Syphilis_3915

ซิฟิลสิ (Syphilis) Siriraj Dermatology พญ.อารยา มานะผจญ พญ.ศกุนี ขันคา นายวิบลู ย์ อา่ เจรญิ รศ.ดร.นพ.สขุ มุ เจยี มตน คลนิ ิกโรคติดตอ่ ทางเพศสมั พนั ธ์และเอดส์ ภาควชิ าตจวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศริ ิราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ซิฟิลิส คืออะไร? กามโรคชนิดหนึง่ ท่ีเกิดจากการติดเช้ือแบคทเี รยี Treponema pallidum ในชว่ งวัยเจริญพันธ์ุ โรคนี้ติดต่อได้อย่างไร? 1. ติดตอ่ ทางเพศสมั พันธ์ ติดต่อขณะสัมผัสเยื่อบชุ อ่ งคลอด ทอ่ ปสั สาวะ ทวารหนัก หรือช่องปาก 2. ติดตอ่ จากแม่สู่ลกู เช้อื นี้สามารถตดิ ต่อจากแม่ไปสู่ลกู ในขณะตัง้ ครรภ์หรือระหว่างการคลอด 3. ติดต่อทางอน่ื เชือ้ น้ีอ่อนแอและตายง่ายในส่งิ แวดล้อมท่ัวไป ดงั นนั้ การสัมผัสมือของผู้ท่ีเป็นซิฟิลิสหรือการนั่งโถส้วมจะไม่เกิดการติดต่อ เม่ือผิวหนังที่มีแผลสัมผัสกับแผลที่มีเช้ือซิฟิลิส จะมีโอกาสติดเชื้อได้

อาการของซิฟิลิสเป็นอย่างไร? ในช่วงแรกอาจมีแผลทีอ่ วัยวะเพศหรือไม่มีอาการใดๆก็ได้ และถ้า ไม่ได้รักษา แผลดงั กลา่ วอาจหายเองได้ แต่ยังมีความเส่ียงทีจ่ ะเกดิ ผล แทรกซ้อนตามมา โรคนม้ี ีระยะตา่ งๆ คือ ซิฟิลิสระยะแรก (Primary syphilis) อาการท่ีสาคญั ในระยะนี้ คือ แผลริมแข็ง ในตาแหนง่ ท่ีติดเชอื้ ซิฟลิ สิ ซ่งึ มลี ักษณะทส่ี าคญั คือ มีตุ่มแดงแลว้ แตกออกเปน็ แผลบริเวณอวยั วะเพศชาย อณั ฑะ ทวารหนัก ช่องคลอด หรอื รมิ ฝปี าก หลงั จาก ได้รบั เชือ้ 10-90 วนั  มักเป็นแผลเดียวไม่เจบ็ ขอบนูน ตอ่ มน้าเหลอื งจะโต กดไม่เจบ็  แผลจะเปน็ อยู่ 1-5 สปั ดาห์ และสว่ นใหญจ่ ะหายไปเอง  การตรวจเลือดในชว่ งน้ใี ห้ผลบวกไดป้ ระมาณสองในสาม ซิฟิลิสระยะท่ีสอง (Secondary syphilis) อาการสาคญั ในระยะน้ี คือ ผื่นทเ่ี กิดในช่วง 2-3 สัปดาห์หลงั จากแผลริมแข็งหายแลว้  ผ่ืนมสี ีแดงนา้ ตาล ไม่คนั สามารถพบได้ท่ัวตวั รวมทง้ั ฝา่ มือ ฝ่าเท้า และอาจมีไขแ้ ละมีอาการปวดตามข้อ เนื่องจากข้ออักเสบ  ต่อมนา้ เหลืองโต  ผมรว่ งเป็นหยอ่ ม ๆ  อาการเหล่านีจ้ ะเป็น 1-3 เดอื นแลว้ หายไปเอง อาจกลบั เป็นซ้าได้ในบางคน  การตรวจเลือดในช่วงนสี้ ว่ นใหญ่จะใหผ้ ลบวก ซิฟิลิสระยะแฝง (Latent syphilis) ชว่ งนไ้ี ม่มีอาการใดๆ เป็นช่วง 2-30 ปหี ลังจากรับเช้อื การวนิ ิจฉยั โรคระยะนที้ าได้โดยการเจาะเลือด อาจจะเกดิ ผืน่ เหมือนในระยะทีส่ องได้ มารดาที่ตงั้ ครรภ์และเป็นโรคระยะน้ี เชอ้ื ซิฟิลสิ สามารถติดต่อไปยงั ลกู ได้ ซิฟิลิสระยะหลัง (Tertiary syphilis) ซฟิ ิลสิ ระยะ Late stage ระยะนเี้ ป็นชว่ ง 2–30 ปี หลงั รับเช้ือ เชือ้ ซิฟิลิสจะทาลายอวยั วะภายในต่างๆ เชน่ หัวใจและหลอดเลอื ดสมอง ทาให้อ่อนแรง หรอื อาจจะตาบอดได้ หากรักษาไมท่ ันท่วงที อวยั วะตา่ งๆ จะ ถกู ทาลาย และไม่สามารถกลับคนื เป็นปกติ การตรวจเลอื ดอาจให้ผลบวกได้ประมาณหนึ่งในสาม Page 2 ซิฟิ ลิส(Syphilis)

การรักษาโรคซิฟิลิส 1. รักษาโดยการฉีดยาปฏิชีวนะเข้ากลา้ ม หรอื การรบั ประทานยาปฏชิ ีวนะ ทั้งนขี้ น้ึ อยู่กับระยะของ โรคทเ่ี ป็น 2. ใหต้ รวจเลือดเพื่อติดตามการรกั ษาหลังจากรักษา 6 เดือน และตอ้ งตรวจเลอื ดซา้ หลงั จากน้นั ทุกปี 3. ผ้ปู ว่ ยโรคนข้ี ณะมีแผลควรงดการมเี พศสมั พนั ธห์ รือสวมถุงยาอนามยั จนกว่าแผลหายสนิท และ ควรแจ้งใหค้ ู่นอนทราบเพื่อมารบั การรกั ษาด้วย 4. โรคน้ีสามารถรักษาให้หายขาดได้ ดังน้ันผ้ทู ี่มีพฤติกรรมเสย่ี งทางเทศ ควรไดร้ บั การตรวจคัดกรอง โรคซฟิ ิลิสอยา่ งสมา่ เสมอ จะทราบได้อย่างไรว่าเป็นซิฟิลิส การตรวจวนิ ิจฉยั ทาได้โดยการตรวจหนองจากแผลในระยะทหี่ น่ึงหรือตรวจเลือด ในทุกระยะของโรค การตรวจเชือ้ ทา ได้โดย 1. Darkfield Exam ส่องกลอ้ ง Darkfield เพ่ือหาตวั เชอื้ การตรวจนส้ี ามารถวินจิ ฉยั ได้จาก แผลหรือผนื่ ท่สี งสัยทเี่ กิดใน การตดิ เชอื้ ระยะแรก และระยะที่สอง 2. การตรวจเลือด เปน็ การตรวจเลอื ดเพื่อหาภูมิคุ้มกันต่อเชอื้ ซฟิ ลิ สิ มี 2 วธิ ี คอื  การเจาะเลือดเพอ่ื หาภูมิคมุ้ กันเบอ้ื งต้นซ่ึงไม่เฉพาะเจาะจงตอ่ เช้ือซิฟลิ ิส เชน่ การตรวจ VDRL หรือ RPR  การเจาะเลือดท่เี จาะจงต่อตัวเชอื้ ซิฟิลสิ เพื่อยนื ยันการวนิ จิ ฉัย เช่น FTA-ABS (Fluorescent Treponemal Anti- body Absorption Test) หรอื MHA-TP (Microhemagglutination-Treponema Pallidum) สาหรบั การตรวจนี้ผทู้ เี่ คยเป็นซฟิ ลิ ิสมาก่อนถึงจะรักษาแลว้ อาจจะให้ผลบวกได้โดยที่ไม่เป็นโรคในขณะน้ัน 3. Cerebrospinal Fluid Test การตรวจน้าไขสนั หลังจะทาในกรณสี งสยั การตดิ เชอ้ื ในระบบประสาท ซิฟิ ลิส(Syphilis) Page 3