ก
ข เอกสารสรุปเนื้อหาทต่ี องรู รายวิชา พัฒนาอาชีพใหมคี วามมนั่ คง ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย รหัส อช31003 หลกั สตู รการศึกษานอกระบบระดับการศกึ ษาข้นั พืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551 สาํ นกั งานสงเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย สํานักงานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธิการ หา มจาํ หนาย หนงั สอื เรยี นน้จี ัดพมิ พด วยเงินงบประมาณแผนดินเพ่ือการศกึ ษาตลอดชีวติ สาํ หรับประชาชน ลขิ สทิ ธิ์เปน ของสํานักงาน กศน.สํานักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ
ง สารบญั หนา คํานาํ สารบัญ คําแนะนาํ การใชเ อกสารสรปุ เน้อื หาทตี่ อ งรู บทที่ 1 ศักยภาพธุรกิจเพ่อื ความมั่นคงในอาชพี 1 เรื่องท่ี 1 ความหมาย ความสําคัญและความจาํ เปนของการพฒั นาอาชีพ เพือ่ ความมัน่ คง 1 เรอ่ื งที่ 2 ความจําเปนของการวิเคราะหศ กั ยภาพธุรกิจ 2 เรอ่ื งที่ 3 การวเิ คราะหต าํ แหนง ธุรกิจ 4 เร่ืองที่ 4 การวิเคราะหศักยภาพธุรกิจตามศักยภาพท้งั 5 ดาน 6 แบบฝก หดั 9 บทที่ 2 การจดั ทําแผนการพฒั นาการตลาดเพอ่ื ความมน่ั คงในอาชีพ 12 เรือ่ งท่ี 1 การกําหนดทศิ ทางการตลาด เปาหมาย กลยุทธในการขยายอาชีพ 12 เรอ่ื งท่ี 2 การวิเคราะหก ลยุทธสูเปาหมาย 16 เร่อื งท่ี 3 การกําหนดกิจกรรมและแผนการพฒั นาการตลาด 17 แบบฝกหดั ท่ี 1 19 แบบฝกหัดที่ 2 21 บทท่ี 3 การจดั ทําแผนพฒั นาการผลติ หรอื การบริการเพอื่ ความมัน่ คงในอาชพี 23 เรื่องท่ี 1 การกําหนดคณุ ภาพผลผลิตหรือการบรกิ าร 23 เร่อื งท่ี 2 การวิเคราะหท นุ ปจจัยการผลติ หรอื การบรกิ าร 24 เรอ่ื งท่ี 3 การกาํ หนดเปา หมายการผลิตหรอื การบริการ 25 เรอ่ื งที่ 4 การกําหนดแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการ 26 เร่อื งที่ 5 การพฒั นาระบบการผลติ หรือการบริการ 27 แบบฝกหดั 28
สารบญั (ตอ ) จ บทท่ี 4 การพฒั นาธรุ กจิ เชงิ รกุ เพอื่ ความมน่ั คงในอาชพี หนา เร่ืองท่ี 1 ความจาํ เปนและคณุ คาของธรุ กิจเชิงรุก 31 เร่อื งที่ 2 การแทรกความนิยมเขาสคู วามตองการของผบู ริโภค 31 เรอ่ื งท่ี 3 การสรางรปู ลักษณคณุ ภาพสินคาใหม 31 เรอ่ื งที่ 4 การพัฒนาอาชพี ใหมีความม่นั คง 32 แบบฝก หดั 33 36 บทท่ี 5 โครงการพฒั นาอาชพี ใหมคี วามม่ันคง 39 เรื่องท่ี 1 การวิเคราะหค วามเปนไปไดของแผนการตลาด การผลิตหรอื การบริการ 39 เรอ่ื งท่ี 2 การเขียนโครงการพัฒนาอาชีพ 39 เร่ืองท่ี 3 การตรวจสอบความเปนไปไดข องโครงการพฒั นาอาชีพ 40 เรื่องท่ี 4 การปรับปรุงโครงการพัฒนาอาชีพ 41 แบบฝกหัดที่ 1 42 แบบฝกหัดที่ 2 45 48 เฉลยแบบฝก หดั 50 บรรณานกุ รม 51 คณะผจู ดั ทํา
ฉ คําแนะนําการใชเ อกสารสรุปเน้อื หาท่ีตองรู หนงั สือสรุปเนื้อหาท่ีตองรูห นงั สือเรียนรายวิชา พัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคงเลมนี้ เปนการสรุปเน้ือหาจากหนังสือเรียนรายวิชาบังคับ สาระการประกอบอาชีพ รายวิชาพัฒนา อาชีพใหมคี วามมน่ั คง อช31003 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย หลักสูตรการศึกษานอกระบบ ระดบั การศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. 2554) เพอื่ ให นกั ศกึ ษา ได เ รี ย นรู แ ล ะ ทํ า ค ว า ม เ ข า ใ จ ใ น เ นื้ อ ห า ส า ร ะ ขอ ง ร า ย วิ ช า พั ฒ น า อ า ชี พ ใ ห มี ค ว า ม ม่ั น ค ง อช31003 ทสี่ ําคัญ ๆ ไดส ะดวกและสามารถเขาใจยิง่ ขึ้น ในการศึกษาหนังสอื สรุปเนื้อหาที่ตองรู หนงั สอื เรียนรายวิชา พัฒนาอาชพี ใหมคี วามมัน่ คงเลมน้ี นกั ศึกษาควรปฏบิ ตั ิ ดงั นี้ 1. ศึกษาหนังสือเรียนรายวิชา พัฒนาอาชีพใหมีความม่ันคง อช31003 สาระการ ประกอบอาชีพ หลักสตู รการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2554) ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลายใหเ ขา ใจกอน 2. ศึกษาเนื้อหาสาระของหนังสือสรุปเนื้อหาท่ีตองรูหนังสือเรียนรายวิชาพัฒนา อาชีพใหมีความม่ันคง อช31003 ใหเขา ใจอยา งถอ งแท พรอมท้ังทําแบบฝกหัดทายบททีละบท และตรวจคาํ ตอบจากเฉลยแบบฝกหัดทา ยเลม ใหครบ 5 บท 3. หากนักศึกษาตองการศึกษารายละเอียดเนื้อหาสาระ รายวิชาพัฒนาอาชีพใหมี ความม่ันคง อช31003 เพ่ิมเติม สามารถศึกษาคนควาไดจากส่ืออ่ืน ๆ ในหองสมุดประชาชน อนิ เทอรเ นต็ หรือครผู สู อน
ช
1 บทท่ี 1 ศักยภาพธรุ กจิ เพ่ือความมน่ั คงในอาชีพ เรือ่ งท่ี 1 ความหมาย ความสําคญั และความจาํ เปน ของการพฒั นาอาชีพเพอ่ื ความมัน่ คง 1.1 ความหมายของการพัฒนาอาชพี การพัฒนาอาชีพ หมายถึง การประกอบอาชีพท่ีมีการพัฒนาสินคาหรือ ผลิตภัณฑใหตรงกับความตองการของลูกคาอยูตลอดเวลา มีสวนครองตลาดไดตามความ ตองการของผูผลิต และเกิดความมั่นคงในอาชีพ เปนกระบวนการสงเสริมพัฒนาใหบุคคลมี ศักยภาพในการทําธุรกิจใหมีความกาวหนาในอาชีพ โดยมีแนวทางการวิเคราะหปจจัยสําคัญ ท่ีใชใ นการพัฒนาศักยภาพธรุ กจิ เพื่อความมัน่ คงในอาชพี เชน อาชีพและทิศทางของอาชีพที่จะ ทํานโยบายการพัฒนาอาชีพ การวางแผนการพัฒนาอาชีพ กลยุทธการพัฒนาอาชีพ การประเมิน และการพัฒนาอาชีพ 1.2 ความสําคัญและความจําเปน ของการพัฒนาอาชพี ในการพัฒนาอาชีพ ทุกสายอาชีพสามารถพัฒนาไดหมด มีความกาวหนาได ทุกแหงแนวทางการพัฒนาอาชีพมีหลักพื้นฐานท่ัวไปท่ีคนประกอบอาชีพน้ัน ๆ ควรจะรูและ ปฏิบัติ คือ ตองรูจักอาชีพของตนเองใหดีพอ รูทิศทางของอาชีพของตน รูโลกท่ีเปล่ียนแปลง ตลอดเวลา วางแผนชีวิตและการทํางาน กําหนดนโยบายการพัฒนาอาชีพของตนเอง ต้ังเปาหมายแบงระยะใหเห็นเปนรูปธรรม วางกลยุทธพัฒนาอาชีพ ลงมือปฏิบัติ ประเมินผล ปรับปรุง และพัฒนา การพฒั นาอาชีพมีความสาํ คญั และความจาํ เปน ดังนี้ 1) ชว ยใหมสี ินคา ทด่ี ตี รงตามความตองการของผูบ รโิ ภค 2) ชวยใหผูผลิตไดมีการคิดคนผลติ ภัณฑห รอื สินคาไดต ลอดเวลา 3) ชวยใหม กี ารนาํ นวตั กรรมและเทคโนโลยเี ขามาใชในกระบวนการผลิตทําให สินคา มีคณุ ภาพขน้ึ 4) ชว ยใหเศรษฐกจิ ชุมชนและเศรษฐกจิ ของประเทศดขี ้ึน 5) ชว ยใหบคุ คลมีความสามารถจะประกอบอาชีพตอไป ทําใหเกิดความมั่นคง ในอาชพี ของตนเอง และกา วสคู วามกา วหนาในอาชีพทป่ี ระกอบอยตู อไป
2 6) ชว ยใหกิจการของตนมีความม่ันคง สามารถดึงบุคคล ท่ีมีความสามารถสูง เขา มาทํางานบุคคล ท่ีมีความสามารถมักจะพิจารณาเลือกทํางานกับกิจการท่ีตนเห็นวามั่นคง ซงึ่ ใหความสาํ คัญตออนาคตและความกาวหนา ของบุคคล 7) ชวยสรางภาพลักษณที่ดี กิจการท่ีใหความสําคัญ และความสนใจแก อนาคตและความกาวหนาของบุคคล ยอมจะทําใหทั้งบุคคลภายในและบุคคลภายนอกมี ความรูสกึ ทดี่ ี ซ่ึงจะชวยสงเสรมิ ภาพลักษณแ ละช่ือเสยี งใหก ิจการเปนอยางดี 8) ชวยใหบุคคลมีการพัฒนาตนเองและลดความลาสมัย เพราะจําเปนตอง เพิ่มพูนความรูและความสามารถกอนท่ีจะกาวข้ึนสูตําแหนงอื่น ๆ สําหรับผูที่ประกอบอาชีพ สวนตัว ก็จะเพม่ิ ทางเลอื กในการประกอบอาชีพขนึ้ ลดความเบื่อหนายจาํ เจของอาชพี และยงั เพิ่ม ทักษะเทคโนโลยีในการประกอบอาชพี ขึ้นอีกดว ย เรื่องท่ี 2 ความจําเปน ของการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจ 2.1 ศักยภาพของธุรกิจ หมายถึง ธุรกิจที่ทุกบุคคลมีความสามารถพัฒนาสินคา นั้น ๆ ใหอ ยใู นตลาดไดอ ยางมั่นคง 2.2 การวิเคราะห หมายถึง การแยกแยะสิ่งท่ีจะพิจารณาออกเปนสวนยอยที่มี ความสมั พนั ธกัน รวมท้ัง การสืบคนความสมั พนั ธข องสว นตา ง ๆ เพื่อดูวาสว นประกอบปลีกยอย น้นั สามารเขากันไดห รอื ไม ซ่งึ จะชว ยใหเกิดความเขาใจตอส่งิ หนงึ่ สง่ิ ใดอยางแทจ รงิ 2.3 การวิเคราะหศกั ยภาพธรุ กิจ หมายถึง การแยกแยะความสามารถหรือความ พรอมองคประกอบของธุรกิจ ไดแก ทุน บุคลากร วัสดุอุปกรณ และการจัดการ เพ่ือให ผูประกอบการมีความเขาใจในแตละสวนของธุรกิจอันจะนําไปสูการพัฒนาอาชีพใหมีความ เขมแข็ง
3 2.4 โครงสรา งศกั ยภาพการขยายอาชพี สูค วามม่นั คง ดังน้ี ตรงกัน สัมพนั ธกนั การจัดองคป ระกอบ = การขยายอาชีพ ปจ จัยนําเขา เพอื่ การขยายอาชพี พฒั นาอาชพี ศักยภาพ ความมน่ั คงของ การขยายอาชีพ -ทุน -การจัดการลดความเส่ยี ง -บคุ ลากร ผลผลติ -วัสดอุ ปุ กรณ -ขอ ตกลง/มาตรฐาน -การจัดการ พัฒนาอาชพี 2.5 ความจําเปน ทที่ ําใหตอ งมกี ารวิเคราะหศ ักยภาพธรุ กจิ 1) เพอ่ื ทําใหเห็นทศิ ทางของธุรกิจในเชิงกลยุทธ 2) เพือ่ ใหม ีแนวทางในการดาํ เนนิ งานอยางรอบคอบ ปลอดภยั จากการขาดทนุ 3) เพอ่ื ใหล ดความเสีย่ งในการดาํ เนนิ ธุรกจิ 4) เพ่ือเปนการช้ีแนวทางดานธุรกิจใหแกบุคคลหรือองคกร ท่ีจะทําการ สนบั สนนุ เงนิ ทนุ ในการกยู มื หรือผูรวมลงทุน 5) เพ่อื ศึกษาความเปนไปไดข องการพัฒนาธุรกิจของผูประกอบการ 6) เพื่อใหสามารถขยายตลาดไดก วา งขวางกวา เดมิ 7) เพื่อสรางความมนั่ ใจใหก ับลูกคาเห็นศกั ยภาพซงึ่ จะนําไปสูการบริโภคอยาง ตอ เนอ่ื ง 2.6 การวเิ คราะหธ รุ กิจและโครงการ 1) การวเิ คราะหป จ จัยภายนอก เปน ปจ จัยทไี่ มสามารถควบคมุ ได ไดจ ากการประเมินสภาพแวดลอมในการ ดําเนินธรุ กิจ
4 ซ่งึ ผปู ระกอบการจะตอ งเขาใจสถานการณป จจุบันและแนวโนมในอนาคต ท้ังท่ีเปนโอกาสและ อปุ สรรคของธุรกิจ/โครงการ ปจจัยภายนอกท่ีผูประกอบการควรใหความสนใจ มี 5 ประการ หลกั ๆ ดงั นี้ (1) กลุมผูซื้อหรือลูกคา กลุมเปาหมาย (2) คานยิ มทางวฒั นธรรมและสงั คม (3) ความกา วหนา ทางดา นเทคโนโลยี (4) สถานการณและการเจรญิ เติบโตทางเศรษฐกจิ (5) สถานการณและแนวโนมการเปล่ียนแปลงกฎ ระเบียบ กลุมผูผลิต/ จาํ หนา ยวตั ถุดิบและเครือขายธุรกิจ 2) การวเิ คราะหปจจัยภายใน เปน ปจจยั ท่สี ามารถควบคุมได ถือเปนการตรวจสอบความสามารถ ความ พรอม จุดออ นและจุดแข็งของธุรกิจ/โครงการ แบง เปนขั้นตอนหลัก ๆ ดังน้ี (1) กาํ หนดประเดน็ ทมี่ อี ทิ ธิพลตอความสามารถ ประสทิ ธภิ าพ ประสทิ ธิผล ตอโครงการ (2) วเิ คราะหจดั กลมุ ของประเด็นตา ง ๆ เชน จุดแขง็ จดุ ออ น (3) ประเมินความสําคัญของแตละประเด็น เพื่อเปนแนวทางในการ จัดสรรทรัพยากร (เงิน คน ของ) เพ่อื เสริมจดุ แขง็ และลดจุดออ น (4) วิเคราะหการแขงขัน เร่ืองท่ี 3 การวิเคราะหตําแหนงธรุ กิจ 3.1 ความหมายของการวิเคราะหง านทางธุรกิจ การวเิ คราะหง านทางธุรกิจ หมายถึง กระบวนการในการเก็บรวบรวมขอมูล เกี่ยวกับงานในแงลักษณะหนาท่ี ความรับผิดชอบ และขอมูลเกี่ยวกับคนในแงความรู ความสามารถ ทกั ษะ องคป ระกอบ และขอมูลตา ง ๆ ทไ่ี ดจ ากการวิเคราะหง านนั้น การเขาสูอาชีพเมอื่ ดาํ เนินธรุ กิจไปจนประสบผลสําเร็จ มักจะถูกจับตามองทํา ตามกันมาก สว นแบง การตลาดจึงมขี นาดเลก็ ลงโดยลําดับ จนถึงวันหนึ่งจะเกิดวิกฤติจึงมีความ จําเปนท่ีจะตองพัฒนาหรือขยายขอบขายอาชีพออกไปหรือเรียนรูทําในส่ิงท่ีคนอื่นทําไมได
5 เพ่ือใหอยูไดอยางมั่นคงย่ังยืน การพัฒนาหรือขยายอาชีพ จะตองวิเคราะหและประเมิน ศักยภาพของธรุ กจิ วาอยูในตาํ แหนงธรุ กิจระดับใด 3.2 การวเิ คราะหตาํ แหนง ธรุ กิจระยะตา ง ๆ 1) ระยะเริม่ ตน เปนระยะเร่ิมตนของการทําธุรกิจ จึงตองมีการพัฒนาให ธุรกจิ อยไู ด เปน ระยะ ท่ผี ปู ระกอบการจะตอ งประชาสมั พันธส นิ คาและบรกิ ารใหลูกคา รจู กั ระยะนอี้ ยูในตาํ แหนงธุรกจิ ทผ่ี ูบริโภคยงั ไมรูจัก เมื่อเร่ิมธุรกิจหรือประดิษฐ สินคาใหม ๆ สวนประกอบหลักท่ีจะชวยทําใหธุรกิจมีชื่อเสียงข้ึน ควรพิจารณาคําถามจากสิ่ง เหลานี้ คือ สินคามีความจําเพาะโดดเดนหรือไม ถามีคืออะไร สามารถพิสูจนไดหรือไม หรือ สินคา ของทานเหนือคแู ขง อยา งไร 2) ระยะสรางตัว เปนระยะที่ธุรกิจเติบโตมาดวยดี มักจะมีคนจับตามอง พรอมคาํ ถาม ระยะน้ีอยูในตําแหนงธุรกิจที่ตองเนนหนักในการเจาะตลาด เปนระยะ ท่สี มควรเนน หนกั ในเรื่องของประชาสัมพันธ ดวยเหตุผล คือ เพื่อใหสินคาเปนท่ีรูจักของตลาด เพือ่ เพ่ิมปรมิ าณสวนแบงการตลาดใหไดมากท่ีสุด ตองคํานึงถึงคุณคาของสินคาและราคาไมสูง เกินจําเปน พยายามหาคุณคาพิเศษในตัวสินคาและสรางความเขาใจใหตลาดรับรูโดยเร็ว สงเสรมิ บริการหลังการขาย ใหเ ปนท่ีพึงพอใจของลูกคา 3) ระยะทรงตัว เปนระยะที่ธุรกิจอยูนิ่ง ไมมีการขยายตลาด ไมมีการ พฒั นา สืบเนือ่ งมาจากระยะที่ 3 ทม่ี ีผูประกอบการอื่น ๆ ทําตาม จึงทําใหมีสวนแบงของตลาด ระยะนีอ้ ยูในตําแหนงท่ีสินคาเขาสูตลาดและสรางฐานผูบริโภค เปนระยะ ท่สี วนแบงการตลาดเกดิ ความอ่ิมตัว ควรพิจารณาในเรื่องตอไปน้ี คือ รักษาคุณภาพของสินคา ใหเสมอตนเสมอปลายไมตกตํ่ากวา เดมิ ตองกระตุนใหตลาดจดจําสินคาของเราในแงบวกอยาง ตอ เนอ่ื ง ไมม พี ฤติกรรมฉวยโอกาสเมื่อสนิ คา ทรงตัวอยใู นตลาด 4) ระยะตกตา่ํ หรือสูงขึน้ เปนระยะท่ีถาไมมีการพัฒนาธุรกิจก็จะอยูในขา ลง ถา มกี ารพฒั นาธรุ กจิ จากระยะทรงตวั ก็จะทําใหธ รุ กิจอยใู นขาขึน้ ระยะน้ีอยูในตําแหนงท่ีธุรกิจติดตลาด สรางรายไดเปนกอบเปนกํา หรือ เกิดความตกตํ่าทางการตลาด หากตกตํ่าควรปรับแผนกลยุทธทั้งกระบวนการผลิตและ
6 การตลาด กําหนดนโยบายขององคกรใหสอดคลอง สรางความเช่ือถือในธุรกิจอยางสูงสุด พยายามพิสูจนค วามมคี ณุ ธรรมในตวั สนิ คา ท่ตี อ งสามารถนาํ ไปชว ยใชในการโฆษณาใหได เร่ืองที่ 4 การวิเคราะหศ ักยภาพธุรกจิ ตามศกั ยภาพทัง้ 5 ดาน การดําเนินธุรกิจหรือประกอบอาชีพใด ๆ ใหบรรลุผลสําเร็จนั้น ขึ้นอยูกับการ วิเคราะหศักยภาพดานตาง ๆ ท่ีเก่ยี วขอ งกบั กลุมอาชพี อยางมปี ระสิทธิภาพ ดงั น้ี 4.1 กลุมอาชีพ 5 กลุม กลุมอาชีพ แบง ไดเปน 5 กลุม ใหญ ๆ ดังนี้ 1) ก ลุ ม อ า ชี พ เ ก ษ ต ร ก ร ร ม ศั ก ย ภ า พ ท่ี ต อ ง วิ เ ค ร า ะ ห ไ ด แ ก ทรัพยากรธรรมชาติ ลักษณะภูมอิ ากาศ ลกั ษณะภูมิประเทศ ทรพั ยากรมนษุ ย 2) ก ลุ ม อ า ชี พ อุ ต ส า ห ก ร ร ม ศั ก ย ภ า พ ที่ ต อ ง วิ เ ค ร า ะ ห ไ ด แ ก ทรัพยากรธรรมชาติ ท่ีตองอยูใกลแหลงวัตถุดิบ ลักษณะภูมิประเทศ เพื่อสะดวกในการขนสง ถาเปนแหลง ทองเท่ยี วตอ งคาํ นึงถึงสภาพภูมอิ ากาศ ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชีวติ 3) ก ลุ มอ าชี พ พ าณิ ชย ก ร รม ศั ก ยภ าพ ท่ีต อง วิเ คร าะ ห ได แ ก ทรพั ยากรธรรมชาติ ลกั ษณะภมู ิอากาศ ลกั ษณะภูมิประเทศ และทําเลทีต่ ้งั 4) กลมุ อาชีพความคดิ สรางสรรค ศกั ยภาพท่ีจําเปนมาก ไดแก ศักยภาพ ของทรัพยากรมนุษยท่ตี อ งใชความคิดสรางสรรคผ ลิตงานใหม ๆ 5) กลมุ อาชีพอาํ นวยการและอาชีพเฉพาะทาง ศักยภาพท่ีตองวิเคราะห ไดแก ทรพั ยากรธรรมชาติ ลักษณะภมู อิ ากาศ ลักษณะภูมิประเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถชี วี ิต และทรพั ยากรมนษุ ย 4.2 ศกั ยภาพ 5 ดา น การท่ีจะตัดสินใจดําเนินธุรกิจหรือดําเนินการสิ่งใดส่ิงหนึ่ง มีวิธีการ ท่ีหลากหลาย เชน การใชกระบวนการคิดเปน การทําวิจัย การทดลองนํารอง นอกจากนี้ยังมี วิธีการวิเคราะหศ ักยภาพทัง้ 5 ดา น ดังน้ี 1) ศักยภาพของทรพั ยากรธรรมชาติในแตล ะพื้นท่ี ทรัพยากรธรรมชาติ หมายถึง ส่ิงที่เกิดข้ึนเองตามธรรมชาติ ซ่ึงมนุษย สามารถนําไปใชใ หเกดิ ประโยชนต อชีวติ ประจาํ วัน และการประกอบอาชพี ทรัพยากรธรรมชาติ
7 ไดแก ปาไม แมนํ้า ลําคลอง อากาศ แรธาตุตาง ๆ การประกอบอาชีพตองพิจารณาวา ทรัพยากรที่จะตองนํามาใชในการประกอบอาชีพในพ้ืนท่ีมีหรือไม มีเพียงพอหรือไม เชน ตดั สินใจจะประกอบอาชีพจกั สานตะกราจากไมไ ผ แตใ นพืน้ ทไ่ี มม ีตนไผ ตอ งพจิ ารณาแลววาจะ ประกอบอาชพี นไ้ี ดห รือไม ถา ตอ งการประกอบอาชพี จรงิ ๆ เนอ่ื งจากตลาดมคี วามตองการมาก ก็ตองตดิ ตอ ไปวาจะคมุ คากับคา ขนสงหรอื ไม 2) ศกั ยภาพของพ้ืนทตี่ ามลักษณะภมู ิอากาศ ลักษณะภูมิอากาศ หมายถึง ลักษณะอากาศประจําถิ่นในชวงระยะเวลา หนึ่ง ซึ่งมีอิทธิพลตอการประกอบอาชีพในแตละพ้ืนที่ที่มีสภาพอากาศที่แตกตางกัน เชน ประเทศไทยภาคกลางมีอากาศรอน ภาคใตมีฝนตกเปนเวลานาน ภาคเหนือมีอากาศเย็น โดยเฉพาะอาชพี เกษตรกรรมข้ึนอยูกับสภาพภูมิอากาศเปนสวนใหญ เปนตนวา การปลูกล้ินจ่ี ลําไย ตองการอากาศเย็นจึงจะออกผลได แกวมังกรตองการอากาศรอน ดังนั้น การปลูกพืช จาํ เปน ตอ งพจิ ารณาสภาพภมู อิ ากาศดว ยวา เหมาะสมกบั ชนดิ ของพืชน้นั ๆ หรือไม 3) ศักยภาพของภูมปิ ระเทศและทาํ เลท่ีตั้งของแตละพน้ื ท่ี ภูมิประเทศ หมายถงึ ลกั ษณะทางกายภาพของแผนดิน ความสูงต่ํา ท่ีราบ ลุม ท่ีราบสูง ภูเขา แมน้ํา ทะเล เปนตน สภาพภูมิประเทศและทําเลที่ต้ังของแตละพ้ืนที่จะ แตกตา งกัน ซึง่ จะมีผลตอ การประกอบอาชพี ตา ง ๆ เปน ตนวา กลมุ อาชพี เกษตรกรรมข้ึนอยูกับ สภาพภมู ิประเทศ เชน อาชีพทํานา สามารถทํานาไดทั้งในท่ีราบลุมท่ีเราเห็นอยูทั่วไป แตในท่ี ราบสูงหรอื บนภเู ขาก็ทํานาไดโ ดยไมใ ชน ํา้ ขนึ้ อยูกบั การใชพ ันธุขาว กลุมอาชพี อุตสาหกรรม ภูมิประเทศและทําเลท่ีต้ังในการประกอบอาชีพอุตสาหกรรมที่ดี ควรใกลแหลงวัตถุดิบ การคมนาคมสะดวกตอการขนสงสินคา หรือถาเปนอาชีพอุตสาหกรรมการทองเที่ยวตองมี ลักษณะภมู ิประเทศท่ีดงึ ดูดนกั ทอ งเทย่ี วได 4) ศักยภาพของศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณแี ละวถิ ชี ีวิตของแตล ะพ้ืนที่ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี หมายถงึ ความเชื่อ การกระทําท่ีมีการปฏิบัติ สบื เนื่องกันมาเปนเอกลักษณและมีความสําคัญตอสังคม ในแตละพ้ืนท่ีท้ังในประเทศไทยและ ตางประเทศ มีศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณีและวิถีชีวิตที่แตกตางกัน ดังนั้น แตละพ้ืนที่สามารถ นําเอาสิ่งเหลานม้ี าใชเ ปนอาชพี ได เชน เปนสถานท่ีทองเที่ยวเขาชมศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี พน้ื บาน หรือพาชมวิถีชีวิต ซ่ึงจะมีอาชีพอื่น ๆ เกิดตามมา เชน การขายของท่ีระลึก การนวด
8 แผนไทย การขายอาหาร ผูประกอบการตองพิจารณาวา ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณีและวิถี ชวี ติ ในพื้นท่ีมคี วามโดดเดน สามารถนํามาใชป ระกอบอาชพี ไดห รอื ไม 5) ศักยภาพของทรัพยากรมนษุ ยใ นแตล ะพนื้ ที่ ทรพั ยากรมนษุ ยใ นแตล ะพืน้ ที่ หมายถึง ความรู ความสามารถของมนุษย ท่ีเปน ภูมิปญญา ท้งั ในอดีตและปจจบุ นั ตา งกัน ในแตล ะทองถน่ิ มีความถนัดและความชํานาญใน การบาํ รุงรักษา การเกบ็ เกี่ยว และจัดจําหนา ยทไี่ มเ หมอื นกันสงผลใหผลผลิตและรายไดตางกัน ดังน้ัน ทรัพยากรมนุษยในแตละพื้นที่จะมีผลตอการประกอบอาชีพท่ีตองนํามาพิจารณาวา ในพนื้ ท่มี ภี ูมิปญ ญาทจ่ี ะเรียนรูใชเ ปน ความรหู รอื นําไปประยุกตใชใ นการประกอบอาชีพไดหรือไม เชน จังหวัดพระนครศรีอยุธยามีภูมิปญญาทํามีดอรัญญิก ทําปลาตะเพียนจากใบลาน งานหลอ ทองเหลือง เปนตน
9 แบบฝก หัด จงเลอื กคาํ ตอบท่ีถูกตองทส่ี ุดในแตละขอ จากคาํ ถามตอ ไปนี้ 1. ขอ ใดเปนความหมายของการพัฒนาอาชพี ในสถานประกอบการ ก. เซเวน อเี ลฟเวน ลดความเสีย่ งในการดําเนินธรุ กิจโดยไมข ยายสนิ คา ข. เซเวน อเี ลฟเวน พัฒนาส่ิงแวดลอ มภายในและภายนอกใหดูดนี าอยู ค. เซเวน อเี ลฟเวน ลดอัตรากาํ ลงั การผลิตสินคา ลงเนอื่ งจากเศรษฐกจิ ตกตาํ่ ง. เซเวน อเี ลฟเวน พฒั นาสนิ คาตรงกบั ความตองการของลูกคา อยูต ลอดเวลา 2. ขอ ใดเปนความสาํ คัญและความจําเปนของการพฒั นาอาชพี ใหมคี วามมั่นคง ก. โลตัส มีการประชาสมั พนั ธนอยลง เพราะสินคาทกุ ตัวตดิ ตลาดแลว ข. โลตสั มกี ารปรบั ราคาสินคาขนึ้ เน่ืองจากประสบปญ หาทางดานเศรษฐกิจ ค. โลตสั มกี ารนํานวัตกรรมและเทคโนโลยีเขา มาใชในกระบวนการผลิตใหสินคามี คณุ ภาพขน้ึ ง. โลตสั มกี ารลดสวนแบง การตลาดนอ ยลง เพราะตองคาํ นึงถงึ คุณคาของสินคาและ ราคาไมส ูงเกินไป 3. ขอ ใดมีลกั ษณะการวเิ คราะหคลา ยกบั การวเิ คราะหศักยภาพธรุ กจิ ก. การวิเคราะหขอมูลทางสถิติ ข. การวเิ คราะหความแปรปรวน ค. การวิเคราะหค ุณภาพการศึกษา ง. การวิเคราะหความสมั พนั ธเชงิ ฟงกช นั 4. เหตผุ ลขอ ใดผปู ระกอบอาชพี จงึ ตอ งทาํ การวเิ คราะหศกั ยภาพธรุ กิจกอนดําเนินการ ก. เพอื่ ลดการวางงานของบุคลากร ข. เพื่อสรา งภาพลกั ษณที่ดีขององคก ร ค. เพ่ือลดความเสีย่ งในการดาํ เนินธุรกิจ ง. เพอ่ื ความกา วหนาในอาชพี ของบคุ ลากร
10 5. หากตองการเปดรา นขายสมตําสาขาที่ 2 จะตองดําเนินการตามขั้นตอนใดจึงจะเหมาะสมท่สี ดุ ก. จดั หาทาํ เลที่ตั้ง เตรยี มวสั ดอุ ปุ กรณ ศกึ ษาเมนใู หม ๆ เปดบริการลกู คา ข. จัดหาทาํ เลท่ีต้ัง เปด บริการลกู คา เตรยี มวัสดุอปุ กรณ ศึกษาเมนูใหม ๆ ค. จัดหาทาํ เลทต่ี งั้ ศกึ ษากลุมเปา หมายของลูกคา เตรยี มวสั ดอุ ปุ กรณใ หม ๆ ง. จัดหาทําเลท่ตี ้ัง เตรยี มวสั ดุอุปกรณ บริการรบั -สง ลูกคา จัดเตรยี มเมนใู หม ๆ 6. เพราะเหตใุ ดกลมุ ผูซอ้ื จึงเปน ปจจัยหนึ่งที่ผปู ระกอบการใหค วามสาํ คญั มาก ก. เพราะเปน ปจ จัยภายในท่ีสามารถควบคมุ ได ข. เพราะเปน ปจ จัยภายนอกที่สามารถควบคุมได ค. เพราะเปน ปจจัยภายในทีไ่ มส ามารถควบคุมได ง. เพราะเปน ปจ จัยภายนอกท่ีไมส ามารถควบคุมได 7. การดาํ เนนิ ธรุ กจิ ในระยะใด ทตี่ อ งประชาสัมพันธ หาเอกลักษณใ นตัวสินคา มีบริการหลงั การ ขายเพ่ือใหลูกคา เกิดความพงึ พอใจมากที่สุด ก. ระยะเร่ิมตน ข. ระยะทรงตวั ค. ระยะสรางตวั ง. ระยะตกต่าํ หรอื สูงขึ้น 8. การดาํ เนินธุรกิจในระยะใด ท่ีสว นแบง การตลาดเกดิ ความอม่ิ ตวั ซึง่ ผูประกอบการจะตอง รักษาคณุ ภาพของสินคาไมใ หต กต่ําไปกวาเดมิ ก. ระยะเรม่ิ ตน ข. ระยะทรงตวั ค. ระยะสรา งตัว ง. ระยะตกตา่ํ หรือสงู ขน้ึ 9. ในการวางแผนปลูกมะละกอเปน อาชพี ควรจะวิเคราะหศักยภาพในดา นใด ก. ทรัพยากรธรรมชาติ ภมู อิ ากาศ ภมู ิประเทศ ข. ทรัพยากรธรรมชาติ ภูมอิ ากาศ ศลิ ปะ วฒั นธรรม ค. ทรพั ยากรธรรมชาติ ภมู ปิ ระเทศ ศิลปะ วฒั นธรรม ง. ทรัพยากรธรรมชาติ ภมู ปิ ระเทศ ประเพณีและวิถีชีวิต
11 10.จงั หวัดพระนครศรีอยธุ ยามีการประกอบอาชีพทาํ มีดอรัญญกิ เปนเพราะมศี กั ยภาพในดา นใด ก. ภมู ปิ ระเทศ ข. ทรัพยากรมนษุ ย ค. ศิลปะ วฒั นธรรม ง. ทรัพยากรธรรมชาติ
12 บทท่ี 2 การจัดทาํ แผนการพฒั นาการตลาดเพื่อความมนั่ คงในอาชีพ เร่อื งที่ 1 การกําหนดทศิ ทางการตลาด เปา หมาย กลยทุ ธใ นการขยายอาชพี 1.1 ความคดิ รวบยอด การทําธุรกิจตองมีทิศทางใหมองเห็นผลสําเร็จ ภาระงานที่จะตองทําและ กลยุทธสูค วามสาํ เรจ็ ใชเปนความคดิ สกู ารปฏิบตั ิจรงิ จะทาํ ใหเราวางธรุ กจิ อยใู นความพอดีอยาง มีภูมิคมุ กนั วสิ ยั ทัศน คอื เปา หมายทมี่ ีลกั ษณะกวางๆ เปน ความตองการในอนาคต โดยมไิ ดกาํ หนดวธิ ีการไวเปน ขอความทัว่ ไป ซึ่งกาํ หนดทศิ ทางของภารกิจ เปนความมุงหมายใน สถานภาพที่เราจะไปเปน หรือเราไปอยู ณ วันหน่ึงในอนาคตที่องคกรมุงหมาย มุงหวังหรือ ประสงคจ ะเปนหรือจะมใี นอนาคต พันธกิจ คือ ความมุงหมายพื้นฐานในการจัดต้ังขององคกร ที่จะดําเนินการ ในระยะยาว หรือเปน ขอบเขตในการดําเนินงาน ขององคกรหรือบริษัทก็ได ดังน้ัน พันธกิจจะ บงบอกวาธุรกิจขององคกรคืออะไร อะไรคือสิ่งท่ีองคกรตองการจะเปน และบางครั้งอาจจะ แสดง สิ่งที่องคก รกําลังใหบริการแกล ูกคา อยูท้งั ผลติ ภณั ฑแ ละบริการ กลยุทธ คือ แนวทางในการดําเนินงานที่ทําใหองคกรประสบความสําเร็จ บรรลุเปาหมาย ขั้นตอนการดาํ เนนิ งาน 1. ทิศทางธรุ กจิ 2. เปาหมาย 3. แผน วิสัยทศั น กลยทุ ธ แผนกลยทุ ธ พนั ธกิจ
13 จากแผนภูมิ ทําใหมองเห็นวาการกําหนดทิศทาง กลยุทธ การขยายอาชีพ ประกอบดว ย 1) การคิดเขียนทิศทางธุรกิจ ประกอบดวยวิสัยทัศนท่ีตองการใหเกิดอยางมี ความพอดี และพนั ธกิจ สาํ คัญท่จี ะนาํ ไปสูความสาํ เร็จ 2) การคิดเขียนกลยุทธหรือวิธีการสรางความสําเร็จตามพันธกิจ ซ่ึงจะมี เปา หมายอยางชดั เจน 3) การคิดเขียนแผนกลยุทธดวยการนําเปาหมายกลยุทธมาวิเคราะห ใหมองเห็นตัวบงชี้ความสําเร็จ ปจจัยนําเขาที่สําคัญ และกิจกรรมท่ีจําเปนตองทําเปนแผน ทิศทางไปสูความสาํ เร็จของการดาํ เนนิ ธรุ กจิ 1.2 รายละเอยี ดการดําเนินงาน 1.2.1 การกาํ หนดทศิ ทางการตลาด การกําหนดทิศทางการตลาด ประกอบดวยองคประกอบ 3 สวน คือ ผูผลิต สินคาหรือการบริการ และผูบริโภคหรือผูรับบริการ การกําหนดทิศทางการตลาดเปน การวางแผนอนาคตของการขยายตลาดใหมีความพอดี จะตองกําหนดใหไดวาในชวงระยะ ขางหนาควรจะไปถึงไหน อยางไร ซ่ึงประกอบดวย ขอความวิสัยทัศนวาจะไปถึงไหน และ ขอความพนั ธกิจวาจะไปอยา งไร โดยมวี ธิ ีการคิดและเขยี นดงั น้ี 1) การเขียนขอความวสิ ยั ทัศน การขยายตลาด มีลักษณะโครงสรางการ เขียนที่ประกอบดวย ชวงระยะเวลาท่ีเราไปสุดทางของการขยายตลาดในชวงนี้จะเปน ระยะเวลากปี่ พ.ศ.อะไร ความคดิ เปา หมาย ลักษณะความสําเร็จที่เราจะไปถึงอยางมีความพอดี และทาทายความสามารถของเราคืออะไร สรุปไดวา การกําหนด วิสัยทัศนเปนการกําหนดให มองเห็นทศิ ทางของธรุ กิจทเี่ ราจะตองฝาฟนอุปสรรคตางๆ ไปใหถึงได ตัวอยางขอความวิสัยทัศน “พ.ศ. 2551 ไรทนเหนอื่ ยผลติ ผกั สดผลไมเกษตรอินทรียเขาสูตลาดคุณภาพประเทศสิงคโปร” 2) การเขยี นพันธกจิ เปนการดําเนนิ การตอ เนือ่ งจากการกําหนดวิสัยทัศน วาเราจะตองมีภารกิจที่สําคัญ อะไรบาง ที่เราทําใหการขยายตลาดบรรลุผลสําเร็จไดตาม วสิ ยั ทัศน โดยมีแนวทางการคิดและเขียน ดงั น้ี (1) การวิเคราะหวา หากจะใหเกิดความสําเร็จตามวิสัยทัศน จะตอง มีพันธกิจอะไรบาง ในทางธุรกิจมีภาระที่สําคัญ 4 ประการ ที่นํามาเขียนพันธกิจนําไปสู ความสําเร็จ คือ
14 (ก) ภารกจิ ดา นทุนดาํ เนนิ การ (ข) ภารกจิ ดา นลกู คา (ค) ภารกจิ ดา นผลผลิต (ง) ภารกิจดานการเรียนรพู ฒั นาตนเองและองคก ร (2) โครงสรางการเขียนพนั ธกจิ มอี งคป ระกอบรว ม 3 ดาน คือ (ก)ทาํ อะไร (บอกภาระสาํ คัญท่กี ระทบตอ ความสําเรจ็ ) (ข)ทําไมตองทาํ (บอกเหตุผลหรือจดุ ประสงค) (ค)ทําอยางไร (บอกวิธีดําเนินการท่ีสําคัญ และสงผลตอ ความสําเรจ็ จริง) สรุปไดวาการกําหนดทิศทางการตลาด จะทําใหการขยายอาชีพใหเกิดความพอดี เปนไปตามศักยภาพของผูประกอบอาชีพ แตการกําหนดทิศทางขยายตลาดนั้นตองมองเห็น ทิศทางที่จะไปถึงและรูวามีภารกิจอะไรบาง ตองทําอยางไรใหมองเห็นรูปธรรมของการขยาย ตลาดทีก่ า วออกไปขา งหนา 1.2.2 การกําหนดเปา หมายการตลาด เปา หมายทางการตลาด คือ การกาํ หนดกลยทุ ธท างการตลาด เพือ่ คัดเลอื กกลุมลูกคา ทเี่ ปนเปาหมาย โดยตอ งคาํ นงึ ถึงปจจยั สาํ คญั คอื สวนผสมทางการตลาด ผทู ่ี คาดหวงั วาจะเปนลูกคา ในอนาคต เปา หมายของกจิ การสภาพแวดลอมทางการตลาดท่คี วบคุม ไมไดและการมีสวนแบงในการตลาด การกาํ หนดเปาหมายการตลาด คอื การกําหนดทศิ ทางการผลติ สนิ คา หรือ งานบรกิ าร การกําหนดเปาหมายทม่ี ีความเปนไปได เปาหมายการตลาดเพ่ือการขยายตลาด คือ การบอกใหทราบวา สถาน ประกอบการหรือผผู ลติ นั้น สามารถทาํ อะไรไดภ ายในระยะเวลาเทาใด ซ่ึงอาจจะกําหนดไวเปน ระยะส้ัน หรือระยะยาว 3 ป หรือ 5 ปก็ได การกําหนดเปาหมายของการตลาดตองมีความ ชัดเจนสามารถวัดและประเมินผลได การกําหนดเปาหมายหากสามารถกําหนดเปนจํานวน ตัวเลขไดก็จะยิ่งดี เพราะทําใหมีความชัดเจนจะชวยใหการวางแผนมีคุณภาพยิ่งขึ้น และจะ สง ผลในทางปฏบิ ตั ไิ ดดยี ่งิ ข้ึน
15 หลักในการกําหนดเปาหมายทางการตลาด มีดังน้ี 1) เปาหมายทก่ี ําหนดตองมคี วามเปน ไปได 2) มีความชดั เจน 3) การกําหนดเปาหมายตอ งมีความละเอยี ดเพยี งพอ สรปุ ไดว าการกําหนดเปาหมายทางการตลาด หมายถึง การวิเคราะหถึง ความตองการในสนิ คา ที่สถานประกอบการตองการนาํ เสนอสินคาและบริการนั้น ๆ เขาสูตลาด โดยตอ งกําหนดจากแผนกลยทุ ธข ององคกร ลกู คา ถอื เปน ขน้ั ตอนแรกของการวางแผนการตลาด การวเิ คราะหล กู คา จึงนํามาสูแ นวทางในการกําหนดเปาหมายการตลาด ซ่ึงมีขอมูลที่ไดจากการ วิเคราะหกลยุทธ ที่ควรนํามากําหนดเปา หมายการตลาด ดงั น้ี 1) โครงสรางการตดั สินใจของลกู คา 2) ความตองการของลูกคา 3) สภาพการแขง ขนั 4) ความสามารถในการขายหรือการเจาะตลาด 5) แนวโนมความเปล่ยี นแปลงของตลาด และปจจัยท่ีมีผลตอการเปล่ียนแปลง ความตอ งการ ของลูกคา 1.2.3 การกาํ หนดกลยุทธสเู ปาหมาย กลยุทธ เปน การหาวธิ กี ารทีจ่ ะทาํ ใหล กู คา ท่มี ีอยกู อ นแลวเพ่มิ จํานวนซื้อ ใหม ากกวา เดิม โดยการวเิ คราะหปจ จัยตาง ๆ ทเี่ ก่ียวขอ งกบั การขายสินคาใหกลุมเปาหมายท่ีมี ศักยภาพในการซื้อมาใชเปนบรรทัดฐานในการกําหนดวิธีการเพิ่มปริมาณลูกคาหรือเพิ่ม ยอดขาย การกําหนดกลยุทธ ตองสอดคลองกับเปาหมายการตลาด เปนการ พฒั นาแผนระยะยาวบนพ้ืนฐานของโอกาสและอุปสรรคภายใน สภาพแวดลอมภายนอก จุดแข็งและจดุ ออนภายใน ผลจากการกําหนดกลยุทธจะทําใหธุรกิจเจริญเติบโตอยางตอเน่ือง อันมียอดขายทีส่ งู ขึ้น ตน ทนุ ตอ หนวยลดลง กาํ ไรเพม่ิ มากขน้ึ การท่ีจะขยายการตลาดใหบรรลุตามวิสัยทัศน ตองมีแนวทางปฏิบัติสู ความสาํ เรจ็ คือการกาํ หนดกลยุทธจ ากภารกจิ ทีจ่ ะทาํ ทง้ั 4 ดาน คือ 1) ทุนดําเนนิ การ 2) ภารกจิ ดานลกู คา
16 3) ภารกจิ ดา นผลผลิต 4) ภารกจิ ดานการเรียนรูพ ฒั นาตนเองและองคก ร การกําหนดกลยุทธเพื่อใหการขยายตลาดสูความสําเร็จจึงกําหนดกล ยทุ ธจากภารกิจทจ่ี ะทาํ ท้ัง 4 ดา นตามแนวคดิ ดงั นี้ 1) คิดพิจารณาวากิจกรรมใดเปนกิจกรรมท่ียุงยากและเปนแกนหลัก สําคญั ของความสาํ เรจ็ ในภารกจิ นี้ จะตอ งใชเทคนิควธิ ีอะไรเขา มาเปนกลยทุ ธใ นการทาํ งาน 2) สรุป ระบุกลยุทธ และเปาหมายกลยุทธดวยการนําผลการวิเคราะห กําหนดเทคนิควิธีการ มาเปน กลยทุ ธ และนาํ ขอ ความสวนทบี่ อกวาทําอะไรมาเปน เปาหมาย กลยทุ ธ เร่อื งที่ 2 การวิเคราะหก ลยทุ ธส เู ปา หมาย การวิเคราะหก ลยุทธ โดยใช SWOT Analysis เปนการวเิ คราะหสํารวจสภาพของ องคก ร เพ่ือนํามาสังเคราะหวาองคกรมีปจจัยภายในและภายนอกใดที่มีผลตอการดําเนินงาน ขององคกร ปจจัยภายใน คือ ส่ิงท่ีเราควบคุมไว ไดแก จุดออน จุดแข็ง ปจจัยภายนอก คือ สิ่งที่เราควบคุมไมได ไดแก อุปสรรคและโอกาส ความเปนไปไดทางการเงิน ทางการตลาด ทางการผลติ และทางเทคโนโลยี แนวทางในการกําหนดกลยุทธ คือ ลงทุนต่ําที่สุด มีความเปนไปไดทางการเงิน ทําในสง่ิ ทที่ ําไดดี มคี วามเปน ไปไดใ นการผลิต ทําจํานวนนอย แลวคอย ๆ เพ่ิมไปสูจํานวนมาก และเปน ธุรกจิ ทีส่ ามารถทาํ ไดใ นระยะยาว ซ่ึงมีความเปนไปไดทางการตลาด ดูความสามารถใน การแขงขนั อาจพิจารณาจากอะไรท่ีเราทําไดด ที ส่ี ดุ เม่อื เทียบกบั ผอู ื่น และมองจดุ เดนทีเ่ รามี การวิเคราะหกลยุทธโดยใชเปนแผนภาพรวมของการขยายตลาด เปนเคร่ืองมือ ควบคุมภาพรวมของการจัดการขยายตลาดที่ประกอบดวยเหตุผลท่ีจะทําใหการขยายอาชีพ สาํ เร็จกบั องคประกอบดานการควบคุมเชิงกลยุทธ บรรจุเงื่อนไขสูความสําเร็จไวสําหรับจัดทํา แผนปฏบิ ตั ิการ และควบคมุ ภาพรวมของการดําเนินงาน ซ่ึงมาจากองคประกอบ ดงั นี้ 2.1 องคประกอบดา นเหตุผลสคู วามสาํ เร็จของการขยายตลาด ประกอบดวย 1) ดานการลงทุน 2) ดา นลกู คา 3) ดานผลผลติ 4) ดานการเรยี นรูพัฒนาตนเอง
17 2.2 องคประกอบดา นการควบคุมเชงิ กลยทุ ธ ประกอบดว ย 1) เปา หมายกลยุทธ 2) ตวั บง ชค้ี วามสําเร็จ 3) ปจจยั นําเขา ดําเนินงาน 4) กจิ กรรม/โครงการทต่ี อ งทํา การเขียนแผนกลยุทธทั้งหมดจะตองบรรจุอยูในเอกสารหนาเดียว เพื่อใหมองเห็น ความสัมพันธรวมขององคประกอบ จะทําใหมองเห็นสาระสําคัญท่ีเปนเหตุเปนผลตอ ความสําเรจ็ ของการขยายอาชพี เรื่องที่ 3 การกาํ หนดกิจกรรมและแผนการพฒั นาการตลาด 3.1 การกาํ หนดกิจกรรมเพ่อื พัฒนาการตลาด การตลาด เปนกิจกรรมทางการตลาด ท่ีเรมิ่ ตั้งแตก ารวางแผนไปสูการตลาดมี ลักษณะท่ีเหมาะสมและสอดคลองกับความตองการของลูกคา องคประกอบของตลาด ประกอบดวย ผลิตภัณฑ ราคา และการจําหนาย การตลาดมีความสําคัญมีผลตอการบรรลุ เปา หมายสุดทา ยของการดําเนินธุรกิจ ธุรกิจตองเริ่มดวยการศึกษาความตองการที่แทจริงของ ลูกคา กลยุทธทางการตลาดน้ันมีอยูมาก แตเปนพ้ืนฐานที่สุดก็คือ การใช 4P คือ Product (สินคา) Price (ราคา) Place (สถานที่) Promotion (การสงเสริมการขาย) ใหนํามากําหนด เปน กิจกรรมที่ตอ งดําเนนิ การเพือ่ พฒั นาการตลาด ดังน้ี 1) กจิ กรรมดานสินคา ตอ งพัฒนาใหต รงกบั ความตอ งการของลูกคา 2) กิจกรรมดานราคา ผูผลิตก็ตอ งกําหนดราคาท่ีเหมาะสมกบั กาํ ลังซ้ือของผูบรโิ ภค และเหมาะสม กับคุณภาพของสินคา 3) กจิ กรรมดานสถานท่ี ตองคิดวา จะสงมอบสินคาใหกบั ผูบ ริโภคไดอยางไร หรือ ตองมกี ารปรับสถานท่ขี าย ทําเลท่ีตั้งขายสนิ คา 4) กิจกรรมดานการสงเสริมการขาย จะใชวิธีการใดที่ทําใหลูกคารูจักสินคา ของเรา
18 3.2 การวางแผนพฒั นาการตลาด การพัฒนาตลาด เปนกระบวนการพัฒนาตลาดของสินคาหรือบริการให ยอดขายคงอยูหรือมากข้ึนกวาเดิม การกําหนดกลยุทธที่มีความเปนไปไดแตละกลยุทธจะตอง กําหนดกิจกรรมและจดั ทาํ แผนพัฒนาการตลาด กระบวนการวางแผนพัฒนาการตลาด ที่ผูผลิต ตองนํากจิ กรรมตา ง ๆ มาวางแผนเพ่ือพัฒนาตลาด เพื่อนาํ ไปสูก ารปฏบิ ัติ มดี งั น้ี 1) กาํ หนดทศิ ทางการพฒั นา การตลาด วิสัยทัศน พันธกิจ 2) กาํ หนดเปาหมายการตลาด 3) กําหนดกลยุทธส เู ปา หมาย 4) วเิ คราะหก ลยุทธ 5) ดําเนินการ โดยการโฆษณา การประชาสัมพันธ การทําฐานขอมูลลูกคา การสง เสริมการขาย การกระจายสนิ คา ฯลฯ
19 แบบฝก หดั ท่ี 1 จงเลือกคําตอบที่ถูกตอ งท่สี ดุ ในแตละขอ จากคาํ ถามตอ ไปนี้ 1. การกาํ หนดทศิ ทางการตลาดควรมีวธิ กี ารอยา งไร ก. ตรวจสอบตลาดในเบ้อื งตน ข. มองความสําคญั ของลกู คาในอนาคต ค. แสวงหาตลาดท่ีมกี ลุมเปาหมายเฉพาะ ง. เปน ไปตามนโยบายของสถานประกอบการแตละแหง 2. ขอ ใดคอื สงิ่ ท่ีตอ งกําหนดในการวางแผนประกอบธรุ กิจเพอ่ื ใหผ ลลัพธเปนไปตามวสิ ัยทัศน ก. กาํ หนดพนั ธกิจ ข. กาํ หนดกลยุทธ ค. กาํ หนดเปา หมาย ง. กาํ หนดแผนปฏบิ ตั ิงาน 3. ขอใดคือการกาํ หนดทิศทางการผลติ สนิ คา โดยกําหนดเปาหมายท่ีมีความเปน ไปได ก. กําหนดปญหาของแผน ข. กําหนดเคาโครงของแผน ค. กําหนดขอบเขตของแผน ง. กําหนดเปาหมายการตลาด 4. แนวคิดในเร่อื งการใชท รพั ยากรเพอื่ การพฒั นาทยี่ ่ังยนื เปนผลจากสงิ่ ใด ก. การพฒั นาทเ่ี นนความเจริญทางวตั ถุ ข. การพัฒนาท่ขี าดประสิทธภิ าพของการพฒั นาความเจริญ ค. การพัฒนาทส่ี งผลตอทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ ม ง. ความเสอื่ มโทรมของทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม
20 5. การกาํ หนดกลยุทธสเู ปาหมายการตลาดทาํ ใหทราบถงึ อะไร ก. เกดิ ความชัดเจน ข. ทาํ ใหวัดและประเมินผลได ค. ทําใหการปฏบิ ัติเปนไปไดดียงิ่ ขึน้ ง. สถานประกอบการนนั้ สามารถทําอะไรไดภายในระยะเวลาใด 6. สมศรมี อี าชีพขายผลไมสงออก ไดว เิ คราะหส ํารวจสภาพขององคก ร เพอ่ื นาํ มาวางแผน การตลาด สมศรไี ดด ําเนินการในขั้นตอนใดในการวางแผนการพัฒนาการตลาด ก. กําหนดพนั ธกจิ ข. กาํ หนดวิสยั ทศั น ค. การวิเคราะหกลยุทธ ง. กาํ หนดกลุมลกู คา เปาหมาย 7. ผใู ดสามารถกาํ หนดกลยทุ ธสูเปา หมายการขยายตลาดไดเหมาะสมทส่ี ดุ ก. แดง ใชส ารเคมีเรงดอกไมใหโตเร็ว ข. ขาว ใชส ารฟอกขาวเพื่อใหถวั่ งอกขาวขายไดราคาดี ค. เหลอื ง เพ่ิมการสอนภาษาเขมรในโรงเรยี นสอนภาษาของตนเอง ง. เขียว เชา พื้นทขี่ ายเสือ้ ผา ในราคาแพง เพอ่ื ดึงดูดลูกคาท่ีมีรสนิยม 8. ขอ ใดไมใ ชก ระบวนการขน้ั ดาํ เนินการในการวางแผนพฒั นาการตลาดสูการปฏิบตั ิ ก. การประชาสัมพนั ธ ข. การจัดทาํ ฐานขอมูลลกู คา ค. การโฆษณา ประชาสมั พันธ ง. การกําหนดเปาหมายในการขาย 9. การกาํ หนดกจิ กรรมและแผนการพฒั นาการตลาดมคี วามจาํ เปน ตอการพฒั นาอาชพี อยา งไร ก. สามารถปฏิบัตงิ านไดต ามจุดมงุ หมาย ข. สามารถปฏิบัตงิ านไดต ามแผนทวี่ างไว ค. ชวยประหยดั ตน ทุนในการประกอบอาชีพ ง. ชวยใหการพฒั นาอาชพี ประสบความสําเรจ็ และมีประสทิ ธิภาพ
21 10. การตลาดมคี วามสาํ คญั ตอการบรรลเุ ปา หมายสดุ ทา ยของการดําเนินธุรกจิ ดังนั้นการทาํ ธรุ กิจตอ งเรมิ่ จากอะไร ก. กําหนดวธิ กี ารทําใหล กู คารูจักสินคา ข. ศึกษาความตอ งการทแ่ี ทจ รงิ ของลูกคา ค. กาํ หนดราคาทเี่ หมาะสมกบั กาํ ลงั ซื้อของผบู ริโภค ง. สรางสนิ คาหรือบริการทท่ี ําใหล กู คา เกิดความพอใจ แบบฝกหดั ที่ 2 คําชี้แจง ในการเขียนวิเคราะหก ลยุทธ โดยใช SWOT Analysis เปนการวิเคราะหส าํ รวจ สภาพขององคก ร เพือ่ นํามาสงั เคราะหวา องคกรมสี ภาพแวดลอมภายในและภายนอก ปจ จัยภายใน คอื ส่งิ ที่เราควบคุมไว ไดแกจ ดุ ออน จุดแข็ง ปจจัยภายนอก คอื สิง่ ที่ เราควบคมุ ไมไ ด ไดแก อปุ สรรคและโอกาส ใหผ เู รียนอธิบายความหมายของ จดุ ออน จดุ แข็ง อปุ สรรคและโอกาส จุดออ น หมายถึง .................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... จดุ แขง็ หมายถึง .................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................
22 อุปสรรค หมายถงึ .................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... โอกาส หมายถึง .................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................
23 บทที่ 3 การจัดทําแผนพัฒนาการผลติ หรอื การบริการเพอื่ ความม่นั คงในอาชีพ เรอ่ื งที่ 1 การกําหนดคณุ ภาพผลผลติ หรอื การบรกิ าร การพัฒนาการผลิตหรือการบริการ เกิดจากการกําหนดคุณภาพผลผลิตหรือการ บริการ วเิ คราะหทนุ ปจ จัย กําหนดเปา หมายและการกาํ หนดแผนกิจกรรมเปน การพฒั นาระบบ การผลติ หรอื การบรกิ าร 1.1 การกาํ หนดคุณภาพผลผลติ ความหมายของคุณภาพ ถูกกําหนดขึ้นตามการใชงานหรือตามความคาดหวัง ของผกู าํ หนด แบง เปน 2 ลักษณะ ดงั นี้ คณุ ภาพตามหนา ที่ หมายถึง ประสิทธิภาพการทํางาน ความเหมาะสมในการ ใชงาน ความทนทาน คณุ ภาพตามลกั ษณะภายนอก หมายถงึ รูปรา งสวยงาม สสี นั สดใส เรียบรอย เหมาะกบั การใชง าน โครงสรางแข็งแรง 1.2 ขน้ั ตอนการกาํ หนดคุณภาพ การกาํ หนดคุณภาพสนิ คาและบรกิ าร มขี นั้ ตอนดาํ เนินการ 3 ขน้ั ตอน ดังนี้ 1) การศึกษาความตองการของผูใชสินคาและบริการอยางกวางขวางและ ครอบคลุมผูซอื้ หรอื ผูใ ชบ ริการทีม่ ีความหลากหลาย 2) การออกแบบหรือการพัฒนาผลิตภัณฑใหสอดคลองกับความตองการท่ี ศึกษามา 3) จดั ระบบการผลติ และควบคุมระบบการผลิตใหไดผลผลิตที่มคี ณุ ภาพ 1.3 การกาํ หนดคุณภาพการบรกิ าร การบรกิ าร หมายถึง การใหความชว ยเหลือหรือการดําเนินการเพ่ือประโยชน ของผูอ่นื การบรกิ ารทีด่ ี ผรู ับบริการจะไดรบั ความประทบั ใจและช่ืนชมองคก ร คุณภาพของการบรกิ าร มปี จ จยั ทบ่ี งช้คี ณุ ภาพของการบริการ ดงั นี้ 1) สามารถจบั ตองได ควรสรา งหลกั ฐานใหเ หน็ ชัดเจนวา บริการนั้นมีคุณภาพ เชน อาคารสถานที่ วสั ดุอุปกรณ เครอ่ื งอํานวยความสะดวก และบคุ ลากร
24 2) นาเชื่อถือ ซึ่งเปนความถูกตองในการคิดคาบริการ เพื่อใหลูกคาเกิดความ เชือ่ ถือ 3) มีความรู ผูใหบริการที่มีคุณภาพตองเปนผูมีความรูในเรื่องน้ัน เพ่ือความ มัน่ ใจของลูกคา 4) มคี วามรบั ผิดชอบ ผูใหบริการจะตองรับผิดชอบตองานและคําสัญญาท่ีให ไวก บั ลูกคา 5) มีจติ ใจงาม ผใู หบ รกิ ารจะตองมคี วามกระตือรอื รนและเต็มใจชวยเหลือโดย ไมร ังเกยี จ เร่อื งท่ี 2 การวเิ คราะหทุนปจ จัยการผลติ หรือการบริการ การวิเคราะหทุน เปนปจจัยการผลิตท่ีมีความจําเปนตอการพัฒนาอาชีพ ที่จะ สง ผลตอ ความมนั่ คงของอาชพี ถา รูจักใชทุนอยางเหมาะสม ทุน หมายถึง เงินลงทุนในการดําเนินงานธุรกิจ ผลิต หรือบริการ ซึ่งเปนปจจัย สําคัญในการประกอบอาชีพ ปจจัยการผลิตหรือการบริการ หมายถึง ทุกสิ่งทุกอยางท่ีตองนํามาใชใน กระบวนการผลิตหรือการบริการแตละชนิด จะมีความตองการใชปจจัยการผลิตท่ีแตกตางกัน นักเศรษฐศาสตรไ ดจ ัดกลมุ ปจ จัยการผลติ หลกั ๆ ไว 4 ประเภท คือ ท่ีดนิ แรงงาน ทุน และการ ประกอบการ ตน ทุนการผลิต หมายถึง ทุนในการดาํ เนนิ กิจการ แบงได 2 ประเภท ดงั น้ี 1) ทุนคงที่ คือ การจัดหาทุน เพื่อใชในการจัดหาสินทรัพยถาวร ซึ่งมี 2 ลักษณะ ไดแ ก (1) ทุนคงที่ทีเ่ ปน เงินสด ไดแก เงินที่ตองจายเปนคาดอกเบ้ียเงินกู เพื่อนํามาใช ในการดาํ เนินธรุ กิจ (2)ทนุ คงทที่ ไ่ี มเ ปน เงินสด ไดแ ก พนื้ ท่ี อาคารสถานที่ โรงเรือน คา เสื่อมเคร่ืองจักร 2) ทุนหมุนเวยี น คอื การที่ผูป ระกอบการจัดหาทุน เพื่อใชก ารดําเนินการจัดหา สนิ ทรัพยห มนุ เวยี น ซง่ึ มี 2 ลักษณะ ไดแก
25 (1) ทุนหมุนเวียนท่ีเปนเงินสด ไดแก คาวัสดุอุปกรณในการประกอบอาชีพ ท้ังในกลุมผลติ ผลและกลุมบรกิ าร คาจา งแรงงานในการผลิตหรอื บริการ คาเชาท่ดี นิ /สถานท่ีใน การประกอบธุรกจิ หรือคาใชจา ยอื่น ๆ (2)ทุนหมุนเวียนที่ไมเปนเงินสด ไดแก คาใชจายในครัวเรือน คาเสียโอกาส ในท่ดี ิน ในการดําเนินงานธุรกิจหรือการประกอบกิจการอาชีพ การบริหารเงินทุน หรือดานการเงินจึงเปนสิ่งสําคัญท่ีผูประกอบตองใหความสําคัญอยางมากเพราะมีผลตอความ มั่นคงของอาชพี วาจะกา วหนา หรอื ลมเหลว ดงั นน้ั การใชท นุ แตละชนดิ ตองผานการวิเคราะหวา ตองใชชนิดใด คุณภาพอยา งไร หรอื ปรมิ าณเทา ไหรจ งึ จะเหมาะสมกับอาชีพ เร่อื งท่ี 3 การกาํ หนดเปาหมายการผลติ หรือการบริการ เปาหมายการผลิตหรือการบริการ คือ ส่ิงท่ีผูประกอบการอาชีพตองการมุงไป ใหถงึ เกิดผลตามท่ตี องการ ดวยวิธีการตาง ๆ ซง่ึ เปนตวั บงชปี้ รมิ าณทีจ่ ะตอ งผลติ หรอื บริการ ปจจัยที่สงผลใหป ระสบผลสําเรจ็ ในการผลติ หรอื การบริการ ดังน้ี 1) การกาํ หนดกลมุ ลูกคาเปาหมายใหชดั เจน 2) เสริมสรา งสวนประสมทางการตลาดไดอยางลงตวั 3) การคํานงึ ถึงสภาวะแวดลอ มทีค่ วบคุมไมได 4) สามารถตอบคาํ ถามตอ ไปนีไ้ ดทุกขอ (1) ในสวนของลูกคา สามารถตอบไดวา ใครคือกลุมลูกคาเปาหมายสําหรับ ผลผลิตที่ผลิตขึ้นหรือการบริการ ลูกคาเปาหมายดังกลาวอยู ณ ที่ใด ปจจุบันซื้อผลผลิตหรือ การบรกิ ารจากทใี่ ด ซื้อบอ ยแคไหน อะไรเปน สิ่งจูงใจใหลูกคาตัดสินใจใชบริการ ทําไมลูกคาถึง ใชผลผลิตหรือบริการของเรา ลูกคาเหลานั้นชอบหรือไมชอบผลผลิตหรือบริการอะไรที่เรามี อยูบาง (2) ในสว นของผลผลิตหรอื การบริการ สามารถตอบไดว า ลูกคาตองการผลผลิต หรอื บรกิ ารอะไร ลกู คา อยากจะใหมีผลผลิตหรือบริการเวลาใด เฉพาะการบริการ ควรต้ังช่ือวา อะไร เพ่อื เปนสิง่ ดึงดดู ใจไดมากทส่ี ุด
26 นอกจากนี้ ผูประกอบการตองคํานึงและพิจารณาถึงความเปนไปได และ องคประกอบสําคัญดานอื่น ๆ ที่เก่ียวของดวย ไดแก แรงงาน เงินทุน เคร่ืองมือ/อุปกรณ วตั ถดุ ิบ และสถานท่ี เปน ตน เรอ่ื งที่ 4 การกําหนดแผนกิจกรรมการผลิตหรอื การบรกิ าร การกาํ หนดแผนกิจกรรมการผลติ หรือการบรกิ ารเพื่อการพัฒนาอาชีพ เปนการ กําหนดกิจกรรมท่ีเก่ียวกับการขยายอาชีพ เชน ตองการเปดรานขายขาวแกงสาขาท่ี 2 แผน กิจกรรมการบริการ ควรเริ่มต้ังแต จัดหาทําเลท่ีต้ังรานที่ 2 จัดเตรียมวัสดุอุปกรณ ศกึ ษาเกี่ยวกบั เมนูอาหารใหม ๆ เปด รานอาหาร จัดบรกิ ารลูกคา ส่งิ สําคัญสาํ หรบั การขยายอาชพี คอื การตัดสินใจ ซึ่งมแี นวทาง ดังนี้ 1) ตรวจสอบความพรอมของตนเองในสภาพปจจุบันเก่ียวกับ เงินทุน แรงงาน เคร่อื งมือ/อปุ กรณ วตั ถดุ ิบ และสถานท่ี รวมถงึ ผลผลิตหรือบริการวามีสวนใดไมส มบรู ณ 2) สํารวจสภาพแวดลอม ตรวจสอบขอมูลภายนอกเก่ียวกับคูแขงการประกอบ อาชีพเดยี วกันในชุมชน และความตองการของลูกคา ในทองถนิ่ 3) การกําหนดทางเลอื ก เพ่ือใหแผนชดั เจนและมที างเลอื กไดหลายทางสูการปฏิบตั ิ 4) การประเมนิ ทางเลอื ก เพื่อใหไดท างเลอื กสูการปฏิบตั ิที่เหมาะสมที่สุด 5) การตดั สนิ ใจ สามารถใชหลกั 4 ประการ ในการตัดสินใจ คอื ประสบการณ การ ทดลอง การวิจัยหรอื การวเิ คราะห และการตดั สนิ ใจเลือก 6) กําหนดวตั ถุประสงค เปน การกาํ หนดเปา หมายวา ตอ งการใหเ กิดอะไร 7) พยากรณสภาพการณในอนาคต เปนการคิดผลบรรลุลวงหนาวา หากทําตาม แผนแลว ธรุ กจิ ที่ดําเนินงานจะเกิดอะไรขน้ึ 8) กําหนดรายละเอียดขั้นตอนการปฏิบัติวาจะทําอยางไร เม่ือไร เพื่อใหเกิดผลตาม วตั ถปุ ระสงค ทกี่ าํ หนดไว 9) ประเมินแนวทางการปฏิบตั ิ เพอ่ื ตรวจสอบความสมบูรณของแผนกิจกรรมการ ผลิตหรือการบรกิ ารวาสอดคลองกันหรือไม สามารถปฏิบัติไดตามขั้นตอน วิธีการที่กําหนดไว หรือไม หากพบวายงั ไมส อดคลอ ง หรือมขี ัน้ ตอนวิธีการใดทไี่ มมั่นใจ ใหดาํ เนินการปรับปรุงใหม ใหส อดคลอง เหมาะสม
27 10) ทบทวนและปรบั แผน เมื่อสถานการณเ ปลยี่ นแปลง ผลลัพธไมเปนไปตามแผน ท่ีกําหนดเปนการพัฒนาแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการในระหวางการปฏิบัติตามแผน เมื่อมสี ถานการณเปลี่ยนแปลงไป หรอื มขี อมูลใหมทีส่ าํ คัญ เรือ่ งที่ 5 การพัฒนาระบบการผลติ หรอื การบริการ การดาํ เนนิ ธุรกิจใหมีความกาวหนาและมั่นคง ผูประกอบการธรุ กิจตองคํานึงถึงการ พัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการอยางตอเน่ือง เพื่อใหทันตอการเปล่ียนแปลงตามความ นยิ มของลูกคา จึงควรมกี ารพฒั นาระบบการผลิตหรอื การบริการอยางตอเน่อื ง การพัฒนาระบบการผลิตหรอื การบรกิ ารในภาพรวม สามารถดําเนนิ การได ดงั นี้ 1) ลักษณะการผลิตและการใหบ รกิ าร ทีผ่ ูใ ชบริการสามารถสมั ผัสจบั ตอ งได 2) ความไววางใจ ท่ีผูใหบริการทําตามคํามั่นสัญญาที่ใหไวอยางตรงไปตรงมาและ ถูกตอง 3) ความกระตือรือรน ท่ีจะชวยเหลือและพรอมท่ีจะใหบริการผูใชบริการอยาง ทนั ทวงที 4) ความเช่ียวชาญ ที่ใชความรูความสามารถปฏิบัติงานที่รับผิดชอบอยางมี ประสิทธภิ าพ 5) อธั ยาศัยทนี่ อบนอ ม ทีม่ คี วามเปนมิตร สุภาพ เปน กนั เอง 6) ความเปนมิตรของผูปฏิบัติงานผลิตและบริการ ท่ีใหเกียรติผูอ่ืน จริงใจ และมี นํ้าใจ 7) ความนา เชอื่ ถือ ท่ีสามารถสรางความเชื่อมั่น ดวยความซ่ือสัตยของผูประกอบ ธรุ กจิ 8) ความปลอดภัย ที่ปราศจากอนั ตราย ความเสยี่ งภัยและปญ หาตาง ๆ 9) การเขา ถึงบริการ ท่ตี ดิ ตอเพ่อื การซอ้ื ผลิตภัณฑหรือบริการดวยความสะดวกไม ยุงยาก 10) การติดตอสอ่ื สาร ทสี่ รางความสัมพนั ธ ส่ือความหมายชดั เจน และเขา ใจงาย 11) ความเขา ใจลูกคา ทตี่ รงกบั ความตอ งการของผูใ ชบ ริการและตอบสนอง โดยทนั ที
28 คุณภาพของการผลติ หรือการบรกิ าร เปน ส่งิ สําคัญท่ีผปู ระกอบการธุรกิจตองรักษา ระดับคุณภาพและพัฒนาระดับคุณภาพการผลิต หรือการบริการใหเหนือกวาคูแขงขัน โดย เสนอคณุ ภาพการผลติ หรือการใหบริการตามลูกคาคาดหวัง หรือเกินกวาสิ่งที่ลูกคาคาดหวังไว เสมอ แบบฝกหัด จงเลอื กคําตอบที่ถกู ตองท่สี ุดในแตละขอ จากคําถามตอ ไปน้ี 1. สมพงศจะดาํ เนนิ การตามขอ ใดเพือ่ ใหการบรกิ ารมคี ุณภาพ ก. มสี ินคา มผี ซู ้อื มีผูข าย ข. มีแผนงาน มรี าคา มีประโยชน ค. มีความรู นา เช่ือถือ มีความรับผิดชอบ ง. มีประโยชน มเี วลา มีเหตผุ ล มีคณุ ภาพ 2. ขอใดเปนปจจยั สําคัญในการดําเนินงานธุรกจิ ก. สินคา ข. ผบู รโิ ภค ค. การตลาด ง. เงนิ ลงทุน 3. ในการประกอบอาชีพใหม ีประสิทธภิ าพและเจริญเตบิ โตควรมตี นทุนการผลติ ในขอใด ก. ทุนหมนุ เวียน ข. ความรู ความเชย่ี วชาญ ค. กระบวนการผลติ ท่ีทันสมัย ง. ผูรว มลงทุนประกอบกจิ การ
29 4. การสรางความพงึ พอใจใหแกลูกคา ผปู ระกอบธรุ กิจตอ งคํานึงถงึ ปจจัยเร่อื งใด ก. การพัฒนาสินคา ใหท นั สมยั ข. สินคา มีราคาถูกมากเปน พเิ ศษ ค. สนิ คา ตรงตามความตองการของลกู คา ง. จํากัดจํานวนของสินคาทีจ่ ะขายใหลกู คา 5. นกั เศรษฐศาสตรก ําหนดกลุมปจ จยั การผลติ หลัก คือขอ ใด ก. ทด่ี นิ ทนุ การผลติ การบรกิ าร ข. ทีด่ นิ แรงงาน แผนงาน การผลติ ค. ท่ีดิน แรงงาน การขาย การตลาด ง. ทด่ี ิน แรงงาน ทุน การประกอบการ 6. ขอใดเปนปจ จัยทีเ่ ก่ียวขอ งกับลูกคา ที่สง ผลใหประสบผลสาํ เร็จในการผลิตหรอื การบรกิ าร ก. สงิ่ จูงใจใหลกู คา ตัดสินใจซอ้ื ข. การเลอื กวิธีการสง สนิ คาใหลูกคา ค. การสํารวจความตองการของลกู คา ง. กําหนดสินคาตามความพึงพอใจของลกู คา 7. การกําหนดกจิ กรรมทเ่ี กี่ยวกบั การขยายอาชพี ส่งิ สาํ คญั สาํ หรบั การขยายอาชพี คือขอใด ก. การตัดสินใจ ข. ความไวว างใจ ค. ความเช่ยี วชาญ ง. ความกระตือรือรน 8. ขอใดเปนการดาํ เนินการพฒั นาระบบการผลิตหรอื การบรกิ ารอยางตอ เนอื่ ง ก. มีจิตใจงาม ข. ความเขาใจลูกคา ค. มีความรบั ผดิ ชอบ ง. สามารถจบั ตอ งได
30 9. ขอ ใดไมใชห ลักการตดั สนิ ใจ ก. การวิจัย ข. การทดลอง ค. ประสบการณ ง. การตรวจสอบความตอ งการ 10.การดําเนนิ การในขอ ใด ถือเปน การพัฒนาระบบการผลิตหรอื การบรกิ าร ก. ใหเกยี รติผูอ น่ื จริงใจ มนี ํา้ ใจ ข. ใชเทคโนโลยที ี่ทันสมัยในการผลิต ค. การวิเคราะหข อ มูลการตลาดอยางสม่าํ เสมอ ง. ใชระบบการทํางานท่ีสามารถตรวจสอบไดตลอดเวลา
31 บทที่ 4 การพฒั นาธรุ กจิ เชิงรุกเพือ่ ความมน่ั คงในอาชีพ เร่ืองที่ 1 ความจาํ เปนและคุณคา ของธุรกจิ เชิงรกุ ธุรกิจเชิงรุก หมายถึง การบริหารจัดการธุรกิจแบบมีแบบแผนเปนระบบการ พฒั นางานที่ดี อํานวยประโยชนใหกับผูประกอบการ สามารถวางแผนติดตามและควบคุมให การดาํ เนินงานในทุกดานไดอ ยางมีประสิทธิภาพ ความจําเปนและคุณคาของธุรกิจเชิงรุก ธุรกิจเชิงรุกเปนความพยายามที่จะหา วธิ กี ารใหไ ดเ ปรียบทางการแขงขนั ทางธรุ กจิ เปนการพัฒนาสินคาใหตรงกับความตองการของ ผูบริโภค สินคาไดรับการพัฒนาอยางตอเนื่องตลอดเวลา ผูบริโภคมีโอกาสเลือกซ้ือสินคาได อยา งหลากหลาย เปาหมายทสี่ าํ คญั ท่สี ุดของธรุ กิจเชิงรุกคอื การชวงชิงสวนแบงการตลาดจาก คูแขงขันมาเปนของตนใหไดมากทส่ี ุด เร่ืองที่ 2 การแทรกความนิยมเขาสูความตองการของผูบริโภค ความตองการของผูบริโภค หมายถึง ความอยากไดในสินคาและบริการซ่ึงทําให เกดิ ความพอใจเมือ่ ความตอ งการและความอยากไดร บั การตอบสนองทั้งจากประโยชนใชสอยใน ตวั สนิ คา และบริการ และอรรถประโยชนจากการบริโภคสินคาน้ัน ความตองการของผูบริโภค แบง ออกได 2 ประเภทใหญ ๆ คือ 1. ความตองการทางดานรางกาย คือ ความหิว การนอน การพกั ผอน ความอบอนุ 2. ความตองการดานอารมณหรือจิตวิทยา คือ ความปลอดภัย ความรัก การยอมรับ ความพอใจ ความงาม ดังน้ัน นักการตลาดตองเขาใจความตองการของผูบริโภคในทุก ๆ ดาน เพ่ือการ ผลติ สินคาและบริการใหต รงตามความตอ งการใหม ากทส่ี ุด ความนยิ ม เปน สิง่ สาํ คัญท่นี ักการตลาดตองใหความสําคญั เปนอยางย่ิงในการผลิต สินคาและบรกิ ารใหตอบสนองความตอ งการของผูบริโภคในดา นความนิยม เนื่องจากความนิยม เปน ส่ิงที่จะเปลีย่ นแปลงไปไดต ลอดเวลา
32 การแทรกความนยิ มในตัวสนิ คาใหก บั ผบู ริโภค สามารถดาํ เนนิ การไดใ น หลากหลายวิธกี าร เชน 1. การโฆษณา เปน ชองทางใหผ บู รโิ ภคไดรับรใู นตวั สินคา ในดานภาพลักษณ ไดมากท่ีสุด โดยการประชาสมั พนั ธผ า นชองทางตา ง ๆ เชน หนงั สอื พมิ พร ายวัน แผนพับ ใบปลิว เสียงตามสาย รายการวทิ ยุ รายการโทรทัศน และการเสนอสนิ คา ผานทาง อินเทอรเน็ต 2. การจัดแสดงสินคา เปนชองทางใหผูบริโภคไดทดลองใช เขาถึงและรับรูถึง รายละเอียดของสินคา ไดม ากท่สี ดุ กอนการตดั สินใจเลือกซอื้ เร่ืองที่ 3 การสรางรูปลกั ษณคณุ ภาพสนิ คา ใหม รปู ลักษณค ณุ ภาพสินคาใหม จะมีการสรางข้ึนอันเนื่องมาจากการวางแผนกลยุทธ ในขั้นตอนการเจริญเติบโตของตลาด ดังนี้ 1. การเพ่ิมรูปลักษณใหมของสินคา เน่ืองจากลูกคามีจํานวนเพ่ิมมากข้ึน มีความ ตอ งการ ท่หี ลากหลายมากขึ้น ดังนั้นผูขายจึงจําเปนตองมีสินคาที่หลากหลายเพ่ือตอบสนอง ความตอ งการของลกู คา 2. การขยายชอ งทางการจําหนาย จํานวนลูกคาท่ีเพ่ิมขึ้นมาจากหลายพ้ืนท่ี ดังน้ัน ผูผลิตจะตองขยายชองทางการจําหนายใหกวางขวางข้ึนเพ่ือใหลูกคาเกิดความสะดวกในการ จับจายใชสอย เชน การขยายสาขาของกิจการ การจําหนายสินคาทางอินเทอรเน็ต การมี ตวั แทนการจําหนา ย 3. การสง เสริมการตลาดใหเ กิดความชอบในตราหรอื ย่ีหอ สินคา โดยเฉพาะอยางย่ิง วัตถุประสงคของการโฆษณาตองเปลี่ยนจากการสรางการรับรู มาเปนการสรางคุณภาพในตัว สินคาแทน เพ่อื ใหล กู คา ตดั สนิ ใจซื้อสินคาของเราแทนสนิ คา ของคูแ ขง ขนั การแสวงหาขอมูลเก่ยี วกับการผลิตสินคา ใหม 1. ลูกคา เปน แหลงขอมลู ท่ีสาํ คัญทสี่ ดุ ความตอ งการของลูกคา ขอเสนอแนะ คําติ ชม จะถูกแปรมาเปนผลิตภัณฑใ หม 2. ชองทางการจําหนายหรือรานคาตาง ๆ โดยปกติลูกคาจะระบายความรูสึก ปญหาตาง ๆ เก่ียวกับการใชผลิตภัณฑใหกับรานจําหนายสินคา ดังน้ัน รานคาหรือตัวแทน จําหนา ย จงึ เปน แหลงสะสมขอ มูลจากลูกคาไดเปน อยางดี
33 3. คูแขงขัน เมื่อคูแขงขันนําสินคาตัวใหมออกสูตลาด แตเปนสินคาที่มีขอบกพรอง ไมป ระสบความสาํ เรจ็ ผูผลติ สามารถนาํ ขอ มูลมาพัฒนาผลติ ภณั ฑใ หมข องตนได 4. แหลงความคิดภายในกิจกรรม ไดจากความคิดเห็นของพนักงานเจาหนาที่ระดับ ตางๆ นาํ มาดดั แปลง คิดคน ผลิตภัณฑตวั ใหม 5. งานวจิ ยั บทความ ของนักวิชาการ สถาบนั การศึกษาตาง ๆ สามารถนํามาเปน ขอ มลู ประกอบการตดั สนิ ใจผลิตสินคาตวั ใหม หรอื พัฒนารปู แบบผลิตภัณฑได เรอื่ งที่ 4 การพัฒนาอาชพี ใหม คี วามม่นั คง การพัฒนาอาชีพเขา สูความมน่ั คง ผทู ี่ประสบความสําเร็จจะมลี กั ษณะการทํางาน ที่ขึ้นอยูกับองคป ระกอบอยา งนอย 3 ประการ ดังนี้ 1. การลดความเสี่ยงในผลผลติ 2. ความมุงมน่ั พัฒนาอาชพี 3. การยึดหลักคุณธรรม การลดความเสีย่ งในผลผลติ ปจจัยสําคญั ทจ่ี ะทําใหอัตราการเสยี่ งของผลผลิตลดลง ดงั นี้ 1. การสรางความหลากหลาย เปนการสรางกิจกรรมอาชีพใหไดผลผลิต ทหี่ ลากหลายรองรับการเสย่ี งดว ยการแขง ขนั และราคาของตลาด 2. การเพ่มิ ผลผลิต เปนการควบคุมดูแลบํารงุ รักษาใหผ ลผลิตเพ่มิ มากขึ้น 3. การหมุนเวียนเปล่ียนรปู เปนกิจกรรมการหมุนเวียนเปลี่ยนผลิตภัณฑใหมเขาสู ตลาด 4. การจัดการรายได จากการซ้ือขายผลผลิต ผลิตภัณฑแปรรูป ใชในการเก็บออม การวางแผนการลงทุน ดําเนนิ อาชพี ตอไป ผทู ป่ี ระสบผลสาํ เร็จในอาชีพจะมงุ มัน่ จัดการปจ จยั ท้งั 4 ประการใหมีประสิทธิภาพ สูงข้นึ
34 ความมุงมั่นในการพฒั นาอาชีพ มีลกั ษณะความสาํ คัญ ดงั นี้ 1. คุณภาพผลผลิต เปนเรื่องท่ีเราจะตองใหคุณภาพตรงความตองการของลูกคาให มากทีส่ ดุ เพ่อื ใหลูกคา ม่นั ใจไดว า จะไดร ับสนิ คาและบรกิ ารทดี่ ีเปนไปตามความคาดหวัง 2. ลดตนทุนการผลิต คือ การลดคาใชจายท่ีไมจําเปนในการผลิตลง การกําหนด ราคาผลผลติ ที่จะตอ งเปนราคาที่ลูกคา สามารถซื้อผลผลิตของเราได การลดตนทุนจึงเปนเรื่อง สาํ คญั ทเ่ี ราจะตองศึกษาเรียนรูหาวิธีการที่เหมาะสม ไมใชลดตนทุนกับคาแรงงานแตเปนการ บรหิ ารจดั การใหล ดความเสยี หายในปจจยั การผลติ และการจัดการใหไ ดผ ลผลิตสูง 3. การสงมอบผลิตผลใหล ูกคา ตองเปน ไปตามขอตกลงท้ังเวลานัดหมายและจํานวน ผลผลิต ตัวอยางเชน อาชีพตัดเย็บเส้ือผา สวนใหญมักจะผิดนัดทําใหเสียหายกับลูกคาท่ีมี กําหนดการจะใชเสอื้ ผา จึงหนั ไปใชบ รกิ ารเส้ือผา สําเรจ็ รูปทม่ี ีความสะดวก มองเห็นสินคาและ ตัดสินใจเลือกซื้อไดท ันที 4. ความปลอดภัย ท้ังผูผลิตและผูบริโภคผลผลิต เชน อาชีพเกษตรอินทรีย คนงานไมมโี อกาสสัมผสั กับสารพษิ ทําใหก ารทํางานปลอดภัย ขณะเดียวกันผลผลิตจากเกษตร อินทรยี กเ็ ปน อาหารทปี่ ลอดภยั การยดึ หลกั คุณธรรม การยดึ หลักคณุ ธรรม เปน พฤติกรรมภายในของผูประกอบอาชีพ ที่สําคัญสงผลตอ ความม่ันคงของอาชีพ ดังน้ี ความขยัน ความประหยัด ความซ่ือสัตย ความอดทน คุณธรรมทั้ง 4 ประการ สามารถปรับเปลี่ยนและตกแตงพฤติกรรมเพ่ือใชเปนเคร่ืองมือสรางความสําเร็จ ใหก บั ตนเองได 1. ความขยัน มีลักษณะพฤติกรรมของการทําอะไรอยางเอาจริงเอาจัง แข็งขันไมเกียจ ครา น ถาผปู ระกอบอาชีพ เปนอยางน้ี เขาจะมองเห็นงานอยางทะลุไปขางหนามุงมั่นเอาจริงเอา จงั ยกระดบั ความสาํ เร็จไปอยางตอ เนอื่ ง ความม่ันคงก็จะเกิดข้ึน 2. ความประหยัด เปนพฤตกิ รรมของการยับย้ัง ระมัดระวังการใชจายใหพอ สรางความ คมุ คาใหม ีความ เสยี หายนอ ยท่ีสุด พฤติกรรมเชน นีเ้ ปนเรอ่ื งของความรอบคอบในการทํางาน 3. ความซ่ือสัตย เปนลักษณะการประพฤติตรงและจริงใจตอลูกคา ทีมงานไมคิด ทรยศ คดโกงหลอกลวง คคู า ผรู ว มทนุ เปนพฤติกรรมท่สี รางความภกั ดี ความไววางใจตอลูกคา ทีมงาน หนุ สว น
35 4. ความอดทน มีลักษณะพฤติกรรมท่ีสามารถ อดกลั้น งดเวน อดทนไดกับความ ยากลาํ บาก ไมท งิ้ งาน ไมยกเลกิ ขอตกลงงาย ๆ สรุป ความม่นั คงในอาชพี เปน การจัดการทางจิตใจของผูประกอบการและระบบงานให การประกอบอาชีพดําเนินไปอยางมีความแนนอน ทนทาน ลมสลายไดยาก โดยอาศัยพื้นฐาน ของการคิดเปนองคประกอบของการพัฒนาอาชีพสูความมั่นคง โดยใชหลักปรัชญา “คิดเปน” โดยมีขอมลู ดานตาง ๆ ดังนี้ 1. ดา นตนเอง อยบู นฐานของคณุ ธรรม 2. ดานสังคม อยูบ นฐานของการพฒั นา 3. ดา นวชิ าการ อยบู นฐานของการลดความเสีย่ งในผลผลิต ซึ่งเปนกระบวนการท่ีตองใชขอมูล เขามาคิดวิเคราะหสรางสรรค และตัดสินใจ อยางเปนระบบ จะนาํ อาชีพไปสูความมน่ั คงได สวนการนํา “หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” มาเปนแนวทางในการพัฒนา อาชีพ สคู วามมน่ั คง ภายใต 3 หว ง 2 เงอ่ื นไข ไดแ ก ความพอประมาณ ความมีเหตุผล และมี ภมู ิคุมกนั ในตัวท่ดี ี และเงอื่ นไขของความรคู ูคณุ ธรรม
36 แบบฝกหัด จงเลอื กคําตอบท่ถี กู ตอ งทส่ี ุดในแตละขอ จากคําถามตอ ไปนี้ 1. เปา หมายสําคญั ของธุรกจิ เชงิ รุกควรเปนอยางไร ก. รานเจริญดี โจมตีรานคแู ขง ข. รา นเจรญิ ย่ิง คน หาจดุ ออนรานคูแขง ค. รานเจริญทรพั ย ประเมินจุดแขง็ รา นคูแขง ง. รานเจริญจรงิ ชิงสว นแบง ทางการตลาดจากรา นคแู ขงได 2. ขอใดตอ ไปน้จี ดั วาเปนการทาํ ธุรกจิ เชิงรุก ทีป่ ระสบความสาํ เร็จมากทส่ี ุด ก. ราน เซเวน อเี ลฟเวน ข. หางสรรพสินคา บิ๊กซี ค. รานกาแฟในปมนา้ํ มัน ง. รานขายของโชหว ยในทองถ่ิน 3. ถา หากทา นเปนผูผ ลติ แชมพูสมุนไพรยหี่ อ หน่งึ ทา นจะมีวิธกี ารอยางไร ท่ีจะทาํ ใหผูบรโิ ภค เขาถงึ และรบั รูร ายละเอียดผลิตภณั ฑข องทานไดมากท่ีสดุ ก. การจัดแสดงสนิ คา ข. การโฆษณาทางวทิ ยุ ค. การแจกเอกสารใบปลวิ ง. การโฆษณาทางโทรทัศน 4. ขอใดตอไปน้ี ควรดําเนินการกอนท่ีจะนําสินคา ใหมเ ขาสตู ลาด ก. การทดลองขายสนิ คา ข. การลด แลก แจก แถม ค. การศกึ ษาความตองการของผซู อ้ื ง. การทุมงบประมาณในการโฆษณา
37 5. ขอ ใดเปนปจจยั สําคัญในการลดความเสี่ยงของการผลติ สินคา ก. การสรา งความหลากหลายในตัวสนิ คา ข. การเพ่มิ จาํ นวนสาขาในการจาํ หนายสินคา ค. การเพิ่มสนิ คาตามความตอ งการของตลาด ง. การหมนุ เวยี นเปลย่ี นสินคาใหม ๆ เขาสูตลาด 6. ขอใดตอไปน้ีท่ีแสดงใหเห็นวา อาชีพยงั ขาดความม่นั คง ก. สินคาไดรบั ความนิยมจากผูซ้ือ ข. มสี นิ คาท่หี ลากหลายและมคี ุณภาพ ค. มีการผลติ สินคาออกสตู ลาดอยา งสม่าํ เสมอ ง. รายไดจ ากการประกอบอาชีพขึน้ อยูกบั ยอดขาย 7. หลกั ธรรมขอใดทจ่ี าํ เปน มากทส่ี ุดในการทาํ ธรุ กิจเก่ียวกับการขายประกนั ชีวติ ก. ความมีวนิ ยั ข. ความประหยดั ค. ความซ่อื สตั ย สุจรติ ง. ความกตญั ู กตเวที 8. สมมตวิ า ทานมอี าชีพเกษตรกร ปลูกผักสง ขายใหกับตลาดในชมุ ชน ทา นจะมหี ลักการอยางไร ในการพฒั นาอาชพี ใหม คี วามม่นั คง ก. หลกั การปลูกพืชหมุนเวียน ข. หลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ค. หลักการทําการเกษตรตามทฤษฎใี หม ง. หลักการทาํ การเกษตรแบบผสมผสาน 9. มาลเี ปดรา นขายขา วแกง กิจการเจริญรงุ เรือง มาลีควรพัฒนากิจการอยา งไรจึงจะเหมาะสม ทส่ี ดุ ก. ขายแฟรนไชน ข. รับพนกั งานเพ่ิม ค. ขยายรา นสาขาเพ่ิมขึน้ ง. เพ่มิ รายการอาหารใหม ากข้ึน
38 10. ขอ ใดเปนวิธีการท่จี ะพฒั นาอาชีพใหม คี วามม่นั คง ก. การเพิ่มกําลังการผลติ ข. การเพม่ิ ตน ทุนการผลิต ค. การควบคุมคณุ ภาพผลผลิต ง. การสงมอบผลผลติ ตามสะดวก
39 บทที่ 5 โครงการพัฒนาอาชีพใหม ีความม่นั คง เรอ่ื งที่ 1 การวเิ คราะหค วามเปน ไปไดของแผนการตลาด การผลติ หรอื การบรกิ าร แนวคิดของการจดั ทําแผนและวตั ถุประสงคของการจดั ทําแผน ในการวเิ คราะหค วามเปน ไปไดข องแผนการตลาด การผลิตหรือบริการ ส่ิงที่ผูเรียน ควรคํานงึ ถึงส่ิงแรกคือ ความเขาใจในเรื่องของการจัดทําแผน หรือเรียกใหงายคือ แผนปฏิบัติ การ ซงึ่ เปน การแปลงความคดิ วา จะกระทาํ สิ่งใด มีเปาหมายท่ีตัง้ ไวแ ละมีความเปนไปไดเพียงใด มีกระบวนการหรือขั้นตอนในการดําเนินงานใหบรรลุตามวัตถุประสงคนั้นอยางไร สําหรับ วัตถุประสงคของการจัดทําแผนก็เพ่ือใหเกิดความมั่นใจวามีแนวทางในการสรางความสําเร็จ ตามท่ีไดต้ังเปาหมายไว เพ่ือเปนการจัดลําดับความสําคัญ ความเรงดวนของการทํางานไว ลวงหนา เปนการปองกันความขัดแยงหรือความผิดพลาดหรือความซ้ําซอนงานท่ีอาจเกิดข้ึน เพื่อใชในการกําหนดวาใครทําอะไร เม่ือไร อยางไร ใชงบประมาณเทาไร ซ่ึงในการการจัดทํา แผนหรือแผนปฏิบตั กิ ารมักใชรปู แบบของการเขยี นโครงการโดยมีหัวขอสําคัญตามขั้นตอนและ รายละเอียดทีม่ ีการวเิ คราะหค วามเกีย่ วขอ งกนั ของการจัดทําโครงการใหสาํ เรจ็ เร่ืองท่ี 2 การเขยี นโครงการพฒั นาอาชพี การเขียนโครงการพัฒนาอาชีพเปนการเขียนแผนปฏิบัติการในรูปแบบโครงการ พัฒนาอาชีพ บอกถึงขอมูลท่ีไดวิเคราะหความเปนไปไดของการดําเนินงานกอนการตัดสินใจ เลอื กโครงการพัฒนาอาชีพทจี่ ะทาํ โดยผูประกอบอาชีพหรือประกอบธุรกิจมีการวิเคราะหความ เปนไปไดของแผนการตลาดในดานตาง ๆ โดยการวิเคราะห สวนที่เก่ียวของ เชน การขาย การเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ สวนครองตลาด สวนผสมการตลาด ความพึงพอใจของลูกคา เปนตน ซึ่งขอมูลดังกลาวจะชวยใหผูประกอบธุรกิจมีขอมูลการเลือกและวิเคราะหโครงการ เบื้องตน มีขอมูลการประเมินเพอปรับปรุงโครงการ และทราบถึงการปรับปรุงภาพรวมของ โครงการ สําหรับแบบฟอรมการจัดทําโครงการพัฒนาอาชีพมีสาระสําคัญ 10 ขั้นตอน ตาม ตวั อยา งและคาํ อธบิ าย ดงั น้ี
40 1. ชื่อโครงการ (ระบุช่ือโครงการพฒั นาอาชพี วา ตอ งการทําอาชีพอะไร) 2. หลกั การและเหตุผล (อธบิ ายถึงความสาํ คัญหรอื เหตผุ ลของการทําโครงการ) 3. วตั ถุประสงคของโครงการ (อธบิ ายถงึ วตั ถุประสงควา ทําเพื่ออะไร) 4. วธิ ดี าํ เนนิ การและระยะเวลา (ระบุถึงวิธีการทําโครงการ/บอกถึงข้ันตอนการทํา โครงการและระยะเวลาการทาํ โครงการตั้งแตเ รมิ่ ตน จนถึงสิน้ สุดโครงการ) 5. เปา หมาย (ระบุถงึ ผลผลติ หรือเปาหมายที่บอกถึงปริมาณและคณุ ภาพ) 6. สถานท่ี (ระบุสถานทกี่ ารจัดทําโครงการพัฒนาอาชีพ) 7. งบประมาณ (ระบุงบประมาณท่ีจะใชในโครงการและระบุแหลงที่มาของ งบประมาณ) 8. การติดตามประเมนิ ผล (อธิบายถงึ การติดตามกระบวนการทําโครงการวามีการ กําหนดการติดตามระยะใดบาง เชน กอนดําเนินโครงการ ขณะดําเนินโครงการ และเสร็จสิ้น โครงการ) 9. ประโยชนท ี่คาดวา จะไดรบั /ผลท่ีคาดวาจะไดรบั (ระบุถึงผลสําเรจ็ หรือส่ิงท่ีไดรับ จากโครงการเมือ่ เสร็จสิน้ โครงการแลวไดร บั อะไร) 10. ผูรับผดิ ชอบโครงการ (ระบุเจาของธุรกิจ/ผูประกอบการหรือช่ือกลุมท่ีรวมทํา โครงการ) 11.ตัวชว้ี ัดความสําเร็จของโครงการ (ตัวชี้วัดท่ีแสดงผลงานในรูปของเชิงปริมาณและ เชิงคณุ ภาพ ทเ่ี กดิ จากวัตถปุ ระสงคข องโครงการ) เร่ืองที่ 3 การตรวจสอบความเปน ไปไดข องโครงการพฒั นาอาชีพ การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพัฒนาอาชีพ เปนการพิจารณาวา ผูประกอบอาชีพหรือผูประกอบการไดผานการวิเคราะหขอมูลและรายละเอียดตาง ๆ ตาม ข้ันตอนโครงการพัฒนาอาชีพโดยมีการตรวจสอบความเปนไปไดและเพื่อการปรับปรุงแกไข โครงการ ดังน้ัน จําเปนตองเรียนรูและอาศัยประสบการณในการทําแผนงานหรือแผนธุรกิจ โครงการพัฒนาอาชพี สูความมนั่ คงโดยมีกรอบแนวคดิ หรอื แนวทางการดําเนนิ งาน ดังน้ี 1. วิเคราะหสรุปความตองการในการพัฒนาในดานใดของโครงการพัฒนาอาชีพ เชน พบวาจาํ เปนตอ งพฒั นาในเรือ่ งการจัดการจดั การรายได การลดตนทุน การสงมอบผลผลิต เปนตน
41 2. วเิ คราะหท รัพยากรท่ตี องการใชใ นการพัฒนาโครงการพัฒนาอาชพี มจี ุดประสงค เพื่อใหการกําหนดแผนงานที่เก่ียวของกับการใชทรัพยากรที่มีอยูกับระยะเวลาท่ีกําหนดใหมี ความสัมพนั ธก นั 3. วิเคราะหแผนงาน กระบวนการ และความเปนไปไดที่จะบรรลุผลสําเร็จ เพื่อตัดสินใจ เปนการวิเคราะหความเปนไปไดตามจุดประสงคหรือประเด็นท่ีตองการแกไข ปญหา 4. วิเคราะหผลผลิตหรือผลท่ีเกิด และผลกระทบเพื่อการตัดสินใจจะทําตอหรือ ยกเลิก เปนการวิเคราะหผลท่ีเกิดหรือผลกระทบโดยมีเปาหมายวาผลเหลานี้สามารถบงชี้ถึง ความมั่นคงทีจ่ ะดําเนนิ โครงการพฒั นาอาชีพตอ ไป หรอื จะยกเลกิ โครงการ เร่ืองท่ี 4 การปรบั ปรงุ โครงการพฒั นาอาชพี การปรับปรุงโครงการพฒั นาอาชีพเปนกระบวนการตรวจสอบและวิเคราะหขอมูล ตาง ๆ ของโครงการพฒั นาอาชพี อยา งมรี ะบบโดยพจิ ารณาจากขอมูลและรายละเอียดของการ จดั ทาํ โครงการพฒั นาอาชีพและมีแนวทางการประเมนิ 3 ดา น ไดแก 1. การประเมินขอมูลนําเขา หรือปจจัยนําเขา เปนการประเมินเพ่ือใหทราบวา โครงการที่กําหนดข้ึนมีทรัพยากรที่เหมาะสมเพียงพอเพียงใด เชน ความพรอมของบุคลากร งบประมาณ เคร่ืองมือ/อุปกรณ การตลาด และการบริหารจัดการ การตรวจสอบในขอน้ีเปน การทบทวนความเหมาะสมของทรพั ยากรทีจ่ ะตองใชเพือ่ บรหิ ารโครงการน่ันเอง 2. การประเมนิ กระบวนการ เปนการตรวจสอบวิธีการดําเนินโครงการวามีข้ันตอนท่ี จะนาํ ไปสูการบรรลุ วัตถุประสงคห รอื จุดมุง หมายทกี่ าํ หนดไวใ นโครงการ 3. การประเมินผลงาน เปนการตรวจสอบผลลัพธหรือผลผลิตที่เกิดขึ้นจากการ บริหารโครงการกับระยะเวลาหรือขอมูลนําเขาวามีความคุมคาหรือผลประโยชนที่ไดรับมาก นอ ยเพียงใด พิจารณาจากสัดสวนของผลผลิตตอคา ใชจาย สัดสวนผลผลิตตอเวลา หรือสัดสวน ของผลผลติ ตอกําลังคน เปนตน สรปุ การวเิ คราะหค วามเปนไปไดของแผนการตลาด การผลิตหรือบริการ เปนการแปลง ความคิดใหอยูในรูปแบบของการจัดทําแผนปฏิบัติการโดยมีจุดมุงหมายหรือวัตถุประสงคของ การจัดทําแผนใหบรรลุผลสําเร็จตามเปาหมายที่ตั้งไว และนําไปสูการเขียนโครงการพัฒนา
42 อาชีพซ่ึงใชรูปแบบการเขียนโครงการตามข้ันตอนและมีการตรวจสอบความเปนไปไดของ โครงการพัฒนาอาชพี ดวยกระบวนการวิเคราะหปจจัยนําเขาเปนเรื่องทรัพยากรในการบริหาร โครงการ วเิ คราะหวธิ กี ารและขั้นตอนท่ีใชในการบริหารจัดการ และการวิเคราะหผลผลิตหรือ ผลลัพธที่เกิดข้ึนเพ่ือการปรับปรุงโครงการพัฒนาอาชีพโดยใชหลักการประเมินขอมูลนําเขา ประเมินกระบวนการ และประเมนิ ผลงาน แบบฝก หัดท่ี 1 จงเลือกคาํ ตอบที่ถูกตองที่สดุ ในแตละขอ จากคําถามตอไปนี้ 1. ขอใดไมใชก ารวเิ คราะหความเปนไปไดของแผนการผลติ ก. การสรปุ ผลการปฏบิ ตั งิ าน ข. การออกแบบสนิ คาและบริการ ค. การตัดสนิ ใจเร่อื งกําลงั การผลติ ง. การวางแผนอัตรากาํ ลงั พลในการผลิต 2. การวเิ คราะหก ารจดั ทําแผนการตลาดมีความจาํ เปน อยา งไร ก. ชว ยใหสนิ คา มรี าคาสูงขึ้น ข. ผูป ระกอบการเขาถงึ แหลง เงนิ ทุน ค. ชวยใหผปู ระกอบการมฐี านะมัน่ คง ง. ชว ยใหผ ปู ระกอบการผลิตสนิ คา ตรงกับความตอ งการของผบู รโิ ภค 3. การจดั ทําแผนงานโครงการดา นการตลาดมคี วามจาํ เปนตอการพฒั นาดา นอาชีพอยางไร ก. ปฏบิ ตั งิ านไดตามจุดมงุ หมาย ข. ปฏบิ ัติงานไดตามแผนทวี่ างไว ค. ชวยในการประหยัดตน ทนุ ง. ชว ยในการพัฒนาอาชพี ใหประสบผลสาํ เร็จและมปี ระสทิ ธภิ าพ
Search
