียสถานท่ีสําคัญไดแก วัดพระแกวดอนเตา ซึ่งคร้ังหน่ึงเคยเปนที่ประดิษฐาน พระพุทธ มหามณีรตั นปฏมิ ากร (พระแกวมรกต) ระหวาง พ.ศ. 1979 - 2011 นอกจากน้ียังมีโบราณสถานสําคญั อีก หลายแหงไดแก วัดอุโมงคซึ่งเปนวัดราง อยูบริเวณประตูตาล สวนวัดที่อยูนอกกําแพงเมืองไดแก วัดปาพราว อยูทางดานเหนือ วัดพันเชิง วัดกูขาวหรือเสตกุฎาราม ซ่ึงเคยเปนท่ีประดิษฐานพระสิกขีปฏิมากร ในสมัย พระนางจามเทวี วดั กูแดง วัดกูคาํ อยทู างทิศตะวันตก ในปจจุบันนี้บริเวณวัดพันเชิงและวัดกูแดง ถูกทําลาย จนไมเหลือสภาพของโบราณอยูอีกตอไป ระหวางวัดกูขาวมายังเมืองเขลางคม ีแนวถนนโบราณ ทอดเขาสูตัว เมืองทางประตูตาล สันนิษฐานวาสรางมาตั้งแตสมัยพระนางจามเทวี ขณะมาประทับอยูในเขลางคนคร แนวถนนโบราณนย้ี ังใชเ ปนคนั ก้ันนํา้ ปาเพื่อทดน้ําเขาสูคเู มืองและแบง เขาไปใชในตัวเมืองดวย ระดับคูนาํ้ จะสูง กวาแมนํ้าสายใหญ เมืองในยุคน้ีมีการเก็บนํ้าไวในคอรอบทิศ โดยใหมีระดับสูงกวาแมนํ้าสายใหญท่ีไหลผาน บรเิ วณใกลเ คยี งซ่งึ เปนแบบเฉพาะเมอื งรูปหอยสังขยุคน้เี ทา น้นั

8 เมืองเขลางคเปนเมืองคูแฝดกับเมืองหริภุญชัย มีชื่อในตํานานวา เมืองละกอน หรือละคร ภายหลังจากสมัยพระเจาอนันตยศแลว สภาพของเมืองฝาแฝดกับหริภุญชัยก็หมดไป สันนิษฐานวา เขลางคนครมีเจาผูครองตอมาอีกประมาณ 500 ปแตไมปรากฏพระนามในหลักฐานหรือเอกสารใดๆ จนกระท่ังถึง พ.ศ. 1755 ไดปรากฏชื่อของเจานายเมืองเขลางคพระองคหนึง่ มีพระนามวา เจาไทยอํามาตย แหงเขลางค ไดแ ยงชิงอํานาจจากพระยาพิณไทย เจาเมืองลําพูนแลวสถาปนาพระองคปกครองหริภุญชัย สบื ตอ กันมาถงึ 10 รัชกาล จนกระทัง่ ถึงสมยั พระยายีบา ก็สูญเสียอาํ นาจใหแ กพ ระยามงั ราย ใน พ.ศ. 1844 ยคุ ทส่ี องสมยั ลานนาไทย เมืองเขลางคยคุ ที่ 2 เปนเมอื งที่สรางขึน้ ในสมยั ลานนาไทย มีเนื้อที่ประมาณ 180 ไร กําแพง ยาว 1,100 เมตร ตั้งอยูในตําบลเวียงเหนือ อยูถัดจากเมืองเขลางคย ุคแรกลงมาทางใต เปนเมืองท่ีกอกําแพง ดวยอิฐ ประตูเมืองที่มีช่ือปรากฏคือ ประตูเชียงใหม ประตูนาสรอย ประตูปลายนาอันเปนประตูท่อี ยูรวมกับ ประตูนกกต ตอนทอนหัวสังขของตัวเมืองเกาและประตูปอง ทป่ี ระตูปองยังคงมซี ากหอรบรุนสมัยเจาคําโสม ครองเมืองลาํ ปาง ซงึ่ ไดใ ชเปน ปราการตอสกู ับพมา ครั้งสําคญั ในป พ.ศ. 2330 พมาลอมเมืองอยูเปนเวลานาน จนกระทัง่ กองทัพทางกรุงเทพฯ ยกขนึ้ มาชวยขับไลพมาแตกพา ยไป โบราณสถานสาํ คัญในเมืองเขลางคยุคท่ี 2 ไดแกวัดปลายนาซ่ึงเปนวัดรางและวัดเชียงภมู ิ หรือวัดปงสนุกในปจจุบัน ซ่ึงเปนที่ต้ังของศาลเจาพอล้ินกานท่ีดํานํ้าชิงเมืองแขงกับเจาฟาหลวงชายแกว (บดิ าของเจา 7 ตน) แตเ จาลิ้นกานแพจึงถูกพมาประหารชีวิต สันนิษฐานวาพระเจาล้ินกานคงจะเปนเจาสกุล ลา นนาไทยองคส ดุ ทายทีอ่ ยใู นเมอื งเขลางค เมืองเขลางคส มัยลานนาไทย ไดร วมเอาเมืองเขลางคยคุ แรก (เมืองรูปหอยสังข) กับ เมือง เขลางคยุคใหมเ ชาดวยกัน ต้ังอยูเขตฝงตะวันตกของแมน้ําวัง ซึ่งเรียกกันอยางแพรหลายในตาํ นานตาง ๆ ของ ทางเหนอื วา\"เมอื งละกอน\" ยุคทีส่ าม เมืองละกอนในสมัยราชวงศเมง็ ราย (พ.ศ. 1839 - 2101) เม่ือพระเจาเม็งรายสรางเมืองเชียงใหมเปนราชธานี ในป พ.ศ. 1839 แลว ไดแผขยาย อิทธิพลมาครอบครองลําพนู และเมอื งลคร (เขลางค) กลาวคอื ใน พ.ศ. 1844 พระเจาเม็งรายโปรดใหขุนคราม โอรส ยกกองทัพไปตีเมืองลําพูน พระยายีบาสูไมได จึงอพยพหนีมาพึ่งพระยาเบิกพระอนุชาท่ีเมืองลคร (เขลางค) กองทพั ของพระเจาเมง็ รายซง่ึ มขี ุนครามเปน แมทัพ ไดยกติดตามมาประทะกับกองทัพของพระยาเบิก ทรี่ มิ น้ําแมต าล ปรากฏวาพระยาเบิกเสยี ชีวติ ในการสูรบ สวนพระยายีบาเจาเมืองลําพูน ไดพ าครอบครัวหนีไป พึง่ เจา เมืองสองแคว (พษิ ณโุ ลก ) ประทับอยูทน่ี น่ั จนส้นิ พระชนม จึงสิ้นวงศเจาผูครองเขลางคย ุคแรก สวนเร่อื งราวในตํานานชนิ กาลมาลปี กรณ ไดกลาวเพิ่มเติมตอไปอีกวา ภายหลังจากท่ีพระเจา เม็งรายไดร ับชยั ชนะตอ พระยาเบิกแลว ไดแตง ตง้ั ชาวมิลกั ขะเปน เจาเมอื งแทน เจาเมืองคนใหมพยายามชกั ชวน ชาวเมืองเขลางคสรา งเมืองใหม ซึ่งกลายเปนเมอื งเขลางคย ุค 2 หลังจากนี้ก็มเี จาผูครองนครซึ่งมียศเปนหมื่น ปกครองสืบตอกันมา เปนเวลานาน จนกระทง่ั สิ้นราชวงศเม็งราย พมาก็แผอิทธิพลเขามาแทนทใ่ี นสมัยพระเจา บุเรงนอง

9 เมืองนครลําปางเปนหัวเมืองสําคัญของลานนาไทยมาจนกระท่ังถึงสมัยพระเจาบุเรงนอง กษัตริยพมาแหงหงสาวดีไดแ ผอํานาจเขาครอบครองลานนาไทยใน พ.ศ. 2101 ซึ่งสัญลักษณแ หงอํานาจของ บุเรงนองยังปรากฏอยูทั่วไป ไดแกไมแกะสลักรูปหงสประจําวัดตาง ๆ (หมายถึงหงสาวดี) นับตั้งแตน้ันมา นครลําปางตกอยูภายใตอ ํานาจของพมาเปนเวลานานรวม ๆ 200 ปเศษ (พ.ศ.2101 - 2317) และบางครง้ั ก็ อยูภายใตการปกครองของกรุงศรีอยุธยาบางเชน สมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชและสมัยสมเด็จพระนารายณ มหาราช เปนตน ดังน้ันสถาปตยกรรม วัดวาอาราม โบราณสถานตาง ๆ ในเมืองลําปางจึงไดรับอิทธิพลของ ศลิ ปะพมา เหน็ ไดอยางชดั เจน อาทิ วัดศรีชุม วดั พระแกวดอนเตาฯ ชว งสมัยพมาปกครองอาณาจักรลานนารวม ไปถึงเมืองลําปางไมไดสรางคุณประโยชนแกบานเมือง มิหนําซํ้ายังกระทําการยํ่ายีขมเหงชาวบานจนทําให ชาวเมอื งเกลียดชงั ไปทัว่ จนกระทั่งไดเกิดวีรบุรษุ ผูกลาแหงบานปกยางคก (ปจจุบันอยูอําเภอหางฉัตร) นามวา เจาพอทิพยชาง ทานไดรวบรวมชาวเมืองขับไลพมาพนเมืองลําปางไดสําเร็จ พรอมกันน้ีชาวเมืองจึงพากัน สถาปนาทานขึ้นเปนเจาเมืองลําปาง มพี ระนามวา พญาสุวฤๅไชยสงคราม เวลานนั้ เมืองลาํ ปางเปนเมืองเดียว ในลานนาทีป่ ราศจากอํานาจปกครองจากพมา กาลเวลาตอมาลูกหลานของทานไดกอบกูเอกราชขับไลพมาจากแผนดินลานนา และไดเปน เจาหลวงเชียงใหม ลําพูน นาน และตนตระกูลของทานมีนามปรากฏในพงศาวดารวา ราชวงศทิพยจ ักราธิวงศ ในสมัย รัชกาลที่ 5 ไดมกี ารปฏริ ปู ระบอบการปกครองเปนระบอบ มณฑล เมืองลําปางข้ึนอยูกับ มณฑลพายัพ (เมืองเชียงใหม) และ มณฑลมหาราษฎร (เมืองเชียงราย) ตอมาสมัย รัชกาลท่ี 6 ไดเปล่ียนแปลงเปนจังหวัด เมอื งลําปางจึงมฐี านะเปน จงั หวัดหน่งึ ต้งั แตน ัน้ เปนตนมา โดยมีอําเภอเมืองลําปาง เปนอําเภอหน่ึงของจังหวดั ลําปาง มปี ระวัตศิ าสตรค วามเปนมาเชน เดยี วกับประวัตศิ าสตรข องจังหวดั ลาํ ปางดงั กลาวขางตน

10 1.2 คําขวญั อาํ เภอเมืองลําปาง เจดยี ซาวงามเลิศ ชูเชดิ วดั พระแกว แวะแอว บานเสานัก ลําปางเมืองรถมา แวะพักเข่ือนก่ิวลม ชื่นชมพอเจา ทิพยชาง อิม่ เอมวิถคี นละกอน ลือชาถวยกาไก ยงิ่ ใหญค รบู าเกษม โดยมรี ายละเอียดประกอบคาํ ขวัญ ดังน้ี เจดยี ซาวงามเลิศ : วัดพระเจดียซ าวหลัง (ซาว หมายถงึ 20) เปน วัดคูบ า นคเู มอื งของนครลาํ ปาง สถานท่ตี ง้ั มีความสําคัญเปนที่ประดิษฐานพระเจาแสนแซทองคํา และมีองคพ ระเจดีย 20 องค บานวังหมอเจดียซาว หมูที่ 1๒ ตําบลตนธงชัย หางจากตัวอําเภอเมือง ลําปาง ประมาณ ๕ กิโลเมตร ชูเชิดวัดพระแกว : วัดพระแกวดอนเตาสุชาดาราม เปนวัดคูบานคูเมืองของนครลําปาง เคย สถานทีต่ ้งั เปนวัดที่ประดิษฐานองคพระแกวมรกต ซึ่งปจจุบันประดิษฐาน ณ วดั พระ ศรีรัตนศาสดาราม กรุงเทพมหานคร ภายในวัดมีโบราณสถาน และ สถาปตยกรรมลานนา รวมถึง สถาปต ยกรรมพมา ทส่ี วยงาม อยูท ่ีตาํ บลเวียงเหนือ หางจากตัวอาํ เภอเมืองลาํ ปางประมาณ ๒ กิโลเมตร

11 แวะแอว บา นเสานัก : บานเสานัก เปนสถานที่ทองเท่ียวท่ีนักทองเที่ยวและชาวตางชาตินิยมมา ทองเท่ียวและศึกษาดูสถาปตยกรรมลานนา ความพิเศษของสถานท่ีดัง กลาวคือ เปนบานของ คหบดีนครลําปาง มีการสรางบานท่ีใชเสาจํานวน มาก (คาํ วา “นัก” ในภาษาลานนา หมายถงึ “มาก”) สถานที่ต้งั เลขที่ ๘๖ ถ.ราษฎรวัฒนา ต.เวียงเหนือ หางจากตัวอําเภอเมืองลําปาง 1 กิโลเมตร แวะพกั เข่อื นก่วิ ลม : เข่ือนก่ิวลม เปนเขื่อนขนาดใหญ กั้นแมนํ้าวัง ซ่ึงเปนสายน้ําหลอเล้ียงผูคน สถานที่ต้งั ชาวลําปาง ทัศนียภาพโดยรอบเข่ือน มีความสวยงาม เหมาะเปนแหลง ทองเท่ียวพักผอนหยอนใจของนักทองเท่ียว สามารถลองแพชมความงาม ของเกาะแกง และบรเิ วณหนาผา ภูเขา โดยรอบสองฝง น้ําเหนือเข่อื น บา นสบมาย หมูท่ี ๒ ตําบลบานแลง หางจากอําเภอเมืองลําปางประมาณ ๓๗ กโิ ลเมตร

12 ชน่ื ชมพอ เจาทิพยช า ง : เจาพอทิพยชาง หรือ พระยาสุลวลอื ไชยสงคราม เปนตนตระกูลเชือ้ เจ็ดตน คือ ตระกูล ณ ลําปาง /ณ ลําพูน /ณ เชียงใหม ของลานนาไทย ทานเปน เช้ือสายชาวลําปาง ไดกอบกูบานเมืองนครลําปาง หรือเขลางคนคร ให รอดพนจากการปกครองของพมา ชาวลําปางจึงไดจัดสรางอนุสาวรีย พระยาสุลวลือไชยสงคราม หรือ เจาพอทพิ ยชาง เพื่อยกยองวีรกรรมของ ทา น สถานท่ีตง้ั บา นปา ขาม ต.พระบาท หา งจากตัวอําเภอเมอื งลําปาง ประมาณ ๒ กโิ ลเมตร ลาํ ปางเมอื งรถมา : ในสมยั รัชกาลท่ี 5 รถมา ไดถูกนํามาใชเปนยานพาหนะของนครลําปาง ตอมาเม่ือบานเมืองมีความเจริญข้ึน มีการนํารถยนตมาใชเปนยานพาหนะ รถมาไดถูกใชเปนพาหนะลดนอยลง และชาวลําปางเกรงวาหากไมมี อนุรักษรถมาไว รถมาของเมืองลําปางก็จะเลือนหายไป จึงไดม ีการนํารถมา มาใหบริการนักทองเที่ยวนั่งชมวิถีชีวิต ทัศนียภาพ และสถานที่ทองเที่ยว ตาง ๆ ของเมืองลําปาง “รถมา ” จึงถือไดวา เปนสัญลกั ษณข องเมอื งลําปาง

13 ลือชาถวยกา ไก : ถวยกาไก หรือ ถวยตราไก (“กา” ภาษาลานนา หมายถึงคําวา “ตรา”) เปนเครื่องปน เลอื่ งชือ่ ของเมอื งลําปาง ที่มีมาแตอดีตกาล ปจจุบันเปนสินคา อุตสาหกรรมที่มีการผลิตอยางแพรหลายไปท่ัวจังหวัดลําปาง ซึ่งแตเดิม นครลําปางเปนเมือง “กุกกุฏนคร หรือ “เมืองไก” บรรพชนชาวลําปางจึง ใชภาพไก เปน สัญลักษณในถวย/ชาม/ภาชนะ ตาง ๆ เรียกวา ถวยกาไก หรือ ถวยตราไก ยิง่ ใหญค รบู าเกษม : หลวงพอเกษม เขมโก หรือ ครูบาเจาเกษม เขมโก (นามเดิม เจาเกษม ณ ลําปาง) เปนพระเถระและเกจิอาจารย ผูเครงครัดในธุดงควัตร ปลีกวิเวก พุทธศาสนิกชนในจังหวัด ลําปางและชาวไทยเคารพนับถือทานเปนพระเถรา จารยปูชนียบุคคลรูปหนึ่งของประเทศไทย และมีผูมีความเคารพศรัทธาเปน จํานวนมากในปจจุบัน อีกทั้งทานยังเปนเจานายในราชวงศทิพยจักร ที่ออก ผนวชอีกดวยหลวงพอเกษม เขมโก เกิดเม่ือวันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2455 อุปสมบท พ.ศ. 2475 มรณภาพ วันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2539 พรรษา 64ปจจุบัน สรีระสังขาร ของหลวงพอเกษม เขมโก ประดิษฐาน ณ มณฑป ในสถานปฏิบัติธรรมหลวงพอเกษม เขมโก ถนนลําปาง-แจหม ต.ตน ธงชัย อ.เมืองลําปาง จ.ลําปาง นักทองเที่ยวและผูมีจิตศรัทธาในหลวงพอ เกษม เขมโกสามารถไปสักการะสรีระสงั ขารของหลวงพอ เกษม เขมโก ได

14 อมิ่ เอมวถิ คี นละกอน : ชาวลําปาง เรียกอีกชื่อหน่ึงวา ชาวละกอน ไดดําเนินชีวิตอยางเปนสุข ตามวิถีคนละกอน ท้ังดานศาสนา ประเพณี วัฒนธรรม และวิถีชีวิตท่ี เรยี บงาย มวี ถิ ชี ีวิตทไี่ มหมนุ ไปตามกาลเวลา

15 1.3 ขอ มูลสภาพทว่ั ไปและการสถานการณใ นปจ จบุ นั แผนท่อี าํ เภอเมืองลําปาง 1) ท่ตี ั้ง อําเภอเมอื งลาํ ปาง ตง้ั อยใู นเขตพนื้ ท่ีภาคเหนือตอนบนของประเทศ มีเนื้อท่ีประมาณ 800.08 ตารางกิโลเมตร อยูหางจากกรุงเทพมหานคร ตามทางรถไฟประมาณ 625 กิโลเมตร และตามทาง หลวงแผนดนิ สายพหลโยธนิ ประมาณ 602 กโิ ลเมตร อาณาเขต ทิศเหนือ ตดิ ตอ กบั อําเภอแจห ม อําเภอเมืองปาน ทศิ ใต ตดิ ตอ กบั อําเภอแมทะ อําเภอเกาะคา ทศิ ตะวนั ออก ติดตอกบั อาํ เภอแมเ มาะ ทศิ ตะวันตก ติดตอกบั อําเภอหา งฉตั ร ลกั ษณะภมู ิประเทศ สภาพพื้นทีโ่ ดยท่ัวไป เปน พน้ื ท่รี าบสูงมภี เู ขาลอมรอบและมีทีร่ าบ บริเวณฝง แมนาํ้ เปนบางสวน ภมู ิอากาศ ฤดูหนาว เร่ิมตนเดือน พฤศจิกายน จนถึงเดือน กุมภาพันธ อุณหภูมิต่ําระหวาง ๑๕ - ๑๘ ฤดรู อน องศาเซลเซยี ส ฤดูฝน เริ่มประมาณเดือนมีนาคม จนถึงกลางเดือนมิถุนายน อุณหภูมิสูงสุดระหวาง ๓๕ - ๔๓ องศาเซลเซียส เรมิ่ ตง้ั แตก ลางเดอื น กรกฎาคม จนถึงเดอื น ตุลาคม

16 2) การปกครอง การปกครองสวนภูมิภาค อําเภอเมืองลําปาง แบง เขตการปกครองออกเปน ๑๙ ตาํ บล 1) เขตเทศบาลนครลําปาง ไดแก ตําบลหัวเวียง ตาํ บลเวยี งเหนอื ตาํ บลสบตุย ตําบลสวนดอก ตาํ บลพิชัย (บางสว น) ตาํ บลพระบาท (บางสว น) ตาํ บลบอแฮว (บางสว น) และตําบลชมพู (บางสวน) 2) เขตเทศบาลเมอื งเขลางคนคร ไดแก ตําบลชมพู (บางสวน) ตําบลปงแสนทอง ตําบลพระบาท (บางสวน) และ ตําบลกลวยแพะ 3) เขตเทศบาลเมืองพชิ ัย ไดแ ก ตาํ บลพิชัย (บางสวน) 4) เขตเทศบาลตาํ บล มี 2 ตําบล ไดแก ตาํ บลบอแฮว และตาํ บลตนธงชัย 5) นอกเขตเทศบาลนคร/เทศบาลเมือง มี ๑1 ตาํ บล จํานวน ๑๔๔ หมูบาน ไดแก ตําบลทุงฝาย ตําบล บานคา ตาํ บลบานเปา ตําบลบุญนาคพัฒนา ตําบลบานแลง ตําบลบานเอื้อม ตําบลตนธงชัย ตําบลบานเสด็จ ตาํ บลพชิ ัย ตําบลนิคมพฒั นา และตาํ บลบอแฮว การปกครองสว นทองถน่ิ 1) เทศบาลนคร จํานวน ๑ แหง คือ เทศบาลนครลําปาง 2) เทศบาลเมือง จํานวน 2 แหง คือ เทศบาลเมืองเขลางคน คร และเทศบาลเมืองพิชยั 3) เทศบาลตาํ บล จํานวน 2 แหง คือ เทศบาลตําบลบอ แฮว และ เทศบาลตาํ บลตน ธงชยั 4) องคการบริหารสว นตําบล จํานวน ๑0 แหง คอื อบต. บานแลง อบต. บานเสดจ็ อบต. พิชัย อบต. บุญนาคพัฒนา อบต. ทุงฝาย อบต.นิคมพัฒนา อบต. บอแฮว อบต. บานเปา อบต. บานเอื้อม และ อบต. บานคา 3.) หนว ยงานในพน้ื ที่ 3.1 หนว ยงานราชการอาํ เภอ/รัฐวสิ าหกิจ หนว ยงานราชการอาํ เภอ 1) ท่ที ําการปกครองอําเภอเมืองลาํ ปาง 2) สาํ นกั งานทอ งถน่ิ อําเภอเมืองลําปาง 3) สํานักงานพฒั นาชุมชนอําเภอเมอื งลาํ ปาง 4) สาํ นกั งานประมงอําเภอเมอื งลําปาง 5) สาํ นักงานสรรพากรพื้นที่สาขาเมอื งลําปาง 6) หนวยสสั ดอี ําเภอเมอื งลาํ ปาง 7) สํานักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ มอาํ เภอเมืองลําปาง 8) สํานกั งานเกษตรอาํ เภอเมืองลาํ ปาง 9) สาํ นกั งานสาธารณสุขอําเภอเมอื งลําปาง 10) สํานกั งานปศุสตั วอ ําเภอเมืองลาํ ปาง 11) ศนู ยการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอําเภอเมอื งลาํ ปาง 12) สถานตี าํ รวจภธู รเมอื งลาํ ปาง 13) สถานีตํารวจภธู รบานเสด็จ 14) สถานตี าํ รวจภูธรทุง ฝาย 15) สถานตี าํ รวจภธู รบา นเอือ้ ม 16) สถานตี าํ รวจภธู รเขลางคน คร

17 รัฐวิสาหกิจ 1) ท่ที าํ การไปรษณียล าํ ปาง 2) การไฟฟา สว นภมู ิภาคจงั หวัดลาํ ปาง 3) การประปาสว นภูมิภาคสาขาลําปาง 3.2 ธนาคาร/สถาบันการเงิน 1) ธนาคารเพ่ือการเกษตรและสหกรณการเกษตร จาํ นวน 3 สาขา (สาขาลาํ ปาง/ สาขาอลมั ภางค/ สาขาเขลางค) 2) ธนาคารออมสิน จาํ นวน 5 สาขา (สาขาลําปาง/สาขาสบตุย/สาขาบิ๊กซีลําปาง/ สาขาเซ็นทรัลลาํ ปาง/สาขาน้ําโทง ) 3) ธนาคารกรุงไทย จาํ กัด (มหาชน) จํานวน 5 สาขา (สาขาลาํ ปาง/สาขาประตูชัย/ สาขานากวม/สาขาเซ็นทรัลลาํ ปาง/สาขาศูนยราชการจงั หวดั ลาํ ปาง) 4) ธนาคารอาคารสงเคราะหลาํ ปาง จาํ นวน 1 สาขา (สาขาลาํ ปาง) 5) ธนาคารกรุงเทพ จาํ กดั (มหาชน) จํานวน 6 สาขา (สาขาในเวยี ง/สาขาลําปาง/สาขา สบตุย/สาขาบ๊ิกซีลาํ ปาง/สาขาเซน็ ทรัลลําปาง/สาขาโลตสั ลําปาง) 6) ธนาคารไทยพาณชิ ย จํากดั จํานวน 4 แหง (สาขาลาํ ปาง/สาขาประตูชยั /สาขาบก๊ิ ซี ลําปาง/สาขาเซ็นทรลั ลาํ ปาง) 7) ธนาคารกสิกรไทย จาํ กดั จํานวน 3 แหง (สาขาฉัตรไชย/สาขาบิ๊กซี/ สาขาเซ็นทรัลลาํ ปาง) 8) ธนาคารกรุงศรีอยุธยา จํากดั (มหาชน) จํานวน 3 แหง (สาขาลาํ ปาง/สาขายอ ยลําปาง/ สาขาเซน็ ทรลั ลําปาง) 9) ธนาคารทหารไทยธนชาติ จํากดั (มหาชน) จาํ นวน 1 แหง (สาขาลาํ ปาง) 10) ธนาคารนครหลวงไทย จาํ กดั จํานวน 2 แหง (สาขาสาขาลําปาง/สาขาสบตยุ ) 11) ธนาคารยู โอ บี จํากัด จาํ นวน 1 แหง (สาขาลาํ ปาง) 12) ธนาคารอิสลาม จาํ กัด จํานวน 1 แหง (สาขาลาํ ปาง) 13) บริษัทเงินทุน 2 แหง บรรษัทเงนิ ทุน 3 แหง 14) สหกรณ 84 แหง 3.3 หนว ยงานอ่นื ๆ ในพื้นที่ 1) ศูนยเรียนรโู ครงการอันเนือ่ งมาจากพระราชดาํ รอิ ําเภอเมืองลาํ ปาง แหง ที่ 1 บานทา เด่ือ หมทู ี่ 12 ตําบลพชิ ยั อําเภอเมอื งลาํ ปาง จังหวัดลาํ ปาง 2) ศนู ยเรยี นรูโครงการอนั เน่อื งมาจากพระราชดําริอาํ เภอเมอื งลําปาง แหง ที่ 2 บานทา สมปอ ย หมูที่ 1 ตาํ บลทุงฝาย อําเภอเมอื งลําปาง จงั หวดั ลาํ ปาง 3) ศนู ยเ รยี นรูโ ครงการอันเนือ่ งมาจากพระราชดําริอาํ เภอเมอื งลําปาง แหง ท่ี 3 บา นศรีไตรภูมิ หมทู ่ี 12 ตาํ บลนิคมพฒั นา อําเภอเมืองลาํ ปาง จังหวดั ลําปาง

18 4.) ประชากร คน เปนชาย 107,593 คน หญิง 118,336 คน 4.1 ประชากรรวมทั้งส้ิน 225,929 ครวั เรอื น 103,014 ครวั เรอื น ตารางท่ี 1 : ขอ มูลประชากร/ครวั เรอื น ของอาํ เภอเมอื งลาํ ปาง (ขอมลู ณ วนั ที่ 31 พฤษภาคม 2564) เขตพื้นที่ ครัวเรือน ชาย ประชากร (คน) คิดเปน รอยละ หญงิ รวม 1 อาํ เภอเมอื งลาํ ปาง 37,916 45,472 40.95 2 เทศบาลนครลําปาง 29,196 23,393 47,056 92,528 22.88 3 เทศบาลเมอื งเขลางคนคร 25,464 28,202 28,301 51,694 26.29 4 เทศบาลเมืองพชิ ยั 6,370 6,190 31,199 59,401 5.83 5 เทศบาลตําบลบอแฮว 4,068 4,336 6,977 13,167 4.05 103,014 107,593 4,803 9,139 100 รวม 118,336 225,929 ทม่ี าของขอ มูล : สาํ นักทะเบยี นอาํ เภอเมืองลําปาง /สํานักทะเบยี นทอ งถิน่ ในพน้ื ท่ี ณ วนั ท่ี 31 พฤษภาคม 2564 ตารางท่ี 2 : ขอ มูลประชากร แยกตามรายอายุ (ขอ มูล ณ วนั ท่ี 31 พฤษภาคม 2564) ท่ี สํานกั ทะเบียน อายุแรกเกดิ - 12 ป อายุ 13 - 22 ป 1 อาํ เภอเมืองลาํ ปาง ชาย (คน) หญิง (คน) รวม (คน) ชาย (คน) หญิง (คน) รวม (คน) 2 เทศบาลนครลําปาง 3 เทศบาลเมืองเขลางคน คร 4,691 4,354 9,045 5,160 4,495 9,655 4 เทศบาลเมืองพิชยั 5 เทศบาลตําบลบอแฮว 2,625 2,535 5,160 2,647 2,988 5,635 รวมประชากรในเขตอาํ เภอ 3,021 2,827 5,848 2,654 2,711 5,365 ที่ สํานกั ทะเบยี น 663 631 1,294 647 658 1.305 1 อาํ เภอเมอื งลาํ ปาง 518 498 1,016 427 487 914 2 เทศบาลนครลําปาง 3 เทศบาลเมอื งเขลางคน คร 11,518 10,845 22,363 11,535 11,339 22,874 4 เทศบาลเมืองพิชยั 5 เทศบาลตําบลบอแฮว อายุ 23 - 60 ป อายุ 61 ป ขนึ้ ไป รวมประชากรในเขตอาํ เภอ ชาย (คน) หญงิ (คน) รวม (คน) ชาย (คน) หญิง (คน) รวม (คน) 26,585 27,872 54,457 9,036 10,335 19,371 12,811 14,932 27,743 5,310 7,846 13,156 16,240 17,959 34,199 6,287 7,702 13,989 3,633 4,358 7,991 1,303 1,529 2,832 2,581 2,905 5,486 810 913 1,723 61,850 68,026 129,876 22,746 28,325 51,071 ทม่ี าของขอมูล : สํานกั ทะเบียนอาํ เภอเมอื งลาํ ปาง /สํานักทะเบียนทอ งถนิ่ ในพน้ื ท่ี ณ วันที่ 31 พฤษภาคม 2564

19 4.2 วเิ คราะหแนวโนม การเพม่ิ ขึ้นหรือลดลงของประชากร เปรยี บเทยี บกบั ปท ี่ผา นมา หรือ แนวโนมท่ีนา จะเพ่ิมขึน้ ลดลงในอนาคต เมื่อเปรียบเทียบจํานวนประชากร ในป 2563 และ ป 2564 ในหวงเดือน พฤษภาคม ของป 2564 พบวา - ประชากร ป 2563 มจี ํานวน 227,049 คน แยกเปน ชาย 108,276 คน หญิง 118,773 คน - ประชากร ป 2564 มจี ํานวน 225,929 คน เปนชาย 107,593 คน หญงิ 118,336 คน ลดลง จํานวน 1,120 คน ซ่ึงมีสาเหตุมาจากการโยกยายถิ่นฐานท่ีอยูอาศัย (ยา ยออก > ยายเขา ) ประกอบกับความ เจริญทางดานการขยายเมืองเพ่ือรองรับ AEC ซ่ึงในอนาคตคาดวาการโยกยายถ่ินฐานของแรงงาน จะมี แนวโนมของการกระจายแรงงานไดม ากขึ้นเม่ือวเิ คราะหป ระชากรแตละชว งอายุ - ประชากร ชว งอายุแรกเกิด – 12 ป จาํ นวน 22,363 คน คดิ เปนรอยละ 9.9 - ประชากร ชวงอายุ 13 ป – 22 ป จาํ นวน 22,874 คน คิดเปน รอยละ 10.12 - ประชากร ชว งอายุ 23 ป – 60 ป จาํ นวน 129,876 คน คิดเปน รอยละ 57.49 - ประชากร ชวงอายุ 61 ปข ้นึ ไป จาํ นวน 51,071 คน คิดเปนรอ ยละ 22.60 พบวา ประชากรในชวงอายุ 23 ป – 60 ป ซ่ึงเปนวัยแรงงาน มีจํานวนคิดเปนรอยละ 57.49 เปน จํานวนท่ีสงู กวา ประชากรในชวงอายอุ ่นื ในขณะทปี่ ระชากร ชว งอายุ 61 ป ข้ึนไป มจี ํานวนคิดเปนรอยละ 22.60 สูงเปน อันดบั สองของประชากร บงชว้ี า ประชากรในวัยสูงอายุมีจํานวนในสัดสวนท่ีมาก สอดคลองกับ สภาวะของประเทศในการเปนสังคมกาวสูสังคมผูสูงอายุ ซ่ึงทุกภาคสวนจะตองบูรณาการรวมกันในการ เตรียมการรองรับสภาวะดังกลาว และประชากรในชวงอายุ 13 ป – 22 ป มีจํานวนคิดเปนรอยละ 10.12 และประชากร ชวงอายุแรกเกิด – 12 ป มีจํานวนคิดเปนรอยละ 9.9 มีสัดสวนท่ีใกลเคียงกัน การให ความสาํ คญั ในการพฒั นาการศกึ ษา และการสาธารณสขุ ของหนวยงานทเ่ี ก่ียวขอ ง จงึ ควรพัฒนาควบคูก ันไป 4.3 ขอ มูลประชากรแฝง และขอ มลู แรงงานตางดาวหลบหนเี ขาเมอื ง - แรงงานตางดา ว ที่เขา มาทํางานในพื้นทอ่ี ําเภอเมืองลําปาง ป 2557 มจี ํานวนแรงงานตา งดาว จํานวน 1,025 คน ป 2558 มีจํานวนแรงงานตางดาว จํานวน 1,343 คน ป 2559 มีจํานวนแรงงานตา งดาว จํานวน 1,402 คน - บุคคลบนพ้ืนที่สูง เพ่ือมาทาํ งานในพื้นทอี่ ําเภอเมืองลาํ ปาง ป 2557 มจี าํ นวนบคุ คลบนพน้ื ทส่ี ูง จํานวน 198 คน ป 2558 มจี ํานวนบุคคลบนพื้นท่ีสงู จํานวน 209 คน ป 2559 มจี ํานวนบุคคลบนพ้ืนทส่ี งู จํานวน 245 คน 4.4 วิเคราะหแนวโนมการเพ่ิมข้ึนหรือลดลงของประชากรแฝง เปรียบเทียบกบั ปท่ีผานมา หรือ แนวโนมท่นี า จะเพ่ิมขนึ้ ลดลงในอนาคต - เน่ืองจากอําเภอเมืองลําปาง มีโรงงานอุตสาหกรรม จํานวนมาก โดยเฉพาะอุตสาหกรรมเซรามิก ประกอบกบั ในภาคการเกษตรมีพื้นที่ปลกู ยางพารา พื้นท่ปี ลูกสับปะรด และพืชเกษตรอื่น ๆ รวมถึงในพ้ืนท่ี ตําบลบานเปา มีจํานวนหลายหมูบานเปนแหลงผลิตขาวแตน สินคา OTOP เล่ืองช่อื ของอําเภอเมืองลําปาง จึงทําใหมีการจางแรงงานตางดาวเขาทํางานในพื้นที่ ซึ่งในแตล ะปจะมีอัตราการจางแรงงานตางดา วจํานวน มากขึ้น ดว ยสาเหตุมีคาจางแรงงานตํ่า แรงงานในพ้ืนท่ีซึ่งเปนคนทองถ่ินมีการเลือกงานและเรียกคาจางใน อัตราที่สงู จึงมกี ารจา งแรงงานคนในพน้ื ทนี่ อ ย และจา งแรงงานตางดา วหรือบุคคลบนพ้ืนท่ีสูงแทน และแนวโนม ในป 2559 ครึง่ ปห ลัง มีจํานวนที่เพิม่ ขน้ึ ทงั้ ในสว นของแรงงานตา งดา ว และบุคคลบนพื้นทสี่ ูง

20 4.5 การประกอบอาชพี เชน ภาคการเกษตร รับราชการ บรษิ ทั เอกชน วิเคราะหแนวโนม การ เพมิ่ ข้นึ หรือลดลงของบคุ ลากรในแตละสาขาอาชีพ และการขาดแคลนแรงงาน รายไดเ ฉลยี่ 90,311.87/ป ขอ มูลการประกอบอาชพี ของประชาชนในพน้ื ทอี่ าํ เภอเมืองลําปาง ป 2559 ถึง ป 2564 อาชีพ รอ ยละ หมายเหตุ ป ป ป ป ป ป 2559 2550 2561 2562 2563 2564 การเกษตร 50 45 45 59 59 37 บรกิ าร 15 15 15 5 5 10 รับจาง 30 35 35 31 31 40 อนื่ ๆ 5 5 5 5 5 13 วเิ คราะหแนวโนม การเพิ่มขนึ้ ลดลง ของประชาชนในการประกอบอาชีพ พบวา การประกอบ อาชีพดานการเกษตร มีสถิติท่ีลดลง เน่ืองจากพื้นทเี่ กษตรกรรมลดลง โดยมีปจจัยจากการขยายพ้ืนที่สรางบาน จดั สรร การขยายตวั ของหมบู าน/ชุมชน นอกจากนี้แลว ภาคแรงงานยังเคลื่อนตัวเขาสูอาชีพรับจาง เนอ่ื งจาก ในพ้ืนท่ีมีโรงงานอุตสาหกรรม โดยเฉพาะอุตสาหกรรมเซรามิกการกอสราง และการรับจางในภาคการเกษตร และประกอบกับสถานการณการแพรระบาดของเชื้อไวรสั โคโรนา 2019 ทําใหเกิดการวางงานของแรงงานเพิ่ม สงู ขน้ึ 5.) การศึกษา จํานวน 68 แหง 5.1 สถานศกึ ษา จํานวน 8 แหง จํานวน 3 แหง สถานศกึ ษาของรฐั จํานวน 4 แหง 1) ระดบั ประถมศึกษา 2) ระดบั มัธยมศกึ ษา 3) ระดบั อาชีวศึกษา 4) ระดับอดุ มศกึ ษา สถานศกึ ษาของเอกชน จาํ นวน 4 แหง 1) ระดับกอ นประถมศกึ ษา จํานวน 7 แหง 2) ระดบั มัธยมศกึ ษา จาํ นวน 3 แหง 3) ระดบั อดุ มศกึ ษา จาํ นวน 2 แหง 4) ระดบั อาชวี ศึกษา 5.2 หองสมุด 1) หองสมุดประชาชนจังหวดั ลําปาง จํานวน 1 แหง 2) หองสมุดประจําอําเภอเมืองลําปาง จํานวน 1 แหง

21 5.3 วิเคราะหแนวโนม การศึกษาตอ ของนักเรียน นกั ศกึ ษา เนื่องจากพ้ืนที่อําเภอเมืองลําปาง เปนแหลงรวมของสถานศึกษาในทุกระดับ และเปนศูนยกลางของ ภาคเหนอื มสี ถานศกึ ษาทั้งในระดบั ประถมศกึ ษา มธั ยมศกึ ษา อาชีวศกึ ษา และอุดมศึกษา ทั้งสถานศึกษาของ รฐั และเอกชน จงึ มนี ักเรยี น นกั ศึกษา มาศึกษาตอ ในสถานศึกษาในพื้นท่ีเพิ่มข้ึน นอกจากนี้ในภาคการศึกษา นอกโรงเรียน ยังมีศูนยการศึกษานอกโรงเรียนในระดับอําเภอ ระดับจังหวัด และระดับภาค ตั้งอยูในพ้ืนที่ สามารถรองรบั การศกึ ษาของนกั เรยี น นักศึกษาทไ่ี มส ามารถศกึ ษาตอในระบบได 6.) สาธารณสขุ 6.1 สถานพยาบาลของรัฐ/เอกชน/ศูนยบริการสาธารณสขุ /คลินิก/บคุ ลากร 6.1.1 สถานพยาบาลของรัฐ (1) โรงพยาบาลชมุ ชน จํานวน 27 แหง (2) โรงพยาบาลท่วั ไป จํานวน 2 แหง (3) โรงพยาบาลศนู ย จาํ นวน 1 แหง 61.2 สถานพยาบาลเอกชน (1) โรงพยาบาลขนาดเลก็ จาํ นวน 1 แหง 6.2 หลกั ประกันสุขภาพของประชาชน (1) บัตรประกันสุขภาพถวนหนา (2) บัตรประกันสงั คม (3) สวสั ดิการขา ราชการ (4) สวัสดกิ ารรัฐวสิ าหกจิ (5) สทิ ธิอ่นื ๆ 6.3 สถติ กิ ารเจบ็ ปว ยและเสียชีวิต โรคตดิ ตอ ท่ตี อ งเฝา ระวงั ทางระบาดวทิ ยาอําเภอเมอื งลําปาง (ขอ มลู ณ เดอื น พฤษภาคม 2564) โรคทพ่ี บมาก 5 อาํ ดับแรก คือ 1. โรคอุจจาระรวง พบผูปวยจํานวน 1,043 ราย อัตราปวย 456.61 ตอแสนประชากร พบมากอนั ดบั 1 ทตี่ ําบลบานเปา จํานวน 51 ราย อัตราปว ย 757.24 ตอแสนประชากร รองลงมาคอื ตาํ บล บานคา จํานวน 40 ราย อัตราปว ย 714.29 ตอแสนประชากร อันดับ 3 ตําบลบานเอื้อม จํานวน 70 ราย อัตราปวย 696.59 ตอแสนประชากร 2. โรคไขหวดั ใหญ พบผปู วยจํานวน 936 ราย อัตราปวย 409.68 ตอแสนประชากร พบ มากอันดับ 1 ทีต่ ําบลพระบาท จํานวน 125 ราย อัตราปวย 566.59 ตอแสนประชากร รองลงมาคือ ตาํ บล บานเอ้ือม จํานวน 49 ราย อตั ราปวย 487.61 ตอแสนประชากร อันดบั 3 ตําบลเวียงเหนอื จํานวน 50 ราย อัตราปวย 462.83 ตอ แสนประชากร 3. โรคปอดบวม พบผปู ว ยจาํ นวน 310 ราย อัตราปว ย 135.68 ตอแสนประชากร พบมาก อันดบั 1 ทต่ี ําบลบานคา จาํ นวน 18 ราย อัตราปว ย 321.43 ตอแสนประชากร รองลงมาคือ ตําบลบุญนาค พัฒนา จํานวน 12 ราย อัตราปวย 242.77 ตอแสนประชากร อันดบั 3 ตําบลกลวยแพะ จํานวน 20 ราย อตั ราปวย 218.82 ตอ แสนประชากร

22 4. โรคอาหารเปนพิษ พบผูปวยจํานวน 197 ราย อัตราปวย 86.23 ตอแสนประชากร พบ มากอันดับ 1 ท่ีตําบลบุญนาคพัฒนา จํานวน 8 ราย อัตราปวย 161.85 ตอแสนประชากร รองลงมาคือ ตําบลบานคา จํานวน 8 ราย อัตราปวย 142.86 ตอแสนประชากร อันดับ 3 ตําบลบานเอื้อม จาํ นวน 13 ราย อตั ราปวย 129.37 ตอแสนประชากร 5. โรคไขเลือดออก พบผปู วยจํานวน 13 ราย อัตราปวย 5.66 ตอแสนประชากร พบมาก อันดับ 1 ที่ตําบลทุงฝาย จํานวน 3 ราย อัตราปวย 38.37 ตอแสนประชากร รองลงมาคือ ตําบลบานแลง จํานวน 2 ราย อัตราปวย 29.88 ตอแสนประชากร อันดับ 3 ตําบลหัวเวียง จํานวน 1 ราย อัตราปวย 13.32 ตอ แสนประชากร 6. โรคติดเช้ือไวรัสโคโรโน 2019 (COVID-19) ไมพบผูปวยในพ้ืนที่อําเภอเมืองลําปาง ดําเนินการคดั กรองโรคและเฝา ระวงั กลุมเส่ียงและปองกันโรต 7. ขอมูล คนพกิ าร ผูส งู อายุ ผปู วยติดเตยี ง เปราะบาง (ขอ มูล ณ วันท่ี 1 กรกฎาคม 2564) (1) ผูสูงอายุ 49,923 คน (2) ผปู ว ยตดิ เตยี ง 265 คน (3) ผพู กิ ารดา นรางกาย 2,154 คน (4) ผพู ิการดา นรา งกายและจิตใจ 198 คน (5) เดก็ อายุ 0-5 ป คอ นขา งเต้ีย 589 คน (6) เด็กอายุ 0-5 ป เตี้ย 573 คน (7) เดก็ อายุ 0-5 ป พัฒนาการลาชา 15 คน 7.) ศาสนาและวฒั นธรรม ดานศาสนา วัดพทุ ธศาสนา ๑๘๐ แหง สาํ นักสงฆ ๑๙ แหง โบสถคริศต ๒๐ แหงมัสยิด ๑ แหง ศาลเจา ๕ แหง ซิกข ๑ แหง ประเพณีประจําป 1) “งานบุญตามรอยศรัทธา ไหวส าอริยสงฆเ จา หลวงพอ เกษม เขมโก” 2) งานประเพณลี องสะเปา จาวเวียงละกอน 3) งานประเพณีปใหมเ มอื งลาํ ปาง 4) งานประเพณีสรงนา้ํ พระธาตุเสดจ็ 5) งานประเพณสี รงน้ําพระธาตุดอยคํา 6) งานประเพณีสรงนาํ้ พระธาตมุ อ นพญาแช 7) งานประเพณพี ้ืนบา น ของแตละทอ งถน่ิ /ชุมชน/หมูบ า น 8.) การคมนาคม 8.1 ทางบก การคมนาคมทางบกมี ๒ ทางคอื (1) ทางรถไฟ มีการคมนาคมทางรถไฟที่ผา นอําเภอเมอื งลําปาง ๑ เสน ทาง คอื สายกรงุ เทพ – เชียงใหม (2) ทางรถยนตม ีการคมนาคมระหวา งอาํ เภอเมืองลาํ ปางกบั จงั หวัดอืน่ คอื สายที่ ๑ ลาํ ปาง – เชียงใหม ระยะทาง ๙๒ กโิ ลเมตร สายท่ี ๒ ลําปาง – พะเยา ระยะทาง ๑๔๐ กโิ ลเมตร สายที่ ๓ ลําปาง – แพร ระยะทาง ๑๐๙ กโิ ลเมตร สายที่ ๔ ลาํ ปาง – ตาก ระยะทาง ๑๗๕ กิโลเมตร การคมนาคมอาํ เภอเมอื งลําปางกบั อาํ เภออ่ืน ๆ

23 สายที่ ๑ ลําปาง – แมทะ ระยะทาง ๒๕ กโิ ลเมตร สายที่ ๒ ลาํ ปาง – แจหม ระยะทาง ๕๐ กโิ ลเมตร สายที่ ๓ ลําปาง – แมเมาะ ระยะทาง ๒๓ กโิ ลเมตร สายที่ ๔ ลําปาง – เกาะคา ระยะทาง ๑๕ กิโลเมตร สายท่ี ๕ ลาํ ปาง – หา งฉัตร ระยะทาง ๑๕ กโิ ลเมตร สายท่ี ๖ ลาํ ปาง – งาว ระยะทาง ๘๙ กโิ ลเมตร การคมนาคมภายในตําบล หมูบานของอําเภอ มีถนนเชื่อมตอไปยังตําบลและหมูบานตาง ๆ ไดอยาง ทั่วถึง สามารถใชสัญจรไป – มา ไดสะดวกทกุ ฤดูกาล 8.2 ทางนํ้า - 8.3 ทางอากาศ ทางอากาศ มที าอากาศยาน ๑ แหง และบนิ ในเสน ทางกรุงเทพ - ลําปาง จํานวน 14 เท่ยี วบิน 9.) ดา นเศรษฐกจิ 9.๑ การเกษตร ราษฎรสวนใหญประกอบอาชีพทางดานการเกษตร รายไดของราษฎรมาจาก การขาย ผลิตผลทางการเกษตร และมีพชื เศรษฐกจิ ไดแก ขา วเหนยี ว ออย ถั่วเหลือง และ สปั ปะรด เปน ตน แบง การปกครองเปน 19 ตาํ บล มพี น้ื ที่ทัง้ หมด 745,918 ไร มีพนื้ ท่กี ารเกษตรครอบคลมุ 15 ตาํ บล พืน้ ที่ 239,704 ไร พ้ืนท่ีปา 383,375 ไร และท่ีอยอู าศัยและพน้ื ทอ่ี ่นื ๆ 506,214 ไร จํานวนเกษตรกรผขู น้ึ ทะเบยี น 18,782 ครัวเรือน ขา วนาป ขอมูลการเพาะปลกู พืช ราย ขาวโพดเลี้ยงสัตว พื้นที่ปลูก 71,326 ไร เกษตรกร จํานวน 10,687 ราย มนั สําปะหลงั พ้ืนที่ปลกู 16,664 ไร เกษตรกร จํานวน 1,445 ราย ลําไย พ้นื ทป่ี ลูก 8,876 ไร เกษตรกร จํานวน 752 ราย ปาลม น้ํามัน พื้นที่ปลูก 1,755 ไร เกษตรกร จาํ นวน 350 ราย สบั ปะรด พ้ืนทปี่ ลกู 110 ไร เกษตรกร จาํ นวน 7 ราย ออ ยโรงงาน พนื้ ทป่ี ลูก 19,950 ไร เกษตรกร จาํ นวน 1,686 ราย กระเทียม พน้ื ท่ปี ลกู 43 ไร เกษตรกร จํานวน 1 ราย ยางพารา พื้นที่ปลูก 215 ไร เกษตรกร จํานวน 223 ราย ขาวโพดฝก ออน พื้นทป่ี ลูก 552 ไร เกษตรกร จํานวน 103 ราย ถ่วั ลสิ ง พ้ืนทป่ี ลูก 121 ไร เกษตรกร จํานวน 48 ราย ถวั่ เหลอื ง พ้ืนทปี่ ลูก 167 ไร เกษตรกร จํานวน 92 ราย พ้นื ท่ปี ลูก 682 ไร เกษตรกร จํานวน 257

24 พชื เศรษฐกิจหลัก (ท่ีมา ทบก. ป 2562/63) ชนดิ พชื อ.เมืองลาํ ปาง ขา วนาป จาํ นวนครัวเรือน พ้ืนที่ (ไร) ขา วนาปรัง 10,687 71,326 ขาวโพดเลยี้ งสัตว (ฝน) 1,388 9,490 ขาวโพดเลี้ยงสัตว (แลง ) 1,445 16,663 มนั สําปะหลงั 777 3,716 สบั ปะรด 752 8,875 ลําไย 1,622 21,971 ปาลมนาํ้ มนั 350 1,754 7 111 ขอ มูลแปลงใหญ จาํ นวนเกษตรกร พื้นที่ (ไร) พื้นท่ดี าํ เนนิ การ ป แปลงใหญ (ราย) 734.5 120 ต.บา นเสด็จ, ต.บุญนาคพัฒนา, 2560 สบั ปะรด 182.25 ต.บา นแลง 52 ต.นิคมพัฒนา, ต.กลว ยแพะ, ลําไย 561.75 ต.บุญนาคพัฒนา, ต.บา นแลง, 336.5 ต.ปงแสนทอง ขาวโพดเลี้ยงสัตว 55 1,016.75 ต.บา นแลง, ต.บญุ นาคพฒั นา 2562 มนั สาํ ปะหลัง 32 ต.บา นเออ้ื ม 159 ต.บา นเสด็จ, ต.บญุ นาคพฒั นา, 2563 วสิ าหกจิ แปลง ต.บา นแลง ใหญสับปะรด โครงการชวยเหลือเกษตรกรตามาตรการของรัฐบาล มาตรการป 2563/64 สงขอ มลู ธกส. โครงการ จํานวนเกษตรกร พื้นท่ี (ไร) (ครัวเรอื น) 1. โครงการประกันรายไดเกษตรกรผูปลูกขา ว ป 2563/64 11,325 71,399.85 2. โครงการสนับสนนุ คา บริหารจดั การและพัฒนาคณุ ภาพผลผลิต 11,327 71,405.22 เกษตรกรผูปลูกขา ว ป 2563/64 3. โครงการประกนั รายไดเ กษตรกรผูปลกู ขาวโพดเลีย้ งสตั ว ป 1,928 20,689.82 2563/64 4. โครงการประกนั รายไดเ กษตรกรผปู ลกู มันสําปะหลงั ป 1,009 12,629.54 2563/2564 5. โครงการเยียวยาเกษตรกรชาวสวนลาํ ไย ป 2563 438 1,442.24

25 มาตรการชวยเหลอื เยยี วยาเกษตรกรท่ไี ดรับผลกระทบจากโรคติดเช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 รายการ อ.เมอื งลาํ ปาง ต.ตน ธงชยั 1. กลุม 1 ข้ึนทะเบียนและปรับปรุงทะเบียนเกษตรกร ป 2563 และ 11,984 758 เฉพาะที่ปรบั ปรงุ ป 2564 8,029 361 2. กลุม 2 ข้นึ ทะเบียนและปรับปรุงทะเบียนเกษตรกรกอน ป 2563 กบั กรมสง เสริมการเกษตร (มกี จิ กรรมการเกษตรและไมมีกิจกรรม 401 20 การเกษตร) 991 54 451 16 3. กลมุ 3 คาดวาจะปลูกในเดือนมิถุนายน 2564 4. ยกเลิกการเปน เกษตรกร 5. เกษตรกรยน่ื ขออุทธรณ สถานการณภยั แลง อาํ เภอเมืองลาํ ปาง สถานการณภัยแลง อําเภอเมืองลําปาง ป 2564 สําหรับสถานการณน้ําภาพรวม ในเดือนมกราคม ปริมาณน้ําในอางกักเก็บนํ้าขนาดใหญ 2 แหง คือ อางกิ่วลม มีปริมาณนํ้ารอยละ 49.79 ของความจุอาง ท้ังหมด คดิ เปนปริมาตรน้ํา 52.88 ลาน ลบ.ม. และอางกิ่วคอหมา มีปริมาณนํ้ารอยละ 59.92 ของความจุ อางทั้งหมด สวนอางกักเก็บนา้ํ ขนาดกลาง และอางเก็บนํา้ ขนาดเลก็ ในเขตพื้นที่ พบวา มปี ริมาณน้าํ เฉล่ียไมถ ึง รอยละ 30 ซ่ึงในชวงฤดูแลง อําเภอเมืองลําปาง และหนวยงานราชการท่ีเกี่ยวของไดมีการประกาศ และ ประชาสมั พนั ธขอความรวมมือจากพ่ีนอ งเกษตรกรใหงดการปลูกขาวนาปรัง แตใหปลูกพืชเศรษฐกิจระยะสั้นที่ ใชน ้ํานอ ยทดแทน นอกจากน้ันปญหาปญหาท่ีเกษตรกรประสบ ไดแ ก แหลงน้ําในพื้นท่ีแหงขอดไมเพียงพอตอ การเกษตร บางแหงไมม ีแหลงนา้ํ ในพน้ื ท่ี และเกษตรกรบางรายไมมีแหลง น้ําสํารอง สรปุ รายงานพืน้ ท่ไี ดร ับผลกระทบจากภัยแลง ป 2563/64 ที่ ตําบล ชนิดพืช พนื้ ทไ่ี ดร บั ผลกระทบ (ไร) 1 พระบาท ลาํ ไย 2 นคิ มพฒั นา ลําไย 30 3 บา นคา ลาํ ไย, มะพราว, ปาลม นาํ้ มนั 88 4 บานเสดจ็ สบั ปะรด 95 5 ตน ธงชัย ขา วโพดเลยี้ งสตั ว, มะพรา ว 1,087 6 ชมพู ขา ว 25 7 บอ แฮว ขา ว 772 95 รวม 2,192

26 การตดิ ตามสถานการณและการดําเนนิ การแกไขปญ หาของหนวยงานในพ้ืนท่ี 1) หนว ยงานไดส ง เสริมใหเ กษตรกรแกไ ขปญหาในระยะส้ันท้ังการตัดแตงทรงพมุ การหาวัสดคุ ลุมดิน การทาํ ระบบ นํ้าหยด ใหความรแู ละคําแนะนาํ ในการรกั ษาความชมุ ชน้ื รอบโคนตน 2) ประสานงานกบั กรมทรพั ยากรนํ้าบาดาลในพ้ืนทเี่ พอื่ ทําการสาํ รวจ และขอสนับสนนุ การขดุ เจาะบอ บาดาล 3) ประสานโครงการชลประทานในพนื้ ทเี่ พื่อปลอ ยนา้ํ และขอความรวมมือเกษตรกรตนน้ําในการ จดั เวรปลอ ยนา้ํ ใหท ัว่ ถึง 4) สํานกั งาน ปภ.จ.ลําปางไดนําถงั เกบ็ นํ้าสํารองใหเกษตรกรยมื จํานวน 9 ถงั (3 จุดๆละ3 ถงั ) เพอ่ื ใชเ กบ็ นํา้ ทําระบบนา้ํ หยดไมใหไมผ ลยืนตนตาย 5) สาํ นักงานทรัพยากรนํา้ ภาค 1 สนบั สนนุ นา้ํ สําหรับเติมในถังเก็บสาํ รองนา้ํ จาํ นวน 6000 ลิตร สรุปโครงการภายใตก รอบการฟนฟเู ศรษฐกจิ และสังคมของประเทศท่ไี ดร บั ผลกระทบจากการ ระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา 2019 ดานการเกษตร (กลุม 3.1) ชือ่ โครงการ จาํ นวนสมาชกิ / งบประมาณ ผรู ว มโครงการ (บาท) (ราย) โครงการยกระดับศูนยเ รยี นรูการเพิม่ ประสิทธิภาพการผลิตสนิ คา เกษตร 1. โครงการยกระดับศูนยเรยี นรูก ารเพิม่ ประสิทธภิ าพการผลติ สนิ คา เกษตร ชือ่ กลุม : ศนู ยเ รยี นรกู ารเพ่มิ ประสิทธิภาพการผลิตสนิ คาเกษตรอําเภอเมือง 1,883 500,000 ลําปาง รวม 500,000 โครงการยกระดับเกษตรแปลงใหญด วยเกษตรสมัยใหมและเช่อื มโยงการตลาด 1. โครงการยกระดบั แปลงใหญดว ยเกษตรสมยั ใหมและเช่ือมโยงตลาด 32 2,008,750 ชือ่ กลุม : แปลงใหญม ันสาํ ปะหลงั ตาํ บลบา นเออ้ื ม 2. โครงการยกระดับแปลงใหญดวยเกษตรสมัยใหมและเชอ่ื มโยงตลาด 145 3,000,000 ชอ่ื กลุม : แปลงใหญสับปะรด ตําบลบานเสด็จ ตาํ บลบญุ นาคพัฒนา 3. โครงการยกระดบั แปลงใหญดว ยเกษตรสมยั ใหมและเชอ่ื มโยงตลาด 52 2,083,705 ช่ือกลุม : แปลงใหญลําไย ตาํ บลนิคมพัฒนา รวม 7,092,455 โครงการยกระดับผลิตภณั ฑแ ละมาตรฐานสนิ คาเกษตรแปรรปู วสิ าหกจิ ชุมชนเพ่ือการฟน ฟเู ศรษฐกจิ ชุมชน 1. วิสาหกิจชุมชนเพาะเหด็ ฟางอนิ ทรยี และเพาะกลาไมบา นตนตอ ง สินคาหลกั : เห็ดฟาง เหด็ นางฟา เหด็ นางรมทอง เห็ดนางนวล มะมว ง กลวย 15 499,995 ฟก ขาว เสาวรส ใบบวั บก ฝร่ัง มะนาว ขา วโพด หมอน และผักตามฤดกู าล 2. วิสาหกจิ ชุมชนกระเทียมโทนดองประชารฐั 25 500,000 สินคาหลกั : กระเทียมโทนดอง รวม 999,995 รวม 6 โครงการ งบประมาณ 8,592,450 บาท

27 โครงการภายใตแ ผนงานหรือโครงการที่มวี ตั ถุประสงคเพื่อชว ยเหลือ เยียวยา และชดเชยใหกับ ภาคประชาชน เกษตรกร และผปู ระกอบการฯ ตามบญั ชีทาย พ.ร.ก. ใหอาํ นาจกระทรวงการคลังกเู งินเพ่ือ แกไขปญ หา เยียวยา และฟนฟเู ศรษฐกิจและสังคมทีไ่ ดรับผลกระทบจากสถานการณก ารระบาดของโรคติด เช้อื ไวรัสโคโรนา 2019 (กลมุ 3.2) ชอ่ื โครงการ จาํ นวนสมาชกิ / งบประมาณ ผรู ว มโครงการ (บาท) (ราย) 1. โครงการสง เสริมการเพม่ิ ประสิทธิภาพการผลิตขา วครบวงจร อาํ เภอ เมืองลําปาง 1,500 4,500,000 พน้ื ที่ดาํ เนนิ การ : 15 ตําบล 2. โครงการสง เสรมิ การผลติ สารชวี ภัณฑท ดแทนการใชสารเคมี อําเภอ เมอื งลาํ ปาง 750 2,250,000 พ้นื ท่ีดําเนนิ การ : 15 ตําบล 3. โครงการสงเสรมิ การผลิตปุยอนิ ทรีย อําเภอเมืองลําปาง 1,500 1,050,000 พ้ืนที่ดําเนนิ การ : 15 ตาํ บล 4. โครงการตูเย็นขา งบา น อาํ เภอเมืองลําปาง 2,000 1,400,000 พื้นที่ดําเนนิ การ : อาํ เภอเมืองลาํ ปาง 5. โครงการเพมิ่ ประสิทธภิ าพการผลติ มันสําปะหลงั อาํ เภอเมืองลําปาง จังหวดั ลําปาง 300 900,000 พื้นที่ดาํ เนนิ การ : ตําบลบา นเออ้ื ม ตาํ บลตนธงชัย และตาํ บลบา นคา 6. โครงการสง เสรมิ อาชพี การเกษตรแบบผสมผสานเพอ่ื ความยั่งยืน อําเภอ เมอื งลําปาง 460 2,300,000 พืน้ ทด่ี ําเนนิ การ : ตาํ บลบานเออ้ื ม ตาํ บลนคิ มพัฒนา และตาํ บลบานเสดจ็ รวม 6 โครงการ งบประมาณ 12,400,000 การประมง มีแหลงน้ําสําหรับการประมงนํ้าจืดอยูทั่วไป ท้ังแหลงนํ้าตามธรรมชาติ และแหลงนํ้า ชลประทาน มพี นั ธุป ลาชนิดตาง ๆ เปนจํานวนมาก สําหรบั การบรโิ ภคและจาํ หนา ยเปนรายไดเ สรมิ การปศุสัตว สว นใหญเปนการเลีย้ งรายยอ ย และการเลี้ยงแบบครอบครวั ซ่งึ เปน รายไดเ สรมิ สตั วเ ลย้ี ง ที่สาํ คญั ไดแก โค กระบือ ไก เปด และสกุ ร เปน ตน 9.2 ดานพาณิชย 1) บรษิ ทั จํานวน ๕67 แหง 2) หา งหนุ สว นสามัญฯ จํานวน 9 แหง 3) หา งหุนสว นจํากดั จํานวน ๑,50๙ แหง 4) หา งสรรพสนิ คา จาํ นวน 9 แหง 5) รานคาทัว่ ไป จาํ นวน ๖,795 แหง 6) สถานบรกิ ารนาํ้ มนั ทมี่ ีรา นสะดวกซ้ือใหบ รกิ าร จาํ นวน 16 แหง 7) สถานบี ริการน้าํ มันทไี่ มมรี า นสะดวกซอ้ื ใหบริการ จาํ นวน 63 แหง 8) รานทอง/รา นอัญมณี จาํ นวน 50 แหง 9) ศูนยแ สดงรถยนต จาํ นวน 18 แหง 10) ศูนยแสดงรถจักรยานยนต จํานวน 68 แหง

28 9.3 ผลติ ภณั ฑชมุ ชนและทองถ่ิน OTOP ที่อยู : ม.1 ต.กลวยแพะ อ.เมอื งลาํ ปาง OTOP 5 ดาว ท่อี ยู : ม.3 ต.พระบาท อ.เมืองลําปาง 1. บรษิ ทั ธนบดี เดคอร เซรามกิ จาํ กัด ที่อยู : ม.12 ต.ชมพู อ.เมอื งลําปาง 2. ลปิ ส มี หจก. โซปป แอนด แพเรน็ ท ทีอ่ ยู : ถนนประสานไมตรี ต.สบตยุ อ.เมอื งลําปาง 3. โรงงานหมูยอปาป (ชนดิ แทง ) บา นรอ ง ทีอ่ ยู : ถนนประสานไมตรี ต.สบตุย อ.เมืองลําปาง 4. หมแู ผน สตู รโบราณ รา นทง เฮงกี่ ทอ่ี ยู : ถนนประสานไมตรี ต.สบตยุ อ.เมอื งลาํ ปาง 5. หมหู ยอง รา นทง เฮงก่ี 6. กุนเชียงหมู รานเลาฮัว่ กี่ ทอ่ี ยู : ม.1 ถนนหลังคา ยทหาร ต.พิชยั อ.เมืองลาํ ปาง ท่อี ยู : ถนนนากว ม ต.ชมพู อ.เมืองลาํ ปาง OTOP 4 ดาว ทอ่ี ยู : ม.2 ต.บา นเปา อ.เมืองลาํ ปาง 1. ชุมชนกลมุ งานปกและประดิษฐผา ฝา ย ที่อยู : ถนนประสานไมตรี ต.สบตุย อ.เมอื งลําปาง 2. ไสอ ว๋ั สมุนไพร สุภทั รา ทอี่ ยู : ถนนประสานไมตรี ต.สบตุย อ.เมืองลาํ ปาง 3. ขาวแตนนา้ํ แตงโม บุญทวี ที่อยู : ม.1 ถนนพหลโยธิน ต.ชมพู อ.เมอื งลําปาง 4. หมทู ุบ รานเลา ฮ่วั ก่ี ทีอ่ ยู : ม.12 ต.ชมพู อ.เมืองลาํ ปาง 5. หมูหยอง รา นเลา ฮั่วกี่ ทอี่ ยู : ถนนรอบเวียง ต.สวดอก อ.เมืองลําปาง 6. บริษัทชวาลทพิ ย แฮนดด ี้คราฟท จํากัด ท่อี ยู : ม.5 ต.ทงุ ฝาย อ.เมอื งลําปาง 7. โรงงานหมยู อปา ป (ชนิดกอน) บานรอ ง ทอ่ี ยู : ม.5 ต.ทุงฝาย อ.เมอื งลําปาง 8. สมนุ ไพรขดั ผิวมะขาม ท่ีอยู : ม.5 ต.ทงุ ฝาย อ.เมอื งลําปาง 9. เครอื่ งดนตรไี ทย (อาํ นวย เข่อื นสาม) ท่ีอยู : ม.8 ต.ปงแสนทอง อ.เมืองลาํ ปาง 10. เครือ่ งดนตรไี ทย (อํานวย เขือ่ นสาม) ทอี่ ยู : ม.8 ต.ตนธงชยั อ.เมืองลาํ ปาง 11. ขิม คางหมู (ทวน สวสั ดเิ กียรติ) ท่อี ยู : ต.พระบาท อ.เมืองลําปาง 12. ผาถกั โครเซตม าลีรตั น เส้ือถักปกสองชั้น ทอี่ ยู : ต.พระบาท อ.เมืองลําปาง 13. ชมุ ชนกลมุ แปรรปู อาหารบา นเจนจอย 2 ทอ่ี ยู : ม.6 ต.บอแฮว อ.เมืองลําปาง 14. Bour designs ชุดผา ฝา ยสาํ เร็จรปู ทีอ่ ยู : ม.7 ต.บอ แฮว อ.เมอื งลําปาง 15. Bour designs ผาคลอ งคอ ที่อยู : ต.สวนดอก อ.เมอื ง จ.ลาํ ปาง 16. ดอกไมด ินไทยบานดงมอนกระทงิ ทอ่ี ยู : ถนนนากวม ต.ชมพู อ.เมอื งลําปาง 17. ดอกไมประดษิ ฐกระดาษสาบานฮอ งกอก ทอ่ี ยู : ม.8 ต.ตน ธงชยั อ.เมอื งลําปาง 18. อนนั ตา ผาฝา ย เสอื้ ผา สําเรจ็ รปู หญิง ท่ีอยู : ม.5 ต.พระบาท อ.เมืองลาํ ปาง 19. ไสอวั่ สมนุ ไพรสุภัทรา ท่อี ยู : ม.5 ต.พระบาท อ.เมอื งลาํ ปาง 20. หมฝู อยเจา สวั นอ ย ทอ่ี ยู : ม.5 ต.พระบาท อ.เมอื งลําปาง 21. นา้ํ พรกิ นรกปลากรอบ แมอมั พร ทีอ่ ยู : ม.5 ต.ทุงฝาย อ.เมืองลําปาง 22. น้าํ พรกิ นรกกงุ แมอัมพร ทอ่ี ยู : ม.1 ต.กลว ยแพะ อ.เมอื งลําปาง 23. นํา้ พรกิ เผากุง แมอมั พร ท่อี ยู : ม.1 ต.กลว ยแพะ อ.เมอื งลําปาง 24. ขิมจรี ศกั ด์ิ 25. บรษิ ัทธนบดี เดคอร เซรามิก จํากดั 26. บรษิ ทั ธนบดี เดคอร เซรามกิ จํากัด

29 9.4 ดานการทอ งเท่ียว อําเภอเมอื งลําปางมแี หลง ทอ งเที่ยวและโบราณสถานท่สี ําคญั ดังนี้ 1) วัดพระเจดียซาวหลัง สถานที่ตั้ง อยูที่บานวังหมอ หมูที่ ๒ ตําบลตนธงชัย หางจากอําเภอเมืองลําปางประมาณ ๕ กโิ ลเมตร 2) วัดพระแกวดอนเตา สถานท่ตี ั้ง อยูท ่ีตําบลเวยี งเหนอื หางจากอาํ เภอเมืองลําปางประมาณ ๒ กโิ ลเมตร 3) ศาลเจาพอ หลกั เมือง สถานทต่ี ง้ั อยูบรเิ วณหนา ศาลากลางจงั หวัดลําปาง (หลงั เกา ) ทางดา นตะวันตกเฉยี งใต 4) พระพุทธนิรโรคันตรายชัยวตั รจตุรทศิ สถานทตี่ ง้ั อยบู รเิ วณหนาศาลากลางจังหวดั ลาํ ปาง (หลังเกา) 5) อนสุ าวรยี พระยาสุลวลือไชยสงคราม (เจาพอทพิ ยช า ง) สถานท่ีต้ัง อยูท่ีบานปาขาม หมูท่ี ๑ ตําบลพระบาท หางจากอําเภอเมืองลําปาง ประมาณ ๒ กิโลเมตร 6) วดั พระธาตเุ สด็จ สถานที่ต้งั อยทู ่ีบานเสด็จ หมทู ่ี ๕ บานเสด็จ หางจากอําเภอเมืองลําปางประมาณ ๒๑ กิโลเมตร 7) วัดศรีรองเมือง สถานทีต่ ้งั อยูบนถนนทาคราวนอย ตาํ บลสบตุย หางจากอาํ เภอเมืองลําปางประมาณ ๒ กิโลเมตร 8) เขอื่ นก่ิวลม สถานทตี่ ้ัง บานสบมาย หมูที่ ๒ ตาํ บลบานแลง หา งจากอําเภอเมืองลําปางประมาณ ๓๗ กโิ ลเมตร 9) สวนสาธารณะหนองกระทงิ สถานท่ีตั้ง อยูที่บานดงมอนกระทิง หมูที่ ๖ ตําบลบอแฮว หางจากอําเภอเมืองลําปางประมาณ ๔ กิโลเมตร 10) วัดศรีชมุ สถานที่ตง้ั ตําบลสวนดอก อาํ เภอเมือง 11) เขอื่ นยาง สถานทต่ี ้งั ต้งั อยบู รเิ วณหลงั โรงเรยี นเคนเนต็ แมคเคนซี ต.บา นดง อ.เมือง 12) วดั ไชยมงคล สถานทต่ี ั้ง ถนนสนามบิน ต.หวั เวียง 13) สถานปฏิบตั ิธรรม-มณฑป หลวงพอเกษม เขมโก สํานกั สุสานไตรลกั ษณ สถานที่ตง้ั อยชู านเมอื งลาํ ปาง ประมาณ ๔ กิโลเมตร 14) บานเสานัก สถานทต่ี ั้ง เลขที่ ๘๖ ถนนราษฎรวัฒนา 15) วดั พระธาตุมอ นพญาแช สถานทต่ี ง้ั ตั้งอยูบนภเู ขา ตาํ บลพิชัย 16) อา งเก็บนํ้าวงั เฮอื สถานทต่ี ั้ง อยูหา งจากตัวเมืองไปตามถนนสายลาํ ปาง-เดนชยั ๑๘ กโิ ลเมตร 17) พพิ ิธภัณฑบ า นยา แดง สถานที่ตง้ั ตั้งอยูบนถนนตลาดเกา (ตลาดจีน)

30 9.5 ดา นอุตสาหกรรม ขอ มลู โรงงานอตุ สาหกรรมและสถานประกอบการในพนื้ ท่อี าํ เภอเมืองลําปาง (1) ขนาดเล็ก (ทนุ จดทะเบียนนอยกวา 10 ลา นบาทลงมา) จํานวน 504 แหง (2) ขนาดกลาง (ทุนจดทะเบียนต้งั แต 10 – 100 ลานบาท) จํานวน 82 แหง (3) ขนาดใหญ (ทุนจดทะเบียนมากกวา 100 ลา นบาทขน้ึ ไป) จํานวน 13 แหง (4) ขนาดใหญมาก (ทุนจดทะเบยี นมากกวา 1,000 ลา นบาทข้นึ ไป) จํานวน 1 แหง เน่ืองจากกิจการอุตสาหกรรมในพ้ืนท่ีอําเภอไดมีการขยายตัวเพิ่มมากข้ึนทุกป ทั้งน้ีเพราะ มีปจจัยที่สงเสริมใหมีการลงทุนหลายประการคือมีอัตราคาจางแรงงานตํ่า มีวัตถุดิบสําหรับการผลิต อยูในพื้นท่ีของอําเภอเมืองลําปางและอําเภอใกลเคียงจํานวนมาก นอกจากนั้นยังมีความสะดวก ในดานการคมนาคมขนสงสินคา อุตสาหกรรมที่สําคัญ ไดแก อุตสาหกรรมเคร่ืองปนดินเผา อุตสาหกรรม เซรามคิ อตุ สาหกรรมอาหารกระปอง อุตสาหกรรมผลติ ภัณฑไมไ ผ เปนตน 10.) ดา นอตุ สาหกรรมการทองเทย่ี ว จํานวน 5 แหง 10.1 สถานบรกิ ารและสถานประกอบการธรุ กจิ ทอ งเทีย่ ว จํานวน 56 แหง จาํ นวน 23 แหง - สถานบรกิ าร จาํ นวน 32 แหง 10.2 โรงแรม ท่ีพกั รีสอรท จํานวน 1 แหง - โรงแรม (มีจํานวนหองตา่ํ กวา 30 หอง) จํานวน 75 แหง - โรงแรม (มีจํานวนหองระหวา ง 31 – 100 หอง) จํานวน 1,205 แหง - โรงแรม (มจี ํานวนหองต้งั แต 100 หอ งขึ้นไป) 10.3 ภัตตาคาร/รานอาหาร จํานวน 5 แหง - ภัตตาคาร จาํ นวน - แหง - รา นอาหาร จํานวน 34 แหง 10.4 การประกอบธรุ กจิ อน่ื ๆ ทส่ี ง ผลกระทบกับสังคมโดยรวม - หางสรรพสินคา (สินคา เกรด A/B) - ซปุ เปอรเซนเตอร (สนิ คาเกรด C/D) - ซปุ เปอรมาเก็ต (สินคา กลุมอาหาร/ของใชประจาํ วนั ) 11.) ดา นทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ ม 11.1 แหลง นา้ํ อาํ เภอเมืองลาํ ปาง มแี มน ํ้าสายหลกั และ แมนํ้าสาขา ไหลผา นหลอ เลย้ี งชีวิตประชาชนในพนื้ ที่ ดังนี้ - แมนํา้ สายหลกั จํานวน 1 สาย คอื แมนา้ํ วงั - แมน้าํ สาขา จาํ นวน 2 สาย คอื ลํานา้ํ แมน ้ําตยุ และ ลําน้าํ แมเ ฟอง (1) แหลงนา้ํ ขนาดใหญ มีจํานวน 1 แหง คือ เข่อื นกิ่วลม สถานท่ีต้งั : ตําบลบานแลง อําเภอเมอื ง จงั หวัดลําปาง เปนเข่ือนคอนกรีตขนาดใหญ สรางดวยคอนกรีตเสริมเหล็กแบบ Gravity Dam มีเน้ือท่ี ถึง 10,000 ไร ตวั เข่ือนสูง 26.50 เมตร สันเขื่อนยาว 5,035 เมตร กวาง 135 เมตร เก็บกักน้ํา ได 112ลานลูกบาศกเมตร มีปริมาณนํ้าไหลเขาอางเฉลี่ยปละ 578 ลานลูกบาศกเมตร ปจจุบันมีนํ้า ในเขื่อนฯ 69.338 ลานลูกบาศกเมตร เขื่อนกิ่วลม เปนเข่ือนเอนกประสงคเพ่ือการชลประทาน สรางกั้นแมนํ้าวัง ท่ีบริเวณชองเขาก่ิวลม ตําบลบานแลง อําเภอเมือง จังหวัดลําปาง

31 มีความยาว ตั้งอยู ทางเหนือของอําเภอเมืองไปจนถึงอําเภอแจหม กอสรางเม่ือ พ.ศ.2511 ตัวเขื่อนสรางเสร็จเมื่อ พ.ศ.2515 งานระบบสงนํ้าเสร็จ พ.ศ. 2524 เปนเขื่อนที่อยูในความดูแลของ กรมชลประทาน หางจากตวั เมอื ง 38 กิโลเมตร (2) แหลงน้ําขนาดกลาง 1. อา งเก็บนํ้าวังเฮอื พื้นท่ี 100 ไร ตัง้ อยูท่ี ตาํ บลพระบาท อําเภอเมอื งลําปาง 2. อางเกบ็ นาํ้ สบเฟอง พืน้ ที่ 105 ไร ต้งั อยทู ี่ หมทู ี่ 2 ตาํ บลบา นเอ้ือม อําเภอเมืองลําปาง 3. อา งเกบ็ นาํ้ บานใหมจําบอน พนื้ ท่ี 196 ไร ตั้งอยทู ี่ ตาํ บลตนธงชัย อําเภอเมืองลําปาง 4. อางเกบ็ น้ําบานใหมจําบอน พืน้ ที่ 150 ไร ต้งั อยทู ่ี หมทู ่ี 9 ตําบลตน ธงชยั อําเภอเมืองลาํ ปาง 5. อางแมต ํา๋ นอ ย พนื้ ที่ 150 ไร ต้งั อยูที่ หมทู ี่ 5 ตาํ บลบา นเออ้ื ม อาํ เภอเมอื งลําปาง 6. อา งเกบ็ น้ําแมเฟอง พ้นื ที่ 105 ไร ตงั้ อยูท่ี ตาํ บลบานเอื้อม อาํ เภอเมืองลาํ ปาง 7. อางเก็บนํ้าวงั วัว ตั้งอยทู ี่ หมทู ่ี 13 ตําบลนิคมพฒั นา อาํ เภอเมอื งลําปาง (3) แหลงนํา้ ขนาดเลก็ พื้นที่ 31 ไร ตั้งอยูท่ี หมูท่ี 3 ตําบลพระบาท 1. อา งเกบ็ นํา้ สาธารณะตาํ บลพระบาท พื้นที่ 32 ไร ตั้งอยูที่หมูท่ี 3 ตําบลพระบาท อาํ เภอเมืองลาํ ปาง พื้นที่ 80 ไร ตั้งอยูที่ หมูท ี่ 12 ตําบลบานเอ้ือม 2. อา งเกบ็ น้ําบานโทกหวั ชา ง พ้ืนที่ 30 ไร ตั้งอยูท่ี หมูท่ี 6 ตําบลบานคา อาํ เภอเมอื งลําปาง พื้นท่ี 50 ไร ตั้งอยูท่ี หมูที่ 5 ตําบลบุญนาค 3. อางเก็บน้ํามะเขอื แจ พ้ืนท่ี 70 ไร ต้ังอยูที่ หมูท่ี 5 ตําบลบานเอ้ือม อําเภอเมืองลาํ ปาง พื้นท่ี 80 ไร ต้ังอยูท่ี หมูที่ 7 ตําบลบานคา 4. อา งเก็บน้ําหว ยปู ต้ังอยูท่ี หมูที่ 6 ตําบลนิคมพัฒนา อําเภอเมือง อําเภอเมืองลาํ ปาง 5. อา งเก็บนํา้ วังเลียบ พฒั นา อาํ เภอเมอื งลาํ ปาง 6. อา งเกบ็ นาํ้ แมต า๋ํ หลวง อําเภอเมอื งลาํ ปาง 7. อางเกบ็ น้ําแมคอม อาํ เภอเมืองลาํ ปาง 8. อางเก็บน้ําแมท รายคํา ลาํ ปาง 11.2 ปา ไม สภาพพ้ืนท่ีปาไมของอําเภอเมืองลําปางมีเนื้อท่ี จํานวน ๔๗๔,๘๑๘.๕ ไร เปนพื้นทป่ี าสงวน แหงชาติ จํานวน ๓๖๔,๕๐๕ ไร พื้นที่วนอุทยานแหงชาติ จํานวน ๗๔,๒๕๐ ไร สวนปา (ออป.) ๓๖,๐๖๓.๕ ไร มีไมทีส่ ําคัญทางเศรษฐกจิ ไดแก ไมสัก ไมเ ต็ง ไมร ัง ไมแ ดง ไมประดู เปน ตน 11.3 แรธ าตุ มแี หลง ผลติ อยทู ่ี ตาํ บลบา นแลง - แรพลวง มีแหลงผลติ อยูท่ี ตําบลทงุ ฝาย ตําบลบา นเอื้อม ตําบลบานแลง - ดินขาว มแี หลงผลติ อยูท ่ี ตาํ บลพชิ ยั ตาํ บลบา นเสด็จ - แรด นิ เบา

32 11.4 ทรพั ยากรธรรมชาตปิ ระเภทอ่ืน ๆ ปญหาการจดั การขยะ การลักลอบ ท้ิงขยะในพ้ืนท่ีบอขยะเกา และลักลอบเผาขยะขนสง สรางมลภาวะทางอากาศ ตอประชาชนในพื้นท่ีโดยรวม ซ่ึงบอขยะลุงแกว บานพระเจาทันใจ ตําบลตนธงชัย อําเภอเมืองลําปาง จังหวัด ลาํ ปาง ปญหาหมอกควันไฟปา สถานการณหมอกควันและไฟปาในชวงฤดูแลงของทุกป (พ.ย.-เม.ย. ของทุกป) โดยเฉพาะ อยา งยิง่ ในพนื้ ที่ ดอยพระบาท อําเภอเมอื งลาํ ปาง จังหวัดลําปาง 11.5 ภยั พิบตั ทิ างธรรมชาติ - วาตภยั ในชวงเดือน เม.ย.-พ.ค. ของทุกป เน่ืองจากพายุฤดรู อน - อุทกภยั ในชว งเดอื น ก.ค.-ก.ย. ของทกุ ป เนอ่ื งจากน้ําทวมและน้ําปาไหลหลากในพ้ืนท่ีเชงิ เขา 11.6 อนื่ ๆ 12.) ดา นความมน่ั คงและความสงบเรียบรอย 12.1 หนวยงานรักษาความสงบและกองกาํ ลงั ในพน้ื ทีพ่ รอ มอตั รากําลัง - วเิ คราะหสถานการณ 1) เปน พ้นื ทีท่ ตี่ ัง้ ของมณฑลทหารบกท่ี 32 และมสี ถานตี ํารวจภูธรในพนื้ ท่ี 5 แหง มีอัตรากําลังทง้ั ใน สวนของทหาร ตํารวจ และฝายปกครอง ในการดูแลรักษาความสงบเรียบรอย ในพ้ืนที่ สามารถเขา ควบคุมดูแลรักษาความสงบเรยี บรอยในพน้ื ท่ี 2) มีการประสานการทํางานระหวา งสวนราชการ อาทิ ทหาร ตาํ รวจ ฝา ยปกครอง วัฒนธรรมอําเภอ และเจาหนาท่ี องคกรปกครองสวนทองถ่ิน ในการจัดระเบียบสังคม เชน การตรวจสถานบริการ รานเกมส คาราโอเกะ - ปญ หาการจราจร มีการจดั เจา หนาทีต่ าํ รวจจราจรในการอํานวยความสะดวก ดแู ลความเปนระเบียบเรยี บรอย และความ ปลอดภัยแกป ระชาชน เดก็ นกั เรยี น เยาวชน 12.2 ปญหาความมั่นคง ปญหาเกีย่ วกบั ความมั่นคงในพ้นื ที่ 1) ปญหายาเสพตดิ อาทิ การคา ยาเสพติด การเสพยาเสพตดิ 2) ปญหาการคา มนษุ ย อาทิ เด็กเรร อ น ขอทาน 3) ปญหาตัดไมทาํ ลายปา 4) การลกั ลอบเลนการพนนั 5) การกอเหตสุ รา งความเดือดรอ นราํ คาญในเขตชุมชน อําเภอไดมีการประสานการดําเนินงานรวมกับฝายทหาร ตํารวจ เจาหนาท่ีปาไม หนวยงาน ของกระทรวงพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย หนวยงานที่เก่ียวของในการตรวจตราจับกุมกรณีมกี าร กระทําความผิดในเร่ืองตา ง ๆ

33 13.) ความสมั พันธก บั ประเทศเพื่อนบา น (เปน พ้ืนที่ไมอ ยตู ิดชายแดน) 14.) ดานอื่น ๆ

34 1.4 เปา หมายการพฒั นาจงั หวัดและประเดน็ ยุทธศาสตรของแผนพฒั นาจังหวดั วิสยั ทัศนจ งั หวัดลําปาง (Vision) “ลําปางเมอื งนาอยู นครแหง ความสุข” นิยาม : จังหวัดลําปางมุงไปสูการเปนเมืองนาอยูดวยการพัฒนาเศรษฐกิจบนพื้นฐานของเศรษฐกิจ เชิงสรางสรรค โดยครอบคลุมท้ังดานการทองเที่ยว การคา การบริการ และการเกษตร และเปนนครแหง ความสขุ ดวยคุณภาพชีวิตที่ดีข้ึนของประชาชนทุกกลมุ ทุกชว งวยั ภายใตก ารจัดระบบสวสั ดิการทางสังคมถวน หนา การเปนสังคมแหงการเรียนรู ประชาชนมีความมั่นคงปลอดภยั มีทรัพยากรธรรมชาติทอ่ี ุดมสมบูรณและ สภาพแวดลอมท่ีดีโดยยึดแนวทางการพัฒนาในทุกมิติตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง โดยมีเปาหมาย ระยะแรกของการพัฒนาท่เี นน การพัฒนาภายใตแ นวคดิ “ชมุ ชนวิถพี อเพียง เมืองเศรษฐกิจสรา งสรรค” พนั ธกิจ ๑. สนับสนุนอาํ นวยความสะดวกและเสริมสรา งบรรยากาศทเี่ ออื้ ตอ การพัฒนาเศรษฐกิจภายในจังหวัด ใหสามารถเพมิ่ มูลคาทางเศรษฐกิจบนพนื้ ฐานของเศรษฐกิจเชงิ สรา งสรรค ๒. พัฒนายกระดับขีดความสามารถในการประกอบการของวิสาหกิจขนาดกลางขนาดยอมและ วสิ าหกจิ ชุมชนใหม ีประสทิ ธิภาพสามารถแขง ขนั ไดในตลาดการคา ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียนและตลาดโลก ๓. สงเสริมและพัฒนาชองทางจัดจําหนายผลิตภัณฑและบริการของวิสาหกิจขนาดกลางขนาดยอม และวิสาหกจิ ชมุ ชนทง้ั ภาคผลติ ภาคบริการและพาณิชยกรรมทั้งภายในและภายนอกประเทศ ๔. สงเสริมใหมีการผลิตและจําหนายสินคาเกษตรและเกษตรแปรรูปคุณภาพสากลสรางมูลคาเพิ่ม สอดคลอ งกบั ความตอ งการของตลาดทั้งภายในและตางประเทศ ๕. กําหนดนโยบายจัดทําแผนงานเตรียมความพรอมดานโครงสรางทางกายภาพบุคลากรและ การบริหารจัดการในการพฒั นาพน้ื ที่ของจังหวดั ใหกาวสคู วามเปนศูนยก ลางโลจิสติกสของภาคเหนอื ตอนบน ๖. พัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนและสังคมลําปางใหมีความเขมแข็งมีภูมิคุมกันรักวัฒนธรรม ทองถ่ินและถ่นิ กาํ เนิดตามวิถีลาํ ปางโดยดาํ รงชวี ติ ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ๗. เสริมสรางพัฒนาขีดความสามารถในการรักษาชีวิตทรัพยสินและความม่ันคงของคนในจังหวัด สงเสรมิ การมีสวนรวมของภาคประชาชนและชุมชนในการสรางความเขมแข็งมั่นคงตลอดจนการเผาระวังและ ปอ งกันภยั ในชมุ ชน ๘. สนับสนุนสงเสริมใหทุกภาคสวนในสังคมมกี ารดําเนินงานการบริหารจัดการในทุกระดับใหโปรงใส และเปนธรรมภายใตหลกั ธรรมาภิบาล เปา ประสงคร วม 1. เพ่ือสรางความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ โดยเนนสงเสริมการทองเที่ยว การคาการลงทุน และ การเกษตร ท่ีสอดคลองกับศักยภาพของพื้นที่ และแกไขปญหาความยากจน ดวยการเสริมสรางอาชีพ สนองตอบตอความตองการของประชาชนจงั หวดั ลาํ ปาง 2. เพื่อพัฒนาคุณภาพคุณภาพชีวิตของประชาชนจังหวัดลําปางทุกกลุมทุกชวงวัย ในดานการ จัดสวสั ดิการสังคม อยางทว่ั ถึงและเปน ธรรม 3. เพ่ือเสริมสรางจังหวัดลําปางใหเปนสังคมที่มั่นคง ประชาชนอยูรวมกันอยางสันติ ภายใตก ลไกการ เชื่อมประสานความสัมพันธป รองดองที่มปี ระสทิ ธิภาพ 4. เพ่ือสรางฐานทรัพยากรธรรมชาติใหอุดมสมบูรณ สูวิถีการดํารงชีวิตที่ยั่งยืนของประชาชนและ คณุ ภาพท่ดี ีของสิ่งแวดลอ ม

35 ประเดน็ การพฒั นาของจังหวัดลําปาง ประเด็นยทุ ธศาสตรท ่ี ๑ การพฒั นาการทองเทยี่ วเชิงสรางสรรค เปาประสงคเ ชิงยทุ ธศาสตร : การใหบริการทางการทอ งเทยี่ วครบวงจร บนพ้นื ฐานของเศรษฐกิจเชงิ สรา งสรรค ทม่ี คี วามโดดเดนและมีคุณภาพ สามารถนําไปสูการพฒั นาท่ี ยั่งยนื กลยทุ ธ : ๑. พฒั นาระบบฐานขอมูลและการบรหิ ารจดั การการทอ งเทีย่ ว ๒. เตรียมความพรอ มและพฒั นาศกั ยภาพผูประกอบการและบคุ ลากรทางการทอ งเทีย่ ว ๓. พัฒนาฟนฟูแหลงทองเท่ียว ปรับปรุงโครงสรางพ้ืนฐานและสิ่งอํานวยความสะดวกใหรองรับ การทอ งเทย่ี ว ๔. พัฒนากิจกรรมและมาตรฐานธรุ กจิ ท่เี กยี่ วขอ งกบั การทอ งเที่ยว ๕. สงเสริมการประชาสัมพันธและการตลาดการทองเที่ยวใหเปนท่ีรูจักแพรหลายทั้งระดับในและ ตางประเทศ ตัวชี้วดั : ๑. จาํ นวนนกั ทอ งเทยี่ วเพ่มิ ขน้ึ รอยละ ๑๐ ตอ ป ๒. รายไดจากการทองเทย่ี วทเ่ี พิม่ ข้นึ รอยละ ๑๐ ตอ ป ประเดน็ ยุทธศาสตรท ่ี 2 เกษตรปลอดภัย เกษตรอินทรียและแปรรปู เกษตร เปา ประสงคเชงิ ยุทธศาสตร : เปน แหลง ผลติ และจําหนายผลติ ภณั ฑก ารเกษตร เกษตรปลอดภัย เกษตร อินทรีย และเกษตร แปรรูปท่ีมีคณุ ภาพมาตรฐานโดดเดนของภาคเหนือและ ของประเทศ กลยุทธ : 1. ปรบั ปรงุ และพัฒนาโครงสรา งพน้ื ฐาน เทคโนโลยกี ารผลติ และส่งิ อํานวยความสะดวกที่จําเปน โดย มงุ เนนการพัฒนาแหลงนาํ้ การปฏริ ูปท่ดี นิ และการใชเ ทคโนโลยที เี่ หมาะสม 2. พฒั นาเกษตรกร สถาบันเกษตรกร เครอื ขายผูผลิตและชุมชน ใหเขมแข็ง มีความสามารถในการเขาถึง แหลงทุนและสามารถหาปจ จัยการผลิตในราคาที่เหมาะสม เพ่ือนําไปสูการผลิตสินคาที่มีคณุ ภาพ มคี วามโดดเดน ไดม าตรฐานปลอดภยั ตอ ผูบ รโิ ภค 3. พัฒนาประสิทธิภาพการผลิตทางการเกษตร และสรางมูลคาเพิ่มภายใตแนวคิดเกษตรปลอดภัย และเกษตรอินทรีย โดยนํานวัตกรรมและเทคโนโลยีมาปรับใช ควบคูกับการพัฒนาอุตสาหกรรม แปรรูปผลผลติ ทางการเกษตรใหมคี วามหลากหลาย สอดคลองกับความตอ งการของตลาด 4. สงเสริมการตลาดและโลจิสติกส (Logistics) รวมถึงประชาสัมพันธท้ังภายในประเทศและ ตางประเทศ ของสินคา เกษตร ผลิตภัณฑส ินคา เกษตรทไี่ ดรบั การรบั รองมาตรฐาน

36 ตัวช้วี ดั : 1. อตั ราเพิ่มขึ้นของผลิตภณั ฑมวลรวมภาคเกษตรของจงั หวดั รอ ยละ 5 ตอป 2. รอ ยละของจาํ นวนแปลง/ฟารม (พชื อาหาร ขา ว ปศสุ ัตว และประมง) และผลติ ภัณฑสินคา เกษตร ที่ไดร บั รองมาตรฐาน เชน GAP/Safety Level/เกษตรอินทรยี / PGS/GMP เปน ตน เพิม่ ขึน้ รอ ยละ 5 ตอ ป 3. จํานวนชนดิ สินคาและผลติ ภัณฑเ กษตรท่ีมคี วามโดดเดน ไมนอ ยกวา 2 ชนดิ สนิ คา ประเดน็ ยุทธศาสตรท่ี ๓ สินคา อัตลักษณอ ุตสาหกรรม หัตถอตุ สาหกรรม ผลิตภัณฑชุมชน จากฐานทนุ ทางสงั คมและวัฒนธรรม เปา ประสงคเชิงยทุ ธศาสตร : เปนแหลงผลิตสินคาอัตลักษณอุตสาหกรรม หัตถอุตสาหกรรม ผลิตภัณฑ ชุมชน บนพื้นฐานของเศรษฐกิจเชิงสรางสรรค จากทุนทางสังคมและ วัฒนธรรม รวมถึงการเปนศูนยกลางโลจิสติกสของภาคเหนือ ที่สามารถ สรา งมลู คา ทางเศรษฐกจิ อยา งยงั่ ยืน กลยทุ ธ : 1. เสริมสรางพัฒนาและเช่ือมโยง โครงสรางพื้นฐานระบบสาธารณูปโภค ระบบการขนสง และ สิ่งอาํ นวยความสะดวกทจี่ าํ เปน อน่ื ๆ เพ่ือปจจัยตอการพัฒนาเศรษฐกจิ ๒. พัฒนาศักยภาพผูประกอบการและกลุมวิสาหกิจชุมชนในดานการประกอบธุรกิจท้ังความรูใน ดานการพัฒนากระบวนการผลิต การบริหารจัดการ การตลาดและการสงเสริมการเขาถึงแหลง เงนิ ทุนเพ่อื เพม่ิ ขีดความสามารถในการแขงขนั ๓. สง เสริมและพฒั นาผผู ลติ ดว ยเทคโนโลยี นวัตกรรม และการออกแบบ เพอื่ ผลิตสินคาท่ีมีคุณภาพ มาตรฐานตรงตามความตองการของตลาด เพิ่มประสิทธิภาพในดานการบริหารจัดการตนทุน บนพนื้ ฐานของเศรษฐกจิ เชงิ สรา งสรรค ๔. เสรมิ สรา งความเขม แข็งใหเศรษฐกจิ ชุมชนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยการสงเสริม การรวมกลุมเครือขายวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดยอมและวิสาหกิจชุมชน และสนับสนุนการ พฒั นาเครอื ขา ยผูประกอบการ และเครอื ขายชมุ ชนบนฐานรากของความรูสมัยใหม และภูมิปญญา ทองถิน่ ๕. สงเสริมการประชาสัมพันธและการตลาดผลิตภัณฑใหเปนท่ีรูจักแพรหลายท้ังระดับในและ ตางประเทศ ตวั ชี้วัด : ๑. รอยละการเพ่ิมขึ้นของมูลคาการจําหนายสินคาอัตลักษณอุตสาหกรรม หัตถอุตสาหกรรม ผลติ ภณั ฑช มุ ชนที่สําคญั เพ่มิ ข้นึ รอยละ ๓ ตอ ป ๒. รอยละของผปู ระกอบท่ียนื่ คาํ ขอท่ีผา นการรับรองคุณภาพผลติ ภณั ฑชุมชน (มผช.) ไมน อ ยกวา รอยละ ๘๐ ตอ ป ๓. รอยละความพึงพอใจของประชาชนตอ การพฒั นาโลจสิ ติกส ไมนอยกวา รอยละ ๘๐ ตอป

37 ประเดน็ ยทุ ธศาสตรท่ี ๔ สังคม คณุ ภาพชีวติ ความมน่ั คง และทรพั ยากรธรรมชาติและ สง่ิ แวดลอ ม เปาประสงคเชิงยุทธศาสตร : ประชาชนทุกกลุมวัยไดรับการพัฒนาและเขาถึงบริการข้ันพื้นฐานของภาครัฐ มีกลไกในการปองกนั และปราบปรามอาชญากรรม และบรหิ ารจัดการสาธารณ ภัยไดอยางมีประสิทธิภาพ รวมถึงอนุรักษ ฟนฟู และใชทรัพยากรธรรมชาติ อยา งยัง่ ยืน ภายใตส งิ่ แวดลอ มท่ดี ี กลยุทธ : ๑. สง เสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชีวิตของประชาชนในทุกมิติ ๒. ยกระดบั คุณภาพชีวติ ของประชาชนทุกชวงวัยใหมีคุณภาพชีวิตท่ีดี มีความม่ันคง ปลอดภัย ภายใต หลักปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ๓. เสริมสรางศักยภาพดานการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยของทุกภาคสวนใหมีความพรอมใน การบริหารจดั การสาธารณภัย ๔. พฒั นาโครงสรางพื้นฐานและสงิ่ อาํ นวยความสะดวกใหค รอบคลุมทกุ พ้ืนที่ ๕. บริหารจดั การทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดลอมใหม ปี ระสทิ ธภิ าพและเกิดความย่งั ยืน ตัวชีว้ ัด : ๑. ประชาชนเขาถงึ บรกิ ารขนั้ พ้ืนฐาน รอยละ ๖๐ ๒. ประชาชนกลมุ เปา หมายไดรบั การเสรมิ สรางภูมคิ ุมกันและทกั ษะชวี ติ ใหมีความเขมแข็ง รอยละ ๗๐ ๓. อตั ราการเกดิ คดีอาชญากรรม (ชีวิตและทรพั ยสนิ ) ลดลงรอยละ ๒ ๔. ความสญู เสียในชวี ติ และทรัพยส ินของผูป ระสบสาธารณภยั ลดลง รอยละ ๒๐ (ลดลงจากป ๒๕๖๑) ๕. ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ มไดร ับการอนุรักษแ ละฟน ฟู จํานวน ๑,๐๐๐ ไรต อป ๖. ปรมิ าณขยะมูลฝอยท่เี กิดขึ้น ลดลง ๕,๐๐๐ ตันตอป

38 1.5 ประเด็นปญหาและความตอ งการเชงิ พืน้ ที่ ดานเศรษฐกจิ สภาพปญ หา สาเหตุของปญ หา แนวทางแกไขปญ หา 1. ผลผลิตทางการเกษตรมีคุณภาพ 1. ผลผลิตทางการเกษตรบางชนิด 1. สรางฝายชะลอการไหลของนํ้า/ ตา่ํ ไมไดมาตรฐาน ทาํ นบ/ฝาย/เหมอื ง/คลองสงน้ํา คสล. 2. คุณภาพผลผลติ ทางการเกษตรตํ่า 2. ขาดแหลงนํ้าในการผลิต 2. ปรับปรุงซอมแซมและขยายเขต 3. ตนทุนการผลิตทางการเกษตรมี 3. ผูผลิต ผลิตสินคาไมไดตามความ ระบบประปาหมบู า น ราคาสงู ตองการของตลาด 3. สงเสริมเศรษฐกิจพอเพียง/ 4. ไมมีความหลากหลายของผลผลิต 4. เกษตรกรขาดอํานาจตอรอง สงเสรมิ การใชปุย อนิ ทรีย ปุย ชวี ภาพ/ ทางการเกษตร 5. ไมม ีหนว ยงานท่ีบรหิ ารจัดการการ สงเสรมิ การปลูกพืชระยะสน้ั 5. สนิ คาของชุมชนขาดการสงเสริม เช่ือมโยงเสน ทางการทอ งเทยี่ ว 4. สงเสริมและพัฒนาสินคาใหได จ า ก ห น ว ย ง า น ข อ ง รั ฐ เ ท า ที่ ค ว ร มาตรฐาน โดยเฉพาะดา นการตลาด 5. สง เสริมแปรรปู ผลผลติ 6. กลุมอาชีพในชุมชนขาดการ 6. บูรณาการหนวยงานที่รับผิดชอบ สงเสริมเพื่อเติมศักยภาพใหประสบ การสงเสรมิ ทองเที่ยว ผลสําเร็จอยางแทจ รงิ 7. สง เสริมการปลกู พชื ทเี่ หมาะสมกับ 7. การบริหารจัดการดา นสงเสรมิ การ พ้ื น ท่ี โ ด ย ใ ช ศ า ส ต ร ข อ ง พ ร ะ ร า ช า ทอ งเท่ยี ว รัชกาล ที่ 9 และเกษตรผสมผสาน 8. ปลูกพืชเชงิ เดย่ี ว ผลผลิตตอ ไรต ํา่ 8. สง เสริมการรวมกลมุ ของเกษตรกร ดา นสังคม สภาพปญหา สาเหตขุ องปญ หา แนวทางแกไ ขปญหา 1. การอพยพแรงงานเขาสเู มอื ง 1. ประชาชนวัยแรงงานอพยพไปหา 1. สงเสริมการรวมกลุมประกอบ 2. ผสู ูงอายถุ ูกทอดทิง้ อยูตามลาํ พงั งานในเขตเมือง อาชพี 3. สังคมวัตถุนิยมและความเจริญ 2. บุตรหลานแยกครอบครัวไปอยู 2. สงเสรมิ ความรเู กีย่ วกบั ครอบครวั ของเทคโนโลยี ทําใหพฤติกรรมของ พ้นื ท่อี ่ืน สงเสริมการดูแลสุขภาพตนเองและ คนในสงั คมเปล่ียนไป 3. ความเจริญทางดานเทคโนโลยี รับประทานอาหารท่ถี กู สขุ ลกั ษณะ 4. ประชาชนใหความสําคัญเกี่ยวกับ การสอ่ื สาร และนวัตกรรม 3. ขั บ เคล่ื อน ช มรม ผูสูง อา ยุใ ห คุ ณ ธ ร รม จ ริย ธ ร รม น อ ย ล ง 5 . 4. ครอบครัวและสังคมใหการอบรม เขมแข็ง โดย อปท.ในพ้ืนท่ี และ ประชาชนมีการสืบทอดภูมิปญญา ดูแลเด็กเยาวชนดานคุณธรรมและ ผปู กครองทองท่ี ทองถิ่น วัฒนธรรม ประเพณีทองถ่ิน จริยธรรมนอ ยลง 4. สงเสริมการรวมกลุมผูสูงอายุ เด็ก ท่ีลดนอ ยลง 5. ประชาชนขาดการใหความสําคัญ และยาวช น ในการทํากิจกรรม 6. ประชาชนมีโรคประจําตัวที่เปน ตอวัฒนธรรมและภูมิปญญาด้ังเดิม รว มกนั โรคเร้ือรังมากขึ้น สงผลกระทบตอ ของทอ งถนิ่ การดาํ รงชีวติ ประจําวนั 6. คา นิยมในการบริโภคอาหารตาม 7. ข า ดก า ร มีส ว น ร ว ม ข อ ง เ ด็ ก กระแสสังคม และการไมใสใจดูแล เยาวชน ในครอบครวั สขุ ภาพตนเองอยางตอเนอ่ื ง 7. ความเจรญิ ดานเทคโนโลยีทเ่ี ขาถึง เด็ก และเยาวชน เชน อินเตอรเน็ต โทรศัพทม ือถือ

39 สรปุ ปญหา/ความตองการของ ตาํ บล ประเดน็ ปญหา/ความตองการ ปจจ พิชัย 1. ไมม ีพนื้ ท่ที ิง้ ขยะถกู สขุ ลักษณะ ไมม 2. พื้นทสี่ าธารณะมีนอย สวน ระบ 3. แหลง นาํ้ สาธารณะไมเพยี งพอระบบประปาไมท ่ัวถงึ เสื่อม 4. ขยะบางประเภทไมม ีสถานทกี่ ําจัด ขยะ เชน 5. ไมม ตี ลาดกลางการเกษตรอินทรยี ของตําบล ขนา มีสิน 6. ปญ หามลภาวะเปนพิษ สิ่งแวดลอ ม หมอกควนั ไฟปา สารเคมี มีสถ 7. ขาดองคค วามรแู ละการสนบั สนนุ ดา นเกษตรอนิ ทรยี  ลักล ในก เกษ การ สนบั

งพืน้ ท่ี อาํ เภอเมืองลาํ ปาง สาเหตุของปญ หา/ความตองการ แนวทางแกไข จบุ นั เกดิ ขยะเพม่ิ ขึ้นเปน จํานวนมาก สง เสรมิ การคดั แยกขยะในครวั เรือน มีการกันพื้นที่สําหรับใชเปนท่ีสาธารณะของ นรวม บบประปาใชมาเปนเวลานานมีปญหาการ ปรบั ปรุงระบบใหมและขยายเขตประปาสวน มตามสภาพ ภูมภิ าค ะทเี่ กิดจากครัวเรือนที่เปนชิ้นใหญไมมีทกําจัด นโซฟเกา ที่นอนเกา ศาลพระภูมิเกา กิ่งไม าดใหญ นคาการเกษตร ผลผลิตทางการเกษตร แตไม จัดหาสถานที่เพ่ือสรางเปนตลาดกลางสนิ คา ถานทจ่ี ําหนายของตําบล เกษตรอนิ ทรียใ นตําบล ลอบเผาปา และเกษตรบางสวนยังใชสารเคมี ดาํ เนินการตามมาตรการของรัฐอยางเขมงวด การทําการเกษตร ษตรกรสวนใหญยังคงเปนเกษตรกรที่ทํา ใหความรูและสงเสริมใหตอเน่ืองและครบ รเกษตรแบบดัง้ เดิม ยงั ขาดองคค วามรูและการ วงจร บสนนุ ดานการทําเกษตรอนิ ทรีย

ตาํ บล ประเด็นปญ หา/ความตองการ 40 บา นเสด็จ 1. แหลง นาํ้ ดา นการเกษตรไมเ พยี งพอ สาเหต 2. การประกอบอาชพี และการมรี ายไดไมเพยี งพอ 1. ลาํ นํา้ ตื้นเขิน 2. ปา ไมถ ูกทําลา 3. การแพรระบาดของยาเสพตดิ 1. ผลผลิตทางกา 2. ไมมีอาชีพเสร 1. รายไดไ มเพยี ง 2. ครอบครวั ขาด 4. ปญ หาขยะในชุมชน 1. ขาดจิตสาํ นกึ ใ 5. ความขัดแยงในชุมชน 1. ความเช่อื ทีไ่ ม 2. ขาดการยอมร

ตขุ องปญหา/ความตองการ แนวทางแกไ ข าย 1. ขดุ ลอกแหลงนา้ํ ารเกษตรตาํ ต่ํา 2. ปลูกปา รมิ งพอกบั รายจาย 1. ประกันราคาผลผลติ ดความอบอนุ 2. สงเสรมิ การประกอบอาชีพเสรมิ ในการรักษาความสะอาด 1. จัดกิจกรรมรณรงคปองกันและแกไขปญหายา เสพตดิ มต รงกนั รบั การไวว างใจ 2. จัดกิจกรรมสรางความสมั พันธของคนในชุมชน 1. สรางจิตสํานกึ ในการดูแลรักษาความสะอาด 2. คัดแยกและจัดต้ังธนาคารขยะ 1. จดั กิจกรรมสรางความสามัคคี ปรองดอง 2. โครงการจิตอาสาทาํ ความดเี พ่ือแผนดิน

ตาํ บล ประเดน็ ปญหา/ความตองการ 41 บอ แฮว 1.การประกอบอาชีพ สาเหต และการมีรายไดไมเพียงพอ 1.ผลผลติ ทางกา 2.ไมม อี าชีพเสรมิ 2.ความขัดแยง ในชุมชน 3.ไมมกี ารจดบัญ 4.การใชชวี ิตฟมุ เ 3.การแพรร ะบาดของ ยาเสพตดิ 1.ความเชือ่ ทไ่ี มต 2.ขาดการยอมรับ 4.การบุกรุกทาํ ลายปาชุมชน 3. ขาดกจิ กรรมส 5.การลักลอบท้ิงขยะในหมบู าน 1.รายไดไมเพียงพ 6.นาํ้ ทว มขังในหมูบานจัดสรร 2.ครอบครัวขาด 1.สภาพเศรษฐกิจ ตดั ไมข าย 2.การลักลอบทิง้ 1.มีการลกั ลอบน ใหข ยะมากและท 1.มนี ํา้ ทว มขัง/นํา้ ทอ ระบายนาํ้ ไมส ระบายน้ําได

ตุของปญ หา/ความตองการ แนวทางแกไ ข ารเกษตรตกต่ํา 1.ประกนั ราคาผลผลติ ม 2.สงเสริมการประกอบอาชีพเสรมิ ญชคี รัวเรือน 3.อบรมจัดทําบัญชคี รวั เรอื น เฟอย ตามกระแส สังคมและเศรษฐกจิ 4.สง เสริมการออมเงิน 5.สง เสริมการใชปรชั ญาเศรษฐกจิ ตรงกนั พอเพยี ง บ การไวว างใจ 1.จัดกจิ กรรมสรางความสามัคคี สรา งความสามคั คี ปรองดอง 2.โครงการจิตอาสาทาํ ความดเี พือ่ พอกบั รายจา ย แผนดนิ ความอบอุน 3. สง เสรมิ กิจกรรมในชมุ ชน สรางความสามัคคใี นชุมชน จ คนไมมีรายไดท าํ ใหเกิดการบุกรุก 1.จดั กจิ กรรมรณณงคก ารปอ งกัน แกไ ขปญหายาเสพตดิ งขยะในปา ชุมชน 2.จดั กิจกรรมสรา งความสมั พันธข องคน นําขยะจากท่ีอ่นื มาทิ้งในเขตชุมชน ทาํ ในชมุ ชน ทาํ ใหช ุมชนสกปรก 1. จดั กิจกรรมดแู ลรกั ษาปาชุมชน าไมร ะบาย 2.สรา งความตระหนักในการชว ยกัน สามารถ ดูแลปา ชุมชน 1.เฝา ระวัง/แจงเหตุ/ตกั เตือน 1.แจงหนวยงาน(อบต./ทต.)มาตรวจ ดูแล/แกไ ข

42 ตําบล ประเดน็ ปญหา/ความตองการ สาเหต บา นเอื้อม 1.ปริมาณนา้ํ ไมเพียงพอตอการเกษตร ขาดแหลง กักเก็บ 2.ปญ หาไฟฟาเพ่ือการเกษตร เขตไฟฟาเขา ไมถ 3.ปญหาขยะมลู ฝอย ไมม ีการบรหิ ารจดั เหมาะสม 4.ปญ หานํา้ ทว มขัง เพราะไมม ีรางระ 5.ปรมิ าณนา้ํ ไมเพยี งพอตอการอุปโภคบริโภค นา้ํ เปน บอ บาดาลต้ืนเขนิ สนมิ เหล็กปรบั ปรุงระบบประปาหมูบ า น 6.ปญ หาดา นสภุ าพ ประชาชนสวนให 7.แหลง เก็บนํ้าเพ่ือการเกษตรตน้ื เขนิ มวี ัชพืชข้นึ จํานวน 8.ภัยธรรมชาติ น้าํ จากลาํ น้ําตยุ ไห วชั พชื ข้นึ หนามาก

ตุของปญหา/ความตองการ แนวทางแกไ ข บนํา้ ถาวร ขดุ เจาะบอบาดาลเดิมและสรางแหลงเกบ็ นา้ํ ถึงแหลงเกษตร ขยายเขตไฟฟา ใหท่ัวถงึ ดการคดั แยกอยา งถูกตองและ จดั อบรมใหความรูก ารบรหิ ารจัดการคัดแยกขยะ ใหกับคนในชุมชน มีการจัดกิจกรรมแขง ขันในแต ละคุม ะบายนาํ้ กอ สรางรางระบายน้ํา น เจาะลงลึกไมไดเจอดาดหิน ขุดเจาะบอบาดาลเดมิ และสรา งแหลงเก็บนาํ้ ปรับปรุงระบบใหดี1๐๐% หญไมม กี ารตรวจสขุ ภาพประจาํ ป กาํ หนดให กม. ดา นสาธารณสุข และ อสม. เขา ดว นคัดกรองสขุ ภาพเปน ประจําทกุ เดอื น นมาก ขดุ ลอกเอาวัชพชื ออกและขุดใหล กึ ๆเกบ็ นํา้ ไดม าก ขึ้น หลเชีย่ วในชวงฤดฝู นตล่งิ พงั ทลายทกุ ป ขดุ ลอกเสน ลําน้ําตุยเดิมใหนาํ้ ไหลตามลาํ นา้ํ ปรกติ กในลํานํา้ ตุย

43 ตาํ บล ประเดน็ ปญ หา/ความตองการ สาเหต นคิ มพฒั นา 1. ไมม ีท่ีเก็บผลผลติ จากอาชพี ทางการเกษตร จึงไม - ในหมบู า นมขี าวเปลือ สามารถเก็บขาวเปลอื กหรอื ผลผลิตทางการเกษตร ขาดแคลน ไวไดนาน - ในหมูบานไมมียงุ ฉาง 2. ตลาดกลางหมบู า น สําหรบั เปน ตลาดเพ่ือขาย - ตลาดกลางซงึ่ เปน สถ หรอื แลกเปล่ียนผลผลิตทางการเกษตร ไมแ ขง็ แรง ทางการเกษตร เชน ผกั และไมม น่ั คงถาวร และไมมั่นคงถาวร 3. เกษตรกรมหี นี้สนิ จาํ นวนมาก ผูกพันมาตลอด - ตน ทนุ การผลิตสูง เก - เกษตรกรใชห น้ีสินคืน คณุ ภาพผลผลติ ตาํ่ 4. ถนนคอนกรีตเขาซอยในหมูบา น ระยะทาง - การคมนาคมสัญจร ไ 300 เมตร - ฤดูฝนถนนล่นื ชนื้ แฉ 5. เดก็ และเยาวชนไมไดใชเ วลาวางม่วั สมุ ดม่ื สุรา - เด็กและเยาวชนมีเวล ทาํ ใหเดก็ และเยาวชนเสียคน เสอ่ื มเสยี สุขภาพ เสยี ค

ตขุ องปญ หา/ความตอ งการ แนวทางแกไ ข อกกองกลางเพ่ือใหชาวบานไดยืมเมื่อเวลา - ขอรับการสนับสนุนทนุ เพ่อื สรา งยุง ฉางไวท ่ี เก็บขาวหรือผลผลิตจากอาชีพทางการเกษตร ง จงึ ไมมที ่ีเก็บรกั ษาขา วไวไ ดนานตลอดป และอุปกรณท ี่ใชเพื่อทําการเกษตร ถานทีว่ างขายหรือแลกเปลี่ยนผลผลิต - ขอรับการสนบั สนนุ ทนุ เพื่อกอสรา งตลาด ก ผลไม และอ่นื ๆ ของชาวบาน ไมแ ข็งแรง กลางหมบู าน จํานวน 1 หลัง เพื่อไวเปน สถานทวี่ างขายหรือแลกเปลย่ี นผลผลิตทางการ เกษตรและอน่ื ๆ ตามแนวทางเศรษฐกิจ พอเพยี ง กษตรกรตองกเู งินมาลงทุนจํานวนมาก - ตั้งกลมุ ผลติ อาชีพเสรมิ เพิม่ รายได นไมไดตามกาํ หนด เน่อื งจากปรมิ าณและ - ตั้งกลมุ กลมุ ผลติ ปยุ อินทรียชวี ภาพ เพ่ือการ ปรับปรุงบํารงุ ดิน - ลดตน ทุนการผลติ ลง โดยการใชป ยุ อินทรยี  ชวี ภาพและสารไลแมลงดว ยสารสกดั จากพชื สมนุ ไพร - ใหเกษตรกรปลูกผักปลอดสารพิษไวก ินเอง ไป-มา ไมส ะดวก - ขอรบั งบประมาณกอ สรางถนนคอนกรตี ฉะ ถนนพงั งา ย หมบู า นใหมั่นคง ถาวร แขง็ แรง ลาวางมาก จงึ ไดม่วั สุมด่ืมสรุ า ทาํ ใหเด็ก - ขอรบั งบประมาณสนบั สนนุ สรางสนามกีฬา คน กลางหมูบา นใหเด็กและเยาวชนไดออกกําลงั กาย เลนกีฬา หา งไกลอบายมขุ และสิง่ เสพติด