ทักษะการเรียนรู้ ทร31001-บทที่3 การจัดการความรู้

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444427 บทท่ี 3 การจดั การความรู  สาระสำคัญ การจดั การความรเู ปน เครอื่ งมอื ของการพฒั นาคณุ ภาพของงาน หรอื สรา งนวตั กรรมใน การทำงานการจดั การความรจู งึ เปน การจดั การกบั ความรแู ละประสบการณท ม่ี อี ยใู นตวั คน และ ความรูเดนชัด นำมาแบงปนใหเกิดประโยชนตอตนเองและองคกร ดวยการผสมผสานความ สามารถของคนเขาดวยกันอยางเหมาะสม มีเปาหมายเพ่ือการพัฒนางาน พัฒนาคน และ พฒั นาองคก รใหเ ปน องคก รแหง การเรยี นรู  ผลการเรียนรูท่ีคาดหวัง 1. ออกแบบผลติ ภณั ฑ สรา งสตู ร สรปุ องคค วามรใู หมข องขอบเขตความรู 2. ประพฤตติ นเปน บคุ คลแหง การเรยี นรู 3. สรา งสรรคส งั คมอดุ มปญ ญา  ขอบขายเนื้อหา เรอื่ งท่ี 1 ความหมาย ความสำคญั หลกั การ เรอ่ื งท่ี 2 กระบวนการจดั การความรู การรวมกลมุ เพอื่ ตอ ยอดความรู แฃะการจดั ทำสารสนเทศเผยแพรค วามรู เรอ่ื งที่ 3 ทกั ษะกระบวนการจดั การความรู

121111111822222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 แบบทดสอบกอนเรียน11111111111112222222222222333333333333344444444444445555555555555666666666666677777777777778888888888888999999999999900000000000001111111111111222222222222233333333333334444444444444555555555555566666666666667777777777777888888888888899999999999990000000000000111111111111122222222222223333333333333444444444444455555555555556666666666666777777777777788888888888889999999999999000000000000011111111111112222222222222111111111111122222222222223333333333333444444444444455555555555556666666666666777777777777788888888888889999999999999000000000000011111111111112222222222222 แบบทดสอบเรื่องการจัดการความรู คำชแ้ี จง จงกาบาท X เลอื กขอ ทที่ า นคดิ วา ถกู ตอ งทสี่ ดุ 1. การจดั การความรเู รยี กสนั้ ๆ วา อะไร ก. MK ข. KM ค. LO ง. QA 2. เปา หมายของการจดั การความรคู อื อะไร ก. พฒั นาคน ข. พฒั นางาน ค. พฒั นาองคก ร ง. ถกู ทกุ ขอ 3. ขอ ใดถกู ตอ งมากทสี่ ดุ ก. การจดั การความรหู ากไมท ำ จะไมร ู ข. การจดั การความรู คอื การจดั การความรขู องผเู ชย่ี วชาญ ค. การจดั การความรู ถอื เปน เปา หมายของการทำงาน ง. การจดั การความรู คอื การจดั การความรทู มี่ ใี นเอกสาร ตำรา มาจดั ใหเ ปน ระบบ 5. ขนั้ สงู สดุ ของการเรยี นรคู อื อะไร ก. ปญ ญา ข. สารสนเทศ ค. ขอ มลู ง. ความรู

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444429 5. ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั ิ (CoP) คอื อะไร ก. การจดั การความรู ข. เปา หมายของการจดั การความรู ค. วธิ กี ารหนงึ่ ของการจดั การความรู ง. แนวปฏบิ ตั ขิ องการจดั การความรู 6. รปู แบบของการจดั การความรตู ามโมเดลปลาทู สว น “ทอ งปลา” หมายถงึ อะไร ก. การกำหนดเปา หมาย ข. การแลกเปลย่ี นเรยี นรู ค. การจดั เกบ็ เปน คลงั ความรู ง. ความรทู ชี่ ดั แจง 7. ผทู ที่ ำหนา ทกี่ ระตนุ ใหเ กดิ การแลกเปลย่ี นเรยี นรคู อื ใคร ก. คณุ เออ้ื ข. คณุ อำนวย ค. คณุ กจิ ง. คณุ ลขิ ติ 8. สารสนเทศเพอ่ื เผยแพรค วามรใู นปจ จบุ นั มอี ะไรบา ง ก. เอกสาร ข. วซี ดี ี ค. เวบ็ ไซด ง. ถกู ทกุ ขอ 9. การจดั การความรดู ว ยตนเองกบั ชมุ ชนแหง การเรยี นรมู คี วามเกย่ี วขอ งกนั หรอื ไม อยา งไร ก. เกยี่ วขอ งกนั เพราะการจดั การความรใู นบคุ คลหลาย ๆ คน รวมกนั เปน ชมุ ชน เรยี กวา เปน ชมุ ชนแหง การเรยี นรู ข. เกย่ี วขอ งกนั เพราะการจดั การความรใู หก บั ตนเองกเ็ หมอื นกบั จดั การความรใู ห ชมุ ชนดว ย ค. ไมเ กย่ี วขอ งกนั เพราะจดั การความรดู ว ยตนเองเปน ปจ เจกบคุ คล สว นชมุ ชนแหง การเรยี นรเู ปน เรอ่ื งของชมุ ชน ง. ไมเ กย่ี วขอ งกนั เพราะชมุ ชนแหง การเรยี นรเู ปน การเรยี นรเู ฉพาะกลมุ เฉลย : 1) ข 2) ง 3) ก 4) ก 5) ค 6) ข 7) ข 8) ง 9) ก 10) ง

131111111022222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 เรอ่ื งที่ 1 : แนวคดิ เกยี่ วกบั การจดั การความรู ความหมายของการจดั การความรู การจดั การ (Management) หมายถงึ กระบวนการในการเขา ถงึ ความรู และการถา ยทอด ความรูที่ตองดำเนินการวมกันกับผูปฏิบัติงาน ซึ่งอาจเร่ิมตนจากการบงช้ีความรูที่ตองการใช การ สรางและแสวงหาความรู การประมวลเพ่ือกลั่นกรองความรู การจัดการความรูใหเปนระบบ การ สรา งชอ งทางเพอื่ การสอื่ สารกบั ผเู กยี่ วขอ ง การแลกเปลย่ี นความรู การจดั การสมยั ใหมก ระบวนการ ทางปญญาเปนสิ่งสำคัญในการคิด ตัดสินใจ และสงผลใหเกิดการกระทำ การจัดการจึงเนนไปที่ การปฏบิ ตั ิ ความรู (Knowledge) หมายถึง ความรูที่ควบคูกับการปฏิบัติ ซึ่งในการปฏิบัติจำเปน ตอ งใชค วามรทู หี่ ลากหลายสาขาวชิ ามาเชอื่ มโยงบรู ณาการเพอ่ื การคดิ และตดั สนิ ใจ และลงมอื ปฏบิ ตั ิ จุดกำเนิดของความรูคือสมองของคน เปนความรูที่ฝงลึกอยูในสมอง ช้ีแจงออกมาเปนถอยคำหรือ ตวั อกั ษรไดย าก ความรนู นั้ เมอ่ื นำไปใชจ ะไมห มดไป แตจ ะยงิ่ เกดิ ความรเู พม่ิ พนู มากขนึ้ อยใู นสมอง ของผปู ฏบิ ตั ิ ในยุคแรก ๆ มองวา ความรู หรือทุนทางปญญา มาจากการจัดกระบวนการตีความ สารสนเทศ ซึ่งสารสนเทศก็มาจากการประมวลขอมูล ขั้นของการเรียนรู เปรียบดังประมิดตามรูป แบบน้ี ภมู ปิ ญ ญา wisdom ความรู Knowledge สารสนเทศ information ขอ มลู data

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444431 ความรแู บง ไดเ ปน 2 ประเภท คอื 1. ความรเู ดน ชดั (Explicit Knowledge) เปน ความรทู เ่ี ปน เอกสาร ตำรา คมู อื ปฏบิ ตั งิ าน สอื่ ตา ง ๆ กฎเกณฑ กตกิ า ขอ ตกลง ตารางการทำงาน บนั ทกึ จากการทำงาน ความรเู ดน ชดั จงึ มี ชอ่ื เรยี กอกี อยา งหนงึ่ วา “ความรใู นกระดาษ” 2. ความรูซอนเรน / ความรูฝงลึก (Tacit Knowledge) เปนความรูที่แฝงอยูในตัวคน พฒั นาเปน ภมู ปิ ญ ญา ฝง อยใู นความคดิ ความเชอื่ คา นยิ ม ทคี่ นไดม าจากประสบการณส งั่ สมมา นาน หรอื เปน พรสวรรคอ นั เปน ความสามารถพเิ ศษเฉพาะตวั ทม่ี มี าแตก ำเนดิ หรอื เรยี กอกี อยา งหนง่ึ วา “ความรใู นคน” แลกเปลย่ี นความรกู นั ไดย าก ไมส ามารถแลกเปลยี่ นมาเปน ความรทู เ่ี ปด เผยได ทั้งหมด ตองเกิดจากการเรียนรูรวมกัน ผานการเปนชุมชน เชนการสังเกต การแลกเปล่ียนเรียนรู ระหวา งการทำงาน หากเปรยี บความรเู หมอื นภเู ขาน้ำแขง็ จะมลี กั ษณะดงั นี้ สว นของน้ำแขง็ ทลี่ อยพน นำ้ เปรยี บเหมอื นความรทู เี่ ดน ชดั คอื ความรทู อ่ี ยใู นเอกสาร ตำรา ซดี ี วดี โี อ หรอื สอื่ อนื่ ๆ ทจ่ี บั ตอ งได ความรนู ม้ี เี พยี ง 20 เปอรเ ซน็ ต สว นของนำ้ แขง็ ทจ่ี มอยใู นน้ำ เปรยี บเหมอื นความรทู ยี่ งั ฝง ลกึ อยใู นสมองคน มคี วามรจู าก สงิ่ ทตี่ นเองไดป ฏบิ ตั ิ ไมส ามารถถา ยทอดออกมาเปน ตวั หนงั สอื ใหค นอนื่ ไดร บั รไู ด ความรทู ฝ่ี ง ลกึ ใน ตวั คนนมี้ ปี ระมาณ 80 เปอรเ ซน็ ต

131111111222222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 ความรู 2 ยคุ ความรยู คุ ท่ี 1 เนน ความรใู นกระดาษ เนน ความรขู องคนสว นนอ ย ความรทู ส่ี รา งขน้ึ โดย นกั วชิ าการทม่ี คี วามชำนาญเฉพาะดา น เรามกั เรยี กคนเหลา นน้ั วา “ผมู ปี ญ ญา” ซง่ึ เชอื่ วา คนสว นใหญ ไมม คี วามรู ไมม ปี ญ ญา ไมส นในทจี่ ะใชค วามรขู องคนเหลา นน้ั โลกทศั นใ นยคุ ที่ 1 เปน โลกทศั นท ี่ คบั แคน ความรูยุคที่ 2 เปนความรูในคน หรืออยูในความสัมพันธระหวางคน เปนการคนพบ “ภมู ปิ ญ ญา” ทอี่ ยใู นตวั คน ทกุ คนมคี วามรเู พราะทกุ คนทำงาน ทกุ คนมสี มั พนั ธก บั ผอู น่ื จงึ ยอ มมี ความรทู ฝ่ี ง ลกึ ในตวั คนทเี่ กดิ จากการทำงาน และการมคี วามสมั พนั ธก นั นนั้ เรยี กวา “ความรอู นั เกดิ จากประสบการณ” ซงึ่ ความรยู คุ ท่ี 2 นมี้ คี ณุ ประโยชน 2 ประการ คอื ประการแรก ทำใหเ ราเคารพ ซง่ึ กนั และกนั ตา งกม็ คี วามรู ประการท่ี 2 ทำใหห นว ยงานหรอื องคก รทมี่ คี วามเชอื่ เชน น้ี สามารถใช ศักยภาพแฝงของทุกคนในองคกรมาสรางผลงาน สรางนวัตกรรมใหกับองคกร ทำใหองคกรมีการ พฒั นามากขน้ึ การจดั การความรู การจัดการความรู (Knowledge Management) หมายถึง การจัดการกับความรูและ ประสบการณท มี่ อี ยใู นตวั คนและความรเู ดน ชดั นำมาแบง ปน ใหเ กดิ ประโยชนต อ ตนเองและครอบครวั ดวยการผสมผสานความสามารถของคนเขาดวยกันอยางเหมาะสม มีเปาหมายเพื่อการพัฒนางาน พฒั นาคน และพฒั นาองคก รใหเ ปน องคกื ารแหง การเรยี นรู ในปจ จบุ นั และในอนาคต โลกจะปรบั ตวั เขา สกู ารเปน สงั คมแหง การเรยี นรู ซง่ึ ความรกู ลาย เปนปจจัยสำคัญในการพัฒนาคน ทำใหคนจำเปนตองสามารถแสวงหาความรู พัฒนาและสราง องคกรความรูอยางตอเนื่อง เพ่ือนำพาตนเองสูความสำเร็จ และนำพาประเทศชาติไปสูการพัฒนา มคี วามเจรญิ กา วหนา และสามารถแขง ขนั กบั ตา งประเทศได คนทกุ คนมกี ารจดั การความรใู นตนเอง แตย งั ไมเ ปน ระบบ การจดั การความรเู กดิ ขน้ึ ไดใ น ครอบครัวทีม่ กี ารเรียนรตู ามอัธยาศัย พอแมส อนลูก ปยู  ตายาย ถายทอดความรแู ละภมู ิปญญา ใหแ กล กู หลานในครอบครวั ทำกนั มาหลายชวั่ อายคุ น โดยใชว ธิ ธี รรมชาติ เชน พดู คยุ สง่ั สอน จดจำ ไมมีกระบวนการท่ีเปนระบบแตอยางใด วิธีการดังกลาวถือเปนการจัดการความรูรูปแบบหนึ่ง แต อยางใดก็ตามโลกในยุคปจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็วในดานตาง ๆ การใชวิธีการจัดการ ความรูแบบธรรมชาติอาจกาวตามโลกไมทัน จึงจำเปนตองมีกระบวนการที่เปนระบบ เพ่ือชวยให องคกรสามารถทำใหบุคคลไดใชความรูตามที่ตองการไดทันเวลา ซ่ึงเปนกระบวนการพัฒนาคนใหมี ศักยภาพ โดยการสรางและใชความรูในการปฏิบัติงานใหเกิดผลสัมฤทธิ์ดีข้ึนกวาเดิม การจัดการ ความรหู ากไมป ฏบิ ตั จิ ะไมเ ขา ใจเรอื่ งการจดั การความรู นนั่ คอื “ไมท ำ ไมร ”ู การจดั การความรจู งึ

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444433 เปน กจิ กรรมของนกั ปฏบิ ตั ิ กระบวนการจดั การความรจู งึ มลี กั ษณะเปน วงจรเรยี นรทู ตี่ อ เนอื่ งสม่ำเสมอ เปา หมายคอื การพฒั นางานและพฒั นาคน การจัดการความรูที่แทจริง เปนการจัดการความรูโดยกลุมผูปฏิบัติงาน เปนการดำเนิน กจิ กรรมรว มกนั ในกลมุ ผทู ำงาน เพอื่ ชว ยกนั ดงึ “ความรใู นคน” และควา ความรภู ายนอกมาใชใ นการ ทำงาน ทำใหไ ดร บั ความรมู ากขน้ึ ซง่ึ ถอื เปน การยกระดบั ความรแู ละนำความรทู ไ่ี ดร บั การยกระดบั ไป ใชใ นการทำงาน เปน วงจรตอ เนอื่ งไมจ บสนิ้ การจดั การความรจู งึ ตอ งรว มมอื กนั ทำหลายคน ความ คิดเห็นที่แตกตางในแตละบุคคลจะกอใหเกิดการสรางสรรคดวยการใชกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู มปี ณธิ านมงุ มนั่ ทจี่ ะทำงานใหป ระสบผลสำเรจ็ ดขี นึ้ กวา เดมิ เมอ่ื ดำเนนิ การจดั การความรแู ลว จะเกดิ นวัตกรรมในการทำงาน น่ันคือการตอยอดความรู และมีองคความรูเฉพาะเพ่ือใชในการปฏิบัติงาน ของตนเอง การจัดการความรูมิใชการเอาความรูท่ีมีอยูในตำราหรือจากผูท่ีเชี่ยวชาญมากองรวมกัน และจดั หมวดหมู เผยแพร แตเ ปน การดงึ เอาความรเู ฉพาะสว นทใ่ี ชใ นงานมาจดั การใหเ กดิ ประโยชน กบั ตนเอง กลมุ หรอื ชมุ ชม “การจดั การความรเู ปน การเรยี นรจู ากการปฏบิ ตั ิ นำผลจากการปฏบิ ตั มิ าแลกเปลย่ี นเรยี นรู กนั เสรมิ พลงั ของการแลกเปลย่ี นเรยี นรดู ว ยการชน่ื ชม ทำใหเ ปน กระบวนการแหง ความสขุ ความภมู ใิ จ และการเคารพเห็นคุณคาซ่ึงกันและกัน ทักษะเหลาน้ีนำไปสูการสรางนิสัยคิดบวกทำบวก มองโลก ในแงด ี และสรา งวฒั นธรรมในองคก รทผ่ี คู นสมั พนั ธก นั ดว ยเรอื่ งราวดี ๆ ดว ยการแบง ปน ความรู และ แลกเปลี่ยนความรูจากประสบการณซ่ึงกันและกัน โดยท่ีกิจกรรมเหลานี้สอดคลองแทรกอยูในการ ทำงานประจำทกุ เรอ่ื ง ทกุ เวลา...” ศ.นพ.วจิ ารณ พานชิ

131111111422222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 ความสำคัญของการจัดการความรู หัวใจของการจัดการความรู คือการจัดการความรูที่อยูในตัวบุคคล โดยเฉพาะบุคคลที่มี ประสบการณในการปฏิบัติงานจนงานประสบผลสำเร็จ กระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรูระหวาง คนกับคน หรือกลุมกับกลุม จะกอใหเกิดการยกระดับความรูที่สงผลตอเปาหมายของการทำงาน น่ันคือเกิดการพัฒนาประสิทธิภาพของงาน คนเกิดการพัฒนา และสงผลตอเนื่องไปถึงองคกรเปน องคก รแหง การเรยี นรู ผลทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั การจดั การความรจู งึ ถอื วา มคี วามสำคญั ตอ การพฒั นาบคุ ลากร ในองคก ร ซง่ึ ประโยชนท จี่ ะเกดิ ขน้ึ ตอ บคุ คล กลมุ หรอื องคก ร มอี ยา งนอ ย 3 ประการ คอื 1. ผลสมั ฤทธข์ิ องงาน หากมกี ารจดั การความรใู นตนเอง หรอื ในหนว ยงาน องคก ร จะเกดิ ผลสำเรจ็ ทร่ี วดเรว็ ยง่ิ ขนึ้ เนอ่ื งจากความรเู พอ่ื ใชใ นการพฒั นางานนน้ั เปน ความรทู ไ่ี ดจ ากผทู ผ่ี า นการ ปฏบิ ตั โิ ดยตรง จงึ สามารถนำมาใชใ นการพฒั นางานไดท นั ที จะเกดิ นวตั กรรมใหมใ นการทำงาน ทง้ั ผลงานทเี่ กดิ ขนึ้ ใหม และวฒั นธรรมการทำงานรว มกนั ของคนในองคก รทมี่ คี วามเออ้ื อาทรตอ กนั 2. บุคลากร การจัดการความรูในตนเองจะสงผลใหคนในองคกรเกิดการพัฒนาตนเอง และสง ผลรวมถงึ องคก ร กระบวนการเรยี นรจู ากการแลกเปลยี่ นความรรู ว มกนั จะทำใหบ คุ ลากรเกดิ ความม่ันใจในตนเอง เกิดความเปนชุมชนในหมูเพ่ือนรวมงาน บุคลากรเปนบุคคลเรียนรูและสงผล ใหอ งคก รเปน องคก รแหง การเรยี นรอู กี ดว ย 3. ยกระดับความรูของบุคลากรและองคกร การแลกเปล่ียนเรียนรู จะทำใหบุคลากรมี ความรเู พมิ่ ขน้ึ จากเดมิ เหน็ แนวทางในการพมั นางานทชี่ ดั เจนมากขน้ึ และเมอ่ื นำไปปฏบิ ตั จิ ะทำให บุคลากรและองคกรมีองคความรูเพื่อใชในการปฏิบัติงานในเร่ืองที่สามารถนำไปปฏิบัติได มีองค ความรทู จ่ี ำเปน ตอ การใชง าน และจดั ระบบใหอ ยใู นสภาพพรอ มใช “การท่ีเรามีการจัดการความรูในตัวเอง จะพบวาความรูในตัวเราท่ีคิดวาเรามีเยอะแลว เปนจริง ๆ แลวยังนอยมากเมื่อเทียบกับบุคคลอื่น และหากเรามีการแบงปนแลกเปล่ียนความรูกับ บคุ คลอนื่ จะพบวา มคี วามรบู างอยา งเกดิ ขนึ้ โดยทเ่ี ราคาดไมถ งึ และหาเราเหน็ แนวทางมคี วามรู แลว ไมน ำไปปฏบิ ตั ิ ความรนู น้ั กจ็ ะไมม คี ณุ คา อะไรเลย หากนำความรนู นั้ ไปแลกเปลย่ี น และนำไปสกู าร ปฏบิ ตั ทิ เ่ี ปน วงจรตอ เนอื่ งไมร จู บ จะเกดิ ความรเู พม่ิ ขน้ึ อยา งมาก หรอื ทเ่ี รยี กวา “ยงิ่ ให ยง่ิ ไดร บั ” ”

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444435 หลักการของการจัดการความรู การจดั การความรู ไมม สี ตู รสำเรจ็ ในวธิ กี ารของการจดั การเพอ่ื ใหบ รรลเุ ปา หมายในเรอ่ื งใด เรอื่ งหนงึ่ แตข น้ั อยกู บั ปณธิ านความมงุ มนั่ ทจ่ี ะทำงานของตนหรอื กจิ กรรมของกลมุ ตนใหด ขี น้ึ กวา เดมิ แลว ใชว ธิ กี ารจดั การความรเู ปน เครอื่ งมอื หนง่ึ ในการพฒั นางานหรอื สรา งนวตั กรรมในงาน มหี ลกั การ สำคญั 4 ประการ ดงั นี้ 1. ใหค นหลากหลายทกั ษะ หลากหลายวธิ คี ดิ ทำงานรว มกนั อยา งสรา งสรรค การ จัดการความรูที่มีพลังตองทำโดยคนที่มีพื้นฐานแตกตางกัน มีความเช่ือหรือวิธีคิดแตกตางกัน (แตม จี ดุ รวม พลงั คอื มเี ปา หมายอยทู ง่ี านดว ยกนั ) ถา กลมุ ทดี่ ำเนนิ การจดั การความรปู ระกอบดว ยคน ท่ีคิดเหมือน ๆ กัน การจัดการความรูจะไมมีพลังในการจัดการความรู ความแตกตางหลากหลาย มคี ณุ คา มากกวา ความเหมอื น 2. รวมกันพัฒนาวิธีการทำงานในรูปแบบใหม ๆ เพื่อบรรลุประสิทธิผลที่กำหนดไว ประสทิ ธผิ ลประกอบดว ยองคป ระกอบ 4 ประการ คอื 2.1 การตอบสนองความตอ งการ ซงึ่ อาจเปน ความตอ งการของตนเอง ผรู บั บรกิ าร ความตอ งการของสงั คม หรอื ความตอ งการทกี่ ำหนดโดยผนู ำองคก ร 2.2 นวตั กรรม ซง่ึ อาจเปน นวตั กรรมดา นผลติ ภณั ฑใ หม ๆ หรอื วธิ กี ารใหม ๆ กไ็ ด 2.3 ขดี ความสามารถของบคุ คล และขององคก ร 2.4 ประสทิ ธภิ าพในการทำงาน 3. ทดลองและการเรยี นรู เนอ่ื งจากกจิ กรรมการจดั การความรเู ปน กจิ กรรมทสี่ รา งสรรค จงึ ตอ งทดลองทำเพยี งนอ ย ๆ ซง่ึ ถา ลม เหลวกก็ อ ผลเสยี กายไมม ากนกั ถา ไดผ ลไมด กี ย็ กเลกิ ความคดิ นนั้ ถา ไดผ ลดจี งึ ขยายการทดลอง คอื ปฏบิ ตั มิ ากขน้ึ จนในทส่ี ดุ ขยายเปน วธิ ที ำงานแบบใหม หรอื ที่ เรยี กวา ไดว ธิ กี ารปฏบิ ตั ทิ ส่ี ง ผลเปน เลศิ (Best Practice) ใหมน น่ั เอง 4. นำเขา ความรจู ากภายนอกอยา งเหมาะสม โดยตอ งถอื วา ความรจู ากภายนอกยงั เปน ความรทู ่ี “ดบิ ” อยู ตอ งเอามาทำให “สกุ ” ใหพ รอ มใชต ามสภาพของเรา โดยการเตมิ ความรทู มี่ ตี าม สภาพของเราลงไป จงึ จะเกดิ ความรทู เ่ี หมาะสมกบั ทเี่ ราตอ งการใช หลกั การของการจดั การความรู จงึ มงุ เนน ไปทก่ี ารจดั การทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพ เพราะการจดั การ ความรูเปนเครื่องมือระดมความรูในคน และความรูในกระดาษท้ังที่เปนความรูจากภายนอก และ ความรูของกลุมผูรวมงาน เอามาใชและยกระดับความรูของบุคคล ของผูรวมงานและขององคกร ทำใหง านมคี ณุ ภาพสงู ขน้ึ คนเปน บคุ คลเรยี นรแู ละองคก รเปน องคก รแหง การเรยี นรู การจดั การความรู จงึ เปน ทกั ษะสบิ สว น เปน ความรเู ชงิ ทฤษฏเี พยี งสว นเดยี ว การจดั การความรจู งึ อยใู นลกั ษณะ “ไมท ำ- ไมรู”

131111111622222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 ‰ กจิ กรรม กจิ กรรมท่ี 1 ใหอ ธบิ ายความหมายของ “การจดั การความร”ู มาพอสงั เขป .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... กจิ กรรมท่ี 2 ใหอ ธบิ ายความสำคญั ของ “การจดั การความร”ู มาพอสงั เขป .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... กจิ กรรมท่ี 3 ใหอ ธบิ ายหลกั ของ “การจดั การความร”ู มาพอสงั เขป .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444437 เรอื่ งที่ 2 : รปู แบบและกระบวนการในการจดั การความรู 1. รปู แบบการจดั การความรู การจดั การความรนู น้ั มหี ลายรปู แบบ หรอื ทเี่ รยี กกนั วา “โมเดล” มหี ลากหลายโมเดล หวั ใจ ของการจัดการความรู คือการจัดการความรูที่อยูในตัวคนในฐานะผูปฏิบัติและเปนผูมีความรู การ จดั การความรทู ที่ ำใหค นเคารพในศกั ดศิ์ รขี องคนอนื่ การจดั การความรนู อกจากการจดั การความรใู น ตนเองเพ่ือใหเกิดการพัฒนางานและพัฒนาตนเองแลว ยังมองรวมถึงการจัดการความรูในกลุมหรือ องคกรดวยรูปแบบการจัดการความรูจึงอยูบนพื้นฐานของความเช่ือท่ีวา ทุกคนมีความรู ปฏิบัติใน ระดบั ความชำนาญทตี่ า งกนั เคารพความรทู อ่ี ยใู นตวั คน ดร.ประพนธ ผาสุกยืด ไดคิดคนรูปแบบการจัดการความรูไว 2 รูปแบบ คือรูปแบบ ปลาทหู รอื ทเ่ี รยี กวา “โมเดลปลาท”ู และรปู แบบปลาตะเพยี น หรอื ทเ่ี รยี กวา “โมเดลปลาตะเพยี น” แสดงใหเห็นถึงรูปแบบการจัดการความรูในภาพรวมของการจัดการท่ีครอบคลุมทั้งความรูที่ชัดแจง และความรทู ฝี่ ง ลกึ ดงั น้ี โมเดลปลาทู เพอ่ื ใหก ารจดั การความรู หรอื KM เปน เรอ่ื งทเ่ี ขา ใจงา ย จงึ กำหนดใหก ารจดั การความรู เปรยี บเหมอื นกบั ปลาทตู วั หนงึ่ มสี ง่ิ ทตี่ อ งดำเนนิ การจดั การความรอู ยู 3 สว น โดยกำหนดวา สว นหวั คือการกำหนดเปาหมายของการจัดการความรูที่ชัดเจน สวนตัวปลาคือการแลกเปล่ียนความรูซ ึ่งกัน และกนั และสว นปางปลาคอื ความรทู ไี่ ดร บั จากการแลกเปลย่ี นเรยี นรู รปู แบบการจดั การความรู ตาม โมเดลปลาทู

131111111822222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 สว นท่ี 1 “หวั ปลา” หมายถงึ “Knowledge Vision” KV คอื เปา หลายของการจดั การความรู ผูใช ตองรูวาจะจัดการความรูเพื่อบรรลุเปาหมายอะไร เกี่ยวของหรือสอดคลองกับวิสัยทัศนพันธกิจ และยทุ ธศาสตรข ององคก รอยา งใด เชน จดั การความรเู พอื่ เพมิ่ ประสทิ ธภิ าพของงาน จดั การความรู เพ่ือพัฒนาทักษะชีวิตดานยาเสพติด จัดการความรูเพ่ือพัฒนาทักษะชีวิตดานส่ิงแวดลอม จัดการ ความรเู พอ่ื พฒั นาทกั ษะชวี ติ ดา นชวี ติ และทรพั ยส นิ จดั การความรเู พอ่ื ฟน ฟขู นบธรรมเนยี ม ประเพณี ดง้ั เดมิ ของคนในชมุ ชน เปน ตน สว นที่ 2 “ตวั ปลา” หมายถงึ “Knowledge Sharing” หรอื KS เปน การแลกเปลย่ี นเรยี นรู หรอื การแบง ปน ความรทู ฝี่ ง ลกึ ในตวั คนผปู ฏบิ ตั ิ เนน การแลกเปลยี่ นวธิ กี ารทำงานทปี่ ระสบผลสำเรจ็ ไมเ นน ทปี่ ญ หา เครอ่ื งมอื ในการแลกเปลย่ี นเรยี นรมู หี ลากหลายแบบ อาทิ การเลา เรอ่ื ง การสนทนา เชงิ ลกึ การชน่ื ชมหรอื การสนทนาสนเชงิ บวก เพอื่ นชว ยเพอ่ื น การทบทวนการปฏบิ ตั งิ าน การถอด บทเรยี น การถอดองคค วามรู สว นที่ 3 “หางปลา” หมายถงึ “Knowledge Assets” หรอื KA เปน ขมุ ความรทู ไ่ี ดจ าก การแลกเปลยี่ นความรู มเี ครอ่ื งมอื ในการจดั เกบ็ ความรทู มี่ ชี วี ติ ไมห ยดุ นงิ่ คอื นอกจากจดั เกบ็ ความรู แลว ยังงา ยในการนำความรอู อกมาใชจ รงิ งายในการนำความรอู อกมาตอยอด และงา ยในการปรับ ขอ มลู ไมใ หล า สมยั สว นนจี้ งึ ไมใ ชส ว นทมี่ หี นา ทเ่ี กบ็ ขอ มลู ไวเ ฉย ๆ ไมใ ชห อ งสมดุ สำหรบั เกบ็ สะสม ขอ มลู ทน่ี ำไปใชจ รงิ ไดย าก ดงั นน้ั เทคโนโลยกี ารสอื่ สารและสารสนเทศ จงึ เปน เครอ่ื งมอื จดั เกบ็ ความรู อนั ทรงพลงั ยง่ิ ในกระบสนการจดั การความรู ตวั อยา งการจดั การความรเู รอ่ื ง “พฒั นากลมุ วสิ าหกนิ ชมุ ชน ในรปู แบบปลาทู

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444439 โมเดลปลาตะเพยี น จากโมเดล “ปลาทู” ตัวเดียวมาสูโมเดล “ปลาตะเพียน” ที่เปนฝูง โดยเปรียบแมปลา “ปลาตวั ใหญ” ไดก บั วสิ ยั ทศั น พนั ธกจิ ขององคก รใหญ ในขณะทปี่ ลาตวั เลก็ หลาย ๆ ตวั เปรยี บ ไดก บั เปา หมายของการจดั การความรทู ตี่ อ งไปตอบสนองเปา หมายใหญข ององคก ร จงึ เปน ปลาทงั้ ฝงู เหมอื น “โมบายปลาตะเพยี น” ของเลน เดก็ ไทยสมยั โบราณทผ่ี ใู หญส านเอาไวแ ขวนเหนอื เปลเดก็ เปน ฝงู ปลาทหี่ นั หนา ไปในทศิ ทางเดยี วกนั และมคี วามเพยี รพยายามทจี่ ะวา ยไปในกระแสน้ำทเี่ ปลย่ี นแปลง อยตู ลอดเวลา ปลาใหญอาจเปรียบเหมือนการพัฒนาอาชีพตามแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ใน ชมุ ชนซงึ่ การพฒั นาอาชพี ดงั กลา ว ตอ งมกี ารแกป ญ หาและพฒั นารว มกนั ไปทง้ั ระบบเกดิ กลมุ ตา ง ๆ ขึ้นในชุมชนเพื่อการเรียนรูรวมกัน ท้ังการทำบัญชีครัวเรือน การทำเกษตรอินทรีย การทำปุยหมัก การเลยี้ งปลา การเลย้ี งกบ หากการแกป ญ หาทป่ี ลาตวั เลก็ ประสบผลสำเรจ็ จะสง ผลใหป ลาใหญห รอื เปา หมายในระดบั ชมุ ชนประสบผลสำเรจ็ ดว ยเชน นนั่ คอื ปลาวา ยไปขา งหนา อยา งพรอ มเพรยี งกนั ที่สำคัญ ปลาแตละตัวไมจำเปนตองมีรูปรางและขนาดเหมือนกัน เพราะการจัดการ ความรขู องแตล ะเรอ่ื ง มสี ภาพของความยากงา ยในการแกป ญ หาทแี่ ตกตา งกนั รปู แบบของการจดั การ ความรูของแตละหนวยยอยจึงสามารถสรางสรรค ปรับใหเขากับแตละท่ีไดอยางเหมาะสม ปลา บางตวั อาจมที อ งใหญ เพราะอาจมสี ว นของการแลกเปลยี่ นเรยี นรมู าก บางตวั อาจเปน ปลาทห่ี างใหญ เดนในเรื่องของการจัดระบบคลังความรูเพ่ือใชในการปฏิบัติมา แตทุกตัวตองมีหัวและตาท่ีมองเห็น เปา หมายทจี่ ะไปอยา งชดั เจน

141111111022222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 การจัดการความรูไดใหความสำคัญกับการเรียนรูท่ีเกิดจากการปฏิบัติจริง เปนการเรียนรู ในทุกขั้นตอนของการทำงาน เชนกอนเริ่มงานจะตองมีการศึกษาทำความเขาใจในส่ิงที่กำลังจะทำ จะเปนการเรียนรูดวยตัวเองหรืออาศัยความชวยเหลือจากเพื่อนรวมงาน มีการศึกษาวิธีการและ เทคนคิ ตา ง ๆ ทใ่ี ชไ ดผ ลพรอ มทงั้ คน หาเหตผุ ลดว ยวา เปน เพราะอะไร และจะสามารถนำสง่ิ ทไี่ ดเ รยี นรู นน้ั มาใชง านทกี่ ำลงั จะทำนไ้ี ดอ ยา งไร ในระหวา งทที่ ำงานอยเู ชน กนั จะตอ งมกี ารทบทวนการทำงาน อยูตลอดเวลา เรียกไดวาเปนการเรียนรูท่ีไดจากการทบทวนกิจกกรรมยอยในทุก ๆ ขั้นตอน หม่ัน ตรวจสอบอยเู สมอวา จดุ มงุ หมายของงานทท่ี ำอยนู ค้ี อื อะไร กำลงั เดนิ ไปถกู ทางหรอื ไม เพราะเหตใุ ด ปญหาคืออะไร จะตองทำอะไรใหแตกตางไปจากเดิมหรือไม และนอกจากนั้นเมื่อเสร็จส้ินการ ทำงานหรือเมื่อจบโครงการ ก็จะตองมีการทบทวนส่ิงตาง ๆ ที่ไดมาแลววามีอะไรบางที่ทำไดดี มี อะไรบางท่ีตองปรับปรุงแกไขหรือรับไวเปนบทเรียน ซ่ึงการเรียนรูตามรูปแบบปลาทูนี้ ถือเปนหัวใจ สำคญั ของกระบวนการเรยี นรทู เ่ี ปน วงจรอยสู ว นกลางของรปู แบบการจดั การความรนู น่ั เอง

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444441 2. กระบวนการจดั การความรู กระบวนการจัดการความรู เปนกระบวนการแบบหนึ่งท่ีจะชวยใหองคกรเขาถึงขั้นตอน ท่ีทำใหเกิดการจัดการความรู หรือพัฒนาการของความรูท่ีจะเกิดขึ้นภายในองคกร มีข้ันตอน 7 ขน้ั ตอน ดงั น้ี 1. การบง ชค้ี วามรู เปน การพจิ ารณาวา เปา หมายการทำงานของเราคอื อะไร และเพอื่ ให บรรลเุ ปา หมายเราจำตอ งรอู ะไร ขณะนเี้ รามคี วามรอู ะไร อยใู นรปู แบบใด อยกู บั ใคร 2. การสรา งและแสวงหาความรู เปน การจดั บรรยากาศและวฒั นธรรมการทำงานของคน ในองคกรเพ่ือเอ้ือใหคนมีความกระตือรือรนในการแลกเปล่ียนความรูซ่ึงกันและกัน ซึ่งจะกอใหเกิด การสรา งความรใู หมเ พอื่ ใชใ นการพฒั นาอยตู ลอดเวลา 3. การจดั การความรใู หเ ปน ระบบ เปน การจดั ทำสารบญั และจดั เกบ็ ความรปู ระเภทตา ง ๆ เพอ่ื ใหก ารเกบ็ รวบรวมและการคน หาความรู นำมาใชไ ดง า ยและรวดเรว็ ย 4. การประมวลและกลนั่ กรองความรู เปน การประมวลความรใู หอ ยใู นรปู เอกสาร หรอื รปู แบบอนื่ ๆ ทม่ี มี าตรฐาน ปรบั ปรงุ เนอื้ หาใหส มบรู ณ ใชภ าษาทเี่ ขา ใจงา ยและใชไ ดง า ย 5. การเขาถึงความรู เปนการเผยแพรความรูเพื่อใหผูอื่นไดใชประโยชน เขาถึงความรู ไดง า ยและสะดวก เชน ใชเ ทคโนโลยี เวบ็ บอรด หรอื บอรด ประชาสมั พนั ธ เปน ตน 6. การแบง ปน แลกเปลย่ี นความรู ทำใหห ลายวธิ กี าร หากเปน ความรเู ดน ชดั อาจจดั ทำ เปน เอกสาร ฐานความรทู ใี่ ชเ ทคโนโลยสี ารสนเทศ หากเปน ความรฝู ง ลกึ ทอี่ ยใู นตวั คน อาจจดั ทำเปน ระบบแลกเปลย่ี นความรเู ปน ทมี ขา มสายงาน ชมุ ชนแหง การเรยี นรู พเี่ ลย้ี งสอนงาน การสบั เปลยี่ น งาน การยมื ตวั เวทแี ลกเปลยี่ นเรยี นรู เปน ตน 7. การเรยี นรู การเรยี นรขู องบคุ คลจะทำใหเ กดิ ความรใู หมๆ ขน้ึ มากมาย ซง่ึ จะไปเพม่ิ พนู องคค วามรขู ององคก รทม่ี อี ยแู ลว ใหม ากขนึ้ เรอื่ ย ๆ ความรเู หลา นจ้ี ะถกู นำไปใชเ พอื่ สรา งความรใู หม ๆ เปน วงจรทไี่ มส น้ิ สดุ เรยี กวา เปน “วงจรแหง การเรยี นรู

141111111222222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 ตัวอยางของการะบวนการจัดการความรู “วสิ าหกจิ ชมุ ชน” บา นทงุ รวงทอง 1. การบง ชคี้ วามรู หมูบานทุงรวงทองเปนหมูบานหนึ่งท่ีอยูในอำเภอจุน จังหวัดพะเยา จากการที่หนวยงาน ตา ง ๆ ไดไ ปสง เสรมิ ใหเ กดิ กลมุ ตา ง ๆ ขนึ้ ในชมุ ชน และเหน็ ความสำคญั ของการรวมตวั กนั เพอื่ เกอ้ื กลู คนในชมุ ชนใหม กี ารพงึ่ พาอาศยั ซงึ่ กนั และกนั จงึ มเี ปา หมายจะพฒั นาหมบู า นใหเ ปน วสิ าหกจิ ชมุ ชน จึงตองมีการบงช้ีความรูที่จำเปนท่ีจะพัฒนาหมูบานใหเปนวิสาหกิจชุมชน นั่นคือหาขอมูลชุมชนใน ประเทศไทยมีลักษณะเปนวิสาหกิจชุมชน และเมื่อศึกษาขอมูลแลวทำใหรูวาความรูเร่ืองวิสาหกิจ ชุมชนอยูที่ไหน นั่นคืออยูท่ีเจาหนาท่ีหนวยงานราชการท่ีมาสงเสริม และอยูในชุมชนท่ีมีการทำ วสิ าหกจิ ชมุ ชนแลว ประสบผลสำเรจ็ 2. การสรา งและแสวงหาความรู จากการศึกษาหาขอมูลแลววา หมูบานท่ีทำเร่ืองวิสาหกิจชุมชนประสบผลสำเร็จอยูที่ไหน ไดประสานหนวยงานราชการ และจัดทำเวทีแลกเปล่ียนเรียนรูเพื่อเตรียมการในการไปศึกษาดูงาน เมอ่ื ไปศกึ ษาดงู านไดแ ลกเปลยี่ นเรยี นรู ทำใหไ ดร บั ความรเู พมิ่ มากขน้ึ เขา ใจรปู แบบ กระบวนการ ของการทำวิสาหกิจชุมชน และแยกกันเรียนรูเฉพาะกลุม เพ่ือนำความรูท่ีไดรับมาปรับใชในการทำ วิสาหกิจชุมชนในหมูบานของตนเอง เม่ือกลับมาแลว มีการทำเวทีหลายครั้ง ทั้งเวทีใหญท่ีคนท้ัง หมูบานและหนวยงานหลายหนวยงานมาใหคำปรึกษา ชุมชนรวมกันคิด วางแผน และตัดสินใจ รวมทง้ั มเี วทยี อ ยเฉพาะกลมุ จากการแลกเปลยี่ นเรยี นรผู า นเวทชี าวบา นหลายครงั้ ทำใหช มุ ชนเกดิ การพฒั นาในหลายดา น เชน ความสมั พนั ธข องคนในชมุ ชน การมสี ว นรว ม ทง้ั รว มคดิ รว มวางแผน รว มดำเนนิ การ รว มประเมนิ ผล และรว มรบั ผลประโยชนท เ่ี กดิ ขน้ึ ในชมุ ชน 3. การจดั การความรใู หเ ปน ระบบ การทำหมบู า นใหเ ปน วสิ าหกจิ ชมุ ชน เปน ความรใู หมข องคนในชมุ ชน ชาวบา นไดเ รยี นรไู ป พรอ ม ๆ กนั มกี ารแลกเปลย่ี นเรยี นรกู นั อยา งเปน ทางการและไมเ ปน ทางการ โดยมสี ว นราชการและ องคก รเอกชนตา ง ๆ รว มกนั หนนุ เสรมิ การทำงานอยา งบรู ณาการ และจากการถอดบทเรยี นหลายครง้ั ชาวบา นมคี วามรเู พม่ิ มากขนึ้ และบนั ทกึ ความรอู ยา งเปน ระบบนนั่ คอื มคี วามรเู ฉพาะกลมุ สว นใหญ จะบนั ทกึ ในรปู เอกสาร และมกี ารทำวจิ ยั จากบคุ คลภายนอก

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444443 4. การประมวลและกลน่ั กรองความรู มีการจัดทำขอมูล ซึ่งมาจากการถอดบทเรียน และการจัดทำเปนเอกสารเผยแพรเฉพาะ กลมุ เปน แหลง เรยี นรใู หก บั นกั ศกึ ษา กศน. และนกั เรยี นในระบบโรงเรยี น รวมทง้ั มนี ำขอ มลู มาวเิ คราะห เพอ่ื จดั ทำเปน หลกั สตู รทอ งถนิ่ ของ กศน. อำเภอจนุ ดว ย 5. การเขา ถงึ ความรู นอกจากการมขี อ มลู ในชมุ ชนแลว หนว ยงานตา ง ๆ โดยเฉพาะองคก ารบรหิ ารสว นตำบล ไดจัดทำขอมูลเพ่ือใหคนเขาถึงความรูไดงาย ไดนำขอมูลใสอินเตอรเน็ต และในแตละตำบลจะมี อินเตอรเน็ตตำบลใหบริการ ทำใหคนภายนอกเขาถึงขอมูลไดงาย และมีการเขาถึงความรูจากการ แลกเปลย่ี นเรยี นรว มกนั จากการมาศกึ ษาดงู านของคนภายนอก 6. การแบง ปน แลกเปลยี่ นความรู ในการดำเนินงานกลุม ชุมชน ไดมีการแลกเปล่ียนเรียนรูกันในหลายรูปแบบ ทั้งการไป ศกึ ษาดงู าน การศกึ ษาเปน การสว นตวั การรวมกลมุ ในลกั ษณะชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั ิ (CoP) ทแ่ี ลกเปลยี่ น เรียนรวมกันท้ังเปนทางกายและไมเปนทางการ ทำใหกลุมไดรับความรูมากขึ้น และบางกลุมเจอ ปญหาอุปสรรคโดยเฉพาะเรื่องการบริหารจัดการกลุม ทำใหกลุมตองมาทบทวนรวมกันใหม สราง ความเขาใจรวมกัน และเรียนรูเรื่องการบริหารจัดการจากกลุมอื่นเพ่ิมเติม ทำใหกลุมสามารถดำรง อยไู ดโ ดยไมล ม สลาย 7. การเรยี นรู กลุมไดเรียนรูหลายอยางจากการดำเนินการวิสาหกิจชุมชน การท่ีกลุมมีการพัฒนาข้ึน นั่นแสดงวา กลุมมีความรูมากข้ึนจากการลงมือปฏิบัติและแลกเปล่ียนเรียนรูรวมกัน การพัฒนา นอกจากความรทู เี่ พมิ่ ขน้ึ ซง่ึ เปน การยกระดบั ความรขู องคนในชมุ ชนแลว ยงั เปน การพฒั นาความคดิ ของคนในชุมชน ชุมชนมีความคิดที่เปลี่ยนไปจากเดิม มีการทำกิจกรรมเพื่อเรียนรูรวมกันบอยขึ้น มคี วามคดิ ในการพง่ึ พาตนเอง และเกดิ กลมุ ตา ง ๆ ขน้ึ ในชมุ ชน โดยการมสี ว นรว มของคนในชมุ ชน

141111111422222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 ‰ กจิ กรรม 1. รปู แบบของการจดั การความรมู อี ะไรบา ง และมลี กั ษณะอยา งไร .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... 2. กระบวนการจดั การความรมู กี ขี่ นั้ ตอน อะไรบา ง .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... 3. ใหผ เู รยี นยกตวั อยา งกลมุ หรอื ชมุ ชนทมี่ กี ารจดั การความรปู ระสบผลสำเรจ็ และอธบิ ายดว ยวา สำเรจ็ อยา งไร เพราะอะไร .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444445 เรอ่ื งที่ 3 : การรวมกลมุ เพอื่ ตอ ยอดองคค วามรู 1. บคุ คลและเครอื่ งมอื ทเี่ กยี่ วขอ งกบั การจดั การความรู บคุ คลทเ่ี ก่ยี วของกับการจดั การความรู ในการจัดการความรูดวยวิธีการรวมกลุมปฏิบัติการเพ่ือตอยอดความรู การแลกเปล่ียน เรียนรูเพ่ือดึงความรูที่ฝงลึกในตัวบุคคลออกมาแลวสกัดเปนขุมความรู หรือองคความรูเพื่อใชในการ ปฏิบัติงานน้ัน จะตองมีบุคคลที่สงเสริมใหเกิดการแลกเปล่ียนเรียนรู ในบรรยากาศของการมีใจใน การแบง ปน ความรู รวมทง้ั ผทู ที่ ำหนา ทกี่ ระตนุ ใหค นอยากทจ่ี ะแลกเปลยี่ นเรยี นรซู ง่ึ กนั และกนั บคุ คล ทสี่ ำคญั และเกยี่ วขอ งกบั การจดั การความรู มดี งั ตอ ไปนี้ “คณุ เออื้ ” ชอ่ื เตม็ คอื “คณุ เออื้ ระบบ” เปน ผนู ำระดบั สงู ขององคก ร หนา ทสี่ ำคญั คอื 1) ทำใหก ารจดั การความรู เปน สว นหนงึ่ ของการปฏบิ ตั งิ านตามปกตขิ ององคก ร 2) เปด โอกาสใหท กุ คนในองคก รเปน “ผนู ำ” ในการพฒั นาวธิ กี ารทำงานทตี่ นรบั ผดิ ชอบ และนำประสบการณม าแลกเปลยี่ นเรยี นรกู บั เพอ่ื นรว มงาน สรา งวฒั นธรรมการเออ้ื อาทร และแบง ปน ความรู และ 3) หากศุ โลบายทำใหค วามสำเรจ็ ของการใชเ ครอ่ื งมอื การจดั การความรมู กี ารนำไปใช มากขนึ้ “คณุ อำนวย” หรอื ผอู ำนวยความสะดวกในการจดั การความรู เปน ผกู ระตนุ สง เสรมิ ใหเ กดิ การ แลกเปลยี่ นเรยี นรู และอำนวยความสะดวกตอ การแลกเปลย่ี นเรยี นรู นำคนมาแลกเปลย่ี นประสบการณ การทำงานรว มกนั ชว ยใหค นเหลา นนั้ สอื่ สารกนั ใหเ กดิ ความเขา ใจ เหน็ ความสามารถของกนั และกนั เปนผูเช่ือมโยงคนหรือหนวยงานเขามาหากัน โดยเฉพาะอยางย่ิงเชื่อมระหวางคนที่มีความรูหรือ ประสบการณก บั ผตู อ งการเรยี นรู และนำความรนู น้ั ไปใชป ระโยชน คณุ อำนวยตอ งมที กั ษะทสี่ ำคญั คอื ทกั ษะการสอ่ื สารกบั คนทแี่ ตกตา งหลากหลาย รวมทง้ั ตอ งเหน็ คณุ คา ของความแตกตา งหลากหลาย และรจู กั ประสานความแตกตา งเหลา นนั้ ใหม คี ณุ คา ในทางปฏบิ ตั ิ ผลกั ดนั ใหเ กดิ การพฒั นางาน และ ตดิ ตามประเมนิ ผลการดำเนนิ งาน คน หาความสำเรจ็ หรอื การเปลย่ี นแปลงทตี่ อ งการ “คุณกิจ” คือเจาหนาที่ผูปฏิบัติงาน คนทำงานท่ีรับผิดชอบตามหนาที่ของตนในองคกร ถือเปนผูจัดการความรูตัวจริงเพราะเปนผูดำเนินกิจกรรมการจัดการความรู มีประมาณรอยละ 90 ของท้ังหมด เปนผูรวมกันกำหนดเปาหมายการใชการจัดการความรูของกลุมตน เปนผูคนหาและ แลกเปลย่ี นเรยี นรภู ายในกลมุ และดำเนนิ การเสาะหาและดดู ซบั ความรจู ากภายนอกเพอ่ื นำมาประยกุ ต ใชใ หบ รรลเุ ปา หมายรว มทกี่ ำหนดไว เปน ผดู ำเนนิ การจดบนั ทกึ และจดั เกบ็ ความรใู หห มนุ เวยี นตอ ยอด ความรไู ปไมร จู บ

141111111622222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 “คุณลิขิต” คือคนท่ีทำหนาท่ีจดบันทึกกิจกรรมจัดการความรูตาง ๆ เพ่ือจัดทำเปนคลัง ความรขู ององคก ร ในการจดั การความรทู อี่ ยใู นคน โดยการแลกเปลย่ี นเรยี นรรู ว มกนั จากการเลา เรอ่ื งสกู นั ฟง บคุ คลทสี่ ง เสรมิ สนบั สนนุ ใหม กี ารรวมตวั กนั เพอ่ื เลา เรอื่ งคอื ผนู ำสงู สดุ หรอื ทเ่ี รยี กวา “คณุ เออ้ื ” เมอื่ รวมตวั กนั แลว แตล ะคนไดเ ลา เรอ่ื งทปี่ ระสบผลสำเรจ็ จากการปฏบิ ตั ขิ องตนเองออกมาใหเ พอื่ นฟง คน ที่เลาเร่ืองแตละเรื่องน้ันเรียกวา “คุณกิจ” และในระหวางท่ีเลาจะมีการซักถามความรู เพื่อใหเห็น แนวทางของการปฏิบัติ เทคนิค เคล็ดลับในการทำงานใหประสบผลสำเร็จ ผูที่ทำหนาท่ีน้ีเรียกวา “คุณอำนวย” และในขณะท่ีเลาเร่ืองจะมีผูคอยจดบันทึก โดยเฉพาะเคล็ดลับ วิธีการทำงานให ประสบผลสำเร็จ นั่นคือ “คุณลิขิต” ซ่ึงก็หมายถึง คนท่ีคอยจดบันทึกนั่นเอง เม่ือทุกคนเลาจบ ไดฟ ง เรอ่ื งราว วธิ กี ารทำงานใหป ระสบผลสำเรจ็ แลว ทกุ คนชว ยกนั สรปุ ความรทู ไ่ี ดจ ากการสรปุ น้ี เรยี กวา “แกน ความร”ู นเ่ั นอง เครอื่ งมอื ทเี่ กย่ี วขอ งกบั การจดั การความรู การจัดการความรู หัวใจสำคัญคือการจัดการความรูที่อยูในตัวคน เครื่องมือที่เก่ียวของ กบั การจดั งานความรเู พอ่ื การแลกเปลยี่ นเรยี นรจู งึ มหี ลากหลายรปู แบบ ดงั นี้ 1. การประชุม (สัมมนา ปฏิบัติการ) ท้ังที่เปนทางการและไมเปนทางการ เปนการ แลกเปล่ียนเรียนรูรวมกัน หนวยงานองคกรตางๆ มีการใชเครื่องมือการจัดการความรูในรูปแบบน้ี กนั มาก โดยเฉพาะกลมุ งานราชการ 2. การไปศกึ ษาดงู าน นน่ั คอื แลกเปลย่ี นเรยี นรจู ากการไปศกึ ษาดงู าน มกี ารซกั ถาม หรอื จัดทำเวทีแสดงความคิดเห็นในระหวางไปศึกษาดูงาน ก็ถือเปนการแลกเปลี่ยนความรูรวมกัน คือ ความรยู ายจากคนไปสคู น 3. การเลา เรอื่ ง (Storytelling) เปน การรว มกลมุ กนั ของผปู ฏบิ ตั งิ านทมี่ ลี กั ษณะคลา ยกนั ประมาณ 8-10 คน แลกเปลยี่ นเรยี นรโู ดยการเลา เรอื่ งสกู นั ฟง การเลา เรอื่ งผฟู ง จะตอ งนง่ั ฟง อยา ง มสี มาธิ หรอื ฟง อยา งลกึ ซงึ้ จะทำใหเ ขา ใจในบรบิ ทหรอื สภาพความเปน ไปของเรอ่ื งทเ่ี ลา เมอ่ื แตล ะคน เลาจบ จะมีการสกัดความรู ท่ีเปนเทคนิค วิธีการท่ีใหงานประสบผลสำเร็จออกมา งานที่ทำจน ประสบผลสำเรจ็ เรยี กวา best practice หรอื การปฏบิ ตั งิ านทเ่ี ลศิ ซงึ่ แตล ะคนอาจมวี ธิ กี ารทแี่ ตกตา ง กนั ความรทู ไ่ี ดถ อื เปน การยกระดบั ความรใู หก บั คนทยี่ งั ไมเ คยปฏบิ ตั ิ และสามารถนำความรทู ไ่ี ดร บั ประยกุ ตใ ชเ พอื่ พฒั นางานของตนเองได 4. ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั ิ (Community of Practice : CoPS) เปน การรวมตวั กนั ของคนทสี่ นใจ เร่ืองเดียวกัน รวมตัวกันเพ่ือแลกเปลี่ยนเรียนรูทั้งเปนทางการแบะไมเปนทางการ ผานการส่ือสาร หลาย ๆ ชองทาง อาจรวมตัวกันในลักษณะของการประชุม สัมมนา และแลกเปลี่ยนความรูกัน

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444447 หรอื การรวมตวั ในรปู แบบอนื่ เชน การตง้ั เปน ชมรม หรอื ใชเ ทคโนโลยใี นการแลกเปลย่ี นความรกู นั ใน ลกั ษณะของเวบ็ บลอ็ ก ซง่ึ สามารถแลกเปลย่ี นเรยี นรกู นั ไดท กุ ที ทกุ เวลา และประหยดั คา ใชจ า ยอกี ดว ย การแลกเปลย่ี นเรยี นรจู ะทำใหเ กดิ การพฒั นาความรู และตอ ยอดความรู 5. การสอนงาน หมายถึงการถายทอดความรูหรือบอกวิธีการทำงาน การชวยเหลือ ใหค ำแนะนำ ใหก ำลงั ใจแกเ พอื่ นรว มงาน รวมทง้ั การสรา งบรรยากาศเพอ่ื ถา ยทอดและแลกเปลยี่ น ความรจู ากคนทรี่ มู าก ไปสคู นทรี่ นู อ ยในเรอ่ื งนน้ั ๆ 6. เพอื่ นชว ยเพอ่ื น (Peer Assist) หมายถงึ การเชญิ ทมี อน่ื มาแบง ปน ประสบการณด ี ๆ ทเี่ รยี วา best practice มาแนะนำ มาสอน มาบอกตอ หรอื มาเลา ใหเ ราฟง เพอ่ื เราจะไดน ำไป ประยุกตใชในองคกรของเราได และเปรียบเทียมเปนระยะ เพ่ือยกระดับความรูและพัฒนางานใหดี ยง่ิ ขนึ้ ตอ ไป 7. การทบทวนกอ นการปฏบิ ตั งิ าน (Before Action Review : BAR) เปน การทบทวนการ ทำงานกอนการปฏิบัติงาน เพื่อดูความพรอมกอนเร่ิมการอบรม ใหความรู หรือทำกิจกรรมอื่น ๆ โดยการเชิญคณะทำงานมาประชุมเพ่ือตรวจสอนความพรอม แตละฝายนำเสนอถึงความพรอมของ ตนเองตามบทบาทหนาที่ที่ไดรับ การทบทวนกอนการปฏิบัติงานจึงเปนการปองกันความผิดพลาดท่ี จะเกดิ ขน้ึ กอ นการทำงานนนั้ เอง 8. การทบทวนขณะปฏบิ ตั งิ าน (During Action Review : DAR) เปน การทบทวนใน ระหวางท่ีทำงาน หรือจัดอบรม โดยการสังเกตและนำผลจากการสังเกตมาปรึกษาหารือและแก ปญ หาในขณะทำงานรว มกนั ทำใหล ดปญ หา หรอื อปุ สรรคในระหวา งการทำงานได 9. การทบทวนหลงั การปฏบิ ตั งิ าน (After Action Review : AAR) เปน การตดิ ตามผล หรอื ทบทวนการทำงานของผเู ขา รว มกจิ กรรม หรอื คณะทำงานหลงั เลกิ กจิ กรรมแลว โดยการนงั่ ทบทวน สง่ิ ทไ่ี ดป ฏบิ ตั ไิ ปรว มกนั ผา นการเขยี นและการพดู ดว ยการตอบคำถามงา ย ๆ วา คาดหวงั อะไรจาก การทำกจิ กรรมน้ี ไดต ามทคี่ าดหวงั หรอื ไม ไดเ พราะอะไร ไมไ ดเ พราะอะไร และจะทำอยา งไรตอ ไป 10. การจดั ทำดชั นผี รู ู คอื การรวบรวมผทู เ่ี ชยี่ วชาญ เกง เฉพาะเรอ่ื ง หรอื ภมู ปิ ญ ญา มา รวบรวมจัดเก็บไวอยางเปนระบบ ทั้งรูปแบบที่เปนเอกสาร ส่ืออิเล็กทรอนิกส เพื่อใหคนไดเขาถึง แหลง เรยนรไู ดง า ย และนำไปสกู จิ กรรมการแลกเปลย่ี นรตู อ ไป เครื่องมือในการแลกเปล่ียนเรียนรูนี้เปนเพียงสวนหนึ่งของเครื่องมืออีกหลายชนิดท่ีนำไปใช การจดั การความรู เครอื่ งมอื ทม่ี ผี นู ำมาใชม ากในการแลกเปลย่ี นเรยี นรใู นระดบั ตนเองและระดบั กลมุ คอื การแลกเปลย่ี นเรยี นรโู ดยเทคนคิ การเลา เรอื่ ง การเลา เรอ่ื งการแลกเปลยี่ นเรยี นรจู ากวธิ กี ารทำงาน ของคนอนื่ ทปี่ ระสบผลสำเรจ็ หรอื ทเ่ี รยี กวา best practice เปน การเรยี นรทู างลดั นนั่ คอื เอาเทคนคิ วิธีการทำงานท่ีคนอ่ืนทำแลวประสบผลสำเร็จมาเปนบทเรียน และนำวิธีการน้ันมาประยุกตใชกับ

141111111822222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 ตนเอง เกิดวิธีการปฏิบัติใหมท่ีดีข้ึนกวาเดิม เปนวงจรเรื่อยไปไมส้ินสุด การแลกเปล่ียนเรียนรูจาก การเลา เรอ่ื ง มลี กั ษณะดงั นี้ การเลา เรอื่ ง การเลา เรอื่ ง หรอื Storytelling เปน เครอื่ งมอื อยา งงา ยในการจดั การความรู ซง่ึ มวี ธิ กี าร ไมย งุ ยากซบั ซอ น สามารถใชไ ดก บั ทกุ กลมุ เปา หมาย เปน การเลา ประสบการณใ นการทำงานของแต ละคนวา มวี ธิ กี ารทำอยา งไรจงึ จะประสบผลสำเรจ็ กจิ กรรมเลา เรอื่ ง ตอ งทำอยา งไรบา ง กจิ กรรมจดั การความรู โดยใชเ ทคนคิ การเลา เรอ่ื ง ประกอบดว ยกจิ กรรมตา ง ๆ ดงั น้ี 1. ใหค ณุ กจิ (สมาชกิ ทกุ คน) เขยี นเรอ่ื งเลา ประสบการณค วามสำเรจ็ ในการทำงานของ ตนเองเพอื่ ใหค วามรฝู ง ลกึ ในตวั (Tacit Knowledge) ปรากฏออกมาเปน ความรชู ดั แจง (Expicit Knowledge) 2. เลา เรอื่ งความสำเรจ็ ของตนเอง ใหส มาชกิ ในกลมุ ยอ ย ฟง 3. คณุ กจิ (สมาชกิ ) ในกลมุ ชว ยกนั สกดั ขมุ ความรู จากเรอื่ งเลา เขยี นบนกระดาษ ลปิ ชารต 4. ชว ยกนั สรปุ ขมุ ความรทู ส่ี กดั ไดจ ากเรอ่ื ง ซงึ่ มจี ำนวนหลายขอ ใหก ลายเปน แกน ความรู ซงึ่ เปน หวั ใจทท่ี ำใหง านประสบผลสำเรจ็ 5. ใหแ ตล ะกลมุ คดั เลอื กเรอ่ื งเลา ทดี่ ที สี่ ดุ เพอ่ื นำเสนอในทปี่ ระชมุ ใหญ 6. รวมเรอ่ื งเลา ของทกุ คน จดั ทำเปน เอกสารคลงั ความรขู องกองคก ร หรอื เผยแพรผ า น ทางเวบ็ ไซต เพอ่ื แบง ปน แลกเปลยี่ นความรู และนำมาใชป ระโยชนใ นการทำงาน ขุมความรู คอื วธิ กี ารแกป ญ หา หรอื พฒั นางาน แกนความรู คอื บทสรปุ ของขมุ ความรู (เรอื่ งนสี้ อนใหร วู า )

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444449 ตวั อยา งเรอื่ งเลา ...ประสบการณค วามสำเรจ็ เรอื่ ง “อดตี เดก็ หลงผดิ สผู นู ำความคดิ เยาวชน ..อรรพผล บญุ เลยี้ ง.. “ตอนเด็ก ๆ ชีวิตผลนี่ก็แบบสุด ๆ เหมือนกันนะ อยางตอนมัธยมตน ผมเคยโดนคดี ธนบตั รปลอม พอมาชว งมธั ยมปลายกม็ าโดนคดคี า อาวธุ สงคราม ซง่ึ ตอนนนั้ จะวา ไปจรงิ ๆ มนั ไมใ ช ของผมนะ แตเ ปน ของเพอ่ื น ๆ ทม่ี าอยกู บั เรามากกวา กจ็ ะมปี น เอม็ 16 สองกระบอก ปน 11 มม. สองกระบอก มลี กู กระบอกสอ งวถิ ี 56 นดั สว นคดยี าเสพตดิ ทโ่ี ดน ผมจะมยี าบา ในครอบครอง 800 เมด็ แลว กก็ ญั ชา 2 กโิ ล ชวี ติ ผมมนั กอ็ ยใู นวงการนมี้ าตลอด การจะเขา ไปสมั ผสั กบั สงิ่ เหลา นมี้ นั กเ็ ลยไมใ ชเ รอ่ื งแปลก อะไร แลว ตอนนโ้ี ดนจบั กเ็ ปน การตกกระไดพลอยโจนมากกวา เพราะตอนนน้ั เปน ชว งทผี่ มหนั หลงั ให กบั ทกุ อยา ง แลว กข็ นึ้ จากบา นทสี่ รุ าษฎรธ านมี าเรยี นรามคำแหง วนั หนง่ึ คดิ ถงึ บา นและเพอ่ื น ๆ ก็ เลยกลบั ไปเยยี่ มเพอ่ื น ตำรวจกม็ าลอ็ คตวั พาเขา ไปบา นทนั ที ผมเจอขอ หาคดสี ญู กญั ชาและถกู คมุ ประพฤติ 3 ป บางครงั้ เคยเจอเหตกุ ารณห นั หลงั ชนกนั กบั เพอ่ื น 2 คน แลว มคี นลอ มรมุ กระทบื กวา 20 คน สว นหนงึ่ อาจจะดว ยผมเปน คนมเี พอื่ นเยอะ พอใครมาขอความชว ยเหลอื ผมกช็ ว ย พอใครเกดิ เรอื่ งอะไรขน้ึ กต็ อ งเขา ไปชว ยทกุ ที แตอ ยา งทบี่ อกครบั ผมกม็ ขี ดี จำกดั การชว ยเหลอื ของผมอยู มี 2 ขอ ทผ่ี มจะไมเ ขา ไปชว ย นนั่ คอื การไปหาเรอื่ งคนอน่ื กอ น แลว กต็ อ งไมใ ชเ รอ่ื งผหู ญงิ เพราะถา เปน 2 กรณนี ้ี ผมจะไมช ว ยเหลอื อยา งเดด็ ขาด อยหู า งบา นอยหู า งครอบครวั เบอื้ งหลงั ผมจะเปน แบบนตี้ ลอด แตพ อเขา บา นปบุ !! ผมก็ จะกลายเปนลูกชายท่ีนารัก เปนหลานท่ีเรียบรอยในสายตายาไปในทันที เพราะอะไรเหรอครับ ก็ เพราะผมมรี างวลั เยาวชนดเี ดน แหง ชาติ ประจำป 2544 การนั ตไี งครบั ผมเปน คนเรยี นเกง เคยเปน ตวั แทนของโรงเรยี นไปประกวดโครงงานวทิ ยาศาสตรไ ดท ี่ 1 ของประเทศ กอ นจะไปแขง ระดบั นานาชาติ ทปี่ ระเทศมาเลเซยี ผลกค็ อื ไดร บั รางวลั ชนะเลศิ ดา นสง่ิ แวดลอ มกลบั มาครบั กระทงั่ ชว งทถี่ กู คมุ ความประพฤตนิ นั่ ละครบั ครอบครวั ถงึ รถู งึ พฤตกิ รรมผมทง้ั หมด แตเ มอื่ ทกุ อยา งมนั มาถงึ ทกุ คนกต็ อ งยอมรบั ซงึ่ ในใจสว นลกึ ตอนนนั้ ผมแครค วามรสู กึ ของยา มาก ผมรกั ยา

151111111022222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 มาก เพราะทา นเลย้ี งผมมาตงั้ 12 ป ผมไมอ ยากใหท า นเสยี ใจ แตเ มอื่ เรอื่ งมนั แกไ ขไมไ ดเ สยี แลว สง่ิ ทผี่ มจะทำได คอื การปรบั ปรงุ ตวั ใหม เพอ่ื สรา งความเชอื่ มน่ั ใหท กุ คน ใหค ณุ ยา กลบั มาอกี ครงั้ ผมตดั สนิ ใจเดนิ ทางเขา กรงุ เทพฯ เพอื่ มาเรยี นทมี่ หาวทิ ยาลยั รามคำแหงอยา งทตี่ งั้ ใจเอาไว โดยเลอื กคณะรฐั ศาสตร เอกการเมอื งการปกครอง ผมอยากพสิ จู นต วั เองใหท กุ คนเหน็ ทง้ั จะหาเงนิ เรยี นเองโดยไมข อทางบา น ผมใชเ วลาเรยี นปรญิ ญาตรที ม่ี หาวทิ ยาลยั ราคำแหง 3 ปจ บ ทส่ี ำคญั คะแนนเฉยี ดฉวิ วา จะ ไดเ กยี รตนิ ยิ มอนั ดบั 1 ดว ยนะครบั บางคนอาจสงสยั วา เปน ไปไดย งั ไง เรยี นไปดว ยทำงานไปดว ย ทสี่ ำคญั การทำงานของผม คอื การหาเงนิ มาไดด ว ยความสจุ รติ 100% ครบั งานสจุ รติ ทผ่ี มทำทแี่ รกค็ อื ทบ่ี รษิ ทั ซพี ี ผมทำในสว นงานประสานกจิ การสมั พนั ธ แลว กท็ ำ ออรแ กไนซ ซงึ่ รายไดจ ะอยทู ว่ี นั ละ 200 บาท เรยี กไดว า ตอนนน้ั ใครใชใ หท ำอะไรผมทำหมด ขอแต วา อยา ใหผ มทำผดิ กฎหมาย ซงึ่ ผมทำงานไดป ระมาณ 3 เดอื น กม็ กี ารขนึ้ เงนิ ใหผ มเปน วนั ละ 500 บาท มันทำใหผมดีใจมาก เพราะการไดทำงานท่ีน่ีก็เหมือนเปนการเปดโลกทัศนหลายอยางทาง ความคดิ ใหผ มไดก า วมาถงึ ทกุ วนั น้ี หลายคนอาจจะสงสัยวา แลวคดีควบคุมความประพฤติที่ติดตัวผมไมมีผลกับสังคม ภายนอกเหรอ สำหรบั ผมไมม คี รบั เพราะความผดิ มนั ไมไ ดต ดิ ไวท ห่ี นา ผาก มนั ไมไ ดโ ชวใ หค นอนื่ เหน็ ในเมอื่ มคี นใหโ อกาสผมทำงาน และทกุ คนกใ็ หก ารตอ นรบั ผม ผมกต็ ง้ั ใจทำงานอยา งถงึ ทสี่ ดุ ไมม ี ใครมานง่ั พดู พลา มถงึ อดตี ทผี่ า นมาของผม ทกุ คนดทู ก่ี ารทำงานการปฏบิ ตั ติ วั ในวนั นขี้ องผมมากกวา และจดุ เปลยี่ นทส่ี ำคญั ในชวี ติ ผมกค็ อื ชว งทเ่ี กดิ เหตสุ นิ ามคิ รบั ตอนนน้ั ผมเปน ตวั แทนของ บรษิ ทั ลงไปดพู นื้ ทบ่ี า นนำ้ เคม็ จงั หวดั พงั งา ดว ยสภาพทเี่ หน็ ในตอนนน้ั มนั เปน สภาวะความสญู เสยี ยากจะบรรยายจรงิ ๆ บา นเรอื น ทรพั ยส นิ ชวี ติ รวมไปถงึ การสญู เสยี ดา นจติ ใจยากทจี่ ะเยยี วยา มันเปนความรูสึกท่ีบอกไมถูกจริง ๆ ยิ่งผมเห็นสภาพเด็ก ๆ ท่ีตองสูญเสียพอแมไมเหลือใคร มัน สะทอ นถงึ กน บงึ้ ของหวั ใจเลยทเี ดยี ว ผมลงพนื้ ทส่ี ำรวจไดพ กั หนง่ึ กม็ านง่ั คดิ กบั เพอื่ นวา ใกลถ งึ วนั เดก็ แลว กน็ า จะมกี ารจดั งาน วนั เดก็ ใหเ ดก็ ๆ ไดส นกุ สนานกนั จากนนั้ เรากเ็ รมิ่ ออกไปประกาศทวั่ พนื้ ทวี่ า จะมกี ารแจกของ มกี าร จดั กจิ กรรมวนั เดก็ ซง่ึ ตอนนน้ั ผมกบั เพอ่ื นเราควกั ตงั คข องตวั เองเพอ่ื ไปซอื้ ของขวญั มาใหเ ดก็ ๆ กวา 70-80 คน หลงั จากกลบั ชว ยสนึ ามิ ผมกเ็ ดนิ ทางกลบั เขา กรงุ เทพฯ มาทำงานเหมอื นเดมิ แตท ศิ ทาง ความคิดเร่ิมเปล่ียน ผมอยากทำงาน อยากทำกิจกรรมในทางสรางสรรคสังคม ผมไมอยากท้ิง ความรสู กึ วา อยากชว ยเหลอื เดก็ ๆ นอ ง ๆ เยาวชน ดที กี่ ารไปทำกจิ กรรมทบ่ี า นนำ้ เคม็ ผมไดเ พอื่ น 2 คน ซงึ่ อดุ มการณต รงกนั มไี อเดยี ตรงกนั จนมาตงั้ กลมุ Y-ACT. ซง่ึ เราจะทำกจิ กรรมเกย่ี วกบั เดก็ และเยาวชน

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444451 กลมุ ของเราจะทำหนา ทอี่ บรมนอ ง ๆ ทว่ั ประเทศในเรอ่ื งตา ง ๆ อยา งเชน กจิ กรรมสรา งสรรค จติ สาธารณะ การพฒั นาโครงการ ทกั ษะผนู ำ รณรงคเ รอ่ื งเหลา บหุ ร่ี เอดส รวมไปถงึ การอบรม ในสว นของหนว ยงานตา ง ๆ ในทส่ี ดุ ผมลาออกจากงานประจำมาทำงานนเ้ี ตม็ ตวั ผมมคี วามสขุ กบั การทำงานทกุ วนั นม้ี าก” “คนเราทกุ คนลว นยอ มเคยทำผดิ กนั ทงั้ นนั้ ไมม ใี ครทไ่ี มเ คยทำไมผ ดิ อยทู ว่ี า เมอ่ื เราทำผดิ แลวเราจะใชเวลานานแคไหนในการสำนึกผิด และหันหลับมาใชบทเรียนท่ีผานมา กาวมาอยูกับ ปจ จบุ นั และอนาคตทดี่ กี วา เดมิ ได เทา นท้ี เ่ี คยทำผดิ พลาดมากจ็ ะถกู ลบเลอื นหายไปดว ย คณุ คา แหง ความดที จ่ี ะพสิ จู นว า ความดยี อ มชนะความชวั่ เสมอ”

151111111222222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 2. ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั หิ รอื ชมุ ชนแหง การเรยี นรู (CoPs) ในชมุ ชนมปี ญ หาซบั ซอ น ทคี่ นในชมุ ชนตอ งรว มกนั แกไ ข การจดั การความรจู งึ เปน เรอ่ื งท่ี ทกุ คนตอ งใหค วามรว มมอื และใหข อ เสนอแนะในเชงิ สรา งสรรค การรวมกลมุ เพอ่ื แกป ญ หาหรอื รว ม มือกันพัฒนาโดยการแลกเปลี่ยนเรียนรูรวมกัน เรียกวา ชุมชนนักปฏิบัติ บุคคลในกลุมจึงตองมี เจตคติท่ีดีในการแบงปนความรู นำความรูที่มีอยูพัฒนากลุมจากการลงมือปฏิบัติ และเคารพใน ความคดิ เหน็ ของผอู น่ื ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั คิ อื อะไร ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั คิ อื คนกลมุ เลก็ ๆ ซง่ึ ทำงานดว ยกนั มาระยะหนงึ่ มเี ปา หมายรว มกนั และ ตอ งการทจ่ี ะแบง ปน แลกเปลยี่ นความรู ประสบการณจ าการทำงานรว มกนั กลมุ ดงั กลา วมกั จะไมไ ด เกดิ จากการจดั ตงั้ โดยองคก ร หรอื ชมุ ชน เปน กลมุ ทเี่ กดิ จากความตอ งการแกป ญ หา พฒั นาตนเอง เปน ความพยายามทจ่ี ะทำใหค วามฝน ของตนเองบรรลผุ ลสำเรจ็ กลมุ ทเี่ กดิ ขนึ้ ไมม อี ำนาจใด ๆ ไมม ี การกำหนดไวใ นแผนภมู โิ ครงสรา งองคก ร ชมุ ชน เปา หมายของการเรยี นรขู องคนมหี ลายอยา ง ดงั นน้ั ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั จิ งึ มไิ ดม เี พยี งกลมุ เดยี ว แตเ กดิ ขนึ้ เปน จำนวนมาก ทงั้ นอี้ ยทู ป่ี ระเดน็ เนอ้ื หาทต่ี อ งการ จะเรยี นรรู ว มกนั นน่ั เอง และคนคนหนง่ึ อาจจะเปน สมาชกิ ในหลายชมุ ชนกไ็ ด ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั มิ คี วามสำคญั อยา งไร ชุมชนนักปฏิบัติเกิดจากลุมท่ีมีเครือขายความสัมพันธที่ไมเปนทางการมารวมกัน เกิด จากความใกลช ดิ ความพอใจจากการมปี ฏสิ มั พนั ธร ว มกนั การรวมตวั กนั ในลกั ษณะทไี่ มเ ปน ทางการ จะเอ้ือตอการเรียนรู และการสรางความรูใหม ๆ มากกวาการรวมตัวกันเปนทางการ มีจุดเนนคือ ตอ งการเรยี นรรู ว มกนั จากประสบการณก ารทำงานเปน หลกั การทำงานในเชงิ ปฏบิ ตั ิ หรอื จากปญ หา ในชวี ติ ประจำวนั หรอื เรยี นรเู ครอ่ื งมอื ใหม ๆ เพอื่ นำมาใชใ นการพฒั นางาน หรอื วธิ กี ารทำงานทไี่ ดผ ล และไมไ ดผ ล การมปี ฏสิ มั พนั ธร ะหวา งบคุ คล ทำใหเ กดิ การถา ยทอดแลกเปลยี่ นความรฝู ง ลกึ สรา ง ความรู และความเขาใจไดมากกวาการเรียนรูจากหนังสือ หรือการฝกอบรมตามปกติ เครือขายที่ ไมเ ปน ทางการ ในเวทชี มุ ชนนกั ปฏบิ ตั ซิ งึ่ มสี มาชกิ จากตา งหนว ยงาน ตา งชมุ ชน จะชว ยใหอ งคก าร หรอื ชมุ ชนประสบความสำเรจ็ ไดด กี วา การสอ่ื สารตามโครงสรา งทเี่ ปน ทางการ ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั เิ กดิ ขน้ึ ไดอ ยา งไร การรวมกลมุ ปฏบิ ตั กิ าร หรอื การกอ ตวั ขน้ึ เปน ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั ไิ ด ลว นเปน เรอื่ งทเ่ี กย่ี วกบั คน คนตอ งมี 3 สงิ่ ตอ ไปนเี้ ปน เบอ้ื งตน คอื

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444453 1. ตอ งมเี วลา คอื มเี วลาทจ่ี ะมาแลกเปลยี่ นเรยี นรู มารว มคดิ รว มทำ รว มแกป ญ หา ชว ยกนั พฒั นางาน หรอื สรา งสรรคส ง่ิ ใหม ๆ ใหเ กดิ ขน้ึ หากคนทม่ี ารวมกลมุ ไมม เี วลา หรอื ไมจ ดั สรรเวลาไวเ พอื่ การนก้ี ไ็ มม ที างบทจ่ี ะรวมกลมุ ปฏบิ ตั กิ ารได 2. ตอ งมเี วทหี รอื พนื้ ที่ การมเี วทหี รอื พน้ื ทค่ี อื การจดั หาหรอื กำหนดสถานทท่ี จ่ี ะใชใ นการ พบกลมุ การชมุ ชน พบปะพดู คยุ สนทนาแลกเปลย่ี นความคดิ แลกเปลยี่ นประสบการณต ามทก่ี ลมุ ไดช ว ยกนั กำหนดขนึ้ เวทดี งั กลา วอาจมหี ลายรปู แบบ เชน การจดั ประชมุ การจดั สมั นา การจดั เวที ประชาคม เวทขี า งบา น การจดั เปน มมุ กาแฟ มมุ อา นหนงั สอื เปน ตน การจัดใหมีเวทีหรือพื้นท่ีดังกลาว เปนการทำใหคนไดมีโอกาสแลกเปล่ียนเรียนรูใน บรรยากาศสบาย ๆ เปด โอกาสใหค นทสี่ นใจเรอ่ื งคลา ย ๆ กนั หรอื คนทที่ ำงานดา นเดยี วกนั มโี อกาส จบั กลมุ ปรกึ ษา หารอื กนั ไดโ ดยสะดวก ตามความสมคั รใจ ในภาษาองั กฤษเรยี กการชมุ นมุ ลกั ษณะ นวี้ า Community of Practices หรอื เรยี กยอ วา CoPs ในภาษาไทยเรยี ก ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั ิ ชุมชนนักปฏิบัติเปนคำท่ีใชกันโดยท่ัวไป และมีคำอ่ืน ๆ ท่ีมีความหมายเดียวกันนี้ เชน ชมุ ชนแหง การเรยี นรู ชมุ ชนปฏบิ ตั กิ าร หรอื เรยี กคำยอ ในภาษาองั กฤษวา CoPs กเ็ ปน ทเ่ี ขา ใจกนั 3. ตอ งมไี มตรี คนตอ งมไี มตรตี อ กนั เมอื่ มาพบปะกนั การมไี มตรเี ปน เรอื่ งของใจ การมี นำ้ ใจตอ กนั มใี จใหก นั และกนั เปน ใจทเ่ี ปด กวา ง รบั ฟง ความคดิ เหน็ ของผอู น่ื พรอ มรบั สง่ิ ใหม ๆ ไมย ดึ ตดิ อยกู บั สง่ิ เดมิ ๆ มคี วามเออ้ื อาทร พรอ มทจ่ี ะชว ยเหลอื เกอ้ื กลู ซง่ึ กนั และกนั การรวมกลมุ ปฏบิ ตั กิ าร จะดำเนนิ ไปไดด ว ยดี บรรลตุ ามเปา หมายทตี่ ง้ั ใจ จะตอ งมเี วลา เวทไี มตรี เปน องคป ระกอบทช่ี ว ยสรา งบรรยากาศทเ่ี ปด กวา ง และเออ้ื อำนวยตอ การแสดงความคดิ เหน็ ทห่ี ลากหลายในกลมุ จะทำใหไ ดม มุ มองทก่ี วา งขวางยงิ่ ขนึ้ รปู แบบของเวทชี มุ ชนนกั ปฏบิ ตั ิ การแลกเปลยี่ นเรยี นรผู า นเวทชี มุ ชนนกั ปฏบิ ตั มิ หี ลากหลายรปู แบบ เชน การมารวมกลมุ กนั เพอ่ื แลกเปลยี่ นความรรู ะหวา งกนั ในรปู แบบตา ง ๆ เชน การประชมุ การสมั มนา การจดั เวทปี ระชาคม เวทขี า งบา น การจดั เปน มมุ กาแฟ มมุ อา นหนงั สอื แตใ นปจ จบุ นั มกี ารใชเ ทคโนโลยมี าใชใ นการสอื่ สาร ทำใหเ กดิ การแลกเปลยี่ นเรยี นรรู ว มกนั ผา นทางอนิ เตอรเ นต็ ดงั นน้ั รปู แบบของการแลกเปลยี่ นเรยี นรู ทเี่ รยี กวา “เวทชี มุ ชนนกั ปฏบิ ตั ”ิ จงึ มี 2 รปู แบบ ดงั นี้ 1. เวทีจริง เปนการรวมตัวกันเปนกลุมหรือชุมชน และมาแลกเปล่ียนเรียนรูรวมกันดวย การเหน็ หนา กนั พดู คยุ แลกเปลยี่ นความคดิ เหน็ ทง้ั แบบเปน ทางการและไมเ ปน ทางการ แตก าร แลกเปลย่ี นในลกั ษณะนจ้ี ะมขี อ จำกดั ในเรอื่ งคา ใชจ า ยในการเดนิ ทางมาพบกนั แตส ามารถแลกเปลย่ี น เรยี นรรู ว มกนั ไดใ นเชงิ ลกึ

151111111422222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 2. เวทเี สมอื น เปน การรวมตวั กนั เชอื่ มเปน เครอื ขา ยเพอ่ื แลกเปลย่ี นเรยี นรรู ว มกนั ผา นทาง อินเตอรเน็ต ซึ่งในปจจุบันมีการใชอินเตอรเน็ตในการส่ือสารหรือคนควาขอมูลกันอยางแพรหลาย ทั้งในประเทศและตางประเทศ การแลกเปล่ียนเรียนรูในลักษณะน้ีเปนการแลกเปลี่ยนเรียนรูแบบ ไมเปนทางการ มีปฏิสัมพันธกันผานทางออนไลน จะเห็นหนากันหรือไมเห็นหนากันก็ได และจะมี ความรสู กึ เหมอื นอยใู กลก นั จงึ เรยี กวา เวทเี สมอื น นนั่ คอื เสมอื นอยใู กลก นั นน่ั เอง การแลกเปลยี่ น เรียนรูจะใชวิธีการบันทึกผานเว็บบล็อกซึ่งเหมือนสมุดบันทึกเลมหน่ึงที่อยูในอินเตอรเน็ต สามารถ บันทึกเพ่ือแลกเปล่ียนเรียนรูและสงขอมูลหากันไดทุกที ทุกเวลา และประหยัดคาใชจายเน่ืองจาก ไมต อ งเดนิ ทางมาพบกนั

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444455 ชมุ ชนแหง การเรยี นรู ชุมชนแหงการเรียนรู คือการที่คนในชุมชนเขารวมในกระบวนการเรียนรู พรอมที่จะเปน ผูใหความรูและรับความรู จากการแบงปนความรูทั้งในตนเองและความรูในเอกสารใหแกกันและกัน ชมุ ชนแหง การเรยี นรจู งึ มที งั้ ระบบบคุ คลและระดบั กลมุ เชอ่ื มโยงกนั เปน เครอื ขา ยเพอื่ เรยี นรรู ว มกนั การสงเสริมใหชุมชนเปนชุมชนแหงการเรียนรูจึงตองเร่ิมที่ตัวบุคคล เร่ิมตนจากการทำ ความเขา ใจ สรา งความตระหนกั ใหก บั คนในชมุ ชนเปน บคุ คลแหง การเรยี นรู เหน็ ความสำคญั ของการ มนี สิ ยั ใฝเ รยี นรู สง เสรมิ ใหเ กดิ การเรยี นรจู ากกจิ กรรมทรี่ ฐั บาลหรอื องคก ารชมุ ชนจดั ให จาการพบปะ พูดคุย แลกเปลี่ยนเรียนรูรวมกันอยางสมำ่ เสมอ จนเกิดเปนความเคยชินและเห็นประโยชนจาก ความรทู ไ่ี ดร บั เพมิ่ ขนึ้ การสรา งนสิ ยั ใฝเ รยี นรขู องบคุ คล คอื การใหป ระชาชนในชมุ ชนไดร บั บรกิ ารตา ง ๆ ทส่ี นใจ อยางตอเน่ืองสมำ่ เสมอ กระตุนใหเกิดความอยากรูอยากเห็นเปนอันดับแรก เกิดความตระหนักถึง ความสำคญั ของการศกึ ษาหาความรู เกดิ การเรยี นรอู ยา งตอ เนอื่ ง เปน ผนู ำในการพฒั นาดา นตา ง ๆ ทง้ั การเรยี นรจู ากหนงั สอื เรยี นรเู พอ่ื พฒั นาอาชพี และการพมั นาคณุ ภาพชวี ติ ดงั นนั้ บคุ คลถอื เปน สว นหนงึ่ ของชมุ ชนหรอื สงั คม การสง เสรมิ บคุ คลเปน ผใู ฝเ รยี นรู ยอ ม สงผลใหชุมชนเปนชุมชนแหงการเรียนรูดวย การสงเสริมใหชุมชนมีสวนรวมในการแลกเปลี่ยน เรียนรูรวมกันอยางสม่ำเสมอ ทั้งเปนทางการและไมเปนทางการ จะทำใหเกิดการหมุนเกลียวของ ความรู หากบคุ คลในชมุ ชนเกดิ ความคนุ เคยและเหน็ ความสำคญั ของการเรยี นรอู ยเู สมอ จะเปน กา ว ตอ ไปของการพมั นาชมุ ชนและสงั คมใหเ ปน สงั คมแหง การเรยี นรู ตวั ชว้ี ดั ระดบั กลมุ 1. มเี วทชี มุ ชนแลกเปลย่ี นเรยี นรใู นหลายระดบั 2. มกี ลมุ องคก ร เครอื ขา ยทม่ี กี ารเรยี นรรู ว มกนั อยา งตอ เนอ่ื ง 3. มชี ดุ ความรู องคค วามรู ภมู ปิ ญ ญา ทปี่ รากฏเดน ชดั และเปน ประสบการณเ รยี นรขู อง ชมุ ชน ถกู บนั ทกึ และจดั เกบ็ ไวใ นรปู แบบตา ง ๆ

151111111622222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 4. การจดั ทำสารสนเทศเผยแพรค วามรู สารสนเทศ คือขอมูลตาง ๆ ที่ผานการกลั่นกรองและประมวลผลแลว บวกกับประสบการณ ความ เชย่ี วชาญทสี่ ะสมมาแรมป มกี ารจดั เกบ็ หรอื บนั ทกึ ไว พรอ มในการนำมาใชง าน การจดั ทำสารสนเทศ ในการจัดการความรู จะมีการรวบรวมและสรางองคความรูท่ีเกิดจากการปฏิบัติข้ึน มากมาย การจัดทำการสนเทศจึงเปนการสรางชองทางใหคนท่ีตองการใชความรูสามารถเขาถึง องคความรูได และกอใหเกิดการแบงปนความรูรวมกันอยางเปนระบบ ในการจัดเก็บเพ่ือใหคนหา ความรูคือไดงายขึ้น องคกรตองกำหนดสิ่งสำคัญที่จะเก็บไวเปนองคความรู และตองพิจารณถึง วธิ กี ารในการเกบ็ รกั ษา และนำมาใชใ หเ กดิ ประโยชนต ามตอ งการ องคก รตอ งเกบ็ รกั ษาสงิ่ ทอี่ งคก ร เรยี กวา เปน ความรไู วใ หด ที สี่ ดุ การจัดทำสารสนเทศ ควรจัดทำอยางเปนระบบ และควรเปนระบบที่สามารถคนหาและ สง มอบไดอ ยา งถกู ตอ งและรวดเรว็ ทนั เวลาและเหมาะสมกบั ความตอ งการ และจดั ใหม กี ารจำแนก รายการตา ง ๆ ทอี่ ยบู นพนื้ ฐานตามความจำเปน ในการเรยี นรู องคก รตอ งพจิ ารณาถงึ ความแตกตา ง ของกลุมคนในการคนคืนความรู องคกรตองหาวิธีการใหพนักงานทราบถึงชองทางการคนหาความรู เชนการทำสมุดจัดเก็บรายช่ือ และทักษะของผูเช่ียวชาญ เครือขายการทำงานตามลำดับชั้น การ ประชมุ การฝก อบรม เปน ตน สง่ิ เหลา นจ้ี ะนำไปสกู ารถา ยทอดความรใู นองคก ร วตั ถปุ ระสงคก ารจดั ทำสารสนเทศ 1. เพอื่ ใหม รี ะบบการจดั เกบ็ ขอ มลู และองคค วามรู อยา งเปน หมวดหมู และเหมาะสมตอ การใชง าน และสามารถคน หาไดต ลอดเวลา สะดวก งา ย และรวดเรว็ 2. เพอื่ ใหเ กดิ ระบบการสอื่ สาร การแลกเปลยี่ น แบง ปน และถา ยทอดองคค วามรรู ะหวา ง กนั ผา นสอื่ ตา ง ๆ อยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ 3. เพอ่ื ใหเ กดิ การเขา ถงึ และเชอ่ื มโยงองคค วามรู ระหวา งหนว ยงานทง้ั ภายในและภายนอก อยา งเปน ระบบ สะดวกและรวดเรว็ 4. เพ่ือรวบรวม และจัดเก็บความรูจากผูมีประสบการณ รวมถึงผูเชี่ยวชาญในรูปแบบ ตา ง ๆ ใหเ ปน รปู ธรรม เพอ่ื ใหท กุ คนสามารถเขา ถงึ ความรแู ละพฒั นาตนเองใหเ ปน ผรู ไู ด 5. เพ่ือนำเทคโนโลยีสารสนเทศ มาใชเปนเครื่องมือในการถายทอดระหวางความรูฝงลึก กบั ความรชู ดั แจง ทส่ี ามารถเปลย่ี นสถานะระหวา งกนั ตลอดเวลา ทำใหเ กดิ ความรใู หม ๆ

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444457 การเผยแพรค วามรู เปนการนำความรูที่ไดรับมาถายทอดใหบุคลากรในองคกรไดรับทราบ และใหมีความรู เพียงพอตอการปฏิบัติงาน การเผยแพรความรูจึงเปนองคประกอบหนึ่งของการจัดการความรู การ เผยแพรความรูมีการปฏิบัติกันมานานแลว สามารถทำใหหลายทางคือ การเขียนบันทึก รายงาน การฝก อบรม การประชมุ การสมั นา จดั ทำเปน บทเรยี นทงั้ ในรปู แบบของหนงั สอื บทความ วดิ ทิ ศั น การอภิปรายของเพ่ือนรวมงานในระหวางการปฏิบัติงาน การอบรมพนักงานใหมอยางเปนทางการ หองสมุด การฝกอบรมอาชีพและการเปนพี่เล้ียง การแลกเปลี่ยนเรียนรูในรูปแบบอ่ืน ๆ เชน ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั ิ เรอ่ื งเลา แหง ความสำเรจ็ การสมั ภาษณ การสอบถาม เปน ตน การถวา ยทอดหรอื เผยแพรค วามรู มกี ารพฒั นารปู แบบโดยอาศยั เทคโนโลยเี พอ่ื การสอื่ สาร และเทโนโลยมี กี ารกระจาย ไปอยางกวางขวาง ทำใหกระบวนการถายทอดความรูผานเทคโนโลยีโดยเฉพาะอินเตอรเน็ตไดรับ ความนยิ มอยา งแพรห ลายมากขน้ึ การเผยแพรค วามรแู ละการใชป ระโยชน มคี วามจำเปน สำหรบั องคก ร เนอื่ งจากองคก รจะ เรียนรูไดดีขึ้นเมื่อมีความรู มีการกระจายและถายทอดไปอยางรวดเร็ว และเหมาะสมท่ัวท้ังองคกร การเคลอ่ื นทขี่ องสารสนเทศและความรรู ะหวา งบคุ คลหนง่ึ ไปอกี บคุ คลหนง่ึ นนั้ จงึ เปน ไปไดโ ดยตง้ั ใจ และไมตั้งใจ

151111111822222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 ‰ กจิ กรรม 1. หากผเู รยี นเปน “คณุ อำนวย” ผเู รยี นมวี ธิ กี ระตนุ ใหเ พอื่ นเลา เรอ่ื งในเชงิ ลกึ เพอื่ แลกเปลยี นเรยี นรู รว มกนั ไดด ว ยวธิ ใี ด .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................... 2. ความรทู จี่ ำเปน ในการแกป ญ หาหรอื พฒั นาตวั ผเู รยี นคอื อะไร และขอบขา ยความรนู น้ั มอี ะไรบา ง .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... 3. การจดั ทำสารสนเทศเพอ่ื เผยแพรค วามรู ผเู รยี นคดิ วา วธิ ใี ดเผยแพรไ ดด ที ส่ี ดุ เพราะเหตใุ ด .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444459 เรอื่ งท่ี 4 : การฝก ทกั ษะกระบวนการจดั การความรู 1. กระบวนการจดั การความรดู ว ยตนเอง การจดั การความรดู ว ยตนเอง การจดั การความรดู ว ยตนเอง จะทำใหผ เู รยี นเรยี นรหู ลกั การอนั แทจ รงิ ในการพฒั นาตนเอง และจงู ใจตนเองใหก า วไปสกู ารพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ และคณุ ภาพในการทำงาน เปน ผมู สี มั ฤทธผ์ิ ลสงู สดุ โดยการนำองคค วามรทู เ่ี ปน ประโยชนไ ปประยกุ ตใ ชใ นชวี ติ จรงิ และการทำงานไดอ ยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ และสามารถปรับตัวทันตอโลกยุคโลกาภิวัตน มีโอกาสแลกเปล่ียนเรียนรูประสบการณชีวิตและ ประสบการณก ารทำงานรว มกนั มที ศั นคตทิ ดี่ ตี อ ชวี ติ นเองและผอู นื่ มคี วามกระตอื รอื รน และเสรมิ สรา ง ทัศนคติท่ีดีตอการทำงาน นำไปสูการเห็นคุณคาของการอยูรวมกันแบบพ่ึงพาอาศัยกัน ชวยเกื้อกูล เรยี นรซู ง่ึ กนั และกนั กอ ใหเ กดิ การเปน ชมุ ชนแหง การเรยี นรู ในลกั ษณะของทมี ทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพ การจัดการความรูเปนเรื่องที่เริ่มตนที่คน เพราะความรูเปนสิ่งที่เกิดมาจากคน มาจาก กระบวนการเรยี นรกู ารคดิ ของคน คนจงึ มบี ทบาททง้ั ในแงข องผสู รา งความรแู ละเปน ผทู ใ่ี ชค วามรู ซง่ึ ถา จะมองภาพกวา งออกไปเปน ครอบครวั ชมุ ชน หรอื แมแ ตใ นหนว ยงาน กจ็ ะเหน็ ไดว า ทงั้ ครอบครวั ชุมชน หนวยงาน ลวนประกอบขึ้นมากจาคนหลาย ๆ คน ดังนั้น หากระดับปจเจกบุคคลมีความ สามารถในการจดั การความรู ยอ มสง ผลตอ ความสามารถในการจดั การความรขู องกลมุ ดว ย วธิ กี ารเรยี นรทู เ่ี หมาะสมเพอื่ ใหเ กดิ การจดั การความรดู ว ยตนเอง คอื ใหผ เู รยี นไดเ รมิ่ กระบวน การเรยี นรตู ง้ั แตก ารคดิ คดิ แลว ลงมอื ปฏบิ ตั ิ และเมอ่ื ปฏบิ ตั แิ ลว จะเกดิ ความรจู ากการปฏบิ ตั ิ ซงึ่ ผู ปฏิบัติจะจดจำท้ังสวนที่เปนความรูฝงลึกและความรูท่ีเปดเผย มีการบันทึกความรูในระหวางเรียนรู กิจกรรมหรือโครงการลงในสมุดบันทึก ความรูปฏิบัติท่ีบันทึกไวในรูปแบบตางๆ จะเปนประโยชน สำหรับตนเองและผูอ่ืนในการนำไปปฏิบัติแกไขปญหาที่ชุมชนประสบอยูใหบรรลุเปาหมาย และข้ัน สดุ ทา ย ใหผ เู รยี นไดพ ฒั นาปรบั ปรงุ สง่ิ ทก่ี ำลงั เรยี นรอู ยตู ลอดเวลา ยอ นดวู า ในกระบวนการเรยี นรนู น้ั มคี วามบกพรอ งในขน้ั ตอนใด กล็ งมอื พมั นาตรงจดุ นน้ั ใหด ี ทกั ษะการเรยี นรู เพอื่ จดั การความรใู นตนเอง ผูเรียนจะตองพัฒนาตนเอง ใหมีความสามารถและทักษะในการจัดการความรูดวยตนเอง ใหม คี วามรทู สี่ งู ขนึ้ ซงึ่ สามารถฝก ทกั ษะเพอ่ื การเรยี นรไู ดด งั นี้ ฝกสังเกต ใชสายตาและหูเปนเครื่องมือ การสังเกตจะชวยใหเขาใจในเหตุการณหรือ ปรากฏการณน นั้ ๆ ฝก การนำเสนอ การเรยี นรจู ะกวา งขนึ้ ไดอ ยา งไร หากรอู ยคู นเดยี ว ตอ งนำความรไู ปสกู าร

161111111022222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 แลกเปลี่ยนเรียนรูกับคนอื่น การนำเสนอใหคนอื่นรับทราบ จะทำใหเกิดการแลกเปล่ียนความรูกัน อยา งกวา งขวาง ฝก ตง้ั คำถาม คำถามจะเปน เครอื่ งมอื อยา งหนงึ่ ในการเขา ถงึ ความรไู ด เปน การตงั้ คำถาม ใหต นเองตอบ หรอื จะใหใ ครตอบกไ็ ด ทำใหไ ดข ยายขอบขา ยความคดิ ความรู ทำใหร สู กึ และรกู วา ง ยง่ิ ขนึ้ ไปอกี อนั เนอื่ งมาจากการทไ่ี ดศ กึ ษาคน ควา ในคำถามทส่ี งสยั นน้ั คำถามควรจะถามวา ทำไม อยา งไร ซงึ่ คำถามระดบั สงู แสวงหาคำตอบ ตอ งรวู า ความรู หรอื คำตอบทต่ี อ งการนนั้ มแี หลง ขอ มลู ใหค น ควา ไดจ าก ทไี่ หนบา ง เปน ความรทู อี่ ยใู นหอ งสมดุ ในอนิ เตอรเ นต็ หรอื เปน ความรทู อ่ี ยใู นตวั คน ทต่ี อ งไปสมั ภาษณ ไปสกดั ความรอู อกมา เปน ตน ฝก บรู ณาการเชอ่ื มโยงความรู เนอ่ื งจากความรเู รอ่ื งหนง่ึ เรอ่ื งใดไมม พี รมแดนกน้ั ความรนู นั้ สมั พนั ธเ ชอื่ มโยงกนั ไปหมด จงึ จำเปน ตอ งรคู วามเปน องคร วมของเรอ่ื งนนั้ ๆ อยา งยกตวั อยา งปยุ หมกั ไมเฉพาะแตมีความรูเร่ืองวิธีทำเทานั้น แตเชื่อมโยงการกำหนดราคาไวเพื่อจะขาย โยงไปท่ีวิธีใช ถา จะนำไปใชเ อง หรอื แนะนำใหผ อู นื่ ใช โยงไปถงึ บรรจภุ ณั ฑว า จะบรรจกุ ระสอบแบบไหน ทกุ อยา ง บรู ณาการกนั หมด ฝก บนั ทกึ จะบนั ทกึ แบบจดลงสมดุ หรอื เปน ภาพ หรอื ใชเ ครอ่ื งมอื บนั ทกึ ใด ๆ กไ็ ด ตอ ง บันทึกไว บันทึกไวปรากฏรองรอยหลักฐานของการคิดการปฏิบัติ เพ่ือการเขาถึงและการเรียนรูของ บคุ คลอน่ื ดว ย การฝกเขียน เขียนรายการของตนเองใหเปนประโยชนตอการเรียนรูของตนเองและผูอ่ืน งานเขยี นหรอื ขอ เขยี นดงั กลา วจะกระจายไปเพอ่ื แลกเปลย่ี นเรยี นรกู บั ผคู นในสงั คมทมี่ าอา นงานเขยี น ขน้ั ตอนการจดั การความรดู ว ยตนเอง ในการเรียนรูเพ่ือจัดการความรูในตัวเอง นอกจากวิเคราะหตนเองเพื่อกำหนดองคความรู ทจ่ี ำเปน ในการพฒั นาตนเองแลว นน้ั การแลกเปลยี่ นเรยี นรเู พอ่ื ใหไ ดม าซงึ่ ความรู เปน วธิ กี ารคน หา และเขา ถงึ ความรทู ง่ี า ยเปน การเรยี นรทู างลดั นน่ั คอื ดวู า ทอ่ี นื่ ทำอยา งไร เลยี นแบบ best practice และทำใหด กี วา เมอ่ื ปฏบิ ตั แิ ลว เกดิ ความสำเรจ็ แมเ พยี งเลก นอ ยกถ็ อื วา เปน best practice ในขณะนนั้ กระบวนการเรยี นรเู พอ่ื พฒั นาตนเองสามารถดำเนนิ การตามขนั้ ตอนตา ง ๆ ได ดงั นี้ 1. ขนั้ การบง ชค้ี วามรู ผเู รยี นวเิ คราะหตนเอง เพอ่ื รจู ดุ ออ น จดุ แขง็ ของตนเอง กำหนด เปา หมายในชวี ติ กำหนดแนวทางเดนิ ไปสจู ดุ หมาย และรวู า ความรทู จ่ี ะแกป ญ หาและพฒั นาตนเอง คอื อะไร 2. ข้ันสรางและแสวงหาความรู ผูเรียนจะตองตระหนักและเห็นความสำคัญของการ แสวงหาความรู เขา ถงึ ความรทู ตี่ อ งการดว ยวธิ กี ารทหี่ ลากหลาย แหลง เรยี นรทู ใ่ี ชใ นการแสวงหาความรู

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444461 ไดแ กก ารใชเ ทคโนโลยสี ารสนเทศ การแสวงหาความรจู ากผเู ชย่ี วชาญ ภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ และเพอ่ื น โดยยอมรบั ในความรคู วามสามารถซง่ึ กนั และกนั และตอ งใชท กั ษะตา ง ๆ เพอ่ื ใชใ นการสรา งความรู เชนฝกสังเกต ฝกการนำเสนอ ฝกการตั้งคำถาม ฝกการแสวงหาคำตอบ ฝกบูรณาการเช่ือมโยง ความรู ฝก บนั ทกึ และฝก การเขยี น 3. การจดั การความรใู หเ ปน ระบบ จดั ทำ่ สารบญั จดั เกบ็ ความรปู ระเภทตา ง ๆ ทจ่ี ำเปน ตอ งรแู ละนำไปใชเ พอ่ื การพฒั นาตนเอง การจดั การความรใู หเ ปน ระบบจะทำใหเ กบ็ รวบรวม คน หา และนำมาใชไ ดง า ย รวดเรว็ 4. ขนั้ การประมวลและกลนั่ กรองความรู ความรทู จี่ ำเปน อาจตอ งมกี ารคน ควา และ แสวงหาเพมิ่ เตมิ เพอ่ื ใหค วามรมู คี วามทนั สมยั นำไปปฏบิ ตั ไิ ดจ รงิ 5. การเขา ถงึ ความรู เมอื่ มคี วามรจู ากการปฏบิ ตั แิ ลว มกี ารเกบ็ ความรใู นรปู แบบตา ง ๆ เชนสมุดบันทึกความรู แฟมสะสมงาน วารสาร หรือใชเทคโนโลยีในการจัดเก็บรูปแบบเว็บไซด วดิ ที ศั น แถมบนั ทกึ เสยี ง และคอมพวิ เตอร เพอื่ ใหต นเองและผอู น่ื เขา ถงึ ไดง า ยอยา งเปน ระบบ 6. ขน้ั การแบง ปน แลกเปลยี่ นความรู ผเู รยี นตอ งเขา รว มกจิ กรรมแลกเปลย่ี นความรกู บั เพอ่ื น ๆ หรอื ชมุ ชน เพอ่ื เรยี นรรู ว มกนั อาจเปน ลกั ษณะของการสมั มนา เวทเี รอื่ งเลา แหง ความสำเรจ็ การศกึ ษาดงู าน หรอื แลกเปลยี่ นเรยี นรผู า นทางอนิ เตอรเ นต็ เปน ตน 7. ขนั้ การเรยี นรู ผเู รยี นจะตอ งนำเสนอความรใู นโอกาสตา ง ๆ เชน การจดั นทิ รรศการ การพบกลมุ การเขา คา ย หรอื การประชมุ สมั มา รวมทง้ั มกี ารเผยแพรค วามรผู า นชอ งทางตา ง ๆ เชน วารสาร เวบ็ ไซด จดหมายขา ว เปน ตน ความสำเรจ็ ของการจดั การความรดู ว ยตนเอง 1. ผเู รยี นเกดิ การเรยี นรตู ามแผนพฒั นาตนเองทไี่ ดก ำหนดไว 2. ผเู รยี นตระหนกั ถงึ ความรบั ผดิ ชอบในการพมั นาตนเองเพอื่ เรยี นรวู ชิ าตา ง ๆ อยา งเขา ใจ และนำมาใชป ระโยชนใ นชวี ติ ประจำวนั ได 3. ผเู รยี นมคี วามรทู ที่ นั สมยั เหมาะสมกบั สถานการณป จ จบุ นั สามารถปรบั ตวั ใหอ ยใู น สงั คมได

161111111222222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 ตวั อยา งการจดั การความรขู อง “เอก 009” คุณคงเคยไดยินคนพูดวา “ไมมีเวลา” น่ีเปนคำพูดท่ีแปลกมาก เปนคำพูดท่ีบอกถึง ความหมายในตัวของมันเอง โดยไมตองการคำอธิบายใด ๆ สำหรับเวลาแลว คนท่ีไมมีเวลาแลว คนทไี่ มม เี วลาคอื คนตาย ดงั นน้ั ถา คณุ ยงั หายใจ แสดงวา เวลายงั เดนิ อยู แตไ มต อ งเรง รบี เสยี จนมาก เกนิ ไป และควรรวู า ตอนไหนควรรบี และถา รบี แลว กต็ อ งทำใหด ี เพราะเวลาทค่ี นเราทำอะไรเรว็ ๆ มกั จะมากบั ความลวก ซง่ึ จะตอ งใชเ วลาในการเขา แกไ ขปญ หา ผมวเิ คราะหด ตู นเอง จงึ พบวา ทำไม 1 วนั ผมจงึ มเี วลาเพยี งนอ ยนดิ ปญ หาหลกั ๆ คอื ผมเสยี เวลาไปกบั การนอนตนื่ สาย เลม เกม ดทู วี ี เลน เนต็ และขเี้ กยี จนนั่ เอง ดงั นนั้ ผมจงึ คดิ วา วธิ แี กอ ยทู ตี่ วั เราเอง ผมจงึ รวู า เราควรทำในสงิ่ ทตี่ รง กนั ขา ม นนั่ คอื 1. ผมตน่ื เชา ตอนแรก ๆ อาจจะยากนดิ หนงึ่ เรมิ่ จากนอนกอ น 4 ทมุ ทกุ วนั รา งกาย จะต่ืนเอง 05.00 น. และเราก็ไมนอนสัปหงก แตใหตื่นเลย หรือถาเราไมมีแรงใจ หรือไมรูวา ตนื่ มาแลว จะทำอะไรดี ใหเ ราสำรว จเนต็ วา มกี จิ กรรมอะไรดี ๆ ทเ่ี ราไปรว มตอนเชา ได และนดั กลมุ ผทู จ่ี ะทำกจิ กรรมในตอนเชา ทำใหเ รามแี รงจงู ใจในการตนื่ นอนเชา กจิ กรรมทผี่ มทำเปน ประจำ คอื ปน จกั รยาน หรอื อาจไปวงิ่ ตอนเชา เพอื่ หากลมุ เพอื่ นใหม ๆ กลมุ เพอ่ื นใหม ๆ คงนา จะไมใ ชร นุ เดยี ว กนั แตเ ปน ผใู หญท เ่ี ราจะสามารถคยุ และแลกเปลย่ี นประสบการณก ารทำงาน แลว เรากจ็ ะไดค วามรู อะไรอกี เยอะ เปรยี บเหมอื นการเรยี นรทู ไ่ี มห ยดุ นงิ่ ยงิ่ รจู กั คนมากขน้ึ เรากจ็ ะไดป ระสบการณต า ง ๆ จากคนที่รูจักมากมาย วาเคาเคยเปนอะไร ทำอะไรมา บางคร้ังคนที่เราอยากไปรวมกิจกรรมดวย อาจจะสรางความเปล่ียนแปลงในชีวิตเราได เชนเคาอาจจะกำลังตามหาคนท่ีมีความสามารถ บางอยาง แลวบังเอิญไดมาเจอกันตอนออกกำลังกาย ซ่ึงผมเองก็ไดประโยชนจากตรงน้ีเยอะมาก ซง่ึ การทเ่ี ราไดท ปี่ รกึ ษาแบบความเปน เพอ่ื น ทำใหม คี วามจรงิ ใจ และไดร บั คำปรกึ ษาฟรี เรอ่ื งบางอยา ง เราคน หาจากเอกสาร จากอนิ เตอรเ นต็ ไมเ จอ แตก ลบั ไปเจอเอางา ย ๆ ตอนออกกำลงั กาย นน่ั เพราะ เราได เจอผูคนมากมายท่ีพรอมจะเปนมิตร และแลกเปลี่ยนประสบการณกัน นำพาซ่ึงโอกาส อนั มากมายชกั นำเราไปสอู นาคตทด่ี ี และเราตอ งพาตวั เราไปออกไปหามนั กอ น 2. เลกิ เลน เกม เกมไมว า จะเปน offline หรอื online กไ็ มต า งกนั อาการตดิ เกมผมก็ เคยเปน วนั ๆ นง่ั คยุ แตเ รอ่ื งเกม ซอื้ หนงั สอื เกม การต นู จดจอ แตเ รอ่ื งเกม ผมสรปุ ออกมาวา เกม เปนกิจกรรมที่ส้ินเปลืองเวลามาก ๆ และประโยชนที่ไดชางนอยนิดจนไมคุมคาท่ีจะไปเสียเวลาเลน อาการตดิ เกมเหมอื นตดิ ยาเสพตดิ อยากเลน ตน่ื มากเ็ ลน กนิ เสรจ็ เลน ตอ หมดแรงกน็ อน ตนื่ มาก็ เลน อกี ชวี ติ แทบไมไ ดท ำอะไรเลย การเลกิ เลน เกมของผมโดยการทำงานใหม ากขน้ึ จนไมม เี วลาเลน เกม และยงิ่ ทำงานมากกย็ ง่ิ ไดเ งนิ มาก ผมจงึ ไมม เี วลาหนั หลงั กลบั ไปเลน เกมอกี มงุ มน่ั ทำงาน โลกจรงิ ๆ

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444463 หาเงินจริง ๆ ไมใชเงินในเกม หาเพื่อนจริง ๆ ที่คุยกันแบบเห็นหนาเห็นตา ทำอะไรท่ีมันเปนจริง สมั ผสั ได ไมใ ชโ ลกจอมปลอมทเ่ี ดก็ ๆ หลงใหล และถอนตวั ไมข น้ึ นอกจากการทำงานคอื การออก กำลังกาย และไดไปเท่ียวดวยกัน น่ันคือ การปนจักรยานทางไกล เพราะเราตองซอมปนเพื่อไป ออกทรปิ ทางไกล ตอนทผ่ี มเลกิ เลน เกม เปน ชว งทผี่ มไมร สู กึ ตวั วา ผมเลกิ เลน แตผ มมารสู กึ ตวั อกี ครง้ั กต็ อนทผ่ี มไมค ดิ จะกลบั ไปเลน มนั อกี แลว เพราะการทผี่ มไดอ อกไปพบปะพดู คยุ กบั กลมุ เพอ่ื นใหม ๆ คนจรงิ ๆ ไดท ำกจิ กรรมในโลกแหง ความเปน จรงิ รว มกนั มนั ดกี วา โลกของเกมเยอะเลย และผมคดิ วา ถา เดก็ ๆ ทกุ คนถา ไดม โี อกาสไปทำกจิ กรรมทสี่ นกุ สนานกบั เพอ่ื นตา งวยั กน็ า จะชว ยใหห า งเหนิ จาก โลกของเกมได และคน พบตวั เองวา ยงั มกี จิ กรรมอกี เยอะแยะทดี่ กี วา การนง่ั เลน เกม 3. ดทู วี ี การตดิ ทวี ี หรอื ละคร หรอื เกมโชวช ว งดกึ เมอ่ื กอ นผมกต็ ดิ แบบตอ งดใู หไ ด แต ปจ จบุ นั ผมกแ็ ทบไมไ ดด ทู วี เี ลย 1 อาทติ ยด ไู มเ กนิ 3 ชวั่ โมง เพราะกจิ กรรมอนื่ ๆ นอกบา นและ การทำงานที่เราใสใจ เราใสความรับผิดชอบในงาน กลับถึงบานมีแรงเหลือ การดูทีวี เชนขาว กอ็ าจจะตดิ ตามเฉพาะชว งสรปุ ขา ว และขา วไหนทเ่ี จาะลกึ หรอื สนใจเปน พเิ ศษ ผมกจ็ ะคน เพมิ่ เตมิ จาก Internet 4. การเลนเน็ต มีหลายเว็บไซดท่ีใหความรูท่ีดี การหาความรูเพิ่มเติมใหกับตนเอง ผา นเนต็ มเี วบ็ บอรด อกี มากมายทม่ี คี วามรใู หเ ราเขา ไปขดุ ดกั จบั เอามาใช เพยี งแตเ ราตอ งรจู กั จำกดั เวลาในการเลน เนต็ และเลอื กอา นทม่ี สี าระ และมปี ระโยชนก บั เราจรงิ ๆ สงิ่ ทผี่ มหาความรจู ากเนต็ อยู ตลอด คอื การศกึ ษาภาษาองั กฤษ โดยการฟง เพลงทเี่ ราชอบ เราแปลไมอ อกเรากห็ าคำแปลในเนต็ และฝก รอ งไปดว ย การแปลเพลงตา ง ๆ และการฝก รอ งเพลง ชว ยพฒั นาทกั ษะดา นภาษาไดด เี ยยี่ ม ผมคดิ วา เปน บทเรยี นทด่ี ี สง่ิ ทผี่ มไมท ำในการเลน เนต็ คอื เลกิ เปด เวบ็ ทเ่ี กย่ี วกบั เกม การต นู ทกุ ชนดิ เลกิ ดดู วง เลกิ อา นขา วซบุ ซบิ นนิ ทา 5. ความขเี้ กยี จ สงิ่ นม้ี นั ฝง ตวั อยใู นมนษุ ยท กุ ตวั ตนทอ่ี บั จน แรน แคน เฝา คดิ ภาวนา ถงึ แตค วามสขุ สบาย ความร่ำรวย แตก ลบั ไมล งมอื อะไรเลย เฝา แตข อเงนิ หรือหวงั จะทำนอ ยแต ไดเยอะ ทำเร็ว ๆ ลวก ๆ แตไรซ่ึงคุณภาพ ความขี้เกียจเม่ือกอนผมก็มีข้ีเกียจนะ จนผมคิดวา ทำไมตอ งทำโนน ทำนด่ี ว ย เรากอ็ ยแู บบสกปรก ๆ ของเราไป ตวั เรารบั ได คนอนื่ จะรสู กึ ยงั ไงกช็ า ง ไมไ ดอ ยกู บั เรานี่ กป็ ลอ ยใหท อ่ี ยอู าศยั สกปรกรงุ รงั และเมผ่ื มเรม่ิ ทำงานจรงิ จงั เรมิ่ ใชช วี ติ ในโลกแหง ความเปนจริง เริ่มพบเจอผูคนมากข้ึนโดยเฉพาะคนท่ีประสบความสำเร็จในชีวิต ส่ิง ๆ หนึ่งที่เคา เหลา นน้ั มเี หมอื นกนั กค็ อื ความสะอาด คนทห่ี าเงนิ ไดเ ยอะ ๆ จะใชเ วลาสว นหนงึ่ ของชวี ติ เพอ่ื รกั ษา ความสะอาดพนื้ ทรี่ อบ ๆ ตวั เอง โดยคนเหลา นนั้ จะไมช อบความสกปรก ความไมเ ปน ระเบยี บ แต ถา ตอ งใหเ ขาอยกู บั คนสกปรก หรอื ไมม รี ะเบยี บ เคา จะยอมรบั ไมไ ด หากเราจะทำงานกบั เขา เรา กต็ อ งทำตวั เองใหส ะอาด เปน ระเบยี บ การปฏบิ ตั ติ วั งา ย ๆ ถา หากขเ้ี กยี จ กก็ ำจดั ความสกปรกออกไป แบง เวลาวนั ละ 30 นาที หรอื อาจจะเรมิ่ จากวนั ละ 10 นาทกี อ น โดยตงั้ ใจวา เวลา 10 นาทนี ี้

161111111422222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 จะเปน เวลาทพี่ เิ ศษทสี่ ดุ ในชวี ติ ของเราทกุ วนั คอื เราจะทำใหบ า นเราสะอาด เรมิ่ จาก 1 หอ งน้ำกอ น (ดเู หมอื นวา จะงา ยและเหน็ ผลเรว็ ) เทนำ้ ยาขดั หอ งน้ำ แลว ขดั ๆๆๆ ภายใน 10 นาที เรากจ็ ะรวู า งา ยมาก ทำทกุ วนั ยงั ไดเ ลย เมอื่ ขดั หอ งนำ้ แลว กเ็ กบ็ กวนดบา น เรม่ิ จากการจำกดั พนื้ ทกี่ อ น เชน 10 นาทตี อ ไปนี้ เราจะเกบ็ โตะ ทำงาน ซง่ึ เมอื่ ทำจรงิ ๆ แลว จะเกนิ 10 นาที แตผ มกม็ กั จะเกบ็ ตอ จนเสรจ็ แตป ญ หาสำคญั ของการเรมิ่ ตน เขา สกู ารเปน คนรกั สะอาด คอื เราตอ งรจู กั การจดั การ ตอ ง มเี ครอื่ งมอื เชน เพมิ่ ชน้ั วางของ ซอ้ื ถงั ขยะมาไวใ ช ถา อยากเกบ็ ของกห็ ากลอ ง หรอื ลงั มาใส อยา ปลอ ยเวลาใหผ า นไปกบั กจิ กรรมเดมิ ๆ เชน เลม เกม ดทู วี ี เลน เนต็ Chat ดดู วง เมอื่ อะไร ๆ รอบตวั สะอาดขน้ึ มา จติ ใจเรากจ็ ะแจม ใส และสมองปลอดโปรง มกี ะจติ กะใจทำงานให ไดมากข้ึน งานท่ีออกมาก็เปยมไปดวยคุณภาพ คุมกับเวลาที่เสียไป ที่ผมพูดมาน้ี เพราะผมทำได มากกวา 500,000 บาทตอ เดอื น

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444465 2. การสรปุ องคค วามรแู ละการจดั ทำสารสนเทศการจดั การความรดู ว ยตนเอง การสรุปองคความรู การจดั การความรู เรามงุ หา “ความสำเรจ็ ” มาแลกเปลยี่ นเรยี นรู เรามงุ หาความสำเรจ็ ใน จุดเล็ก ๆ จุดนอยตางจุดกัน นำมาแลกเปล่ียนเรียนรู เพ่ือใหเกิดการขยายผลไปสูความสำเร็จที่ ใหญข น้ึ องคค วามรเู ปน ความรจู ากการปฏบิ ตั ิ เรยี กวา “ปญ ญา” กระบวนการเรยี นรเู ปด โอกาสให ผเู รยี นเปน ผสู รา งความรดู ว ยตนเอง สงั เกตสงิ่ ทตี่ นอยากรู ลงมอื ปฏบิ ตั จิ รงิ คน ควา และแสวงหาความรู เพิ่มจนคนพบความจริง สรางสรรคเกิดเปนองคความรูและเกิดประสบการณใหม การเรียนรูแบบนี้ จะสงเสริมใหผูเรียนไดพัฒนาความสามารถในการคิด สูการปฏิบัติ และเกิด “ปญญา” หรือองค ความรเู ฉพาะของตนเอง องคความรูมีอยูอยางมากมาย การปฏิบัติงานจนประสบผลสำเร็จ รวมทั้งการแกปญหา ตาง ๆ ที่เกิดขึ้นในระหวางการทำงานที่สงผลใหงานสำเร็จลุลวงตามเปาประสงค ถือวาเปนองค ความรทู เ่ี กดิ ขน้ึ ทงั้ สนิ้ และเปน องคค วามรทู ม่ี คี า ตอ การเรยี นรทู ง้ั สนิ้ การสรปุ องคค วามรมู คี วามสำคญั ตอ กระบวนการจดั การความรเู ปน อยา งยง่ิ เพราะการสรปุ องคค วามรจู ะเปน การตอ ยอดความรใู หก บั ตนเองและผอู น่ื หากบคุ คลอนื่ ตอ งการความชว ยเหลอื ใน การแกป ญ หาบางเรอ่ื ง เราจะใชค วามรทู ม่ี อี ยชู ว ยเหลอื เพอ่ื นไดอ ยา งไร และเมอ่ื เราจะเรม่ิ ตน ทำอะไร เรารบู า งไหมวา มใี ครทำเรอ่ื งนมี้ าบา ง อยทู ไ่ี หนในชมุ ชนของเรา เพอ่ื ทเี่ ราจะทำงานใหส ำเรจ็ ไดง า ยขนึ้ และไมท ำผดิ ซำ้ ซอ น การดำเนนิ การจดั การองคค วามรู อาจตอ งดำเนนิ การตามขนั้ ตอนตา ง ๆ ดงั นี้ 1. การกำหนดความรหู ลกั ทจี่ ำเปน หรอื สำคญั ตอ งาน หรอื กจิ กรรมของกลมุ หรอื องคก ร 2. การเสาะหาความรทู ตี่ อ งการ 3. การปรบั ปรงุ ดดั แปลง หรอื สรา งความรบู างสว นใหเ หมาะตอ การใชง านของตน 4. การประยกุ ตใ ชค วามรใู นกจิ กรรมงานของตน 5. การนำประสบการณจ ากการทำงาน และการประยกุ ตใ ชค วามรมู าแลกเปลยี่ นเรยี นรู และสกดั ขมุ ความรู ออกมาบนั ทกึ ไว 6. การจดั บนั ทกึ “ขมุ ความร”ู และ “แกน ความร”ู สำหรบั ไวใ ชง าน และปรบั ปรงุ เปน ชดุ ความรทู ค่ี รบถว น ลมุ ลกึ และเชอ่ื มโยงมากขน้ึ เหมาะตอ การใชง านมากขน้ึ การจดั การความรเู พอ่ื ใหเ กดิ องคค วามรทู ตี่ อ งการ เรม่ิ จากการกำหนด “เปา หมายของงาน” นนั่ คอื การบรรลผุ ลสมั ฤทธิ์ ในการดำเนนิ การตามทก่ี ำหนดไว คอื

161111111622222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 1. การตอบสนอง คอื การสนองตอบความตอ งการของทกุ คนทเี่ กยี่ วขอ ง 2. การมนี วตั กรรม คอื 1) นวตั กรรมในการทำงาน 2) นวตั กรรมทางผลงาน 3. ขดี ความสามารถ คอื การมสี มรรถนะทเี่ กดิ จากการเรยี นรขู องตนเอง 4. ประสทิ ธภิ าพ คอื องคค วามรู หรอื คลงั ความรู การจัดทำสารสนเทศการจัดการความรูดวยตนเอง การจัดการความรูดวยตนเอง องคความรูก็ยังอยูในสมองคนในรูปของประสบการณจาก การทำงานที่ประสบผลสำเร็จนั้น เราตองมีการถอดองคความรูซึ่งอาจไหลเวียนองคความรูจาก คนสูคน หรือจากคนมาจัดทำเปนสารสนเทศในรูปแบบตาง ๆ เพื่อใหคนเขาถึงความรูไดงายและ นำไปสกู ารปฏบิ ตั ไิ ด โดยการนำความรูที่ไดมาจัดเก็บเปนหมวดหมูของความรู การช้ีแหลงความรู การสราง เคร่ืองมือในการเขาถึงความรู การกรองความรู การเชื่อมโยมความรู การจัดระบบองคความรูยัง หมายรวมถึงการทำใหความรูละเอียดชัดเจนขึ้น องคความรูอาจจัดเก็บไวในรูปแบบตาง ๆ เชน บนั ทกึ ความรู แฟม สะสมงาน เอกสารจากการถอดบทเรยี น แผน ซดี ี เวบ็ ไซด เวบ็ บลอ็ ก เปน ตน

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444467 3. กระบวนการจดั การความรดู ว ยการรวมกลมุ ปฏบิ ตั กิ าร กระบวนการจัดการความรูดว ยกลุมปฏบิ ัติการ ในยุคของการเปล่ียนแปลงที่รวดเร็วน้ัน ปญหาจะมีความซับซอนมากข้ึน เราจำเปนตอง มคี วามรทู หี่ ลากหลาย ความรสู ว นหนง่ึ อยใู นรปู ของเอกสาร ตำรา หรอื อยใู นรปู ของสอื่ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส เชน เทป วดิ โี อ แตค วามรทู มี่ อี ยมู ากทสี่ ดุ คอื อยใู นสมองคน ในรปู แบบของประสบการณ ความจำ การทำงานทป่ี ระสบผลสำเรจ็ การำรงชวี ติ อยใู นสงั คมปจ จบุ นั จำเปน ตอ งใชค วามรอู ยา งหลากหลาย นำความรูหลายวิชามาเช่ือมโยง บูรณาการใหเกิดการคิด วิเคราะห สรางความรูใหมจากการแก ปญ หาและพมั นาตนเอง ความรบู างอยา งเกดิ ขนึ้ จากการรวมกลมุ เพอื่ แกป ญ หา หรอื พฒั นาในระดบั กลมุ องคก ร หรอื ชมุ ชน ดงั นนั้ จงึ ตอ งมกี ารรวบกลมุ เพอ่ื จดั การความรรู ว มกนั ปจ จยั ทท่ี ำใหก ารจดั การความรดู ว ยการรวมกลมุ ปฏบิ ตั กิ ารประสบผลสำเรจ็ 1. วฒั นธรรมและพฤตกิ รรมของคนในกลมุ คนในกลมุ ตอ งมเี จตคตทิ ดี่ ใี นการแบง ปน ความรซู ง่ึ กนั และกนั มคี วามไวเ นอื้ เชอื่ ใจกนั ใหเ กยี รตกิ นั และเคารพความคดิ เหน็ ของคนในกลมุ ทกุ คน 2. ผูนำกลุม ตองมองวาคนทุกคนมีคุณคา มีความรูจากประสบการณ ผูนำกลุมตอง เปน ตน แบบในการแบง ปน ความรู กำหนดเปา หมายของการจดั การความรใู นกลมุ ใหช ดั เจน หาวธิ กี าร ใหคนในกลุมนำเร่ืองที่ตนรูออกมาเลาสูกันฟง การใหเกียรติกับทุกคนจะทำใหทุกคนกลาแสดงออก ในทางสรา งสรรค 3. เทคโนโลยี ความรูที่เกิดจากการรวมกลุมปฏิบัติการเพื่อถอดองคความรู ปจจุบันมี การใชเ ทคโนโลยมี าใชเ พอ่ื การจดั เกบ็ เผยแพรค วามรกู นั อยา งกวา งขวาง จดั เกบ็ ในรปู ของเอกสารใน เวบ็ ไซด วดิ โี อ VCD หรอื จดหมายขา ว เปน ตน 4. การนำไปใช การตดิ ตามประเมนิ ผล จะชว ยใหท ราบวา ความรทู ไ่ี ดจ ากการรวมกลมุ ปฏิบัติมีการนำไปใชหรือไม การติดตามผลอาจใชวิธีการสังเกต สัมภาษณ หรือถอดบทเรียนผู เกี่ยวของ ประเมินผลจากการเปลี่ยนแปลงที่เกิดข้ึนในกลุม เชนการเปล่ียนแปลงทางดานความคิด ของคนในกลมุ พฤตกิ รรมของคนในกลมุ ความสมั พนั ธ ความเปน ชมุ ชนทรี่ วมตวั กนั เพอื่ แลกเปลยี่ น ความรกู นั อยา งสมำ่ เสมอ รวมทง้ั การพฒั นาดา นอนื่ ๆ ทส่ี ง ผลใหก ลมุ เจรญิ เตบิ โตขนึ้ ดว ย กระบวนการจดั การความรดู ว ยกลมุ ปฏบิ ตั กิ าร มขี นั้ ตอนดงั นี้ 1. การบง ชค้ี วามรู สำรวจปญ หา วเิ คราะหป ญ หาภายในกลมุ แยกปญ หาเปน ขอ ๆ เรยี ง ตามลำดบั ความสำคญั กำหนดความรทู ตี่ อ งใชใ นการแกป ญ หา ความรนู น้ั อาจอยใู นรปู ของเอกสาร หรอื อยทู ตี่ วั บคุ คลผทู เ่ี คยปฏบิ ตั ใิ นเรอ่ื งนน้ั และสำเรจ็ มาแลว

161111111822222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 2. การสรางและแสวงหาความรู เมื่อกำหนดองคความรูที่จำเปนในการแกปญหาหรือ พฒั นาแลว ทำการสำรวจและแสวงหาความรทู ตี่ อ งการจากหลาย ๆ แหลง 3. การจดั การความรใู หเ ปน ระบบ นำขอ มลู ทไ่ี ดจ ากการแสวงหาความรู มาจดั ใหเ ปน ระบบเพอ่ื แยกเปน หมวดหมู เพอื่ ใหง า ยตอ การวเิ คราะหแ ละตดั สนิ ใจในการนำไปใช 4. การประมวลและกลน่ั กรองความรู ในยคุ ทส่ี งั คมเปลย่ี นแปลงไปอยา งรวดเรว็ และมี การนำเทคโนโลยมี าใชเ พอ่ื การเรยี นรแู ละการบรหิ ารจดั การมากขน้ึ ความรบู างอยา งอาจลา สมยั ใช แกป ญ หาไมไ ดใ นสมยั น้ี ตอ งมกี ารประมวลและกลน่ั กรองความรกู อ นนำมาใช ความรทู ผี่ า นการปฏบิ ตั ิ จนประสบผลสำเร็จมาแลว ถือเปนความรูที่สำคัญเน่ืองจากมีบทเรียนจากการปฏิบัติ และหาเปน ความรตู ามทเี่ ราตอ งการกส็ ามารถนำมาประยกุ ตใ ชใ นกลมุ ได 5. การเขา ถงึ ความรู สมาชกิ ในกลมุ ทกุ คนควรจะเขา ถงึ ความรไู ดท กุ คน เนอื่ งจากทกุ คน มีความสำคัญในการแกปญหา พัฒนา รวมท้ังเปนผูสรางพลังใหกับกลุม การแกปญหาไมได หมายความวา ผูนำกลุมคนเดียวสามารถแกปญหาไดหมด ทุกคนควรมีสวนรวมในการแกปญหา ความรูท่ีจำเปนในการแกปญหาหรือพัฒนากลุม ตองมีการจัดการใหทุกคนสามารถเขาถึงความรู ไดงาย หากเปนกลุมปฏิบัติการ การเขาถึงความรูไดงาย คือการแลกเปล่ียนเรียนรูในตัวคน การศกึ ษาดงู านกลมุ อนื่ การศกึ ษาหาความรจู ากเวบ็ ไซด หรอื การนำเอกสารมาใหส มาชกิ ไดอ า น 6. การแบงปนแลกเปล่ียนความรู ความรูสวนใหญจะอยูในสมองคนซ่ึงเปนผูปฏิบัติ ไมส ามารถถา ยทอดออกมาเปน ความรทู ชี่ ดั แจง ในรปู ของเอกสาร หรอื สอื่ อนื่ ๆ ทจ่ี บั ตอ งได การ แลกเปลี่ยนเรียนรูจึงมีความสำคัญอยางมากในการดึงความรูที่อยูในตัวคนออกมา เปนการตอยอด ความรใู หแ กก นั และกนั การแลกเปลย่ี นแบง ปน ความรรู ว มกนั ทำไดห ลายวธิ ี เชน การประชมุ สมั มนา การศกึ ษาดงู าน การเปน พเี่ ลย้ี งสอนงาน หรอื การรวมกลมุ ชมุ ชนนกั ปฏบิ ตั เิ ฉพาะเรอื่ งทส่ี นใจ 7. การเรยี นรู สมาชกิ ในกลมุ เกดิ การเรยี นรรู ว มกนั การไดแ ลกเปลย่ี นประสบการณก ถ็ อื เปนการเรียนรู น่ันคือเกิดความเขาใจและมีแนวคิดในการนำไปปรับใช หากมีการนำไปใชโดยการ ปฏิบัติจะสงผลใหผูปฏิบัติเกิดการเรียนรูมากยิ่งขึ้น เพราะในระหวางการปฏิบัติจะมีปญหาเขามาให แกไ ขเปน ระยะ ๆ การทำไปแกป ญ หาไป เปน การเรยี นรทู ด่ี ี และเมอ่ื ปฏบิ ตั จิ นเกดิ ผลสำเรจ็ อาจเปน ผลสำเรจ็ ทไ่ี มใ หญโ ต สำเรจ็ ในขน้ั ทห่ี นง่ึ หรอื ขนั้ ทส่ี อง กถ็ อื เปน ผลสำเรจ็ จาการปฏบิ ตั ทิ เ่ี ปน เลศิ หรอื best practice ของผปู ฏบิ ตั นิ น่ั เอง

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444469 4. การสรุปองคความรูและการจัดการทำสารสนเทศการจัดการความรูดวยการ รวมกลุมปฏิบัติการ การรวมกลุมปฏิบัติการ ในการปฏิบัติงานแตละคร้ัง กลุมจะตองมีการสรุปองคความรูเพ่ือจัดทำเปนสารสนเทศ เผยแพรค วามรใู หก บั สมาชกิ กลมุ และกลมุ อนื่ ๆ ทสี่ นใจในการเรยี นรู และเมอื่ มกี ารดำเนนิ การจดั หา หรือสรางความรูใหมจากการพัฒนาข้ึนมา ตองมีการกำหนดส่ิงสำคัญท่ีจะเก็บไวเปนองคความรู และตองพิจารณาถึงวิธีการในการเก็บรักษาและนำมาใชใหเกิดประโยชนตามความตองการ ซึ่งกลุม ตอ งจดั เกบ็ องคค วามรไู วใ หด ที ส่ี ดุ ไมว า จะเปน ขอ มลู ขา วสารสนเทศ การวจิ ยั การพฒั นา โดยตอ ง คำนงึ ถงึ โครงสรา งและสถานทหี่ รอื ฐานของการจดั เกบ็ ตอ งสามารถคน หาและสง มอบใหอ ยา งถกู ตอ ง มกี ารจำแนกหมวดหมขู องความรไู วอ ยา งชดั เจน การสรปุ องคค วามรดู ว ยการรวมกลมุ ปฏบิ ตั กิ าร การจดั การความรกู ลมุ ปฏบิ ตั กิ าร เปน การจดั การความรขู องกลมุ ทร่ี วมตวั กนั มจี ดุ มงุ หมาย ของการทำงานรวมกันใหประสบผลสำเร็จ ซ่ึงมีกลุมปฏิบัติการ หรือท่ีเรียกวา “ชุมชนนักปฏิบัติ” เกดิ ขน้ึ อยา งมากมาย เชน กลมุ ฮกั เมอื งนา น กลมุ เลย้ี งหมู กลมุ เลยี้ งกบ กลมุ เกษตรอนิ ทรยี  กลมุ สัจจะออมทรัพย หรือกลุมอาชีพตาง ๆ ในชุมชน กลุมเหลานี้พรอมท่ีจะเรียนรูและแลกเปล่ียน ประสบการณซ ง่ึ กนั และกนั องคความรูจึงเปนความรูและปญญาท่ีแตกตางกันไปตามสภาพและบริบทของชุมชน การสรางองคความรูหรือชุดความรูของกลุมไดแลว จะทำใหสมาชิกกลุมมีองคความรูหรือชุดความรู ไวเ ปน เครอ่ื งมอื ในการพมั นางาน และแลกเปลย่ี นเรยี นรกู บั คนอนื่ หรอื กลมุ อนื่ อยา งภาคภมู ใิ จ เปน การตอยอดความรูและการทำงานของตนตอไปอยางไมมีที่สิ้นสุด อยางท่ีเรียกกวาเกิดการเรียนรู และพฒั นากลมุ อยา งตอ เนอ่ื งตลอดชวี ติ ในการสรุปองคความรูของกลุม กลุมจะตองมีการถอดองคความรูท่ีเกิดจากการปฏิบัติ การถอดองคค วามรจู งึ มลี กั ษณะของการไหลเวยี นความรู จากคนสคู น และจากคนสกู ระดาษ นน่ั คอื การองคค วามรมู าบนั ทกึ ไวใ นกระดาษ หรอื คอมพวิ เตอร เพอ่ื เผยแพรใ หก บั คนทส่ี นใจไดศ กึ ษาและ พฒั นาความรตู อ ไป ปจ จยั ทส่ี ง ผลสำเรจ็ ตอ การรวมกลมุ ปฏบิ ตั กิ าร คอื 1. การสรา งบรรยากาศของการทำงานรว มกนั กลมุ มคี วามเปน กนั เอง 2. ความไวว างใจซง่ึ กนั และกนั เปน หวั ใจสำคญั ของการทำงานเปน ทมี สมาชกิ ทกุ คนควร ไวว างใจกนั ซอื่ สตั วต อ กนั สอื่ สารกนั อยา งเปด เผย ไมม ลี บั ลมคมใน

171111111022222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 3. การมอบหมายงานอยางชัดเจน สมาชิกทุกคนเขาใจวัตถุประสงค เปาหมาย และ ยอมรบั ภารกจิ หลกั ของทมี งาน 4. การกำหนดบทบาทใหก บั สมาชกิ ทกุ คน สมาชกิ แตล ะคนเขา ใจและปฏบิ ตั ติ ามบทบาท ของตนเอง และเรียนรูเขาใจในบทบาทของผูอื่นในกลุม ทุกบทบาทมีความสำคัญ รวมทง้ั บทบาทในการชว ยรกั ษาความเปน กลมุ ใหม นั่ คง เชน การประนปี ระนอม การ อำนวยความสะดวก การใหก ำลงั ใจ เปน ตน 5. วธิ กี ารทำงาน สง่ิ สำคญั ทค่ี วรพจิ ารณา คอื 1) การส่ือความ การทำงานเปนกลุมตองอาศัยบรรยากาศ การส่ือความท่ีชัดเจน เหมาะสม ซงึ่ จะทำใหท กุ คนกลา เปด ใจ แลกเปลย่ี นความคดิ เหน็ และแลกเปลย่ี น เรยี นรซู งึ่ กนั และกนั จนเกดิ ความเขา ใจ และนำไปสกู ารทำงานทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพ 2) การตดั สนิ ใจ การทำงานเปน กลมุ ตอ งใชค วามรกู ารตดั สนิ ใจรว มกนั เมอื่ เปด โอกาส ใหส มาชกิ ในกลมุ แสดงความคดิ เหน็ และรว มตดั สนิ ใจแลว สมาชกิ ยอ มเกดิ ความ ผกู พนั ทจี่ ะทำใหส งิ่ ทตี่ นเองไดม สี ว นรว มตงั้ แตต น 3) ภาวะผนู ำ คอื บคุ คลทไ่ี ดร บั การยอมรบั จากผอู น่ื การทำงานเปน กลมุ ควรสง เสรมิ ให สมาชกิ ในกลมุ ทกุ คนไดม โี อกาสแสดงความเปน ผู เพอ่ื ใหท กุ คนเกดิ ความรสู กึ วา ได รบั การยอมรบั จะไดร สู กึ วา การทำงานรว มกนั เปน กลมุ นน้ั มคี วามหมาย ปรารถนา ทจี่ ะทำอกี 4) การกำหนดกติกาหรือกฎเกณฑตาง ๆ ท่ีจะเอ้ือตอการทำงานรวมกันใหบรรลุ เปา หมาย ควรเปด โอกาสใหส มาชกิ ไดม สี ว นรว มในการกำหนดกตกิ า หรอื กฎเกณฑ ทจ่ี ะนำมาใชร ว มกนั 6. การมสี ว นรว มในการประเมนิ ผลการทำงานของกลมุ ควรมกี ารประเมนิ ผลการทำงาน เปนระยะในรูปแบบทั้งไมเปนทางการและเปนทางการ โดยสมาชิกทุกคนมีสวนรวมในการประเมิน ผลงาน ทำใหสมาชิกไดรับทราบความกาวหนาของงาน ปญหาอุปสรรคท่ีเกิดขึ้น รวมทั้งพัฒนา กระบวนการทำงาน หรือการปรับปรุงแกไขรวมกัน ซึ่งในที่สุดสมาชิกจะไดทราบวาผลงานบรรลุ เปา หมาย และมคี ณุ ภาพมากนอ ยเพยี งใด

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444471 ตวั อยา ง การถอดองคค วามรชู มุ ชนอนิ ทรยี บ า นยางยวน บรบิ ทชมุ ชนบา นยางยวน หมทู ี่ 5 ตำบลดอนตรอ อำเภอเฉลมิ พระเกยี รติ จงั หวดั นคร ศรธี รรมราช เปน พนื้ ทร่ี าบกลมุ แบบลกู คลน่ื ประชาชนสว นใหญป ระกอบอาชพี ทำนาเปน หลกั อาชพี รองลงมาคอื การเลยี้ งสตั ว เชน เลยี้ งโค เปด ไก เปน รายไดเ สรมิ และมกี ารปลกู ผกั ไวเ พอื่ บรโิ ภคเอง จากสภาพความเปลี่ยนแปลงในสังคมยุคปจจุบันทำใหคนในบานยางยวนตองปรับเปล่ียนวิถีชีวิต มาพึ่งตนเองมากข้ึน แกนนำชุมชน ซึ่งเปนผูนำธรรมชาติเขามามีบทบาทพลักผันวิถีชีวิตชุมชนให ดขี น้ึ การประสบปญ หาจากภาวะเศรษฐกจิ ทำใหก ารลงทนุ ในการประกอบการทำนาสงู ขนึ้ ทง้ั ในเรอ่ื ง ของคานำ้ มัน คาปุย คายาปราบศัตรูพืช ซ่ึงมีผลกับเกษตรกร สวนหน่ึงท่ีมองเห็นไดชัดคือ การ เจ็บไขไดปวยของคนในชุมชน บานยางยวนมีกลุมองคกรตาง ๆ เกิดขึ้นมากมายสำหรับการใชแก ปญหาตาง ๆ ของสมาชิกในชุมชน ซึ่งเนนที่การประกอบอาชพี และคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน ซงึ่ มแี กนนำ ชมุ ชนอยา งกลมุ แกนนำทเ่ี ขา รว มเวทเี สวนา และทมี งาน เขา มามบี ทบาทในการรวบรวม ประชาชนในพ้ืนที่มารวมคิดรวมทำกิจกรรมตาง ๆ ที่เปนประโยชนอยางมหาศาลใหกับคนในบาน ยางยวน หมทู ่ี 5 ตำบลตอนตรอ อำเภอเฉลมิ พระเกยี รติ กระบวนการแผนชมุ ชนพงึ่ ตนเองบา นยางยวน กลุมแกนนำท่ีเขารวมเวทีเสวนา เลาวาการจัดทำแผนชุมชนของบานยางยวนนั้น เร่ิมท่ี การจดั เกบ็ ขอ มลู บญั ชคี รวั เรอื นของหมบู า น แลว นำขอ มลู นน้ั มารว มวเิ คราะหเ พอื่ นำขอ มลู ทไ่ี ดม าใช ในการจัดทำแผนชุมชน สิ่งที่ปรากฏคือเร่ืองของคาใชจายของคนในชุมชนสวนใหญเกิดจากการ ประกอบอาชีพ และหน้ีสินสวนใหญก็เกิดขึ้นจากการประกอบอาชีพดวยเชนกัน เพราะบางครั้งใน การทำนาตอ งใชต น ทนุ สงู เมอื่ เจอกบั ปญ หาภยั ธรรมชาติ นาลม ทำใหเ ปน หนเ้ี ปน สนิ จากขอ มลู ทไ่ี ด กน็ ำมาจดั ทำเปน แผนชมุ ชน ซง่ึ จะเนน ทเ่ี รอื่ งของแผนการทำเกษตร ซงึ่ มผี ลโดยตรงกบั การประกอบ อาชพี ของคนในชมุ ชน สท่ิ ตี่ อ งทำกค็ อื การทำนาแบบอนิ ทรยี  เพอื่ ลดตน ทนุ การผลติ ในเรอื่ งของปยุ มรี าคาแพง โดยตอ งการทจี่ ะขยายการทำนาแบบอนิ ทรยี ท งั้ หมบู า รน จากแผนการทำเกษตรของชมุ ชน ทำใหเ กดิ กลมุ องคก รตา ง ๆ ในชมุ ชนเกย่ี วกบั การประกอบอาชพี ทำนามากมาย นอกเหนอื จากการทำแผนเรอื่ งการทำนาแบบอนิ ทรยี แ ลว บา นยางยวนไดม กี ารทำเรอื่ งของ การปลกู ผกั ปลอดสารพษิ ปลกู กนิ เองในชมุ าชนกอ นทจี่ ะขายสตู ลาดนอกชมุ ชน โดยเนน การปลกู ทุกอยางที่กิน และกินทุกอยางท่ีปลูก ในการน้ีไดมีพื้นที่สำหรับใชเปนแปลงผักรวมของ ชุมชน โดยใชป ยุ อนิ ทรยี ท ำขนึ้ เองใชใ นแปลกผกั กลุมแกนนำท่ีเขารวมเวทีเสนวนาบอกกับทีมงานวา ในการจัดทำเวทีประชาคมจัดทำแผน

171111111222222223333333444444455555556666666รห7777777ะนด8888888งับั 9999999สม0000000อื ธั 1111111เยร2222222มยี ศ3333333นกึส4444444ษา5555555รา6666666ะตท7777777อกั น8888888ษปะ9999999กล0000000าาร1111111ยเร2222222ยี 3333333น4444444ร5555555ู ร6666666า7777777ยว8888888ชิ 9999999า0000000ท1111111กั ษ2222222ะก1111111า2222222ร3333333เร4444444ยี 5555555นร6666666ู 7777777(ท8888888ร9999999.30000000111111110222222203333333144444445555555 ของหมบู า น ไดร บั ความรว มมอื จากองคก ารบรหิ ารสว นตำบลซง่ึ เขา มาสนบั สนนุ และหนว ยงานตา ง ๆ ทเี่ ขา มาหนนุ เสรมิ เพอื่ บรู ณาการแผนเขา กบั การทำงานของหนว ยงาน ทงั้ พฒั นาชมุ ชน เกษตร กศน. และสาธารณสขุ กลุมแกนนำท่ีเขารวมเวทีเสวนา และผูใหขอมูลไดพูดถึงเร่ืองสุขภาพชุมชน บอกวาการท่ี จะใหคนในชุมชนมีสุขภาพท่ีดีตองเริ่มที่การกิน และขาวซ่ึงเปนอาหารหลักตองเปนขาวท่ีปลอดภัย ตอคนในชุมชน เพราะฉะนั้นชุมชนตองผลิตขาวเองจึงจะไดขาวมีคุณภาพ และขาวที่มีคุณภาพนั้น จะเปน ผลดตี อ ตนเอง และลกู หลานของตนในชมุ ชน โดยจะเนน ใหค นในชมุ ชนปลกู ขา วสำหรบั บรโิ ภค เองไวห นง่ึ แปลงโดยทำนาแบบอนิ ทรยี  เมอ่ื มแี ผนพฒั นาในเรอ่ื งเกษตรอนิ ทรยี  หมบู า นกต็ อ งหาความรใู นเรอ่ื งน้ี โดยไดส ง แกนนำ เขา อบรมหาความรจู ากทต่ี า ง ๆ เชน เรอ่ื งการทำนาชวี ภาพ การทำปยุ หมกั การทำนำ้ หมกั ชวี ภาพ และการแลกเปลยี่ นเรยี นรเู พอ่ื นำมาปรบั ใชก บั กลมุ ไดเ หมาะสม กลมุ องคก รบา นยางยวน เร่ืองของกลุมและองคกรในบานยางยวนเปนเร่ืองท่ีโดดเดน เพราะการจัดต้ังนั้นสอดคลอง กบั วถิ ชี วี ติ และสามารถแกป ญ หาของคนในชมุ ชนไดเ ปน อยา งดี เชน ศนู ยข า วบา นยางยวน เปน องคก รของชมุ ชนมกี องทนุ ใหก ยู มื เพอื่ การผลติ ขา ว โดยเฉพาะ เนนเร่อื งการทำขาวอนิ ทรีย โดยจายเปนเมล็ดพันธใุ หกับสมาชกิ และเมือ่ สมาชิกขายผลผลิตก็นำเงนิ คา เมลด็ พนั ธมุ าคนื เพอ่ื ทศ่ี นู ยข า วจะไดน ำมาซอื้ เมลด็ พนั ธมุ าไวใ นศนู ยข า วตอ ไป นอกจากใหก ยู มื เมล็ดพันธุแลวศูนยขาวก็รับขายขาวใหกับสมาชิกอีกดวย จากการมีศูนยขาวทำใหประชาชนเปล่ียน จากการทำนาปม าเปน การทำนาปรงั ซงึ่ สามารถทำไดถ งึ 3 ครงั้ ตอ ป นอกจากมีศูนยขาวของหมูบานแลว บางยางยวนยังมีโรงสีขาวของชุมชนอีกดวย ซ่ึงเปน อกี กจิ กรรมหนง่ึ ทตี่ อบสนองคนในชมุ ชนไดด ี เพราะโรงสรี บั สขี า ว 3 ประเภท คอื ขา วกลอ ง ขา วซอ ม มอื และขา วขาว และมกี ารรบั สขี า วจากภายนอกชมุ ชนอกี ดว ย ซง่ึ โรงสจี ะมผี ลกำไรกน็ ำมาปน กำไร ใหก บั สมาชกิ โดยกำหนดวา สมาชกิ ของโรงสเี ปน สมาชกิ ทกุ คนทอี่ ยใู นหมบู า น บรหิ ารโดยศนู ยข า ว บา นยางยวน ทกุ คนในหมบู า นสามารถมาใชบ รกิ ารได บานยางยวนมีกลุมองคกรการเงินท่ีหลากหลาย ทุกกลุมเกิดข้ึนในหมูบาน จะมีองคกร การเงินของกลุมตามมา กลุมแกนนำท่ีเขารวมเวทีเสวนาบอกวา เปนการสรางนิสัยใหรักการอาน และเปน ทนุ สำหรบั การประกอบอาชพี ของคนในชมุ ชน การจดั ตงั้ กลมุ กองทนุ ตา ง ๆ นน้ั มที งั้ ทหี่ มบู า น จัดต้ังเองตามมติของประชาชนและกลุมองคกรที่หนวยงานภาครัฐมาหนุนเสริมใหมีการจัดต้ังเพ่ือ แกปญหาใหกับประชาชนกลุมกองทุนตาง ๆ ไดแก กองทุนขาว กองทุนอาหารและโภชนาการ กองทนุ เลย้ี งสตั ว กองทนุ ปลกู ผกั กองทนุ เลยี้ งโคยทุ ธศาสตร กองทนุ มะลิ กองทนุ พฒั นาอาชพี สตรี

111111222222ห333333น444444งั 555555ส666666อื 777777เร888888ยี 999999นส000000า111111ร222222ะท333333กั 444444ษะ555555ก666666าร777777เร888888ยี 999999น000000ร111111ู ร222222า333333ย444444วชิ555555า666666ทร777777กั ะษด888888ะบัก999999มา000000รธั 111111เยร222222มยี 111111ศนกึร222222ษู333333(าท444444ตร555555อ.3666666น1ป7777770ล8888880า999999ย1000000111111222222333333144444473 กองทุนปุยหมัก กองทุนแผนแมบทชุมชน กองทุนสวัสดิการสาธารณสุข สัจจะวันละ 1 บาท ออมทรพั ยต น แบบและกองทนุ หมบู า น การเกิดกลุมองคกรการเงินเพื่อตอบสนองความตองการของชุมชนน้ัน เปนการเรียนรูใน เร่ืองของการประหยัดอดออม บางคนเปนสมาชิกในทุกกองทุน และบางคนก็เลือกที่จะเปนสมาชิก กองทุนตาง ๆ ท่ีสอดคลองกับวิถีการดำเนินชีวิตของตนเองและครอบครัว ซ่ึงนับไดวากลุมองคกร การเงนิ บา นยางยวนตอบสนองคนในชมุ ชนไดท กุ อาชพี กลุมแกนนำท่ีเขารวมเวทีเสวนา และสมาชิกบอกวา ทุกกลุมมีความโปรงใสตรวจสอบได เพราะความไวเนื้อเชื่อใจซ่ึงกันและกัน และการทำหลักฐานการเงินบัญชีท่ีชัดเจน หากขาดความ โปรง ใสคดิ วา คงอยไู มไ ด และจะขาดซง่ึ ความรกั และสามคั คไี มส ามารถทจ่ี ะทำกจิ กรรมใด ๆ ไดเ ลย ทกุ กลมุ มกี จิ กรรมทเี่ ชอื่ มโยงกนั เปน ลกู โซ พง่ึ พาซงึ่ กนั และกนั การดำเนินการกลุมขาวอินทรียน้ัน เช่ือมโยงกับกลุมปุยหมัก เช่ือมโยงกับกลุมเล้ียงโค เชอื่ มโยงกบั ศนู ยข า ว เชอ่ื มโยงกบั โรงสชี มุ ชน เรยี กวา ทกุ กจิ กรรมเชอ่ื มโยงกนั หมดอยา งลงตวั การสบื ทอดภมู ปิ ญ ญา การปฏิสัมพันธกันในระหวางชุมชน การรวมกิจกรรมตาง ๆ โดยเฉพาะกองทุนการเงิน ตา ง ๆ ของชมุ ชน ไดถ า ยทอดจากรนุ สรู นุ ดว ยวธิ กี ารปฏบิ ตั ริ ว มกนั ในเรอ่ื งของภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ ทม่ี ี อยูในชุมชนก็มีการถายทอดสูลูกหลานก็ดวยวิธีการสอนกับแบบตัวตอตัวตามแตผูเรียนจะสนใจ ไมว า จะเปน ดา นหตั ถกรรม การทำเครอ่ื งมอื เครอ่ื งใช ทใี่ ชใ นการทำมาหากนิ ของคนในชมุ ชน หรอื แมแ ตเ รอื่ งหมอพนื้ บา น หมอสมนุ ไพร กไ็ ดถ า ยทอดสคู นรนุ หลงั จากรนุ สรู นุ ไมม ที ส่ี นิ้ สดุ แมไ มไ ด ถา ยทอดเปน ลายลกั ษณอ กั ษร แตก ย็ งั มเี หลอื อยใู นชมุ ชนบา นยางยวน ความสมั พนั ธก ับหนว ยงานภาครฐั ประชาชนในบานยางยวนมีปฏิสัมพันธกับหนวยงานภาครัฐคอนขางดี สังเกตไดจากการ เกดิ กลมุ องคก รตา ง ๆ ในชมุ ชน ซงึ่ สว นใหญจ ะมหี นว ยงานภาครฐั คอยหนนุ เสรมิ ในเรอ่ื งตา ง ๆ ซงึ่ ทางชุมชนไมปฏิเสธในการที่จะรับสิ่งดี ๆ ท่ีทำใหเกิดการพัฒนาในชุมชนบานยางยวน เชน กลุม พฒั นาอาชพี สตรี โรงสชี มุ ชน กลมุ ออมทรพั ย กลมุ เลยี้ งโค ยทุ ธศาสตร กองทนุ แผนแมบ ทชมุ ชน สวสั ดกิ ารสาธารณสขุ หรอื แมแ ตก องทนุ หมบู า น และการทห่ี มบู า นไมป ฏเิ สธหนว ยงานภาครฐั ทลี่ ง ไปหนนุ เสรมิ ผเู ขา รว มเวทบี อกวา ทบ่ี า นยางยวนนนั้ หนว ยงานภาครฐั ไดล งมาอยา งตอ เนอ่ื ง คอย ตดิ ตามใหค ำแนะนำชว ยเหลอื ทกุ โครงการจะไดร บั คำแนะนำมาเจา หนา ทขี่ องหนว ยงานทมี่ าปฏบิ ตั ิ งานในพนื้ ฐาน นำความรตู า ง ๆ มาใหอ ยเู สมอมไิ ดข าด เรยี กไดว า ลงมาคลกุ คลอี ยใู นหมบู า นกว็ า ได